Selektor linii telewizyjnych

Transkrypt

1 Selektor P R linii O telewizyjnych J E K T Y Selektor linii telewizyjnych kit AVT 323 Przedstawiamy, od dawna zapowiadane, urz¹dzenie niezbídne w serwisie telewizyjnym, przydatne takøe w szkolnych laboratoriach. Ze wzglídu na prost¹ budowí i obs³ugí moøe staê sií uøytecznym narzídziem takøe dla CzytelnikÛw nie wtajemniczonych w technikí telewizyjn¹. DziÍki niemu kaødy amator bídzie mûg³ poznaê tajniki sygna³u wizyjnego, natomiast serwisant sprzítu TV i wideo z pewnoúci¹ u³atwi sobie codzienn¹ prací. Dane techniczne selektora praca multisystemowa rozpoznawanie sygnałów z przeplotem i bez przeplotu możliwość selekcji linii w niestandardowych sygnałach CVBS 3 pozycyjny wyświetlacz LED wykrywanie braku sygnału na wejściu funkcje pojedynczego oraz przyspieszonego wybierania linii funkcja szybkiego przechodzenia z jednego pola obrazu do drugiego wejście sygnału: CVBS/1V pp wyjście wyzwalania: TTL, polaryzacja dodatnia, t w > 50ms zasilanie: 9VDC lub 8..10VAC/130mA wymiary: 68 x 85 x 20 mm Przedstawione w artykule urz¹dzenie pozwala na obserwacjí na ekranie oscyloskopu jednej lub kilku wybranych linii ca³kowitego sygna³u wizyjnego. DziÍki temu strojenie niektûrych obwodûw odbiornika TV lub magnetowidu staje sií ³atwiejsze, szczegûlnie jeøeli nie mamy moøliwoúci korzystania ze specjalizowanego generatora sygna³u kontrolnego TV, a korzystamy jedynie z sygna³u nadawanego np. przez programy telewizji. Do pracy z selektorem potrzebny bídzie dowolny oscyloskop (min. 5MHz, z zewnítrznym wyzwalaniem), ma³y zasilacz 9V lub transformatorek (np. dzwonkowy) oraz ürûd³o sygna³u CVBS (ca³kowity sygna³ wizyjny m.cz.) np. z odbiornika TV lub magnetowidu wyposaøonych w wyjúcie takiego sygna³u - najczíúciej typowe gniazdo CINCH (RCA). Nie wszyscy wiedz¹, øe ca³kowity sygna³ wizyjny w wiíkszoúci obecnie nadawanych programûw TV, oprûcz sygna³u linii obrazu, sygna³ûw synchronizacji i wygaszania, zawiera takøe dodatkowe linie testowe. W dalszej czíúci artyku³u opiszemy je dok³adniej oraz przedstawimy sposûb ich wykorzystania przy strojeniu sprzítu RTV. Czytelnikom, ktûrzy nie znaj¹ zagadnieò zwi¹zanych z sygna- ³em wizyjnym postaramy sií je nieco przybliøyê. TrochÍ teorii Informacje o obrazie s¹ zawarte w ca³kowitym sygnale wizyjnym (w skrûcie CVBS). Na rys.1 przedstawiono fragmenty przyk³adowego sygna³u nadawanego przez TVP. Ca³kowity sygna³ wizyjny sk³ada sií z sygna³u obrazu, ca³kowitego sygna³u wygaszania (ci¹gu impulsûw wygaszani linii i pola) oraz ca³kowitego sygna³u synchronizacji. PoszczegÛlne wartoúci i proporcje czasowe tych sk³adowych s¹ okreúlone w odpowiednich normach, tzw. standardach telewizyjnych, czísto rûøni¹cych sií w rûønych krajach miídzy sob¹. Zgodnie z dominuj¹cym w Europie standardem, obraz telewizyjny sk³ada sií z 625 linii, a w krajach Ameryki PÛ³nocnej, Japonii oraz kilku innych z 525. Wszystkie standardy okreúlaj¹ wyúwietlanie obrazu z tzw. wybieraniem miídzyliniowym. Jeden obraz (klatka) kompletowany jest w odbiorniku w dwûch fazach (dwa pola obrazu - ramki), najpierw kreúlone s¹ linie pû³obrazu nieparzystego , a potem parzys- 37

