RAPORT z działań zrealizowanych w ramach kampanii społecznej BEZPIECZNY PRZEJAZD Zatrzymaj się i żyj! w 2009 roku www.bezpieczny-przejazd.pl 98% wypadków na przejazdach kolejowych powoduje NIEOSTROŻNOŚĆ kierowców Partnerzy:
PARTNERZY KAMPANII A MC MEDIA WSPÓŁPRACUJĄCE A MC Media współpracujące:
Spis treści 1. Wstęp 7 2. Najważniejsze wydarzenia 9 2.1 Konkurs na logo kampanii 9 2.2 Przejazdy w AutoMapie 12 2.3 Nowe oznakowanie przejazdów 15 2.4 Symulacja wypadku 16 2.5 Wydanie książeczki Aban i zbuntowane rogatki 21 2.6 Bezpieczne wakacje z parą prezydencką 22 2.7 Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych 24 2.8 Debata z udziałem mediów 44 2.9 Konferencja prasowa z AutoMapą 47 2.10 Konkurs dla szkół podstawowych 51 2.11 Spektakl ABAN i bezpieczny przejazd 58 2.11 Kampania w pociągach przewozów regionalnych 64 3. Kampania w mediach 65 4. Kampania w Internecie 147 5. Działania realizowane w regionach 187
1. Wstęp Kampania społeczna Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! jest prowadzona przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. nieprzerwanie od 2005 roku. Przez cztery pierwsze edycje działania informacyjne, propagujące zasady bezpiecznego przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych, obejmowały miesiące letnie. Od 2009 roku kampania jest prowadzona przez cały rok. Celem kampanii jest zmiana postawy społecznej, kształtowanie i utrwalanie bezpiecznych zachowań na przejazdach, a w konsekwencji zmniejszenie liczby wypadków. Działania realizowane w ramach akcji są kierowane do kierowców, rowerzystów i pieszych z uwzględnieniem podziału na osoby dorosłe oraz dzieci, a także do mediów, firm i instytucji. Bardzo ważną grupę odbiorców kampanii stanowią także pracownicy PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. bezpośrednio odpowiedzialni za bezpieczeństwo ruchu kolejowego, w tym dróżnicy przejazdowi. Hasło kampanii jest niezmienne od kilku lat: Zatrzymaj się i żyj!. Słowa te bezpośrednio odwołują się do emocji odbiorców kampanii, zwracają uwagę na problem wypadków na przejazdach. 98% wypadków na przejazdach jest spowodowana przez nieostrożność kierowców, którzy nagminnie lekceważą znak STOP, slalomem objeżdżają półrogatki lub przejeżdżają tuż pod zamykającymi się zaporami. Przejazd kolejowodrogowy to nie miejsce na ryzyko, pośpiech i niecierpliwość. Do popularyzowania przesłania kampanii Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! podczas jej tegorocznej edycji wykorzystano m.in. następujące nośniki: 1. 1 400 billboardów o wymiarach 6 m x 3 m oraz 4 m x 3 m usytuowanych w największych miastach w Polsce. 2. 260 bannerów o wymiarach 2 m x 3 m umieszczonych przy przejazdach kolejowo-drogowych wytypowanych przez jednostki organizacyjne PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. 3. 2 531 spotów radiowych wyemitowanych w ogólnopolskich, regionalnych i lokalnych rozgłośniach radiowych. 4. 5 321 spotów telewizyjnych wyemitowanych w telewizjach ogólnopolskich, regionalnych, lokalnych oraz telewizjach kablowych. 5. 34 560 spotów kampanii wyemitowanych na wielkoformatowych ekranach diodowych usytuowanych w 5 największych miastach Polski. 6. Ulotki informacyjne oraz upominki kampanii: a. ulotka dla dorosłych 150 000 szt., b. ulotka dla dzieci 150 000 szt., c. plakat dla dorosłych 2 000 szt., d. plakat dla dzieci 3 000 szt., e. książeczka Aban i zbuntowane rogatki 10 000 szt., f. kolorowanka 20 000 szt., g. plan lekcji 10 000 szt., h. koszulka 5 000 szt., i. brelok 10 000 szt., j. brelok-alkomat 3 000 szt., k. podkładka pod telefon 3 000 szt., l. długopis 26 000 szt., m. odblask do plecaka 15 000 szt., n. smycz 10 000 szt., o. maskotka kampanii 5 000 szt., p. balon 15 000 szt., q. linijka odblaskowa 9 000 szt., r. lizak 15 000 szt., s. worek szkolny 3 000 szt., t. torba ekologiczna 5 000 szt., u. płyta CD 4 000 szt. 7. 500 000 odsłon bannerów internetowych kampanii w serwisach: Gadu-Gadu.pl, Fora.pl, Open.fm, MojaGeneracja.pl. 8. 44 000 odsłon bannerów internetowych kampanii na portalu zumi.pl. KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 7
