WIEDZA O SZTUCE Wykładowca: prof. ASP dr hab. Anna Lewicka-Morawska poniedziałek, godz. 16.00-18.00, sala 211 W bieżącym roku akademickim będę prowadziła wykłady z historii i teorii sztuki od poł. XVII do końca XIX wieku. Przedstawię panoramę przemian w kulturze artystycznej i dzieła najważniejszych artystów działających w Europie w tym czasie. Zarysowane zostaną także dzieje polskiej sztuki od czasów Jana III Sobieskiego po Młodą Polskę, przy uwzględnieniu jej swoistości i specyficznych cech. Wykłady odbywają się dwa razy w tygodniu i są profilowane ze względu na grupy wydziałowe. Zajęcia poniedziałkowe będą poświęcone w większym stopniu sprawom czysto artystycznym i problemom malarstwa, grafiki i rzeźby. W wykładach środowych nacisk zostanie położony przede wszystkim na problemy przemian w kulturze i społecznym funkcjonowaniu sztuki, a także zagadnienia związane z architekturą i rzemiosłem artystycznym. Zaliczenie semestru zimowego (zal., bez stopnia) odbędzie się na podstawie pracy pisemnej (11 i 13 stycznia 2010) sprawdzian na wykładzie, możliwość korzystania z własnych notatek albo w sesji przedmiotów teoretycznych (2 lutego 2010). Zaliczenie semestru letniego odbędzie się na podstawie pracy pisemnej przygotowanej w domu. Egzamin, z całości materiału, przewidywany jest w sesji przedmiotów teoretycznych w początkach czerwca. Ocena końcowa z egzaminu uwzględnia dobre wyniki uzyskane w sesji zimowej. Studenci powinni wykazać się znajomością i rozumieniem problemów kultury artystycznej i historii sztuki od II poł. XVII do XX stulecia zdobytą na wykładach i wspartą wybranym podręcznikiem. Osoby, które zadeklarują chęć samodzielnej nauki i nie będą uczestniczyły w wykładach, proszone są o indywidualne ustalenie ze mną listy lektur
pozwalających na zaliczenie przedmiotu. Pozostali studenci III roku regularnie uczestniczą w wykładach. UWAGA! Uprzejmie proszę o nie robienie zdjęć w czasie wykładu i zdanie się na własne szkice i notatki. W trakcie wykładu podaje lektury i ewentualne odniesienia do stron w Internecie. Zapraszam na konsultacje w poniedziałki w godzinach dyżuru (18.15 19.15) lub warunkowo we wtorki (18.30 19.30, w tym dniu po uprzednim zapisaniu się przed lub po wykładzie, zapisaniu telefonicznym 022.32.00.208 bądź mail Katedry. RAMOWY PROGRAM WYKŁADÓW W SEMESTRZE ZIMOWYM 2009/2010 1.Tradycje klasyczne w sztuce XVII wieku. Rola malarstwa Nicolasa Poussina i sztuki czasów Ludwika XIV w kulturze artystycznej Europy. 2.Sztuka u progu XVIII stulecia. Nowe kraje na mapie artystycznej Europy Anglia i Rosja. Późny barok na terenie Europy Środkowo/Wschodniej. Początki pluralizmu estetycznego w architekturze. 3.Rokoko ornament, styl, postawa? 4.Sztuka polska II poł. XVII wieku. Problem sarmatyzmu. Mecenat artystyczny Jana III Sobieskiego. 5.Sztuka polska czasów saskich. Zwiedzanie kościołów przy Krakowskim Przedmieściu. 6.Między fantazją a obiektywną prawdą główne problemy ikonograficzne i przemiany formalne w malarstwie I połowy XVIII wieku. Wenecja Paryż Londyn. Sztuka akademicka w XVIII. 7.Różne oblicza fascynacji antykiem po połowie wieku. Plastyka wobec oświeceniowych wyzwań. Początki krytyki artystycznej i naukowej historii sztuki. Grafika od Williama Hogartha do Daniela Chodowieckiego. 8. Między cechem a dworem. Status i pozycja społeczna artysty w Europie około poł. XVIII wieku. 9.Czym był klasycyzm w sztuce XVIII wieku? Sztuka a rewolucja. David i jego uczniowie.