2 Rys. 1. Całkowity sygnał wizyjny (przykład). tego Oczywiúcie dla obrazu z 525 liniami zakresy te bíd¹ inne. Faktyczna liczba linii czynnych, przenosz¹ca informacje o obrazie jest mniejsza od 625 i wynosi 575, bowiem 50 linii (po 25 dla kaødego pola obrazu) jest zajíte przez dwa sygna³y nazywane impulsami gasz¹cymi pola (ramki). W sk³ad kaødego impulsu gasz¹cego pole wchodz¹: przednie impulsy wyrûwnawcze, impulsy synchronizacji pola, tylne impulsy wyrûwnawcze oraz kilkanaúcie pustych linii (6..22 dla I pola i dla II pola) - patrz rys.1. Kaøda linia jest poprzedzona impulsem wygaszania linii oraz impulsem synchronizacji poziomej - synchronizacji linii. Miejsca te na rysunku oznaczono strza³kami. W trakcie trwania impulsûw wyrûwnawczych oraz synchronizacji pola, do sygna³u wizyjnego wprowadzane s¹ dodatkowe impulsy synchronizacji. Wspomniane wolne linie (niewidoczne na ekranie odbiornika TV) wykorzystano do przesy³ania dodatkowych informacji w sygnale wizyjnym. I tak np. w celu kontroli urz¹dzeò telewizyjnych podczas normalnej pracy, przy nadawaniu sygna³u wprowadzono cztery linie (po 2 na kaøde pole) z sygna³ami testowymi. WiÍkszoúÊ polskich programûw TV nadaje je w liniach 19, 20 (a takøe 21) oraz 332 i 333, zachodnie stacje transmituj¹ sygna³y kontrolne w liniach 17, 18 oraz 330 i 331. Struktura i znaczenie tych sygna³ûw s¹ úciúle okreúlone w miídzynarodowych normach dotycz¹cych sygna³u TV. Na rys.2 pokazano strukturí takich sygna- ³Ûw. W linii 19 prostok¹tny s³upek (1) jest sygna³em odniesienia do ustalenia maksymalnych poziomûw bieli i czerni. Impuls (2) wykorzystuje sií do okreúlenia rozdzielczoúci obrazu. Jego czas trwania wynosi 200 ns, a kszta³t powinien byê sinusoidalny. Sygna³ (3) jest uøywany do testowania reakcji odbiornika TV na sygna³y luminancji i chrominancji. W schodkowym sygnale (4) poszczegûlne stopnie rûøni¹ sií miídzy sob¹ o 140mV. W linii 20 wystípuje sygna³ (5) tzw. multiburst. Moøe on s³uøyê do testowania w³aúciwoúci wzmacniaczy sygna³u wideo. Rys. 2. Linie testowe w całkowitym sygnale wizyjnym. Dwa pierwsze impulsy testowe w linii 332 s¹ identyczne jak w przypadku linii 19, po nich wystípuje sygna³ schodkowy z podnoún¹ chrominancji (6), z ktûrego w uk³adzie separacji kolorûw w odbiorniku TV uzyskuje sií czysty impuls 30µs. DziÍki dwûm sygna³om (7) i (8) w linii 333, moøliwe jest wykrycie interferencji pomiídzy sygna³ami chrominancji i luminancji. Czytelnicy, ktûrzy zechc¹ pog³íbiê wiadomoúci na temat testowych sygna³ûw TV odsy³am do lektury norm zwi¹zanych z nadawaniem obrazu telewizyjnego. OprÛcz sygna³ûw testowych w obríbie pola gasz¹cego znajduj¹ sií dodatkowe linie, ktûrych przeznaczenie jest rûønorakie. I tak, w programach nadawanych w stosowanym coraz rzadziej systemie SECAM linie (w I pû³obrazie) oraz (w II pû³obrazie) transmituj¹ sygna³y identyfikacji kolorûw. Uøytkownicy telewizji kablowej mog¹ je obejrzeê prze³¹czaj¹c program na francuski kana³ ìm6î. W programach nadawanych w systemie PAL (TVP1, 2, angielskojízyczne, niemieckie: RTL, SAT1, 3 itd.) nie wykorzystane linie s³uø¹ do transmisji cyfrowych sygna³ûw informacyjnych, wúrûd ktûrych m.in. znajduj¹ sií linie informacyjne telegazety oraz 38

