RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE SANOCKIM W I-PÓŁROCZU 2010 ROKU

Powiatowy Urząd Pracy w Sanoku RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE SANOCKIM W I-PÓŁROCZU 2010 ROKU Październik, 2010 r. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 1

SPIS TREŚCI 1. Wstęp... 3 2. Analiza bezrobocia według zawodów... 5 3. Analiza ofert pracy według zawodów......15 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych......18 5. Wnioski... 25 6. Aneks statystyczny... 29 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 2

I. WSTĘP Cel opracowania. Wdrożenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych posłuży w szczególności do: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, bieżąca korekta poziomu, struktury, treści kształcenia zawodowego i ustawicznego, usprawnienie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia. Podstawa opracowania. Metodologia opracowania ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 20.04.2004 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późniejszymi zmianami), załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS 01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz ofert pracy, załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS 01 Bezrobotni oraz oferty pracy wg zawodów i specjalności, rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 08.12.2004r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności (Dz. U. nr 265, poz. 2644), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2007 r.) W dobie gospodarki rynkowej szczególną uwagę należy poświęcić na dostosowanie systemu kształcenia do zmieniającego się zapotrzebowania pracodawców na kwalifikacje zasobów ludzkich. Realizowanie tego zamierzenia wymaga zastosowania sprawnego systemu informacyjnego opartego na weryfikacji i analizie bieżących danych dotyczących poziomu i struktury bezrobocia oraz ofert pracy. W tym celu opracowano w Departamencie Rynku Pracy MGiP metodologię wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest procesem systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania się popytu na prace i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno - zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 3

i krótkotrwałych prognoz. Dane te stanowią niezbędne informacje dla prawidłowego funkcjonowania systemu szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie, czyli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do PUP w danym zawodzie do średniomiesięcznej rejestracji osób bezrobotnych w tym samym zawodzie i w tym samym okresie czasu jest większy od 1,1. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie, czyli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do PUP w danym zawodzie do średniomiesięcznej rejestracji osób bezrobotnych w tym samym zawodzie i w tym samym okresie czasu jest mniejszy od 0,9. Natomiast, jeżeli stosunek ten zawiera się w przedziale od 0,9 do 1,1 to zawód należy uważać za zawód zrównoważony, czyli wykazujące równowagę na rynku pracy. Niniejsze opracowanie zawiera analizę skali i struktury bezrobocia w grupach i zawodach oraz popytu na pracę dla poszczególnych zawodów z punktu widzenia zgłaszanych ofert pracy w powiecie sanockim. Bada zawody wykazujące deficytowość lub nadwyżkę pracowników oraz określa kierunki zmian w odniesieniu do zawodów wywierających największy wpływ na rynek pracy. Celem niniejszej analizy jest ukazanie sytuacji na lokalnym rynku pracy w I-półroczu 2010 roku, a w szczególności jak kształtowało się bezrobocie wśród zawodów, oraz w jakich zawodach pracodawcy najczęściej składali zapotrzebowanie na pracowników. Analiza niniejsza powstała w oparciu o Klasyfikacją zawodów i specjalności wprowadzoną Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 265, poz. 2644). Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody (specjalności) w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy. Struktura klasyfikacji jest wynikiem grupowania zawodów na podstawie podobieństwa klasyfikacji zawodowych wymaganych dla realizacji zadań danego zawodu (specjalności), z uwzględnieniem obydwu aspektów kwalifikacji tj. ich poziomu i specjalizacji. Analiza ta jest skierowana do samorządu terytorialnego, szkół ponadgimnazjalnych, wyższych uczelni, jednostek szkolących, centrów kształcenia ustawicznego, dla wszystkich zajmujących się polityką zatrudnienia. Opracowanie niniejsze przedstawia analizę bezrobocia według zawodów, ofert pracy zgłoszonych, będących w dyspozycji, jak i pozyskanych przez Powiatowy Urząd Pracy, opis zawodów nadwyżkowych i deficytowych, strukturę zawodową absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 4

31.12.2002 30.06.2003 31.12.2003 30.06.2004 31.12.2004 30.06.2005 31.12.2005 30.06.2006 31.12.2006 30.06.2007 31.12.2007 30.06.2008 31.12.2008 30.06.2009 31.12.2009 30.06.2010 2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW 2.1. Ogólne dane dotyczące bezrobocia w powiecie sanockim Stopa bezrobocia w powiecie sanockim na koniec czerwca 2010 roku kształtowała się na poziomie 13,2% tj. o 2,7 punktu procentowego poniżej stopy bezrobocia podregionu krośnieńskiego, która wynosiła 15,9%. W kraju stopa bezrobocia wynosiła 11,6%. W ciągu ostatnim półroczu stopa bezrobocia w powiecie sanockim spadła o 0,6% i jest niższa od stopy bezrobocia Województwie Podkarpackim (14,7) i Podregionie Krośnieńskim (15,9%). Dynamikę stopy bezrobocia w powiecie sanockim przedstawia wykres nr 1. Wykres nr 1. Dynamika stopy bezrobocia w powiecie sanockim w ostatnich latach. Stopa bezrobocia w powiecie sanockim w latach 2002-2010 24,00% 23,50% 22,00% 22,30% 20,00% 18,00% 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 19,40% 19,30% 19,60% 18,70% 18,50% 16,90% 16,10% 13,80% 13,80% 13,00% 11,70% 10,90% 13,80% 13,20% Według stanu na dzień 30.06.2010 roku liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy wynosiła 5038 osób, z czego 50,33% stanowiły kobiety tj. 2536 osób. Wśród ogółu bezrobotnych 13,19% stanowiły osoby z prawem do zasiłku tj. 665 osób, jest to spadek w stosunku do roku ubiegłego (20,74%). W powiecie sanockim 53,61% ogółu bezrobotnych stanowiły osoby zamieszkałe na wsi. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych zamieszkałych na wsi według stanu na koniec czerwca 2010 roku wynosiła 2701 osób. Wśród omawianej kategorii bezrobotnych 54,65% stanowiły kobiety tj. 1386 osób, jest to wzrost w stosunku do roku ubiegłego (50,68). Analiza struktury bezrobotnych według poziomu wykształcenia wykazuje, że największy procent stanowią osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, które stanowiły 31,16% ogółu bezrobotnych tj. 1570 osoby. Struktura kolejnych grup według poziomu wykształcenia przedstawia się następująco: gimnazjalne i poniżej - 20,58% - 1037 osób, policealne i średnie zawodowe - 27,55% - 1388 osób, średnie ogólnokształcące - 9,76% - 492 osoby, wyższe - 10,93% - 551 osób. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 5

