WOJEWODA ŁÓDZKI PNK-IV.431.11.2014 Łódź, 3 lipca 2014 r. Pani Bożena Lasota Stara Wieś 13F 97-213 Swolszewice Małe WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2702 ze zm.) została przeprowadzona kontrola w trybie zwykłym, w zakresie prawidłowości i rzetelności prowadzenia repertorium oraz pobierania wynagrodzenia określonego w przepisach, o których mowa w art. 16 ust. 2 lub ust. 3 ww. Ustawy, w okresie od 1 października 2012 r. do dnia kontroli. Kontrolę przeprowadzono w dniu 23 kwietnia 2014 r. w siedzibie Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi, ul. Piotrkowska 104. Kontrolę przeprowadzili zgodnie z upoważnieniami Wojewody Łódzkiego z dnia 23 kwietnia 2014 r., pracownicy Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi: 1) Anna Czajeczna specjalista w Oddziale Kontroli i Skarg, pełniąca funkcję kierownika zespołu kontrolerów, Upoważnienie Nr 29/2014, 2) Piotr Pietrzak inspektor wojewódzki w Oddziale Kontroli i Skarg, Upoważnienie Nr 30/2014. Tłumacz przysięgły w zakresie spraw będących przedmiotem kontroli działa na podstawie: 1
ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego 1, rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego 2. W zakresie prawidłowości i rzetelności prowadzenia repertorium kontroli poddano 111 z 543 wpisów odnotowanych w okresie objętym kontrolą (20,44%). W repertorium stwierdzono i zbadano 9 wpisów (100%) o wykonaniu czynności tłumacza przysięgłego na żądanie sądu, prokuratora, Policji i organów administracji publicznej. Na podstawie dokonanych ustaleń Pani działalność w kontrolowanym zakresie oceniam pozytywnie z nieprawidłowościami. Powyższa ocena została oparta na następujących ustaleniach: 1. Numery pozycji oznaczone zostały poprzez liczby porządkowe, w poszczególnych latach odrębnie. Ciągłość numeracji wpisów została zachowana z dwoma wyjątkami: w 2013 r. brak wpisów o numerach pozycji 173 i 259 3, co jest wynikiem pomyłki 4. 2. W 2014 r. w wielu pozycjach pod jednym numerem niewłaściwie zostały odnotowane dwie lub trzy czynności tłumacza przysięgłego. Jak ustalono na podstawie wyjaśnień, powyższe było wynikiem potraktowania jako całości kilku dokumentów przedstawionych przez jednego zleceniodawcę. Wyjaśnień tych nie można uznać za zasadne, bowiem jak wskazują Zasady oceny poprawności prowadzenia repertorium 5 liczba porządkowa wpisu dotyczy zawsze jednego dokumentu, wpisywanie kilku dokumentów pod jednym numerem nie jest praktyką właściwą. Niektóre informacje, takie jak: data zwrotu dokumentu wraz z tłumaczeniem; oznaczenie zleceniodawcy albo zamawiającego wykonanie oznaczonego tłumaczenia; nazwa, data i oznaczenie dokumentu, również są zapisywane łącznie dla grupy wpisów. Powyższy sposób odnotowywania wpisów w powiązaniu z zastosowaną metodą numerowania pozycji przyczynił się do powstania wątpliwości odnośnie przypisania informacji do danego wpisu o czynności tłumacza przysięgłego, w szczególności w kwestii oznaczenia zleceniodawcy albo zamawiającego wykonanie czynności, co opisano w pkt 4. 3. Repertorium zawiera datę przyjęcia zlecenia, z wyjątkiem 1 wpisu (0,9%) dotyczącego tłumaczenia ustnego. Na podstawie wyjaśnień uzyskanych w toku kontroli ustalono, że powyższe jest skutkiem błędnego założenia, że obowiązek odnotowania tej daty dotyczy tylko tłumaczeń sporządzanych w formie pisemnej. Z kolei data zwrotu 1 2 3 4 5 dalej: Ustawa Dz. U. z 2005 r. Nr 15, poz. 131 ze zm. - dalej: Rozporządzenie akta kontroli, str. 42 i 48 protokół ustnych wyjaśnień powoływanych również dalej, akta kontroli str. 74-76 na podstawie Zasad oceny poprawności prowadzenia repertorium czynności tłumacza przysięgłego stosowanych przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych przy Ministrze Sprawiedliwości 2
