PROTOKÓŁ z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w Województwie Łódzkim w dniu 18 lutego 2010 r. o godz. 9.30 Dnia 18 lutego 2010 roku w siedzibie Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi odbyło się posiedzenie Prezydium Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego. W posiedzeniu Prezydium uczestniczyli przedstawiciele Komisji oraz pełnomocnicy osób zaproszonych, zgodnie z załączoną listą obecności. Posiedzenie otworzyła Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska, która przystąpiła do przedstawienia porządku obrad, a następnie zwróciła się do zebranych z pytaniem o ewentualne uwagi dotyczące zaproponowanego porządku obrad. 1. Otwarcie posiedzenia. 2. Przyjęcie porządku obrad. 3. Przyjęcie protokołu z posiedzenia Prezydium z dnia 14 stycznia 2010 r. 4. Ustalenie tematów i terminu kolejnego posiedzenia plenarnego Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego. Proponowany termin: 11 lub 18 marca 2010 r. Tematy: a. Sytuacja ekonomiczno-społeczna województwa łódzkiego. b. Omówienie sytuacji w przedsiębiorstwie Fassaden Glas Technik Polska S. A. 5. Sprawy różne. Ad 2. Wobec braku głosów sprzeciwu porządek obrad został przyjęty w podanej formie. Ad 3. Pani Wojewoda zapytała, czy zebrani przyjmują protokół z posiedzenia Prezydium Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego z dnia 14 stycznia 2010 r. Pan Krzysztof T. Borkowski zapytał o kwestię delegowania przedstawicieli WKDS do prac w posiedzeniach Forum Rozwoju. Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska poinformowała, że zapis dotyczący wyboru K. T. Borkowskiego i W. Wróblewskiego jako osób rekomendowanych przez WKDS do pracy w posiedzeniach Forum Rozwoju został umieszczony w protokole z posiedzenia plenarnego. Wobec braku zastrzeżeń co do protokołu z posiedzenia Prezydium WKDS z dnia 14 stycznia 2010 r., został on przyjęty w podanej formie. Ad 4. Pani Wojewoda zaproponowała dwa terminy, w jakich mogłoby odbyć się następne posiedzenie WKDS: 11 lub 18 marca br. Przyjęty został termin 18 marca br. Pierwszym tematem kolejnego posiedzenia WKDS będzie sytuacja ekonomiczno-społeczna województwa łódzkiego. Pani Wojewoda poinformowała zgromadzonych o wniosku złożonym przez Pana W. Krenca dotyczącym sytuacji w przedsiębiorstwie Fassaden Glas. Głos zabrał Pan Waldemar Krenc, który stwierdził, że WKDS z powodzeniem zajmuje się wymagającymi reakcji sytuacjami występującymi w województwie łódzkim, czego przykładem może być przypadek Uniontexu. Na przestrzeni ostatniego roku dało się zauważyć kilka drastycznych przypadków nieszanowania prawa przez pracodawców i wyrzucania osób z pracy: w Domu Pomocy Społecznej w Sieradzu, w firmie Oficyna Labor oraz w przedsiębiorstwie Fassaden Glas. Pracownicy Fassaden Glas od września do grudnia 1
2009 r. nie mieli wypłacanych pensji, odprowadzanych składek do ZUS-u, ani innych świadczeń wynikających np. ze zwolnień lekarskich. Pracownicy założyli związek zawodowy, o czym poinformowali pracodawcę w stosownym dokumencie żądając jednocześnie wypłaty należnych świadczeń, na co pracodawca zareagował wezwaniem policji. Po kontroli Państwowej Inspekcji Pracy, informacji o wszczęciu dochodzenia i nadzorze prokuratury, jak również po artykułach prasowych, pracodawca wypłacił świadczenia, natomiast osoby, które założyły związek zawodowy zostały dyscyplinarnie zwolnione z pracy. Pracodawca stwierdził, że nie uznaje istnienia związków zawodowych w firmie. W. Krenc stwierdził, że zaistniała sytuacja wymaga reakcji stron reprezentujących WKDS, a WKDS powinna potępić tego typu zjawiska, co byłoby sygnałem dla innych pracodawców, że nie będzie przyzwolenia na takie działania. Zwolnienia pracowników odbywały się z artykułu 52 (według