3 Rys. 3. Schemat blokowy selektora. Tabela 1. Charakterystyka układu LM1881. wejście zmiennoprądowe CVBS rezystancja wejściowa: >10kΩ zasilanie: 5..12V pobór prądu: <10mA oddzielne wyjścia sygn. synchronizacji poziomej i pionowej wyjście aktualnego pola obrazu (parzyste/ nieparzyste) wyjście identyfikacji sygnału burst maksymalna częstotliwość odchylania poziomego: <150kHz wyjście VSYNC wyzwalane zboczem możliwość pracy w różnych standardach (PAL, SECAM, NTSC) oraz przy sygnałach niestandardowych (np. konsoli gier komputerowych) linie transmituj¹ce VPS, z ktûrych korzystaj¹ uøytkownicy magnetowidûw i odbiornikûw wyposaøonych w odpowiednie dekodery. W programach kodowanych oraz nadawanych w systemie ìpay-per-viewî (czyli p³acisz tylko za ogl¹danych program), niektûre z tych linii s³uø¹ do przekazywania cyfrowych informacji dla dekoderûw umieszczonych w domach uøytkownikûw p³ac¹cych abonament. DziÍki opisywanemu urz¹dzeniu, kaødy bídzie mûg³ obserwowaê wszystkie linie testowe, informacyjne telegazety, VPS oraz linie obrazu, np. przy obserwacji kontrolnego sygna³u z generatora TV. Ciekawe jest obserwowanie sygna³u stacji nadaj¹cych programy zakodowane, np. Canal+ czy brytyjskiej sieci Sky. Obserwuj¹c na oscyloskopie kilka nastípuj¹- Rys. 4. Schemat elektryczny układu. 39

4 Rys. 5. Znaczenie sygnałów układu LM1881. cych po sobie linii obrazu, moøna zauwaøyê charakterystyczne ciícia linii obrazowych w obríbie kilku, czego efektem jest nieczytelny, chaotyczny obraz na ekranie telewizora. Te oraz wiele innych ciekawostek zwi¹zanych z transmisj¹ sygna³u TV z pewnoúci¹ zainteresuje niejednego Czytelnika. Selektor pozwala bowiem na ìdotykanie palcemî tego, co do tej pory by³o nie do zaobserwowania. Opis uk³adu Schemat blokowy selektora pokazano na rys.3. Ca³y uk³ad w zasadzie sk³ada sií z filtru wejúciowego, separatora synchronizacji, uk³adu detekcji i formowania impulsûw synchronizacji poziomej oraz mikroprocesora. Zadaniem tego ostatniego jest zliczanie linii obrazu TV, wyzwalanie oscyloskopu, oraz dodatkowo komunikacja z uøytkownikiem za pomoc¹ 2-przyciskowej klawiatury oraz 3-pozycyjnego wyúwietlacza LED. Schemat elektryczny ca³ego uk³adu przedstawia rys.4. Ca³kowity sygna³ wizyjny (CVBS) doprowadzany jest do gniazda J1 (Video In). Gniazdo J2 (Video Out) s³uøy do wyprowadzenia tego sygna³u do wejúcia oscyloskopu. Elementy R15 i C9 stanowi¹ prosty filtr eliminuj¹cy zak³ûcenia w sygnale wizyjnym. Czysty sygna³, poprzez kondensator separuj¹cy C8, dociera do wejúcia separatora synchronizacji, ktûrego funkcjí