Galerie handlowe wybór efektywnego energetycznie systemu klimatyzacji W niniejszym artykule przedstawiono różne rozwiązania systemów klimatyzacyjnych wykorzystywanych w obiektach typu galerie handlowe. Zwrócono uwagę na istotne aspekty związane z eksploatacją, które powinny zostać wzięte pod uwagę przy analizach wyboru optymalnego systemu. Dokonano próby porównania różnych systemów z odniesieniem się do aktualnie realizowanych obiektów oraz parametrów technicznych najczęściej wykorzystywanych amerykańskich pomp ciepła". Przedstawiono różnice w parametrach technicznych dla rozwiązań europejskich" i amerykańskich" i ich wpływie na system klimatyzacyjny. Systemy klimatyzacyjne w galeriach handlowych W galeriach handlowych z uwagi na ich specyfikę stosowane są najczęściej trzy typy systemów: systemy WLHP systemy scentralizowane z funkcją free-cooling systemy scentralizowane jednokanałowe Systemy WLHP Na rysunku 1 przedstawiono poglądowy schemat instalacji WLHP. W jej skład wchodzą pompy ciepła typu woda-woda i woda-powietrze, obieg pierścieniowy i pompy cyrkulacyjne.
Rys. 1. Schemat ideowy instalacji WLHP (opis w tekście). Pompy ciepła z odwracalnym obiegiem chłodniczym i skraplaczem chłodzonym wodą Pompy ciepła są umieszczane w poszczególnych, niezależnych termicznie, pomieszczeniach lub strefach budynku. Odwracalny obieg chłodniczy pozwala na utrzymanie wymaganej temperatury w pomieszczeniu lub strefie niezależnie od tego czy pomieszczenie wymaga grzania czy chłodzenia. Pierścień wodny z niezbędnymi pompami i zasobnikami ciepła Woda krążąca w obiegu musi być utrzymywana w pewnym zakresie temperatur. Najczęściej zakres ten wynosi minimalnie od 15 C i maksymalnie do 36 C. Temperatury te pozwalają na wyeliminowanie izolacji termicznej rurociągów. Natężenie przepływu wody w sieci może być stałe lub zmienne zależnie od zastosowanego układu hydraulicznego. Instalacja grzewcza i chłodnicza Jako źródło ciepła wykorzystywane są standardowe źródła grzewcze, jakimi są: kotły gazowe, kotły olejowe, wymiennikownie sieci ciepłowniczej, itp. Do podgrzewania wody może być również wykorzystywane ciepło odpadowe m.in. z rekuperatorów odzyskujących energię cieplną, skraplaczy agregatów chłodniczych, skraplaczy pomp ciepła pracujących w trybie chłodzenia, itp. Centralne źródło chłodu stanowić mogą sprężarkowe agregaty chłodnicze lub otwarte i zamknięte wieże chłodnicze. Systemy scentralizowane z funkcją free-cooling Tego typu system składa się z centralnego źródła chłodu, jakim jest sprężarkowy agregat chłodniczy, centralnego źródła ciepła oraz odbiorników chłodu, jakimi są klimakonwektory wentylatorowe. Wentylokonwektory połączone są ze źródłem ciepła i chłodu za pomocą czterorurowej instalacji hydraulicznej. W przeważającej liczbie godzin pracy w sezonie pomieszczenia wymagają doprowadzenia chłodu, zatem nieodzownym wyposażeniem agregatu chłodniczego jest opcjonalny free-cooling. Powietrze świeże wstępnie obrabiane jest z wykorzystaniem odrębnych central dachowych typu roof-top, a następnie uzdatnione transportowane jest instalacją kanałową bezpośrednio do klimatyzowanego pomieszczenia lub do klimakonwektora wentylatorowego (po stronie ssawnej lub tłocznej).
