PRAWNE UWARUNKOWANIA PRZYGOTOWANIA I PROWADZENIA INWESTYCJI DROGOWYCH W 2009 ROKU PO ZMIANACH LEGISLACYJNYCH ROKU 2008 STUDIUM PRZYPADKU 1 PRZEBUDOWA DROGI KRAJOWEJ NR 8 TRASY TORUŃSKIEJ W WARSZAWIE DO PARAMETRÓW DROGI EKSPRESOWEJ S8 STUDIUM PRZYPADKU 2 BUDOWA DROGI EKSPRESOWEJ S7 OBWODNICA RADOMIA WOJCIECH DĄBROWSKI DYREKTOR ODDZIAŁU W WARSZAWIE GENERALNA DYREKCJA DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD WARSZAWA, 27 STYCZNIA 2009
I. PRZEBUDOWA DROGI KRAJOWEJ NR 8 TRASY TORUŃSKIEJ W WARSZAWIE DO PARAMETRÓW DROGI EKSPRESOWEJ NA ODCINKU OD AL. PRYMASA TYSIĄCLECIA DO UL. PIŁSUDZKIEGO W MARKACH DŁUGOŚCI 11.7 KM 1. Przygotowanie inwestycji Prace projektowe rozpoczęto w 2006 r. w oparciu o obowiązujące wówczas ustawy: o Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, o Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw Uzyskano: o 31.08.2006 r. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, która stała się ostateczna 03.10.2006 r. o 21.05.2008 r. Decyzję lokalizacyjną dla przedmiotowego przedsięwzięcia, która stała się ostateczna 14.11.2008 r. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności W trakcie prac nad projektem budowlanym nastąpiła zmiana: o Ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z dnia 25.07.2008 r. (Dz. U. z 2008r. Nr 193 poz. 1194, tekst jednolity) zastępująca obie decyzje Decyzję o lokalizacji inwestycji Decyzję o pozwoleniu na budowę jedną decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. oraz w związku z koniecznością dostosowania polskiego prawa do dyrektywa unijnych w szczególności w zakresie ochrony środowiska wprowadzono ustawę: o z dnia 03.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199 poz. 1227) W/w ustawa nakłada na inwestora obowiązek opracowania drugiego raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymaganego do wniosku o pozwolenie na budowę. W oparciu o rozdział 6 znowelizowanej spec-ustawy przepisy przejściowe w zakresie decyzji lokalizacyjnej i spraw wszczętych i niezakończonych w dniu 19.12.2008 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Warszawie złoŝył do Wojewody Mazowieckiego wniosek o pozwolenie na budowę załączając do wniosku: o Decyzję z dnia 31.08.2006 r. o środowiskowych uwarunkowaniach, o Decyzję z dnia 21.05.2008 r. o lokalizacji przedmiotowej inwestycji wraz z zatwierdzonymi przez Ośrodek Geodezji i Kartografii mapami do celów podziałowych, o Uzgodniony przez Centralę Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko potwierdzający, Ŝe rozwiązania projektowe zawarte w projekcie budowlanym spełniają wymagania środowiskowe. o Projekt budowlany 2
Wniosek o pozwolenie na budowę dotyczy całego planowanego do realizacji odcinka tj. od Al. Prymasa Tysiąclecia w Warszawie do ul. Piłsudzkiego w Markach. 2. Planowana realizacja inwestycji. Ze względu na brak alternatywnej przeprawy przez rzekę Wisłę w tej części Warszawy (przedłuŝający się proces przygotowania i budowy mostu Północnego) a w konsekwencji brak moŝliwości ograniczenia ruchu (zamknięcie jednej nitki mostu) na istniejącym moście przez Wisłę im. Grota-Roweckiego przewiduje się dwa etapy realizacji inwestycji: o Etap I dostosowanie Trasy Armii Krajowej do parametrów drogi ekspresowej na odcinku węzeł Modlińska w Warszawie węzeł Piłsudzkiego w Markach o Etap II który będzie realizowany po wybudowaniu mostu Północnego obejmujący odcinek: węzeł Powązkowska węzeł Modlińska w Warszawie Szacowana wartość inwestycji 2 mld zł. 3. Problemy 3.1. Problemy proceduralne o Odmowa wprowadzenia przez Urzędy Dzielnic m.st. Warszawy do ewidencji podmiotów gruntów (pomimo nadania decyzji lokalizacyjnej rygoru natychmiastowej wykonalności) co wydłuŝyło czas uzyskania map z ewidencji