poprawnie posługuje się terminem: renesans, podaje czas trwania epoki renesansu

Podobne dokumenty
HISTORIA KLASA II GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

Egzamin Gimnazjalny z WSiP MAJ Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego

Klasa II WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPNIE SZKOLNE ODRODZENIE I HUMANIZM W EUROPIE WIEK XVI Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący

Wymagania edukacyjne z historii dla klasy VI

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII rok szkolny 2017/2018

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2016/2017 HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Wiek XVII w Polsce. Wojny ze Szwecją.

Historia: klasa szósta (Szkoła Podstawowa nr 267 w Warszawie)

HISTORIA klasa 6 szkoły podstawowej

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na poszczególne oceny

10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1)

Plan wynikowy z historii dla technikum klasa I

Kryteria wymagań na poszczególne oceny. Klasa 6

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś

Wymagania na poszczególne oceny z historii dla klasy 6 WCZORAJ I DZIŚ

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Klasa 6

Wymagania edukacyjne z historii kl. 6. Wymagania podstawowe (ocena dostateczna). Uczeń: podaje przyczyny wielkich odkryć

Rozkład materiału do historii w klasie III A

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2012/2013

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI

Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Uczeń:

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na poszczególne oceny

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na poszczególne oceny

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na poszczególne oceny

Historia SP WCZORAJ I DZIŚ RE kl. 6

Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Uczeń:

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś. Wymagania na poszczególne oceny

Historia SP WCZORAJ I DZIŚ RE kl. 4 Książka naucz. (Id: 16906, Kod Handlowy: )

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

EDUKACYJNE Z HISTORII DLA ODDZIAŁU GIMNAZJALNEGO (KLASA II)

HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA V Podstawa programowa przedmiotu SZKOŁY BENEDYKTA

Egzamin Gimnazjalny z WSiP LISTOPAD Analiza wyników próbnego egzaminu gimnazjalnego. Część humanistyczna HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

HISTORIA. WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA II GIM Paulina Kotkowska

Plan wynikowy. Klasa 6

. Wymagania edukacyjne z historii. Klasa 6 Na podstawie programu nauczania historii dla II etapu edukacyjnego, klasy 4-8 szkoły podstawowej.

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII KLASA 6 Na rok szkolny 2019/2020

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny roczne z historii dla klasy 6 Wymagania na poszczególne oceny Temat lekcji. Ocena bardzo dobra

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś. Wymagania na poszczególne oceny

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE II GIMNAZJUM

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA

WYMAGANIA wg PODSTAWY PROGRAMOWEJ Z HISTORII KL.I III GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII W GIMNAZJUM. Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra

PG im. Tadeusza Kościuszki w Kościerzycach Przedmiot

997 misja św. Wojciecha 1000 zjazd gnieźnieński 1025 koronacja na króla. najazd niemiecki i ruski wygnany z kraju

Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Uczeń:

Roczny plan pracy z historii dla klasy szóstej szkoły podstawowej do programu nauczania Wczoraj i dziś Wymagania na poszczególne oceny

Plan wynikowy. Klasa 2

KRYTERIA OCENIANIA Z HISTORII W KLASIE II GIMNAZJUM

11 listopada 1918 roku

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

48. Proszę omówić sytuację w Rzeczypospolitej po drugim rozbiorze. 49. Proszę opisać przebieg insurekcji kościuszkowskiej i jej skutki. 50.

