Rewitalizacja w perspektywie finansowej Unii Europejskiej 2014-2020, w tym w projektach realizowanych w ramach RPO WM 2014-2020 Paulina Sikorska Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego Warszawa, 11 kwietnia 2017 r.
Rewitalizację należy rozumieć jako proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji.
www.funduszedlamazowsza.eu/ rewitalizacja
Dofinansowanie dla projektów rewitalizacyjnych będzie możliwe wyłącznie dla projektów, które: wynikają z obowiązującego (na dzień składania wniosku o dofinansowanie) programu rewitalizacji; program rewitalizacji, z którego wynika składany projekt rewitalizacyjny, spełnia wymagania tj. posiada określone cechy i elementy; program rewitalizacji, z którego wynika składany projekt rewitalizacyjny znajduje się w wykazie programów rewitalizacji na terenie województwa mazowieckiego prowadzonym przez Urząd Marszałkowski.
Program rewitalizacji uprawniający do wsparcia z RPO WM 2014-2020 Program rewitalizacji Opracowany zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045), lub Gminny program rewitalizacji opracowany zgodnie z art.14-24 ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1777). 5
Wymagane cechy programów rewitalizacji: Kompleksowość programu rewitalizacji Program rewitalizacji ujmuje działania w sposób kompleksowy (z uwzględnieniem projektów rewitalizacyjnych współfinansowanych ze środków unijnych oraz innych publicznych lub prywatnych) tak, aby nie pomijać aspektu społecznego oraz gospodarczego lub przestrzenno-funkcjonalnego lub technicznego lub środowiskowego związanego zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem Koncentracja programu rewitalizacji Co do zasady projekty rewitalizacyjne realizowane są na obszarach rewitalizacji. Do objęcia wsparciem można jednak dopuszczać także projekty rewitalizacyjne zlokalizowane poza tym obszarem, jeśli służą one realizacji celów wynikających z programu rewitalizacji. Komplementarność projektów/przedsięwzięć rewitalizacyjnych Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów (a także szerzej: przedsięwzięć) rewitalizacyjnych jest zapewnienie ich komplementarności w różnych wymiarach. W szczególności dotyczy to komplementarności: przestrzennej, problemowej, proceduralno-instytucjonalnej, międzyokresowej oraz źródeł finansowania. Realizacja zasady partnerstwa i partycypacja Prace nad przygotowaniem programu, bądź jego aktualizacją, jak również wdrażanie (realizacja) programu oparte są na współpracy ze wszystkimi grupami interesariuszy, w tym szczególnie z mieszkańcami obszarów rewitalizacji, innymi ich użytkownikami, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi.
Minimalna zawartość programów rewitalizacji: 1. opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy; 2. diagnozę czynników i zjawisk kryzysowych oraz skalę i charakter potrzeb rewitalizacyjnych; 3. zasięgi przestrzenne obszaru/obszarów zdegradowanych, tj. określenie, w oparciu o inne dokumenty strategiczne gminy lub diagnozę i identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych, terytorium/terytoriów wymagających wsparcia; 4. wizję wyprowadzenia obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego (planowany efekt rewitalizacji); 5. identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych; 6. wykaz dopełniających się wzajemnie najważniejszych przedsięwzięć i głównych projektów rewitalizacyjnych dotyczących obszaru zdegradowanego, które będą realizowane w ramach danego programu rewitalizacji tzn. takich, bez których realizacja celów programu rewitalizacji nie będzie możliwa i obszar rewitalizacji nie będzie w stanie wyjść z kryzysowej sytuacji; wraz z ich opisem. 7. ogólny (zbiorczy) opis innych, uzupełniających rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych - tzn. takich, które ze względu na mniejszą skalę oddziaływania trudno zidentyfikować indywidualnie, a są oczekiwane ze względu na realizację celów programu rewitalizacji. 8. mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym programem rewitalizacji; 9. indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do przedsięwzięć, o których mowa w pkt. 7 oraz 8, z indykatywnymi wielkościami środków finansowych z różnych źródeł (także spoza funduszy polityki spójności na lata 2014-2020 publiczne i prywatne środki krajowe w celu realizacji zasady dodatkowości środków UE); 10. mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji; 11. system realizacji (wdrażania) programu rewitalizacji; 12. system monitoringu skuteczności działań i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu.
