170 Łączność wideo-interkomowa w Systemie 300 Bpt Andrzej Grodecki Artyku jest adresowany do projektantûw i instalatorûw systemûw wideo-interkomowych, ktûrzy poszukujπ rozbudowanych a zarazem elastycznych rozwiπzaò πcznoúci wideo-interkomowej dla budynkûw o charakterze komercyjnym, takich jak centra handlowo-biurowe czy zak ady przemys owe. W artykule przedstawiono typowe rozwiπzania uk adûw wideo-interkomowych w oparciu o system 300 Bpt. Wartyku ach zamieszczanych w Magazynie ELEKTROSYS- TEMY omawiano rozwiπzania systemu wideofonowego 300 Bpt wy πcznie dla obiektûw mieszkalnych. System 300 moøe byê takøe stosowany w budynkach biurowych, hotelach, centrach handlowo-biurowych czy zak adach przemys owych do realizacji πcznoúci wideointerkomowej z osobami wchodzπcymi do obiektu oraz wewnítrznej πcznoúci interkomowej w obiekcie. Chociaø rozwiπzania prezentowane w tym artykule sπ ukierunkowane na rozwaøanπ klasí obiektûw, to wynikajπ z ogûlnych zasad projektowania systemu 300, stanowiπc rûønego rodza- Rys. 1. Uk ad z wieloma wejúciami i centralami portierskimi 170 ju wariacje ogûlnej struktury systemu 300. W artykule przedstawiono ponadto nie prezentowane wczeúniej rozwiπzania nietypowych topologii po πczeò urzπdzeò w systemie 300 oraz sposûb realizacji πcznoúci wielokana owej, rozwiπzujπcej problem zajítoúci po πczeò w duøych instalacjach. W budynkach mieszkalnych rozbudowana jest z regu y czíúê systemu zwiπzana z uk adami blokowymi (klatkowymi), obejmujπcymi odbiorniki lokatorskie oraz panele wejúciowe do blokûw. Uk ad g Ûwny (wspûlny dla wszystkich blokûw) obejmuje najczíúciej kilka g Ûwnych paneli wejúciowych na teren oraz centralí portierskπ. Natomiast w obiektach komercyjnych rozbudowany bídzie przede wszystkim uk ad g Ûwny ze wzglídu na duøπ liczbí wejúê oraz stanowisk portierskich, zaú uk ad blokowy z odbiornikami moøe w ogûle nie wystípowaê w systemie lub moøe byê ograniczony do kilku odbiornikûw. Z punktu widzenia projektanta i wykonawcy systemu istotne sπ nastípujπce zagadnienia: pojemnoúê systemu (liczba paneli wejúciowych, central portierskich, odbiornikûw, itp.), topologia po πczeò przewodowych, dobûr urzπdzeò, sposûb zasilania, typ przewodûw, maksymalne odleg oúci po πczeò przewodowych i realizowrzesieò 2006
wane funkcje. Zagadnienia te zostanπ przedstawione na przyk adzie kilku typowych rozwiπzaò, ktûre moøna skalowaê w zaleønoúci od wielkoúci systemu. Uk ad wielu g Ûwnych wejúê z centralami portierskimi Na rys. 1 przedstawiono rozwiπzanie systemu wideo-interkomowego z wieloma wejúciami do obiektu i wjazdami do garaøu (parkingu) oraz wieloma stanowiskami portierskimi, ktûre mogπ byê zlokalizowane w recepcjach oraz pomieszczeniach ochrony i nadzoru. Maksymalna liczba paneli wejúciowych wideo (rys. 6) i central portierskich (rys. 7) w systemie 300 wynosi 64 szt. w standardowej wersji urzπdzeò. Panele wejúciowe po πczone sπ w uk adzie rûwnoleg o-szeregowym. Pojedynczy rozdzielacz wizji XDV/303 obs uguje 3 linie paneli wejúciowych po πczonych szeregowo. Rozdzielacze XDV/303 moøna πczyê kaskadowo w celu do πczenia kolejnych paneli. Podobnie πczy sií centrale portierskie IPD/300LR, z tπ rûønicπ, øe na pojedynczej linii moøe byê zainstalowana tylko jedna centrala. Kaødy repetytor magistrali sterujπcej LonWorks RIR/300LR obs uguje 2 linie (kraòcowy RIR/300LR obs uguje 3 linie). Kaødy panel wejúciowy wideo (czarno-bia y lub kolorowy w wersji przyciskowej lub