Rola administratorów technicznych budynku szkoły / szkolnych woźnych we wdrażaniu metodologii 50/50 Anna Jaskuła Dyrektor Biura www.pnec.org.pl Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl www.euronet50-50max.eu
Cel prezentacji v Omówienie roli, jaką administratorzy techniczni budynku / szkolni woźni pełnią w zespole ds. energii v Pomoc w przygotowaniu się do pracy z zespołem ds. energii, w tym w: Ø przygotowaniu we współpracy z nauczycielem prowadzącym przeglądu energetycznego szkoły, podczas którego uczniowie będą zwiedzać cały budynek zapoznając się z jego stanem technicznym i sytuacją energetyczną Ø zebraniu i przygotowaniu wszystkich informacji, które będą potrzebne uczniom do oceny sytuacji energetycznej szkoły i przygotowaniu się na ewentualne pytania z ich strony Ø pomocy uczniom we wdrożeniu energooszczędnych rozwiązań
Wprowadzenie Administratorzy techniczni budynku/szkolni woźni odgrywają bardzo ważną rolę w projekcie 50/50. Są oni członkami zespołu ds. energii, uczestniczą w jego spotkaniach i pracach oraz wspierają dzieci w realizacji zadań, do których należą: v zbadanie, w jaki sposób w szkole wykorzystywana jest energia i skąd ona pochodzi v zaproponowanie rozwiązań, które pozwolą na ograniczenie jej zużycia v wdrożenie ww. rozwiązań v przygotowanie kampanii informacyjno- edukacyjnej skierowanej do reszty społeczności szkolnej
Wprowadzenie Jako osoby najlepiej znające budynek szkoły, jego system energetyczny i wykorzystywane urządzenia, administratorzy techniczni/szkolni woźni w szczególności: v pokazują uczniom cały budynek szkoły, zwracając uwagę na różne kwesne związane z wykorzystaniem energii (stan techniczny budynku, instalacje energetyczne, urządzenia wykorzystujące prąd) v pomagają uczniom zrozumieć, jak funkcjonuje szkoła i jej system energetyczny, skąd pochodzi wykorzystywana w niej energia i jak jest ona dystrybuowana po budynku itd. v pomagają uczniom we wdrożeniu zaproponowanych przez nich rozwiązań obejmujących drobne naprawy (np. naprawa cieknących kranów, uszczelnienie nieszczelnych okien) oraz tzw. małe inwestycje (np. umieszczenie srebrnej folii za kaloryferami, wymiana żarówek na bardziej energooszczędne)
Wprowadzenie Metodologia 50/50 szczególna rola administratorów technicznych / szkolnych woźnych Wykorzystanie zaoszczędzonych pieniędzy Zgłoszenie zapotrzebowania na małe inwestycje Krok 2: Pomóż uczniom wdrożyć energooszczędne rozwiązania Kampania informacyjna Przedstawienie propozycji rozwiązań Pomiary temperatury + ocena gospodarowania energią Przegląd energetyczny szkoły Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu Wstępny przegląd energetyczny szkoły Powołanie zespołu ds. Energii Krok 1: Pomóż uczniom poznać i zrozumieć sytuację energetyczną szkoły
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły Podczas spotkań zespołu ds. energii oraz zorganizowanego przez Ciebie przeglądu energetycznego szkoły wyjaśnij uczniom następujące kwesne: 1. Kim jest administrator techniczny budynku szkoły / szkolny woźny? v Jaką funkcję pełni administrator techniczny budynku / szkolny woźny? v Czym się zajmuje? Jakie są jego obowiązki i kompetencje? v Ile jest takich osób w Twojej szkole? Wiedza ta pomoże uczniom lepiej zrozumieć, w jakich działaniach proenergetycznych możesz ich wesprzeć (drobne naprawy, realizacja małych inwestycji, dotarcie do innych grup użytkowników budynku ) Wyjaśnij uczniom, że jesteś specjalistą od budynku szkoły i pomożesz im go lepiej poznać.