10.Oświecenie romantyczne. Sztuka czasów napoleońskich. 11.Sztuka polska czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. 13.Przemiany w polskiej kulturze artystycznej po 1795 roku. Twórcy i ich dzieła. 14.Goya zjawisko między rokokiem a nowoczesnością. Koniecznym dopełnieniem wykładów jest podręcznik, którym mogą być Dzieje sztuki w zarysie, t. II i III opr. Ks. Piwocki i M. Porębski albo Sztuka Świata, t. VII i VIII, praca zbiorowa, Warszawa 1994 i dla sztuki polskiej T. Chrzanowski, Dzieje sztuki w Polsce. Od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 1998 Lektury uzupełniające: 1.K.Secomska, Malarstwo francuskie XVII wieku, Warszawa 1987 2.Teoretycy,artyści i krytycy o sztuce 1700-1870, Warszawa 1984 3.Rokoko. Materiały sesji SHS, Warszawa 1970 4.M.Poprzęcka, Malarstwo akademickie, Warszawa 1990 i inne wydania. 5.H.Honour, Neoklasycyzm, Warszawa 1972 6.W. Juszczak, Fakty i wyobraźnia, Warszawa 1979 7. E. i J. de Goncourt, Sztuka XVIII wieku, Warszawa 1981 8.S.Bietoletti, Klasycyzm i romantyzm, Warszawa 2006 9.M.Karpowicz, Sztuka polska XVII wieku oraz Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1975 i 1985 10.Jan K. Ostrowski, Kresy bliskie i dalekie, Kraków 2000 Wenecja Paryż Londyn RAMOWY PROGRAM WYKŁADÓW W SEMESTRZE LETNIM 2009/2010 1. Artysta XIX wieku między salonem a pracownią. Wprowadzenie do ikonografii sztuki doby romantyzmu. Postawa romantyczna. Różnorodność wizji natury w malarstwie niemieckim i angielskim pocz. XIX wieku. 2. Zjawisko historyzmu w plastyce i architekturze epoki romantyzmu. Neostyle. Trwanie tendencji klasycznych a akademizm. Religia a sztuka 3. Francuska plastyka I poł. XIX wieku. Spór Ingres-Delacroix. Wybrane
problemy warsztatu artystów I poł. XIX wieku a początki fotografii. Rola koloru w praktyce artystycznej i teorii sztuki. 3. Życie artystyczne w Paryżu w poł. XIX wieku. Problem realizmu. Courbet i jego kontynuatorzy. 4. Kultura artystyczna na ziemiach polskich od czasów Królestwa Kongresowego po powstanie styczniowe. Tendencje postawy problemy - wykład oraz wizyta w Galerii Malarstwa Polskiego MNW 6. Tradycja i innowacja w sztuce realistycznej XIX wieku. Rola impresjonizmu w dziejach sztuki. 7. Wystawy światowe i ich znaczenie Problemy krytyki artystycznej we Francji i w Anglii w tym czasie. Alegoria i symbol w sztuce poł. XIX wieku Droga twórcza Rodina. 8. Zjawisko eklektyzmu w plastyce i architekturze II poł. XIX. Symbolizm i jego artystyczne konotacje. 9. Postimpresjoniści - rodowody, postawy. Spadkobiercy i dłużnicy. 10. Tendencje i kierunki sztuki europejskiej około 1900.Problem secesji. 