Rys. 2a. Schemat ideowy instalacji scentralizowanej. Powietrze świeże doprowadzone bezpośrednio do klimatyzowanego pomieszczenia. Rys. 2b. Schemat ideowy instalacji centralizowanej. Powietrze świeże doprowadzone bezpośrednio do jednostki wewnętrznej (klimakonwektora wentylatorowego). Systemy scentralizowane jednokanałowe Systemy te bazują na centralach dachowych typu roof-top wyposażonych we własne źródło grzania i chłodzenia. Uzdatnione powietrze w centrali transportowane jest do wydzielonych pomieszczeń instalacją kanałową. Zielone certyfikaty dla galerii handlowych w Polsce" - to oksymoron?
Pierwsze dwa wymienione powyżej systemy wykorzystywane są do klimatyzacji butików, trzeci system wykorzystywany jest do klimatyzacji wydzielonych stref wspólnych budynku, do jakich należą pasaże lub poszczególne butiki. Ogromne znaczenie dla efektywności energetycznej całego budynku mają efektywności poszczególnych urządzeń. Z uwagi na bardzo dużą popularność systemów WLHP autor skupi się na analizie tych i alternatywnych rozwiązaniach. Można zauważyć, że systemy WLHP są bardziej energooszczędne, w szczególności gdy: budynek posiada pomieszczenia o zróżnicowanych obciążeniach cieplnych, a w szczególności duże strefy wymagające chłodzenia również w zimie (mała powierzchnia przegród zewnętrznych w stosunku do kubatury, duże nasłonecznione przeszklone powierzchnie - duże zyski ciepła przez przegrody przezroczyste, duże wewnętrzne zyski ciepła od ludzi, oświetlenia i urządzeń elektrycznych); pompy ciepła cechują się wysokimi efektywnościami energetycznymi zarówno w trybie chłodzenia (EER ok. 4,5) jak i grzania (COP ok. 5 i wyżej); w miesiącach zimowych można wykorzystać darmową lub odzyskaną energię cieplną; okresy, w których jednoczesne zapotrzebowanie na grzanie i chłód są stosunkowo długie; zyski ciepła są wyższe od strat ciepła; są porównywane do tradycyjnego systemu z agregatem chłodniczym nie wyposażonym w funkcję free-cooling. To tyle teorii, teraz warto przyjrzeć się praktycznym realizacjom tego typu instalacji w Polsce. W praktyce instalacje wykonywane są na amerykańskich" rozwiązaniach pomp ciepła. Oferowane są one przez kilku producentów w Polsce i cechują się one tym, że: posiadają stosunkowo niską cenę; w całkowitej mocy chłodniczej duży udział stanowi utajona moc chłodnicza, co powoduje konieczność stosowania przewymiarowanych urządzeń o dużo większej wydajności całkowitej, tak by spełnić wymagania dotyczące jawnej mocy chłodniczej; duży udział mocy chłodniczej utajonej w całkowitej mocy chłodniczej powoduje, że system jest nieefektywny i niewydajny, energochłonne układy sprężarkowe pracują na wykraplanie wilgoci, która w rzeczywistości trafia do kanalizacji; posiadają bardzo niskie wskaźniki efektywności energetycznej; powodują bardzo duże zużycie energii elektrycznej nawet do 40% wyższe od innych europejskich rozwiązań; powodują bardzo duże koszty eksploatacyjne, po pierwsze z uwagi na ich niskie efektywności energetyczne, po drugie poprzez zwiększone zapotrzebowanie mocy chłodniczej wież chłodniczych (koszt energii elektrycznej silników elektrycznych napędzających wentylatory i pompy zraszające; ogromne koszty uzdatniania wody) oraz zapotrzebowanie na ciepło przez centralne źródło ciepła. Można zauważyć, że zwiększone zapotrzebowanie na moc elektryczną przez pompy ciepła generować będzie zwiększone zapotrzebowanie mocy chłodniczej dla wież chłodniczych. Dodatkowo duży udział mocy chłodniczej utajonej w całkowitej mocy chłodniczej pomp ciepła powoduje konieczność przewymiarowania urządzeń (pomp ciepła i wież chłodniczych).
