Skala zjawisk abrazyjnych w minionym 20 leciu na przykładzie Mierzei Dziwnowskiej Kazimierz Furmańczyk, Joanna Dudzińska-Nowak Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk o Morzu
Europejska Agencja Środowiska: 12% wybrzeży państw Unii Europejskiej leży poniżej 5m n.p.m. i potencjalnie jest podatna na wzrost poziomu morza oraz związane z nim zagrożenia. Trendy zmian akumul. erozja stabilny brak inf. EU - Joint Research Centre: 19% całkowitej populacji 25 państw Unii Europejskiej (86 mln) mieszka w strefie brzegowej o szerokości 10 km. Projekt EUROSION: roczny deficyt osadów w strefie brzegowej wybrzeży europejskich wynosi 100 Mt (100 milionów ton!).
Projekty badawcze realizowane w INoM US 2000-2003 European project for sustainable Coastal Erosion Management. Projekt zamawiany przez Komisję UE. Grant agreement: 5062510000876. 2004-2006 Managing European Shoreline and Sharing Information on Near-shore Areas.INTERREG III C 2008-2011 Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events. 7 Program Ramowy. Grant agreement: 202798.
Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events 7th FR EU
Wielkość akumulacyjnych i erozyjnych zmian brzegu Dudzińska-Nowak, 2006, Zmienność morfologii strefy brzegowej jako wskaźnik tendencji rozwojowych brzegu.
Wielkość akumulacyjnych i erozyjnych zmian brzegu Po wie rzc hnia akumulo wana i e ro do wana Długo ś ć akumulac yjnyc h i e ro zyjnyc h o dc inkó w brze gu Dudzińska-Nowak J., 2006: Coastline Long-term Changes of the Selected Area of the Pomeranian Bay, Coastal Dynamic, Geomorphology and Protection, A.Tubielewicz (red.), EUROCOAST LITTORAL 2006, Gdańsk, pp.163-170.
Wpływ uwarunkowań antropogenicznych 1938-51 1951-73 1973-96 Dudzińska-Nowak J., 2006: Wpływ metod ochrony brzegu morskiego na zmiany położenia linii podstawy wydmy na wybranym przykładzie, Człowiek i środowisko przyrodnicze Pomorza Zachodniego: III. Środowisko przyrodnicze i problemy społeczno-ekonomiczne, Cz.Koźmiński, M.Dutkowski, T.Radziejewska (red.), Szczecin, ss.91-98.
Okre ś le nie zmian po ło że nia linii po ds tawy wydmy w prze dziale c zas o wym 1 938-96 1 938-96 1 938-96 ZAKŁAD TELEDETEKCJI I KARTOGRAFII MORS KIEJ INS TYTUT NAUK O MORZU, UNIWERS YTET S ZC ZEC IŃS KI
Model oscylacji brzegu
Prognozowanie zmian brzegu Gmina Dziwnów S c e narius z o ptmist c zny 25 lat S c e narius z pe s ymis tyc zny 25 lat Furmańczyk K., Dudzińska-Nowak J., 2008: Prediction of the coastal erosion on a base of remote sensing method selected example of the South Baltic. Littoral 2008 CD 8pp
12 10 8 y = 0,0528x + 1,9223 6 4 2 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 1977 1975 1973 1971 1969 1967 1965 1963 1961 1959 1957 1955 1953 1951 1949 1947 0 Ilość wezbrań sztormowych przekraczających stan alarmowy dla całego wybrzeża Polskiego. (na podstawie danych Wiśniewski, Wolski, 2008). 3,5 3 1951-1973 1973-1996 1996-2007 2,5 2 1,5 1 0,5 0 at least one alarm state at least one warning state Średnia liczba stanów alarmowych i ostrzegawczych dla odcinka Świnoujście-Kołobrzeg. (na podstawie danych Wiśniewski, Wolski, 2008). Furmańczyk K., Dudzińska Nowak J., 2009: Extreme Storm Impact to the coastline changes South Baltic example. Journal of Coastal Research. SI 56 (Proceedings of the 10th International Coastal Symposium) 1637 1640. Lisbon, Portugal, ISSN 0749-0258.