Partnerami tegorocznej edycji kampanii Bezpieczny przejazd byli: 1. TVN S.A. 2. Polskie Radio S.A. Program I 3. Egmont Sp. z o.o. wydawca czasopisma Tomek i przyjaciele 4. portal internetowy czas dzieci.pl 5. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 6. Komenda Główna Policji 7. Komenda Główna Straży Granicznej 8. Komenda Główna Żandarmerii Wojskowej 9. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej 10. Związek Harcerstwa Polskiego 11. Fundacja Krzysztofa Hołowczyca Kierowca Bezpieczny 12. MCA Agencja Reklamowa 13. Clear Channel Poland Sp. z o.o. 14. GG Network S.A. 15. 3M Poland Sp. z o.o. 16. AutoMapa 17. PKP Intercity S.A. W ramach kampanii: 1. Przygotowano konferencję prasową z okazji Europejskiego Dnia Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych (25 czerwca, Sulejówek k. Warszawy). 2. W całej Polsce, w okresie czerwiec wrzesień, zorganizowano około 30 briefingów prasowych połączonych z symulacjami wypadków na przejazdach, pokazami ratownictwa technicznego itp. 3. Uczestniczono w debacie z udziałem mediów poświęconej bezpieczeństwu (29 czerwca, Dom Dziennikarza w Warszawie). 4. Podczas wycieczki autokarowej po warszawskich skrzyżowaniach kolejowo-drogowych dziennikarzom zaprezentowano efekt współpracy z AutoMapą wprowadzenie do systemu nawigacji satelitarnej dla kierowców informacji o przejazdach. 5. Przygotowano około 200 eventów w całej Polsce poświęconych bezpieczeństwu na przejazdach. 6. Zorganizowano ponad 100 spotkań z dziećmi w szkołach, przedszkolach i bibliotekach. 7. Nawiązano współpracę z około 100 stowarzyszeniami, instytucjami, przedsiębiorstwami i firmami prywatnymi. 8. Zorganizowano konkurs na logo kampanii oraz konkurs dla szkół podstawowych na happening poruszający zagadnienia związane z bezpieczeństwem na przejazdach. 9. Wydano pisaną wierszem książeczkę Aban i zbuntowane rogatki, która została dołączona w 48 tys. egzemplarzy do czerwcowego wydania miesięcznika Tomek i przyjaciele. 10. Na podstawie książeczki przygotowano spektakl teatralny dla dzieci Aban i bezpieczny przejazd, który będzie wystawiany w najbardziej odległych zakątkach kraju. 11. Opracowano edukacyjne materiały multimedialne dla dzieci i młodzieży: film animowany, odcinek Nudli. 12. Stworzono portal internetowy tylkodlaidiotow.pl prezentujący nagrania z kamer przemysłowych zainstalowanych na przejazdach. Nagrania obrazują nieprawidłowe zachowania kierowców i pieszych na przejazdach. 13. Na stronie internetowej kampanii stworzono Kącik dla dzieci z interaktywnymi materiałami edukacyjnymi: kolorowanka, puzzle. 14. Opublikowano kilkadziesiąt reklam i artykułów prasowych w czasopismach branżowych: Press, Infrastruktura Transportu, Rynek Kolejowy, Przekaźnik, Kurier PKP. 15. Przeprowadzono kilkadziesiąt pogadanek na temat bezpieczeństwa na przejazdach w rozgłośniach radiowych i stacjach telewizyjnych w całej Polsce. W propagowaniu przesłania kampanii zasłużyli się też funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei. Poniżej statystyki działań zrealizowanych w ramach akcji w okresie czerwiec wrzesień: przejazdy objęte akcją 4 612 liczba funkcjonariuszy zaangażowanych w akcję 4 345 liczba funkcjonariuszy policji i innych służb 702 ilość wystąpień medialnych w ramach akcji 64 ilość nałożonych mandatów 332 ilość wniosków skierowanych do sądów 702. 8 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
2. Najważniejsze wydarzenia 2.1 Konkurs na logo kampanii Nr IOZ5-0630-1/2009 Warszawa, dnia 15 stycznia 2009 r. KOMUNIKAT PRASOWY KONKURS NA LOGO PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. ogłaszają konkurs na logo kampanii społecznej Bezpieczny przejazd. Kampania ma na celu zmianę postawy użytkowników dróg kołowych osiągniętą poprzez propagowanie zasad bezpiecznego przekraczania przejazdów kolejowo-drogowych. Jest prowadzona od 2005 roku. Co roku zmieniamy formę graficzną przekazu tak, aby zainteresować odbiorców kampanii, odwołać się do ich emocji i pokazujemy tragiczne skutki wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych. Hasła Bezpieczny przejazd zależy także od Ciebie, Zatrzymaj się i żyj! odzwierciedlają, wdrażaną przez nas od lat, ideę zachowania przez wszystkich użytkowników dróg kołowych szczególnej ostrożności na przejazdach. Naszym celem jest stworzenie znaku graficznego kampanii Bezpieczny przejazd. Logo ma być elementem spójnym dla wszystkich kolejnych edycji naszej akcji. Do zaprojektowania logo zapraszamy wszystkich chętnych, którzy ukończyli 18 lat i osoby prawne. Na stronach internetowych www.plk-sa.pl i www.bezpieczny-przejazd.pl opublikowaliśmy regulamin konkursu informujący o celach, zasadach uczestnictwa i nagrodach. Zależy nam, aby wszyscy chętni aktywnie włączyli się w naszą akcję. Zapraszamy do udziału w konkursie. Na projekty czekamy do 16 lutego 2009 roku. Komunikat przygotowała: Ewa Jońska Dyrektor Projektu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. tel. (0-22) 4732448, 600 084 078 e-mail: e.jonska@plk-sa.pl KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 9