Strukturę procentową bezrobotnych według wykształcenia przedstawia wykres nr 2. Wykres nr 2. Bezrobotni według wykształcenia na koniec I-półrocza 2010 roku. średnie ogólnokształcące 10% wyższe 11% zasadnicze zawodowe 31% policealne i średnie zawodowe 27% gimnazjalne i poniżej 21% 2.2. Bezrobotni według zawodów W końcu I-półrocza 2010 roku z 4801 zarejestrowanych bezrobotnych większość, tj. 3839 osób, to osoby poprzednio pracujące (stanowili oni 76,20% ogółu bezrobotnych). Dotychczas niepracujący to 1199 osób bezrobotnych (stanowili oni 23,80% ogółu bezrobotnych). Tabela nr 1 przedstawia porównanie struktury procentowej bezrobocia w układzie grup wielkich w I półroczu 2010 roku oraz w I półroczu 2009, 2008, 2007 i 2006 roku, natomiast graficznie wykres nr 3. Tabela nr 1. Struktura procentowa bezrobotnych (według grup wielkich zawodów) w I półroczu 2010 roku oraz w I półroczu 2009, 2008, 2007 i 2006 roku. Lp. Nazwa grupy wielkiej Rok 2010 Rok 2009 Rok 2008 Rok 2007 Rok 2006 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy 0,66 0,65 0,58 0,67 0,56 i kierownicy 2 Specjaliści 10,65 8,90 8,48 7,54 6,25 3 Technicy i inny średni personel 12,62 13,04 13,00 13,23 14,22 4 Pracownicy biurowi 4,63 4,11 5,34 5,58 5,13 5 6 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 18,32 17,63 20,79 22,22 19,92 2,04 1,92 2,95 3,07 3,36 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 6

Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeo Pracownicy przy pracach prostych 7 8 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 Pracownicy przy pracach prostych 28,45 28,55 26,46 25,96 28,14 10,22 13,32 8,59 7,45 6,73 12,38 11,87 13,82 14,29 15,69 Wykres nr 3. Struktura procentowa bezrobotnych (według grup wielkich zawodów) w I półroczu 2010 roku oraz w I półroczu 2009, 2008, 2007 i 2006 roku. 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 Rok 2010 Rok 2009 Rok 2008 Rok 2007 Rok 2006 Analiza bezrobotnych na podstawie wielkich grup klasyfikacji zawodów (kod jednocyfrowy) pokazuje, że największy odsetek stanowi grupa siódma tj. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 28,45% ogółu bezrobotnych, podobnie jak w latach poprzednich. Z powyższego wykresu wynika, że od kilku lat następuje stały wzrost procentowego udziału grupy drugiej Specjaliści, natomiast maleje wskaźnik procentowego udziału grupy trzeciej Technicy i inny średni personel. Tabela nr 2 przedstawia porównanie struktury procentowej bezrobocia w układzie grup dużych zawodów (kod 2-cyfrowy) w I półroczu 2010 roku oraz w I półroczu 2009, 2008, 2007 i 2006 roku. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 7

Tabela nr 2. Zarejestrowani bezrobotni (struktura procentowa) - grupy duże w latach 2006-2010. Kod grupy 2010 2009 2008 2007 2006 Nazwa grupy zawodów zawodów % "52" Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 11,30 11,22 12,94 13,25 12,25 "74" Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 10,94 11,80 11,32 11,43 11,44 "72" Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 10,49 9,20 8,23 7,95 9,30 "51" Pracownicy usług osobistych i ochrony 7,02 6,41 7,85 8,97 7,67 "71" Górnicy i robotnicy budowlani 6,38 6,76 6,44 6,25 7,02 "93" Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 6,33 6,16 6,28 6,69 7,73 "91" Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 5,84 5,46 7,27 7,38 7,73 "24" Pozostali specjaliści 5,72 4,81 4,96 4,10 3,30 "31" Średni personel techniczny 5,60 5,96 5,01 5,90 6,62 "82" Operatorzy i monterzy maszyn 5,36 7,56 4,27 3,18 2,55 "34" Pracownicy pozostałych specjalności 4,79 4,86 5,20 4,73 4,50 "41" Pracownicy obsługi biurowej 3,82 3,44 4,41 4,66 4,37 "83" Kierowcy i operatorzy pojazdów 2,63 2,77 2,29 2,01 2,00 "81" Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 2,23 2,99 2,04 2,26 2,18 "32" Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 2,16 2,19 2,75 2,58 3,07 "23" Specjaliści szkolnictwa 1,76 1,70 1,32 1,31 1,23 "21" Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 1,66 1,22 1,16 1,29 0,87 "22" Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 1,52 1,17 1,05 0,83 0,85 "63" Leśnicy i rybacy 1,12 1,07 1,71 1,61 1,73 "42" Pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów 0,81 0,67 0,94 0,92 0,76 "61" Rolnicy 0,74 0,72 0,88 1,01 1,26 "73" Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, 0,64 0,80 0,47 0,32 0,38 robotnicy poligraficzni i pokrewni "12" Kierownicy dużych i średnich organizacji 0,40 0,35 0,41 0,46 0,34 "13" Kierownicy małych przedsiębiorstw 0,28 0,30 0,17 0,21 0,22 "92" Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 0,21 0,25 0,28 0,23 0,23 "62" Ogrodnicy 0,17 0,10 0,28 0,32 0,31 "33" Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 0,07 0,02 0,03 0,02 0,04 "64" Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 0,02 0,02 0,08 0,12 0,05 Z tabeli tej wynika, że najwięcej osób posiada zawody z grupy (kod 52) - Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 11,30%, zaś najmniej z grupy (kod 64) - Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby 0,02%. Kolorem zielonym zostały zaznaczone grupy zawodów, w których zwiększył się procentowy udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 8

