Załącznik nr 19 Postępowanie z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi Styczeń 2008
Spis Treści 1 Postępowanie z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi w miejscu ich powstania... 3 1.1 Identyfikacja i klasyfikowanie odpadów... 3 2 Zbieranie odpadów medycznych w miejscach ich powstawania... 4 2.1 Oznaczenie... 4 2.2 Częstotliwość opróŝniania... 5 2.3 Magazynowaniu odpadów medycznych w zakładach opieki zdrowotnej oraz innych podmiotach udzielających świadczeń zdrowotnych... 5 2.4 Transport wewnętrzny odpadów medycznych... 6 2.5 Dezynfekcja... 7 3 Odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania... 7 2
1 Postępowanie z odpadami medycznymi i weterynaryjnymi w miejscu ich powstania 1.1 Identyfikacja i klasyfikowanie odpadów Odpady medyczne powstałe w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych w jednostkach ochrony zdrowia oraz w podmiotach prowadzących badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny zbiera się selektywnie w miejscach ich powstawania z podziałem na odpady zakaźne, specjalne i pozostałe. Klasyfikowanie odpadów medycznych następuje celem określenia właściwego sposobu postępowania z określonymi rodzajami odpadów medycznych i weterynaryjnych: odpady medyczne i weterynaryjne zawierające części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty słuŝące do jej przechowywania oraz inne odpady, które zawierają Ŝywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują choroby u ludzi i zwierząt (np. opatrunki, zainfekowane pieluchomajtki, podkłady), zuŝyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie o właściwościach zakaźnych, pozostałości z Ŝywienia pacjentów oddziałów zakaźnych (o kodach 18 01 02*, 18 01 03*, 18 01 80* i 18 01 82*) nazywane są odpadami zakaźnymi, są to odpady niebezpieczne, które zawierają Ŝywe mikroorganizmy lub ich toksyny, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do przyjęcia, Ŝe wywołują choroby zakaźne u ludzi lub innych Ŝywych organizmów; odpady medyczne zawierające: chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne, leki cytotoksyczne i cytostatyczne, odpady amalgamatu dentystycznego (o kodach 18 01 06*, 18 01 08* i 18 01 10*), nazywane są odpadami specjalnymi, są to odpady niebezpieczne, które zawierają substancje chemiczne, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, Ŝe wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych Ŝywych organizmów albo mogą być źródłem skaŝenia środowiska; odpady medyczne zawierające: narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (jednak bez Ŝywych drobnoustrojów chorobotwórczych o których wiadomo lub co do 3
których istnieją wiarygodne podstawy Ŝe wywołują choroby u ludzi i zwierząt), chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niŝ niebezpieczne, leki nie cytotoksyczne i cytostatyczne, zuŝyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie nie posiadające właściwości zakaźnych (o kodach 18 01 01, 18 01 04, 18 01 07, 18 01 09 i 18 01 81), nazywane są odpadami pozostałymi, są to odpady medyczne nie- posiadające właściwości niebezpiecznych. 2 Zbieranie odpadów medycznych w miejscach ich powstawania Odpady zakaźne oraz specjalne zbiera się selektywnie w miejscach ich powstawania, uwzględniając sposób ich unieszkodliwiania lub proces odzysku. Odpady te z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do pojemników lub worków jednorazowego uŝycia z folii polietylenowej, nieprzezroczystych, wytrzymałych, odpornych na działanie wilgoci i środków chemicznych, z moŝliwością jednokrotnego zamknięcia. Worki jednorazowego uŝycia umieszcza się na stelaŝach lub w sztywnych pojemnikach (jednorazowego lub wielokrotnego uŝycia) w taki sposób, aby ich górna, wywinięta na szerokość około 20 cm krawędź nie uległa skaŝeniu. Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie pojemnikach jednorazowego uŝycia. Pojemniki te umieszcza się w miejscach powstawania odpadów. 2.1 Oznaczenie KaŜdy pojemnik i kaŝdy worek jednorazowego uŝycia powinny posiadać: widoczne oznakowanie, świadczące o rodzaju odpadów w nich przechowywanych; widoczne oznakowanie, świadczące o miejscu pochodzenia odpadów; datę zamknięcia; informacje pozwalające zidentyfikować osobę zamykającą pojemnik lub worek. 4