10 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
Nr IOZ5-0630-1/2009 Warszawa, dnia 26 lutego 2009 r. KOMUNIKAT PRASOWY Konkurs na logo kampanii Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! rozstrzygnięty 25 lutego br. jury konkursu na logo kampanii społecznej Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! w składzie: Zbigniew Zarychta Członek Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Mariola Pyciarz Dyrektor Biura Sprzedaży PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Sławomir Szelewicz Naczelnik Działu Organizacyjno-Prawnego w Oddziale Regionalnym PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w Warszawie, Katarzyna Gawlik-Tarnowska Dyrektor Biura Informacji i Promocji PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Ewa Jońska Dyrektor Projektu w Biurze Informacji i Promocji PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. dokonało jednomyślnego wyboru. Zwycięzcą konkursu został p. Michał Kucharski. Jury wyróżniło również prace p. Andrzeja Lipnia, p. Gerarda Bielickiego, p. Magdaleny Pastuszak, p. Alicji Czapskiej i p. Dariusza Morki. Do Biura Informacji i Promocji wpłynęły 74 projekty od 26 osób. Każdy uczestnik konkursu miał prawo opracować od 1 do 5 projektów. Niektórzy prezentowali różne warianty jednej koncepcji. Wszystkie projekty można zobaczyć na stronie kampanii www.bezpieczny-przejazd.pl. Jury konkursu oceniało projekty pod względem estetycznym, zastosowanej symbolik i trafności ujęcia przekazu kampanii Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj!. Nadesłane prace były bardzo ciekawe i wszystkim uczestnikom serdecznie dziękujemy. Komunikat przygotowała: Ewa Jońska Dyrektor Projektu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. tel. (0-22) 4732448, 600 084 078 e-mail: e.jonska@plk-sa.pl KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 11
2.2 Przejazdy w AutoMapie WYWIAD ZE ZBIGNIEWEM ZARYCHTĄ członkiem Zarządu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Skąd pomysł na wprowadzenie do GPS informacji o przejazdach kolejowych? PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. od 2005 roku prowadzą kampanię społeczną Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj!. Ciągle poszukujemy nowych sposobów dotarcia z przekazem do kierowców, rowerzystów i pieszych, że bezpieczeństwo na przejazdach kolejowo-drogowych zależy również od nich samych. Jedną z wielu podejmowanych w tym kierunku inicjatyw jest wprowadzenie do coraz popularniejszej nawigacji samochodowej informacji o zbliżaniu się do przejazdu kolejowo-drogowego. Dlaczego PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zdecydowały się na zorganizowanie takiej kampanii? Zmotywowały nas do tego obserwacje zachowań kierowców i innych użytkowników dróg na przejazdach. Znak STOP przed przejazdem kolejowo-drogowym jest nagminnie lekceważony. To tak, jakby jego znaczenie było mniejsze niż znaku STOP przed skrzyżowaniem drogowym. Musimy pamiętać, że przejazd jest takim samym skrzyżowaniem, jak skrzyżowanie drogowe, skrzyżowaniem, na którym pociąg ma zawsze pierwszeństwo przejazdu. Na jakim etapie jest to przedsięwzięcie? Podpiszemy porozumienie o współpracy w zakresie kampanii Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! z AutoMapą. AutoMapa będzie partnerem naszej akcji. Do oprogramowania zostanie wprowadzona informacja głosowa o zbliżaniu się do przejazdu kolejowo-drogowego i komunikat graficzny z hasłem kampanii Zatrzymaj się i żyj!. Kiedy będziemy mogli spodziewać się tych informacji? Ta część zadania leży po stronie AutoMapy. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. dostarczą informacji o przejazdach. Ile przejazdów kolejowo-drogowych jest w Polsce? Mówimy o czterech podstawowych kategoriach przejazdów: A, B, C, D. Jest ich w Polsce około 15 tysięcy, z czego około 13 tysięcy stanowią przejazdy na liniach eksploatowanych. Do AutoMapy zostaną wprowadzone przejazdy znajdujące się na liniach kolejowych, po których jeżdżą pociągi. Czym różnią się te kategorie? Kategoria A to przejazdy zabezpieczone rogatkami i strzeżone przez dróżników przejazdowych, przejazdy kategorii B to przejazdy z półrogatkami i samoczynną sygnalizacją świetlną. Przejazdy kategorii C zabezpiecza sygnalizacja świetlna, zaś przejazdy kategorii D krzyż św. Andrzeja i znak STOP. Na których kategoriach przejazdów dochodzi do największej liczby wypadków? Na przejazdach kategorii C i D. Ile jest tych przejazdów? Na liniach eksploatowanych ponad 9500. Dlaczego PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. nie zabezpieczy wszystkich przejazdów rogatkami? Kategorie przejazdów kolejowo-drogowych i sposób ich zabezpieczenia określa Rozporządzenie ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 26 lutego 1996 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie. Rozporządzenie to wyraźnie określa jakie warunki musi spełniać skrzyżowanie linii kolejowej z drogą kołową, aby je zaklasyfikować do odpowiedniej kategorii. Poza tym, każdy przejazd kolejowo-drogowy jest zabezpieczony znakami drogowymi, do których kierowcy powinni się stosować. 12 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