Warszawski ZPR w Wykazie programów rewitalizacji województwa mazowieckiego
EFRR: Rewitalizacja w ramach RPO WM 2014-2020 EFS: Działania: 3.1 Poprawa rozwoju MŚP na Mazowszu; 4.2 Efektywność energetyczna; 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza; 5.3 Dziedzictwo kulturowe; 6.1 Infrastruktura ochrony zdrowia; 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych. Działania: 8.2 Aktywizacja zawodowa osób nieaktywnych zawodowo; 8.3 Ułatwianie powrotu do aktywności zawodowej osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3; 9.1 Aktywizacja społeczno-zawodowa osób wykluczonych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu; 9.2 Usługi społeczne i usługi opieki zdrowotnej; 9.3 Rozwój ekonomii społecznej; 10.1 Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży; 10.2 Upowszechnianie kompetencji kluczowych wśród osób dorosłych; 10.3 Doskonalenie zawodowe.
Rewitalizacja w ramach RPO WM 2014-2020 a konkursy ZIT 3.1 Poprawa rozwoju MŚP na Mazowszu, Poddziałania 3.1.1 - Rozwój MŚP w ramach ZIT, Typu projektu: Uporządkowanie i przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza, Poddziałania 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT, Typu projektów: Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej Parkingi Parkuj i Jedź Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza, Podziałania 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT, Typ projektów Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej - ZIT - Ścieżki i infrastruktura rowerowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020.
Rewitalizacja w ramach RPO WM 2014-2020 a konkursy ZIT 10.1Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży Poddziałanie 10.1.2 Edukacja ogólna w ramach ZIT 10.3 Doskonalenie zawodowe Poddziałanie 10.3.3 Doradztwo zawodowe w ramach ZIT 8.3 Ułatwianie powrotu do aktywności zawodowej osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3 Poddziałanie 8.3.2 Ułatwianie powrotu do aktywności zawodowej w ramach ZIT
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne trwające od 2016 r. Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 3.1 Poprawa rozwoju MŚP na Mazowszu Poddziałanie 3.1.2 Rozwój MŚP Listopad 2016 Uporządkowanie i przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych - w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. 10 387 298 euro (44 732 898,84 zł) Działanie 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych Konkurs dedykowany Grudzień 2016 Rozwój infrastruktury technicznej na obszarach rewitalizowanych w celu ich aktywizacji społecznej i gospodarczej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. 11 509 527 euro (49 844 308,58 zł)
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 3.1 Poprawa rozwoju MŚP na Mazowszu Poddziałanie 3.1.1 Rozwój MŚP w ramach ZIT Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza Poddziałanie 4.3.1 Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza i rozwój mobilności miejskiej Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza Poddziałanie 4.3.1 Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza i rozwój mobilności miejskiej Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza Poddziałanie 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT luty 2017 r. marzec 2017 r. kwiecień 2017 r. luty 2017 r. Konkurs przeznaczony dla ZIT 3. Uporządkowanie i przygotowanie terenów inwestycyjnych w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych Wymiana urządzeń grzewczych Projekty kompleksowe, obejmujące: Centra przesiadkowe P+R, Ścieżki rowerowe, Autobusy niskoemisyjne, Inteligentne Systemy Transportu Nabór wniosków na projekty w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej w regionie Konkurs przeznaczony na centra przesiadkowe P+R 5 000 000 euro (21 654 000 zł) 4 000 000 euro (17 323 000 zł) 15 000 000 euro (64 961 000 zł) 6 000 000 euro (25 984 000 zł)
