Wrzesień - Październik 2014 Nr 9-10 / 2014...Petersburg Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Sankt-Petersburgu Szanowni Państwo! Spis treści: Przekazujemy Państwu nowy numer Biuletynu WPHI w Sankt-Petersburgu. W aktualnym wydaniu przedstawiamy m.in. wykaz produktów spożywczych objętych sankcjami wprowadzonymi przez Federację Rosyjską oraz pierwsze skutki ich obowiązywania. Zapraszamy Państwa także do aktywnego udziału w Wystawach i Konferencjach, w których Wydział nasz będzie uczestniczyć i organizować swoje stoiska promocyjno-informacyjne. Życzymy ciekawej lektury. Henryk Buszta Kierownik WPHI Informacje bieżące...02 Pierwsze efekty sankcji wprowadzonych przez Federację Rosyjską....08 Wykaz wyrobów spożywczych OBJĘTYCH sankcjami wprowadzonymi przez FR...10 Wykaz wyrobów spożywczych NIEOBJĘTYCH sankcjami wprowadzonymi przez FR. 13 Dane statystyczne Północno- Zachodniego Urzędu Celnego za I kwartał 2014 r....16 Zakup ziemi przez obcokrajowców w Federacji Rosyjskiej...22 Wystawy i Konferencje w okresie wrzesień-październik 2014...26
INFORMACJE BIEŻĄCE Białoruś nakarmi Rosję Podczas ostatniego szczytu w Mińsku prezydent Putin powiedział, że Białoruś dostarcza sporą grupę europejskich artykułów jako białoruskie. Łukaszenko zaś twierdzi, że Białoruś reeksportem europejskich towarów się nie zajmuje. Wg informacji norweskiej gazety Dagens Naeringsliv, która powołuje się na dane firm branżowych, w pierwszym tygodniu września eksport świeżego łososia z Norwegii do Białorusi odnotował trzykrotny wzrost. Nie jest to raczej związane ze zwiększonym białoruskim popytem: surowa ryba trafia na Białoruś, gdzie jest przepakowywana i już z nowym kodem celnym wysyłana jest do Rosji. Podobna sytuacja ma miejsce z mołdawskimi owocami. Wg danych EUBAM (Misja Graniczna Unii Europejskiej dla Mołdawii i Ukrainy) Mołdawia eksportuje do Białorusi 24-krotnie więcej jabłek i 6-krotnie śliwek. Eksport winogron i brzoskwiń paradoksalnie uległ zmniejszeniu. Woroneżscy rolnicy i kierownicy agrarnych przedsiębiorstw skarżyli się, że do Rosji wciąż napływają europejskie jabłka, w tym przypadku polskie. Sieci handlowe były zainteresowane zakupem naszych owoców po wcześniejszej przedpłacie wraz z odbiorem własnym transportem, lecz obecnie polskie jabłka znów są dostarczane przez Białoruś przekazała dyrektor Centralno-cziernozemnoj plodowo-jagodnoj kompanii Galina Bobreszowa. Analogiczna sytuacja ma miejsce z zakazanymi w Rosji serami parmezanem, fetą, philadelphią, mozzarellą. Od momentu wprowadzenia rosyjskich sankcji w Moskwie pojawiły się informacje o gwałtownym wzroście dostaw białoruskiego parmezanu i innych rodzajów sera, które do tej pory nie były produkowane przez Białoruś lub występowały w bardzo ograniczonych ilościach. Niektóre kraje UE zaczęły wysyłać do Białorusi produkcję bez wskazania rzeczywistego kraju pochodzenia. Piszą, na przykład Macedonia, a po naszym sprawdzeniu okazuje się, że to Polska i Grecja, ponieważ brak potwierdzenia macedońskiego pochodzenia zaznaczył kierownik Rossielchoznadzora Sergiej Dankwert. Resort odnotował, że przez Białoruś do Rosji jadą jabłka, brzoskwinie, śliwki, pomidory, przy czym w większości przypadków kraj pochodzenia nie jest podawany w ogóle, lub Białorusini określają je jako produkty z Turcji, Serbii, Macedonii lub krajów afrykańskich, m. in. Zimbabwe. Po przeprowadzonych kontrolach okazuje się, że towar do Białorusi trafia z Polski, Słowenii, Holandii, Litwy i innych krajów EU. Sama Białoruś oskarżenia Rossielchoznadzora odrzuca. Tak jak obiecaliśmy, nasza granica jest szczelna. Prowadzimy ostrą kontrolę weterynaryjną i fitosanitarną zapewnia Bogdanow, przedstawiciel Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 2 Rosja, Sankt-Petersburg
Ministerstwa Rolnictwa Białorusi. Białoruski resort zwrócił się z prośbą do rosyjskich kolegów o oficjalne dokumenty potwierdzające fakt reeksportu. Minister osobiście zadzwonił do Dankwerta, lecz do tej pory odpowiedzi brak. Ani w formie pisemnej, ani ustnej dodał Bogdanow. Jednocześnie 13 białoruskich przedsiębiorstw, zajmujących się przetwórstwem mleka, otrzymało zgodę na import mleka z Europy i na dostawy gotowej produkcji do Rosji. Kraj, który do tej pory nigdy nie importował mleka, wg Marka Sawickiego, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, planuje tylko w samej Polsce kupić 200 tys. ton mleka w proszku. Białorusini wykorzystują moment: moce produkcyjne miejscowych zakładów przetwórczych nie są wykorzystywane w całości. Wg informacji Ministerstwa Rolnictwa Białorusi do końca bieżącego roku Białoruś planuje zwiększyć dostawy produkcji mlecznej do Rosji o 42%, w tym serów o 70%. Przez pierwszy miesiąc obowiązywania rosyjskiego embarga białoruski eksport produkcji mlecznej w ujęciu wartościowym odnotował wzrost o 1,9 raza, w tym serów o 1,5 raza. Po wprowadzeniu sankcji największy wzrost cen odnotowało mięso kurze Federalna Służba Antymonopolowa Rosji w Sankt-Petersburgu przeprowadziła monitoring cen produktów spożywczych dostępnych w północnej stolicy. Jak poinformowała służba prasowa resortu, od czasu wprowadzenia zakazu na wwóz do Rosji produkcji rolno-spożywczej do petersburskiej FAS wpłynęło około 60 zgłoszeń od obywateli dotyczących wzrostu cen artykułów żywnościowych. Mieszkańcy Petersburga najbardziej zaniepokojeni są wzrostem cen mięsa kurzego. Wg danych przedstawionych przez sieci handlowe za okres od 1 sierpnia do 1 września poszczególne towary podrożały średnio: mięso kurze (kurczak) o 8%; wieprzowina (polędwica) o 6%; wołowina (polędwica) o 4,9%; ryba mrożona (mintaj) o 1%; mleko pitne o 1%. Ziemniaki odnotowały spadek cen o 30%. Resort podkreśla, że informacje pochodzą nie od wszystkich sieci handlowych. Hurtownicy, powołując się na zwiększone ilości zapytań od organów kontrolujących, poprosili o wydłużenie terminu na przekazanie danych. W związku z powyższym, szczegółową informację dotyczącą dynamiki cen hurtowych UFAS (Urząd Federalnej Służby Antymonopolowej Rosji) udostępni w połowie października. Komentarz własny Wydziału. Teksty te i oceny niewiele mają wspólnego z aktualną rzeczywistością. Chodząc po sklepach i oglądając programy TV (ale nie centralnej TV tylko lokalnej tj. np. obwodu lenngradzkiego) można dowiedzieć się i stwierdzić, że wieprzowina zdrożała o ok. 30%, kurczaki ponad 40%, a wołowina ok. 15%. Zauważalny jest wzrost cen leków, mimo że nie ma embarga. Takim embargiem na sprzedaż leków do FR, które ponoć może wprowadzić Zachód, straszy się tutejsze społeczeństwo w centralnych programach TV. Wiele warzyw znikło: sałata lodowa, kalafior, por, seler, wiele owoców i innych warzyw itp. To co może być Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 3 Rosja, Sankt-Petersburg
