ROTUNDA - 8 -
Fot.R.1 Rotunda, widok w kierunku północnym Fot.R.2 Rotunda, widok w kierunku zachodnim - 9 -
Fot.R.3 Rotunda, widok w kierunku wschodnim Fot.R.4 Rotunda, widok w kierunku południowym - 10 -
Fot.R.5 Rotunda, kopuła - 11 -
Fot.R.6 Rotunda, malowidło w kopule południowe Fot.R.7 Rotunda, malowidło w kopule wschodnie Fot.R.8 Rotunda, malowidło w kopule północne Fot.R.9 Rotunda, malowidło w kopule zachodnie - 12 -
Fot.R.10 Rotunda, płycina pod niszą. Popękana, nierówna powierzchnia dekoracji ścian. Fot.R.11 Rotunda, południowa strona sali. Na granicy podciągania kapilarnego widoczne wykwity soli. - 13 -
Fot.R.12 Rotunda, fragment stiukowej dekoracji ścian w świetle UV. Widoczna granica uzupełnień z lat 60-tych XX w. Fot.R.13 Rotunda, zachodnia strona sali. Na granicy podciągania kapilarnego widoczne wykwity soli. Fot.R.14 Rotunda, fragment kolumny. Różniące się kolorystycznie uzupełnienia stiuku. - 14 -
Fot.R.15 Rotunda, przejście do Sali Salomona. Duże powierzchnie rekonstrukcji stiuków odbiegają kolorem od stiuków oryginalnych. Fot.R.16 Rotunda, fragment ściany w świetle UV. Widoczne dwa rodzaje uzupełnień stiuków. Na góże fragment oryginau. - 15 -
STAN ZACHOWANIA Marmoryzacja jest miejscami silnie spękana i odspojona. W dolnej partii widoczne zmiany kolorystyczne wynikające z podciągania kapilarnego wilgoci. W przy górnej granicy podciągania wilgoci widoczne zniszczenia będące skutkiem krystalizacji soli ropuszczalnych w wodzie. Uzupełnienia stiuku wykonane w latach 60-tych XX w. (ok. 15% powierzchni) różnią się kolorystycznie od otaczającego oryginału. Powierzchnia ciemniejszych płycin nierówna, widoczne wyraźne różnice poziomów poszczególnych fragmentów oryginału. Elementy sztukaterii (gzyms, kapitele, oprawa otworów drzwiowych, malowideł i okulusa) silnie zabrudzone, można zaobserwować drobne ubytki w masie. Na gzymsie i oprawie otworów drzwiowych widoczne pęknięcia. Powierzchnia malowideł silnie pociemniała, miejscami kompozycja jest słabo czytelna. Widoczne lokalne wybłyszczenia i wertykalne spękania biegnące przez całą wysokość tonda. ZAŁOŻENIA KONSERWATORSKIE Podstawowym założeniem jest usunięcie czynników niszczących oraz zachowanie i konserwacja oryginalnej substancji zabytkowej. Przywrócenie walorów estetycznych powinno nastąpić poprzez oczyszczenie obiektu, uzupełnie ubytków we wszystkich elementach oraz retusz w obrębie ubytków. Rekonstrukcja powinna dotyczyć tych obszarów powierzchni, gdzie oryginalna warstwa nie zachowała się, lub jest zachowana śladowo. Przybliżony czas trawania prac określa się na 6 miesięcy. Podstawowe założenia konserwatorskie dla poszczególnych elementów wystroju wnętrza: - Malowidła ścienne: poddać pełnym zabiegom konserwatorskim - Powierzchnie sztukaterii: poddać konserwacji - Marmoryzacje: powierzchnie oryginalne poddać pełnej konserwacji, różniące się kolorystycznie partie rekonstruowane w latach 60-tych ocenić pod kontem pozostawienia. Ewentualne rekonstrukcje i uzupełnienia stiuku należy wykonać w technice oryginalnej. - Elementy metalowe, detale stolarki: poddać konserwacji - Stolarka drzwiowa: poddać konserwacji PROGRAM PRAC I HARMONOGRAM Harmonogram Przewidziany czas wykonania prac konserwatorskich dla pomieszczenia: 6 miesięcy. Harmonogram wykonywanych prac powinien uwzględnić charakterystykę wykonywanych czynności. Ostateczna kolejność podejmowanych działań wynikać będzie z orzeczenia o stanie zachowania obiektu - 16 -