Okazuje się, że nawet rogatki nie są w stanie zatrzymać kierowców. Kierowcy potrafią wjechać na zamknięty przejazd i zniszczyć rogatki, nie mówiąc o slalomach pomiędzy półrogatkami na przejazdach kategorii B. Jakie to są warunki? Kategoria przejazdu zależy między innymi od rodzaju drogi, z którą krzyżuje się linia kolejowa, iloczynu ruchu oraz od prędkości pociągów. Co to jest iloczyn ruchu? Jest to iloczyn ilości pojazdów drogowych i szynowych przejeżdżających przez przejazd w ciągu doby. Dlaczego AutoMapa? AutoMapa jest zdecydowanym liderem na rynku nawigacji GPS. Posiada największą liczbę użytkowników oraz ponad sześcioletnie doświadczenie. Niezaprzeczalną zaletą AutoMapy są bardzo dokładne mapy obejmujące swoim zasięgiem praktycznie całą Polskę, które są również aktualizowane kilka razy w ciągu roku. AutoMapa posiada też duże doświadczenie w zakresie współpracy z instytucjami zaangażowanymi w propagowanie bezpieczeństwa. W ubiegłym roku, dzięki współpracy z Policją w województwie warmińsko-mazursskim, w AutoMapie znalazły się informacje o strefach niebezpiecznych zlokalizowanych w tym regionie. Jakieś wnioski na koniec? Tak. Wszyscy musimy pamiętać, że ani rogatki, ani GPS nie zastąpią zdrowego rozsądku kierowców, rowerzystów i pieszych. Dlatego apeluję o rozwagę i zachowanie szczególnej ostrożności podczas przejeżdżania czy przechodzenia przez przejazdy kolejowo-drogowe. PRZEJAZDY W AUTOMAPIE Bardzo ciekawą inicjatywą było nawiązanie współpracy w ramach kampanii z AutoMapą. Zaowocowała ona wprowadzeniem informacji o przejazdach do oprogramowania nawigacji satelitarnej dla kierowców. Standardem jest, że każdy kierowca, korzystający z nawigacji satelitarnej, jest uprzedzany o skrzyżowaniach. Pomysł zakładał, aby był informowany również o zbliżaniu się do przejazdów. W związku z tym do oprogramowania AutoMapy zostało wprowadzonych ponad 13 tysięcy przejazdów kolejowodrogowych znajdujących się na liniach eksploatowanych, zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Co warto podkreślić, w AutoMapie znalazły się także przejazdy kategorii D, czyli te zabezpieczone znakiem STOP i krzyżem św. Andrzeja. Prace nad tym przedsięwzięciem trwały do połowy roku. Ostatecznie, od 25 czerwca wszyscy zarejestrowani użytkownicy AutoMapy mogą pobrać ze strony internetowej www.automapa.pl aktualną wersję oprogramowania wzbogaconą o informacje o przejazdach. Informacje te pojawiają się w formie komunikatu głosowego, uprzedzającego o zbliżaniu się do przejazdu oraz graficznego z hasłem kampanii Zatrzymaj się i żyj!. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach, gdy przejazdy są usytuowane pod ostrym kątem w stosunku do drogi czy znajdują się tuż za jej łukiem. KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 13
14 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
2.3 Nowe oznakowanie przejazdów NIETYPOWE OZNAKOWANIE PRZEJAZDÓW Niekonwencjonalnym działaniem, bezpośrednio przyczyniającym się do poprawy bezpieczeństwa na przejazdach, jest zastosowanie nowego oznakowania drogowego. W tym celu została nawiązana współpraca z firmą 3M Poland Sp. z o.o., partnerem tegorocznej edycji kampanii. Co ciekawe, oznakowanie przejazdów leży po stronie dwóch zarządców. Obowiązkiem zarządcy drogi jest postawienie słupków wskaźnikowych, znaków ostrzegawczych i znaku STOP. Do zarządy infrastruktury kolejowej należy zaś umieszczenie krzyża św. Andrzeja oraz tabliczek informujących o zagrożeniu porażeniem prądem elektrycznym (w przypadku linii kolejowych z siecią trakcyjną). Do pomysłu z dużą przychylnością odniósł się Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie. Nowe oznakowanie jest nietypowe i odbiegające od standardów wyznaczonych ustawą Prawo o ruchu drogowym, bo znaki są umieszczone na odblaskowym, widocznym szczególnie po zmierzchu tle. Dodatkowo krzyże św. Andrzeja są umieszczone po obu stronach jezdni. W ramach współpracy z 3M, w Warszawie zostały w ten sposób oznakowane cztery przejazdy, na ulicach: Łodygowej, Warszawskiej, Potrzebnej i Baletowej. KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 15