Ma to gigantyczny wpływ na wyniki analizy kosztów inwestycyjnych związanych z zakupem urządzeń. Często inwestorzy kierują się prostym wyznacznikiem kosztów, działając w ten sposób, że dokonywane jest zestawienie wszystkich pomp ciepła, sumowana jest ich cena zakupu oraz moc chłodnicza całkowita. Iloraz kosztów sumarycznej ceny do sumarycznej mocy całkowitej jest dla inwestorów wyznacznikiem jednostkowego zakupu kilowata mocy chłodniczej. Jeżeli zatem amerykańskie" rozwiązania o charakterystyce jak powyżej są weryfikowane pod kątem kosztów zakupu z innymi europejskimi" rozwiązaniami to analiza tych kosztów nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Aby wobec powyższych koszt zakupu instalacji był wiążący, powinna być zsumowana moc chłodnicza jawna wszystkich pomp ciepła, koszt ich zakupu, a także uwzględniony koszt zakupu wież chłodniczych. Dopiero suma kosztów zakupu pomp ciepła i wież chłodniczych podzielona przez sumaryczną jawną moc chłodniczą daje obraz rzeczywistych kosztów inwestycyjnych. Pytanie wydaje się zasadnicze, dlaczego inwestorzy postępują w ten sposób? Subiektywnie autor może stwierdzić, że: inwestorzy dokonują zakupu centralnego źródła chłodu (tańsza wieża chłodnicza, a nie agregat chłodniczy) i dlatego wybierane są systemy WLHP a nie inne alternatywne rozwiązania; koszt zakupu drogich pomp ciepła przenoszony jest na najemców; koszt eksploatacji systemów opartych na bardzo energochłonnych pompach ciepła przerzucany jest na najemców; wysokie koszty uzdatniania wody dla wież chłodniczych są również przerzucane na najemców; im wyższe koszty eksploatacyjne tym większe zyski pozostają po stronie inwestora sprzedającego na własnych warunkach energię elektryczną najemcom; brak czasu i niewiedza ze strony inwestora; pozorne oszczędności kosztów inwestycyjnych przedstawiane potencjalnym najemcom w butikach (pozornie niższe ceny zakupu pomp ciepła, w rzeczywistości droższe systemy o droższych kosztach eksploatacji). W jaki sposób dokonać doboru urządzeń systemu WLHP, by system był efektywny energetycznie oraz czy istnieją inne alternatywne systemy o wysokiej efektywności energetycznej? Po pierwsze należy podchodzić z pewnym dystansem do spraw efektywności energetycznej, gdyż opierając się na reklamie wszystkie systemy i wszystkie urządzenia, wszystkich producentów są obecnie efektywne energetycznie. Po drugie weryfikując dane techniczne urządzeń. Optymalny dobór pomp ciepła systemów WLHP W celu zobrazowania na co zwrócić uwagę dobierając pompy ciepła autor pragnie się posłużyć następującym przykładem porównawczym. Poniżej przedstawiono zapytanie ofertowe projektanta na jeden z obiektów typu centrum handlowe oraz propozycję rozwiązań amerykańskich - oznaczmy ją jako koncernu A" oraz europejskiego producenta - oznaczmy ją jako E".
Zapytanie ofertowe projektanta dotyczące pojedynczego pomieszczenia: Q ch,j = 5,25 kw Q ch,c = 6,18 kw T pom = 24 C/19 C (term. "suchy"/ term. "mokry") Czynnik woda 30/36 C Parametr Koncern "A" Koncern "B" Wydajność chłodnicza całkowita 8,71 kw 7,91 kw Wydajność chłodnicza jawna 5,32 kw 5,32 kw Wydajność chłodnicza utajona 3,39 kw 2,59 kw Pobór mocy elektrycznej 2,29 kw 1,60 kw Efektywność energetyczna EER 3,80 4,94 Orientacyjnie zapotrzebowanie na chłód dla galerii handlowych wynosi około 3,0 MW mocy chłodniczej całkowitej, zakładając w złożonym zapytaniu stosunku mocy chłodniczej jawnej do całkowitej 0,85 (co odpowiada sumarycznej mocy chłodniczej jawnej 2,55 MW) i opierając się na powyższych doborach otrzymujemy: Parametr Zapotrzebowanie mocy chlodniczej całkowitej Koncern "A" Koncern "B" 3000 kw 3000 kw Zapotrzebowanie mocy chłodniczej jawnej 2550 kw 2550 kw Ilość pomp ciepła 480 szt. 480 szt. Sumaryczna wydajność chłodnicza całkowita 4180 kw 3796 kw Sumaryczna wydajność chłodnicza jawna 2553 kw 2553 kw Sumaryczna wydajność chłodnicza utajona 1627 kw 1243 kw Pobór mocy elektrycznej 1100 kw 768 kw Efektywność energetyczna EEF 3,8 4,94 Zapotrzebowanie mocy chłodniczej dla wież 5280 kw 4564 kw Wybierając europejskie" rozwiązania pomp ciepła uzyskujemy: średnią sprawność systemu o 30% wyższą; o 30% mniejsze zużycie energii elektrycznej (o 332 kw mniejsze); o 25% mniejsze straty związane z mocą chłodniczą utajoną traconą na klimatyzację (384 kw mniejsze); ponad 15% mniejsze zapotrzebowanie mocy dla wież chłodniczych (716 kw mniejsza).