Gimnazjum Plan wynikowy dla klasy II

Sprawdzian IV. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej

Wymagania edukacyjne historia klasa V

Bliżej historii. Gimnazjum. Klasa 2 Wymagania edukacyjne

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny edukacyjne

EGZAMIN W TRZECIEJ KLASIE GIMNAZUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

HISTORIA wymagania egzaminacyjne III etap edukacyjny

Bliżej historii. Gimnazjum. Klasa 2

Plan wynikowy. Klasa 2

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY - KLASA 2

Bliżej historii. Plan wynikowy dla klasy 2 Gimnazjum

powinien umieć: sytuować wydarzenia i procesy wyjaśniać ich znaczenia; samodzielną analizą i interpretacją

Plan wynikowy. Klasa 2

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Bliżej historii - klasa II gimnazjum

Bliżej historii. Gimnazjum Plan wynikowy dla klasy 2

HISTORIA. Klasa 2 semestr 2

KRYTERIA OCENIANIA Z HISTORII W KLASIE II GIMNAZJUM

PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU HISTORIA

PODSTAWA PROGRAMOWA HISTORIA. III etap edukacyjny (gimnazjum) Cele kształcenia wymagania ogólne. I. Chronologia historyczna.

opowiada o działaniach konkwistadorów charakteryzuje organizację państw Majów, Azteków i Inków

Bliżej historii. Gimnazjum Plan wynikowy dla klasy 2

48. Proszę omówić sytuację w Rzeczypospolitej po drugim rozbiorze. 49. Proszę opisać przebieg insurekcji kościuszkowskiej i jej skutki. 50.

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZE: GH-HX1, GH-H2, GH-H4, GH-H5, GH-H7

Anita Plumińska-Mieloch Bliżej historii. Gimnazjum. Klasa 2A, 2B, 2C 2014/2015

BADANIE DIAGNOSTYCZNE

KRYTERIA OCENIANIA Z HISTORII KLASA II

3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia

Wymagania edukacyjne z historii dla kl.2b w r.szk.2015/2016 Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu

I. Nowy człowiek w nowym świecie wiek XVI

HISTORIA KLASA III GIMNAZJUM SZKOŁY BENEDYKTA

Temat Wymagania i kryteria ocen Oceny

HISTORIA Wymagania edukacyjne

Wymagania na poszczególne oceny z historii

WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA KLASY V.

Wymagania edukacyjne Historia, klasa II

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Załącznik nr 8. Etap rejonowy

EGZAMIN GIMNAZJALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 CZĘŚĆ HUMANISTYCZNA HISTORIA I WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI

Dział: ŚWIAT, EUROPA I POLSKA W EPOCE NOWOŻYTNEJ WYMAGANIA K P R D

SPRAWDZIAN I. Nowy człowiek w nowym świecie wiek XVI

Wymagania na poszczególne oceny Ocena dopuszczająca Uczeo:

Zadanie 1. Zapoznaj się z treścią współczesnego hymnu polskiego, a następnie wykonaj polecenie. Mazurek Dąbrowskiego Jeszcze Polska nie zginęła,

2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę.

Niedostateczną (1). Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności na poziomie wymagań koniecznych.

Transkrypt:

Wymagania edukacyjne dla klasy szóstej Szkoły Podstawowej zgodne z podstawą programową. Podstawa programowa - sytuuje w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana oraz sytuuje w przestrzeni posiadłości kolonialne Portugalii i Hiszpanii; - ocenia wpływ odkryć geograficznych na życie społecznogospodarcze i kulturowe Europy oraz dla Nowego Świata. - wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansu oraz opisuje jej charakterystyczne cechy; Ocena dopuszczająca Uczeń: Indie, Amerykę wymienia Jana Gutenberga jako wynalazcę druku wskazuje Leonarda da Vinci jako człowieka renesansu i Ocena dostateczna Uczeń: się terminami: karawela, kompas po jednym pozytywnym i negatywnym skutku wielkich odkryć geograficznych się terminem: renesans, podaje czas trwania epoki renesansu Wymagania na poszczególne oceny Ocena dobra Uczeń: podaje przyczyny wielkich odkryć geograficznych tłumaczy przyczyny przewagi Europejczyków nad tubylczą ludnością Ameryki terminami: antyk, humanizm epokę renesansu Ocena bardzo dobra Uczeń: terminem: astrolabium Krzysztof Kolumb i Ferdynand Magellan skierowali swoje wyprawy drogą na zachód wyjaśnia wpływ wynalezienia druku na rozprzestrzenianie się idei renesansu Ocena celująca Uczeń: tłumaczy pochodzenie nazwy Ameryka wskazuje związek między wynalazkami z dziedziny żeglugi a podejmowaniem dalekich wypraw morskich wskazuje Erazma z Rotterdamu jako wybitnego humanistę i przedstawia jego poglądy 1