którego można rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych), co jest o tyle istotne, że zwolnienia dotyczyły osób młodych. W przypadku braku reakcji na zaistniałą sytuację w Fassaden Glas może dojść do bardziej radykalnych działań wśród pracowników. Według W. Krenca WKDS powinna zająć pewne spójne stanowisko w tej sprawie, przy czym sytuacja w Fassaden Glas nie jest przypadkiem odosobnionym (por. sytuacja, jaka miała miejsce w firmie Okna Rąbień). W. Krenc wymienił działania, jakie zostały podjęte w Fassaden Glas (rozwieszenie plakatów na terenie firmy, kolportaż ulotek), została również wszczęta procedura pozbawienia prawa pracy przez właściciela firmy. Szwajcaria jest jednak w obszarze państw, których obywatele mają prawo pracować na terenie Polski bez konieczności ubiegania się o pozwolenie na pracę, wobec czego wniosek o pozbawienie właściciela firmy prawa do pracy został wycofany. Jeżeli chodzi o pisma zakazujące działalności związkowej, są one sprzeczne z polskim prawem. Pan Krzysztof T. Borkowski, że pewnym problemem w tej sytuacji jest jednostronna informacja. Z przedstawionych materiałów nie wynika, czy były podstawy do zwolnień dyscyplinarnych. Pismo prezesa firmy wydaje się absurdalne w formie, co może wynikać z nieodpowiedniego tłumaczenia. Prawnicy właściciela mogli uznać, że komitet założycielski związku zawodowego nie do końca spełnił wszystkie wymogi formalne, wobec czego prezes mógł nie uznać kompetencji działającego jego zdaniem bezprawnie komitetu. Sformułowanie dotyczące zakazu działania związków zawodowych jest niedopuszczalne, użyte świadomie dyskredytuje pracodawcę. W kwestii zwolnień, z przedstawionego materiału wynika, że pracownicy nie powinni zostać zwolnieni, dobrze byłoby jednak poznać szczegółowe okoliczności zastosowania artykułu 52 w przypadku tej konkretnej sytuacji, do czego potrzebne jest stanowisko drugiej zaangażowanej w tę sprawę strony. Jeżeli przedstawione informacje się potwierdzą, działanie pracodawcy okaże się karygodne. Pan Artur Matiaszczyk stwierdził, że nie można zgodzić się z poglądem, że podobne praktyki stosowane są przez wielu pracodawców jest to opinia krzywdząca pracodawców. Tego typu sytuacje zdarzają się w niektórych firmach, ale nie jest to nagminne. Pan Waldemar Krenc powtórzył, że zdecydowana większość pracodawców to ludzie uczciwi, istnieją jednak wyjątki, z którymi nie da się współpracować. Fassaden Glas to trzeci przypadek karygodnego zachowania pracodawcy wobec zatrudnionych pracowników. Pan Paweł Saar stwierdził, że skoro sprawą Fassaden Glas zajęła się prokuratura, WKDS nie powinna się nią zajmować, wobec czego P. Saar zaproponował, by tego tematu nie wnosić na posiedzenie plenarne. Pan Zbigniew Jagiełło zauważył, że z posiadanej wiedzy (pomimo że jest jednostronna) wynika, że przez szereg miesięcy nie wypłacano pracownikom pensji, co 2
stanowi naruszenie prawa. Co do zarzutu o nielegalność działania związków zawodowych, procedura tworzenia związków jest mało skomplikowana, że na etapie przed zarejestrowaniem związku trudno mówić o naruszeniu prawa. Wspomniane elementy (niewypłacalnie należnych świadczeń i zarzucanie nielegalności powstawania związków) wskazują na poważne naruszenie przez pracodawcę obowiązujących przepisów, co do których WKDS powinna się odnieść. Pan Władysław Wróblewski zauważył, że kwestia niewypłacania należnych wynagrodzeń pracownikom staje się problemem społecznym. Sprawy firm zalegających z wypłatą należności pracownikom kierowane do sądów przez Państwową Inspekcję Pracy są bardzo długo rozpatrywane, co powoduje wzrost zadłużenia tych firm wobec pracowników. PIP może zastosować mandaty w wysokości 1000-5000 zł., pracodawcy nie płacą, co powoduje skierowanie sprawy do sądu, a