Sprawozdanie z realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Zielona Góra w 2012 roku Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii (art. 10 ust. 1) nakłada na gminę obowiązek realizowania jako zadania własnego gminy następujących przedsięwzięć: 1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczna osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Zadania te, dostosowane do potrzeb oraz możliwości naszego miasta, zostały zawarte i opisane w Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii w Zielonej Górze na lata 2010 2015. Zgodnie z uchwałą Nr LXIV/802/10 Rady Miasta Zielona Góra z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2010 2015 wykonanie zadań zawartych w nim powierzono Pełnomocnikowi ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zakres kompetencji Pełnomocnika określa Zarządzenie nr 460/04 Prezydenta Miasta Zielona Góra z dnia 07.06.2004 r. Na realizację zadań zawartych w Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii przez Biuro Pełnomocnika ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w budżecie miasta zaplanowano na rok 2012 środki w wysokości 152 840, 00 zł. Wykonano 152 815, 41 zł.
1. Realizacja zadania: zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i zagrożonych uzależnieniem W ramach zadania współpracowano z: a/ Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii Oddział w Zielonej Górze, które realizowało następujące działania: prowadzenie indywidualnych zajęć psychoprofilaktycznych Psychoprofilaktyka indywidualna prowadzona była w warunkach ambulatoryjnych, obejmowała porady i konsultacje terapeutyczne, psychologiczne i psychiatryczne. Z profesjonalnej, interdyscyplinarnej pomocy mogły skorzystać osoby zagrożone uzależnieniem, osoby eksperymentujące ze środkami psychoaktywnymi we wstępnej fazie uzależnienia, osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych oraz współuzależnione. prowadzenie grupowych zajęć edukacyjno informacyjnych Zajęcia adresowane były do osób eksperymentujących z narkotykami, we wstępnej fazie uzależnienia oraz uzależnionych. Celem było uczenie potrzebnych umiejętności życiowych poprzez poznanie poczucia własnej wartości i tożsamości, rozpoznawanie własnych uczuć, uczenie się umiejętności odmawiania, kreowanie postawy prozdrowotnej. warsztaty umiejętności psychospołecznych Adresowane były do osób uzależnionych po ukończeniu terapii, które pracowały nad trzeźwością dokonując znaczących zmian w obrębie dotychczasowego stylu życia. Podczas zajęć uczestnicy uczyli się umiejętności radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi związanymi z narkotykami. Próbowali realizować role społeczne, które są związane z podstawowymi sferami życia, na przykład w relacjach towarzyskich, rodzinnych i zawodowych. Wiele zadań w ramach tych ról sprawiało im trudności, ponieważ dotychczas wszystkie problemy były rozwiązywane przy pomocy środków psychoaktywnych. działania na rzecz osób uzależnionych opuszczających zakłady karne, a zwłaszcza oddziały terapeutyczne dla osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych Głównym celem zadania była pomoc ww. osobom w szeroko pojętej readaptacji społecznej, a w szczególności pomoc w utrzymaniu życia w trzeźwości. W ramach zadania prowadzono: - TAZA Trening Asertywnych Zachowań Abstynenckich. Podczas treningu ćwiczono umiejętności asertywne wspierające abstynencję, m.in.: informowanie o własnym uzależnieniu, leczeniu, abstynencji, wyrażanie próśb o pomoc, odmawianie, formułowanie własnych opinii. - grupę psychoedukacyjną zapobiegania nawrotom, na której poruszano następującą tematykę: nawrót jako zaburzenie procesu zdrowienia, czynniki wyzwalające nawroty, jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić, plan zapobiegania nawrotom. - Trening Zachowań Konstruktywnych. Podczas zajęć realizowane były tematy dotyczące relacji z drugim człowiekiem, radzenia sobie w sytuacjach dużego stresu, umiejętności regulowania własnych procesów 2