dokumentu wraz z tłumaczeniem figuruje, z wyjątkiem 6 wpisów (5,4%) odnoszących się do sporządzenia poświadczonego tłumaczenia, gdzie informacja nie została odnotowana wskutek przeoczenia, co wynika z wyjaśnień. Brak daty przyjęcia zlecenia lub daty zwrotu dokumentu wraz z tłumaczeniem powoduje naruszenie art. 17 ust. 2 pkt 1 Ustawy i stanowi nieprawidłowość. 4. Oznaczenie zleceniodawcy albo zamawiającego wykonanie oznaczonego tłumaczenia zostało zamieszczone, poza 1 pozycją (0,9%) dotyczącą tłumaczenia ustnego, co powoduje naruszenie art. 17 ust. 2 pkt 2 Ustawy i stanowi nieprawidłowość. Ponadto w 1 pozycji 6 zawarte jest niepełne oznaczenie zleceniodawcy albo zamawiającego, co jak wskazują wyjaśnienia jest następstwem zamieszczenia informacji łącznie dla dwóch sąsiadujących wpisów (pierwsza pozycja zawiera dane podmiotu wymienionego w art. 15 Ustawy, a druga tylko nazwisko i numer pokoju). Wprawdzie zgodnie z Zasadami oceny poprawności prowadzenia repertorium wyraz oznaczenie należy rozumieć wyłącznie jako imię i nazwisko osoby fizycznej lub nazwę osoby prawnej lub firmy. Można podać imię i nazwisko osoby będącej przedstawicielem osoby prawnej lub firmy 5, jednak w tym przypadku niejednoznaczne oznaczenie zleceniodawcy nie pozwala ustalić, czy do drugiej z odnotowanych czynności mają zastosowanie stawki określone w Rozporządzeniu. 5. W opisie tłumaczonego dokumentu zamieszczono (art. 17 ust. 2 pkt 3 Ustawy): a) nazwę, datę i oznaczenie dokumentu, przy czym: - nazwa dokumentu, we wpisach dotyczących tłumaczenia dokumentów na jęz. polski, zapisana jest wyłącznie w języku obcym, - daty dokumentu brakuje w 56 pozycjach (50,45%), a oznaczenia dokumentu w 7 wpisach (6,30%). Z wyjaśnień wynika, że w części przypadków dokument dotyczył osoby będącej zleceniodawcą tłumaczenia, w związku z czym jako oznaczenie dokumentu można potraktować nazwisko zleceniodawcy, natomiast niektóre dokumenty nie zawierały daty lub oznaczenia. W razie braku daty lub oznaczenia dokumentu, należy ten fakt odnotować zwrotem bez oznaczenia lub skrótami b.d. albo b.o. 7, b) język, w którym dokument sporządzono oraz dane osoby lub instytucji, która sporządziła dokument są odnotowane, c) uwagi o rodzaju, formie i stanie dokumentu nie zostały odnotowane w żadnym wpisie (100%). Nie można uznać za wystarczające wyjaśnień, iż wszystkie poświadczone tłumaczenia zostały wykonane z oryginałów dokumentów. Zawsze należy stwierdzić, 6 7 akta kontroli, str. 46 patrz przypis 5 3
czy dokument jest w formie oryginału lub tekstu niesygnowanego (kopii, wydruku faksu, skanu itp.) 8. Niezawarcie w repertorium wymaganego elementu wpisu o czynności tłumacza przysięgłego narusza art. 17 ust. 2 pkt 3 Ustawy i stanowi nieprawidłowość. 6. Oznaczenie czynności tłumacza przysięgłego, dotyczących: a) sporządzenia i poświadczenia tłumaczenia jest prawidłowe, gdyż zawiera wskazanie rodzaju wykonanej czynności i język tłumaczenia, b) sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę jest niepełne, ponieważ nie został wskazany język tłumaczenia (jak wskazują wyjaśnienia, wskutek uznania za wystarczającą do ustalenia języka tłumaczenia informacji o sporządzeniu dokumentu w dwóch językach), c) tłumaczenia ustnego rodzaj czynności wynika z zamieszczenia opisu tłumaczenia ustnego, natomiast przez przeoczenie nie został zapisany język tłumaczenia. Niezawarcie we wpisie o wykonanej czynności wskazania rodzaju czynności lub języka tłumaczenia narusza art. 17 ust. 2 pkt 4 Ustawy i stanowi nieprawidłowość. Liczba stron tłumaczenia i liczba sporządzonych egzemplarzy zostały odnotowane. 7. Opis tłumaczenia ustnego, zamieszczony w 1 pozycji (100%) zawiera informacje wymienione w art. 17 ust. 2 pkt 5 Ustawy, tj. datę, miejsce, zakres i czas trwania tłumaczenia. 8. Każdy wpis o wykonanej czynności tłumacza przysięgłego zawiera informację o wysokości pobranego wynagrodzenia (art. 17 ust. 2 pkt 6 Ustawy). 