2.4 Symulacja wypadku Nr IOZ5-0630-11/2009 Warszawa, 10 marca 2009 roku KOMUNIKAT PRASOWY Wypadek na przejeździe PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. organizator kampanii społecznej Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! w dniu 3 kwietnia br. na przejeździe kolejowo-drogowym w ciągu ul. Zabranieckiej w Warszawie przeprowadzi symulację wypadku. We wrak samochodu uderzy lokomotywa jadąca z prędkością 20 km/h. Założenia inscenizacji obejmują również wszystkie działania powypadkowe: zabezpieczenie miejsca wypadku przez policję, interwencję straży pożarnej i akcję służb ratowniczych. Kampania Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! jest nieprzerwanie prowadzona od 2005 roku. Jej celem jest podnoszenie świadomości zagrożeń wynikających z niezachowania szczególnej ostrożności przez użytkowników dróg na przejazdach kolejowo-drogowych. Nasze działania kierujemy do kierowców, rowerzystów i pieszych, którym przypominamy o podstawowych zasadach bezpieczeństwa obowiązujących przy przejeżdżaniu i przechodzeniu przez przejazdy oraz do dzieci, które od najmłodszych lat edukujemy w tym zakresie. Co roku w Polsce dochodzi średnio do 250 wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych. 98% tych wypadków powodują nieostrożni kierowcy. Poprzez inscenizacje tragicznych skutków wypadków na przejazdach staramy się dotrzeć do emocji i świadomości odbiorców naszych działań. Zapraszamy na pokaz. Komunikat przygotowała: Ewa Jońska Dyrektor Projektu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. tel. (0-22) 4732448, 600 084 078 e-mail: e.jonska@plk-sa.pl 16 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
www.bezpieczny-przejazd.pl Z A P R O S Z E N I E PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. serdecznie zaprasza na briefing w ramach V edycji kampanii społecznej BEZPIECZNY PRZEJAZD Zatrzymaj się i żyj! Specjalnie dla Państwa przygotujemy inscenizację wypadku na przejeździe kolejowo-drogowym połączoną z akcją ratunkową Briefing odbędzie się 3 kwietnia 2009 r. o godzinie 13.00 na przejeździe kolejowo-drogowym w ciągu ul. Zabranieckiej w Warszawie KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 17
Inscenizacje wypadków Największym zainteresowaniem mediów cieszą się inscenizacje wypadków. Zazwyczaj taki pokaz obejmuje uderzenie lokomotywy jadącej z prędkością około 20 km/h we wrak samochodu. W samochodzie umieszczane są manekiny. Do akcji włączają się także policjanci, którzy po zderzeniu zabezpieczają miejsce wypadku i kierują ruchem, strażacy których zadaniem jest uwolnienie poszkodowanych i przekazanie ich ratownikom medycznym. Inscenizacje są przedsięwzięciami spektakularnymi, cieszącymi się dużym zainteresowaniem mediów i wszystkich zaproszonych gości. Oczywiście, na takich pokazach największe wrażenie na zebranych robi moment zderzenia, huk, trzask łamanej karoserii i pękających szyb, widok wdzierających się zderzaków lokomotywy do wnętrza samochodu. Jest to moment, w którym wszystkie rozmowy cichną, by po paru sekundach przyszła refleksja: nigdy nie chciałbym/nie chciałabym znaleźć się na miejscu kierowcy czy pasażera samochodu. Celem przygotowywania inscenizacji jest wywołanie właśnie takiej refleksji, pobudzenie wyobraźni, dotarcie do świadomości, pokazanie realnego zagrożenia utraty zdrowia i życia w starciu z pociągiem. Bardzo często organizatorom zadawane jest pytanie dlaczego lokomotywa jedzie z tak małą prędkością. Odpowiedź jest bardzo prosta. Zawsze przeważają względy bezpieczeństwa. Przy wypadkach na przejazdach zdarza się, że dochodzi do wykolejenia pociągu, przewrócenia wagonów lub lokomotywy. Czasami łamane są słupy trakcyjne i zostaje zniszczone torowisko. Straty są ogromne. W tym roku PKP PLK S.A. podeszły do tematu w sposób nowatorski, organizując briefing prasowy w podwarszawskim Sulejówku. Towarzyszyła mu inscenizacja wypadku na przejeździe kategorii B, a więc zabezpieczonym znakami drogowymi, sygnalizacją świetlną i dźwiękową oraz półrogatkami. Z dworca Warszawa Wschodnia wyjechał pociąg specjalny składający się z lokomotywy i wagonu konferencyjnego. W kabinie maszynisty zainstalowano kamerę, z której obraz był transmitowany do wagonu. Zaproszeni dziennikarze mogli więc obserwować wszystko, co na co dzień widzi tylko maszynista. Na przejeździe w Sulejówku została ustawiona styropianowa atrapa samochodu. Pociąg jechał z prędkością około 120 km/h. Gdy wyłonił się zza łuku, pasażerowie zobaczyli stojący na przejeździe samochód. W tej sytuacji reakcja maszynisty może być tylko jedna: podać sygnał Baczność i uruchomić nagłe hamowanie. Pociąg jednak nie zdołał się zatrzymać, mimo zablokowania kół jechał dalej. Uderzył w stojący na przejeździe samochód z prędkością około 80 km/h. Zaproszeni na przejazd dziennikarze zobaczyli rozpadającą się atrapę. Szczątki zostały rozrzucone na przestrzeni kilkudziesięciu metrów. 18 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
