ANALIZA TECHNICZNO EKONOMICZNA KOSZTÓW EKSPLOATACJI WYBRANYCH POJAZDÓW ELEKTRYCZNYCH NA TERENIE ŚLĄSKA Rafał Setlak Martyna Dykta Kamil Dylong Politechnika Śląska
Najwięcej pojazdów elektrycznych w roku 2010, wyprodukowało Mitsubishi około 8 500 sztuk i-miev W Polsce przez dwa lata zostało zakupionych lub przekazanych bezpłatnie około czterdzieści tych pojazdów Cena Mitsubishi I-MIEV w Japonii wynosi około 43 000 USD (z uwzględnieniem dopłat rządowych około 30 000 USD) W Polsce cena tego samochodu wynosi około 160 000 zł.
Dostępne też są pojazdy konwertowane Grupa ENERGA zleciły firmie Green Convert wykonanie dziewięciu samochodów Fiat Panda EV. Cena tego samochodu wynosi około 28 500 USD (dwa razy taoszy niż Mitsubishi i-miev). Kilka samochodów elektrycznych Fiat Panda używa Komenda POLICJI w Warszawie.
Zalety seryjnych pojazdów EV -posiadają niezbędne na rynkach sprzedaży homologacje, -przechodzą szereg przedprodukcyjnych badao np. testy kompatybilności elektromagnetycznej EMC czy też testy zderzeniowe wg. procedury NCAP), -producent gwarantuje opiekę serwisową w ASO, -producent udziala pełną gwarancję zarówno na cały samochód jak i na podzespoły
Wady seryjnych pojazdów EV -niekoniecznie są drogie ale trzeba zapłacid stosunkowo dużo pieniędzy (wliczony koszt alternatywny) Producent oferuje produkt dopóki cena sprzedaży osiągnie poziomu kosztu marginlnego Dla Mitsubishi koszt marginalny jest wysoki (rezygnuje z dochodu z serwisowania pojazdu) Przykład: Ochrona serwisowa KIA CEED wynosi w okresie 7 lat około 14 tyś zł-źródło MOTOR nr 27/2011)
Wady pojazdów konwertowanych: -BEZPIECZEOSTWO struktury nośne nie są projektowane z myślą o montażu silnika elektrycznego i akumulatorów, nieprzewidywalne zachowanie się stref bezpieczeostwa i systemów SRS, narażenia na porażenie prądem w samochodzie (zazwyczaj instalacja prądu stałego o napięciu powyżej 70V), -UTRATA GWARANCJI (mechaniczna, lakier, perforacje) na samochód, -BRAK KOMPATYBILNOŚCI niekontrolowane oddziaływanie elektromagnetyczne sterujących układów energoelektronicznych samochodu elektrycznego na inne obiekty
CEL ANALIZY Artykuł powstał w wyniku przeprowadzonego przez autorów pierwszego etapu analizy porównawczej opłacalności stosowania napędu elektrycznego w samochodzie miejskim. Analiza oprócz oczywistych kosztów paliwa uwzględniała także zmienne koszty eksploatacji samochodów (np. koszty serwisów okresowych i napraw podczas obowiązującego okresu gwarancji) spadek wartości pojazdu, zależnośd zasięgu EV od temperatury otoczenia).
Zasada optymalizacji kosztów i korzyści Powinno się podjąd działanie wtedy i tylko wtedy, gdy korzyśd wynikająca z podjęcia działania jest większa niż jego koszt
Pierwszy etap analizy oznacza podejście jakie może cechowad konsumenta stojącego wobec zwiększających się cen paliw i poszukującego taoszego środka transportu. Zakładamy, że kierowca nie może liczyd na żadne korzyści fiskalne (systemy dopłat, obniżenie akcyzy, zerowa stawka VATu), samochód kupuje za gotówkę i posiada możliwośd ładowania baterii pojazdu we własnym garażu
Obliczono także koszty eksploatacji dwóch samochodów elektrycznych Renault Fluence EV oraz Mitsubishi i-miev. Koszty użytkowania modelu Renault Fluence EV zostały zestawione z kosztami eksploatacji -Renault Fluence 1,6 16V 110 Euro 5, -Renault Fluence 1,5 dci 110 FAP Euro 5.
O całkowitym koszcie eksploatacji samochodu decydują oprócz kosztów zakupu pojazdu oraz zużycia paliw także koszty ubezpieczenia pojazdu, obowiązkowych przeglądów okresowych podczas obowiązywania gwarancji oraz napraw nie objętych gwarancją producenta oraz spadek wartości pojazdu. W Mitsubishi I-MIEV obsługa serwisowa w okresie trzech lat jest darmowa.
Badania rynkowe przeprowadzone przez alians Nissan- Renault pokazały, że zasięg dzienny 160km pozwoli zaspokoid potrzeby 70% użytkowników. Ankiety przeprowadzone na zlecenie GM dowodzą, że 78% amerykaoskich kierowców pokonuje dziennie nie więcej niż 40mil (64km).
