Sygn. akt XVII AmE 117/10 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 17 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie: Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz Protokolant: asystent sędziego Anna Rowińska - Abczyńska po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2012 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania P S.A. z/s w K. przeciwko Prezesowi zainteresowani: 1) W. sp. z o.o. z/s w S. 2) P. sp. z o.o. z/s w W. o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa z dnia 10 maja 2010 r. znak OGD- /DS. I. Oddala odwołanie. II. Zasądza od P SA w K. na rzecz: a) Prezesa, b) W. sp. z o.o. z/s w S., c) P. sp. z o.o. z/s w W. kwoty po 720 zł /siedemset dwadzieścia/ tytułem kosztów zastępstwa procesowego. SSO Witold Rękosiewicz 1
Sygn. akt XVII AmE 117/10 U Z A S A D N I E N I E Prezes (Prezes, pozwany) po rozpatrzeniu wniosków W. sp. z o.o. z/s w S. (zainteresowany 1) i P. sp. z o.o. z/s w K. (zainteresowany 2, P.) w sprawie rozstrzygnięcia sporu dotyczącego odmowy przez P. SA z/s w K. (powód) zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej farmy wiatrowej W. o mocy 240 MW, działając na podstawie art. 8 ust. 1 i art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10.04.1997r. Prawo energetyczne (tj. Dz. U. z 2006r. nr 89, poz. 625 z późn. zm.), decyzją z dnia 10.05.2010r. znak OGD- /DS. orzekł zawarcie umowy o przyłączenie do sieci farmy wiatrowej W. pomiędzy W. sp. z o.o. z/s w S. a P. SA z/s K. ( P. SA, powód) według projektu umowy nr SR/FW3/2006/ W. ze zmianami wymienionymi w sentencji decyzji. Od decyzji tej powód wniósł odwołanie, zaskarżając ją w całości. Zaskarżonej decyzji, zarzucił: 1. naruszenie art. 7 Konstytucji RP polegające na naruszenia przez Prezesa zaskarżonym rozstrzygnięciem konstytucyjnej zasady praworządności poprzez rozstrzygnięcie w sprawie należącej do wyłącznej kompetencji sądu powszechnego, 2. art. 32 ust. 1 Konstytucji RP polegające na uznaniu przez Prezesa, że nie posiada kompetencji do rozstrzygania spraw cywilnych innych niż wymienione w art. 8 ustawy PE i jednoczesnym dokonaniu rozstrzygnięcia w tym zakresie, które jak wynika z uzasadnienia decyzji ma charakter wyjątkowy, przez co Prezes naruszył konstytucyjną zasadę równości wobec prawa, 3. art. 87 Konstytucji RP polegające na powołaniu jako podstawy prawnej rozstrzygnięcia, wyroku Sądu Najwyższego mimo, że orzeczenia sądów nie zostały wymienione w katalogu źródeł prawa wskazanym w powołanym artykule, 4. art. 7, 8, 23 ust. 2 pkt 12 ustawy PE polegające na wydaniu zaskarżonej decyzji z przekroczeniem przez Prezesa kompetencji wyszczególnionych w tych przepisach, 5. art. 7 ust. 3 ustawy PE polegające na orzeczeniu zawarcia umowy przyłączeniowej bez zbadania czy podmiot żądający zawarcia umowy legitymuje się tytułem prawnym do nieruchomości, 6. paragrafu 8 ust. 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. Nr 93, poz. 623 ze zm.) (dalej rozporządzenie systemowe ) polegające na orzeczeniu zawarcia umowy przyłączeniowej, 2
mimo, że zainteresowani w niniejszej sprawie wystąpili do Prezesa z wnioskami w tej sprawie, po wygaśnięciu ważności warunków przyłączenia, 7. art. 2 1 kpc polegające na rozstrzygnięciu przez Prezesa sprawy cywilnej, dotyczącej sporu pomiędzy zainteresowanymi w niniejszej sprawie, w przedmiocie prawa dysponowania określonymi przez P. warunkami przyłączenia, w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie tej sprawy cywilnej ustawodawca powierzył wyłącznie wskazanym w powołanej normie sądom powszechnym i Sądowi Najwyższemu, 8. art. 206 i 374 ksh polegające na nie wskazaniu lub błędnym wskazaniu, we wstępnej części orzeczonej zaskarżoną decyzją umowy przyłączeniowej, danych wymaganych wskazanymi normami prawnymi, 9. art. 28 kpa polegające na przyznaniu obu zainteresowanym statusu strony w sprawie w okolicznościach nie wskazania przez nich interesu prawnego, uprawniającego do skierowania do Prezesa żądania rozstrzygnięcia sporu