Nr IOZ5-0630-11/2009 Warszawa, 3 kwietnia 2009 roku INFORMACJA PRASOWA Gwizd lokomotywy. Pisk nagłego hamowania. Krzyk. Trzask pękających szyb i miażdżonej karoserii samochodu. Ofiary. Policja, straż pożarna, pogotowie. Prokurator Szukanie winnych. Statystyki. Zachowania kierowców wzbudzające trwogę. Oto scenariusz wypadku na przejeździe kolejowo-drogowym. Te dramatyczne okoliczności zmuszają do ciągłego przypominania o zasadach bezpieczeństwa na przejazdach kolejowo-drogowych, uświadamiania, że zatrzymanie się i sprawdzenie czy nie nadjeżdża pociąg jest w stanie uratować życie. Zarządca polskiej infrastruktury kolejowej, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., już od 2005 roku prowadzi kampanię społeczną Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj!. Kampania jest adresowania do kierowców, pieszych, rowerzystów, dzieci i młodzieży, mediów. Cele akcji to podnoszenie świadomości zagrożeń (utrata zdrowia lub życia) wynikających z niezachowania szczególnej ostrożności na przejazdach, edukacja i wytwarzanie postaw społecznie pożądanych wśród najmłodszych, utrwalanie nawyku zatrzymywania się przed każdym przejazdem. Problemem jest niska świadomość zagrożeń wynikających z nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa na przejazdach. Kierowcy nagminnie lekceważą znak STOP i krzyż św. Andrzeja, wjeżdżają na przejazd, gdy sygnalizator wskazuje światło czerwone, jeżdżą slalomem pomiędzy półrogatkami na przejazdach kategorii B, usiłują przejechać pod zamykającymi się zaporami przejazdów kategorii A. Podobnie zachowują się piesi i rowerzyści. Przejazd to skrzyżowanie linii kolejowej z drogą. Przejazd to takie samo skrzyżowanie jak skrzyżowanie drogowe. Żaden kierowca nie kwestionuje konieczności zatrzymania się przed skrzyżowaniem drogowym, gdy nakazuje to znak STOP lub sygnalizator wskazujący światło czerwone. Znajdując się na skrzyżowaniu drogowym, kierowca ma świadomość zagrożeń wynikających z niezachowania szczególnej ostrożności i sankcji karnych związanych z nieprzestrzeganiem przepisów. Co roku dochodzi w Polsce średnio do 250 wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych. 98% tych wypadków powodują kierowcy. Największa ilość wypadków ma miejsce zwykle w okresie wakacji, groźne są także miesiące jesienne i zimowe. Do największej ilości kolizji dochodzi na przejazdach kategorii C i D, są to bowiem kategorie najpowszechniej występujące. Z porównania ilości wypadków w stosunku do ilości przejazdów poszczególnych kategorii wynika jednak, że kierowcy najczęściej popełniają błędy na przejazdach kategorii C (sygnalizacja świetlna i dźwiękowa), porównywalne są dane wypadków na przejazdach kategorii B (półrogatki i sygnalizacja świetlna i dźwiękowa) oraz D (znaki drogowe), a najbezpieczniejsze są przejazdy kategorii A (rogatki obsługiwane przez pracownika kolei), choć i tu zdarzają się wypadki. Na przykład w 2006 roku doszło do wypadku na co 23 przejeździe kategorii C, co 42 kategorii B, co 48 kategorii D i co 182 kategorii A. KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 19
Rok Wyszczególnienie kategoria A kategoria B kategoria C kategoria D Suma przejazdy na liniach eksploatowanych 2834 561 1303 8333 13031 2007 liczba wypadków 17 13 64 168 262 ranni 6 4 46 49 105 ofiary śmiertelne 3 2 15 28 48 przejazdy na liniach eksploatowanych 2772 645 1285 8361 13063 2008 liczba wypadków 15 11 57 143 226 ranni 5 2 15 64 86 ofiary śmiertelne 2 3 15 20 40 Jednym z wielu działań uświadamiających zagrożenia wynikające z niezachowania szczególnej ostrożności na przejazdach są inscenizacje wypadków połączone z pokazami ratownictwa. W te działania zaangażowani są również nasi partnerzy: policja i straż pożarna. Podczas symulacji wypadku lokomotywa jadąca z prędkością 20 km/h uderza we wrak samochodu. We wraku znajdują się manekiny. Po zderzeniu do akcji przystępują policja, która zabezpiecza miejsce wypadku, straż pożarna odpowiedzialna za uwolnienie poszkodowanych oraz ratownicy medyczni. Wypadki na przejazdach są zagrożeniem na całym świecie. Podobne kampanie są prowadzone w wielu krajach na wszystkich kontynentach. PKP Polskie Linie Kolejowe współpracują z grupą roboczą UE, zajmującą się tą problematyką. Krzysztof Łańcucki Rzecznik prasowy PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. tel. (0-22)4732200 e-mail: k.lancucki@plk-sa.pl Ewa Jońska Dyrektor Projektu PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. tel. (0-22) 4732448, 600 084 078 e-mail: e.jonska@plk-sa.pl 20 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