11. Życie artystyczne na ziemiach polskich w II poł. XIX Artyści polscy między Paryżem Monachium a Petersburgiem. 12. Malarstwo, rzeźba, sztuka stosowana i architektura w okresie Młodej Polski przegląd problematyki. 13. Plastyka a muzyka od XVIII po XX stulecie Lektury uzupełniające obok jednego z trzech wybranych podręczników: 1. T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 1998 2. A. Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1978 i późniejsze wyd. 3. K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich,warszawa 2005 4. Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce, w opr. E. Grabskiej i M. Poprzęckiej, Warszawa 1989 5. M. Poprzęcka, Akademizm, Warszawa 1980 6. M. Poprzęcka, Pochwała malarstwa, Studia z historii i teorii sztuki,
Gdańsk 2000 7. Ikonografia romantyczna, Materiały Sesji SHS, Warszawa 1977 oraz inne Materiały Sesji SHS poświęcone XIX w. 8. Sztuka w czasach Fryderyka Chopina, Katalog wystawy na Zamku Królewskim w Warszawie 1999 9. J. Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003 10. S. Bietoletti, Klasycyzm i romantyzm 1770-1840, Warszawa 2006 11. F. Clodion, Encyklopedia romantyzmu, Warszawa1992 12. Seria publikacji P. Courthiona, Artysta w oczach własnych i oczach przyjaciół (m.in. Ingres, Daumier, Courbet i inni) 13. E. Gombrich, Sztuka i złudzenie, Warszawa 1981 14. L. Nochlin, Realizm, Warszawa 1974 15. J. Rewald, Historia impresjonizmu, Warszawa 1985 16. W. Juszczak, Postimpresjoniści, Warszawa 1972 i następne wyd. 17. E. Zola, Słuszna walka, Od Courbeta do impresjonistów, Warszawa 1982 18. A. Kotula, W. Krakowski, Rzeźba XIX wieku, Kraków 1980 19. Od Maneta do Gaugina, Katalog wystawy w MNW, Warszawa 2001 20. Światła i cienie w malarstwie francuskim, katalog wystawy - Zamek Królewski w Warszawie 2006 21. Moderniści o sztuce, wybrała, opracowała i wstępem opatrzyła E. Grabska, Warszawa 1971 22. J. Czapski, Patrząc, Kraków 1983 23. W kręgu arcydzieł. Zbiory sztuki w Polsce, red. naukowa A.Lewicka- Morawska, Warszawa 2007 Dodatkowe lektury podawane są w trakcie wykładów. Konsultacje w czasie dyżurów poniedziałkowych ( w sprawie prac zaliczeniowych tylko do 26.IV). Warunkiem uzyskania zaliczenie semestru letniego jest złożenie pracy zatytułowanej ramowo ROLA TRADYCJI W SZTUCE XIX STULECIA napisanej na podstawie lektur i własnych przemyśleń. Wybór konkretnego problemu, aspekt tradycji czy zagadnienia jest sprawą indywidualną; praca musi mieć swój własny tytuł odpowiadający podjętemu tematowi (np. rola antyku w wybranych obrazach Jacka Malczewskiego lub rola twórczości Michała Anioła w dorobku Rodina czy gotyku w dziełach Gaudiego). Pracę o objętości 3-7 stron, opatrzoną bibliografią należy złożyć do 15 maja.