- charakteryzuje największe osiągnięcia: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafa ela Santi, Erazma z Rotterdamu, Mikołaja Kopernika i Galileusza; określa dwie trzy dziedziny jego zainteresowań się terminami: reformacja, protestanci określa początek reformacji (1517 r.) i zaznacza tę datę na osi czasu opisuje okoliczności powstania anglikanizmu skutki reformacji postanowienia soboru trydenckiego poglądy humanistów poglądy Marcina Lutra opisuje postanowienia pokoju w Augsburgu (1555 r.) i wyjaśnia zasadę czyj kraj, tego religia porównuje pracę kopisty z pracą w średniowiecznej drukarni poglądy głoszone przez Jana Kalwina wskazuje zmiany wprowadzone w liturgii protestanckiej się terminami: demokracja szlachecka, przywilej, magnateria, szlachta średnia, szlachta zagrodowa, gołota zróżnicowanie stanu szlacheckiego wskazuje wpływ przywilejów szlacheckich na pozycję tego stanu prawa otrzymane przez szlachtę na mocy konstytucji Nihil novi decyzje podejmowane na sejmie walnym rolę sejmików ziemskich i zakres ich uprawnień wyjaśnia, w jaki sposób doszło do ukształtowania się demokracji szlacheckiej wyjaśnia, kto sprawował władzę w wymienia ostatnich władców z dynastii Jagiellonów: Zygmunta I Starego i Zygmunta Prusy Książęce, Prusy Królewskie, Inflanty opisuje zależność Prus przyczyny wojny Polski z zakonem krzyżackim (1519 terminem: hołd lenny opisuje korzyści i zagrożenia wynikające z postanowień hołdu 2

Augusta osi czasu datę hołdu pruskiego (1525 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia Książęcych od Polski wyjaśnia przyczyny najazdu Iwana Groźnego na Inflanty 1521 r.) wyjaśnia skutki rywalizacji Polski, Szwecji, Moskwy i Danii o Inflanty postanowienia hołdu pruskiego (1525 r.) i jego skutki pruskiego politykę wschodnią ostatnich Jagiellonów i jej następstwa wymienia Mikołaja Kopernika jako twórcę teorii heliocentrycznej wskazuje Wawel jako przykład budowli renesansowej w Polsce się terminem: włoszczyzna i wskazuje jego pochodzenie wymienia Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego jako twórców literatury renesansowej w Polsce wyjaśnia przyczyny twórczości literackiej w języku polskim odkrycie Mikołaja Kopernika i pokazuje różnice między teorią polskiego astronoma a dotychczas obowiązującą koncepcją budowy wszechświata terminami: arras, krużganki, mecenat krótko twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego opisuje Wawel jako przykład architektury renesansu w Polsce uzasadnia tezę, że Mikołaj Kopernik był człowiekiem renesansu przywołuje Galileusza jako zwolennika teorii Kopernika terminami: teoria geocentryczna, teoria heliocentryczna wyjaśnia przyczyny rozwoju kultury renesansowej w Polsce zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju renesansu poglądy Andrzeja Frycza Modrzewskiego jako pisarza politycznego doby renesansu XVI stulecie nazwano złotym wiekiem w historii Polski opisuje wybraną budowlę renesansową w swoim regionie 3