SZTORMOWOŚĆ DŁUGOŚĆ TRWANIA BRAK TRENDU WZROST ZMNIEJSZENIE CZĘSTOTLIWOŚĆ INTENSYWNOŚĆ
Objętość wyerodowanej wydmy (tyś. m3) przez sztormy w latach 1978-2008 na podstawie raportów posztormowych Urzędu Morskiego w Szczecinie (Furmańczyk, Dudzińska-Nowak, 2009). Morphological Impacts and COastal Risks induced by Extreme storm events 7th FR EU
385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 30-11-1978 145 600 8-11-1981 400 26-10-1986 1 690 20-12-1986 6-01-1987 14 270 700 2-11-1988 150 29-11-1988 27-11-1989 79 115 7 875 9-12-1989 1 000 2-03-1990 1 000 24-12-1991 17-01-1992 1 300 13 036 22-01-1993 10 354 21-02-1993 3-01-1995 81 220 6 327 23-03-1995 400 28-03-1995 1 400 7-04-1995 31-08-1995 35 185 25 820 3-11-1995 547 200 11-04-1997 31-01-1998 113 2 300 18-01-2000 1 500 21-01-2000 2 200 22-11-2001 2-01-2002 8 920 15 300 21-02-2002 21 748 8-10-2002 2 100 6-04-2003 1 050 <1000 1000-5000 82070 385 85330 386 389 89990 105340 387 390 94860 5000-20000 169300 388 391 81395 37317 392 4 995 63880,5 393 30-10-2008 90190 394 60 228 6 400 66907 395 1-11-2006 31-12-2006 48147 396 5 532 52 890 43482,5 397 6-12-2003 23-11-2004 20000-50000 2 316 235 >50000
160 140 120 100 80 60 40 20 0 397 396 395 394 393 392 391 390 389 388 387 386 385
MICORE - Mo rpho lo gic al impac ts and c o as tal ris ks induc e d by e xte me st rm e ve nts Balance in m + 4 637 404 + 6 233 E N 3 0.6 m 2 area 17 079 m 0-0.6 m
MICORE - Mo rpho lo gic al impac ts and c o as tal ris ks induc e d by e xte me st rm e ve nts E 1 N 2 3 4 5 6 7 0.6 m 8 0-0.6 m
MICORE - Mo rpho lo gic al impac ts and c o as tal ris ks induc e d by e xte me st rm e ve nts Profile 5 Profile 6 4 4 3,5 3,5 3 3 2,5 2,5 2 [m] [m] 2 1,5 1,5 1 1 0,5 2007 0,5 2008-0,5 0-0,5 2007 0-1 2008-1 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 0 10 20 30 40 [m] 60 70 80 90 Profile 8 Profile 7 4 3,5 3 [m] 4 3,5 3 2,5 2 [m] 50 [m] 1,5 1 0,5 0,5 0-0,5 2007 0-0,5 2,5 2 1,5 1 2008-1 2007 2008-1 0 10 20 30 40 50 [m] 60 70 80 90 0 10 20 30 40 50 [m] 60 70 80 90
WNIOSKI Na prawie całej długości polskich brzegów obserwuje się ich erozję Tempo niszczenia polskich brzegów uzależnione jest od budowy geologicznej i ukształtowania powierzchni. Ze względu na budowę geologiczną polskie brzegi szybko reagują na zmieniający się poziom morza. Najistotniejszy wpływ na rozwój brzegu wywierają ekstremalne zdarzenia (kilka, kilkanaście lat), które są najbardziej zauważalne. Dla wybrzeży południowego Bałtyku poziom morza jest decydującym czynnikiem, wpływającym na wielkość erozji wydmy w czasie trwania sztormu. Obserwowany wzrost sztormowości (ilości i siły sztormów) Czynnikiem istotnym jest działalność antropogeniczna.
REKOMENDACJE 1. Odnowienie bilansu materiału osadowego oraz stworzenie przestrzeni dla procesów brzegowych. 2. W planowaniu i decyzjach inwestycyjnych docenienie kosztów i ryzyka erozji brzegu. 3. Odpowiedzialna reakcja na erozję brzegu. 4. Rozwijanie wiedzy stanowiącej podstawę do radzenia sobie z erozją brzegu oraz planowanie działań.
Dziękujemy za uwagę Uniwersytet Szczeciński Instytut Nauk o Morzu ul. A. Mickiewicza 18 70-383 Szczecin, kaz@univ.szczecin.pl jotde@univ.szczecin.pl
6. Co robić??? - badać brzeg (lepiej poznać prawidłowości zmian) - monitorować brzeg (lidar, kamery) - odsunąć się od brzegu (nie budować zbyt blisko brzegu) - dbać o wydmy (one chronią brzeg) - chronić brzeg głównie przez sztuczne zasilanie plaży - popularyzować wiedzę o brzegu morskim i jego procesach -
Numeryczny Model Terenu Mierzei Dziwnowskiej 1:10 000
Odporność brzegu na erozję class 1 class 2 class 3 class 4 class 5
Miłego wypoczynku nad morzem