powodujący zmianę kolejność w rankingu, natomiast kolorem czerwonym zaznaczono grupy zawodów, w których ten udział się zmniejszył w stosunku do 2009 roku. Analizując bezrobotnych zarejestrowanych na koniec I-półrocza 2010 roku według zawodów zauważa się, że spośród całej grupy bezrobotnych, 823 osoby to osoby bez zawodu, w tym 447 kobiet. Osoby te stanowią 16,33% ogółu bezrobotnych. Zawody, w których jest zarejestrowanych więcej niż 30 osób przedstawia tabela nr 3. Zawodów takich jest, 32 w których w sumie jest zarejestrowanych 2953 osoby bezrobotne tj. 58,61% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Tabela nr 3. Zarejestrowani bezrobotni według zawodów. Lp. Nazwa zawodu ogółem Liczba bezrobotnych w tym kobiety absolwenci powyżej 12 m-cy 1 Bez zawodu 823 447 122 27 2 Sprzedawca 469 409 5 182 3 Ślusarz 145 10 1 53 4 Technik mechanik 97 9 2 15 5 Robotnik budowlany 95 1 1 40 6 Krawiec 75 75 0 25 7 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 75 30 0 36 8 Kucharz 74 59 0 27 9 Murarz 71 0 0 17 10 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 64 55 3 25 11 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy 63 28 0 26 12 Sprzątaczka 60 59 0 34 13 Robotnik placowy 58 12 0 30 14 Stolarz 57 11 0 19 15 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 53 45 2 13 16 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 51 50 0 13 17 Mechanik pojazdów samochodowych 51 0 0 10 18 Szwaczka 46 46 0 17 19 Tokarz 44 8 0 20 20 Konfekcjoner wyrobów gumowych 44 39 1 14 21 Magazynier 43 12 2 8 22 Piekarz 42 14 0 11 23 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z drewna 40 12 0 14 24 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 39 15 0 12 25 Technik budownictwa 38 13 2 5 26 Kierowca samochodu ciężarowego 37 0 0 11 27 Cukiernik 36 33 0 14 28 Robotnik gospodarczy 34 13 1 13 29 Specjalista administracji publicznej 33 27 9 7 30 Bufetowy [barman] 33 17 0 12 31 Robotnik leśny 33 14 0 19 32 Kucharz małej gastronomii 30 21 0 5 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 9

W okresie I go półrocza 2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Sanoku zarejestrowało się 3565 osób, w tym 1496 kobiet (tj. 41,90%). W stosunku do I-go półrocza 2009 roku jest to o 504 osoby mniej. Strukturę napływu bezrobotnych według zawodów przedstawia tabela nr 4, w której zestawiono zawody, w których zarejestrowało się więcej niż 20 osób. Zawodów takich jest, 36 w których w sumie zarejestrowało się 2173 osoby bezrobotne tj. 60,95% ogółu rejestrujących się w I półroczu 2010 roku bezrobotnych. Tabela nr 4. Napływ bezrobotnych według zawodów. Liczba bezrobotnych Lp. Nazwa zawodu w tym ogółem kobiety absolwenci 1 Bez zawodu 729 347 245 2 Sprzedawca 261 212 14 3 Technik mechanik 96 4 16 4 Ślusarz 94 3 4 5 Robotnik budowlany 70 0 3 6 Murarz 50 0 1 7 Technik budownictwa 47 5 5 8 Magazynier 45 9 4 9 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 39 32 3 10 Kierowca samochodu ciężarowego 37 0 0 11 Mechanik pojazdów samochodowych 36 0 4 12 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 35 8 2 13 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 34 29 2 14 Stolarz 34 4 0 15 Kucharz 33 24 0 16 Pielęgniarka 32 27 11 17 Kulturoznawca 32 21 9 18 Piekarz 32 6 1 19 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy 32 6 0 20 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 32 13 0 21 Szwaczka 30 30 0 22 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 28 28 2 23 Robotnik placowy 26 2 0 24 Specjalista administracji publicznej 25 18 14 25 Krawiec 25 25 0 26 Robotnik gospodarczy 24 6 2 27 Kucharz małej gastronomii 23 14 11 28 Kelner 23 21 0 29 Konfekcjoner wyrobów gumowych 23 20 2 30 Kierowca samochodu osobowego 22 1 2 31 Robotnik drogowy 22 0 0 32 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 21 0 0 33 Tokarz 21 2 0 34 Filolog filologia polska 20 14 12 35 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z drewna 20 3 0 36 Sprzątaczka 20 20 0 Należy tu zaznaczyć, że zawody reprezentowane przez nowozarejestrowanych w I-półroczu 2010 roku bezrobotnych w znacznej części pokrywają się z zawodami występującymi wśród ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w PUP w Sanoku. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 10

2.3. Bezrobotni absolwenci W ciągu I-półrocza 2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy zarejestrowało się 564 absolwentów, w tym 311 kobiet tj. 55,14% omawianej grupy bezrobotnych. Ogół nowozarejestrowanych absolwentów stanowił 15,82% ogółu napływu bezrobotnych. W ostatnich latach procentowy wskaźnik nowozarejestrowanych absolwentów do ogółu napływu bezrobotnych zmniejszał się, jednak w roku 2010 nastąpiło odwrócenie tej tendencji: I-półrocza 2007 18,50%, I-półrocza 2008 17,33%, I-półrocza 2009 14,96%. I-półrocza 2010 15,82%. Zdecydowana większość to absolwenci liceów ogólnokształcących lub profilowanych, czyli osoby nieposiadające zawodu (245 osób, w tym 141 kobiet). Stanowili oni 33,60% ogółu nowozarejestrowanych absolwentów w I-półroczu 2010 roku, jest to spadek w stosunku do roku 2009, kiedy to wskaźnik ten wynosił 48,11%. Strukturę bezrobotnych absolwentów według zawodów przedstawia tabela nr 5, w której zestawiono zawody, w których zarejestrowanych jest więcej niż 4 osoby. Tabela nr 5. Napływu absolwentów według zawodów. Lp. Nazwa zawodu Ogółem Kobiety 1 Bez zawodu 245 141 2 Inżynier rolnictwa 18 12 3 Technik mechanik 16 0 4 Sprzedawca 14 11 5 Specjalista administracji publicznej 14 11 6 Filolog filologia polska 12 8 7 Pielęgniarka 11 11 8 Kucharz małej gastronomii 11 9 9 Kulturoznawca 9 6 10 Pozostali inżynierowie mechanicy 8 0 11 Filolog filologia obcojęzyczna 8 7 12 Pedagog 6 5 13 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 6 2 14 Technik budownictwa 5 2 15 Ekonomista 5 4 16 Pozostali technicy technologii żywności 5 3 17 Ślusarz 4 0 18 Magazynier 4 0 19 Mechanik pojazdów samochodowych 4 0 20 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 4 1 21 Specjalista do spraw rachunkowości 4 3 22 Pozostali prawnicy gdzie indziej niesklasyfikowani 4 1 23 Kosmetolog 4 4 Zawodów takich jest, 23 w których w sumie zarejestrowało się 421 bezrobotnych tj. 74,76% ogółu napływu absolwentów w I półroczu 2010 roku. Wśród osób legitymujących się wyuczonym zawodem największą grupę stanowili: Inżynier rolnictwa - 18 osób, Technik mechanik - 16 osób, Sprzedawca - 14 osób, PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 11