Odpady zakaźne inne z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach gromadzi się w workach koloru czerwonego. Odpady specjalne gromadzi się w workach koloru Ŝółtego. Pozostałe odpady medyczne inne niŝ niebezpieczne gromadzi się w workach koloru niebieskiego. 2.2 Częstotliwość opróŝniania Pojemniki lub worki na odpady niebezpieczne naleŝy wymieniać na nowe nie rzadziej niŝ jeden raz dziennie. Pojemniki lub worki mogą być wypełnione nie więcej niŝ do 2/3 ich objętości. Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach naleŝy wymieniać na nowe nie rzadziej niŝ co 48 godzin. Pojemniki mogą być wypełnione nie więcej niŝ do 2/3 ich objętości. Z odpadami pozostałymi postępuje się tak jak z odpadami komunalnymi, czyli naleŝy je zbierać selektywnie z rozdzieleniem na: papier, szkło, plastik, wielomateriałowe, metal, biodegradowalne i niebezpieczne. Odpady te mogą być zbierane w pojemnikach wielokrotnego uŝytku Niedopuszczalne jest otwieranie raz zamkniętych pojemników lub worków jednorazowego uŝycia z odpadami zakaźnymi i odpadami specjalnymi. 2.3 Magazynowaniu odpadów medycznych w zakładach opieki zdrowotnej oraz innych podmiotach udzielających świadczeń zdrowotnych Dopuszczalne jest magazynowanie niebezpiecznych odpadów medycznych na terenie jednostek ochrony zdrowia poza miejscem ich powstawania w odpowiednio przystosowanych do tego celu pomieszczeniach, które powinno: 1) posiadać ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję; 2) być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych zwierząt 5
3) posiadać drzwi wejściowe bez progu, których minimalna szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny wjazd i wyjazd środka transportu wewnętrznego oraz dostęp obsługi; 4) posiadać wydzielone boksy w zaleŝności od rodzajów magazynowanych odpadów medycznych, zgodne z zasadami ich sortowania w miejscach powstawania; 5) posiadać wentylację zapewniającą podciśnienie, z zapewnieniem filtracji odprowadzanego powietrza; 6) być zabezpieczone przed dostępem osób nieupowaŝnionych; 7) być przeznaczone wyłącznie do magazynowania odpadów medycznych i posiadać niezaleŝne wejście. W przedsionku do pomieszczenia lub w najbliŝszym sąsiedztwie tego pomieszczenia powinny znajdować się umywalka z ciepłą i zimną wodą, wyposaŝona w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczniki jednorazowego uŝytku lub suszarkę do rąk. Czas magazynowania odpadów zakaźnych nie moŝe przekraczać 48 godzin w pomieszczeniach o temperaturze wyŝszej niŝ 10 C. W temperaturze poniŝej 10 C zakaźne odpady medyczne mogą być magazynowane tak długo, jak pozwalają na to ich właściwości, ale nie dłuŝej niŝ 14 dni. Po kaŝdym usunięciu odpadów pomieszczenie lub miejsce magazynowania powinno być poddane dezynfekcji, a następnie umyte. W przypadku powstawania niewielkich ilości odpadów medycznych moŝna je magazynować w wydzielonych chłodzonych miejscach w szczelnie zamkniętych pojemnikach. 2.4 Transport wewnętrzny odpadów medycznych Transport wewnętrzny odpadów medycznych z miejsca powstawania do miejsca magazynowania, unieszkodliwiania lub odbioru odbywa się środkami transportu przeznaczonymi wyłącznie do tego celu. Do transportu wewnętrznego odpadów zakaźnych uŝywa się wózków zamykanych. W jednostkach ochrony zdrowia transport wewnętrzny odpadów odbywa się wydzielonymi drogami. 6
2.5 Dezynfekcja Środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemniki wielokrotnego uŝycia naleŝy zdezynfekować i umyć po kaŝdym uŝyciu. W jednostkach ochrony zdrowia naleŝy wydzielić miejsce przeznaczone do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowych środków transportu wewnętrznego odpadów i pojemników wielokrotnego uŝycia. Miejsce przeznaczone do dezynfekcji powinno mieć: 1) ściany i podłogi wykonane z materiałów gładkich, łatwo zmywalnych i umoŝliwiających dezynfekcję; 2) zawór ze złączką do węŝa i spust podłogowy; 3) drzwi wejściowe bez progu, których minimalna szerokość i wysokość powinna gwarantować swobodny wjazd i wyjazd środka transportu wewnętrznego oraz dostęp obsługi; 4) wydzieloną w nim część do mycia i dezynfekcji oraz czystą do przechowywania wydezynfekowanych środków transportu wewnętrznego i pojemników wielokrotnego uŝycia. 3 Odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania Odpady medyczne powstałe w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych w miejscu wezwania powinny zostać usunięte przez osoby udzielające świadczeń zdrowotnych, zgodnie z procedurą wewnętrzną. Jednostki ochrony zdrowia oraz podmioty prowadzące badania i doświadczenia naukowe w zakresie medycyny posiadają opracowaną procedurę postępowania z odpadami medycznymi, a na stanowiskach pracy znajdują się instrukcje dotyczące zasad selektywnego zbierania odpadów na danym stanowisku pracy. 7