emocjonalnych, poczucia własnej wartości, przyjmowania i wyrażania krytyki. pomoc prawna konsultacje z prawnikiem Adresatami były osoby dotknięte problemem narkomanii: zagrożone uzależnieniem, uzależnione i współuzależnione, a także członkowie ich rodzin. Porady obejmowały sprawy karne, administracyjne, związane z prawem rodzinnym. Pomoc dotyczyła także takich czynności, jak napisanie pisma, wypełnienie wniosku o zasiłek. b/ Fundacją Bezpieczne Miasto, która prowadziła psychoterapię indywidualną i grupową dla osób zagrożonych uzależnieniem od narkotyków. Dzięki uczestniczeniu w sesjach terapeutycznych znacząco poprawiła się komunikacje wśród uczestników oraz umiejętność znajdowania nowych sposobów pokonywania trudności. W ramach projektu została wydrukowana ulotka edukacyjna pt. Idę na terapię, która została rozpowszechniona wśród mieszkańców Zielonej Góry. Okładka ulotki edukacyjnej pn. Idę na terapię Wskaźniki zadania: 1) ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 62 200 zł, 2) liczba odbiorców zadania 903 osoby, 3) liczba godzin zajęć, terapii, dyżurów przeprowadzonych w ramach zadania 1449 godzin. 3
2. Realizacja zadania: udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej W ramach zadania: a/ współpracowano z Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii Oddział w Zielonej Górze, które prowadziło: grupę psychoedukacyjną Głównym celem grupy psychoedukacyjnej była kompleksowa opieka nad rodziną i jej dzieckiem w sytuacji zagrożenia uzależnieniem od środków psychoaktywnych, a przede wszystkim wsparcie rodziców. Zadanie było adresowane do członków rodzin, w których pojawił się problem zażywania narkotyków. W zajęciach uczestniczyły kobiety, żony i partnerki osób uzależnionych. Uczestniczki grupy nabyły wiedzę na temat skutków działania środków psychoaktywnych, mitów i faktów o narkomanii, sposobów reagowania w sytuacjach trudnych. Uczyły się, jak budować kontakt osobami uzależnionymi, jak się z nimi komunikować, umiejętnie stawiać granice. konsultacje prawne Konsultacje prowadzone przez prawnika służyły rozwiązywaniu problemów prawnych związanych z występującym w rodzinie problemem narkomanii. Wskaźniki zadania: 1) ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania 4 800 zł, 2) liczba odbiorców zadania 92 osób, 3) liczba godzin zajęć, dyżurów 124. 3. Realizacja zadania: prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych W ramach ww. zadania: a/ współpracowano z Polskim Towarzystwem Zapobiegania Narkomanii Oddział w Zielonej Górze, które zorganizowało: Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii 22 czerwca 2012 roku, na zielonogórskim deptaku, odbyły się obchody Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii. Imprezę uświetniły występy szkolnych zespołów muzycznych i tanecznych. Na stoiskach informacyjnych dostępne były broszury i książki poświęcone problematyce przeciwdziałania uzależnieniom od środków psychoaktywnych, a także promocji zdrowego stylu życia. 4
W ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii został zorganizowany konkurs malarski pn. Kraina Uczuć. Udział w nim wzięli uczniowie zielonogórskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W trakcie imprezy ogłoszono wyniki konkursu i wręczono nagrody. Plakat I miejsce w konkursie malarskim Kraina uczuć Uczestnicy Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Narkomanii 2012 szkolenia dla osób, które profesjonalnie nie zajmują się problematyką uzależnień W siedzibie Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii Oddział w Zielonej Górze zorganizowano dwa szkolenia dla osób, które na co dzień mają kontakt z osobami używającymi środki psychoaktywne: 5