w sprawie odmowy zawarcia umowy przyłączeniowej P., 10. art. 104 kpa polegające na rozstrzygnięciu zaskarżoną decyzją administracyjną wyłącznie o wniosku W. Sp. z o.o. oraz pominięciu wniosku P. SP. zo.o. 11. art. 6, 8, 16, 19, 20 kpa wydanie przez Prezesa decyzji z naruszeniem norm wyszczególnionych w punktach 4-7 powyżej nastąpiło na skutek naruszenia wymienionych reguł postępowania administracyjnego oraz zasad wymienionych w punktach 1-3, 9 i 10 powyżej. Wskazał ponadto, iż biorąc pod uwagę stan faktyczny, którego szczegółowy opis zawiera Załącznik 1, w niniejszej sprawie, przede wszystkim powinny zostać rozstrzygnięte zagadnienia: 1) czy P., a następnie Prezes są upoważnieni do rozstrzygania spraw spornych, nie wymienionych w art. 8 ustawy PE, nawet jeżeli te sprawy pozostają w bezpośrednim związku z żądaniem przyłączenia do sieci P. ; 2) czy zainteresowani, ze względu na rzeczywisty przedmiot sporu (o prawo do dysponowania warunkami przyłączenia), wykazali interes prawny, legitymujący do żądania orzeczenia przez Prezesa zawarcia umowy przyłączeniowej przez P. ; 3) czy Prezes jest uprawniony orzec o zawarciu umowy przyłączeniowej, gdy wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego został złożony po upływie ważności warunków przyłączenia Mając na względzie wskazane powyżej zarzuty powód wniósł o: 3
1. uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i orzeczenie, że P. nie jest zobowiązany do zawarcia z żadnym z zainteresowanych umowy przyłączenia do jego sieci elektroenergetycznej, 2. zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych W uzasadnieniu odwołania powód przyznał, że na wniosek W. określił i przekazał temu przedsiębiorcy w dniu 16 sierpnia 2006r. warunki przyłączenia razem z projektem umowy przyłączeniowej. Na skutek podejmowanych następnie przez zarząd spółki W. działań pojawiły się uzasadnione wątpliwości, który z przedsiębiorców jest uprawniony do zawarcia z P. umowy w oparciu o wydane warunki przyłączenia na zasadach zgodnych z treścią umowy o przyłączenie. W sierpniu 2008r. z wnioskami o zawarcie umowy wystąpiły trzy podmioty: A. sp. z o.o. oraz zainteresowani W. i P.. Powód dodał, że W. i A. sp. z o.o. realizując określony w art. 7 ust. 3 PE wymóg wykazania prawa do obiektu, przedstawiły dokumenty wykazujące prawo do tych samych nieruchomości. Ostatecznie A., w związku z upadłością, wycofała się z projektu przyłączenia. Następnie spółki W. i P. powołując się na warunki przyłączenia i umowę przyłączeniową z 2006r. na podstawie art. 8 ust. 1 PE wystąpiły do Prezesa z wnioskami o rozstrzygnięcie sporu w sprawie odmowy przez P. zawarcia umowy o przyłączenie farmy Wiatrowej W.. Każdy z wnioskujących podmiotów złożył oświadczenie, że w pełni akceptuje treść umowy przyłączeniowej załączonej do warunków przyłączenia. Zdaniem powoda obaj zainteresowani składając wnioski nie żądali od Prezesa ukształtowania treści umowy przyłączeniowej lecz dążyli do rozstrzygnięcia sporu o prawo do dysponowania warunkami przyłączenia, upoważniającymi do zawarcia z P. umowy przyłączeniowej. Powód zarzucił, że po uchyleniu przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) postanowień o zawieszeniu postępowania administracyjnego celem rozstrzygnięcia istniejącego między zainteresowanymi 1 i 2 sporu dotyczącego prawa do dysponowania warunkami przyłączenia, Prezes błędnie uznał, iż jest zobligowany do rozstrzygnięcia tego zagadnienia wstępnego we własnym zakresie i wydał zaskarżoną decyzję z przekroczeniem kompetencji wynikających z art. 8 ust. 1 PE, dopuszczając się przez to naruszenia tego przepisu PE oraz naruszenia szeregu innych przepisów prawa, na co wskazał w zarzutach odwołania. Powód argumentował, że Prezes wydając zaskarżoną decyzję działał w ślad za kontrowersyjnym orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2003r. sygn. akt I CKN 471/01i przyznał W. prawo do dysponowania warunkami przyłączenia. Powód przyznał, że co do zasady nie negował zawarcia z jednym z zainteresowanych umowy przyłączeniowej. Nie był jednak uprawniony do rozstrzygnięcia istniejącego między nimi sporu i oczekiwał od zainteresowanych 4