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza Poddziałanie 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT kwiecień 2017 r. Nabór wniosków na projekty w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej w regionie Konkurs przeznaczony na ścieżki rowerowe 16 169 116 euro (70 024 000 zł) Działanie 6.1 Infrastruktura ochrony zdrowia czerwiec 2017 r Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia wynikające ze zdiagnozowanych potrzeb na poziomie kraju jak i regionu (POZ/AOS) 9 324 083 euro (40 380 000 zł) Działanie 6.1 Infrastruktura ochrony zdrowia czerwiec 2017 r Nabór wniosków na projekty wskazane w Planie inwestycyjnym dla subregionów objętych OSI problemowymi Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia wynikające ze zdiagnozowanych potrzeb na poziomie kraju jak i regionu (w zakresie trendów epidemiologicznych i demograficznych, zgodnych z Policy Paper) 12 432 111 euro (53 840 000 zł)
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych Konkurs dedykowany maj 2017 r. Odnowa tkanki mieszkaniowej. 7 717 905 euro (33 424 000 zł) Działanie 8.3 Ułatwianie powrotu do aktywności zawodowej osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3 Poddziałanie 8.3.1 Ułatwianie powrotu do aktywności zawodowej sierpień 2017 r. Tworzenie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 4 128 000 euro (17 877 000 zł) Działanie 9.1 Aktywizacja społecznozawodowa osób wykluczonych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu marzec 2017 r. Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób oddalonych od rynku pracy w ramach współpracy międzysektorowej 6 200 000 euro (26 850 000 zł)
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 9.1 Aktywizacja społecznozawodowa osób wykluczonych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu październik 2017 r. Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób oddalonych od rynku pracy w ramach współpracy międzysektorowej 1 585 632 euro (6 867 000 zł) Działanie 9.2 Usługi społeczne i usługi opieki zdrowotnej Poddziałanie 9.2.1 Zwiększenie dostępności usług społecznych lipiec 2017 r. Programy deinstytucjonalizacji usług społecznych świadczonych przez instytucje pomocy i aktywnej integracji 1 825 717 euro (7 907 000 zł) Działanie 9.2 Usługi społeczne i usługi opieki zdrowotnej Poddziałanie 9.2.1 Zwiększenie dostępności usług społecznych czerwiec 2017 r. Programy deinstytucjonalizacji usług na rzecz dzieci i młodzieży. 1 200 000 euro (5 196 840,00 zł)
Harmonogram naborów wniosków na projekty rewitalizacyjne Numer i nazwa Priorytetu, Działania, Poddziałania Planowany termin naborów Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie Orientacyjna kwota dofinansowanie Działanie 10.1 Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży Poddziałanie 10.1.1 Edukacja ogólna (w tym w szkołach zawodowych) październik 2017 r. Wsparcie kształcenia ogólnego Wsparcie rozwoju zawodowego nauczycieli, w tym w szczególności przez rozwijanie umiejętności korzystania z nowych technologii i nowoczesnych pomocy dydaktycznych 7 300 000 euro (31 614 000 zł) Działanie 10.3 Doskonalenie zawodowe Poddziałanie 10.3.1 Doskonalenie zawodowe uczniów Działanie 10.3 Doskonalenie zawodowe Poddziałanie 10.3.4 Kształcenie oraz doskonalenie zawodowe osób dorosłych maj 2017 r. listopad 2017 r. Typy projektów: Rozwój współpracy szkół zawodowych z otoczeniem społecznogospodarczym, w tym realizacja staży i praktyk Doposażenie szkół i placówek kształcenia zawodowego (jako element projektu) Wsparcie rozwoju nauczycieli zawodu i instruktorów praktycznej nauki zawodu Prowadzenie doradztwa zawodowego (w szkołach gimnazjalnych i zawodowych) i rozwój współpracy z rynkiem pracy Wsparcie kształcenia i szkolenia zawodowego osób dorosłych 6 763 000 euro (29 289 000 zł) 1 830 000 euro (7 925 000 zł)