spe³nia uk³ad IC1. Zastosowano scalony uk³ad rozdzielaj¹cy LM1881 produkowany przez firmí National Semiconductor. Umieszczony w typowej 8-nÛøkowej obudowie dwurzídowej, uk³ad dostarcza czystych sygna- ³Ûw synchronizacji: poziomej (CSYNC - pin 1), pionowej (VSYNC - pin 3), sygna³u aktualnego pola - pû³obrazu (O/E - pin 7) oraz sygna³u identyfikacji burst. Na rys.5 objaúniono znaczenie poszczegûlnych sygna³ûw uk³adu IC1. Podstawowe parametry separatora LM1881 pokazano w tabeli 1. Dalsz¹ analizí uk³adu przeprowadzimy pos³uguj¹c sií rys.6. Przedstawiono na nim charakterystyczne przebiegi w najwaøniejszych punktach uk³adu. Impulsy synchronizacji poziomej z wyjúcia 1 separatora IC1 docieraj¹ do detektora zboczy opadaj¹cych, zbudowanego z wykorzystaniem elementûw R16, R17 i C5 oraz bramki Schmitta IC2a. ZrÛøniczkowane ujemne zbocza zostaj¹ nastípnie zanegowane przez bramkí IC2b. Wyzwalaj¹ one uniwibrator zbudowany na bramkach IC2c i IC2d oraz elementach C6 i R19. Zadaniem uniwibratora jest pokrywanie dodatkowych impulsûw synchronizacji wprowadzanych do sygna³u wizyjnego w czasie trwania obydwu sygna³ûw wyrûwnawczych (przednich i tylnych) oraz sygna³u synchronizacji pola. Na wyjúciu bramki IC2d generowany przebieg nie zawiera juø wspomnianych dodatkowych impulsûw, a jego czístotliwoúê jest zgodna z czístotliwoúci¹ linii obrazu telewizyjnego (patrz rys.6). Sygna³ ten dostaje sií na wejúcie drugiego generatora monostabilnego zbudowanego przy uøyciu popularnego uk³adu timera IC3. W przypadku, kiedy na wejúciu 4-IC3 (Reset) panuje stan niski - wymuszony przez mikroprocesor IC4 - generator ten nie pracuje. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy nachodz¹ca w sygnale CVBS linia obrazu ma inny numer niø wybrany na wyúwietlaczu. Uk³ad IC3 dziíki zanegowanemu sygna³owi z uniwibratora - wyjúcie bramki IC2c - moøe zliczaê linie obrazu, tak øe przy zgodnoúci zawartoúci wewnítrznego licznika z numerem wybranej przez uøytkownika linii, odblokowuje uniwibrator IC3, podaj¹c na jego wejúcie kasuj¹ce stan wysoki. Warto zwrûciê uwagí, øe procesor IC3 dowiaduje sií o nadchodz¹cych kolejnych liniach poprzez wymuszenie przerwania (INT), ktûre generowane jest tuø przed nadejúciem opadaj¹cego zbocza impulsu synchronizacji poziomej. Czas od przerwania do nadejúcia tego zbocza s³uøy mikroprocesorowi na podjície decyzji o zezwoleniu uk³adu IC3, na ktûrego wyjúciu pojawi sií wtedy w³aúciwy impuls wyzwalaj¹cy oscyloskop. W naszym uk³adzie czas ten zaleøy od sta³ej czasowej okreúlonej elementami C6, R19 i wynosi ok. 22µs, co w zupe³- Rys. 6. Najważniejsze przebiegi w charakterystycznych punktach układu. 40