Jak widać z powyższego przykładu optymalizując dobór każdej pompy w poszczególnych pomieszczeniach, a także kierując się europejskimi wzorcami jeśli chodzi o dziedzinę efektywności energetycznej generowane są gigantyczne oszczędności zarówno eksploatacyjne jak również możliwe inwestycyjne (zakup mniejszych wież chłodniczych). Optymalny dobór wież chłodniczych dla systemów z pompami ciepła WLHP Optymalny dobór wież chłodniczych, jak wynika z powyższych kalkulacji, wynika przede wszystkim z doboru pomp ciepła z nią współpracujących. Dobór rozwiązań europejskich pomp ciepła o wysokiej efektywności oraz o niskim stosunku utajonej do całkowitej mocy chłodniczej już na wstępie gwarantuje niskie koszty zakupu wieży oraz niższe koszty eksploatacji. Koszty eksploatacji związane są zarówno z poborem mocy elektrycznej przez silniki wentylatorów i pomp zraszających, ale również kosztami uzdatniania wody dla wież chłodniczych (spowodowane ubytkami wody na wskutek porywania i odparowania). We wszystkich analizach pomijane są koszty uzdatniania wody dla wież chłodniczych. Aby zobrazować pewne wartości i uświadomić pewne wartości projektantom, najemcom oraz innym zainteresowanym osobom tutaj również można posłużyć się przykładem z realizacji jednego z obiektów. Zapotrzebowanie na moc chłodniczą wież wynika z sumy mocy chłodniczych całkowitych wszystkich pomp ciepła oraz ich poboru mocy elektrycznej i wynosiło dla analizowanego obiektu 4 380 kw dla parametrów wody 34/28 C i dla temperatury wg termometru mokrego równej 21,5 C. Ubytki wody spowodowane odparowaniem wynoszą w przybliżeniu: 1,74 l/s, z kolei straty wody spowodowane unoszeniem w przybliżeniu: 0,122 l/s. Razem: 1,862 l/s = 6,70 m 3 /h. Zakładając, że wieże chłodnicze pracują przez 12 godzin w ciągu dnia zużycie wody wynosi: 6,70x 12 = 80,4 m 3 wody na dobę. Zakładając koszt uzupełnienia wody i jej uzdatniania na poziomie 15 PLN dzienny koszt użytkowania wież wynosi: 80,4 m 3 15 PLN/m 3 = 1206 PLN/dzień Jest jeszcze jedna bardzo ważna i zazwyczaj pomijana kwestia. Wieże chłodnicze dostarczane na obiekty typu galerie handlowe są dostarczane z wymiennikiem nieożebrowanym, który posiada niską wydajność przy pracy na sucho". Wynika to z braku ożebrowania. Z tego powodu wieże chłodnicze pracują przez dłuższy czas na mokro" z załączonym zraszaniem. Koszt ożebrowania czy to połowy czy też całego wymiennika jest znaczny, ale z uwagi, iż zakup wieży należy do gestii inwestora łatwiej" jest dla niego zakupić tańsze urządzenie, a zwiększone koszty użytkowania przerzucić na najemców.