gruntów i budynków, o Kolizje rozwiązań na styku inwestycji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z inwestycjami miejskimi (MPWiK, CEWOK), które uzyskały opinię ZUDP bez uzgodnienia z przyszłym zarządcą drogi ekspresowej (pomimo wydanej decyzji lokalizacyjnej) co przedłuŝa proces uzgadniania dokumentacji, o Brak stanowiska dotychczasowego zarządcy drogi (ZDM) dotyczącego postępowania z elementami pochodzącymi z rozbiórki istniejącej drogi co przedłuŝa procedurę wykonania materiałów przetargowych o Brak uzgodnienia granicy między organami zarządzającymi ruchem oraz granicy między zarządcami dróg co wydłuŝa procedurę uzgodnienia dokumentacji, o Brak określenia przez Wojewodę Mazowieckiego odszkodowań za przejęte zgodnie z decyzją lokalizacyjną grunty i naniesienia co moŝe skutkować brakiem zgody byłych właścicieli na przyszłe wejście wykonawcy w teren, 3.2. Problemy prawne o W jakim czasie zostanie wydana przez Wojewodę Mazowieckiego decyzja o pozwoleniu na budowę? Ustawa Prawo budowlane nakłada na Wojewodę obowiązek wydania pozwolenia na budowę w ciągu 65 dni Ustawa o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko nakłada na Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska obowiązek wydania postanowienia w zakresie środowiska niezbędnego Wojewodzie do podjęcia decyzji o pozwoleniu na budowę w ciągu 45 dni. 3
W świetle powyŝszych uwarunkowań prawnych czy decyzja na pozwolenia na budowę będzie wydana po 65 dniach czy teŝ po 110 dniach (przy uwzględnieniu zawieszenia postępowania przez Wojewodę na okres 45 dni). o Braki w uregulowaniach prawnych dotyczących uzyskania prawa do terenu dla urządzeń obcych zlokalizowanych poza liniami rozgraniczającymi decyzji lokalizacyjnej (decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji) II. BUDOWA DROGI EKSPRESOWEJ S7 OBWODNICA RADOMIA DŁUGOŚĆ 24,8 KM NA ODCINKU WĘZEŁ KEPINY WĘZEŁ MŁODOCIN Prace projektowe rozpoczęte w drugim półroczu 2006 r. w oparciu o obowiązujące wówczas: o Ustawy z dnia 16 grudnia 2006r.o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, o Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw Uzyskano: o 03.01.2008 r. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, która stała się ostateczna w dniu 14.02.2008 r. W dniu 30.06.2008 r. Po przeprowadzeniu procedury przetargowej wybrano i podpisano umowę z wykonawcą na opracowanie: koncepcji programowej, materiałów do uzyskania decyzji lokalizacyjnej, projektu budowlanego, projektu wykonawczego. W trakcie prac nad koncepcją programową nastąpiła zmiana: o Ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z dnia 25.07.2008 r. zastępująca dwie decyzje: o lokalizacji inwestycji, o pozwoleniu na budowę, jedną decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej oraz w związku z koniecznością dostosowania polskiego prawa do dyrektyw unijnych w szczególności w zakresie ochrony środowiska wprowadzono ustawę: z dnia 03.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko które spowodowały konieczność dostosowania przygotowanego projektu obwodnicy Radomia do w/w ustaw. W wyniku negocjacji z wykonawcą podpisano aneks do umowy, której przedmiotem będzie wykonanie: koncepcji programowej, studium wykonalności, dokumentacji stanowiącej część lokalizacyjną do wniosku o wydanie decyzji o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej, dokumentacji z nabycia praw do czasowego korzystania z nieruchomości oraz usytuowania urządzeń infrastruktury technicznej, 4