wykazania praw do dysponowania warunkami przyłączenia, ponieważ zgodnie z art. 7 PE ciąży na nim obowiązek zbadania, czy spełnione są określone w tym przepisie (ust. 1 ust. 3) przesłanki istnienia warunków technicznych i ekonomicznych oraz posiadania przez podmiot ubiegający się o przyłączenie tytułu prawnego do nieruchomości, na której farma wiatrowa ma być zlokalizowana. Powód stanął na stanowisku, że spełnienie tych przesłanek nakłada na niego obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej. Ponownie podkreślił, że nie jest uprawniony do rozstrzygnięcia istniejącego miedzy zainteresowanymi sporu a Prezes wydając zaskarżoną decyzję dopuścił się przekroczenia kompetencji zakreślonych przez art. 8 PE, co powinno skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji. Wskazał także, iż wydanie zaskarżonej decyzji oznacza, że P. dopuściły się naruszenia konkretnego przepisu odmawiając zawarcia umowy. Podniósł, że Prezes takie przepisu nie wskazał, ponieważ P. nie naruszyły żadnego przepisu prawa. Zaznaczył, że postępowanie zamierzające do rozstrzygnięcia sporu między zainteresowanymi, dotyczącego ustalenia podmiotu będącego właścicielem udziałów W. oraz składu zarządu prowadzone przez właściwe sądy zostało prawomocnie zakończone w dniu 18 grudnia 2008r., po wygaśnięciu ważności warunków przyłączenia (16 sierpnia 2008r.) i już po wszczęciu przez Prezesa postępowania administracyjnego. Powód wywodził, iż wobec istnienia sporu pomiędzy obu zainteresowanymi, kiedy żaden z nich nie wykazał w sposób niewątpliwy, iż to jemu przysługuje prawo do warunków przyłączenia, odmowie zawarcia przez P. umowy przyłączeniowej nie można przypisać znamion winy. Na tej podstawie powód stwierdził, że ciążące na nim zobowiązanie do zawarcia umowy przyłączenia wynikające z art. 7 PE stało się niemożliwe do wykonania i w związku z tym wygasło. Jednocześnie powód, powołując się na wyrok Sądu Antymonopolowego i stanowisko doktryny wskazał, że organ administracji nie ma legitymacji do samodzielnego orzekania w sprawach cywilnych. I może rozstrzygać sprawę merytorycznie tylko w zakresie posiadanych kompetencji. Taka ocena wynika według powoda z przepisów art. 19 i 20 kpa oraz art. 23 ust. 2 pkt 5 i art. 8 w zw. z art. 7 PE, przy czym zakres kompetencji Prezesa określa w szczególności art. 23 ust. 2 pkt 12 PE. Powód nie zgodził się ze stanowiskiem Prezesa, że uchylenie przez SOKiK postanowień o zawieszeniu postępowania administracyjnego w celu rozstrzygnięcia sporu miedzy zainteresowanymi jako zagadnienia prejudycjalnego zobligowało pozwanego do samodzielnego rozstrzygnięcia tego sporu. Zdaniem powoda w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji pozwany błędnie odwołał się do wyroku Sądu Najwyższego z dn. 4 czerwca 2003r. I CKN 471/01, w którym Sąd uznał, że ustalenie poczynione przez Prezesa ma jedynie walor w rozpoznawanej sprawie a ewentualne odmienne ustalenia dokonane wyrokiem Sądu mogą być podstawą do wznowienia postępowania w trybie art. 145 1 kpa. 5
Powód wskazał, że postanowienie SOKiK uchylające zawieszenie postępowania administracyjnego nie zawierają uzasadnienia. Według P. ta okoliczność doprowadziła Prezesa do błędnego wniosku, że ma on obowiązek rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego we własnym zakresie. Powód argumentował, że SOKiK uchylił postanowienia pozwanego o zawieszeniu postępowania administracyjnego, ponieważ uznał, że Prezes nie miał podstaw prawnych do zastosowania art. 97 ust. 1 pkt 4 kpa i art. 100 kpa. W ocenie powoda takie stanowisko SOKiK świadczy, że Prezes tym bardziej nie miał prawa do zastosowania w postępowaniu poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji art. 100 ust. 3 kpa. Powód stwierdził, że mimo, iż pozwany nie powołał w zaskarżonej decyzji art. 100 ust. 3 kpa, to jednak jego zdaniem ten właśnie