Specjalista administracji publicznej - 14 osób. Strukturę procentową napływu absolwentów w I-półroczu 2010 roku według grup dużych klasyfikacji zawodów (kod 2- cyfrowy) przedstawia tabela nr 6. Tabela nr 6. Napływu absolwentów według dużych grup. Kod Absolwenci % Lp. grupy Nazwa grupy zawodów zawodów 2010 2009 2008 2007 1 "24" Pozostali specjaliści 26,96 29,11 32,48 24,84 5 "22" Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 12,54 7,91 8,12 8,28 2 "31" Średni personel techniczny 10,03 9,49 5,13 10,19 4 "21" Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 8,46 8,86 12,39 14,33 9 "32" Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 5,96 4,43 5,13 9,87 3 "51" Pracownicy usług osobistych i ochrony 5,33 9,18 8,12 6,36 8 "34" Pracownicy pozostałych specjalności 5,02 5,06 5,56 7,32 7 "23" Specjaliści szkolnictwa 4,70 5,70 10,26 2,86 10 "52" Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 4,39 4,11 0,85 2,54 6 "72" Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 4,08 5,70 3,42 5,41 11 "71" Górnicy i robotnicy budowlani 2,51 3,16 4,27 2,22 16 "41" Pracownicy obsługi biurowej 2,19 0,63 0,85 0,63 12 "74" Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 1,88 2,22 2,14 3,5 19 "93" Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 1,57 0,32 0,43-13 "82" Operatorzy i monterzy maszyn 0,94 1,90-0,63 14 "42" Pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów 0,94 0,95-0,31 "91" Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 0,94 - - - "83" Kierowcy i operatorzy pojazdów 0,63 - - - "61" Rolnicy 0,63 - - 15 "81" Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 0,31 0,63-0,63 17 "33" Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 0,00 0,32 - - 18 "73" Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni 0,00 0,32 0,43 - Jak wynika z powyższej tabeli zdecydowanie największą grupę dużą klasyfikacji zawodów wśród noworejestrujących się absolwentów w okresie sprawozdawczym stanowią Pozostali specjaliści (kod grupy 24 ). W tabeli tej kolorem zielonym zaznaczono grupy, w których daje się zauważyć wzrost wskaźnika procentowego w ostatnich trzech latach, a kolorem żółtym spadek wskaźnika. Na koniec czerwca 2010 roku zarejestrowanych było 236 osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki (w tym 129 kobiet). Grupa ta stanowiła 4,68% ogółu bezrobotnych. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 12

2.4. Bezrobotni zarejestrowani powyżej 12 miesięcy Kolejną omawianą grupą osób są bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy. Ogółem na koniec czerwca 2010 roku takich osób było zarejestrowanych 1404 w tym 767 kobiet. Stanowili oni 27,86% ogółu bezrobotnych, natomiast kobiety stanowiły 54,62% bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. W ostatnich latach wskaźnik procentowego udziału osób zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy dynamicznie się obniżał, natomiast w I półroczu 2010 roku trend ten się zmienił i wskaźnik ten wzrósł, co przedstawia poniższe zestawienie: I-półrocza 2007 44,50%, I-półrocza 2008 38,90%, I-półrocza 2009 21,22%, I-półrocza 2010 27,86%. Biorąc pod uwagę wskaźnik długotrwałego bezrobocia dużą grupą zawodów (wg kodu 2-cyfrowego) generującą długotrwałe bezrobocie o najwyższym wskaźniku jest grupa: - robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni (kod grupy 92 ). Następnie mamy jedna dużą grupę - robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni (kod grupy 73 ) ze wskaźnikiem długotrwałego bezrobocia równym - 51%. W dalszej kolejności występują grupy o wskaźniku poniżej 50%: pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, leśnicy i rybacy, operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych, pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów. Załącznik nr 1 (strona 29) przedstawia ranking zawodów generujących długotrwałe bezrobocie według grup dużych. Wskaźniki kolejnych zawodów wahają się w przedziale 40 20%. Natomiast wskaźnik długotrwałego bezrobocia niższy od 20% zanotowano w odniesieniu do ośmiu dużych grup zawodów, te o najniższym wskaźniku to: specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych, nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy, rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby. Fakt ułożenia się w takiej, a nie innej kolejności dużych grup rankingu zawodów generujących długotrwałe bezrobocie nie przesądza jeszcze o realnej sytuacji danego zawodu na lokalnym rynku pracy. Strukturę bezrobotnych mieszkańców powiatu sanockiego pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy według zawodów przedstawia tabela nr 7, w której zestawiono zawody, w których zarejestrowanych jest 10 osób lub więcej. Tabela nr 7. Bezrobotnych pozostających bez pracy dłużej niż 12 m-cy według zawodów. ogółem w tym kobiety % ogółu % ogółu Lp. Nazwa zawodu zarejestrowanych w liczba wanych zarejestro- liczba danym zawodzie powyżej 12 m-cy 1 Sprzedawca 182 38,81 158 86,81 2 Ślusarz 53 36,55 7 13,21 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 13

3 Robotnik budowlany 40 42,11 0 0,00 4 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 36 48,00 16 44,44 5 Sprzątaczka 34 56,67 33 97,06 6 Robotnik placowy 30 51,72 8 26,67 7 Bez zawodu 27 3,28 15 55,56 8 Kucharz 27 36,49 25 92,59 9 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy 26 41,27 16 61,54 10 Krawiec 25 33,33 25 100,00 11 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 25 39,06 23 92,00 12 Tokarz 20 45,45 6 30,00 13 Stolarz 19 33,33 5 26,32 14 Robotnik leśny 19 57,58 10 52,63 15 Murarz 17 23,94 0 0,00 16 Szwaczka 17 36,96 17 100,00 17 Technik mechanik 15 15,46 3 20,00 18 Szlifierz materiałów drzewnych 15 60,00 12 80,00 19 Konfekcjoner wyrobów gumowych 14 31,82 12 85,71 20 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z drewna 14 35,00 5 35,71 21 Cukiernik 14 38,89 14 100,00 22 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 13 24,53 11 84,62 23 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 13 25,49 13 100,00 24 Robotnik gospodarczy 13 38,24 4 30,77 25 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 12 30,77 8 66,67 26 Bufetowy [barman] 12 36,36 8 66,67 27 Piekarz 11 26,19 6 54,55 28 Kierowca samochodu ciężarowego 11 29,73 0 0,00 29 Mechanik pojazdów samochodowych 10 19,61 0 0,00 30 Malarz budowlany 10 37,04 0 0,00 Zawodów takich jest, 30 w których w sumie zarejestrowało się 774 bezrobotnych tj. 55,00% ogółu bezrobotnych mieszkańców powiatu sanockiego pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy w I półroczu 2010 roku. Analizując bezrobotnych mieszkańców powiatu sanockiego pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy, najliczniejszą grupę stanowili: sprzedawca 182 osoby w tym 158 kobiet, Ślusarz 53 osoby w tym 7 kobiet, Robotnik budowlany 40 osób w tym 0 kobiet. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 14