- przedstawia okoliczności zawarcia unii realnej pomiędzy Polską a Litwą i jej główne postanowienia oraz wskazuje na mapie terytorium Obojga Narodów; - charakteryzuje stosunki wyznaniowe w państwie polskolitewskim i wyjaśnia ich specyfikę na tle europejskim; Lublin i Rzeczpospolitą Obojga Narodów wskazuje na obrazie Jana Matejki Unia lubelska postać Zygmunta II Augusta jako autora i pomysłodawcę unii osi czasu datę podpisania unii lubelskiej (1569 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia się terminami: unia personalna, unia realna wyjaśnia nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie postanowienia unii lubelskiej strukturę narodową i wyznaniową I analizuje wygląd herbu I i porównuje go z herbem Królestwa Polskiego opisuje skutki utworzenia Obojga Narodów wyjaśnia korzyści płynące z wielokulturowości Wołyń, Podole i Ukrainę wymienia korzyści i zagrożenia wynikające z utworzenia Obojga Narodów - przedstawia zasady wolnej elekcji; - wyjaśnia okoliczności uchwalenia oraz główne założenia konfederacji warszaw skiej i artykułów henrykowskich; - wyjaśnia główne przyczyny wojen ze Szwecją, Turcją i Rosją; - wyjaśnia przyczyny, cele i następstwa się terminem: elekcja wskazuje Henryka Walezego jako pierwszego króla elekcyjnego Inflanty i Carstwo Rosyjskie wymienia Stefana Batorego jako kolejnego po Henryku Walezym władcę Polski osi czasu datę pierwszej wolnej elekcji opisuje przebieg pierwszego bezkrólewia i wyjaśnia, kim był interrex osi czasu datę bitwy pod Kłuszynem (1610 r.), określa wiek, w którym doszło do tego wydarzenia przywołuje Stanisława zasady wyboru monarchy na podstawie obrazu Canaletta opisuje miejsce i przebieg wolnej elekcji wyjaśnia skutki wolnych elekcji przyczyny najazdu Iwana Groźnego na Inflanty opisuje następstwa dymitriady wymienia warunki, które musieli spełnić królowie elekcyjni wskazuje przyczyny obalenia Dymitra Samozwańca wyjaśnia cel polskiej interwencji w Rosji wyjaśnia wpływ Artykułów henrykowskich i pacta conventa na pozycję monarchy w ocenia politykę Zygmunta III wobec Rosji postanowienia pokoju w Polanowie 4

powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie; wyjaśnia przyczyny, cele i następstwa powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie; wymienia elementy uzbrojenia husarza i pokazuje je na ilustracji Szwecję, Inflanty i Wisłę wymienia stolice Polski (Gniezno, Kraków, Warszawa) wskazuje Bohdana Chmielnickiego jako przywódcę powstania Kozaków na Ukrainie wymienia elementy uzbrojenia Kozaków i pokazuje je na ilustracji rozpoznaje na ilustracji Kozaka wśród przedstawicieli innych grup społecznych Żółkiewskiego jako dowódcę bitwy pod Kłuszynem Kircholm i Pomorze Gdańskie podaje datę bitwy pod Kircholmem (1605 r.) i nazwisko dowódcy polskich wojsk (Jan Karol Chodkiewicz) przeniesiono stolicę z Krakowa do Warszawy wyjaśnia, kim byli Kozacy się terminem: Zaporoże Ukrainę, Zaporoże i Dzikie Pola przyczyny wojen polsko-szwedzkich w XVII w. terminem: cło opowiada przebieg wojny o Inflanty Oliwę podaje datę bitwy pod Oliwą (1627 r.) i wyjaśnia znaczenie tego starcia wyjaśnia, kim byli Kozacy rejestrowi zajęcia i sytuację Kozaków uzasadnia tezę, że powstanie Chmielnickiego było wojną domową Zygmunt III Waza utracił tron Szwecji przyczyny zablokowania ujścia Wisły przez Szwedów tłumaczy, dlaczego Polska często nie wykorzystywała swoich sukcesów militarnych przyczyny wybuchu powstania na Ukrainie omawia główne etapy powstania osi czasu datę ugody w Perejasławiu (1654 r.) postanowienia i podaje daty podpisania rozejmu w Starym Targu (1629 r.) i Sztumskiej Wsi (1635 r.) skutki powstania Chmielnickiego wskazuje rozejm w Andruszowie jako moment zakończenia powstania i wojny polsko-rosyjskiej (1667 r.) ocenia politykę szlachty wobec Kozaków 5