przepis był podstawą zawartego w niej rozstrzygnięcia sporu między zainteresowanymi. Zarzucił, ze rozstrzygnięcie przez pozwanego przy wydaniu zaskarżonej decyzji sporu między zainteresowanymi dotyczącego prawa do warunków przyłączenia oznacza, iż Prezes wydając decyzję, przekroczył granice swojej właściwości określone w art. 8 PE. Wobec tego zaskarżona decyzja powinna zostać uchylona. Ponownie oświadczył, że w okresie obowiązywania warunków przyłączenia był gotów zawrzeć umowę przyłączeniową z pomiotem, który wykaże prawo do tych warunków spełni więc przesłankę z art. 7 ust. 1 PE. Brak wypełnienia przez zainteresowanych tej przesłanki spowodował w ocenie powoda, że obowiązek ciążący na P. był niemożliwy do wykonania i skutkiem tej sytuacji zobowiązanie P. przedawniło się i wygasło (art. 475 kc). Powód podniósł również, że mimo, iż zainteresowani złożyli wnioski o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego zawarcia umowy przyłączeniowej po upływie ważności warunków przyłączenia, Prezes orzekł zawarcie umowy przyłączeniowej. Dodał, że w okresie ważności warunków przyłączenia podmiot uprawniony powinien podjąć decyzję co do inwestycji, której te warunki dotyczą oraz zawrzeć umowę przyłączeniową. Jeżeli tego nie uczyni warunki przyłączenia stracą ważność. W ocenie powoda podmiot uprawniony do zawarcia umowy przyłączeniowej powinien wiedzieć, że okres ważności warunków przyłączenia wynosi 2 lata. Uprawniony powinien więc wystąpić do P. o zawarcie umowy przyłączeniowej w takim czasie, aby w przypadku sporu co do warunków umowy, jeszcze w okresie ważności warunków przyłączenia mógł wystąpić do Prezesa z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego zawarcia umowy z P.. Przekroczenie tego terminu oznacza utratę przez przedsiębiorcę prawa do żądania zawarcia umowy przyłączeniowej. Powołując się na wyrok SOKiK z dn. 21 sierpnia 2006r. sygn. akt XVII AmE 39/05 powód wskazał, że termin do zawarcia umowy przyłączeniowej jest dochowany jeżeli w okresie obowiązywania warunków przyłączenia uprawniony złoży oświadczenie o zawarciu umowy lub wystąpi o orzeczenie zawarcia takiej umowy do Prezesa. W ocenie P. użycie przez SOKiK wyrazu lub oznacza, 6
że jeżeli nie dojdzie do zawarcia umowy na skutek złożenia przez uprawnionego oświadczenia to podmiot ten jeszcze przed wygaśnięciem warunków przyłączenia powinien wykonać również drugą czynność wystąpić do Prezesa o rozstrzygnięcie sporu. W podsumowaniu powód przyznał, że obaj zainteresowani we wnioskach do Prezesa złożyli oświadczenia o wyrażeniu zgody na zawracie umowy przyłączeniowej na warunkach określonych w jej projekcie. Oznacza to, że treść umowy nie była sporna a w rzeczywistości spór nie był toczony miedzy P. a zainteresowanymi a miedzy samymi zainteresowanymi. W rezultacie Prezes wydając zaskarżoną decyzję rozstrzygnął spór między zainteresowanymi przekraczając swoje kompetencje i naruszając przepisy art. 7, 8 i 23 ust. 2 pkt 2 PE oraz art. 2 kpc. Naruszył tym samym art. 7 Konstytucji RP i art. 6 kpa. Powód wskazał też na naruszenie przez pozwanego zasady trwałości decyzji administracyjnej art. 16 kpc oraz art. 19 i art. 20 kpa dotyczących przestrzegania właściwości rzeczowej o orzekania w granicach zakresu działania. Zarzucił też, że pozwany wydał zaskarżoną decyzję o zawarciu umowy miedzy WE a P. mimo, że żaden z zainteresowanych nie wykazał, że posiada wyłączne prawo do dysponowania warunkami przyłączenia, co oznacza, że nie została spełniona przesłanka określona w art. 7 PE. Wydanie zaskarżonej decyzji naruszało zdaniem powoda również 8 ust. 7 rozporządzenia systemowego, ponieważ mimo złożenia przez zainteresowanych wniosków o rozstrzygnięcie sporu po wygaśnięciu warunków przyłączenia Prezes przeprowadził postępowanie administracyjne i wydał decyzję w sprawie. Pozwany Prezes wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Oświadczył, że w jego ocenie brak jest podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Odpowiadając na zarzuty