numerycznej) i kaøda centrala portierska posiada w asny zasilacz VAS/100.20. Do zasilania paneli wejúciowych audio oraz interfejsûw AVT/300 i ICP/LR zewnítrznych kamer CCTV wystarczy prostszy zasilacz AS/200. Wszystkie rozdzielacze wizji XDV/303, zasilacze VAS/100.20 (i/lub AS/200), repetytory RIR/300LR oraz gniado RJ45 do programowania systemu mogπ byê zamontowane w jednej g Ûwnej szafce. W tabeli nr 1 zestawiono liczbí poszczegûlnych urzπdzeò w zaleønoúci od liczby paneli wejúciowych (jeden panel na kaødej linii) i liczby central portierskich. Przyk adowo, jeúli w systemie jest 10 paneli wejúciowych i 4 centrale portierskie, to potrzeba w sumie 6 modu Ûw XDV/303, 7 modu Ûw RIR/300 oraz 14 zasilaczy VAS/ 100.20. Wszystkie po πczenia wykonane sπ przewodem UTP Kat. 5e. W celu wykorzystania dodatkowych funkcji sterujπcych w panelu wejúciowym i zwiíkszenia przekroju øy zasilajπcych, jako zasadí stosuje sií uk adanie 2 przewodûw UTP do paneli wejúciowych. Maksymalna odleg oúê panelu wejúciowego od uk adu g Ûwnego (rozdzielacza wideo XDV/303) wynika z t umienia sygna u wizji i wynosi 800 m. W przypadku tak duøych odleg oúci korzystnie jest umieúciê zasilacz VAS/100.20 w pobliøu panelu wejúciowego w celu unikniícia uk adania przewodûw zasilajπcych o duøym przekroju. Modu trzech programowalnych przekaünikûw NO/NZ IOD/303LR s uøy do otwierania bram, szlabanûw za poúrednictwem centrali portierskiej. Na rys. 2 pokazano nietypowπ topologií po πczeò uk adu g Ûwnego, realizujπcego πcznoúê miídzy wejúciami g Ûwnymi i centralami portierskimi. PoszczegÛlne poduk ady zasilajπco-rozdzielcze sπ rozproszone w obiekcie i po πczone jednym przewodem UTP z rozdzielaczami wizji XDV/303, spinajπcymi system. Rozwiπzanie to jest szczegûlnie przydatne, gdy z danym wejúciem (lub grupπ wejúê) zwiπzana jest jedna centrala portierska, a poszczegûlne miejsca dostípu do obiektu rozproszone sπ na duøym obszarze. MiÍdzy uk adem spinajπcym a poszczegûlnymi poduk adami wystarczy poprowadziê jeden przewûd UTP Kat. 5e za- 172 R E K L A M A
172 171 Rys. 2. Uk ad z rys. 1 w innym wariancie po πczeò miast wielu przewodûw do kaødego panelu wejúciowego i centrali portierskiej jak w przypadku scentralizowanego uk adu g Ûwnego (rys. 1). 172 Uk ad z komunikacjπ do uøytkownikûw W uk adach z rys. 1 i 2 zrealizowana jest komunikacja wideo-interkomowa pomiídzy panelami wejúciowymi a centralami portierskimi i nie wystípujπ w ogûle odbiorniki wideofonowe uøytkownikûw. Uk ad z rys. 1 zostanie teraz rozbudowany o dodatkowe odbiorniki wideofonowe oraz tzw. bloki X2 (X2 jest technologiπ przesy- ania sygna Ûw audio-wideo po jednej parze skrítki), obs ugujπce komunikacjí wideo-interkomowπ pomiídzy uk adem g Ûwnym (z rys. 1) i lokalnymi uk adami uøytkownikûw, obejmujπcymi panele wejúciowe X2 i odbiorniki wideo. Na rys. 3 przedstawiono uk ad z rys. 1 rozbudowany o uk ady blokowe obs ugujπce uøytkownikûw obiektu. Pojedynczy blok z jednostkπ zasilajπco-sterujπcπ XA/300LR, selektorem blokowym ICB/300, repetytorem RIR/300LR oraz modulatorem wizji XAV/300 moøe obs uøyê do 512 odbiornikûw audio i/lub wideo ( πcznie z panelami wejúciowymi X2). Przyk adowo, w budynku biurowym, moøna zastosowaê panele wejúciowe audio lub wideo X2 (HEC/301, HEV/301, HEVC/301, HET/301) dla poszczegûlnych uøytkownikûw, tworzπc tzw. bloki X2. Przyjmujπc jeden panel wejúciowy i jeden odbiornik dla kaødego uøytkownika, moøna zbudowaê 256 blokûw X2. OprÛcz