zastąpione krajową produkcją jest, tyle że o zauważalnie dla wszystkich znacznie gorszej jakości. Serów żółtych wybór niewielki. Masło, mleko i śmietana podrożały w naszej ocenie o ok. 10-12%. Galanteria mleczna (kefiry i jogurty) znikła. Zmiany w spisie towarów objętych zakazem wwozu na terytorium FR z USA, UE, Kanady, Australii oraz Norwegii 20.08.2014 Rząd Federacji Rosyjskiej wprowadził zmiany w spisie towarów objętych zakazem wwozu na terytorium FR z USA, UE, Kanady, Australii oraz Norwegii. Zmiany dotyczą następujących kodów celnych: z grupy produktów o kodzie 0301 (ryby żywe) wyłączono narybek łososia, pstrąga i trocia; z grupy produktów o kodach 0401-0406 (mleko i produkty mleczne) wyłączono wszystkie produkty nie zawierające laktozy; z grupy produktów o kodach 0701-0714 (warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne) wyłaczono: ziemniaki sadzeniaki (0701100000), cebulę dymkę (0703101100), kukurydzę cukrową do siewu (0712901100) oraz groch do siewu (0713101000); z grupy produktów o kodach 1901 i 2106 (produkty spożywcze gotowe) wyłączono: dodatki aktywne biologiczie, kompleksy mineralno-witaminowe, dodatki smakowo-aromatyczne, koncentraty białkowe, etc. Zakaz importu większości płodów rolnych i artykułów spożywczych z UE, USA, Kanady, Australii i Królestwa Norwegii Zgodnie z Dekretem Nr 560 Prezydenta FR O zastosowaniu specjalnych środków ekonomicznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej od 7 sierpnia obowiązuje zakaz importu następujących płodów rolnych i artykułów spożywczych z UE, USA, Kanady, Australii i Norwegii: mięso wołowe, świeże lub schłodzone (kod taryfy celnej: 0201); mięso wołowe, zamrożone (0202); mięso wieprzowe, świeże, chłodzone lub mrożone (0203); mięso i podroby jadalne, z drobiu objętego pozycją 0105, świeże, schłodzone lub mrożone (0207); mięso solone w solance, suszone lub wędzone - z poz. 0210 **; ryby i skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce wodne (0301, 0302, 0303, 0304, 0305, 0306, 0307, 0308); mleko i przetwory mleczne (0401, 0402, 0403, 0404, 0405, 0406); Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 4 Rosja, Sankt-Petersburg
warzywa, korzenie i bulwy spożywcze (0701, 0702 00 000, 0703, 0704, 0705, 0706, 0707 00, 0708, 0709, 0710, 0711, 0712, 0713, 0714); owoce i orzechy (0801, 0802, 0803, 0804, 0805, 0806, 0807, 0808, 0809, 0810, 0811, 0813); kiełbasy i podobne wyroby z mięsa, podrobów lub z krwi i przetwory spożywcze oparte na nich (1601 00); produkty gotowe, w tym sery i twarogi na podstawie tłuszczów roślinnych (1901 90 110 0, 1901 90 910); produkty spożywcze (zawierające mleko, na bazie tłuszczy roślinnych) - 2106 90 920 0, 2106 90 980 4, 2106 90 980 5, 2106 90 980 9. Zakaz obowiązuje 1 rok od momentu wprowadzenia. Rosja wprowadza embargo na import polskich warzyw i owoców Zgodnie z Międzynarodową Konwencją Ochrony Roślin (Artykuł VII, punkt 1a) Rossielchoznadzor wprowadził z dniem 1 sierpnia 2014 r. ograniczenia na wwóz do Rosji z Polski i wwóz przez kraje trzecie, następujących polskich produktów pochodzenia roślinnego: jabłka, gruszki i pigwy, świeże (kod TN WED TS 0808); morele, wiśnie i czereśnie, brzoskwinie (włącznie z nektarynami), śliwki i owoce tarniny, świeże (kod TN WED TS 0809); kapusty, kalafiory, kalarepa, jarmuż i podobne jadalne kapusty, świeże lub schłodzone (kod TN WED TS 0704); pozostałe warzywa, świeże lub schłodzone (kod TN WED TS 0709). Ograniczenia w zakupie techniki z zagranicy w ramach zamówień publicznych w Federacji Rosyjskiej. 14 lipca 2014 r. Przewodniczący Rządu FR Dmitrij Miedwiediew podpisał Uchwałę Rządu FR nr 656 w sprawie zakazu dopuszczenie poszczególnych rodzajów towarów przemysłu maszynowego pochodzących z państw zagranicznych w celu dokonywania zakupów dla potrzeb państwowych i komunalnych. Do zamówień publicznych z zakresu techniki komunalnej, budowlanej, transportowej będzie dopuszczona produkcja, której krajem pochodzenia jest Rosja, Białoruś lub Kazachstan. Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 5 Rosja, Sankt-Petersburg
Sztab operacyjny ds. monitorowania cen produktów żywnościowych W Smolnym zostanie powołany sztab operacyjny ds. monitorowania cen na ryku żywnościowym. Producenci proszą o pomoc urzędników w rozmowach z sieciami handlowymi. 12 sierpnia wicegubernator Michaił Mokrecow przeprowadził 3 narady z przedstawicielami zarządu branży spożywczej, hurtowni i sieci handlowych Sankt-Petersburga. W ich trakcie zostały omówione następstwa wprowadzenia przez Rosję odwetowych sankcji ekonomicznych i zakazu wwozu towarów i surowców z krajów UE, USA, Kanady i Norwegii. Dyrektor Generalny OAO KARAWAJ Maksim Bolszow powiedział, że przez sankcje nałożone przez Rosję 25 pozycji surowcowych znalazły się na liście zakazanych towarów (np. słód, mieszanki wieloziarniste), które wykorzystywane są w procesie produkcji chleba i wypieków. Zdaniem Bolszowa, rosyjskich zamienników takiego surowca nie ma i zakład będzie zmuszony zmniejszyć asortyment: Z podstawowymi rodzajami chleba problemu nie będzie. Trudności pojawią się w przypadku produkcji o rozszerzonym składzie recepturowym, na którym firma wypracowuje największy zysk. Dyrektor Generalny Grupy Firm Darnica Wikoria Ustimenko przekazała, że z powodu sankcji pojawiły się trudności z nadzieniem z owoców bezpestkowych do zdobień cukierniczych: Do tej pory było ono dostarczane z Polski, teraz szukamy dostawców z Turcji i Serbii. Proponowane zamienniki z innych krajów są droższe, a droższy surowiec może mieć wpływ na cenę końcową gotowego produktu. Darnica również nie przewiduje problemu z produkcją niedrogich rodzajów chleba. Wprowadzenie sankcji ekonomicznych może przyczynić się do rewizji ustawy o handlu uważa dyrektor handlowy ZAO Sankt-Petersburski Mołocznyj Zawod Piskarewskij - Georgij Żitmariew. Wg niego, trzeba prawnie zabronić sieciom handlowym pobierania od producentów jakichkolwiek dodatkowych opłat i składek marketingowych, oprócz tych przewidzianych umową kupna-sprzedaży towaru. Jeśli chcemy, żeby petersburscy producenci zaopatrywali miasto w żywność, ten problem należy rozwiązać. W Petersburgu tworzony jest sztab operacyjny ds. monitorowania cen na rykach żywnościowych. Urzędnicy będą kontrolować ceny detaliczne 40 pozycji towarowych. Wg prognoz Michaiła Mokrecowa, Sztab, w skład którego oprócz urzędników wejdą przedstawiciele biznesu, będzie funkcjonować przez okres 3-4 miesięcy. W tym okresie producenci powinni przejść na dostawy surowców z krajów nieobjętych sankcjami. Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 6 Rosja, Sankt-Petersburg