powoda Prezes stwierdził, że na skutek zażaleń zainteresowanych SOKiK postanowieniami z dnia 7 września 2009r. Sygn. akt XVII Amz 12/09 i XVII Amz 13/09 (k. 4345 i 4348 akt adm.)uchylił postanowienie Prezesa w przedmiocie zawieszenia postępowania administracyjnego w sprawie i zobowiązania stron (P. i WE) do wystąpienia do właściwego sądu powszechnego w celu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, dotyczącego stwierdzenia nieważności lub skuteczności umów zawartych pomiędzy zainteresowanymi w sprawie cesji praw do warunków przyłączenia. W związku z powyższym Prezes zobowiązany był rozstrzygnąć zagadnienie wstępne na potrzeby niniejszego postępowania we własnym zakresie. Powołując się na utrwalone orzecznictwo SOKiK pozwany wskazał, iż stosownie do art. 8 ust 1 PE w sprawach spornych dotyczących m in odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci rozstrzyga Prezes na wniosek strony. Odnośnie zarzutu naruszenia art. 7 ust. 3 PE pozwany wskazał, iż postępowanie zostało wszczęte na podstawie art. 8 ust. 1 PE, w związku z czym 7
Prezes pozostaje związany zakresem żądania wskazanym przez stronę, które to żądanie nie dotyczyło sporu co do tytułu prawnego do nieruchomości. Za niezasadny uznał Prezes również zarzut naruszenia 8 ust. 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, zgodnie z którym warunki przyłączenia są ważne dwa lata od dnia ich określenia. Wskazał, iż zainteresowany 2 pismem z dnia 12 sierpnia 2008r. złożył powodowi oświadczenie woli w przedmiocie zawarcia umowy o przyłączenie farmy wiatrowej W., akceptując w całości warunki przyłączenia oraz tekst projektu umowy NrSR/FW3/2006/W., jaki został dołączony do tych warunków. Dwa dni później tożsame oświadczenie złożył zainteresowany 1. Natomiast dopiero w dniu 16 sierpnia 2008r. mijał termin ważności warunków przyłączenia dla tej farmy wiatrowej. Oświadczenia te zostały zatem złożone w terminie. Odnosząc się do zarzutu wydania decyzji wyłącznie z wniosku W. Prezes stwierdził, że zaskarżona decyzja ma charakter konstytutywny. Z jej treści wynika, że na powodzie nie ciąży obowiązek zawarcia umowy z zainteresowanym 2. Zauważył, że decyzja rozstrzyga wszystkie kwestie niezbędne do ukształtowania praw i obowiązków stron. Oceniając zarzuty naruszenia przepisów kpa przy wydaniu zaskarżonej decyzji pozwany wskazał, że w postępowaniu przed SOKiK nie stanowią one podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji. W piśmie z dnia 30 sierpnia 2010 r., zainteresowany P. wniósł o: 1) oddalenie odwołania, 2) przeprowadzenie dowodu z dokumentów wskazanych w uzasadnieniu niniejszego pisma procesowego, na przytoczone okoliczności w nim wskazane, 3) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowania )Prezesa sygn. akt OGD- /DS. na przytoczone okoliczności wskazane w uzasadnieniu niniejszego pisma procesowego, 4) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się w aktach postępowań przed Sadem Rejonowym w S. XVII Wydział Gospodarczy KRS o sygnaturze 10864/06/363 w szczególności postanowienia z dnia 19 stycznia 2007r. oraz o sygnaturze 9114/06/683 w szczególności uchwały zgromadzenia wspólników W. sp. z o.o. z dnia 21 września 2006r. na przytoczone okoliczności wskazane w uzasadnieniu niniejszego pisma procesowego, 5) zasądzenie na rzecz P. kosztów postępowania według norm przepisanych oraz kosztów zastępstwa procesowego według zestawienia kosztów, które zostanie złożone na ostatniej rozprawie. Zainteresowany W. sp. z o.o. w piśmie z dnia 1 września 2010r. również wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. 8