sąd wymierza karę grzywny w wysokości 500 zł. W kwestii sytuacji w firmie Fassaden Glas W. Wróblewski odniósł się do pisma do pracowników, w którym pracodawca przywołuje orzeczenie Sądu Najwyższego z 1997 r. dot. niezarejestrowania w Sądzie Rejestrowym związku działającego na terenie firmy. Inne orzeczenie Sądu Apelacyjnego z 1999 r. mówi, że w rejestrze związków zawodowych wpisuje się organizacje związkowe oraz ich jednostki organizacyjne, ale tylko te, które stosownie do postanowień statutu związku posiadają samodzielne osobowości prawne. Jeżeli NSZZ Solidarność jako związek jednolity jest zarejestrowany, żadna organizacja zakładowa nie ma obowiązku rejestracji w sądzie. W. Wróblewski stwierdził, że sprawa jest poważna i dlatego należy się odnieść do tego problemu. Ewentualna nieznajomość języka polskiego przez pracodawcę nie stanowi wytłumaczenia. Pan Krzysztof T. Borkowski zwrócił się z prośbą o niewyolbrzymianie pewnych zjawisk. Jeżeli chodzi o stwierdzenie, że niewypłacanie wynagrodzeń staje się problemem społecznym, według danych publikowanych przez Głównego Inspektora Pracy w przypadku około połowy firm kontrolowanych przez Państwowe Inspekcje Pracy zarzuty w stosunku do przedsiębiorców (dotyczące warunków pracy czy niewypłacania wynagrodzeń) się potwierdzają. Jest to kilkadziesiąt tysięcy przypadków w skali roku na kilka milionów funkcjonujących podmiotów gospodarczych. Skala zjawiska nie wskazuje zatem na występowanie problemu społecznego, chociaż jak przyznał K. T. Borkowski dla osoby, która nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę jest to poważny problem. Każdy przypadek niewypłacenia wynagrodzenia w sytuacji, gdy jest to możliwe, a z różnych względów nie następuje, jest godny potępienia. Państwowa Inspekcja Pracy podejmuje działania w takich przypadkach, sądy wymierzają kary, przy czym istotne jest to, by wyroki sądowe pomagały wyegzekwować należności. Pracownicy poprzez komorników odzyskują należne pieniądze. Pani Edyta Sancewicz stwierdziła, że sprawy pracownicze powinny być rozstrzygane przez kompetentne do tego sądy. Nie powinno się rozpatrywać niewypłacających pensji pracodawców w kategoriach problemu społecznego. Sprawą ważniejszą, dotykającą pracowników, jest mobbing. Ewentualne stanowisko WKDS w tej sprawie powinno podkreślać, że pomimo trudnej sytuacji ekonomicznej, pracodawcy zobowiązani są do zachowań moralno-etycznych bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska stwierdziła, że na forum WKDS powinny być przedstawiane sprawy, które stanowią zjawiska społeczne i co do których powinny mieć możliwość wypowiedzenia się wszystkie strony. Wszyscy zgadzają się co do tego, że niedopuszczalne jest niewypłacanie wynagrodzeń. Pani Wojewoda przypomniała, że członkowie WKDS zgodzili się, by na forum WKDS nie rozpatrywać partykularnych spraw zakładów pracy. WKDS nie powinna zajmować się tak sformułowanym problemem. Wnioski 3
i stanowiska zajmowane przez WKDS powinny dotyczyć zjawisk społecznych, a nie poszczególnych przypadków. Sprawą Fassaden Glas zajmuje się prokuratura i Państwowa Inspekcja Pracy, nie powinna stanowić przedmiotu obrad WKDS. Pan Krzysztof T. Borkowski zgodził się, że jednostkowe sprawy nie powinny być rozpatrywane na posiedzeniach WKDS, by nie stwarzać precedensów. W przypadku większej ilości podobnych spraw WKDS mogłaby sformułować ogólne stanowisko w tej kwestii. Pan Waldemar Krenc zauważył, że zadaniem WKDS miało być doprowadzenie do stołu negocjacyjnego pracodawców, pracowników i stronę administracyjną, by szukać rozwiązań. WKDS powinny zajmować się konfliktami, rynkiem pracy, zagrożeniami w różnych dziedzinach. W przeciwnym razie ludzie mogą szukać innych rozwiązań, które wydadzą im się bardziej skuteczne. W. Krenc podkreślił, że jest przeciwny zamknięciu WKDS na problemy jednostkowe, natomiast w kwestii sytuacji w Fassaden Glas oczekiwałby czytelnego sygnału ze strony WKDS, że tego typu praktyki są potępiane. Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska podkreśliła, że sytuacja pracowników Fassaden Glas stanowi problem, jednak rozpatrywanie sprawy na forum WKDS wymaga udziału obydwu zaangażowanych w sprawę stron, by każda ze stron mogła przedstawić swoje stanowisko, co stanowi podstawę dialogu. Pani Wojewoda zaproponowała, by na następne posiedzenie WKDS zaprosić przedstawicieli obydwu stron, jak również zaapelowała, by nie stwarzać precedensu w postaci wysłuchiwania tylko jednej strony. Pan Zbigniew Jagiełło zaproponował, by na następnym posiedzeniu WKDS została poruszona sprawa Fassaden Glas po pogłębieniu wiedzy na temat sytuacji w firmie i zwolnionych pracowników. Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska stwierdziła, że zasadne byłoby poruszenie problemu w szerszym kontekście, uwzględniając również sytuację z DPS w Sieradzu, przedstawiając wyniki kontroli przeprowadzonej przez Inspekcję Pracy i zapraszając przedstawicieli pracodawcy Fassaden Glas. Pani Wojewoda zaproponowała, by WKDS zajął się tym na następnym posiedzeniu. Pani Edyta Sancewicz zapytała o przyszłość firmy Fassaden Glas w przypadku gdyby jej właściciel przestał prowadzić działalność, ile osób może w ten sposób stracić pracę, czy istnieje możliwość odkupienia firmy. Sytuacja w firmie to nie tylko relacje między pracodawcą a pracownikami. Pan Paweł Saar zaproponował, by punkt dotyczący sytuacji w Fassaden Glas znalazł się w porządku obrad następnego posiedzenia WKDS. Pani Wojewoda zaproponowała, by sprawa została poruszona na następnym posiedzeniu plenarnym WKDS z udziałem przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron. Pan Krzysztof T. Borkowski zasugerował, że z powodu pilności sprawy zasadne byłoby zwołanie nadzwyczajnego spotkania Prezydium WKDS z udziałem zainteresowanych stron. Umożliwiłoby to podjęcie decyzji odnośnie poruszenia tematu na posiedzeniu plenarnym WKDS. Pan Marcin Szmaja zauważył, że zostały zgłoszone trzy wnioski dotyczące tematu sytuacji w Fassaden Glas: propozycja omówienia tematu na dzisiejszym posiedzeniu plenarnym WKDS, przedstawienie sytuacji na następnym posiedzeniu oraz omówienie sprawy na specjalnym posiedzeniu Prezydium, które mogłoby się odbyć za dwa tygodnie z udziałem zaproszonych gości: przedstawicieli Państwowej Inspekcji Pracy, pracodawcy i pracowników. 4
Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska zapytała uczestników WKDS, czy przyjmują wniosek zwołania Prezydium WKDS w dniu 4 marca br. z udziałem zaproszonych gości (przedstawicieli pracowników Fassaden Glas reprezentowanych przez NSZZ Solidarność, pracodawcy, Państwowej Inspekcji Pracy oraz Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej), na którym zostanie poruszony jedynie temat Fassaden Glas. Wniosek został przyjęty jednogłośnie. Na kolejnym posiedzeniu plenarnym WKDS, które odbędzie się 18 marca br. zostanie poruszony temat łamania praw pracowniczych i związkowych przez pracodawców w szerszym kontekście, przedstawione zostaną również przypadki z Sieradza, z firmy Oficyna Labor. Pan Waldemar Krenc wspomniał o kontroli przeprowadzonej przez Łódzki Urząd Wojewódzki w DPS w Sieradzu, zaznaczając, że sytuacja pogorszyła się. Przypadek firmy Oficyna Labor dotyczy zwolnienia kilkunastu osób. Wobec braku innych wniosków i propozycji spraw do omówienia, Pani Wojewoda Jolanta Chełmińska zamknęła posiedzenie Prezydium WKDS w dniu 18 lutego 2010 r. Sporządziła: Magdalena Roczek Przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego Jolanta Chełmińska Wojewoda Łódzki 5