5 Rys. 7. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej. noúci wystarcza. DziÍki úcis³emu zsynchronizowaniu wyzwalania oscyloskopu z impulsem wygaszania linii, uzyskiwany na ekranie obraz linii nie drga, co by³oby powaøn¹ wad¹ selektora. Na rys.6 pokazano dwa przypadki zezwolenia na wyzwolenie oscyloskopu: przy wyborze linii 622 oraz 3 w czasie trwania jednego obrazu. Sytuacja taka w praktyce nie wystípuje, s³uøy ona jedynie do zilustrowania pracy uk³adu w przypadku wyzwalania linii obrazu (622) oraz w trakcie trwania sygna³ûw wygaszania pola (linia 3). W kaødym przypadku oscyloskop jest wyzwalany poprawnie, a dodatkowe miídzyliniowe impulsy synchronizacji poziomej s¹ ignorowane. Sygna³em odniesienia (zeruj¹cym licznik linii TV) dla procesora IC3 jest impuls synchronizacji pionowej generowany na wyjúciu uk³adu separatora IC1 (VSYNC). Dodatkowy sygna³ O/E (aktualnego pola obrazu) informuje procesor o tym czy aktualne linie obrazu naleø¹ do parzystego (II) lub nieparzystego (I) pola obrazu. Wykorzystanie tego sygna³u pozwala na poprawn¹ prací z sygna³ami spe³niaj¹cymi warunki przeplotu okreúlone w úwiatowych standardach telewizyjnych B/G, D/K, A oraz M jak i z sygna³ami bez przeplotu. W tym ostatnim przypadku nie jest aktywna funkcja przechodzenia z jednego do drugiego pû³obrazu. Moøe byê wy³¹czana przez naciúniície obu klawiszy na raz. Przyk³ad takiego niestandardowego sygna³u autor napotka³ podczas testowania konsoli do gier ìsuper Nintendoî w wersji amerykaòskiej (NTSC- 3,58). Sygna³ wizyjny testowanego urz¹dzenia zawiera³ 262 linie wliczaj¹c impulsy wygaszania pola. DziÍki zastosowaniu odbiornika wielosystemowego uzyskiwano (komputerowy) obraz gry, ktûry sk³ada³ sií niejako fizycznie z 1 pû³obrazu, lecz w przypadku grafiki komputerowej o ograniczonej rozdzielczoúci, dla oka nie mia³o to øadnego znaczenia. Mikroprocesor IC4 i zawarty w nim 1kB program obs³ugi selektora, oprûcz zliczania linii wyzwalania oscyloskopu, zajmuje sií wyúwietlaniem informacji na 3-pozycyjnym wyúwietlaczu LED z³oøonym z DL1..DL3. Wystarczaj¹ca wydajnoúê pr¹dowa (20mA) portu P1 procesora pozwoli³a na bezpoúrednie sterowanie katodami wyúwietlacza, bez potrzeby stosowania dodatkowych wzmacniaczy. Rezystory R2..R8 ograniczaj¹ pr¹d segmentûw. Wyúwietlacze sterowane s¹ multipleksowo, czyli w kaødej chwili aktywna jest tylko jedna cyfra. Anody poszczegûlnych pozycji za³¹czane s¹ sygna³ami W1..W3 za poúrednictwem tranzystorûw T1..T3. Sygna³y te s¹ takøe wykorzystywane do detekcji stanu klawiszy K1 i K2. Pojawienie sií stanu niskiego na wejúciu KEY procesora IC4 úwiadczy o naciúniíciu jednego lub obu klawiszy. Decyzja o tym podejmowana jest na podstawie stanu wyjúê W1..W3, poniewaø w jednej chwili tylko na jednym z nich panuje stan niski. Diody D1 i D2 eliminuj¹ b³ídne wyúwietlanie informacji w sytuacji kiedy naciúniíte s¹ dwa klawisze na raz. Elementy C1, C2 i C3 stanowi¹ zewnítrzny obwûd oscylatora mikrokontrolera IC4. Kondensator C1, wraz z rezystorem R1, zapewnia poprawny start uk³adu po w³¹czeniu zasilania. Dodatkowe kondensatory C4, C12 oraz C13 blokuj¹ linie zasilaj¹ce w pobliøu uk³adûw scalonych oraz stabilizatora IC5. DziÍki zastosowaniu tego ostatniego oraz mostka prostowniczego B1 moøliwe jest zasilanie uk³adu ze ürûd³a napiícia