projektu budowlanego wraz z złoŝeniem naleŝycie przygotowanego wniosku o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej, uzgodnionego przez Generalną Dyrekcje Dróg Krajowych i Autostrad raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, projektu wykonawczego i dokumentacji przetargowej. Proces przygotowania inwestycji. 1. Ustawa z 25.07.2008 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 193 poz. 1194, tekst jednolity.) obowiązująca od 10.09.2008 r. wprowadziła decyzję o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej. Ustawa połączyła w swojej nowelizacji etap lokalizacji inwestycji z pozwoleniem na budowę (wywłaszcza prawa do nieruchomości i zatwierdza podział), wprowadzając jedyną decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Zakres wniosku o decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej odpowiada poprzednim wymaganiom Ustawy dla decyzji lokalizacyjnej (dodatkowa opinia zarządcy infrastruktury kolejowej) oraz Ustawy Prawo budowlane w części dotyczącej projektu budowlanego. Zakres doręczenia, obwieszczenia oraz skuteczność w tym zakresie szczegółowo określa art. 11 f ust.3. Ustawa wprowadza nadanie art.17.1 decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności ze względu na uzasadniony interesem społecznym lub gospodarczym wniosek inwestora. Bardzo istotnym, z punktu widzenia inwestora, jest zapis art.31 ust.2 dla decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej z rygorem w przypadku złoŝonej skargi do Sądu. 2. Nowa ustawa z dnia 03.10.2008 roku o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko obowiązującej od 15.11.2008 r. wprowadziła m.in.: instytucję Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska wydającego decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć, zawsze mogących oddziaływać na środowisko w tym dróg. Pozostawiając pozostałe inwestycje drogowe w kompetencjach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (zjazdy). ponowne przeprowadzenie oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko na wniosek: - inwestora - organu (tj. dla dróg krajowych Wojewoda), jeśli stwierdzi w dokumentacji budowlanej złoŝonej przy wniosku o decyzję o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej odstępstwa od uzyskanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. waŝność (art.72.3) Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na okres 4 lat od dnia w którym stała się ona ostateczna, jednocześnie przewiduje moŝliwość jej przedłuŝenia na okres kolejnych 2 lat. Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej poprzedzone będzie więc ponowną analiza środowiskową. Wojewoda otrzymując wniosek o decyzję o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej występuje do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z wnioskiem o uzgodnienie warunków realizacji przedsięwzięcia składając: - wniosek inwestora ZRID - decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach 5
- opracowany drugi raport (3 egzemplarze + wersja elektroniczna) o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (na podstawie Ustawy z dnia 03.10.2008 roku o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko obowiązującej od 15.11.2008 r.) - projekt budowlany. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska przed wydaniem postanowienia zapewnia z Wojewodą przeprowadzenie rozprawy z udziałem społeczeństwa oraz uzyskuje opinię od Państwowego Wojewódzkiego Inspektoratu Sanitarnego. Po przekazaniu wniosków wraz z protokołem z rozprawy oraz uzyskaniu opinii (termin 30 dni). Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska wydaje w terminie 45 dni Postanowienie. Postanowienie określa analizę oraz zakres uwzględnienia uwag i wniosków zgłoszonych na rozprawie (moŝliwość zmiany dokumentacji budowlanej, dodatkowe ekrany, obiekty, przejazdy itp.), ustalenia opinii. JeŜeli nie zachodzi konieczność zmiany wniosku na zezwolenie na realizacje inwestycji drogowej Wojewoda wydaje przedmiotową decyzję. Z uwagi na ponowne postępowanie w zakresie ochrony środowiska zachodzi uzasadniona obawa, Ŝe proces wydawania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zamiast skrócić wydąŝyły się, wprowadza zmianę w zakresie uzupełnienie wniosku itd. 3. Problemy 3.3. Problemy proceduralne W związku ze zmianą rozwiązań odcinka w stosunku do opracowania STEŚ biura Transprojekt odcinek od km ok. 23+250 do końca w km ok.24+700 pozostaje nie objęty decyzją środowiskową. Formalny wniosek do Wojewody Mazowieckiego o ewentualne rozszerzenie decyzji o brakujący odcinek złoŝy GDDKiA Oddział Warszawa. 3.3. Problemy infrastrukturalne Węzeł Mleczków na skrzyŝowaniu z drogą wojewódzką nr 740 trzeba zaprojektować z uwzględnieniem faktu, Ŝe projektowana droga wojewódzka powstanie później niŝ droga S7. Węzeł naleŝy zlokalizować w miejscu przecięcia z przyszłym śladem DW 740 doprowadzając do niego drogi dojazdowe wzdłuŝ trasy S7 o szerokości 6m. Kolizja z powstającym budynkiem konferencyjno bankietowym w km. ok. 22+780 Urząd Gminy Jedlińsk wnioskuje konieczność budowy wiaduktu w ciągu drogi gminnej w km 2+864.42 proj. drogi S7. Węzeł Młodocin na skrzyŝowaniu z drogą krajową nr 12 projektowany jest w taki sposób aby poprzez jezdnie zbiorczo-rozprowadzające moŝna było go powiązać w jeden zespół z planowanym węzłem na proj. drodze S12. Nie jest znana docelowa 6
lokalizacja przebiegu drogi S12. W związku z tym w jaki zakresie naleŝy uwzględnić obiekt na przyszłym węźle Młodocin? 3.3. Problemy prawne SkrzyŜowanie trasy drogi ekspresowej S7 (obwodnicy Radomia z linią kolejową nr 22 Idzkowice (Centralna Magistrala Kolejowa) Radom. Zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia MTiGM z dnia 26 lutego 1996r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać skrzyŝowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 33, poz. 144): 6. 1. SkrzyŜowanie dwupoziomowe naleŝy projektować w sposób umoŝliwiający likwidację przejazdów znajdujących się w odległości do 3 km z kaŝdej strony wybudowanego skrzyŝowania dwupoziomowego. 2. Zaniechanie likwidacji lub zamknięcia dla ruchu drogowego dotychczasowych przejazdów po wybudowaniu skrzyŝowania dwupoziomowego wymaga zgody zarządu kolei, wyraŝonej w porozumieniu z zarządem drogi. Na odcinku po 3 km w obie strony od projektowanego wiaduktu w ciągu S7 istnieją następujące przejazdy jednopoziomowe przez linię kolejową 22: droga gminna z m. Młodocin Większy przez m. śurawieniec do drogi wojewódzkiej nr 733 (po drugiej stronie linii kolejowej), przejazd w ciągu drogi woj. 733 (za stacją kolejową Wolanów). Aby spełnić wymagania narzucone przez ustalenia w/w Rozporządzenia naleŝałoby zlikwidować oba w/w przejazdy jednopoziomowe. Likwidacja tych przejazdów wymagać będzie: w przypadku drogi gminnej budowę dodatkowego wiaduktu nad linią kolejową, równoległego do obiektu wzdłuŝ S7 wraz z odcinkami dojazdów na nasypach, w przypadku drogi woj. 733 budowa kolejnego wiaduktu nad linią kolejową Ustawodawca daje równieŝ moŝliwość zaniechania likwidacji w/w przejazdów - 6.2. (Zaniechanie likwidacji lub zamknięcia dla ruchu drogowego dotychczasowych przejazdów po wybudowaniu skrzyŝowania dwupoziomowego wymaga zgody zarządu kolei, wyraŝonej w porozumieniu z zarządem drogi) Wydaje się koniecznym omówienie powyŝszego problemu z odpowiednimi władzami PKP, gdyŝ wiązać się to moŝe z: dodatkowymi kosztami realizacji proponowanych obiektów inŝ. i dojazdów, ingerencją w sieć drogową nie podlegającą zarządowi GDDKiA. W powyŝszej sprawie niezbędne są nowe uregulowania prawne, które ostatecznie rozstrzygną niejednoznaczność przepisów i kompetencji w zakresie rozwiązywania kolizji inwestycji drogowych i kolejowych. 7