Rewitalizacja na obszarach mieszkaniowych i o mieszanych funkcjach problemy obszarów
Obszary mieszkaniowe obszary o dominującej funkcji mieszkaniowej ( blokowiska ) obszary z przeważającą funkcją mieszkaniową (obszary śródmiejskie, stare dzielnice) 2
MIESZKANIA ZAMIESZKANE WEDŁUG OKRESU BUDOWY BUDYNKU ORAZ RODZAJU PODMIOTÓW nie ustalono będących w budowie 2001-2002 1996-2000 1991-1995 1989-1990 Osób fizycznych Spółdzielni mieszkaniowych Gmin Skarbu Państwa 1979-1988 1971-1978 1945-1970 1918-1944 przed 1918 Zakładów pracy Towarzystw budownictwa społecznego Pozostałych podmiotów 0% 20% 40% 60% 80% 100% 3
Mieszkania wg okresu budowy, ogółem w Polsce, na 2002 r. 4,2% 3,5% 0,7% 1,2% 0,6% 10,2% 2,2% 13,2% 18,8% 27,1% 18,4% przed 1918 1918-1944 1945-1970 1971-1978 1979-1988 1989-1990 1991-1995 1996-2000 2001-2002 będących w budowie nie ustalono 4
Stan kryzysowy trwałe występowanie szkodliwych i niszczycielskich procesów dotykających przestrzeni, urządzeń technicznych, społeczeństwa oraz gospodarki, które doprowadziły do degradacji danego obszaru. 5
Projekty z zakresu mieszkalnictwa (Rozp. Komisji 1828/2006, art. 47) Inwestycje w obszarze mieszkalnictwa mogą być realizowane wyłącznie na wyznaczonych obszarach wsparcia (obszary zdegradowane. Kryzysowe) a) wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia; b) wysoką stopę długotrwałego bezrobocia; c) niekorzystne trendy demograficzne; d) niski poziom wykształcenia, wyraźny deficyt kwalifikacji i wysoki wskaźnik przerywania skolaryzacji; e) wysoki poziom przestępczości i wykroczeń; f) szczególnie wysoki stopień degradacji środowiska; g) niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej; h) wysoką liczbę imigrantów, grup etnicznych i mniejszościowych lub uchodźców; i) porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego; j) niski poziom wydajności energetycznej budynków. Obszary wsparcia powinny spełniać co najmniej trzy kryteria z ww. wymienionych, przy czym dwa muszą odnosić się do wymiaru społecznego tj. zawierać się w katalogu od a) do h). 6
Problemy obszarów mieszkaniowych stan zasobów mieszkaniowych środowisko zamieszkania Infrastruktura techniczna Infrastruktura społeczna: edukacja, opieka przedszkolna, opieka zdrowotna sport, rekreacja zatrudnienie / bezrobocie skala korzystania z opieki społecznej przestępczość (szczególnie wśród młodych ludzi) mobilność (wykształcenie, zamożność) migracje 7
Rewitalizacja obszarów mieszkaniowych Obszary działania: ekonomiczne (inwestycyjne) techniczno-fizyczne i środowiskowe społeczne (w tym kulturalne, tożsamość itp.) i socjalne zatrudnienie, wykształcenie, szkolenie mieszkalnictwo 8
Aspekty ekonomiczne rewitalizacji rewitalizacja gospodarcza oddziaływanie gospodarcze rewitalizacji finansowanie projektów inwestycyjnych w ramach rewitalizacji strona podażowa i popytowa 9
Problemy techniczno-fizyczne, środowiskowe, przestrzenne - składowe budynki, grunty przestrzenie publiczne tereny zielone, rekreacyjne, wody infrastruktura techniczna - komunalna infrastruktura telekomunikacyjna infrastruktura transportowa jakość środowiska 10
Rola odnowy fizycznej, technicznej zasobu (elementów składowych) likwidacja ograniczeń, barier rozwojowych (infrastruktura, zanieczyszczenia, drogi, wlk działek) inicjowanie zmian (nowe obiekty, inwestycje, remonty i modernizacje) inwestycje podażowe (udogodnienia dla biznesu, transport, obiekty turystyczne i kulturalne) integrowanie odnowy społecznogospodarczej i fizycznej (infrastruktura techniczna + społeczna, odnowa zasobów + projekty społeczne) wykorzystywanie szans rozwojowych (fizyczne elementy składowe) 11
Aspekty społeczne rewitalizacji społeczność potrzeby ludzi i społeczności lokalnej szczególne potrzeby różnych grup realizacja celów wspólnych reprezentacja, empowerment, partnerstwo 12