po wnikliwym zapoznaniu się z przedmiotem prac. 1. Wykonanie szczegółowych badań pozwalających rozpoznać stan zachowania obiektu, ustalić technikę i technologię wykonania oryginału i rekonstrukcji (na podstwie przeprowadzonych badań możliwe są zmiany projektowe) 2. Spożądzenie szczegółowej dokumentacji fotograficznej i opisowej wszystkich elementów wnętrza 3. Zabezpieczenie powierzchni zabytkowej, demontaż elementów ruchomych 4. Montaż rusztowań 5. Oczyszczenie z naleciałości i warstw wtórnych elementów znajdujących się w pomieszczeniu (w kolejności od sufitu do posadzki) 6. Konsolidacja strukturalna warstw technologicznych obiektu 7. Uzupełnienie ubytków, scalanie kolorystyczne wypełnień 8. Montaż elementów uprzednio zdemontowanych 9. Demontaż rusztowań i zabezpieczeń obiektu. Dekoracyjne wyprawy i detali architektoniczny: Stiuk 1. Oczyszczenie powierzchni stiuku 2. Odsalanie przebarwionych sztukaterii metodą swobodnej migracji do rozszerzonego środowiska 3. Konsolidacja tynku z murem (w miejscach występowania rozwarstwień i pęcherzy) 4. Usunięcie wtórnych, wadliwych, zmienionych kolorystycznie uzupełnień stiuku 5. Uzupełnienie brakujących elementów (masa stiukowa oparta na bazie materiałów zgodnych z technologia oryginału) z zachowaniem odpowiednich barw i wzoru (użylenia). 6. Szlifowanie powierzchni uzupełnień oraz zmatowiałych powierzchni 7. Przeklejenie uzupełnień 8. Polerowanie (szlifowanie powierzchni materiałami polerskimi o wysokiej miałkości) 9. Zabezpieczenie powierzchni stiuku. Elementy zdobnicze: Sztukaterie 1. Oczyszczenie powierzchni sztukaterii 2. Podklejenie odspojonych fragmentów oryginału 3. Usunięcie wtórnych, wadliwych uzupełnień 4. Uzupełnienie uszkodzonych fragmentów detalu masą sztukatorską 5. Opracowanie powierzchni uzupełnień - 17 -
Polichromia: Dekoracja malarska ścian 1. Badania chemiczne i stratygraficzne malowideł. 2. Oczyszczenie powierzchni malowideł z zabrudzeń i wtórnych warstw malarskich 3. Utrwalenie oryginalnej warstwy malarskiej. 4. Konsolidacja odspojonych fragmentów warstwy malarskiej z podłożem 5. Podklejenie odspojonych tynków i spękań. 6. Wypełnienie ubytków zaprawy kitami imitującymi fakturę powierzchni 7. Punktowanie ubytków warstwy malarskiej kropką lub plamą (w zalezności od stopnia zniszczenia oryginalnej polichromii), podkład lawowany. Stolarka drzwiowa 1. Demontaż obiektów (właściwe oznakowanie elementów) 2. Oczyszczenie powierzchni drewna metodą chemiczno-mechaniczną 3. Dezynfekcja drewna 4. Uzupełnienie ubytków drewna (fleki, szpachlówka) 5. Nałożenie i opracowanie powierzchni zaprawy 6. Wykonanie podkładów pozłotniczych 7. Rekonstrukcja pozłotnictwa 8. Montaż obiektów Elementy wykonane z metalu 1. Demontaż elementów. 2. Oczyszczenie metalu z powłok lakierów 3. Oczyszczenie metalu/mosiądz/ z nawarstwień powierzchniowych 4. Zabezpieczenie metalu 5. Montaż obiektów. - 18 -