Liczba ofert - 2010 rok 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 3.1. Oferty pracy według zawodów W I-półroczu 2010 roku ogółem zgłoszono w Powiatowym Urzędzie Pracy 955 ofert pracy (w tym 350 staży, tj. 36,64% ogółu ofert) w 168 zawodach zawartych w klasyfikacji. W tym samym okresie 2009 roku zgłoszono 819 ofert pracy (w tym 264 staży, tj. 32,23% ogółu ofert) w 139 zawodach. Wykres nr 4. Oferty pracy zgłoszone w poszczególnych miesiącach w I półroczu 2010 roku. 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI Oferty pracy - ogółem 50 88 184 252 199 182 w tym staże 0 18 105 57 75 95 Strukturę procentową ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2010 roku oraz I półroczu 2009, 2008, 2007 i 2006 roku w układzie grup wielkich zawodów przedstawia tabela nr 8 oraz graficznie wykres nr 5. Tabela nr 8. Struktura procentowa ofert pracy - grupy wielkie. Nr grupy Nazwa grupy % w latach 2010 2009 2008 2007 2006 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 0,31 0,49 0,38 0,32 0,00 2 Specjaliści 7,85 11,11 7,94 8,09 9,20 3 Technicy i inny średni personel 12,98 13,55 16,26 12,77 15,10 4 Pracownicy biurowi 17,38 19,29 16,77 12,02 14,90 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 15

Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeo Pracownicy przy pracach prostych 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 18,53 20,39 15,24 14,26 17,10 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 0,63 0,12 0,51 0,21 0,50 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 10,26 7,45 7,30 14,47 14,50 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 7,43 4,15 5,89 19,47 14,00 9 Pracownicy przy pracach prostych 24,61 23,44 29,71 18,40 14,70 Wykres nr 5. Struktura procentowa ofert pracy według grup wielkich w latach 2010-2006. 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 2010 2009 2008 2007 2006 Jak wynika z powyższego wykresu w I półroczu 2010 roku nastąpił zdecydowany wzrost ofert pracy w grupie 7 tj. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy i grupie 8 tj. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Natomiast analiza ofert pracy według poszczególnych zawodów pokazuje, że największe zapotrzebowanie zgłoszono w I półroczu 2010 roku na zawody: Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] - (106 ofert), PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 16

Sprzedawca Robotnik gospodarczy Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym - (105 ofert), - (54 oferty), - (48 ofert). Należy zauważyć, że w zawodach pracownik biurowy zdecydowaną większość stanowiły oferty stażu dla bezrobotnych. Zawody, w których zgłoszono, co najmniej 10 ofert pracy przedstawia tabela nr 9. Tabela nr 9. Oferty pracy zgłoszone w I-półroczu roku 2010 oraz 2009, 2008, 2007 i 2006 roku. Lp. Nazwa zawodu Liczba ofert pracy 2010 2009 2008 2007 2006 1 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 106 98 84 77 84 2 Sprzedawca 105 111 79 77 85 3 Robotnik gospodarczy 54 60 86 53 21 4 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 48 31 55 53 21 5 Robotnik placowy 46 9 10 1 0 6 Robotnik drogowy 41 49 56 37 36 7 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 31 45 68 61 53 8 Robotnik budowlany 22 24 5 5 7 9 Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani 21 5 0 0 0 10 Kucharz 19 17 13 10 15 11 Kierowca samochodu ciężarowego 18 5 3 5 5 12 Mechanik pojazdów samochodowych 16 3 4 0 0 13 Kasjer handlowy 14 21 12 9 0 14 Pielęgniarka 13 14 7 17 15 15 Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] 13 5 10 2 2 16 Ślusarz 13 4 5 14 10 17 Kierowca samochodu osobowego 11 8 12 9 6 18 Agent reklamowy [zawód szkolny: Technik organizacji reklamy] 10 0 0 0 0 W powyższych 18 zawodach zgłoszono 601 ofert pracy, co stanowi 62,93% wszystkich ofert zgłoszonych w I półroczu 2010 roku. Analiza ofert pracy według sekcji PKD wskazuje, że największa liczba ofert pracy była zgłaszana przez: administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne - 230 ofert (tj. 24,08%), handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego - 182 oferty (tj. 19,05%), przetwórstwo przemysłowe - 115 ofert (tj. 12,04%). Szczegółowe zestawienie przedstawia załącznik nr 2 (strona 30). PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 17

4. ANALIZA ZAWODÓW NADWYŻKOWYCH I DEFICYTOWYCH 4.1. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Oznacza to, że w badanym okresie było więcej ofert pracy aniżeli zarejestrowanych bezrobotnych. Zawody deficytowe to takie, gdzie wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów jest większy od 1,1. Z analizy rankingu zawodów nadwyżkowych i deficytowych, z uwzględnieniem 28 dużych grup zawodów wynika, że tylko jedna grupa zawodów jest deficytowa - Pracownicy obsługi biurowej (kod 41), wskaźnik intensywności deficytu 1,23. Oznacza to, że jest na nie większe zapotrzebowanie, niż liczba zarejestrowanych bezrobotnych. Szczegółowe zestawienie przedstawia załącznik nr 3 (strona 31). Przeprowadzając analizę należy zwrócić uwagę na zawody, których wskaźnik intensywności deficytu jest maksymalny. Oznacza to, że w ewidencji osób bezrobotnych nie było osób posiadających zawód wskazany przez pracodawcę w ofercie. Maksymalny wskaźnik miało 45 zawody, które przedstawia Tabela nr 10. Tabela ta zawiera również dane dotyczące liczby ofert pracy zgłoszonych w danym zawodzie, w 15 zawodach liczba ta wynosi 2 i więcej, w pozostałych przypadkach zawodów z maksymalnym wskaźnikiem deficytowości zgłoszono po 1 oferty pracy. Tabela nr 10. Zawody deficytowe - wskaźnik intensywności deficytu maksymalny. Lp. Nazwa zawodu 1 Doradca rolniczy 6 2 Telemarketer 6 3 Kurier 5 4 Operator maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców mineralnych 5 5 Specjalista do spraw ubezpieczeń majątkowych i osobowych 4 6 Asystent bankowości 4 7 Instalator systemów alarmowych 3 8 Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 3 9 Administrator systemów komputerowych 2 10 Nauczyciel instruktor 2 11 Sekretarka medyczna 2 12 Pozostali funkcjonariusze Służby Więziennej 2 13 Instruktor rekreacji ruchowej 2 14 Operator wprowadzania danych 2 15 Brukarz 2 Liczba ofert pracy Pierwsza pozycja w powyższej tabeli tj.: - Doradca rolniczy jest to zawód, w którym pracodawca zgłosił oferty stażu. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych według 6-cyfrowego kodu zawodów wskazuje, że 25 zawodów na powiatowym rynku pracy, osiągnęło wskaźnik deficytu większy od 1,1. Wykaz tych zawodów wraz z liczbą zgłoszonych ofert pracy w powiecie sanockim przedstawia tabela nr 11. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 18