W składanych następnie pismach procesowych uczestnicy postępowania podtrzymali swoje stanowiska procesowe. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny: W dniu 16 sierpnia 2006r. P. wydał na wniosek zainteresowanego 1 warunki przyłączenia do sieci farmy wiatrowej W.. Wraz z warunkami przyłączenia zainteresowany 1 otrzymał projekt umowy o przyłączenie Nr SR/ /W. (k. 64 oraz 236 i nast. akt adm.). W dniu 20 stycznia 2007r. zainteresowany 1 zawarł z zainteresowanym 2 umowę, na podstawie której dokonał przeniesienia na jego rzecz prawa do warunków przyłączenia do sieci farmy wiatrowej o całkowitym poziomie mocy 240 MW z przyłączeniem do GPZ w W. ( ) wydanych na rzecz WE przez P. SA z siedzibą w W. wraz ze wszystkimi dokumentami i załącznikami związanymi z powyższymi warunkami przyłączenia, co obejmuje w szczególności wniosek o określenie warunków przyłączenia z dnia 28 kwietnia 2006r. wraz z Ekspertyzą wpływu przyłączenia farmy wiatrowej do Krajowego Systemu Energetycznego. Pismem z dnia 12 sierpnia 2008r. (k. 235 akt ad.) zainteresowany 2 złożył powodowi oświadczenie o woli zawarcia umowy o przyłączenie farmy wiatrowej W., akceptując w całości warunki przyłączenia oraz tekst projektu umowy Nr SR/FW3/2006/W., jaki został dołączony do tych warunków. Dwa dni później tożsame oświadczenie złożył zainteresowany 1. W dniu 16 sierpnia 2008r. wygasła ważność warunków przyłączenia dla farmy wiatrowej W.. Na skutek powyższego oświadczenia woli, powód pismem z dn. 4 września 2008r. (k. 285 akt adm.) poinformował zainteresowanego 2, że między udziałowcami zainteresowanego 1 od kilku lat nie jest rozstrzygnięty spór co do osób uprawnionych do reprezentowania spółki. Ponadto powód wyjaśnił, iż w powyższym zakresie toczy się postępowanie przed Sądem Rejonowym w S. XVII Wydział Gospodarczy KRS i nie wyjaśniony pozostaje fakt, czy przeniesienie praw do warunków przyłączenia zostało dokonane skutecznie. W tym stanie rzeczy powód stwierdził, iż brak jest podstaw do zawarcia umowy o przyłączenie. W dniu 6 listopada 2008r. do Prezesa wpłynął wniosek P. Sp. z o.o. (Zainteresowany 2) o rozstrzygnięcie sporu, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, w sprawie odmowy przez powoda przyłączenia do sieci elektroenergetycznej planowanej farmy wiatrowej W. oraz ustalenie treści umowy o przyłączenie zgodnie z wydanymi warunkami przyłączenia farmy wiatrowej W. z tego roku oraz załączonym do warunków projektem umowy. Na skutek wniosku Zainteresowanego 1 z dnia 9 stycznia 2009r., postanowieniem z dnia 23 stycznia 2009r. znak: OGD- /DS., Prezes uznał Zainteresowanego 1 za stronę w postępowaniu administracyjnym toczącym się z udziałem powoda i zainteresowanego 2. Ponieważ kwestia skuteczności przeniesienia praw do warunków przyłączenia do sieci planowanej farmy wiatrowej wymagała rozstrzygnięcia 9
Prezes, postanowieniem z dnia 27 lutego 2009r. zwiesił postępowanie i zobowiązał strony do wystąpienia do właściwego sądu powszechnego w celu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego, dotyczącego stwierdzenia ważności i skuteczności umów zawartych pomiędzy zainteresowanymi w sprawie cesji praw do warunków przyłączenia. Na skutek zażaleń zainteresowanych Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, postanowieniami z dnia 7 września 2009r., sygn. akt XVII Amz 12/09 i XVII Amz 13/09, uchylił postanowienie Prezesa. W związku z tym Prezes zobowiązany był do dalszego prowadzenia postępowania administracyjnego i wydania na podstawie zebranego materiału decyzji dotyczącej ukształtowania umowy przyłączeniowej miedzy P., a jednym z zainteresowanych Sąd Okręgowy zważył co następuje: Odwołanie nie jest zasadne. Podstawową kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest ustalenie czy po stronie powodowej istniał obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci farmy wiatrowej W.. Stosownie do treści art. 7 ust 1 PE przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej jest obowiązane do zawarcia umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli: 1) istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do się i dostarczenia energii, 2) żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i obrotu. Zasadnicze znaczenie dla ustalenia istnienia opisanego wyżej obowiązku zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, ma w niniejszej sprawie fakt, iż w dniu 16 sierpnia 2006 