9. Wynagrodzenie za czynności tłumacza przysięgłego wykonane na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 15 Ustawy pobrane zostało: a) zgodnie ze stawkami określonymi w Rozporządzeniu w 5 przypadkach (za sporządzenie i poświadczenie tłumaczenia z jęz. polskiego na jęz. niemiecki albo z jęz. niemieckiego na jęz. polski), b) niezgodnie ze stawkami określonymi w Rozporządzeniu w 4 przypadkach (44,44%), bowiem: - przyjęto stawkę za stronę tłumaczenia na jęz. polski zamiast stawki za stronę tłumaczenia na jęz. niemiecki (1 wpis), - należną stawkę pomyłkowo podwyższono o 1 grosz (2 wpisy), - za wykonanie czynności, oznaczonej w repertorium jako: odpis tłumaczenia pisma z dn. 01.10.12 (1 pozycja) pobrano 50% stawki przewidzianej za tłumaczenie, określonej w 2 ust. 1 Rozporządzenia. Podkreślić należy, że został sporządzony odpis własnego 8 patrz przypis 5 4
tłumaczenia, na co wskazuje zarówno treść badanych wpisów 9, jak i złożone wyjaśnienia 4. Mając powyższe na względzie, wynagrodzenie to jest nienależne. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w postanowieniu z dnia 4 marca 2009 r. Sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn. akt: II Akz 173/09: ( ) na gruncie 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego nie ma podstaw do przyznania wynagrodzenia za sprawdzenie i poświadczenie tłumaczenia sporządzonego przez tę samą osobę, która dokonuje poświadczenia. Wynika to z faktu, iż nie wiąże się to z nakładem pracy tej osoby. Wynagrodzenie takie wchodziłoby w grę tylko w razie sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę. Pobranie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego wykonane na rzecz podmiotów wymienionych w art. 15 Ustawy niezgodnie ze stawkami określonymi w rozporządzeniu lub pobranie nienależnego wynagrodzenia stanowi nieprawidłowość. Ustalenia nie obejmują prawidłowości odnotowania informacji o odmowie wykonania tłumaczenia na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 15 Ustawy, gdyż w okresie objętym kontrolą nie wystąpił taki przypadek. Przedstawiając powyższe uwagi i oceny zobowiązuję Panią do: - zachowywania ciągłości w numerowaniu pozycji repertorium, - stosowania odrębnych wpisów o czynnościach tłumacza przysięgłego, wykonanych odnośnie poszczególnych dokumentów, - odnotowywania wykonanych czynności tłumacza przysięgłego zgodnie z wymogami określonymi w art. 17 ust. 2 w związku z art. 13 Ustawy, w szczególności daty przyjęcia zlecenia, daty zwrotu dokumentu wraz z tłumaczeniem, oznaczenia zleceniodawcy albo zamawiającego wykonanie oznaczonego tłumaczenia, kompletnego opisu tłumaczonego dokumentu (w języku polskim), wskazywanie języka tłumaczenia w przypadku sprawdzenia i poświadczenia tłumaczenia sporządzonego przez inną osobę oraz dokonania tłumaczenia ustnego, - pobierania i odnotowywania w repertorium wynagrodzenia, zgodnie ze stawkami określonymi w Rozporządzeniu, za czynności tłumacza przysięgłego, wykonane na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej, w szczególności stosowania właściwej stawki podstawowej oraz prawidłowego jej podwyższania, jak również niepobierania wynagrodzenia za odpis własnego tłumaczenia. 9 akta kontroli, str. 46 i 64 5
Jednocześnie uprzejmie proszę o udzielenie informacji o sposobie wykorzystania uwag i wniosków oraz wykonania zaleceń, a także podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia działań w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego. Zarządzający kontrolę ma prawo żądania w każdym czasie informacji o stanie realizacji zaleceń pokontrolnych lub innych działaniach podjętych w wyniku kontroli, w szczególności w celu usunięcia nieprawidłowości i wykonania wniosków. Od wystąpienia pokontrolnego nie przysługują środki odwoławcze. Z up. Wojewody Łódzkiego Elżbieta Stępczyńska-Gortat Z-ca Dyrektora Wydziału Prawnego, Nadzoru i Kontroli 6