IXKONGRES EKONOMISTOW POLSKICH Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki zywnosciowej w pierwszej dekadzie czlonkostwa Polski w Unii Europejskiej redakcja naukowa Andrzej Czyzewski, Bogdan Klepacki Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Warszawa 2015
SPIS TRESCI OdWydawcy 13 Wprowadzenie 17 Czf sc I Ogölne problemy ekonomii rolnej w warunkach rynkowych Andrzej Czyzewski, Bazyli Czyzewski Ziemia i jej renty w nowym paradygmacie rozwoju rolnictwa 27 Aleksander Grzelak Pröba oceny odpornosci rolnictwa na zmiany koniunktury gospodarczej z perspektywy doswiadczen Polski 42 Dariusz Kusz, Stanislaw Gfdek, Ryszard Kata Egzogeniczne uwarunkowania inwestycji w rolnictwie polskim 54 Adam Majchrzak Proces unifikacji struktur agrarnych w Unii Europejskiej po 2003 roku 69 Aldona Mröwczynska-Kaminska Wykorzystanie modelu przeplywöw miqdzygalqziowych do badania zaleznosci w agrobiznesie w krajach Unii Europejskiej 80 Wieslaw Musial, Tomasz Wojewodzic Bariery przemian agrarnych w rolnictwie polskim - poszukiwanie rozwigzah innowacyjnych 91 Katarzyna Smfdzik-Ambrozy Konwergencja czy dywergencja rolnictwa w Polsce w latach 2004-2011 110 Tadeusz Sobczynski O koniecznosci intensyfikacji produkcji rolniczej i wdrazania zasad zrownowazonego rozwoju 130 Barbara Wieliczko Panstwo a rynek w rolnictwie - rolnictwo Polski i UE w pierwszych dekadach XXI wieku 154
6 Spis tresci Mariusz Maciejczak Projekte wanie mechanizmu gospodarezego dla döbr nierynkowych na obszarach wiejskich 166 Cz sc II Wspölna polityka rolna Unii Europejskiej - przejawy i skutki Agnieszka Baer-Nawrocka Kwestia parytetu dochodöw rolniczych w kraj ach Unii Europejskiej 177 Agnieszka Biernat-Jarka Instytucje panstwa a uzasadnienie podejmowania dzialan interwencyjnych w gospodarce na przykladzie wspölnej polityki rolnej 187 Wawrzyniec Czubak Naklady inwestycyjne w rolnictwie polskim w kontekscie wdrazania Wspölnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej 199 Andrzej Czyzewski, Anna Matuszczak Komplementarnosc i substytucyjnosc wydatköw budzetowych w krajowym i unijnym budzecie rolnym dla Polski 207 Andrzej Czyzewski, Sebastian Stgpien Wspölna polityka rolna (WPR) Unii Europejskiej po 2014 roku z polskiej perspektywy 229 Piotr Kulyk Kierunki zmian w finansowym wsparciu rolnictwa w swietle doswiadezen kryzysu fmansowego 253 Andrzej Parzonko Koncepcje ksztaltowania wsi i gospodarstw rolniczych w Polsce i innych kraj ach europejskich - wymiar ekonomiczny, spoleczny i srodowiskowy 273 Anna Rzeszutko, Walenty Poczta Znaczenie Wspölnej Polityki Rolnej w procesie modernizaeji rolnictwa w Polsce 294 Marta Smigla Ekonomiczne determinanty produkeji mleka w Unii Europejskiej w warunkach WPR po 2003 roku 311
Spis tresci 7 Czfsc III Bezpieczenstwo zywnosciowe, ekologiczne i zielona" gospodarka Michal Borychowski Sektor biopaliw ciektych na tle rolnictwa i otoczenia makroekonomicznego w wybranych krajach po 2004 roku 329 Jaroslaw Golfbiewski Zröwnowazona biogospodarka - potencjal i czynniki rozwoju 344 Stanislaw Paszkowski Problemy swiatowego i europej skiego bezpieczenstwa zywnosciowego 363 Ewa Ratajczak Rolnictwo i lesnictwo w swietle koncepcji biogospodarki 385 Arkadiusz Sadowski Zaspokojenie bezpieczenstwa zywnosciowego wybranych regionow swiata a realizacja zasady zröwnowazonego rozwoju 401 Paulina Szyja Wymiar ekonomiczny i spoleczny bezpieczenstwa ekologicznego wpolsce 420 Jözef Stanislaw Zegar Kwestia bezpieczenstwa zywnosciowego a ekonomia 441 Czf sc IV Rolnictwo, obszary wiejskie i gospodarka zywnosciowa we wspölczesnych badaniach Malgorzata Kolodziejczak Korzystanie z uslug w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej z regionu Europy Srodkowo-Wschodniej 459 Maria Parlinska Systemy informacji rolniczej w Polsce 471 Lucyna Przezbörska-Skobiej Wiejska przestrzen rekreacyjna Polski - ocena atrakcyjnosci i uwarunkowania rozwoju 486 Stanislawa Sokolowska, Anna Bisaga Modemizacja gospodarstw rolnych w procesie endogenizacji rozwoju na przykladzie badan w regionie opolskim 505 Joanna Szwacka-Mokrzycka Zachowania przedsiqbiorstw przemyslu spozywczego w Polsce w okresie kryzysowym 526
8 Spis tresci Slawomir Jarka Ekonomiczna i spoieczna wydajnosc pracy w przcdsiybiorstwach rolniczych 535 Karolina Pawlak Metodologiczne aspekty badan nad skutkami zmian polityki handlowej w sektorze rolno-spozywczym 547 Katarzyna Kita, Walenty Poczta Znaczenie krajöw BRIC w handln artykulami rolno-zywnosciowymi Polski 568 Agnieszka Brelik Agroturystyka versus dostarczanie döbr publicznych - w poszukiwaniu wskazniköw wyceny 584 Robert Pietrzykowski Poziom rozwoju gospodarczego a ceny ziemi rolniczej w Polsce 596 Podsumowanie 615 Streszczenia 619 Summaries 635 Indeks nazwisk 649 Noty o autorach 661 Rada Programowa IX Kongresu Ekonomistöw Polskich 671 Wybrane tytuly wydawnicze Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 673
