LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych Toruń 2012
Ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment - LCA) jest jedną z technik zarządzania środowiskowego. Jest ona rekomendowana w wielu dokumentach UE, m.in. w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów - wybór i oceny metod postępowania z odpadami (hierarchia odpadów).
LCA to technika mająca na celu ocenę potencjalnych zagrożeń środowiskowych. Umożliwia identyfikację, kwantyfikację i hierarchizację rozwiązań technologicznych z punktu widzenia wpływu na środowisko.
LCA, w dobie wzrastającego zainteresowania ekologią, jest cennym narzędziem umożliwiającym efektywną ochronę środowiska. Bazuje na analizie rzeczywistych danych wejściowych i wyjściowych. Dzięki otrzymanym wynikom możliwe jest ustalenie konkretnych zagrożeń, jakie może stwarzać dla środowiska dany proces produkcyjny, produkt czy cały system i efektywnie je niwelowanie.
LCA, dla poszczególnych podmiotów jest techniką wykorzystywaną nie tylko do wewnętrznej oceny procesów, ale także jako podstawą dla tworzenia deklaracji środowiskowej, ekoznakowania lub określania strategii postępowania.
Zadaniem analizy LCA jest badanie potencjalnego wpływu procesów produkcyjnych lub wyrobów w całym okresie ich życia, od pozyskania surowców, czyli tzw. kołyski (cradle) przez produkcję i użytkowanie - bramy (gates), aż do końcowego składowania, czyli grobu (grave).
Od kołyski
Aż po grób
Analiza LCA
Metodyka oceny procesów technologicznych
Analizę LCA przeprowadzić można za pomocą programów: GaBi, (niemieckiej firmy PE INTERNATIONAL); SimaPro, (holenderskiej firmy Pre Consultants).
LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych
Głównymi zaletami LCA jest: elastyczność - możliwość dopasowania do analizowanego konkretnego produktu (wyrób, proces technologiczny, usługa); kompleksowość - analiza może obejmować cały cykl życia wyrobu od kołyski aż po grób, jak również tylko pojedynczy etap istnienia wyrobu np. etap końcowego zagospodarowania; interdyscyplinarność - LCA łączy wiedzę przyrodniczą z wiedzą humanistyczną;
Głównymi zaletami LCA jest (ciąg dalszy): szerokie spektrum zastosowań - zarówno do projektowania wyrobów czy technologii, jak i oceny, udoskonalania już istniejących oraz do wdrażania systemów zarządzania i znakowania środowiskowego; umożliwia porównywanie różnych strategii i dokonanie wyboru najkorzystniejszego wariantu, a co za tym idzie podejmowanie decyzji w zakresie polityki ekologicznej;
Głównymi zaletami LCA jest (ciąg dalszy): branie pod uwagę wszystkich ekosystemów i ich elementów, co pozwala w pełni ocenić wpływ na środowisko, a także ocenić zużycie zasobów środowiskowych; normalizacja zarówno danych dotyczących ilości wprowadzanych materiałów i energii, jak i powstających zanieczyszczeń i odpadów w ramach poszczególnych jednostek funkcjonalnych, w powiązaniu z określonymi elementami środowiska (woda, powietrze, gleba);
Głównymi zaletami LCA jest (ciąg dalszy): możliwość łączenia z innymi narzędziami (szacowanie ryzyka, MFA, SFA, LCC); wynik badania LCA - eko-wskaźnik w postaci jednej lub kilku liczb zgromadzonych w poszczególnych kategoriach wpływu (np. zmiany klimatu, promieniowanie) oraz kategorie szkody (np. zdrowie człowieka, jakość ekosystemu, zasoby naturalne).
Słabe strony LCA: są obarczone pewną subiektywnością; mogą być kosztowne i czasochłonne; są złożone i wymagają specjalistycznej wiedzy oraz doświadczenia; nie ujmują efektów lokalnych.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
LITERATURA Kowalski Z., Czystsze technologie jako strategie ochrony środowiska naturalnego, Biuletyn Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, nr 3, 1998. Kowalski Z., Kulczycka J., Góralczyk M., Ekologiczna ocena cyklu życia procesów wytwórczych (LCA), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007. Kowalski Z., Kulczycka J., Góralczyk M., Ekologiczna ocena cyklu życia LCA z wykorzystaniem ekowskaźników, Przegląd Górniczy, 2003. Kowalski Z., Kulczycka J., Góralczyk M., Korzyści z wprowadzenia ekologicznej oceny cyklu życia dla procesów wytwórczych, 2004. Kowalski Z., Kulczycka J., Nowak A.K., Metodyka doboru jednostki funkcjonalnej w ocenie cyklu życia, International Conference Recyklace Odpadů X, VŠB-TU Ostrava, p, 3.11.2006. Kowalski Z., Kulczycka J., Nowak A.K., Systemy ważenia w analizie oceny wpływu na środowisko naturalne LCA, International Conference Recyklace Odpadů X, VŠB-TU Ostrava, 3.11.2006. Kowalski Z., KulczyckaJ., Góralczyk M., Ekologiczna ocena cyklu życia procesów wytwórczych (LCA), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. PN-EN ISO 14040: Zarządzanie środowiskowe. Ocena cyklu życia. Zasady i struktura. Warszawa, PKN, wrzesień 2000. Lewandowska A., Środowiskowa ocena cyklu życia produktów na przykładzie wybranych typów pomp przemysłowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2006. Kowalski Z., Piotrowska M., Metody ocen technologii Środowiskowych, Politechnika Krakowska, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków, str. 9. Reflex POLSKA sp. z o.o. strona internetowa: http://www.reflex.pl/?k=strony_p&m=73&ns=10 http://commons.wikimedia.org/wiki/file:sustainable_development_pl_num.svg, 11.03.2011.