r powód wydał zainteresowanemu 1 warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej farmy wiatrowej W.. Z powyższego, w ocenie Sądu wynika, iż powód P. przed wydaniem w/w warunków, musiał dokonać racjonalnej oceny czy zainteresowany 1 W. udowodnił w wystarczającym stopniu posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości, na której ma być realizowana inwestycja oraz dysponuje środkami wymaganymi do zrealizowania technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia. Skoro warunki przyłączenia zostały wydane i przesłane wraz z projektem umowy do zainteresowanego 1, to należy uznać, że warunki takie istniały a skutki przeprowadzonej oceny będącej podstawą dla wydania tych warunków obciążają powoda. Należy w tym miejscu przypomnieć stanowisko Sądu Apelacyjnego w Warszawie wyrażone w wyroku z dnia 19 lutego 2010r. VI ACa 1142/09, zgodnie z którym wydanie warunków przyłączenia i przekazanie projektu umowy o przyłączenie ( ) jest zobowiązaniem do zawarcia umowy z uwzględnieniem tych warunków. 10
Zdaniem powoda nie miał on obowiązku zawarcia z żadnym z zainteresowanych umowy przyłączenia do sieci z uwagi na fakt, iż pomiędzy stronami istniał spór co do kwestii skuteczności przeniesienia praw do warunków przyłączenia do sieci planowanej farmy wiatrowej a możliwości te zaistnieją dopiero w momencie prawomocnego orzeczenia w kwestii przedmiotowych uprawnień przez właściwy do tego organ. Podkreślenia wymaga, że powód nie podał jako przyczyny odmowy zawarcia umowy braku wykazania tytułu prawnego do nieruchomości. Wobec tego zdaniem sądu Okręgowego należy stwierdzić, że jeśli powód wydał W. warunki przyłączenia i projekt umowy przyłączeniowej, istniały przesłanki do zawarcia umowy przyłączeniowej między P. a zainteresowanym 1. Odnosząc się do zarzutów naruszenia art. 28 k.p.a., art. 104 k.p.a. oraz art. 6,8,16,19,20. k.p.a. Sąd stwierdza iż zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem (np.: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 roku sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 roku sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 roku, sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć rozpoznania sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowości postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami, powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem legalności decyzji administracyjnej, jak to czynią sądy administracyjne w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy. Sąd zważył zatem, iż nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to nie mogą one być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne 11
rozstrzygnięcie sporu. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 lutego 2007 roku, sygn. akt VI ACa 952/06). Podkreślenia wymaga również to, że postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie stanowi kolejnej instancji postępowania administracyjnego - wniesienie przez stronę odwołania otwiera drogę postępowania cywilnego o kontradyktoryjnym charakterze, w którym sąd zobowiązany jest osądzić sprawę od nowa (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 października 2006 roku, sygn. akt VI ACa 1026/05). Z tych względów za bezzasadne Sąd uznał zarzuty powoda dotyczące naruszenia przepisów art. 28 k.p.a., art. 104 k.p.a. oraz art. 6,8,16,19,20. k.p.a., z uwagi na ich nieskuteczność w postępowaniu sądowym. Podobnie ocenić należy zarzuty naruszenia przez pozwanego art.7, 32 ust. 1 Konstytucji RP, art. 2 1 kpc oraz art. 7, 8 i 23 ustawy Prawo energetyczne. Przechodząc do zarzutu naruszenia przez Prezesa, art. 8 ust 1 ustawy Prawo energetyczne, Sąd zważył, iż jest on bezzasadny i podzielił w tej kwestii stanowisko prezentowane przez pozwanego. Biorąc bowiem pod rozwagę zaistniały w sprawie stan faktyczny oraz treść odpowiedzi zainteresowanego na odwołanie, Sąd doszedł do przekonania, iż zaistniały spór faktycznie dotyczy odmowy zawarcia umowy przyłączeniowej przez powoda