Kryteria wyboru projektów konkursy ograniczone Działanie 6.2 Rewitalizacja obszarów zmarginalizowanych - w ramach planów inwestycyjnych dla subregionów objętych OSI problemowymi (Typ projektu: Rozwój infrastruktury technicznej na obszarach rewitalizowanych w celu ich aktywizacji społecznej i gospodarczej)
Kryteria wyboru projektów konkursy z punktami preferencyjnymi Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza Podziałania 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT, Typ projektów Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej - ZIT - Ścieżki i infrastruktura rowerowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. (planowany od 28.04.2017 do 31.08.2017) 9. Zgodność projektu z programem/- ami rewitalizacji Oceniana jest zgodność projektu z programem/-ami rewitalizacji obowiązującym/-i na obszarze na którym realizowany jest projekt. Program/-y rewitalizacji musi/muszą znajdować się w Wykazie programów rewitalizacji województwa mazowieckiego. 2 pkt - projekt jest zgodny z programem/-ami rewitalizacji 0 pkt - projekt nie jest zgodny z programem/-ami rewitalizacji lub brak informacji w tym zakresie 2
Fot. A. Marat. Projekty społeczne
Projekty społeczne c.d.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Dzianie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, Infrastruktura i Środowisko (dla województwa mazowieckiego) od 03.04.2017 do 04.05.2017
Budżet Państwa na projekty rewitalizacyjne Na projekty rewitalizacyjne przewiduje się środki z budżetu państwa pomniejszające wkład własny beneficjenta realizującego projekt rewitalizacyjny w ramach RPO WM 2014-2020.
Zgodnie z zapisami Kontraktu Terytorialnego dla Województwa Mazowieckiego wsparcie ze środków budżetu państwa: w działaniach EFRR RPO WM wynosi do 9% kosztu kwalifikowalnego projektu rewitalizacyjnego, jedynie w działaniu 6.2 może wynosić do 15% wartości kosztu kwalifikowalnego projektu, w działaniach EFS RPO WM wynosi 10% - 15% kosztu kwalifikowalnego projektu rewitalizacyjnego w zależności od typu projektu.
Projekty partnerskie ustawa wdrożeniowa Art. 33. 1. W celu wspólnej realizacji projektu, w zakresie określonym przez instytucję zarządzającą krajowym programem operacyjnym albo instytucję zarządzającą regionalnym programem operacyjnym, może zostać utworzone partnerstwo przez podmioty wnoszące do projektu zasoby ludzkie, organizacyjne, techniczne lub finansowe, realizujące wspólnie projekt, zwany dalej projektem partnerskim, na warunkach określonych w porozumieniu albo umowie o partnerstwie. [ ] 7. Stroną porozumienia oraz umowy o partnerstwie nie może być podmiot wykluczony z możliwości otrzymania dofinansowania.
Projekty partnerskie interpretacja Ministerstwa Rozwoju
Instrumenty finansowe w rewitalizacji W dniu 9 grudnia 2016 r. została podpisana Umowa o finansowaniu między Zarządem Województwa Mazowieckiego a Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Na rewitalizację przeznaczono w ramach IF 110 747 500 PLN, z czego: - na infrastrukturę mieszkaniową 39 869 100 PLN - inne rodzaje infrastruktury społecznej, przyczyniające się do rozwoju regionalnego i lokalnego 70 878 400 PLN Aktualnie trwają prace związane z wyborem Pośredników Finansowych (PF). Planowane działania operacyjne (udzielanie pożyczek przez PF) IV kw. 2017 r.
Instrumenty finansowe w rewitalizacji c.d. Projekty rewitalizacyjne korzystające z instrumentów zwrotnych muszą wynikać z programów rewitalizacji.
Dziękuję za uwagę Paulina Sikorska Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Departament Rozwoju Regionalnego I Funduszy Europejskich tel. (22) 5979-955 e-mail: paulina.sikorska@mazovia.pl