wyjaśnia główne przyczyny wojen ze Szwecją, Turcją i Rosją; ocenia społecznogospodarcze i polityczne następstwa wojen w XVII w.; się terminem: potop szwedzki wskazuje Stefana Czarnieckiego jako bohatera walk ze Szwedami się terminami: sułtan, husarz, janczar podaje przyczyny wyprawy Jana III Sobieskiego pod Wiedeń XVII stulecie jako czas wielu konfliktów wojennych prowadzonych przez Rzeczpospolitą państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w. uzasadnia znaczenie bohaterskiej obrony Częstochowy dla prowadzenia dalszej walki z najeźdźcą osi czasu daty potopu szwedzkiego (1655 1660 r.) oraz pokoju w Oliwie (1660 r.) osi czasu daty bitwy pod Chocimiem (1673 r.) oraz odsieczy wiedeńskiej (1683 r.) Podole, Chocim i Kamieniec Podolski wymienia skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w XVII w., w tym m.in. wyniszczenie kraju i straty terytorialne terminem: wojna podjazdowa wyjaśnia przyczyny prowadzenia wojny podjazdowej przez Polskę terminami: haracz, ekspansja osi czasu daty najazdu tureckiego i oblężenia Kamieńca Podolskiego (1672 r.) terminem: liberum veto tereny utracone przez Rzeczpospolitą (Inflanty, Podole, Prusy Książęce, część Ukrainy) wymienia przyczyny wymienia przyczyny wojen polskoszwedzkich wymienia postanowienia pokoju w Oliwie omawia przyczyny wojen polskotureckich w XVII w. wymienia hetmanów Stanisława Żółkiewskiego i Jana Karola Chodkiewicza oraz bitwy z Turcją, w których dowodzili (Cecora 1620 r., obrona Chocimia 1621 r.) funkcjonowanie aparatu władzy na przełomie XVII i XVIII w., zwracając uwagę na słabość władzy królewskiej, zrywanie sejmów i wzrost znaczenia magnaterii wskazuje objawy kryzysu państwa skutki potopu szwedzkiego wskazuje zagrożenie płynące dla z powodu utraty lenna pruskiego opisuje postanowienia traktatu w Buczaczu następstwa wojen polsko-tureckich w XVII w. przyczyny rokoszu Lubomirskiego w coraz większą rolę zaczynali odgrywać magnaci wskazuje postać Władysława Sicińskiego, który w 1652 r. doprowadził 6

wyjaśnia przyczyny i wskazuje przejawy kryzysu politycznego i społeczno-gospo dar czego w II połowie XVII w. opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez szlachtę na przełomie XVII i XVIII w. wskazuje pozytywne i negatywne cechy szlachty polskiej tego okresu się terminem: barok zaznacza na osi czasu epokę baroku wymienia dwie trzy cechy charakterystyczne architektury barokowej uzależnienia Polski od obcych państw malarstwo i rzeźbę epoki baroku ideologię sarmatyzmu wyjaśnia pochodzenie terminu sarmatyzm podaje przyczyny i objawy kryzysu gospodarczego wskazuje wpływ rosnącej pobożności na architekturę i sztukę epoki wskazuje następstwa bezkrytycznego stosunku szlachty do ustroju państwa do pierwszego w historii zerwania sejmu wyjaśnia, na czym polega związek kultury barokowej z ruchem kontrreformacyjnym barok jako epokę kontrastów 7