blokûw X2 w uk adzie na rys. 3 wystípujπ dodatkowe odbiorniki pod πczone bezpoúrednio do magistrali X2 jednostki XA/300LR, ktûre przeznaczone sπ do komunikacji z uøytkownikami nie posiadajπcymi w asnych paneli wejúciowych X2 (tzw. uøytkownicy bezpoúredni). Odbiorniki te mogπ s uøyê s uøbom technicznym do wewnítrznej πcznoúci interkomowej z centralami portierskimi i g Ûwnymi panelami wejúciowymi. Rozdzia magistrali X2 dokonywany jest przez czterokrotne rozdzielacze wideo Tab. 1. DobÛr liczby urzπdzeò w zaleønoúci od liczby paneli wejúciowych i central portierskich Liczba paneli wejúciowych XDV/303 RIR/300LR VAS/100.20 (AS/200) Liczba central portierskich XDV/303 RIR/300LR VAS/100.20 (AS/200) 1 1 1 1 1 0 0 1 2 1 1 2 2 1 1 2 3 2 2 3 3 1 1 3 4 2 2 4 4 2 2 4 5 3 3 5 5 2 2 5 6 3 3 6 6 2 3 6 7 3 4 7 7 3 3 7 8 4 4 8 8 3 4 8 9 4 5 9 9 3 4 9 10 4 5 10 10 4 5 10 11 5 6 11 11 4 5 11 XDV/304A (bezstratny) i XDV/304. Co dziesiπty rozdzielacz XDV/304 stosuje sií wzmacniacz wizji XDV/300A. W przypadku zastosowania tylko odbiornikûw audio, rozdzia magistrali X2 dokonywane jest galwanicznie. Panele X2 zasilane sπ lokalnie z zasilaczy VAS/100.20. Wszystkie po πczenia wykonane sπ przewodem UTP Kat. 5e. Maksymalna odleg oúê pomiídzy jednostkπ XA/300LR a najdalszym odbiornikiem wideofonowym wynosi 750 m w przypadku zastosowania dwûch wzmacniaczy XAS/300 szeregowo co 250 m. Ca kowita d ugoúê wszystkich przewodûw magistrali X2 w pojedynczym bloku nie moøe przekraczaê 1000 m. W przypadku przekroczewrzesieò 2006
Rys. 3. Uk ad z rys. 1 z odbiornikami i blokami X2 R E K L A M A Rys. 4. Uk ad wewnítrznej πcznoúci interkomowej 174
174 Rys. 5. Uk ad z g Ûwnπ magistralπ wielokana owπ Rys. 6. Panele wejúciowe 174 nia ograniczenia 1000 m, stosuje sií wzmacniacze magistrali X2 w uk adzie szeregowym (maks. 2) bπdü rûwnoleg ym. Kaødy dodatkowy wzmacniacz w uk adzie szeregowym lub rûwnoleg ym zwiíksza sumarycznπ d ugoúê wszystkich po πczeò magistrali X2 o 1000 m. Z panelu wejúciowego X2 moøna zadzwoniê do uøytkownika w tym samym bloku X2 oraz do portiera. Z kaødego odbiornika audio moøna zadzwoniê do portiera, zaú z odbiornikûw wideo moøna po πczyê sií dodatkowo z w asnym panelem wejúciowym X2 oraz wszystkimi g Ûwnymi panelami wejúciowymi. Do wszystkich odbiornikûw moøna zadzwoniê z kaødego g Ûwnego panelu wejúciowego oraz z kaødej centrali portierskiej. W Systemie 300 moøna πczyê rûøne typy odbiornikûw w zaleønoúci od wymaganych funkcji i estetyki. DostÍpnych jest szeúê linii stylistycznych odbiornikûw, a kaøda z nich wystípuje w rûønych odmianach funkcjonalnych i kolorystycznych (rys. 8). Odbiorniki audio nie wymagajπ dodatkowej pary zasilajπcej ani piítrowych rozdzielaczy sygna u X2 ñ odga Ízienia moøna wykonywaê bezpoúrednio na listwach. Monitory odbiornikûw wideofonowych wymagajπ zasilania (14-18 VDC, 12-16 VAC), ktûre jest dostípne z blokowego zasilacza XA/300LR lub zasilacza VAS/ 100.20 w bloku X2, lub z lokalnego zasilacza AS/200. Uk ad z rys. 3 zawiera jeden blok z jednostkπ XA/300LR, obs ugujπcπ πcznoúê z wszystkimi uøytkownikami. UøytkownikÛw moøna podzieliê na wiíkszπ liczbí grup (maks. 256 blokûw XA/300LR), πczπc uk ady blokowe szeregowo. Moøliwe jest rûwnieø po πczenie blokûw w gwiazdí, w ktûrym magistrala g Ûwna prowadzona jest z uk adu g Ûwnego niezaleønie do kaødego bloku. W tym przypadku potrzebne sπ dodatkowe rozdzielacze wizji XDV/303 w uk adzie g Ûwnym. Kaødy rozdzielacz moøe obs