sta³ego (polaryzacja w tym przypadku jest bez znaczenia) lub z niewielkiego transformatorka bez dodatkowych uk³adûw prostowniczych. Naleøy jednak pamiítaê, aby napiície na WYKAZ ELEMENTÓW Rezystory R1: 8,2kΩ R2..R8: Ω R9..R11: 2..4,7kΩ R12: 120Ω R13: 680kΩ R14: 390kΩ R15: 680Ω R16, R17: 3,9kΩ R18: 10kΩ R19: 300Ω Kondensatory C1: 10µF/16V C2, C3: pF C4, C6..C8, C10, C12, C13, C15: 100nF ceram. C5: 1nF C9: 470pF C11: 10nF C14: 100µF/6,3V C16: 220µF/16V Półprzewodniki B1: mostek Graetza 1A/50V D1, D2: dowolna krzemowa m.mocy (1N4148, BAT43,85) D3: BAT85 lub podobna Schottky'ego DL1..DL3: SA39 11 Kingbright IC1: LM1881 IC2: 74HCT132 IC3: GLC555, NE555 IC4: 89C1051 zaprogramowany AVT 323 IC5: 7805 T1..T3: BC Różne X1: rezonator kwarcowy 12MHz K1, K2: włącznik monostabilny DIGITAST J1..J3: gniazda CINCH do druku J4: gniazdo zasilające do druku (z bolcem) podstawki pod układy scalone 41

6 Rys. 8. Zrzuty ekranu oscyloskopu niektórych linii sygnału wizyjnego. kondensatorze C16 nie przekracza³o wartoúci 16V, wtedy bowiem moc tracona na IC5 bídzie zbyt duøa, co moøe objawiê sií przegrzaniem tego elementu. Montaø i uruchomienie Ca³y uk³ad elektryczny zmontowano na jednostronnej p³ytce drukowanej. Rozmieszczenie elementûw przedstawia rys.7. Rysunek úcieøek przedstawiony jest na wk³adce wewn¹trz numeru. Przed przyst¹pieniem do zamontowania elementûw, naleøy wlutowaê dziesiíê zwûr, ktûre na p³ytce oznaczono kreskami. NastÍpnie montujemy podstawki pod uk³ady scalone, elementy bierne: rezystory, kondensatory oraz aktywne: diody, tranzystory, mostek prostowniczy. Na koòcu naleøy wlutowaê stabilizator IC5, klawisze K1 i K2, gniazda CINCH J1..J3 oraz gniazdo zasilaj¹ce J4. W urz¹dzeniu modelowym wyúwietlacze DL1..DL3 umieszczono w podstawkach, wykonanych ze zwyk³ych podstawek DIL14 lub typowych listew precyzyjnych. DziÍki temu czo³o wyúwietlaczy znajduje sií w dogodnej pozycji, szczegûlnie jeøeli chcemy ca³e urz¹dzenie umieúciê w obudowie. Do uruchomienia potrzebny bídzie transformator o napiíciu wtûrnym 8..10V lub zasilacz 9VDC o wydajnoúci pr¹dowej 150mA, zaopatrzony we wtyk zasilaj¹cy odpowiedni dla gniazda J4. Polaryzacja w przypadku zasilania napiíciem sta³ym nie ma znaczenia. Najlepiej do tego celu nadaje sií typowy zasilacz kalkulatorowy - popularna ìwtyczkaî. Drugim niezbídnym przyrz¹dem bídzie oczywiúcie dowolny oscyloskop o pasmie co najmniej 5MHz, wyposaøonym w gniazdo zewnítrznego wyzwalania. Przed w³oøeniem uk³adûw scalonych IC1..IC4 warto prûbnie zasiliê uk³ad selektora, a nastípnie sprawdziê napiície na wyjúciu stabilizatora IC5, powinno wynosiê 5V ±0,25V. Po od³¹czeniu zasilania i roz³adowaniu kondensatorûw blokuj¹cych moøna w³oøyê uk³ady scalone w podstawki. Ponowne zasilenie uk³adu selektora spowoduje zapalenie na wyúwietlaczu liczby ì010î, a po chwili poziomych kresek ì- - - î, jeøeli do gniazda VIN nie jest do³¹czony sygna³ wideo. Teraz do poszczegûlnych gniazd J1..J3 naleøy doprowadziê odpowiednie