Dla każdego z siedmiu samochodów zużycia paliwa: przyjęto kilka wariantów test europejskiego NEDC (wg Regulaminu 83.05 EKG ONZ oraz Dyrektywy 70/220/EWG aż do Dyrektywy 2003/76/WE zużycia paliwa w części miejskiej UDC testu NEDC, zużycia paliwa w części pozamiejskiej EUDC testu NEDC, średniego całorocznego zużycia paliwa dla statystycznych grup użytkowników na podstawie ich raportów spalania (grupy kierowców liczące powyżej 35 osób), wyników maksymalnego rejestrowanego całorocznego zużycia paliwa dla statystycznych grup użytkowników na podstawie ich raportów spalania (grupy kierowców liczące powyżej 35 osób)
Rzeczywiste deklarowane przez Combustion Skoda II 1.2 i HTP kierowców Skoda II 1.4 TDI Fiat Panda 1.2 MPI Fiat Panda 1.3 Multijet l/100km l/100km l/100km l/100km Average fuel 6,6 5,42 6,32 4,55 Minimum average fuel Maximum average fuel 6,29 5,25 6,04 4,47 8,02 6,41 7,78 5,4 27
Uwzględnienie spadku wartości samochodów
Rzeczywiste koszty eksploatacji W analizie uwzględniono koszty części samochodu, koszty ubezpieczenia oraz przeglądy serwisowe po określonych przebiegach. W Ev niektóre części zużywają się szybciej 39
Po 800 cyklach ładowania co stanowi prawie 5 lat następuje wymiana baterii Sprzedając starą baterię odzyskujemy cześć kwoty, którą możemy zainwestować w zakup nowej (1 300 zł) 45
Korzystanie z napędu elektrycznego przy tak małych przebiegach nie jest opłacalne Chęd zwrotu inwestycji w pięd lat powoduje koniecznośd przebywania codziennie 70km (ale trzeba wtedy stosowad droższe baterie) Chęd zwiększenia zasięgu (droższe baterie Li-Pol, Li-Ion) będzie się wiązad ze znacznym wzrostem kosztów (koszt energii akumulowanej w nowoczesnych akumulatorach wynosi obecnie około 800-1000 /kwh) 55
Zakładanie, że pojemnośd baterii akumulatorów samochodu elektrycznego jest stała i niezależna od prędkości samochodu czy temperatury otoczenia prowadzi do błędów niedoszacowania kosztów eksploatacji. Producenci samochodów elektrycznych często podają pojemności znamionowe baterii, nie określają także sprawności napędu (silnik elektryczny posiada sprawnośd maksymalną 94% ale pracuje w szerokich granicach prędkości obrotowych)
W pierwszym etapie analizy zakładamy, że kierowca nie może liczyd na żadne korzyści fiskalne (systemy dopłat, obniżenie akcyzy, zerowa stawka VATu) od strony administracji, samochód kupuje za gotówkę i posiada możliwośd ładowania baterii pojazdu we własnym garażu (nie ponosi dodatkowych kosztów na zakup infrastruktury ładowania).
Niższe koszty użytkowania samochodów konwertowanych na EV (w Polsce istnieje kilka firm zajmujących się taka przebudową) wiążą się jednak z kosztami alternatywnymi takimi jak: -koszty utraty gwarancji mechanicznej, gwarancji na lakier i gwarancji na perforację, -koszty zwiększonego ryzyka nieprzewidywalnego zachowania się pojazdu podczas wypadków (nieskoordynowane działanie systemów bezpieczeostwa i struktur bezpieczeostwa) -koszty narażenia na porażenie prądem w sieci wysokiego napięcia stałego w samochodzie (firmy konwertujące nie zakładają zabezpieczeo przed np. uszkodzeniem izolacji przewodów)
Dalsze plany analizy - uwzględnimy finansowanie zakupu pojazdu EV oparte na Leasingu Konsumenckim z wysoka wartością wykupu (nowe narzędzie na rynku bankowym), -uwzględnimy samochód jako częśd sieci V2G (Vehicle to Grid) i zmienimy podejście konsumenta na Prosumenta mogącego sprzedawad nadwyżki energii z baterii swojego samochodu do sieci. -uwzględnimy możliwośd leasingowania akumulatorów dzięki czemu zmniejszą się znacznie koszty zakupu samochodu EV.
W takim wariancie kierowca kupuje tylko trwałe chasis samochodu elektrycznego i może długo go eksploatowad (ograniczenie kosztów spadku wartości samochodu). Koszty utraty wartości są zazwyczaj większe niż koszty spalonego w tym czasie paliwa i przeglądów gwarancyjnych Przeglądy serwisowe samochodów EV mogą sprowadzad się do okresowego bezprzewodowego (np. GSM, GPRS) wysłania pakietu danych do operatora sieci ASO i na tej podstawie określenie kondycji układów elektrycznych samochodu bez konieczności fizycznego stawiania się na przeglądzie.
W jeszcze dalszej przyszłości chcemy aby nasz prosument wraz z innymi podobnymi sobie świadomymi użytkownikami samochodów zrezygnowali z posiadania własnych samochodów i zgodzili się na długoterminowy najem samochodów EV w sieciach wypożyczalni.
Dla każdego scenariusza będziemy chcieli znaleźd odpowiedź jakie są rzeczywiste koszty użytkowania samochodów EV w stosunku do samochodów z silnikami spalinowymi.
Dziękuję za uwagę rafal.setlak@polsl.pl