uøyê 3 bloki. Maksymalna odleg oúê pomiídzy kolejnymi blokami wynosi 800 m. Ca kowita d ugoúê wszystkich po πczeò pomiídzy uk adem g Ûwnym i uk adami blokowymi nie moøe przekroczyê 2000 m. Uk ad wewnítrznej πcznoúci interkomowej Eliminujπc z uk adu na rys. 3 wszystkie panele wejúciowe, otrzymamy uk ad wewnítrznej πcznoúci interkomowej pomiídzy odbiornikami i centralami portierskimi (rys. 4). RÛønice pomiídzy dwoma rozwiπzaniami πcznoúci interkomowej z rys. 1 i 4 sπ nastípujπce: ï w uk adzie z rys. 1 sygna wizji przesy any jest z panelu wejúciowego do centrali portierskiej, zaú w uk adzie z rys. 4 moøe byê przes any od portiera do odbiornika wideofonowego, ï portier w uk adzie z rys. 1 moøe po πczyê sií z danym panelem wejúciowym po odpowiedniej liczbie sekwencyjnych prze- πczeò obrazu, podczas gdy w uk adzie z rys. 4 moøe bezpoúrednio wywo aê odbiornik podajπc jego adres, ï panele wejúciowe w uk adzie z rys. 1 mogπ byê stosowane na zewnπtrz i wewrzesieò 2006
175 Rys. 7. Centrala portierska IPD/300LR wnπtrz budynku, podczas gdy odbiorniki w uk adzie z rys. 4 dostípne sπ tylko w wersji wewnítrznej, ï w uk adzie z rys. 1 moøna zastosowaê maks. 64 punkty πcznoúci interkomowej, zaú w uk adzie z rys. 4 nawet powyøej 9000. Uk ad z g Ûwnπ magistralπ wielokana owπ W uk adzie z wieloma g Ûwnymi panelami wejúciowymi i centralπ portierskπ oraz duøπ liczbπ uøytkownikûw moøe wystπpiê problem zajítoúci g Ûwnych linii komunikacyjnych. System 300 umoøliwia wspû bieønπ πcznoúê na czterech liniach komunikacyjnych w uk adzie g Ûwnym. Rozwiπzanie πcznoúci 4-kana owej rozwaøymy na przyk adzie obiektu, w ktûrym sπ 3 g Ûwne panele wejúciowe, centrala portiera oraz duøa liczba uøytkownikûw (rys. 5). Kaødy z g Ûwnych paneli wejúciowych do πczony jest do w asnej g Ûwnej linii komunikacyjnej, πczπcej poszczegûlne bloki (XA/300LR) systemu. Centrala portierska IPD/300LR znajduje sií na czwartej linii komunikacyjnej. Kaødy uk ad blokowy posiada 4 selektory blokowe ICB/300, ktûre wybierajπ po πczenie z odpowiedniej g Ûwnej linii. Jednak, gdy dwie osoby prûbujπ jednoczeúnie nawiπzaê po πczenie z dwûch paneli wejúciowych z rûønymi uøytkownikami w tym samym bloku, problem zajítoúci pozostaje nierozwiπzany, gdyø jednostka XA/300LR moøe odebraê po πczenie tylko z jednej g Ûwnej linii. W celu zmniejszenia prawdopodobieòstwa wystπpienia zajítoúci naleøy oprûcz zrealizowania 4 g Ûwnych linii komunikacyjnych podzieliê uøytkownikûw budynku na moøliwie duøπ liczbí grup (blokûw XA/300LR), np. wed ug piíter lub firm. Selektory magistrali g Ûwnej ML/300LR s uøπ do zapewnienia komunikacji pomiídzy panelami wejúciowymi a centralπ portierskπ. Podsumowanie System 300 dziíki duøej pojemnoúci, wielopoziomowej strukturze, wykorzystaniu rozproszonej logiki sterowania dystrybucjπ fonii, wizji i sterowaò w sieci Lon- Works oraz cyfrowej transmisji w standardzie X2 daje duøπ elastycznoúê przy projektowaniu i realizacji systemûw πcznoúci wideo-interkomowej dla rûønych typûw obiektûw budownictwa komercyjnego mieszkalnego. Omawiane w artykule przyk adowe rozwiπzania πcznoúci wideo-interkomowej stanowiπ typowe rozwiπzania dla budynkûw komercyjnych, choê nie wyczerpujπ wszystkich moøliwoúci i funkcji dostípnych w systemie 300 Bpt. Andrzej Grodecki Autor jest w aúcicielem firmy ADD Rys. 8. Odbiorniki Bpt ADD Jerzy Grodecki 03-735 Warszawa ul. Zπbkowska 18 tel./fax (22) 670 24 20, 670 24 57 e-mail: add@add.pl www.add.pl 175