sygna³y. I tak - gniazdo J1 ³¹czymy ze ürûd³em sygna³u wideo m.cz. (ang. composite video) - w tej roli moøna uøyê odbiornika TV, magnetowidu, generatora serwisowego TV lub konsoli do gier (ìpegasusî, ìnintendoî, ìsegaî), wyposaøonych w gniazdo wyjúciowe takiego sygna³u (zwykle typu CINCH). Gniazdo J2 ³¹czymy z wejúciem oscyloskopu, natomiast J3 do³¹czamy do wejúcia wyzwalania oscyloskopu. Doprowadzenie prawid³owego sygna³u composite video do wejúcia selektora (VIN) powoduje pojawienie sií licznika linii. Pocz¹tkowo wybran¹ linia jest dziesi¹ta. Klawiszami K1 oraz K2 42

7 moøna wybraê dowoln¹ inn¹ linií. KrÛtkie naciúniície klawisza K1 powoduje zmniejszenie numeru linii, a K2 zwiíkszenie numeru linii o 1. D³uøsze przytrzymanie K1 lub K2 powoduje automatyczna dekrementacjí lub inkrementacjí numeru wybranej linii z prídkoúci¹ oko³o 15 linii/sek. Trzymanie klawisza d³uøej niø 5 sek. powoduje przyspieszenie wyboru do 60 linii/sek. DziÍki temu uøytkownik moøe szybko zmieniaê numer aktualnie obserwowanej na ekranie oscyloskopu linii sygna³u wideo. Jednoczesne naciúniície obu klawiszy K1 i K2 powoduje przejúcie do innego pû³obrazu, czemu towarzyszy odpowiednia zmiana wskazania linii na wyúwietlaczu, np. przy 625 liniach z linii 5 na 318 i odwrotnie. Funkcja ta jest dostípna, jeøeli testowany obraz spe³nia warunki przeplotu. Jeøeli wyúwietlacz wskazuje linií pierwsz¹ ì001î, naciúniície K1 powoduje przejúcie do linii ostatniej, np. 625 w systemach B/ G lub D/K lub 525 w przypadku systemu M (USA). Uk³ad automatycznie rozpoznaje ca³kowita liczbí linii w sygnale wideo. Dlatego moøliwa jest obserwacja sygna³u o niestandardowej liczbie linii. Podczas obserwacji wybranej linii na ekranie oscyloskop powinien byê ustawiony na wyzwalanie zewnítrzne sygna³em o dodatniej polaryzacji z podstaw¹ czasu: 10µs/dzia³kÍ i wejúcie sygna³u w sprzíøeniu bezpoúrednim DC. W zaleønoúci od podstawy, moøna obserwowaê czeúê, jedn¹ lub kilka linii na raz. Posiadacze oscyloskopûw z opûünion¹ podstaw¹ czasu bíd¹ mogli obserwowaê poszczegûlne odcinki wybranej linii, np. sygna³ burstu koloru (PAL, NTSC). Ze wzglídu na fakt zewnítrznego wyzwalania z czístotliwoúci¹ odchylania pionowego podzielon¹ przez dwa, oscyloskop powinien posiadaê jasn¹ plamkí, dziíki czemu obraz linii na ekranie bídzie bardziej wyraüny. Na rys.8 przedstawiono ìzrzutyî linii testowych w obrazie sygna³u nadawanego przez TVP1. Dokonano tego przy wykorzystaniu oscyloskopu cyfrowego o pasmie 100 MHz i czístotliwoúci prûbkowania 2 GHz (tj. 2 Gs/sek, tzn. 2*10 9 prûbek/sek). Zmontowan¹ i uruchomion¹ p³ytkí selektora TV moøna zamkn¹ê w obudowie z tworzywa, a nastípnie nakleiê naklejkí z opisem p³yty czo³owej wykonan¹ wed³ug wzoru zamieszczonego na wk³adce. Sławomir Surowiński, AVT Opracowanie oprogramowania steruj¹ce przedstawionym urz¹dzeniem wspomagane by³o ìemulatorem mikroprocesora 87C51î, ktûry jest dostípny jako kit AVT- 288 oraz ìprogramatorem procesorûw MCS-51î - kit AVT