2.5 Wydanie książeczki Aban i zbuntowane rogatki Książeczka Ciekawym pomysłem skierowanym do dzieci jest książeczka opowiadająca o przygodach słonia Abana. Napisane wierszem opowiadanie uczy co to jest przejazd i jak należy się zachować, gdy chcemy przez niego przejść czy przejechać. Książeczka w nakładzie 48. tys. egzemplarzy była rozpowszechniana z numerem 7. wydawnictwa Tomek i przyjaciele, które ukazało się w kioskach pod koniec czerwca. Wydaniu książeczki towarzyszył konkurs, w którym można było wygrać cenne nagrody ufundowane przez firmy produkujące zabawki. Autorka książeczki, Dorota Malinowska, organizuje spotkania z dziećmi, podczas których czyta opowiadanie o słoniu Abanie i uczy najmłodszych jak należy zachować się na przejazdach kolejowych. Książeczka została sfinansowana z nagrody pieniężnej zdobytej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w ramach konkursu organizowanego przez PKN Orlen S.A. Bezpieczne drogi. Za kampanię społeczną Bezpieczny przejazd spółka zdobyła 2. miejsce w kategorii inicjatyw ogólnopolskich. KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 21
2.6 Bezpieczne wakacje z parą prezydencką Bezpieczne Wakacje 2009 16 czerwca br., na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, wspólnie z kilkunastoma partnerami, zorganizowało akcję Bezpieczne Wakacje. Patronat honorowy nad imprezą objęła Para Prezydencka Maria i Lech Kaczyńscy. Jednym z partnerów projektu były PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z kampanią społeczną Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj!. Na naszym stoisku przygotowaliśmy wiele atrakcji dla najmłodszych. Odwiedzającym gościom wręczaliśmy ulotki, upominki i słodycze. W rozmowach przypominaliśmy dzieciom i młodzieży o zasadach bezpiecznego zachowania na przejazdach kolejowych. Udział w akcji wzięli również funkcjonariusze Straży Ochrony Kolei. Grupa do zadań specjalnych SOK zainscenizowała działania operacyjno-interwencyjne oraz pokazała tresurę psów. Akcja Bezpieczne Wakacje miała na celu zbudowanie wśród najmłodszych niezbędnej świadomości dotyczącej zagadnień związanych z bezpieczeństwem. Oprócz dobrej zabawy, była to lekcja edukacyjna i popularyzująca ideę bezpieczeństwa. 22 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 23
2.7 Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych Do publikacji po 24 czerwca br. KOMUNIKAT PRASOWY Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych STOP wypadkom! Europa dla bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych! W Europie każdego roku około 600 osób ginie w wypadkach na przejazdach kolejowych. 95% tych wypadków jest spowodowanych przez użytkowników dróg (w Polsce aż 98%). Dlatego zarządy kolei i dróg 23 krajów europejskich 25 czerwca 2009 r. wspólnie organizują Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych. Chcemy uświadomić ludziom fakt, że większości tych wypadków można było uniknąć, gdyby kierowcy przestrzegali przepisów prawa drogowego. Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych skupia się na działaniach edukacyjnych i popularyzowaniu bezpiecznego zachowania na przejazdach kolejowych. 25. czerwca na całym kontynencie będą prowadzone działania pod wspólnym przesłaniem: Stop wypadkom! Europa dla bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych. W całej Europie zaplanowano wiele przedsięwzięć: będą wręczane ulotki na przejazdach kolejowych, w szkołach, ośrodkach nauki jazdy, na zbiórkach harcerskich itp. Na dworcach kolejowych i w innych ważnych miejscach zostaną rozwieszone plakaty. Specjalne komunikaty zostaną rozpowszechnione w programach radiowych i telewizyjnych, zostaną zorganizowane konferencje prasowe dla mediów ogólnokrajowych, regionalnych i lokalnych. W projekt są zaangażowani: sektor drogowy, agencje rządowe, przedsiębiorstwa kolejowe, zarządcy infrastruktury, policja z 23 krajów europejskich, europejskie i międzynarodowe organizacje kolejowe: CER (Związek Kolei Europejskich), EIM (Europejskie Stowarzyszenie Zarządców Infrastruktury Kolejowej) i UIC (Międzynarodowy Związek