Produkcja mięsa w Obwodzie Leningradzkim Wielkość produkcji mięsa w Obwodzie Leningradzkim wzrosła w I półroczu o 8%. Od początku roku produkcja globalna w sektorze rolnym Obwodu Leningradzkiego wyniosła 33,3 mld RUR, co stanowi 101,7% w stosunku do wyników z roku 2013. Producentom branży rolnej Regionu zostało udzielone wsparcie Państwa w wysokości 2,2 mld RUR (57,4% wielkości rocznej). Wielkość produkcji mięsa w I półroczu 2014 roku odnotowała wzrost o 8%, a mleka o 1% w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Produkcja przemysłowa w Obwodzie Leningradzkim Indeks produkcji przemysłowej Obwodu Leningradzkiego wzrósł o 1,4%, a Petersburga obniżył o 7,8%. Obwód prześcignął Petersburg zarówno w sprzedaży detalicznej jak i wielkości zamówień w branży budowlanej. W pierwszym półroczu 2014 roku indeks produkcji przemysłowej w Obwodzie Leningradzkim w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego odnotował wzrost o 1,4%. W Petersburgu w tym samym okresie indeks odnotował spadek o 7,8%. Obroty Petersburga w handlu detalicznym za pierwsze 6 miesięcy 2014 roku spadły w porównaniu z wynikami 2013 roku o 0,7%, w Obwodzie Leningradzkim zaś wzrosły o 0,2%. Indeks ilości prac budowlanych w Petersburgu wzrósł o 3,6%, a w Obwodzie Leningradzkim o 25,6%. Opr. Miłosz Woźniak, II Sekretarz WPHI w Sankt-Petersburgu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 7 Rosja, Sankt-Petersburg
PIERWSZE EFEKTY SANKCJI WPROWADZONYCH PRZEZ FEDERACJĘ ROSYJSKĄ Wg. statystyk celnych przez pierwszy miesiąc obowiązywania sankcji w imporcie produktów spożywczych do Rosji z zagranicy odnotowano spadek o 7,5% w wyrażeniu wartościowym. Dostawy objęte embargiem, takie jak mleko, wieprzowina, drób i warzywa zmniejszyły się o 40-60%. Obecnie spadek importu jest zastępowany spożyciem zapasów, natomiast gracze rynku już odnotowują wzrost deficytu tak w sektorze detalicznym, jak i w przetwórstwie. Pozostali eksporterzy reagują na zmianę sytuacji podnoszeniem cen, tak samo jak rosyjscy producenci. Zdaniem ekonomistów polityka zastąpienia importu nie będzie dźwignią dla rosyjskiej gospodarki. Federalny Urząd Celny Rosji (FTS) odnotował skutki wprowadzonego 07 sierpnia b.r. przez Rząd Rosyjski rocznego moratorium na wwóz owoców, warzyw, nabiału i mięsa oraz wyrobów mięsnych z USA, Australii, Kanady, Unii Europejskiej oraz Norwegii. W sierpniu dostawy artykułów spożywczych i surowców do ich produkcji w Rosji z zagranicy (z wyjątkiem państw WNP) spadły o 7,5% w wyrażeniu wartościowym w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. (spadek w lipcu o 0,4%). Liderami są następujące wyroby: nabiał (wwieziono o 57% mniej niż rok wcześniej), wieprzowina (45%), warzywa (44%) oraz drób (39%). Wołowina jako jedyny towar podlegający embargu wykazała wzrost importu o 47% w porównaniu z sierpniem roku 2013. Danych o wielkości dostaw w wyrażeniu ilościowym za sierpień FTS na razie nie opublikowała. Uwzględniając jednak że embargo obejmuje ok. 40% całego importu wyrobów spożywczych, spadek wartości tylko o 7,5% świadczy nie tylko o tym, że udało się zastąpić zakazany import, ale też o wzroście cen za dostawę, w tym z powodu komplikacji i wzrostu nakładów związanych z logistyką. Na przykład, kierownik Laboratorium Handlu Zewnętrznego w Instytucie Polityki Gospodarczej im. Gajdara (IEP) Aleksandr Knobel zaznacza, że przy wzroście kosztu dostawy wieprzowiny (przede wszystkim z Argentyny i Brazylii) o 1,5 raza, jej ceny wzrosły w ciągu miesiąca o 10-15%. Z ekonomistą, choć z pewnymi zastrzeżeniami, zgadzają się uczestnicy rynku. Spadek importu wieprzowiny, mięsa kur oraz wołowiny odnotowywano od początku roku, zaznacza Kierownik Komitetu wykonawczego Narodowego Zrzeszenia Mięsnego Rosji (NMA) Siergiej Juszyn. Dostawy wołowiny schłodzonej przez pierwsze 6 miesięcy spadły o 34%, zamrożonej o 29%, jest to związane ze wzrostem cen na artykuły importowane oraz niedostateczną wielkością podaży. Spadek importu wieprzowiny związany był z zakazem dostaw z państw Unii Europejskiej z powodu afrykańskiego pomoru świń. Wg. ocen Juszyna, w danej koniunkturze, kiedy eksporterzy stale podnoszą ceny, a producenci z innych krajów nie są Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 8 Rosja, Sankt-Petersburg
w stanie pokryć braków, import dalej będzie się kurczył. Reakcją rynku na embargo jest deficyt i wzrost cen. Podejmowane są próby uzupełnienia ograniczeń kosztem produkcji krajowej. Przez bieżący rok wielkość produkcji wieprzowiny i mięsa kur wzrośnie o 200 000 t, - zaznaczono w NMA. Zastępca Kierownika Centrum Prognoz Gospodarczych w Gazprombanku Darja Snitko twierdzi, że spadek importu warzyw już spowodował wzrost cen na poszczególne pozycje, szczyt wzrostu cen przewidziany jest w okresie grudzień 2014 r. luty 2015 r. Nie mniej krytyczna sytuacja dotyczy branży mlecznej. W sierpniu import nabiału w wyrażeniu naturalnym, wg. ocen Sojuzmołoko (rosyjskiego związku producentów mleka i wyrobów mlecznych), zmniejszył się o 57,2%. Jest to poniekąd spowodowane wysokim poziomem wskaźników z sierpnia 2013 r. Wtedy z powodu przystąpienia Federacji Rosyjskiej do WTO spadła wysokość opłat celnych na wwóz, co spowodowało wzrost importu, wyjaśnia Kierownik Sojuzmołoko Andriej Danilenko. Obecnie zakaz importu z UE jest kompensowany znacznym wzrostem importu z Białorusi (w tym poprzez bezpośredni reeksport), krajową produkcją, oraz dzięki rezerwom w magazynach. Przez co najmniej miesiąc, wg. ocen Danilenki, rynek będzie się adaptował do wprowadzonych sankcji, ale pod warunkiem że Rząd w najbliższym czasie ustali reguły gry. Ostateczne dane dot. dostaw produktów żywnościowych pochodzących z importu za miesiąc sierpień będą znane po publikacji wskaźników przez Federalną Służbę Celną Rosji w odniesieniu do transakcji z krajami tzw. bliskiej zagranicy, w tym Białorusi. Jednak, nawet w przypadku zauważalnego wzrostu dostaw ogólne następstwa polityki przymusowego zastąpienia importu do Rosji będą miały odzwierciedlenie we wzroście cen, obniżeniu jakości i dostępności produkcji, a także w obniżeniu poziomu życia