Równocześnie należy zauważyć, że jest to wzrost w stosunku do roku ubiegłego, kiedy to liczba zawodów deficytowych wynosiła, 23 ale jeszcze większy w stosunku do roku 2008, kiedy liczba ta wynosiła 12, a wynika to z większej liczby zgłoszonych ofert pracy. Tabela nr 11. Zawody deficytowe. Lp. Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów 1 Agent reklamowy [zawód szkolny: Technik organizacji reklamy] 10,00 10 2 Bibliotekarz 9,00 9 3 Specjalista do spraw ubezpieczeń społecznych 5,00 5 4 Operator sprzętu do robót ziemnych 4,50 9 5 Muzealnik 4,00 4 6 Pozostali pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni 4,00 4 Liczba ofert pracy 7 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] 3,12 106 8 Inżynier mechanik technologia mechaniczna 3,00 3 9 Strażnik miejski 3,00 3 10 Zdobnik szkła 3,00 3 11 Operator koparek i zwałowarek 3,00 3 12 Konserwator części 2,50 5 13 Robotnik gospodarczy 2,25 54 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i 14 2,00 6 opiekuńczych 15 Asystent prawny 2,00 2 16 Recepcjonista 2,00 4 Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej 17 1,91 21 niesklasyfikowani 18 Robotnik drogowy 1,86 41 19 Robotnik placowy 1,77 46 20 Kasjer handlowy 1,75 14 21 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 1,72 31 22 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 1,50 48 23 Pomocnik piekarza 1,50 3 24 Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] 1,30 13 25 Kierowca autobusu 1,17 7 Należy podkreślić fakt, że nie wszyscy pracodawcy poszukują pracowników za pośrednictwem Urzędu Pracy. Ponadto część osób posiadających wysokie kwalifikacje, na które istnieje duże zapotrzebowanie na rynku pracy, poszukuje zatrudnienia na własną rękę. Wykres nr 6 przedstawia zawody deficytowe w zestawieniu z liczbą zarejestrowanych bezrobotnych i zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 19

Agent reklamowy [zawód szkolny: Technik organizacji reklamy] Bibliotekarz Specjalista do spraw ubezpieczeo społecznych Operator sprzętu do robót ziemnych Muzealnik Pozostali pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] Inżynier mechanik technologia mechaniczna Strażnik miejski Zdobnik szkła Operator koparek i zwałowarek Konserwator części Robotnik gospodarczy Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuoczych Asystent prawny Recepcjonista Pozostali pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani Robotnik drogowy Robotnik placowy Kasjer handlowy Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Pomocnik piekarza Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] Kierowca autobusu Wykres nr 6. Zawody deficytowe liczba bezrobotnych w I-półroczu 2010 roku. 120 106 100 80 60 40 20 0 10 9 5 1 1 1 9 2 4 1 4 1 34 3 3 3 3 5 1 1 1 1 2 54 24 6 3 2 1 4 2 46 41 21 22 11 26 14 8 31 18 48 32 3 2 13 10 7 6 Liczba ofert pracy Liczba zarejestrowanych bezrobotnych PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 20

Przez zawód zrównoważony należy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawody zrównoważone to takie, gdzie wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów zawiera się w przedziale od 0,9 do 1,1. Z ranking zawodów nadwyżkowych i deficytowych, z uwzględnieniem 28 dużych grup zawodów wynika, że grupa Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach (kod 91), wskaźnik intensywności deficytu 1,05 to zawody zrównoważone, czyli charakteryzuje się wskaźnikiem intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów w przedziale od 0,9 do 1,1. Pozostałe grupy zawodów według kodu 2-cyfrowego są nadwyżkowe na rynku pracy. Ponadto w większości stanowią grupy, na które zapotrzebowanie na rynku pracy jest znikome lub wynosi zero. Należą do nich zawody z dużych grup: Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy kod (33), Ogrodnicy (kod 62), Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby (kod 64), Operatorzy i monterzy maszyn kod (82). Szczegóły w załączniku nr 3 (strona 31). Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych według 6-cyfrowego kodu zawodów wskazuje, że 20 zawodów na powiatowym rynku pracy, osiągnęło wskaźnik deficytu większy od 0,9 i mniejszy, od 1,1 czyli są zawodami w równowadze. Wykaz tych zawodów oraz liczbę ofert pracy zgłoszonych w danym zawodzie w powiecie sanockim przedstawia tabela nr 12. Tabela nr 12. Zawody zrównoważone. Lp. Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów 1 Kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej niesklasyfikowany 1 1 2 Architekt wnętrz 1 1 3 Specjalista do spraw organizacji i rozwoju przemysłu 1 1 4 Psycholog 1 1 5 Organizator obsługi turystycznej [zawód szkolny: Technik obsługi turystycznej] 1 1 6 Sekretarz asystent 1 1 7 Asystent osoby niepełnosprawnej 1 4 8 Opiekun w domu pomocy społecznej 1 4 9 Sekretarka 1 6 10 Asystent usług pocztowych 1 2 11 Szef kuchni [kuchmistrz] 1 1 12 Sprzedawca w stacji paliw 1 3 13 Pozostali murarze i pokrewni 1 1 14 Malarz lakiernik wyrobów metalowych 1 1 15 Pozostali spawacze i pokrewni 1 1 16 Mechanik maszyn i urządzeń budowlanych i melioracyjnych 1 1 17 Stolarz galanterii drzewnej 1 3 18 Operator maszyn urabiających i ładujących 1 1 19 Operator maszyn do produkcji płyt i sklejek 1 1 20 Dróżnik przejazdowy 1 1 Liczba ofert pracy PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 21