TEORIA MEDIÓW /PROGRAM WYKŁADÓW/ Wykładowca: mgr Aleksander Zbrzezny Semestr letni 2009/2010 1. Czym są media? Określenie przedmiotu wykładów. Media czyli przekaźniki. Jakie media znamy? Myśl Marshalla McLuhana jako inspiracja dla teoretyków mediów. 2. Język (mowa) jako pierwsze medium. Charakterystyka kultury nie znającej pisma. Myśl E. Havelocka. 3. Pismo jako przełom w dziedzinie mediów. Rola i znaczenie odkrycia alfabetu. Wpływ pisma na umysłowość człowieka ( Havelock oraz McLuhan). Różnica między oralnością i piśmiennością w ujęciu Waltera Onga. 4. Galaktyka Gutenberga McLuhana. Jak wynalazek druku zmienił świadomość człowieka Zachodu i wpłynął na kształt cywilizacji. Aspekty psychologiczne, kulturowe, ekonomiczne, gospodarcze, technologiczne. 5. Nowe, elektroniczne media. Media jako przedłużenia zmysłów. Omówienie historiozofii McLuhana. Od wioski plemiennej do globalnej wioski. 6. Czym jest komputer? Człowiek Turinga D. J. Boltera. 7. Komputer i Internet. Galaktyka Internetu M. Castellsa. 8. Wpływ Internetu na społeczeństwo. Aspekt kulturowy, ekonomiczny, polityczny. Wiek informacji Castellsa oraz Netokracja Barda i Söderqvista. 9. Jak media przekształcają nasze środowisko prognozy Alvina Tofflera. 10. Głos humanizmu w sporze o sztuczną inteligencję. Życie okablowane Ch. Jonschera. Filozofia umysłu o sztucznej inteligencji (Searle) 11.Rola mediów w kulturze masowej. Semiologia życia codziennego Umberto Eco i jego rozważania o przyszłości książki. Masowe media a kultura masowa. Teorie kultury masowej (McDonald, Riesman, Greenberg, Arendt) 12. Nowe media z punktu widzenia psychologii i psychoanalizy. Cyberprzestrzeń w interpretacji Slavoja Žižka (Przekleństwo fantazji). 13. Od Społeczeństwa spektaklu Guy Deborda do hiperrealności. Symulakry i symulacja oraz Spisek sztuki. Myśl J. Baudrillarda. 14.Język jako medium komunikacji i środek oddziaływania argumentacja, perswazja, ironia, manipulacja, kłamstwo, szantaż. (M. Tokarz)
Teoria Mediów Warunkiem uzyskania zaliczenia jest napisanie pracy dotyczącej jednej z podanych lektur. Zajęcia kończą się egzaminem ustnym, na którym studenci odpowiadają na trzy pytania: dotyczące treści wykładów, pracy pisemnej oraz podręcznika. Podręcznik: Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku (red. M. Hopfinger), Warszawa 2005. Do egzaminu wybieramy jeden z 7 rozdziałów (5 w części I oraz 2 w cz. II) w całości, oraz po jednym artykule z każdego pozostałego rozdziału. Można też oczywiście przeczytać całą książkę. Lektury: 1. Bard, A., Söderqvist, J., Netokracja, Warszawa 2006. 2. Baudrillard Jean, Symulakry i symulacja, Warszawa 2005. 3. Bolter J. David, Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera, Warszawa 1990. 4. Castells Manuel, Galaktyka Internetu, Poznań 2003. 5. Eco Umberto, Semiologia życia codziennego, Warszawa 1996. (nowe wydanie pt. Podziemni bogowie) 6. Eisenstein Elizabeth, Rewolucja Gutenberga, Warszawa 2004. 7. Goban-Klas Tomasz, Cywilizacja medialna. Geneza, ewolucja, eksplozja, Warszawa 2005. 8. Havelock Eric, Muza uczy się pisać, Warszawa 2006. 9. Havelock Eric, Przedmowa do Platona, Warszawa 2007. 10. Jonscher Charles, Życie okablowane. Kim jesteśmy w epoce przekazu cyfrowego?, Warszawa 2001. 11. Kerckhove Derrick de, Powłoka kultury, Warszawa 1996. 12. McLuhan Marshall, Wybór pism. Przekaźniki, czyli przedłużenie człowieka. Galaktyka Gutenberga. Poza punktem zbiegu., Warszawa 1975. 13. McLuhan Marshall, Wybór tekstów, Poznań 2001. 14. McLuhan Marshall, Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, Warszawa 2004. 15. Ong Walter, Oralność i piśmienność, Lublin 1992. 16. Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, red. K. Wilkoszewska. Kraków 1999. 17. Sartori Giovanni, Homo videns. Telewizja i post-myślenie, Warszawa 2009. 18. Toffler Alvin, Trzecia fala, Warszawa 2006. Aleksander Zbrzezny