twierdzą eksperci. Doświadczenie wielu krajów pokazuje, że wprowadzanie polityki zastępowania importu sprawia, że ogólne wskaźniki dobrobytu społecznego spadają stwierdza Aleksander Knobel z IEP. Potwierdzają to wyniki badań, opublikowane przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR). Analitycy podliczyli, że z uwzględnieniem Ukrainy sankcje dotknęły około 50% od całości importowanej żywności, co stanowi 15% wszystkich produktów spożywanych w Rosji. Zastąpienie braków na rynku produkcją rosyjską jest możliwe jedynie częściowo potencjał zwiększenia mocy produkcyjnych stanowi 4%, co pozwoli wypełnić tylko 15% produkcji importowanej. Zakaz importu będzie miał negatywny wpływ również na przetwórstwo. Dzięki importowanym surowcom rolnym Rosja produkuje żywność na sumę odpowiadającą 2% PKB (w przetwórstwie rybnym import stanowi 37% całości surowca). Straty związane z dostawami surowca są obecnie niwelowane przez czasowy pozytywny efekt zwiększenia mocy produkcyjnych, uważają w EBOR. Ostatecznie również z punktu widzenia produkcji ogólny wynik będzie negatywny. W Centrum Rozwoju Wyższej Szkoły Gospodarki podliczyli, że import do Rosji z powodu sankcji w 2014 roku zmniejszy się szacunkowo o 24 mld USD, co nie zrekompensuje pogorszenia stanu bilansu płatniczego kraju na tle spadku cen na gaz i ropę i oczekiwanego odpływu kapitału z FR na poziomie 100- Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 9 Rosja, Sankt-Petersburg
130 mld USD. W odróżnieniu od rosyjskiej władzy w sposób powściągliwy traktujemy zastąpienie importowanej produkcji jako dźwignię dla rodzimej gospodarki zaznacza Natalia Akindinowa z Centrum Rozwoju. Chcąc wspierać politykę władz, moglibyśmy rekomendować lokalizację produkcji zakazanych towarów w działających na terytorium Rosji firmach zagranicznych. Lecz narastające niepolityczne roszczenia względem firm pomyślnie funkcjonujących w Rosji pod zagranicznymi markami, takimi jak McDonalds i Auchan, pokazują że podobne przemyślane rozwiązania w polityce gospodarczej nie są dzisiaj na poważnie rozpatrywane. Opr. Beata Chugunova, Ekspert WPHI w Sankt-Petersburgu Opr. Miłosz Woźniak, II Sekretarz WPHI w Sankt-Petersburgu WYKAZ WYROBÓW SPOŻYWCZYCH OBJĘTYCH SANKCJAMI WPROWADZONYMI PRZEZ FEDERACJĘ ROSYJSKĄ Z dnia 07 sierpnia 2014 r. Z działu 02 - MIĘSO I PODROBY JADALNE 0201 Mięso z bydła, świeże lub schłodzone 0202 Mięso z bydła, zamrożone 0203 Mięso ze świń, świeże, schłodzone lub zamrożone 0207 Mięso i podroby jadalne, z drobiu, świeże, schłodzone lub zamrożone 0210 Mięso i podroby jadalne, solone, w solance, suszone lub wędzone; jadalne mąki i mączki, z mięsa lub podrobów Dział 03 w całości RYBY I SKORUPIAKI, MIĘCZAKI I POZOSTAŁE BEZKRĘGOWCE WODNE Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 10 Rosja, Sankt-Petersburg
Z działu 04 PRODUKTY MLECZARSKIE; JAJA PTASIE; MIÓD NATURALNY; JADALNE PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO, GDZIE INDZIEJ NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE 0401 Mleko i śmietana, niezagęszczone ani niezawierające dodatku cukru lub innego środka słodzącego 0402 Mleko i śmietana, zagęszczone lub zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego 0403 Maślanka, mleko zsiadłe i śmietana ukwaszona, jogurt, kefir i inne sfermentowane lub zakwaszone mleko i śmietana, nawet zagęszczone lub zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, lub aromatyzowane lub zawierające dodatek owoców, orzechów lub kakao 0404 Serwatka, nawet zagęszczona lub zawierająca dodatek cukru lub innego środka słodzącego; produkty składające się ze składników naturalnego mleka, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone 0405 Masło i pozostałe tłuszcze oraz oleje otrzymane z mleka; produkty mleczarskie do smarowania 0406 Ser i twaróg Dział 07 w całości WARZYWA ORAZ NIEKTÓRE KORZENIE I BULWY, JADALNE (świeże; schłodzone; zamrożone; zakonserwowane tymczasowo,ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia; suszone). Dział 08 w całości OWOCE I ORZECHY JADALNE; SKÓRKI OWOCÓW CYTRUSOWYCH LUB MELONÓW (świeże; zamrożone; suszone) Za wyjątkiem 0812 Owoce i orzechy zakonserwowane tymczasowo (na przykład gazowym ditlenkiem siarki, w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach konserwujących), ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia Z działu 16 - PRZETWORY Z MIĘSA, RYB LUB SKORUPIAKÓW, MIĘCZAKÓW LUB POZOSTAŁYCH BEZKRĘGOWCÓW WODNYCH 1601 Kiełbasy i podobne wyroby z mięsa, podrobów lub krwi; przetwory żywnościowe na bazie tych wyrobów Z działu 19 PRZETWORY ZE ZBÓŻ, MĄKI, SKROBI LUB MLEKA; PIECZYWA CUKIERNICZE 1901 90 11 Ekstrakt słodowy o zawartości suchego ekstraktu 90 % masy lub większej 1901 90 91 Przetwory spożywcze z mąki, kasz, mączki, skrobi lub z ekstraktu słodowego, niezawierające kakao oraz tłuszczu mleka, sacharozy, izoglukozy, glukozy lub skrobi, lub Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 11 Rosja, Sankt-Petersburg
zawierające mniej niż 1,5 % tłuszczu mleka, 5 % sacharozy (włącznie z cukrem inwertowanym) lub izoglukozy, 5 % glukozy lub skrobi Z działu 21 - RÓŻNE PRZETWORY SPOŻYWCZE 2106 90 92 Preparaty alkoholowe złożone, inne niż na bazie substancji zapachowych, w rodzaju stosowanych do produkcji napojów, Niezawierające tłuszczu mleka, sacharozy, izoglukozy, glukozy lub skrobi, lub zawierające mniej niż 1,5 % masy tłuszczu mleka, 5 % masy sacharozy lub izoglukozy, 5 % masy glukozy lub skrobi KOREKTA SPISU TOWARÓW OBJĘTYCH ZAKAZEM Z DNIA 07 SIERPNIA 2014 20 sierpnia 2014 Rząd Federacji Rosyjskiej wprowadził zmiany w spisie towarów objętych zakazem wwozu na terytorium FR z USA, UE, Kanady, Australii oraz Norwegii. Zmiany dotyczą następujących kodów celnych: z grupy produktów o kodzie 0301 (ryby żywe) wyłączono narybek łososia, pstrąga i trocia; z grupy produktów o kodach 0401-0406 (mleko i produkty mleczne) wyłączono wszystkie produkty nie zawierające laktozy; z grupy produktów o kodach 0701-0714 (warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne) wyłaczono: ziemniaki sadzeniaki (0701100000), cebulę dymkę (0703101100), kukurydzę cukrową do siewu (0712901100) oraz groch do siewu (0713101000); z grupy produktów o kodach 1901 i 2106 (produkty spożywcze gotowe) wyłączono: dodatki aktywne biologiczie, kompleksy mineralno-witaminowe, dodatki smakowo-aromatyczne, koncentraty białkowe, etc. Opr. Beata Chugunova, Ekspert WPHI w Sankt-Petersburgu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 12 Rosja, Sankt-Petersburg