- szkolenie pn. Służby mundurowe ich rola w profilaktyce i terapii adresowane do służb mundurowych (policja, służba więzienna, straż miejska, służba celna) - szkolenie pn. Nowe strategie w pracy terapeutycznej adresowane do pracowników socjalnych i kuratorów sądowych. Zajęcia warsztatowe podczas szkolenia pn. Nowe strategie w pracy terapeutycznej b/ objęto działaniami edukacyjno-informacyjnymi i profilaktycznymi środowisko akademickie Biuro współpracowało z Uniwersytetem Zielonogórskim. Działania skierowane do studentów miały na celu promocję zdrowego stylu życia oraz edukację na temat konsekwencji używania środków psychoaktywnych. W ramach współpracy na antenie uniwersyteckiej telewizji internetowej ukazywały się m.in. spoty kampanii Brałeś, nie jedź! Po narkotykach i alkoholu rozum wysiada. W ramach kampanii Odpowiedzialny Kierowca informacje dotyczące skutków prowadzenia pojazdów pod wpływem środków psychoaktywnych oraz promujące zdrowy styl życia zostały umieszczone na łamach gazetki uniwersyteckiej UZetka. Plakat kampanii Brałeś, nie jedź! Po narkotykach i alkoholu rozum wysiada 6
c/ współpracowano z Wojewódzkim Ośrodkiem Ruchu Drogowego w Zielonej Górze W ramach współpracy przekazaliśmy WORD materiały informacyjno-edukacyjne promujące zdrowy styl życia oraz dotyczące skutków prowadzenia pojazdów pod wpływem środków psychoaktywnych. Celem działań było dotarcie do osób, które w niedalekiej przyszłości zostaną kierowcami. Biuro zaproponowało także utworzenie na stronie internetowej WORD specjalnej zakładki, która zawierałaby treści promujące zdrowy styl życia, odpowiedzialne prowadzenie pojazdów, informacje o wpływie środków psychoaktywnych na organizm kierowcy. Pracownicy Biura przygotowali materiały na powyższy temat i przekazali WORD. d/ rozpowszechniano materiały informacyjno edukacyjne Materiały informacyjno edukacyjne (ulotki, broszury) przekazywaliśmy m.in. podczas festiwalu Pomocna Dłoń, uroczystości lokalnego podsumowania kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł. Informacje o miejscach, w których można uzyskać pomoc oraz materiały informacyjno edukacyjne dotyczące problematyki uzależnienia od środków psychoaktywnych są dostępne w Biurze dla wszystkich chętnych. Przykładowe materiały informacyjno edukacyjne e/ kontynuowano udział w ogólnopolskiej kampanii profilaktyczno edukacyjnej Zachowaj Trzeźwy Umysł Nasze miasto już po raz 11 uczestniczyło w tym przedsięwzięciu. Kampania każdego roku cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem zielonogórskich szkół. W 2012 roku przystąpiło do niej 12 szkół podstawowych i 8 gimnazjalnych. Placówkom, za aktywny udział w kampanii, zostały przyznane nagrody pieniężne, w celu dofinansowania działań realizowanych w ramach szkolnych programów profilaktycznych. Wskaźniki zadania: 1) ilość środków przeznaczonych na dofinansowanie realizacji zadania (dot. pkt a, b i e) 24 615 zł, 2) liczba odbiorców zadania (dot. pkt a, b i e) ok. 4 430 osób. 7
4. Realizacja zadania: wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii a/ współpraca z policją W ramach programu prewencyjnego STOP NARKOTYKOM przy wykorzystaniu urządzenia Dräger Drug Test 5000 w okresie od 1 stycznia do 27 grudnia 2012 roku funkcjonariusze Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Zielonej Górze prowadzili na terenie miasta kontrole kierowców. Codzienne kontrolowano uczestników ruchu drogowego, którzy wzbudzali podejrzenie, iż mogą prowadzić pojazdy pod wpływem środków odurzających, natomiast dwa razy w miesiącu prowadzono działania prewencyjne, m.in.: pod nazwa Dyskoteka, Narkotyki i alkohol, podczas których kontrolowana była większa grupa kierowców. Analizator służący do wykrywania środków odurzających w organizmie człowieka został zakupiony w grudniu 2009 roku. W dniu 30.12.2009r. Prezydent Miasta Zielona Góra, Pan Janusz Kubicki, przekazał urządzenie Komendzie Miejskiej Policji w Zielonej Górze. b/ współpraca z mediami W ramach współpracy z Regionalną Telewizją Lubuską Sp. z o.o. w Zielonej Górze, nieodpłatnie emitowane były reportaże dotyczące problematyki uzależnień, m.in. reportaż dotyczący wypadków z udziałem kierowców będących pod wpływem środków psychoaktywnych. Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych posiada płytę DVD z reportażem, który w miarę potrzeb może być udostępniany. c/ współpraca z Krajowym Biurem Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii Współpraca dotyczyła, m.in. uzyskania zgody na emisję spotów na antenie uniwersyteckiej telewizji internetowej, zamówienia i rozpowszechniania materiałów informacyjno-edukacyjnych dotyczących działań z zakresu promocji zdrowia, problematyki narkomanii. Wskaźniki zadania: 1) liczba osób poddanych kontroli przy użyciu Analizatora Dräger Drug Test 5000 372 (w tym liczba osób, u których wykryto substancje psychoaktywne 89). Realizując zadania Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, Pełnomocnik ogłosiła otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych z zakresu przeciwdziałania narkomanii w 2012 r. Po podjęciu decyzji przez Prezydenta Miasta, Pełnomocnik zawarła 5 umów na realizację zadań oraz objęła wsparciem merytorycznym podmiot wykonujący zadania. Pełnomocnik zawarła także 1 umowę, na podstawie oferty, która została rozpatrzona zgodnie z trybem określonym w art. 19a ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Przestrzegaliśmy m.in. przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, ustawy o finansach publicznych. Dla skuteczniejszego wypełniania swoich zadań pracownicy Biura podnosili swoje kwalifikacje. Pełnomocnik, pracownicy Biura, uczestniczyli w: 8
konferencji pn. W krainie życia, dotycząca profilaktyki uniwersalnej, Studium Pomocy Psychologicznej i Interwencji Kryzysowej, spotkaniu dotyczącym roli gmin w kreowaniu polityki przeciwdziałania narkomanii, ABC KOMUNIKATU CISZY. Kurs języka migowego. Ukończenie kursu języka migowego przez pracownika Biura umożliwia udzielanie pomocy także osobom niedosłyszącym i niesłyszącym. Przy realizacji zadań Biuro współpracowało także z: Wydziałem Oświaty i Spraw Społecznych, Wydziałem Finansów Urzędu Miasta, Komendą Miejską Policji, Poradnią Terapii Uzależnień od Środków Psychoaktywnych, Wojewódzkim Ośrodkiem Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, Uniwersytetem Zielonogórskim, Wojewódzkim Ośrodkiem Ruchu Drogowego oraz placówkami oświatowymi w mieście. Biuro prowadzi stronę internetową www.probal.zielonagora.pl, na której zamieszczane są informacje z działalności Biura oraz tematy związane z szeroko rozumianą profilaktyką uzależnień. W Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii zawarte są zadania w przypadku których trudno jest określić czy oszacować liczbę osób, które były ich beneficjentami, np. osoby oglądające reportaże, spoty telewizyjne. Wśród osób objętych zadaniami realizowanymi w ramach Programu są osoby, które brały udział w kilku przedsięwzięciach, np. dzieci i młodzież uczestniczące w zajęciach profilaktycznych, dorośli uczestniczący w grupach terapeutycznych, terapii indywidualnej. Są także osoby, które zetknęły się z zadaniami realizowanymi w ramach Programu jednorazowo, np. uczestniczyły w szkoleniu. Najważniejszym dokumentem prawnym, tworzącym podstawy do prowadzenia i finansowania działań związanych z przeciwdziałaniem narkomanii jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2012.124 tekst jednolity). Uwaga: zdjęcia zamieszczone w sprawozdaniu nie mogą być rozpowszechniane, przeznaczone są wyłącznie do użytku służbowego ( art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.). Renata Teodorczyk Pełnomocnik ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zielona Góra, 18.03.2013 r. 9