Przy założeniu, że urządzenia będą pracowały na mokro do temperatury ok. +3 C, bo poniżej tej temperatury konieczne jest opróżnienie wanny zbiorczej pod wieżę w celu zabezpieczenia przed zamarzaniem, można szacować liczbę dni pracy na poziomie ok. 130 w ciągu roku. Szybka kalkulacja pokazuje, że koszt uzdatniania wody na poziomie: 130 dni 1206 PLN/dzień = 156780 PLN/sezon jest to ogromny koszt i do tej pory zazwyczaj pomijany. Oczywiście każdy obiekt mniej lub więcej będzie się różnił w stosunku do danych tutaj zakładanych, powyższa kalkulacja ma na celu jedynie zobrazowanie pewnych, aczkolwiek realnych wartości. Porównanie systemów WLHP oraz systemów scentralizowanych z free-cooling Można zauważyć, że oprócz systemów WLHP wykorzystywane są również systemy scentralizowane z funkcją free-cooling. Na potrzeby jednej z galerii handlowych autor dokonał porównania kosztów eksploatacji trzech systemów: Systemów WLHP z pompami ciepła wysokiej efektywności energetycznej; Systemów WLHP z pompami ciepła o niskiej efektywności energetycznej; Systemów scentralizowanych z free-cooling. Z uwagi na ogólną kalkulację autor założył, że galeria handlowa czysto teoretycznie będzie pracowała 24 h/dobę. Takie same warunki będą dotyczyły wszystkich trzech porównywanych systemów. Poniższa kalkulacja jest tylko szacunkowa i jej zadaniem jest oszacowanie pewnych zależności w odniesieniu do jednej platformy przyjętych założeń. Pozostałe przyjęte założenia: Zapotrzebowanie na moc chłodniczą - 3 299 kw; Zapotrzebowanie na moc grzewczą - 1 188 kw; Orientacyjna liczba sztuk urządzeń - 330 (po 10 kw); Koszt jednostkowy energii elektrycznej przyjęto na poziomie - 0,40PLN/kWh; Koszt jednostkowy gazu ziemnego przyjęto na poziomie - 1,41 PLN/m 3 ; Ciepło wytwarzane z wykorzystaniem kotła gazowego o sprawności 89%. Wartość opałowa gazu ziemnego: 33 600 kj/m 3 ; Czas występowania temperatur powietrza zewnętrznego w zakresie 35 15 C to 2 240 godzin/sezon; Czas występowania temperatur powietrza zewnętrznego w zakresie 15 0 C to 4 659 godzin/sezon; Czas występowania temperatur powietrza zewnętrznego w zakresie 0-20 C to 1 862 godzin/sezon; Powyższe umowne okresy pracy zostały przyjęte szacunkowo; Liczba jednostek wewnętrznych jest taka sama niezależnie od przyjętego systemu (pompy ciepła i klimakonwektory) i wynosi 330 sztuk; Wskaźnik efektywności energetycznej pomp ciepła o wysokiej efektywności energetycznej EER 4,52, stosunek mocy chłodniczej jawnej do całkowitej 0,80. Wskaźnik COP 5,3; Wskaźnik efektywności energetycznej pomp ciepła o niskiej efektywności energetycznej EER 3,5, stosunek mocy chłodniczej jawnej do całkowitej 0,80. Wskaźnik COP 4,3; Współczynnik efektywności energetycznej agregatu chłodniczego EER 3,12 - klasa A wg
EUROVENT, Free-cooling: start przy 10 C, 100% przy -5 C powietrza zewnętrznego; Przy obliczeniach kosztów eksploatacji pominięto koszty związane z uzdatnianiem wody dla wież chłodniczych, które mogą istotnie wpływać na koszty eksploatacji systemów WLHP. Zostały one podane jako szacunkowe w zbiorczej tabeli; Parametry pracy: 1. 