WYKAZ WYROBÓW SPOŻYWCZYCH NIEOBJĘTYCH SANKCJAMI WPROWADZONYMI PRZEZ FEDERACJĘ ROSYJSKĄ W dniu 20 sierpnia 2014 r. rząd rosyjski wycofał z listy zakazanych do wprowadzenia produktów sadzonki ziemniaków, grochu, kukurydzy cukrowej i cebuli, mleko i przetwory mleczne bez laktozy, narybek łososia atlantyckiego i pstrąga, suplementy diety, różnego rodzaju witaminy, wszelkie dodatki smakowo-aromatyczne, koncentraty białkowe, błonnik. Poza tym nie weszły do listy poniższe produkty: Z działu 02 - MIĘSO I PODROBY JADALNE 0204 Mięso z owiec lub kóz, świeże, schłodzone lub zamrożone 0206 Jadalne podroby z bydła, świń, owiec, kóz, koni, osłów, mułów lub osłomułów, świeże, schłodzone lub zamrożone Z działu 4 - PRODUKTY MLECZARSKIE; JAJA PTASIE; MIÓD NATURALNY; JADALNE PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO, GDZIE INDZIEJ NIEWYMIENIONE ANI NIEWŁĄCZONE 0407 Jaja ptasie w skorupkach, świeże, zakonserwowane lub gotowane 0408 Jaja ptasie bez skorupek i żółtka jaj, świeże, suszone, gotowane na parze lub w wodzie, formowane, zamrożone lub inaczej zakonserwowane, nawet zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego 0409 Miód naturalny Z działu 08 - OWOCE I ORZECHY JADALNE; SKÓRKI OWOCÓW CYTRUSOWYCH LUB MELONÓW 0812 Owoce i orzechy zakonserwowane tymczasowo (na przykład gazowym ditlenkiem siarki, w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach konserwujących), ale nienadające się w tym stanie do bezpośredniego spożycia Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 13 Rosja, Sankt-Petersburg
0814 Skórki owoców cytrusowych lub melonów (włącznie z arbuzami), świeże, zamrożone, suszone lub zakonserwowane tymczasowo w solance, w wodzie siarkowej lub w innych roztworach konserwujących Dział 09 w całości KAWA, HERBATA, MATÉ (HERBATA PARAGWAJSKA) I PRZYPRAWY Dział 10 w całości ZBOŻA Dział 11 w całości PRODUKTY PRZEMYSŁU MŁYNARSKIEGO; SŁÓD; SKROBIE; INULINA; GLUTEN PSZENNY Dział 15 w całości TŁUSZCZE I OLEJE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO LUB ROŚLINNEGO ORAZ PRODUKTY ICH ROZKŁADU; GOTOWE TŁUSZCZE JADALNE; WOSKI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO LUB ROŚLINNEGO Z działu 16 PRZETWORY Z MIĘSA, RYB LUB SKORUPIAKÓW, MIĘCZAKÓW LUB POZOSTAŁYCH BEZKRĘGOWCÓW WODNYCH 1602 Pozostałe mięso, podroby lub krew, przetworzone lub zakonserwowane 1603 Ekstrakty i soki, z mięsa, ryb lub skorupiaków, mięczaków lub pozostałych bezkręgowców wodnych 1604 Ryby przetworzone lub zakonserwowane; kawior i namiastki kawioru przygotowane z ikry rybiej 1605 Skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne, przetworzone lub zakonserwowane Dział 17 w całości CUKRY I WYROBY CUKIERNICZE Dział 18 - w całości KAKAO I PRZETWORY Z KAKAO Dział 19 w całości PRZETWORY ZE ZBÓŻ, MĄKI, SKROBI LUB MLEKA; PIECZYWA CUKIERNICZE Za wyjątkiem kodów 1901 90 11 i 1901 90 91 Dział 20 w całości PRZETWORY Z WARZYW, OWOCÓW, ORZECHÓW LUB POZOSTAŁYCH CZĘŚCI ROŚLIN Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 14 Rosja, Sankt-Petersburg
w tym warzywa i owoce konserwowane z dodatkiem octu i bez, grzyby konserwowane, sosy z warzyw, dżemy, marmolady, galaretki owocowe, soki Z działu 21 - RÓŻNE PRZETWORY SPOŻYWCZE 2101 Ekstrakty, esencje i koncentraty kawy, herbaty lub maté (herbaty paragwajskiej) oraz przetwory na bazie tych produktów lub na bazie kawy, herbaty lub maté (herbaty paragwajskiej); cykoria palona i pozostałe palone namiastki kawy oraz ich ekstrakty, esencje i koncentraty 2102 Drożdże (aktywne lub nieaktywne); pozostałe mikroorganizmy jednokomórkowe, martwe (z wyłączeniem szczepionek objętych pozycją 3002); gotowe proszki do pieczenia 2103 Sosy i preparaty do nich; zmieszane przyprawy i zmieszane przyprawy korzenne; mąka i mączka, z gorczycy oraz gotowa musztarda 2104 Zupy i buliony i preparaty do nich; złożone przetwory spożywcze, homogenizowane 2105 Lody i pozostałe lody jadalne, nawet zawierające kakao Dział 22 w całości NAPOJE BEZALKOHOLOWE, ALKOHOLOWE I OCET Wszystkie kody podane są wg. kodów TN WED odpowiednika systemu ISZTAR. Dokładna informacja o kodach wg. ISZTAR jest dostępna na stronie: http://isztar.mf.gov.pl/ Wielkość opłat celnych za wwóz towarów do Federacji Rosyjskiej (jak i całej Unii Celnej) podana jest na stronie: http://www.eurasiancommission.org/ru/act/trade/catr/ett/pages/default.aspx Opr. Beata Chugunova, Ekspert WPHI w Sankt-Petersburgu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 15 Rosja, Sankt-Petersburg
DANE STATYSTYCZNE PÓŁNOCNO-ZACHODNIEGO URZĘDU CELNEGO ZA I KWARTAŁ 2014 R. Całkowity handel zagraniczny W 2013 roku wielkość całkowitego eksportu z Północno-Zachodniego Okręgu wyniosła ok. 12 mln USD, z ogólną tendencją do zwiększania. Eksport w 1 kw. 2014 r. wyniósł 12 442 mln USD, co stanowi kwotę o 11% większą niż w analogicznym okresie 2013 r. Import wykazał podobną dynamikę, z tym tylko że wielkość importu w 1 kwartale 2014 r. (11 868 mln USD) spadła o 8% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. oraz o 21% w porownaniu z 4 kwartałem 2013 r. Odpowiednio zmieniała się wielkość obrotu handlu zagranicznego: stopniowy wzrost od 24 088 mln USD w 1 kwartale 2013 r. do 28 107 mln USD pod koniec 2013 r. i później spadek do 24 310 mln USD w 1 kw. 2014 r. (co jest zaledwie o 1% więcej niż rok wcześniej). Ogólne wyniki handlu zagranicznego w PZOF w 1 kw. 2013 i 2014 r. (tys. USD) 25000000 24309655 24087545 20000000 15000000 12442054 11867601 11181405 12906140 10000000 2013 5000000 0 Eksport z Rosji Import do Rosji Obrót handlu zagranicznego 2013 2014 2014 Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 16 Rosja, Sankt-Petersburg
Kwartalna dynamika handlu zagranicznego w PZOF w 2013-1 kw. 2014 r., (tys. USD) 30000000 25000000 20000000 15000000 Eksport 10000000 5000000 0 1 kw. 2013 2 kw. 2013 3 kw. 2013 4 kw. 2013 1 kw. 2014 Eksport Obrót handlowy Import Obrót handlowy Kwartalna dynamika handlu zagranicznego w PZOF w 2013-1 kw. 2014 r., (tys. USD) w liczbach Okres Eksport Import Obrót handlowy 1 kw. 2013 11181405 12906140 24087545 2 kw. 2013 12152783 13966507 26119290 3 kw. 2013 11525523 13689197 25214720 4 kw. 2013 13085721 15021028 28106749 1 kw. 2014 12442054 11867601 24309655 Największymi kontrahentami w handlu z PZOF wśród państw są Holandia (14% eksportu w wyrażeniu wartościowym), Chiny (10,6%), Niemcy (8,3%). Wśród podmiotów federacji, które należą do PZOF, liderami w eksporcie z Rosji są St.Petersburg (41,2%), obwod Leningradzki (29,6%) oraz Republika Komi (6,5%). Co do importu, pierwsze miejsce zajmuje St.Petersburg (59,7%), drugie obwód Kaliningradzki (25,7%), trzecie obwód Leningradzki (8,9%). Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 17 Rosja, Sankt-Petersburg