Jak z wynika z tabeli 12, aż w 13 przypadkach zawodów w równowadze w okresie I półrocza 2010 roku, zgłoszona była tylko jedna oferta pracy oraz jedna osoba w ewidencji osób bezrobotnych legitymująca się określonym zawodem. W tej sytuacji zawody te trudno uznać za zawody w równowadze, ponieważ zarejestrowanie się jednej osoby legitymującej się danym zawodem lub zgłoszenie jednej oferty pracy w tym zawodzie, zasadniczo może zmienić kwalifikację tego zawodu. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawody nadwyżkowe to takie, gdzie wskaźnik deficytowości (nadwyżki) zawodów jest mniejszy od 0,9. Z pośród 600 zawodów funkcjonujących na rynku pracy Powiatu Sanockiego, 510 czyli 85% to zawody nadwyżkowe. Z tej liczby zawodów, 432 czyli 84,70% zawodów, to zawody, w których nie wpłynęła ani jedna oferta pracy. Zawody nadwyżkowe, w których zgłoszono, co najmniej jedną ofertę pracy wraz z liczbą zgłoszonych ofert pracy oraz liczbą zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie przedstawia tabela nr 13. Tabela nr 13. Zawody nadwyżkowe. Lp. Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów oferty pracy Liczba bezrobotnych 1 Opiekunka dziecięca 0,7143 5 7 2 Agent ubezpieczeniowy 0,6667 2 3 3 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 0,6667 2 3 4 Kierowca ciągnika rolniczego 0,6667 4 6 5 Terapeuta zajęciowy 0,6 3 5 6 Kucharz 0,5758 19 33 7 Biolog 0,5 1 2 8 Nauczyciel geografii 0,5 1 2 9 Nauczyciel przedszkola 0,5 1 2 10 Archiwista 0,5 1 2 11 Technik elektronik 0,5 1 2 12 Plastyk 0,5 1 2 13 Pozostali pracownicy do spraw finansowo-statystycznych 0,5 1 2 14 Cieśla 0,5 3 6 15 Mechanik silników spalinowych 0,5 1 2 16 Monter maszyn i urządzeń przemysłowych 0,5 1 2 17 Kierowca samochodu osobowego 0,5 11 22 18 Dozorca 0,5 4 8 19 Kierowca samochodu ciężarowego 0,4865 18 37 20 Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i mienia] 0,4615 6 13 21 Mechanik pojazdów samochodowych 0,4444 16 36 22 Pielęgniarka 0,4062 13 32 23 Sprzedawca 0,4023 105 261 24 Fizjoterapeuta 0,4 4 10 25 Kosmetyczka [zawód szkolny: Technik usług kosmetycznych] 0,4 4 10 26 Masażysta [zawód szkolny: Technik masażysta] 0,375 3 8 27 Bufetowy [barman] 0,375 6 16 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 22

28 Robotnik leśny 0,3636 4 11 29 Inżynier inżynierii środowiska gospodarka wodna i hydrologia 0,3333 1 3 30 Inżynier organizacji i planowania produkcji 0,3333 1 3 31 Kontroler jakości wyrobów - artykuły przemysłowe 0,3333 1 3 32 Szlifierz materiałów drzewnych 0,3333 2 6 33 Robotnik budowlany 0,3143 22 70 34 Kelner 0,3043 7 23 35 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 0,2857 8 28 36 Szwaczka 0,2667 8 30 37 Kucharz małej gastronomii 0,2609 6 23 38 Zaopatrzeniowiec 0,25 2 8 39 Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 0,25 2 8 40 Malarz budowlany 0,25 3 12 41 Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych 0,25 1 4 42 Sprzątaczka 0,25 5 20 43 Elektromonter [elektryk] zakładowy 0,2222 2 9 44 Kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym 0,2 1 5 45 Specjalista do spraw rachunkowości 0,2 2 10 46 Technik geodeta 0,2 2 10 47 Technik elektryk 0,2 1 5 48 Ratownik medyczny 0,2 1 5 49 Asystent rachunkowości [zawód szkolny: Technik rachunkowości] 0,2 1 5 50 Pomocnik mleczarski 0,2 2 10 51 Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży] 0,1875 3 16 52 Mechanik samochodów osobowych 0,1875 3 16 53 Pomoc kuchenna 0,1818 2 11 54 Stolarz 0,1765 6 34 55 Organizator usług hotelarskich [zawód szkolny: Technik hotelarstwa] 0,1667 1 6 56 Operator obrabiarek sterowanych numerycznie 0,1538 2 13 57 Pozostali specjaliści administracji publicznej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,1429 1 7 58 Księgowy [samodzielny] 0,1429 2 14 59 Pozostali stolarze i pokrewni 0,1429 1 7 60 Ślusarz 0,1383 13 94 61 Kierowca operator wózków jezdniowych 0,125 1 8 62 Technik informatyk 0,1111 1 9 63 Kulturoznawca 0,0938 3 32 64 Technik technologii drewna 0,0909 1 11 65 Opiekunka domowa 0,0909 1 11 66 Magazynier 0,0889 4 45 67 Murarz 0,08 4 50 68 Krawiec 0,08 2 25 69 Ekonomista 0,0667 1 15 70 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy 0,0625 2 32 71 Cukiernik 0,0588 1 17 72 Inżynier rolnictwa 0,0526 1 19 73 Pilarz 0,0526 1 19 74 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 0,0476 1 21 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 23

75 Tokarz 0,0476 1 21 76 Piekarz 0,0312 1 32 77 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 0,0286 1 35 78 Technik mechanik 0,0208 2 96 Pierwsze pozycje powyższej tabeli przedstawiają zawody nadwyżkowe o wskaźniku intensywności nadwyżki zawodu bliskim 0,9 czyli bliskim dolnej granicy określającej przedział zawodów zrównoważonych. Istotnym jest jednak to, że w zawodach tych zgłoszono większą liczbę ofert pracy, to też zgłoszenie pojedynczych ofert pracy nie zmieni pozycji tych zawodów w rankingu. Przyjmując następujące założenia w celu dokonania podziału zawodów według poziomu wykształcenia: wykształcenie wyższe - grupy wielkie 1 i 2, wykształcenie średnie - grupy wielkie 3, 4 i 5, wykształcenie zasadnicze zawodowe - grupy wielkie 6,7,8 i 9. w Tabeli 14 przedstawiono strukturę zawodów zarejestrowanych bezrobotnych według poziomu wykształcenia natomiast w Tabeli 15 strukturę bezrobotnych według poziomu wykształcenia. Tabela 14. Struktura zawodów według poziomu wykształcenia w powiecie sanockim w I połowie roku 2010. Poziom wykształcenia Zawody ogółem deficytowe równoważne nadwyżkowe wyższe 144 14 4 126 średnie techniczne 154 25 8 121 zasadnicze zawodowe 301 31 8 262 bez zawodu 1 - - 1 razem zawodów 100% 10,05% 1,97% 87,97% 600 70 20 510 Z analizy powyższego wynika, że zawody deficytowe stanowiły 10,05% wszystkich zawodów. Zawody nadwyżkowe stanowiły 87,97% wszystkich zawodów. Spośród nich największą grupą zarejestrowanych bezrobotnych były osoby bez zawodu (patrz Tabela 15). Tabela 15. Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia w powiecie sanockim w I połowie roku 2010. Poziom wykształcenia Liczba bezrobotnych - zawody ogółem deficytowe równoważne nadwyżkowe wyższe 460 7 4 449 średnie techniczne 1009 87 22 900 zasadnicze zawodowe 1367 118 10 1239 bez zawodu 729 - - 729 razem zawodów 100% 2,97% 0,0041% 96,60% 3565 212 36 3317 PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 24