Kolei), Europejskie Forum Przejazdów Kolejowych, ETSC (Europejską Radę Bezpieczeństwa Transportu), ERA (Europejską Agencję Kolejową), jak również Komisję Europejską i media. Dodatkowo kilka krajów spoza Europy takich jak Australia, Kanada, Indie i Republika Południowej Afryki okazały swoje zainteresowanie tą inicjatywą i wykorzystają Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych jako okazję do przedstawienia kwestii bezpieczeństwa na przejazdach w ich krajach. Szczegółowe informacje na temat podejmowanych działań, a także materiały edukacyjne zaprojektowane w taki sposób, aby podkreślić, jakie zachowania są niebezpieczne podczas przekraczania przejazdów kolejowych, są dostępne na stronie internetowej www.levelcrossing.net Informacja dla redaktora: Europejski Dzień Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych jest wspólnym przedsięwzięciem w ramach realizacji postanowień Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, angażującej sektory drogowy i kolejowy w akcje podnoszące świadomość społeczną w zakresie zagrożeń na przejazdach kolejowych. Karta została przyjęta przez UIC w ostatnich dniach marca br. Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej i komisarz ds. transportu, Antonio Tajani powiedział: Bezpieczeństwo drogowe jest kwestią priorytetową dla Komisji Europejskiej. To jest moje osobiste przekonanie, że inicjatywy tego typu powinny być popierane. Ofiary wypadków na przejazdach kolejowych stanowią 2% ofiar wypadków na drogach (w Polsce w 2008 r. 0,74%), ale stanowią trzecią część wszystkich wypadków kolejowych (w Polsce w 2008 r. 28%). 20 marca 2009 r. organizacje drogowe i kolejowe uznały swoją wspólną odpowiedzialność za ten problem podpisując Europejską Kartę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Karta jest inicjatywą Unii Europejskiej, której celem jest rozwój konkretnych działań, ocena rezultatów i dalsze wzmocnienie świadomości w zakresie potrzeby zredukowania ilości wypadków drogowych i ich ofiar poprzez wymianę najlepszych doświadczeń dotyczących bezpieczeństwa drogowego w Europie, dodając wymiar europejski do inicjatyw indywidualnych i zbiorowych. 24 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
Więcej informacji na temat koordynacji inicjatyw europejskich: International Union of Railways (UIC) Ilyas Daoud, Project Coordinator, phone +32 2 213 08 34, e-mail Daoud@uic.org Liesbeth de Jong, UIC Press relations, phone + 33 1 44 49 20 53, e-mail, Dejong@uic.org European Level Crossing Forum (ELFC) Alan Davies, Secretary of ELCF, Phone +44 20 7904 7964, mobile +44 7919 016 502, e-mail Alan.Davies@rssb.co.uk Community of European Railway and Infrastructure Companies (CER) Frank Schneider, CER Press and Communications Manager, phone +32 2 213 08 90, mobile +32 473 32 20 94, e-mail Frank.schneider@cer.be European Rail Infrastructure Managers (EIM) Patrick Keating, EIM Public Affairs Manager, phone +32 2 234 37 70, mobile +32 476 66 19 09 e-mail, Patrick.keating@eimrail.org European Transport Safety Council (ETSC) Evgueni Pogorelov, ETSC Communications Officer, phone +32 2230 41 06, e-mail, Evgueni.pogorelov@etsc.be KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 25
www.bezpieczny-przejazd.pl Z A P R O S Z E N I E PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. serdecznie zaprasza na briefing prasowy w ramach Europejskiego Dnia Bezpieczeństwa na Przejazdach Kolejowych oraz kampanii społecznej Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj! Specjalnie dla Państwa przygotujemy inscenizację wypadku na przejeździe kolejowo-drogowym, podczas którego lokomotywa jadąca z prędkością 100 km/h uderzy w atrapę samochodu Briefing odbędzie się 25 czerwca 2009 r. o godzinie 10.40 na przejeździe kolejowo-drogowym w ciągu ul. Piłsudskiego w Sulejówku Program: 10.15 odjazd pociągu specjalnego ze stacji Warszawa Wschodnia, peron 3 10.25 zderzenie na przejeździe kolejowo-drogowym w Sulejówku 10.30 przyjazd pociągu specjalnego do stacji Sulejówek 10.40 briefing prasowy 12.28 odjazd pociągu specjalnego ze stacji Sulejówek 12.46 przyjazd pociągu specjalnego do stacji Warszawa Wschodnia Pokaz jest organizowany w trosce o bezpieczeństwo wszystkich użytkowników dróg. Jego celem jest podniesienie świadomości zagrożeń wynikających z niezachowywania przez kierowców ostrożności na przejazdach kolejowo-drogowych. ZAPRASZAMY! 26 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 27
28 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT
KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT 29
30 KAMPANIA SPOŁECZNA 2009 RAPORT