Handel zagraniczny w podmiotach FR (mln USD) Podmioty Eksport z Rosji Import do Rosji Federacji 1 kw. 1 kw. 1 kw. 1 kw. 2014/201 Rosyjskiej 2013 2014 2014/2013 2013 2014 3 1.Obwód Archangielski 523,5 499,5 95,4% 58,0 40,8 70,4% 2.Obwód Wołogodzki 921,8 768,7 83,4% 112,9 96,6 85,6% 3.Republika Karelia 221,3 275,5 124,5% 40,1 35,5 88,4% 4. Republika Komi 835,6 812,6 97,2% 41,8 61,4 146,9% 5. Obwód Leningradzki 3228,2 3688,7 114,3% 1129,1 1059,5 93,8% 6. Obwód Murmański 468,4 539,8 115,2% 164,1 93,9 57,2% 7. Obwód Nowgorodzki 310,3 301,9 97,3% 141,4 150,3 106,3% 8. Obwód 11,6 12,0 103,2% 226,6 187,3 82,6% Pskowski 9. St.Petersburg 4424,8 5125,5 115,8% 8281,6 7088,3 85,6% Handel z państwami ościennymi W styczniu-marcu 2014 r. obrót handlowy pomiędzy PZOF a państwami ościennymi wyniósł 1283,4 mln USD (10,8% udziału w całym obrocie handlowym regionu). Podział handlu zagranicznego w styczniu-marcu 2014 r. Litwa 6,9% Finlandia 39,5% Polska 28,1% Norwegia 13,1% Estonia 8,0% Łotwa 4,3% Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 18 Rosja, Sankt-Petersburg
Polska zajmuje drugie (po Finlandii) miejsce pod względem handlu zagranicznego pomiędzy PZOF oraz państwami ościennymi. Podstawowe pozycje eksportu do Polski zajmują metale żelazne, paliwa, drewno, nawozy; importu z Polski wyroby z tworzyw sztucznych, urządzenia elektryczne, pojazdy, wyroby papierowe. Handel pomiędzy PZOF oraz Polską (mln USD) Wskaźniki 1 kw. 2013 1 kw. 2014 2014/2013 Obrót handlowy 492,3 548,0 111% Eksport 124,0 186,8 151% Import 368,3 361,2 98% Handel pomiędzy podmiotami PZOF a Polską. Dynamika handlu zagranicznego pomiędzy poszczególnymi podmiotami Północno-Zachodniego okręgu FR a Polską nie jest stabilna. W Petersburgu wielkość wywozu z Rosji wzrosła aż do 204 %, w obwodzie Murmańskim ten wskaźnik spadł do 36%, jednak całkowity eksport w okręgu w 1 kw. 2014 r. wzrósł o 51% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. Jeszcze większa różnica pomiędzy rozpatrywanymi okresami jest odnotowana w imporcie z PZOF. W obwodzie Wołogodzkim import wzrósł nawet o 22 280%! Wg. statystyk wg. poszczególnych grup towarowych, taki raptowny wzrost odbył się przede wszystkim dzięki towarom z działu 84 wg. klasyfikacji TN WED (reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne; ich części) oraz z działu 38 (produkty chemiczne różne). Z kolei w obwodzie Archangielskim import spadł do 15% w porównaniu z poprzednim rokiem. Całkowity import z Polski do PZOF zmniejszył się o 2%. Handel pomiedzy poszczególnymi podmiotami Federacji oraz Polską, tys. USD Podmioty Federacji Rosyjskiej 1.Obwód Archangielski 2.Obwód Wołogodzki Eksport z Rosji Import do Rosji 1 kw. 2013 1 kw.2014 2014/2013 1 kw.2013 1 kw.2014 2014/2013 12 549,50 12626,06 101% 155,13 23,55 15% 52 627,7 64 738,8 123% 274,4 6 141,1 22 380% Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 19 Rosja, Sankt-Petersburg
3.Republika Karelia 4. Republika Komi 5. Obwód Leningradzki 6. Obwód Murmański 7. Obwód Nowgorodzki 8. Obwód Pskowski 2710,16 1148,59 42% 538,72 86,24 16% 495,4 889,6 180% 2 164,5 4 711,9 218% 25 616,1 19 018,6 74% 24 076,0 18 250,0 76% 244,41 88,09 36% 130,99 2339,47 1785% 1152,22 741,81 64% 8187,64 4113,49 50% 64,59 585,21 906% 12266,04 6373,28 52% 9. St.Petersburg 22 587,40 46 082,99 204% 153 157 103% PZOF (łącznie z 904,08 687,10 Obw.Kaliningra dzkim) 124 007,1 186 843,0 151% 368 320,7 361 154,6 98% Najważniejsze towary w handlu z Polską w poszczególnych obwodach PZOF: Podmiot Federacji Obwód Pskowski Obwód Nowgorodzki Obwód Murmański Najważniejsze towary importowane przez Polskę Sprzęt elektryczny, owoce i orzechy, skóry futerkowe Drewno; wyroby z papieru i tektury; reaktory jądrowe i kotły wyroby z papieru i tektury; ryby i owoce morza; rudy i popiół drzewny; Najważniejsze towary eksportowane przez Polskę Meble, materace, sprzęt oświetleniowy; pojazdy nieszynowe oraz ich części; wyroby z tworzyw sztucznych Wyroby z tworzyw sztucznych; reaktory jądrowe, kotły i urządzenia mechaniczne; narzędzia, sprzęt, sztućce z metali półszlachetnych Wyroby z kauczuku i gumy; metale żelazne; reaktory jądrowe, kotły, urządzenia mechaniczne Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 20 Rosja, Sankt- Petersburg
Obwód Wołogodzki Obwód Archangielski (w tym Nieniecki okręg autonomiczny) Republika Komi Republika Karelia Obwód Leningradzki St.Petersburg Metale żelazne, nawozy, drewno i wyroby drewniane Ścier drzewny, papier lub tektura z odzysku; paliwa mineralne, ropa, produkty ropopochodne; wyroby z papieru i tektury Paliwa mineralne, ropa naftowa i produkty ropopochodne; chemikalia nieorganiczne; drewno i wyroby z drewna Produkty chemiczne różne; drewno i wyroby z drewna; Przyrządy, narzędzia i aparaty optyczne, fotograficzne, pomiarowe, precyzyjne, medyczne i chirurgiczne Chemikalia nieorganiczne; organiczne lub nieorganiczne związki metali szlachetnych Paliwa mineralne, oleje mineralne i produkty ich destylacji; narzędzia, sztućce z metali nieszlachetnych; drewno i artykuły z drewna Wyroby chemiczne, pojazdy nieszynowe oraz ich części, żywe zwierzęta Łodzie i statki; lokomotywy kolejowe i tramwajowe, tabor kolejowy i części; wyroby z metali żelaznych Meble, materace, wyroby oświetleniowe; reaktory jądrowe, kotły i urządzenia mechaniczne; wyroby z tworzyw sztucznych Wyroby z kauczuku i gumy; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu; reaktory jądrowe, kotły i urządzenia mechaniczne Pojazdy nieszynowe oraz ich części; reaktory jądrowe, kotły i urządzenia mechaniczne; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu Reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne; maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części; pojazdy nieszynowe oraz ich części Informacje na podstawie danych Urzędu Celnego Federacji Rosyjskiej. Opr. Beata Chugunova, Ekspert WPHI w Sankt-Petersburgu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 21 Rosja, Sankt-Petersburg