5. WNIOSKI W oparciu o sporządzony ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych, analizę napływu bezrobotnych oraz ofert pracy zgłoszonych w PUP w Sanoku nasuwają się następujące spostrzeżenia i wnioski: Ponownie powrócił trend spadkowy stopy bezrobocia. Od końca roku 2009 kiedy to stopa bezrobocia wynosiła 13,8%, na koniec I go półrocza 2010 roku spadła do 13,2%. Wskaźnik procentowego udziału kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych w dalszym ciągu utrzymuje tendencję spadkową (60,2% - 30.06.2008, 50,3% - 30.06.2010 roku). Utrzymujący się od kilku lat wśród zarejestrowanych bezrobotnych stały wzrost procentowego udziału bezrobotnych legitymujących się zawodem z grupy ósmej klasyfikacji zawodów tj. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń zatrzymał się, natomiast utrzymuje się wzrost grupy drugiej Specjaliści. Na koniec I-półrocza 2010 zwiększył się po kilku latach spadkowych wskaźnik procentowego udziału osób zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy do ogółu bezrobotnych do 27,86% (I-półrocza 2007-44,50%, I-półrocza 2009 21,22%). W dalszym ciągu największą grupę zawodową wśród pozostających bez pracy stanowią bezrobotni nieposiadający zawodu. Osoby te znacznie częściej tracą pracę. W I półroczu 2010 r. zarejestrowało się 823 takich osób, co stanowi 16,33% wszystkich rejestrujących się, wśród których kobiety stanowiły 54,31%. W stosunku do lat poprzednich nastąpił dalszy spadek procentowego wskaźnika liczby osób rejestrujących się bez zawodu z 24,15% na 30.06.2008 do 16,33% na 30.06.2010 r. Uzasadnione jest podejmowanie działań w zakresie szkolenia osób bezrobotnych nieposiadających zawodu. W trudnej sytuacji na rynku pracy są również sprzedawcy (dotyczy to bezrobotnych deklarujących posiadanie tego zawodu - zawód wyuczony lub wykonywany).w tej grupie 82,2 % to kobiety. Dodać należy równocześnie, że liczba ofert skierowana do tej grupy bezrobotnych jest duża, ale również napływ do ewidencji bezrobotnych w I półroczu 2010 roku tej grupy zawodowej był duży. Wskazuje to na częste zmiany zatrudnienia na tych stanowiskach pracy. Wśród młodych osób rejestrujących się w okresie 12 miesięcy od ukończenia szkoły znaczną liczbę stanowią osoby posiadające zawody, w których kształcą szkoły z naszego powiatu. W okresie I go półrocza 2010 roku na rynek pracy powiatu sanockiego nastąpiło pogłębienie nierównowagi między podażą pracowników a popytem w przekroju zawodowym. Notuje się wyraźną przewagę liczby zawodów nadwyżkowych w stosunku do zawodów deficytowych, sytuacja ta w okresie sprawozdawczym tj. I półroczu 2010 nieznacznie się polepszyła. Liczba zawodów deficytowych zwiększyła się z 56 do 70, a zawodów w równowadze się zwiększyła z 11 do 20, niestety również wzrosła liczba zawodów nadwyżkowych z 490 do 510. Wykres nr 7 przedstawia tę sytuację w I półroczu 2010 roku natomiast wykres nr 8 w latach 2003 2010. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 25

Wykres nr 7. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w I półroczu 2010 roku. Zawody deficytowe i nadwyżkowe - I półrocze 2010 rok 600 500 400 Brak ofert pracy Jedna oferta pracy 300 432 Wiecej ofert pracy MAX - jedna oferta pracy MAX - więcej ofert pracy 200 100 25 32 30 15 14 6 46 0 zawody deficytowe zawody zrównoważone zawody nadwyżkowe PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 26

I półrocze 2003 roku 2003 rok I półrocze 2004 roku 2004 rok I półrocze 2005 roku 2005 rok I półrocze 2006 roku 2006 rok I półrocze 2007 roku 2007 rok I półrocze 2008 roku 2008 rok I półrocze 2009 roku 2009 rok I półrocze 2010 roku 486 490 534 496 448 502 492 510 569 581 563 556 547 555 574 Wykres nr 8. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w latach 2003-2010. 700 Zawody deficytowe i nadwyżkowe w latach 2003-2010 Zawody deficytowe Zawody zrównoważone Zawody nadwyżkowe 600 500 400 300 200 100 30 27 12 82 100 61 24 27 94 83 21 98 28 24 16 25 73 84 76 86 15 53 23 74 11 56 18 20 69 70 0 Duża liczba ofert pracy skierowana jest do osób posiadających niskie kwalifikacje zawodowe, co powoduje to, że bezrobotni bez zawodu, mimo, że stanowią największą grupę ogółu zarejestrowanych (16,33%) oraz największą grupę osób PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 27

noworejestrujących się (20,44%), wśród osób pozostających w rejestrze osób bezrobotnych powyżej 12 miesięcy stanowią tylko 0,53%. Nie wątpliwie świadczy to również o duże mobilności tej grupy osób. Liczba ofert skierowana do osób posiadających wyższe wykształcenie była niewielka tj. tylko 8,16%. Ranking zawodów nadwyżkowych i deficytowych pokazuje, że wyższe wykształcenie nie daje gwarancji zatrudnienia. Miejsca pracy w znaczącym odsetku generowane są przez: - administrację publiczna, - handel hurtowy i detaliczny, - przetwórstwo przemysłowe. Analiza ofert w I-półroczu 2009 roku wg struktury stanowisk pracy wykazuje stosunkowo dużą liczbę ofert na stanowiska: pracownik administracyjny i pracownik biurowy. Zauważyć należy jednak, że w znacznej liczbie oferty te dotyczyły możliwości odbycia stażu, z których część zakończy się zatrudnieniem po jego zakończeniu. Pozostałe zaś osoby nadal pozostaną w ewidencji bezrobotnych. Największy udział w ogólnej liczbie bezrobotnych pozostających bez pracy dłużej niż 12 miesięcy odnotowano w zawodach: - sprzedawca, - ślusarz, - robotnik budowlany, - robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, - sprzątaczka. Spora część ofert pracy dotyczy stanowisk przy pracach prostych i niewymagających specjalnych kwalifikacji, wystarczy przeszkolić potencjalnych pracowników. Z analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz w oparciu o statystykę rynku pracy nie jest w stanie określić rzeczywistej skali zjawiska. Wynika to z faktu, że nie wszystkie wolne miejsca pracy są zgłaszane przez pracodawców do Urzędu Pracy. PUP Sanok Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych Strona 28