Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015

Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 1 Briefing note Maj - Czerwiec 2015 Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 Niniejszy informator legislacyjny prezentuje wybrane zmiany w polskim prawie; nie jest jednak kompleksowym przeglądem wszystkich zagadnień, którymi mogliby być Państwo zainteresowani. Nie stanowi on też porady ani opinii prawnej. Jeżeli chcieliby Państwo uzyskać poradę prawną lub wyjaśnić jakąkolwiek kwestię w nim zawartą, prosimy o skontaktowanie się z obsługującym Państwa prawnikiem Clifford Chance. Niniejszy informator legislacyjny jest rozsyłany bezpłatnie. Mogą go Państwo przesyłać, powielać lub cytować wyłącznie wewnątrz Państwa spółki lub grupy spółek. Nie może on jednak bez naszej wcześniejszej pisemnej zgody zostać udostępniony w całości ani w części osobom trzecim. Jeżeli nie życzą sobie Państwo otrzymywać kolejnych informatorów legislacyjnych od Clifford Chance, prosimy o wysłanie takiej informacji na adres: magda.sawadro@cliffordchance.com Clifford Chance, Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy sp. k. 2015

2 Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 Projekty zmian ustawodawstwa 1. Zmiany do kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego. Nowelizacja wprowadza zmiany w zakresie formy czynności prawnych oraz stanowi kolejny etap informatyzacji postępowania cywilnego. Podkreślenia wymaga, że ustawa wprowadza definicję dokumentu, a także formę dokumentową jako nową szczególną formę czynności prawnej. Zgodnie z nowymi przepisami za dokument będzie uważany nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. Oznacza to, że dla bytu dokumentu nie ma znaczenia to, czy jest on podpisany. Podpis nie będzie zatem koniecznym elementem dokumentu. Natomiast forma dokumentowa będzie kolejną szczególną formą czynności prawnej przewidzianą przez kodeks cywilny. Do jej zachowania wystarczyć będzie złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Forma ta nie będzie więc wymagała własnoręcznego podpisu. Ponadto nowelizacja dopuszcza odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących oświadczeń woli do innych oświadczeń jak np. do oświadczeń wiedzy. Jeśli chodzi o kodeks postępowania cywilnego to wśród wielu zaproponowanych zmian należy tu wskazać m.in.: wprowadzenie elektronicznego trybu wnoszenia pism procesowych (tzw. elektroniczne biuro podawcze) nie tylko w sprawach wszczętych drogą elektroniczną, ale także w tzw. tradycyjnych postępowaniach cywilnych. Zakłada się rozszerzenie stosowania doręczeń elektronicznych oraz wprowadzenie elektronicznego potwierdzenia odbioru; rozszerzenie możliwości korzystania z drogi elektronicznej na etapie postępowania egzekucyjnego. Tą drogą będzie można złożyć nie tylko wniosek o wszczęcie egzekucji, ale także inne pisma (wnioski i oświadczenia), składane w tym postępowaniu; wprowadzenie elektronicznego zajęcia rachunku bankowego; wprowadzenie elektronicznej licytacji ruchomości; wprowadzenie obligatoryjnego przesyłania korespondencji między komornikami sądowymi, organami podatkowymi i administracyjnymi organami egzekucyjnymi. zmianę przepisów dotyczących wyłączenia sędziego (sędzia, którego dotyczy wniosek nie będzie wstrzymywał się od udziału w czynnościach, a dopiero w razie uwzględnienia wniosku sąd zdecyduje o zniesieniu postępowania toczącego się z jego udziałem); rozszerzenie kompetencji referendarzy sądowych. Ustawa została przekazana Prezydentowi do podpisu. 2. Wspieranie polubownych metod rozwiązywania sporów W czerwcu Sejm przeprowadził I czytanie rządowego projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. Do najważniejszych zmian w zakresie mediacji należą m.in.: wprowadzenie obowiązku poinformowania w pozwie, czy strony podjęły próbę mediacji lub innej alternatywnej metody rozwiązania sporu, dokonywanie na każdym etapie procesu przez sędziego oceny czy sprawa może zostać zakończona polubownie i nakłanianie stron do mediacji,

Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 3 zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych wydatków, co umożliwi zwolnienie od kosztów mediacji sądowej osób ubogich, zwolnienie od opłaty sądowej wniosku o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem, uporządkowanie kwestii proceduralnych dotyczących mediacji: strony uzyskają pierwszeństwo przy wyborze mediatora, mediator będzie mógł zapoznać się z aktami sprawy zaraz po przystąpieniu stron do mediacji, dane kontaktowe stron sąd przekaże mediatorowi w jak najkrótszym czasie. Mediacja będzie mogła zostać wyznaczona na okres do 3 miesięcy. Jeśli natomiast chodzi o zmiany w zakresie arbitrażu to należy m.in. wskazać: wprowadzenie jednoinstancyjności prowadzonych w sądach powszechnych spraw o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroków krajowych sądów polubownych oraz postępowań ze skarg o uchylenie wyroku sądu polubownego (tzw. postępowania postarbitrażowe), skrócenie terminu na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego z trzech do dwóch miesięcy. 3. Bankowy tytuł egzekucyjny. W czerwcu Sejm zajął się trzema projektami ustaw zmieniających Prawo bankowe. Wszystkie są związane z koniecznością dostosowania prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego niezgodności z Konstytucją przepisów ustawy - Prawo bankowe, przyznających bankom uprawnienie do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych. Wszystkie zakładają uchylenie przepisów uprawniających banki do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych i wprowadzają przepisy intertemporalne, według których do prowadzenia egzekucji na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności przed dniem wejścia w życie ustawy, zastosowanie będą miały przepisy dotychczasowe. Przy czym w pierwszym z projektów data wejścia w życie została określona na 1 sierpnia 2016 r., natomiast w dwóch kolejnych 14 dni od ogłoszenia ustawy. Projekty trafiły do Komisji Finansów Publicznych, która rozpatrywała je wspólnie i zawnioskowała o przyjecie powyższych projektów w formie jednego projektu ustawy, który uchylałby przepisy dotyczące bankowych tytułów egzekucyjnych, a która miałby wejść w życie 14 dni od jej ogłoszenia. W zakresie przepisów intertemporalnych Komisja proponuje by postępowania w sprawie o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wszczęte i niezakończone przed wejściem w życie ustawy miałyby zostać umorzone, chyba że wydano już postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli to postępowanie miałoby się toczyć według przepisów dotychczasowych. Natomiast bankowe tytuły egzekucyjne, którym nadano klauzule wykonalności na podstawie obowiązujących przepisów, mają zachować moc tytułu wykonawczego także po wejściu w życie ustawy. Obecnie projekt ustawy oczekuje na wyznaczenie terminu II czytania. 4. Nadzór nad rynkiem finansowym. W sejmie trwają prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ma na celu zwiększenie poziomu ochrony konsumentów korzystających z usług firm udzielających kredytów i pożyczek konsumenckich, które nie muszą posiadać zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie takiej działalności. Projektowane zmiany mają także stworzyć możliwość eliminowania z obrotu gospodarczego podmiotów wykonujących działalność reglamentowaną na rynku finansowym bez zezwolenia, tj. nielegalnie, w szczególności firm prowadzących działalność z zamiarem oszustwa. Do najważniejszych propozycji należy zaliczyć m.in.:

4 Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 rozszerzenie uprawnień Komisji Nadzoru Finansowego o możliwość prowadzenia postępowania wyjaśniającego wobec podmiotów, co do których zachodzi podejrzenie, że wykonują działalność na rynku finansowym bez wymaganego zezwolenia; zaostrzenie sankcji karnych za gromadzenie bez wymaganego zezwolenia środków finansowych innych osób, w celu obciążania ich ryzykiem; wprowadzenie ustawowych wymogów, których spełnienie jest warunkiem wykonywania działalności polegającej na udzielaniu kredytów konsumenckich przez instytucje pożyczkowe; określenie zasad dostępu, przekazywania i wymiany informacji o udzielonych kredytach konsumenckich przez banki i pozabankowe firmy pożyczkowe; wprowadzenie możliwości udostępniania przez KNF informacji stanowiących tajemnicę bankową przy kierowaniu do prokuratury zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw z zakresu funkcjonowania rynku finansowego; wprowadzenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego; wprowadzenie maksymalnej wysokości odsetek za opóźnienie w spłacie kredytu konsumenckiego oraz odsetek od odsetek (sześciokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego). 5. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych Sejm uchwalił długo oczekiwane zmiany do ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw. Głównym celem nowelizacji jest rozwój rynku listów zastawnych emitowanych przez banki hipoteczne, będących długoterminowymi dłużnymi papierami wartościowymi, które charakteryzują się wysokim poziomem bezpieczeństwa i niskim ryzykiem inwestycyjnym. Według autorów ustawy wprowadzenie rozwiązań mających na celu rozwój długoterminowych papierów wartościowych zmniejszy praktykę finansowania wieloletnich kredytów przez krótkoterminowe depozyty umacniając bezpieczeństwo sektora bankowego. Co więcej, wdrożenie proponowanych rozwiązań umożliwi bankom wypełnienie norm regulacyjnych, obligujących banki do ograniczenia ryzyka wynikającego z finansowania długoterminowych aktywów krótkoterminowymi pasywami (uchwalony na poziomie unijnym 26 czerwca 2013 r., tzw. pakiet CRD IV). Ustawa wprowadza wiele istotnych zmian, jednak podkreślenia wymagają m.in. poniższe: umożliwienie wykorzystywania przez banki na szerszą skalę refinansowania działalności kredytowej poprzez emisje listów zastawnych. Służyć temu ma zapewnienie mechanizmów zwiększających bezpieczeństwo listów zastawnych, transparentność procesu upadłościowego emitentów oraz atrakcyjność listu zastawnego dla potencjalnych inwestorów; zwiększenie ustawowej ochrony praw wierzycieli (nabywców) z listów zastawnych, poprzez wprowadzenie szczegółowych zasad regulujących proces zaspokajania wierzycieli i określenie przebiegu procesu upadłości banku hipotecznego; wprowadzenie regulacji, według której banki hipoteczne zostaną zobowiązane do utrzymywania wymogu nadzabezpieczenia listów zastawnych w wysokości co najmniej 10 % wartości emisji oraz bufora płynności na zabezpieczenie obsługi odsetek od listów zastawnych w okresie kolejnych 6 miesięcy; podwyższenie limitu umożliwiającego refinansowanie, ze środków uzyskanych z emisji listów zastawnych, kredytów udzielanych na cele mieszkaniowe, z dotychczasowego poziomu 60 % do poziomu 80 % bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości; zwiększenie możliwości inwestowania w listy zastawne przez otwarte fundusze emerytalne i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Ustawa miałaby wejść w życie w styczniu 2016 roku. Ustawa została przekazana do Senatu.

Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 5 6. Nieruchomości objęte dekretem warszawskim z 1945 r. W czerwcu Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy Ustawa ta ma na celu przede wszystkim ostateczne uregulowanie stanu prawnego nieruchomości objętych dekretem warszawskim z 1945 r. Nowelizacja m.in. umożliwia Skarbowi Państwa lub miastu stołecznemu Warszawie, przyznając prawo pierwokupu, nabywanie praw i roszczeń wynikających z dekretu warszawskiego, roszczeń określonych w art. 214 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na skutek realizacji tych roszczeń, w celu umożliwienia realizacji zadań ustawowych bądź statutowych w zakresie ochrony zdrowia, edukacji, kultury, rozwoju kultury fizycznej, zrównoważonego zagospodarowania przestrzennego. Ponadto ustawa umożliwia zakończenie postępowań administracyjnych wszczętych wnioskami złożonymi w oparciu o przepisy dekretu warszawskiego, w których wnioskodawcy ( ani ich następcy prawni) od czasu złożenia wniosku nie kontaktowali się w żaden sposób z organem prowadzącym postępowanie. Ustawa została przekazana Prezydentowi i Marszalkowi Senatu. 6. Zmiany do Kodeksu pracy Na czerwcowym posiedzeniu Sejm przyjął ustawę zmieniającą Kodeks pracy, która przede wszystkim ma na celu zmianę zasad zatrudniania pracowników na podstawie umów o pracę na czas określony w celu przeciwdziałania nadużywaniu zawierania takich umów. Według nowych przepisów okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony oraz łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy nie będzie mógł przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie będzie mogła przekraczać trzech. Po przekroczeniu wskazanych limitów pracownik będzie traktowany jak zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (licząc od dnia następnego po upływie 33-miesięcznego okresu zatrudnienia lub od dnia zawarcia czwartej umowy o pracę na czas określony). Ponadto ustawa uzależnienia długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Okresy te miałyby wyglądać tak jak obecnie przy zatrudnieniu na czas nieokreślony czyli: 2 tygodnie w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, 1 miesiąc w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres co najmniej 3 lat. Ponadto ustawa przewiduje m.in: ograniczenie rodzajów umów o pracę do trzech tj. rezygnacje z umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy; dookreślenie specyfiki umowy o pracę na okres próbny poprzez jasne wskazanie, że zawiera się ją w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia do wykonywania pracy określonego rodzaju, a także enumeratywne wskazanie przypadków, w których umowę o pracę na okres próbny będzie można zawrzeć ponownie z tym samym pracownikiem; umożliwienie pracodawcy jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia) niezależnie od rodzaju umowy o pracę. Ustawa została przekazana Prezydentowi i Marszalkowi Senatu.

6 Najnowsze Akty Prawne Maj - Czerwiec 2015 7. Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających Nowelizacja ma na celu dostosowanie polskiego prawa do wymogów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 575/2013/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012/UE ( rozporządzenie CRR ) w zakresie funduszy własnych banków spółdzielczych oraz możliwości powołania systemu ochrony instytucjonalnej. Proponowane zmiany zakładają m.in., iż banki spółdzielcze będą miały możliwość zaliczenia udziałów członkowskich, czyli funduszu udziałowego do tzw. kapitału CET I (Common Equity Tier I), tj. kapitału podstawowego. Ponadto ustawa wprowadza regulacje, zgodnie z którą banki spółdzielcze i zrzeszające będą mogły stworzyć na podstawie umowy system ochrony instytucjonalnej (Institutional Protection Scheme IPS). Celem IPS jest zapewnienie płynności i wypłacalności każdemu z jego uczestników w celu osiągnięcia większego bezpieczeństwa. Taki system ma być zatwierdzony przez Komisję Nadzoru Finansowego i przez nią nadzorowany. Podkreślenia wymaga jeszcze jedna z nowych regulacji, według której banki spółdzielcze, mające fundusze własne większe lub równe 5 mln euro i spełniające pozostałe wymogi ostrożnościowe będą mogły wypowiedzieć umowę zrzeszenia i nie będą miały obowiązku zawarcia takiej umowy z innym bankiem zrzeszającym. Bank spółdzielczy, który podejmie decyzję o wyjściu ze zrzeszenia powinien wystąpić do Komisji Nadzoru Finansowego o zgodę na prowadzenie działalności poza zrzeszeniem. Po uchwaleniu przez Sejm i Senat nowelizacja została przekazana Prezydentowi do podpisu. Niniejsza publikacja nie omawia wszystkich aspektów przedstawianych zagadnień i nie stanowi porady prawnej ani porady innego rodzaju. www.cliffordchance.com Norway House, ul. Lwowska 19, 00-660 Warsaw, Poland Clifford Chance 2015 Clifford Chance, Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy spółka komandytowa Abu Dhabi Amsterdam Bangkok Barcelona Beijing Brussels Bucharest Casablanca Doha Dubai Düsseldorf Frankfurt Hong Kong Istanbul Jakarta* Kyiv London Luxembourg Madrid Milan Moscow Munich New York Paris Perth Prague Riyadh Rome São Paulo Seoul Shanghai Singapore Sydney Tokyo Warsaw Washington, D.C. *Linda Widyati & Partners in association with Clifford Chance.