ZAKUP ZIEMI PRZEZ OBCOKRAJOWCÓW W FEDERACJI ROSYJSKIEJ Prawo do własności ziemi reguluje Kodeks Ziemski Federacji Rosyjskiej. Przyznanie w Rosji traktowania narodowego cudzoziemcom i osobom bez obywatelstwa obowiązuje w odniesieniu do prawa własności. Wskazane osoby mogą nabywać i zbywać majątek, oddać go w zastaw, sprawować nad nim pieczę, posiadać prawo do korzystania i rozporządzania nim na równych prawach z obywatelami Rosji i osobami prawnymi z wyjątkiem i na mocy ograniczeń, określonych przez ustawę federalną. Podstawowe ograniczenia w Federacji Rosyjskiej dotyczą praw własności do ziemi. Zgodnie z Ustawą o obrocie ziemią przeznaczoną pod użytek rolny Nr.101-FZ z dnia 24.07.2002 obcokrajowcy, zagraniczne osoby prawne, osoby bez obywatelstwa, nie mogą nabyć na własność gruntu z ziem przeznaczonych do użytku rolnego. Osobowości prawne, które posiadają w swoim kapitale zakładowym więcej niż 50 % obcokrajowców, zagranicznych osób prawnych, osób bez obywatelstwa, mogą dzierżawić grunt. Zgodnie z ww. Ustawą zagraniczne osoby prawne, obcokrajowcy i osoby bez obywatelstwa, a także rosyjskie osoby prawne posiadające kapitał zagraniczny, zaliczają się do grona osób, które są zobowiązane zbyć grunt przeznaczony pod uprawę rolną lub część będącą na prawie wspólnej własności do gruntu przeznaczonego pod uprawę rolną, który nie może do nich należeć na prawie własności (art. 5 niniejszej Ustawy). Zgodnie z tym artykułem został przewidziany następujący porządek na zbycie ziemi. W przypadku jeśli osoba, na prawach przewidzianych przez Ustawę, posiada grunt lub część ziem pod użytek rolny i to pociąga za sobą naruszenie przepisów tej Ustawy, takie grunty lub części gruntów rolnych powinien zbyć ich właściciel w ciągu roku od dnia pojawienia się prawa własności na te grunty lub części na prawie wspólnej własności na grunt lub w ciągu roku od dnia, kiedy właściciel dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o okolicznościach, które pociągnęły za sobą naruszenie przepisów Ustawy. W przypadku jeśli przy naruszeniu przepisów ustawy właściciel nie dokona w wyznaczonym terminie zbycia gruntu lub części na prawie wspólnej własności do gruntu przeznaczonego na użytek rolny, organy sprawiedliwości, dokonujące rejestracji państwowej praw do majątku nieruchomego i umów z nim związanych, są zobowiązane w formie pisemnej powiadomić o tym organ władzy państwowej podmiotu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 22 Rosja, Sankt-Petersburg
Federacji Rosyjskiej. Organ władzy państwowej podmiotu Federacji Rosyjskiej w ciągu miesiąca od dnia, kiedy został powiadomiony o naruszeniu przepisów ustawy, jest zobowiązany zwrócić się do sądu z wnioskiem o przymuszenie takiego właściciela do sprzedaży gruntu lub części na prawie wspólnej własności do gruntu przeznaczonego na użytek rolny podczas przetargu (konkursu, aukcji). W przypadku braku osoby, która wyraziła chęć nabycia gruntu lub części na prawie wspólnej własności do gruntu przeznaczonego na użytek rolny, ten grunt lub tę część powinien nabyć podmiot FR, lub w przypadkach przewidzianych przez ustawę subiekta FR, organ samorządu miejskiego po cenie początkowej zaproponowanej podczas przetargu. Wobec tego, grunty przeznaczone na użytek rolny nie mogą być własnością obcokrajowców. Cudzoziemcy, osoby bez obywatelstwa i zagraniczne osoby prawne mogą być w posiadaniu i korzystać z użytków rolnych tylko na prawie ich dzierżawy. Grunty, które obejmują szelf kontynentalny, zasoby leśne oraz grunty, na których są wydobywane złoża tak samo nie mogą być objęte prawem własności przez cudzoziemców i osoby prawne. Mogą być one udostępnione tylko na prawie użytkowania lub dzierżawy pod warunkiem, że te osoby mają prawo prowadzić na nich swoją działalność. Cudzoziemcy nie mogą posiadać gruntów, które są udostępniane przez stowarzyszenia sadownicze, ogrodnicze lub letniskowe. Te zasady zostały ustanowione przez Kodeks Ziemski Federacji Rosyjskiej. Poza tym, Kodeks wprowadza następujące ograniczenia: obcokrajowcy, osoby bez obywatelstwa i zagraniczne osoby prawne nie mogą posiadać na prawie własności gruntów, znajdujących się na terenach przygranicznych i na innych terenach uznanych za szczególne na terytorium FR zgodnie z ustawą federalną (p. 3 art. 15 KZ FR). Wykaz terenów przygranicznych został określony przez Prezydenta FR. Przed wejściem w życie danego wykazu prawo cudzoziemców do posiadania gruntów nie ma prawa funkcjonować. Pod terminem szczególnych terenów należy rozumieć terytoria, na których znajdują się, między innymi, obiekty strategiczne, obiekty wojskowe. Zaliczają się do nich także tak zwane zamknięte jednostki terytorialne; prawo do pierwszeństwa wykupu i dzierżawy gruntów jest udzielane obcokrajowcom, osobom bez obywatelstwa i zagranicznym osobom prawnym w przypadkach, kiedy są oni właścicielami budynków, budowli, znajdujących się na obcym gruncie, jednak KZ FR wprowadził określone ograniczenia. Poza tym, Prezydent FR może wprowadzić wykaz budynków i budowli, których to prawo nie dotyczy (p. 5 art. 35 KU FR); obcokrajowcy, osoby bez obywatelstwa i zagraniczne osoby prawne mogą nabyć grunty pod budowę, z wyjątkiem przypadków, kiedy grunty znajdują się na terenach przygranicznych lub innych terenach objętych szczególnymi prawami; Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 23 Rosja, Sankt-Petersburg
dla obcokrajowców i zagranicznych osób prawnych zostały określone szczególne przepisy dotyczące przekazywania gruntów pod budowę (p. 12 art. 30 KU FR); w przypadkach prywatyzacji zostały wprowadzone ograniczenia dotyczące nabycia przez cudzoziemców praw do gruntów, które są własnością państwową lub samorządową i na których znajdują się budynki i budowle, będące własnością obcokrajowców. Grunty, będące własnością państwową lub samorządową, mogą zostać przekazane na sprzedaż lub na własność obcokrajowcom, osobom bez obywatelstwa i zagranicznym osobom prawnym tylko za opłatą, której wysokość została określona przez KZ FR. Obywatelom FR i osobom prawnym w określonych przypadkach grunty są oddawane na własność bezpłatnie. Poza tym, zapisy KZ FR przewidują możliwość przekazania gruntów obywatelom FR bezpłatnie, a także przekazania gruntów w trybie natychmiastowym. W związku z dzierżawą ustawodawstwo określa następujące zasady: obcokrajowcom, osobom bez obywatelstwa, zagranicznym osobom prawnym udziela się prawa do dzierżawy użytków rolnych, z wyjątkiem przypadków określonych KZ FR (p. 1 art. 22). Określeni dzierżawcy nie mają prawa do ulg i przywilejów, które są udzielane rosyjskim producentom towarów rolnych, a także do wsparcia finansowego ze strony państwa. Przez dłuższy czas w Rosji zasady związane z funkcjonowaniem prawa własności obcokrajowców do ziemi nie były sprecyzowane. W