2. system WLHP: woda w pętli 30/36 C - lato; 20/16 C - zima; powietrze 24 C - lato, 20 C - zima; powietrze zewnętrzne 32 C, parametry pracy wież chłodniczych 33/27 C,nt m = 21 C; system z klimakonwektorami: woda 7/12 C, 35% wodny roztwór glikolu; powietrze 24 C - lato, 20 C - zima; powietrze zewnętrzne 32 C. Praca systemu w zakresie pomiędzy 35 a 15 C Liczba godzin w sezonie - 2 240 godzin. Przyjęto, że wszystkie urządzenia pracują w trybie chłodzenia: System WLHP - łączne zapotrzebowanie na energię elektryczną przez WLHP - 2 299 825 kwh. System scentralizowany z free-cooling łączne zapotrzebowanie na energię elektryczną przez agregaty - 2 914 153 kwh. Różnica w zapotrzebowaniu na energię elektryczną wynosi 614 328 kwh na korzyść systemu WLHP, co odpowiada różnicy w kosztach eksploatacji na poziomie 245 731 PLN/sezon. Praca systemu w zakresie pomiędzy 15 a 0 C Liczba godzin - 4 659 godzin. Przyjęto, że połowa urządzeń pracuje w trybie grzania i połowa w trybie chłodzenia. Założono, że system WLHP w pełni bilansuje się pod kątem doprowadzenia mocy chłodniczej i cieplnej do systemu WLHP (wieża chłodnicza i kocioł nie pracują). System WLHP - łączne zapotrzebowanie energii elektrycznej -2 283 142,95 kwh. System z klimakonwektorami wentylatorowymi. Razem zapotrzebowanie na energię elektryczną przez agregat - 2 245 906 kwh. Zapotrzebowanie na gaz - 132 927 m 3 /sezon. Różnica w zapotrzebowaniu na energię elektryczną wynosi 37 236 kwh na korzyść systemu z klimakonwektorami, co odpowiada kosztom eksploatacji na poziomie 14 894 PLN/sezon. Z uwagi na konieczność doprowadzenia ciepła dla systemu z klimakonwektorami należy uwzględnić koszt gazu -187 427 PLN. Sumarycznie różnica w kosztach eksploatacji wynosi - 172 532 PLN/sezon na korzyść systemu WLHP. Praca systemu w zakresie pomiędzy 0 a -20 C Liczba godzin pracy - 1 862 godziny. Założono, że wszystkie urządzenia pracują w trybie grzania. System WLHP - zapotrzebowanie na moc/energię elektryczną dla pomp ciepła - 156,8 kw/291 961,60 kwh. Zapotrzebowanie na gaz - 151 306,18 m 3. Koszt eksploatacji - 213 341 PLN (gaz ziemny) + 116 784 PLN (energia elektryczna) = 330126 PLN.
System z klimakonwektorami - zapotrzebowanie na moc/energię cieplną - 831 kw/1 547 322 kwh. Zapotrzebowanie na gaz - 186 274,72 m 3. Koszt eksploatacji: 262 647 PLN. Różnica w kosztach eksploatacji wynosi 67 479 PLN na korzyść systemu z klimakonwektorami. Łączna różnica kosztach eksploatacji dla ww. założeń wynosi: 350 784 PLN/sezon na korzyść systemu WLHP z pompami o wysokiej efektywności energetycznej. Porównanie kosztów inwestycyjnych System WLHP o wysokiej efektywności: 1. 2. 3. koszt zakupu pomp ciepła: 1 211 850 netto, koszt zakupu wież chłodniczych: 224160 netto, razem: 1 436 010 netto. System scentralizowany z free-cooling: 1. 2. 3. koszt zakupu klimakonwektorów z niezbędnym wyposażeniem: 649 599 netto, koszt zakupu agregatów z funkcją free-cooling: 440 236 netto, razem: 1 089 835 netto. Różnica w kosztach inwestycyjnych - 497 658 netto = 1 990 630 PLN netto na korzyść systemu z klimakonwektorami. Przy założeniu powyżej skalkulowanej oszczędności kosztów eksploatacyjnych systemu WLHP wyposażonego w pompy ciepła o wysokiej efektywności prosty czas zwrotu SPBT wynosi: około 4 lata (bez uwzględnienia kosztów uzdatniania wody dla wież chłodniczych). Dla przyjętych powyższych założeń obliczono, że zastosowanie pomp ciepła o niskiej sprawności EER ok. 3,5 oraz COP