- charakteryzuje, na przykładzie Francji Ludwika XIV, ustrój monarchii absolutnej; -porównuje monarchię parlamentarną z monarchią absolutną, uwzględniając zakres władzy monarszej, prawa i obowiązki poddanych, rolę instytucji stanowych (parlamentu) krótko opisuje zakres władzy króla w monarchii absolutnej przywołuje postać Ludwika XIV jako władcy absolutnego przy pomocy nauczyciela posługuje się terminem: parlament wskazuje organy władzy w monarchii parlamentarnej się terminem: monarchia absolutna Ludwika XIV określano mianem Króla Słońce wskazuje Anglię jako kraj o ustroju monarchii parlamentarnej wymienia i krótko charakteryzuje postaci Karola I Stuarta, Olivera Cromwella i Wilhelma Orańskiego Francja była europejską potęgą, w jaki sposób doszło do wzmocnienia władzy królewskiej we Francji wyjaśnia przyczyny konfliktu Karola I z parlamentem Deklarację praw narodu angielskiego ustrój monarchii parlamentarnej terminem: hugenoci opisuje, jak zakończyły się wojny religijne we Francji (przywołuje Edykt nantejski) terminami: purytanie, nowa szlachta, rojaliści wskazuje 1689 r. jako czas ukształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii działania kardynała Richelieu zmierzające do wzmocnienia pozycji monarchy wskazuje pozytywne i negatywne strony panowania Ludwika XIV wymienia główne etapy kształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii porównuje ustrój monarchii parlamentarnej i monarchii absolutnej wymienia idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce; się terminem: oświecenie zaznacza na osi czasu epokę oświecenia wymienia najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia tłumaczy, dlaczego nowa epoka w kulturze europejskiej została nazwana oświeceniem ideologię oświecenia postać Monteskiusza i wyjaśnia, na czym polegała opracowana przez niego koncepcja trójpodziału władzy terminem: ateizm wyjaśnia przyczyny krytyki absolutyzmu i Kościoła przez filozofów doby oświecenia wskazuje wpływ dokonań naukowych i technicznych na zmiany w życiu ludzi zasługi Denisa Diderota dla powstania Wielkiej encyklopedii francuskiej 8

porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii przedstawia przyczyny i następstwa wojny o niepodległość; ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych; wymienia główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych i wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy. przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich; wyjaśnia zmiany położenia wymienia Marię Teresę, Józefa II, Piotra I i Fryderyka Wielkiego jako władców Austrii, Rosji i Prus wskazuje Rosję, Austrię i Prusy jako potęgi europejskie XVIII stulecia Stany Zjednoczone określa czas powstania Stanów Zjednoczonych wymienia Tadeusza Kościuszkę i Kazimierza Pułaskiego jako polskich bohaterów walki o niepodległość USA wymienia Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa jako monarchów sprawujących władzę w Polsce na początku XVIII w. się terminami: absolutyzm, absolutyzm oświecony Petersburg jako nową stolicę Rosji się terminami: kolonia, konstytucja kolonie brytyjskie w Ameryce Północnej wymienia strony konfliktu w wojnie o niepodległość Stanów flagę USA z flagą współczesną, wskazując zauważone podobieństwa i różnice się terminami: unia personalna, anarchia Saksonię Stanisława wymienia reformy przeprowadzone w Rosji, Austrii i Prusach wyjaśnia związki między pojawieniem się nowych potęg w Europie Środkowej a sytuacją w przyczyny wybuchu wojny między kolonistami a rządem brytyjskim opisuje wydarzenie zwane bostońskim piciem herbaty udział Polaków w walce o niepodległość USA wyjaśnia sens powiedzeń: Od Sasa do Lasa i Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa postać wyjaśnia wpływ reform na wzrost znaczenia tych państw opisuje skutki uzyskania przez Rosję dostępu do Bałtyku omawia zasługi Jerzego Waszyngtona dla powstania USA opisuje idee oświeceniowe zapisane w konstytucji USA wymienia miejsca związane z udziałem Polaków w wojnie o niepodległość USA genezę i postanowienia sejmu niemego osi czasu datę obrad sejmu niemego (1717 porównuje monarchię absolutną z monarchią absolutyzmu oświeconego podaje daty powstania Królestwa Pruskiego (1701 r.) i Cesarstwa Rosyjskiego (1721 r.) terminami: Kongres, Izba Reprezentantów ustrój polityczny USA okres rządów Augusta II Mocnego wskazuje reformy niezbędne dla wzmocnienia 9