Partnerstwa, partycypacja społeczna włączenie w realizację programu, aktywizacja kapitału lokalnego partnerstwa: podmioty publiczne organizacje prywatne, biznesowe non-profit, NGO s, stowarzyszenia, organizacje mieszkańców itp. poziom zarządzania programem, struktury organizacyjne, kompetencje partnerów prywatnych 13
Kreacja miejsc pracy i redukcja bezrobocia. Szkolenia miejskie rynki pracy polityka zatrudnienia inwestycje wspieranie istniejących firm wspieranie mikroprzedsiębiorczości zatrudnienie czasowe finansowane ze środków publicznych szkolenie, informacja, kursy motywacyjne itp. 14
Źródła problemów gospodarczych na poziomie lokalnym dostępność obszaru problemy infrastruktury transportowej zanieczyszczenie terenu brak wykwalifikowanej kadry przestępczość koncentracja osób długotrwale bezrobotnych, mniejszości etnicznych 15
Mieszkalnictwo jakość zasobów mieszkaniowych kluczowe znaczenie dla rozwoju dzielnicy nowe inwestycje remonty, modernizacje, rewaloryzacja starych zasobów potrzeby w zakresie zasobów mieszkaniowych: przemiany demograficzne style życie rynek pracy polityka mieszkaniowa i planowanie przestrzenne inwestycje prywatne jakość środowiska zamieszkania infrastruktura społeczna 16
Środowisko zamieszkania zasoby mieszkaniowe oraz infrastruktura społeczna urban design: przestrzenie publiczne estetyka funkcjonalność przestrzeni (zwartość, układ ulic, placów, komunikacja, przestrzenie rekreacyjne itd.) transport publiczny i prywatny lokalne centra ( kiez berliński) 17
Polskie blokowiska 1946 1993: wzrost liczby ludności w miastach z 8 mln do 23,8 mln 7-8 mln ludzi 20% - mieszka na blokowiskach, w tym ok. 4 mln w budynkach z wielkiej płyty 12,9 mln. mieszkań w 2006, z czego 8,67 mln. w miastach ok. 3,5 mln mieszkań na blokowiskach lata 1945 1960 osiedla w tradycyjnej technologii 1961 1989 technologia wielkopłytowa budownictwo wielorodzinne w latach 1945 1989 państwowe 18
Główne problemy blokowisk jakość zasobów mieszkaniowych infrastruktura jakość zagospodarowania przestrzeni problemy społecznoekonomiczne problemy prawne zagrożenia 19
Problemy blokowisk w Polsce ilość w miejsce jakości braki w infrastrukturze społecznej niska jakość wykonawstwa i materiałów rozwiązania technologiczne i normy techniczne wysokie koszty eksploatacji degradacja funkcjonalna (normy powierzchniowe, standardy wykończenia) system zasiedlania mieszkań problemy projektowe, architektoniczne: nieuwzględnianie szczególnych potrzeb niektórych grup społecznych, monotonia zabudowy, niska estetyka niska jakość przestrzeni publicznych, lub ich brak ghettoizacja, slumsy na razie na małą skalę 20
Schemat rozwoju wielkich osiedli mieszkaniowych Koncepcja architektoniczna osiedla Realizacja koncepcji architektonicznej Kształtowanie się osiedla heterogenicznego Utrata pierwotnego charakteru osiedla Wadliwe wykonawstwo Przemiany społecznogospodarcze Dogęszczanie zabudowy osiedla Rehabilitacja, rewitalizacja Wyprowadzanie się mieszkańców MODERNIZACJA OSIEDLA Poprawa ładu przestrzennego DEGRADACJA OSIEDLA Gettoizacja 21 Źródło: K. Gorczyca w: Rewitalizacja miast polskich, T. 4: Przestrzenne aspekty rewitalizacji, IRM, Kraków 2009
Cel główny, cele operacyjne i obszary działania (QM Zentrum Kreuzberg) Cel główny: Integracja społeczna etniczna i wyrównanie warunków życia Cele operacyjne większe szanse na rynku pracy więcej kształcenia i edukacji lepsza jakość mieszkań i otoczenia lepsza infrastruktura społeczna lepsza jakość oferty kulturalnej podniesienie poziomu zdrowia poprawa bezpieczeństwa więcej tolerancji i wzmocnienie więzi społecznych Zwiększenie partycypacji mieszkańców Obszary działania Zatrudnienie, kształcenie Gospodarka lokalna Integracja Mieszkanie i środowisko Infrastruktura społeczna Kultura Zdrowie Aktywizacja, 22 partycypacja
Lokalny Program Rewitalizacji starej Nowej Huty, UMK, 2008: 23
Lokalny Program Rewitalizacji starej Nowej Huty, UMK, 2008 24
Lokalny Program Rewitalizacji starej Nowej Huty, UMK, 2008 25
26
27
28
29
30