CONTENTS From the Editor 13 Introduction 17 Part I General issues of agricultural economics under market conditions Andrzej Czyzewski, Bazyli Czyzewski Land and its rents in the new paradigm of agriculture development 27 Aleksander Grzelak Evaluation of the resistance of agriculture to the business cycle: a Polish perspective 42 Dariusz Kusz, Stanislaw Gfdek, Ryszard Kata Exogenous determinants of Investment outlays in Polish agriculture 54 Adam Majchrzak Unification process of agrarian structures in the European Union alter 2003 69 Aldona Mröwczynska-Kaminska The use of an input-output model for studying agribusiness relationships in European Union countries 80 Wieslaw Musial, Tomasz Wojewodzic Barriers to agrarian transformation in Polish agriculture - seeking innovative Solutions 91 Katarzyna Smgdzik-Ambrozy Processes of agricultural convergence and divergence in Poland in the years 2004-2011 110 Tadeusz Sobczynski On the need to intensify agricultural production and implement sustainable development principles 130
10 Contents Barbara Wieliczko The State and the market in agriculture: Polish and EU agriculture in the first decades of the 21 st Century 154 Mariusz Maciejczak Designing an economic mechanism for non-market goods in rural areas 166 Part II The common agricultural policy of the European Union: Its Implementation and effects Agnieszka Baer-Nawrocka Farmers' income parity in European Union countries 177 Agnieszka Biernat-Jarka State institutions and a justification of economic intervention on the example of the Common Agricultural Policy 187 Wawrzyniec Czubak Investment in Polish agriculture in the context of the implementation of the Common Agricultural Policy 199 Andrzej Czyzewski, Anna Matuszczak Complementarity and substitutability of budgetary expenditure in the national and EU agricultural budget for Poland 207 Andrzej Czyzewski, Sebastian Stfpien Common Agricultural Policy (CAP) of the EU alter 2014 from the Polish perspective 229 Piotr Kulyk Directions of change in Financial support for agriculture in the light of lessons from the fmancial crisis 253 Andrzej Parzonko Development visions for rural areas and farms in Poland and other European countries: economic, social, and environmental aspects 273 Anna Rzeszutko, Walenty Poczta The role of the Common Agricultural Policy in the modemization of Polish agriculture 294 Marta Smigla Economic determinants of milk production in the European Union under the Common Agricultural Policy alter 2003 311
Contents 11 Part III Food and environmental safety and the green economy Michal Borychowski Liquid biofuels sector against the background of agriculture and the macroeconomic environment in selected countries afiter 2004 329 Jaroslaw Gol^biewski A sustainable bioeconomy: potential and development factors 344 Stanislaw Paszkowski New questions of food security in Europe and the world 363 Ewa Ratajczak Agriculture and forestry in the light of the concept of bioeconomy 385 Arkadiusz Sadowski Ensuring food security in selected regions of the world and the implementation of sustainable development principles 401 Paulina Szyja Economic and social dimensions of environmental security in Poland 420 Jozef Stanislaw Zegar The issue of food security and economy 441 Part IV Agriculture, rural areas, and the food economy in contemporary research Malgorzata Kolodziejczak The use of Services in agriculture in the European Union countries from the region of Central and Eastern Europe 459 Maria Parlinska Agricultural Information Systems in Poland 471 Lucyna Przezbörska-Skobiej Rural recreation space of Poland: evaluation of attractiveness and conditions of development 486 Stanislawa Sokolowska, Anna Bisaga Modemization of agricultural households in the process of developmental endogenization: a study of the Opole region 505 Joanna Szwacka-Mokrzycka Behavior of food companies in Poland during the crisis 526 Slawomir Jarka Economic and social labor productivity in agricultural enterprises 535
12 Contents Karolina Pawlak Methodological aspects of researching the effects of trade policy changes in the agri-food sector 547 Katarzyna Kita, Walenty Poczta The role of BRIC countries in Poland's agri-food trade 568 Agnieszka Brelik Agritourism vs. provision of public goods: looking for valuation indicators 584 Robert Pietrzykowski Economic development levels and agricultural land prices in Poland 596 Recapitulation 615 Summaries (Polish) 619 Summaries (English) 635 Names index 649 Biographical notes 661 Program Council of the 9 th Congress of Polish Economists 671 Selected publications by the Polish Economic Society 673