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły 2. Jakie źródła energii są wykorzystywane w szkole? Poinformuj uczniów o wszystkich źródłach energii wykorzystywanych w szkole i skąd one pochodzą: v Energia elektryczna v Paliwa kopalne (olej opałowy, gaz ziemny itd.) v Energia słońca (kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne) v Biomasa (drewno, pelety drzewne, zrębki drewniane, itd.) v Energia wiatru (turbina wiatrowa) v Inne
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły 3. Omów z uczniami wszystkie wykorzystywane w szkole źródła energii. Jak energia dostaje się do szkoły, jak jest po niej rozprowadzana i jak kontrolowane jest jej zużycie? ENERGIA ELEKTRYCZNA v Powiedz uczniom skąd pochodzi wykorzystywana w szkole energia elektryczna v Pokaż im liczniki energii i wyjaśnij jak działają v Wprowadź podstawowe jednostki pomiaru zużycia energii elektrycznej v Wytłumacz uczniom, które urządzenia w szkole wykorzystują energię i pokaż, gdzie się one znajdują. Które z nich zużywają najwięcej energii, a które najmniej? v Powiedz uczniom jakie jest aktualne roczne zużycie energii w szkole i jakie koszty się z tym wiążą v Zasugeruj uczniom możliwe sposoby ograniczenia tego zużycia v Wraz z nauczycielem prowadzącym poproś uczniów, by wyobrazili sobie dzień bez elektryczności
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły ENERGIA GRZEWCZA v Powiedz uczniom skąd pochodzi energia cieplna wykorzystywana do ogrzewania szkoły. Z sieci? A może szkoła ma własny kocioł? Czym jest on opalany? v Pokaż uczniom kotłownię v Wyjaśnij, w jaki sposób mierzy się w szkole zużycie energii grzewczej v Wyjaśnij, jak energia grzewcza jest rozprowadzana po budynku szkoły. Jak ogrzewanie są klasy i inne pomieszczenia w szkole? v Wyjaśnij, jak regulowana jest temperatura w poszczególnych pomieszczeniach szkolnych v Zapytaj uczniów, czy wiedzą, jakie są zalecane temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. v Powiedz uczniom jakie jest aktualne roczne zużycie energii grzewczej w szkole i jakie koszty się z tym wiążą v Zasugeruj uczniom możliwe sposoby ograniczenia tego zużycia
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły KLIMATYZACJA Jeżeli w szkole wykorzystywane są urządzenia klimatyzacyjne: v Powiedz uczniom skąd pochodzi energia wykorzystywana do chłodzenia szkoły latem v Pokaż im urządzenia wentylacyjno klimatyzacyjne i wyjaśnij, jak działają v W jakim okresie roku są one wykorzystywane? v Jakie koszty się z tym wiążą? v Pomóż uczniom zastanowić się, jak ograniczyć zużycie energii na potrzeby wentylacji i klimatyzacji.
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły CIEPŁA WODA v Wyjaśnij uczniom skąd pochodzi ciepła woda wykorzystywana w szkole v Gdzie i jak jest ona wykorzystywana? v Gdzie jest jej zużywane najwięcej, a gdzie najmniej? v Jak mierzone jest jej zużycie? v Jakie są podstawowe jednostki pomiaru zużycia ciepłej wody? v Powiedz uczniom jakie jest aktualne roczne zużycie ciepłej wody w szkole i jakie koszty się z tym wiążą v Wspólnie z uczniami zastanówcie się, jak można ograniczyć to zużycie
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły INNE ASPEKTY EKOLOGICZNE (OPCJONALNIE) Podczas spotkań z zespołem ds. energii i obchodu energetycznego budynku możesz zwrócić uwagę uczniów także na inne aspekty ekologiczne związane z funkcjonowaniem szkoły, w tym na problem powstawania i zbiórki odpadów: v Jakie są główne typy odpadów powstających w szkole? v Jak są one zbierane i co się potem z nimi dzieje? v Jak są segregowane? v Gdzie znajdują się pojemniki na odpady? v Ile odpadów rocznie wytwarza szkoła? v Jak można ograniczyć produkcję odpadów?
KROK 1: Pomoc uczniom w poznaniu sytuacji energetycznej szkoły PRZEGLĄD ENERGETYCZNY SZKOŁY Wraz z nauczycielem prowadzącym projekt przygotuj przegląd energetyczny szkoły, podczas którego uczniowie będą mieli możliwość odwiedzenia wszystkich pomieszczeń w szkole i terenów przyszkolnych oraz sprawdzenia w praktyce: v jak w szkole wykorzystywana jest energia? v skąd ona pochodzi i jak jest dystrybuowana po budynku? v jakie są główne punkty jej zużycia? v jakie są najważniejsze urządzenia na prąd? v w jaki sposób konstrukcja i stan budynku oraz jego wyposażenie wpływają na zużycie energii? Podczas obchodu zachęcajcie uczniów, by już teraz zastanowili się, jak można usprawnić funkcjonowanie szkoły i jakie drobne zmiany wprowadzić, aby ograniczyć zużycie energii w szkole.
KROK 2: Pomoc uczniom we wdrożeniu energooszczędnych rozwiązań Gdy już uczniowie zbadają sytuację energetyczną szkoły i zaproponują energooszczędne rozwiązania (zmiana zachowań, drobne naprawy, małe inwestycje), wspólnie zastanówcie się: v Jakie rozwiązania mogą wprowadzić sami (np. przygotowanie etykiet zachęcających do oszczędzania energii), a w jakich będziesz musiał(- a) im pomóc? v Jakie rozwiązania będziesz musiał(- a) wprowadzić za nich, biorąc pod uwagę Twoje kompetencje i uprawnienia (np. naprawa cieknących kranów, wymiana żarówek, uszczelnienie okien taśmą uszczelniającą, itp.)? v Jakie rozwiązania będą wymagały pomocy z zewnątrz? Możesz też dodatkowo wesprzeć zespół ds. energii i podzielić się własnymi pomysłami na dalsze ograniczenie zużycia poszczególnych rodzajów energii.