międzynarodowego w XVIII w.; charakteryzuje projekty reform ustrojowych Stanisława Konarskiego i Stanisława Leszczyńskiego oraz dostrzega przejawy ożywienia w gospodarce i kulturze cza sów saskich sytuuje w czasie I, II i III rozbiór i wskazuje na mapie zmiany tery torialne po każdym rozbiorze; opisuje konsekwencje wyboru dwóch władców jednocześnie się terminem: rozbiory Polski osi czasu datę pierwszego rozbioru Polski (1772 r.) przywołuje postać Stanisława Augusta Poniatowskiego jako ostatniego króla Polski Konarskiego jako reformatora i krótko opisuje propozycje jego reform ziemie utracone przez Polskę podczas pierwszego rozbioru przyczyny pierwszego rozbioru Polski ocenia postawę Tadeusza Rejtana Stanisława Leszczyńskiego projekty reform w I poł. XVIII w. opisuje okoliczności wyboru Stanisława Augusta na króla Polski wymienia reformy Stanisława Augusta w celu naprawy oświaty i gospodarki w II poł. XVIII w. wskazuje następstwa konfederacji barskiej r.) wyjaśnia przyczynę ingerencji Rosji w sprawy Polski opisuje pozytywne i negatywne skutki rządów Augusta III podaje datę zawiązania konfederacji barskiej (1768 r.) cel walki konfederatów barskich opowiada o przebiegu i decyzjach sejmu rozbiorowego przyczyny zawiązania konfederacji barskiej 10

przedstawia okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej; sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wy mie nia reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja; wskazuje Stanisława Augusta jako oświeceniowego mecenasa sztuki podaje przykład zasług ostatniego króla dla rozwoju kultury polskiej się terminem: szkoła parafialna podaje przykłady przedmiotów nauczanych w szkołach parafialnych się terminem: konstytucja osi czasu datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 r.) wymienia państwa, które dokonały drugiego rozbioru Polski się terminem: obiady czwartkowe przyczyny powołania Komisji Edukacji Narodowej wskazuje cel wychowania i edukacji młodzieży w XVIII w. osi czasu daty obrad Sejmu Wielkiego (1788 1792 r.) i drugiego rozbioru (1793 r.) wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja (zniesienie liberum veto i wolnej elekcji) ziemie utracone przez Polskę podczas drugiego rozbioru architekturę i sztukę klasycystyczną podaje przykłady budowli klasycystycznych twórczość Ignacego Krasickiego zadania Teatru Narodowego i czasopisma Monitor omawia zmiany wprowadzone w polskim szkolnictwie przez KEN okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i podaje jej datę (1792 r.) Targowicę, Dubienkę i Zieleńce wymienia pisarzy politycznych II poł. XVIII w. (Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic) oraz ich propozycje reform zasługi Stanisława Augusta dla rozwoju kultury i sztuki oświecenia wymienia malarzy tworzących w Polsce (Canaletto, Marcello Bacciarelli) obrazy Canaletta są ważnym źródłem wiedzy historycznej opisuje najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego ustrój polityczny wprowadzony przez Konstytucję 3 maja opisuje przebieg wojny polskorosyjskiej (1792 r.), twórczość Juliana Ursyna Niemcewicza i Wojciecha Bogusławskiego podaje przykłady budowli klasycystycznych w swoim regionie zmiany wprowadzone przez Konstytucję 3 maja i wskazuje ich skutki 11

przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego; wyjaśnia główne przyczyny rewolucji i ocenia jej skutki; się terminami: naczelnik, kosynierzy, zaborcy wskazuje Tadeusza Kościuszkę jako naczelnika powstania się terminami: konstytucja, rewolucja, Bastylia podaje wydarzenie, które rozpoczęło rewolucję francuską postać Tadeusza Kościuszki osi czasu daty insurekcji kościuszkowskiej (1794 r.) oraz trzeciego rozbioru Polski (1795 r.) wymienia przyczyny wybuchu i upadku powstania kościuszkowskiego się terminami: burżuazja, Stany Generalne wymienia i charakteryzuje stany społeczne we Francji osi czasu datę wybuchu rewolucji burżuazyjnej we Francji (14 lipca 1789 r.) postać Wojciecha Bartosa opowiada o bitwie pod Racławicami i przedstawia jej znaczenie Kościuszko zdecydował się wydać Uniwersał połaniecki opisuje położenie stanów społecznych we Francji wyjaśnia zadania Konstytuanty Maciejowice i przedstawia znaczenie tej bitwy dla losów powstania opisuje decyzje Konstytuanty podjęte po wybuchu rewolucji i wskazuje ich przyczyny podaje datę uchwalenia konstytucji francuskiej (1791 r.) wymienia najważniejsze przyczyny upadku w XVIII w. okoliczności i cel powstania Zgromadzenia Narodowego wyjaśnia ponadczasowe znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela wskazuje charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej; opisuje główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji Praw Człowieka i się terminami: gilotyna, terror okoliczności stracenia Ludwika XVI państwa, z którymi walczyła rewolucyjna Francja opisuje rządy jakobinów rządy jakobinów nazwano Wielkim Terrorem wyjaśnia na przykładzie postaci Maksymiliana Robespierre a sens powiedzenia: Rewolucja pożera własne dzieci jakobini przejęli rządy we Francji ocenia terror jako narzędzie walki politycznej 12

Obywatela. opisuje zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych krótko postać Napoleona Bonapartego jako cesarza Francuzów i wybitnego dowódcę określa I poł. XIX w. jako epokę napoleońską się terminem: Wielka Armia podaje datę decydującej bitwy pod Austerlitz i wskazuje tę miejscowość na mapie okoliczności przejęcia władzy przez Napoleona bitwa pod Lipskiem została nazwana bitwą narodów państwa koalicji antyfrancuskiej, Elbę i Lipsk wyjaśnia przyczyny wprowadzenia blokady kontynentalnej przeciw Anglii wymienia reformy wprowadzone przez Napoleona skutki klęski Napoleona pod Lipskiem podaje datę koronacji cesarskiej Napoleona (1804 r.) Napoleon koronował się na cesarza Francuzów podaje datę pokoju w Tylży (1807 r.) i przedstawia jego postanowienia podaje datę bitwy pod Borodino (1812 r.) Borodino opisuje okoliczności powstania i charakter Związku Reńskiego przyczyny klęski Napoleona ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec podaje nazwę hymnu Polski i wskazuje jego związek z Legionami Włochy, Francję i San Domingo opisuje udział legionistów w wojnach opisuje położenie ludności polskiej po utracie niepodległości wskazuje, w jaki sposób i skąd rekrutowano 13

Napoleona Polskimi we Włoszech cel utworzenia Legionów Polskich i opisuje walki z ich udziałem napoleońskich żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego Księstwo Warszawskie podaje przyczyny likwidacji Księstwa Warszawskiego okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego, postać księcia Józefa Poniatowskiego okoliczności powiększenia terytorium Księstwa Warszawskiego wskazuje związek między zapisami konstytucji Księstwa Warszawskiego a ideami rewolucji francuskiej opowiada o szarży polskich szwoleżerów pod Somosierrą i wskazuje jej znaczenie dla toczonych walk wymienia bitwy stoczone przez napoleońską Francję z udziałem Polaków podaje datę bitwy pod Raszynem (1809 r.) 14