komentarzach do ustawodawstwa o gruntach (pod red. G.J. Bystrowa i D.L. Kljukina) została zwrócona uwaga na to, że wcześniej funkcjonująca ustawa KZ RSFRR (Земельный Кодекс Российской Социалистической Федеративной Советской Республики Kodeks Ziemski Rosyjskiej Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Radzieckiej) nie przewidywała prawa do własności i prawa do dożywotniego użytkowania gruntu przez obcokrajowców. Przepisy art. 7 KZ RSFRR, zachowujące porządek, zgodnie z którym cudzoziemcy mogą występować jedynie jako dzierżawcy gruntu, oficjalnie utracił moc prawną 24 grudnia 1993 r. Konieczne warunki w celu realizacji potencjału inwestycyjnego ziemi i rozwoju obrotu regulowanego ziem zostały wprowadzone na mocy Dekretu Prezydenta FR z dnia 14 czerwca 1992 r. N 631, który wprowadził Porządek Sprzedaży Gruntów przy jednoczesnej prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i samorządowych, rozszerzeniu i rozbudowie tych przedsiębiorstw, a także gruntów, przydzielonych obywatelom i ich stowarzyszeniom w celu prowadzenia działalności przedsiębiorczej. Przepisy p. 3 danego Porządku uznawały wszystkie osoby prawne i fizyczne, włączając obcokrajowców, jako te, które są zainteresowane kupnem gruntów. Tendencja rozszerzenia praw własności cudzoziemców i osób prawnych znalazła swoje odbicie w Dekrecie Prezydenta FR z dnia 27 października 1993 r. N 1767 O regulacji stosunków ziemskich i rozwoju reformy rolnej w Rosji, który potwierdził Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 24 Rosja, Sankt-Petersburg
prawo własności do ziemi inwestorów zagranicznych, jeśli takie prawo zostało im przekazane przez partnerów rosyjskich jako wkład do kapitału zakładowego organizacji korporacyjnych i kooperacyjnych. Pomimo formalnego zatwierdzenia przez ustawodawstwo początku lat 90-tych praw zagranicznych osób fizycznych i prawnych do ziemi, w rzeczywistości ziemska podmiotowość prawna obcokrajowców była nieokreślona, ponieważ niejasna pozostawała kwestia dotycząca tego, czy obcokrajowcy i zagraniczne osoby prawne, a także przedsiębiorstwa z udziałem zagranicznym, funkcjonujące na terytorium Rosji jako rosyjskie osobowości prawne, mogą nabywać na własność grunty nie będące użytkami rolnymi. Bardziej szczegółowo została opracowana kwestia dotycząca praw obcokrajowców do użytków rolnych. W Ustawie o Gospodarstwie Chłopskim (farmerskim) zostały określone przepisy dotyczące stworzenia gospodarstwa chłopskiego - możliwość uzyskania gruntu do realizacji tych celów została nadana tylko obywatelom RSFRR. Analogiczne ograniczenia praw obcokrajowców zostały wprowadzone na mocy Ustawy o Kooperacji Rolnej, która określała, że członkami spółdzielni produkcyjnej mogą być tylko obywatele Federacji Rosyjskiej. Określone w KZ FR 2001 r. przepisy (p. 2 art. 5 i p. 3 art. 15) rozszerzają prawa cudzoziemców, którzy na mocy nowych regulacji mogą być uznawani za udziałowców gruntów, włączając w to zagraniczne osoby prawne; stwarzają możliwość do nabycia gruntu przez obcokrajowców, osoby bez obywatelstwa i zagraniczne osoby prawne nie tylko na prawie dzierżawy, ale i na prawie własności, wprowadzając jednocześnie określone ograniczenia, o których była mowa wyżej. Oprac. Paulina Pielech, praktykantka WPHI w Sankt-Petersburgu Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 25 Rosja, Sankt-Petersburg
WYSTAWY I KONFERENCJE W OKRESIE WRZESIEŃ PAŹDZIERNIK 2014 WRZESIEŃ 2014 XV Międzynarodowa Specjalistyczna Wystawa Drogi. Mosty. Tunele. 24-26.09.2014 r. Projektowanie i budowa dróg, mostów i tuneli, technika i sprzęt drogowy, materiały i konstrukcje budowlane, sprzęt do remontu dróg, mostów i tuneli, systemy oraz środki techniczne do zapewnienia bezpieczeństwa prac na drogach, znaki drogowe, zabezpieczenia programowe, diagnostyka i kontrola jakości prac drogowych. W targach weźmie udział ponad 100 wystawców z 16 regionów Rosji oraz wystawcy zagraniczni m.in. z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Czech i Szwajcarji. W ramach imrpezy odbędzie się konferencja Projektowanie tunelów, przejść i rurociągów. Miejsce: Michajłowski Manież (Ujeżdżalnia Michajłowska), plac Manieżny (wystawa maszyn specjalnych) Organizator: RESTEK (Petersburg) 197110 Россия, Санкт-Петербург, ул. Петрозаводская, д.12, лит. А Tel. +7 (812) 320-8094, 303-8862, fax +7 (812) 320-8090 E-mail: port@restec.ru Strona internetowa: http://mostdor.com/ Międzynarodowa Wystawa Przemysłu Lekkiego Newskie Brzegi + Fashion Sale 25-28.09.2014 r. Tematyka targów: - oryginalne wyroby projektantów mody; - modna odzież, obuwie, kapelusze i czapki; - akcesoria, szaliki, szale; Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 26 Rosja, Sankt- Petersburg
- biżuteria; - wyroby ze skóry (paski, portfele itp.); - bielizna, kostiumy kąpielowe; - perfumeria i kosmetyki. Wystawa skierowana jest przede wszystkim do nabywców hurtowych i fachowców z branży mody. Ponad 400 wystawców organizuje stoiska na powierzchni 15 tys. m2, co roku targi odwiedzane są przez ponad 50 tys. osób. Organizator: Farexpo www.farexpo.ru Osoba kontaktowa: Dyrektor wystawy Niesterowa Tatiana (Нестерова Татьяна) Tel./fax: +7 (812) 777-04-07, +7 (812) 718-35-37 E-mail: moda@orticon.com Strona internetowa: http://farexpo.ru/fashion-sale/exhibition/about/ Międzynarodowa Wystawa Branży Drzewnej TECHNODREW WPHI uczestniczy 30.09.-02.10.2014 r. Technologie, urządzenia i sprzęt dla gospodarki leśnej, bioenergetyki, obróbki drewna i meblarstwa. Północno-Zachodni okręg Federacji Rosyjskiej posiada olbrzymie zasoby lasów (trzecie w kraju) i jest liderem co do wielkości inwestycji w gospodarce leśnej. Region zajmuje pierwsze miejsce co do wielkości produkcji biopaliwa w kraju (ponad 30%). Należy do regionów o szeroko rozwiniętym sektorze budownictwa drewnianego. Technodrew łączy w sobie trzy kierunki tematyczne: Biopaliwa, bioenergetyka; Budownictwo drewniane; MIFIC Expo dostawcy mebli i akcesoriów meblarskich; Gospodarka leśna. Regionalne projekty, inwestycje, potencjał. Pod nazwą Technodrew odbywają się Targi w następujących miastach Rosji: Peterburg, Moskwa, Chabarowsk, Nowosybirsk. W ramach Technodrewu odbędzie się Forum Leśne jedna z najważniejszych imprez z branży leśnej na poziomie Federacji Rosyjskiej. Tematyka Forum: modernizacja kompleksu leśnego, wzrost skuteczności, kryzys w branży leśnej, realizacja priorytetowych projektów inwestycyjnych w branży leśnej, technologie Деловой PETERSBURG, Nr 9-10 /2014 27 Rosja, Sankt-Petersburg