KROK 2: Pomoc uczniom we wdrożeniu energooszczędnych rozwiązań OGRANICZENIE ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ Przykładowe działania v Wyłączanie zbędnego oświetlenia i maksymalne wykorzystanie światła dziennego (może warto zmienić układ ławek w klasach?) v Regularne czyszczenie opraw oświetleniowych v Wymiana żarówek na energooszczędne v Umieszczenie kilku / rozdzielenie źródeł światła w pomieszczeniach (jakie są możliwości techniczne? Czy są zgodne z obowiązującymi normami?) v Całkowite wyłączanie zbędnych urządzeń elektrycznych i elektrycznych v Zastosowanie list z wyłącznikami, które pozwalają wyłączyć większą ilość urządzeń na raz v Regularna i prawidłowa konserwacja urządzeń elektrycznych i elektronicznych
KROK 2: Pomoc uczniom we wdrożeniu energooszczędnych rozwiązań OGRANICZENIE ZUŻYCIA ENERGII GRZEWCZEJ Przykładowe działania v Odpowiednia regulacja temperatur w pomieszczeniach Obniżenie temperatury o 1 O C pozwala zaoszczędzić 6% energii wykorzystywanej na cele grzewcze v Upewnienie się, że grzejniki nie są niczym zastawione ani zasłonięte Zasłonięty kaloryfer blokuje ok. 5 % energii v Uszczelnienie nieszczelnych okien (np. za pomocą samoprzylepnych uszczelek, czy pianki montażowej) v Prawidłowe wietrzenie pomieszczeń Krótka i intensywnie, przy zamkniętych kaloryferach v Umieszczenie srebrnej folii za kaloryferami v Pilnowanie, by system grzewczy budynku był sprawny i działał prawidłowo (naprawa zepsutych zaworów termostatycznych, regularne odpowietrzanie kaloryferów) Źródło: www..flickr.com; Haprog_
KROK 2: Pomoc uczniom we wdrożeniu energooszczędnych rozwiązań OGRANICZENIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ WODY Przykładowe działania v Izolacja zasobnika ciepłej wody v Zamontowanie urządzeń zmniejszających ilość zużywanej wody (perlatory, ograniczniki przepływu) v Regularne sprawdzanie i uszczelnianie cieknących kranów i spłuczek
Normy dotyczące temperatury i oświetlenia Pamiętaj o nich podejmując proenergooszczędne działania! Temperatura ( o C) norma PN- EN ISO 7730:2006 Pomieszczenie Rekomendowana temperatura [ o C] Pokoje dzienne i sypialnie 20 Biura, sale konferencyjne, sale wystawowe, klatki schodowe 20 Pokoje hotelowe 20 Sklepy 20 Sale lekcyjne 20 Teatry i sale koncertowe 20 Łazienki, prysznice i inne pomieszczenia, w których ludzie się rozbierają Toalety 20 Korytarze i klaotki schodowe 15 Pomieszczenia robocze (piwnice, schowki) 10 24 Natężenie oświetlenia (lux) Norma PN- EN 12464-1: 2012 Pomieszczenie lub wykonywana praca / działania E VZ UGR m R Komentarz [lux] BIBLIOTEKA Szami na książki 200 19 80 Czytelnia (pomieszczenie lub część pomieszczenia 500 19 80 przeznaczona do czytania) Stanowisko bibliotekarki 500 19 80 POMIESZCZENIA SŁUŻĄCE DO NAUKI Świetlica szkolna 300 19 80 Pomieszczenia przedszkolne 300 19 80 Sale lekcyjne w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych 300 19 80 Musi być możliwość regulacji oświetlenia Klasy, w których prowadzone są zajęcia wieczorowe i dla 500 19 80 dorosłych Sale wykładowe i aule 500 19 80 Musi być możliwość regulacji oświetlenia Część pomieszczenia, w której umieszczona jest tablica 500 19 80 Należy unikać efektu odbicia światła Pracownie plastyczne i techniczne 500 19 80 Pomieszczenia warsztatowe w szkołach artystycznych 750 19 90 T cp >5000 K Pomieszczenia do nauki rysunku technicznego 750 16 80 Pomieszczenia laboratoryjne 500 19 80 Warsztaty szkoleniowe 500 19 80 Pracownie muzyczne 300 19 80 Pracownie komputerowe 500 19 80 Sale do nauki języków obcych 300 19 80 Pomieszczenia wspólne, w których spotykają się 200 22 80 uczniowie Pokój nauczycielski 300 22 80 Sale gimnastyczne, baseny i inne pomieszczenia 300 22 80 sportowe Szatnie 200 25 80 Wejście do szkoły 200 22 80 Klatko schodowe 150 25 80 Pomieszczenie z narzędziami dydaktycznymi 100 25 80 Stołówka szkolna 200 22 80 Kuchnia 500 22 80
www.pnec.org.pl www.euronet50-50max.eu DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Anna Jaskuła Dyrektor Biura www.euronet50-50max.eu Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail: biuro@pnec.org.pl