ok. 4,3 spowoduje, że system WLHP będzie droższy zarówno w zakupie, jak też podczas eksploatacji w stosunku do systemu scentralizowanego z free-coolingiem. Różnica w kosztach eksploatacji dla ww. założeń wynosi: - 158 428 PLN/sezon. Sumaryczne zestawienie powyższej przedstawionej analizy zawiera tabela przedstawiona poniżej. WLHP o wysokiej sprawności WLHP o niskiej sprawności System scentr. z free-cooling Koszt eksploatacji - 350784 PLN/sezon + 158428 PLN/sezon odniesienie Koszt zakupu 1436010 EUR netto 1292409 EUR netto 1089835 EUR netto Koszt uzdatn. wody ** 210607 PLN/sezon 220695 PLN/sezon brak SPBT ** 10 lat nigdy się nie zwróci * odniesienie
* System nigdy się nie zwróci, co więcej z każdym rokiem będzie genrowal wysokie koszty eksploatacyjne. ** Przy założeniu pracy systemu przez 24 h/dobę przez 7 dni w tygodniu. *** SPBT - prosty czas zwrotny, przy kursie 1 = 4 PLN. Wykres. Zmiana zapotrzebowania na moc cieplną [kw] i chłodniczą [kw] obiektu w funkcji temperatury zewnętrznej [ o C] przyjęta do kalkulacji. Wnioski Bardzo wysokie koszty uzdatniania wody dla wież chłodniczych mają istotny wpływ na koszty eksploatacji systemów WLHP. W powyższej analizie można również uwzględnić wyższe koszty instalacji dla systemów scentralizowanych w stosunku do instalacji systemów WLHP z tym, że trzeba zaznaczyć, iż jest to wydatek jednorazowy, podczas gdy koszty uzdatniania wody są wydatkiem ponoszonym corocznie przez systemy WLHP. Systemy WLHP z pompami ciepła o niskiej efektywności nie mają racji zastosowania w galeriach handlowych z uwagi na zwiększone koszty zakupu oraz wysokie koszty eksploatacji zarówno w odniesieniu do systemów WLHP z pompami ciepła o wysokiej efektywności jak również do systemów scentralizowanych z free-coolingiem. Oczywiście to inwestorzy dokonują wyboru preferowanych przez siebie rozwiązań i jeżeli na własne życzenie wybierane są systemy WLHP z pompami ciepła o niskiej efektywności, które są droższe w zakupie, droższe w eksploatacji i inwestor nie ma ochoty ani czasu lub wystarczającej wiedzy na ich weryfikowanie to jest to tylko jego wyłącznie własna sprawa. Jeżeli jednak odbywa się to przy akceptacji rządu, rezultatem czego są zwiększone wydatki związane z emisją dwutlenku węgla, a także zwiększony wpływ na środowisko naturalne (zanieczyszczone powietrze, którym wszyscy oddychamy), obciążenie sieci energetycznych kraju i jednocześnie tego typu budynki pozwalają sobie na uzyskanie certyfikatów energetycznych o wysokiej klasie
efektywności to wypada tutaj się z tym nie zgodzić. Wątpliwa jest dla autora reputacja organizacji przysługującej takie certyfikaty tego typu energochłonnym obiektom. Warto na to zwrócić uwagę już teraz, a nie po kilkunastu latach, gdy pozostaniemy z budynkami - śmietnikami ekologicznymi o zwiększonej energochłonności. Literatura [1] B. Adamski: System z pompami ciepła połączonymi pierścieniem wodnym Rynek Instalacyjny 05/2006, [2] B. Adamski: Systemy WLHP mity i fakty. Analiza wybranych zagadnień dotyczących systemów pierścieniowych - Chłodnictwo i Klimatyzacja 08/2009, [2] Biuletyny techniczne producentów. Autor: mgr inż. Bartłomiej Adamski - PZITS O/Kraków. Tekst artykułu na podstawie referatu prezentowanego na Forum Wentylacja-Salon Klimatyzacja 2011.