P. SA z/s w Konstancinie Jeziornie. Co prawda powód nie dokonał odmowy zawarcia umowy przyłączeniowej wprost np. w formie pisemnego zawiadomienia zainteresowanego, jednakże biorąc pod uwagę fakt, iż w kwestii warunków przyłączenia zaistniał pomiędzy stronami spór, którego nie udało się rozwiązać mimo prób negocjacji podjętych przez zainteresowanego, uznać należy, iż zaistniała sytuacja jest sporem o odmowę zawarcia przedmiotowej umowy. Odnośnie zarzutu naruszenia przez pozwanego art. 7 ust 3 prawa energetycznego poprzez orzeczenie zawarcia umowy przyłączeniowej bez zbadania czy podmiot żądający zawarcia umowy legitymuje się tytułem prawnym do nieruchomości należało uznać go za bezprzedmiotowy, wobec faktu związania Prezesa zakresem żądania przedstawionego przez zainteresowanych we wnioskach o rozstrzygnięcie sporu dotyczącego zawarcia umowy o przyłączenie do sieci. W niniejszym postępowaniu poza sporem pozostawała kwestia tytułu prawnego nieruchomości. Jak już bowiem wskazano, P. nie zarzuciła zainteresowanym niewykazania tej okoliczności. Odnośnie ostatniego sformułowanego przez powoda zarzutu, dotyczącego naruszenia zaskarżoną decyzją 8 ust. 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego Sąd stwierdził, iż nie zasługuje on na uwzględnienie. Zgodnie bowiem z treścią przywołanego przepisu warunki przyłączenia są ważne dwa lata od dnia ich określenia. 12
Sąd podzielił w tym zakresie stanowisko pozwanego, który wskazał na fakt, iż zainteresowani złożyli powodowi oświadczenia o woli zawarcia umowy o przyłączenie farmy wiatrowej W., akceptując w całości warunki przyłączenia oraz tekst projektu umowy NrSR/FW3/2006/W., jaki został dołączony do warunków przed upływem okresu ich obowiązywania. Jednocześnie zainteresowani udokumentowali swoje uprawnienia do nieruchomości. Natomiast dopiero w dniu 16 sierpnia 2008r. mijał termin ważności warunków przyłączenia dla farmy wiatrowej. Oświadczenia te zostały zatem złożone w terminie. Jako nietrafne należało więc ocenić stanowisko powoda, zgodnie z którym obowiązek zawarcia umowy przyłączeniowej ciąży na P. tylko w przypadku, gdy uprawniony do zawarcia umowy, w okresie obowiązywania warunków przyłączenia złoży oświadczenie o woli zawarcia umowy a w przypadku nie podpisania umowy przez P., jeszcze przed upływem terminu obowiązywania warunków przyłączenia wystąpi do Prezesa o rozstrzygnięcie sporu w trybie art. 8 ust. 1 PE. Podkreślić wypada, że zgodnie ze stanowiskiem SOKiK w wyroku z dn. 21 sierpnia 2006r. XVII AME 39/05 prawo strony do żądania zawarcia umowy przyłączeniowej uważa się za zachowane, o ile w terminie obowiązywania warunków przyłączenia złoży ona stosowane oświadczenie lub wystąpi do Prezesa o orzeczenie zawarcia umowy w trybie art. 8 ust. 1 PE. Z powyższego wynika, że dla zachowania swego prawa wystarczające jest spełnienie jednego z wymienionych działań. Uznanie za trafne stanowiska powoda prowadziłoby do wniosku, że określony w przepisach dwuletni termin na złożenie oświadczenia o akceptacji umowy i woli jej zawarcia musiałby w praktyce ulec skróceniu z naruszeniem prawa. Uprawniony podmiot zmuszony byłby do złożenia swego oświadczenia z odpowiednim wyprzedzeniem aby na wypadek odmowy zawarcia przez P. umowy przyłączeniowej mieć jeszcze czas na przygotowanie i złożenie do Prezesa wniosku o rozstrzygnięcie zaistniałego sporu przed upływem obowiązywania warunków przyłączenia. Zdaniem Sądu przyjęcie takiego stanowiska prowadziłoby do naruszenia konstytucyjnej zasady orzekania zgodnie z przepisami obowiązującego prawa wyrażonej w art. 7 Konstytucji RP. Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy oddalił odwołanie powoda jako bezzasadne art. 479 53 1 kpc. Sąd oddalił zgłoszone przez zainteresowanych 1 i 2 wnioski dowodowe, uznając, iż nie mają wpływu na treść wyroku a w sprawie nie było potrzeby korzystania z informacji specjalnych. O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 kpc stosownie do wyniku sporu. SSO Witold Rękosiewicz 13