RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWY KOWYCH W WOJEWÓDZTWIE WI TOKRZYSKIM W 2007 ROKU

WOJEWÓDZTWO WI TOKRZYSKIE URZ D PRACY Wojewódzki Urz d Pracy w Kielcach RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWY KOWYCH W WOJEWÓDZTWIE WI TOKRZYSKIM W 2007 ROKU Programowanie Rozwoju Zasobów Ludzkich Kielce, pa dziernik 2008

Wydawca: Wojewódzki Urz d Pracy w Kielcach ul. Witosa 86, 25-561 Kielce tel. 041 36 41 600, fax 041 36 41 666 strona internetowa: www.wup.kielce.pl e-mail: wup@wup.kielce.pl Redakcja: Wydzia Informacji i Analiz o Rynku Pracy WUP w Kielcach ISSN 1899-1408 Niniejsza publikacja udost pniona jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Urz du Pracy w Kielcach. Przedruk w ca o ci lub cz ci oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wy cznie z podaniem ród a. Druk: Nak ad: 400 egz.

SPIS TRE CI str. UWAGI METODYCZNE 6 WST P 9 CZ I 1. ANALIZA BEZROBOCIA WED UG ZAWODÓW 13 1.1. Poziom i struktura bezrobocia 13 1.2. Struktura bezrobotnych wed ug wielkich grup zawodów 15 1.3. Ranking zawodów bezrobotnych 20 1.4. Zawody, w których poszukuj pracy bezrobotne kobiety 22 1.5. Bezrobotni do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki 27 1.6. Bezrobotni pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy 30 1.7. Bezrobotni wed ug Polskiej Klasyfikacji Dzia alno ci 34 1.8. Zró nicowanie terytorialne bezrobocia 35 1.8.1. Bezrobotni wed ug wielkich grup zawodów 35 1.8.2. Bezrobotne kobiety 40 1.8.3. Bezrobotni do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki 41 1.8.4. Bezrobotni pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy 42 2. OFERTY PRACY WED UG ZAWODÓW 45 2.1. Oferty pracy wed ug Polskiej Klasyfikacji Dzia alno ci 46 2.2. Oferty pracy wed ug wielkich grup zawodów 47 2.3. Terytorialne zró nicowanie ofert pracy 55 3. ZAWODY DEFICYTOWE I NADWY KOWE 60 3.1. Zawody deficytowe i nadwy kowe w oparciu o wska nik intensywno ci deficytu/nadwy ki 60 3.1.1. Zawody deficytowe 62 3.1.2. Zawody nadwy kowe 65 3.1.3. Zawody zrównowa one 71 3.2. Zawody deficytowe i nadwy kowe wed ug powiatów 72 4. WNIOSKI 77 3

str. CZ II 1. BADANIE ABSOLWENTÓW SZKÓ PONADGIMNAZJALNYCH I WY SZYCH 83 1.1. Szkolnictwo ponadgimnazjalne 83 1.1.1. Absolwenci szkó ponadgimnazjalnych 84 1.2. Szkolnictwo wy sze 89 1.2.1. Studenci szkó wy szych wed ug kierunków kszta cenia 90 1.2.2. Absolwenci szkó wy szych wed ug kierunków kszta cenia 92 2. BADANIE PODA Y SI Y ROBOCZEJ ORAZ POPYTU NA PRAC W WOJEWÓDZTWIE 94 2.1. Poda si y roboczej 94 2.1.1. Struktura pracuj cych wed ug sektorów, sekcji PKD i wielko ci podmiotów gospodarczych 94 2.1.2. Liczba pracuj cych wed ug zawodów, sektorów i wielko ci jednostek 99 2.2. Popyt na rynku pracy 102 2.2.1. Wolne miejsca pracy 102 2.2.2. Nowo utworzone miejsca pracy 108 3. WNIOSKI 112 SPIS TABLIC 1. Bezrobotni oraz oferty pracy wed ug wielkich grup zawodów w 2007 roku 116 2. Bezrobotni zarejestrowani na koniec grudnia 2007 roku wed ug 2 i 4-cyfrowych grup zawodów 117-131 3. Bezrobotni rejestruj cy si w 2007 roku oraz ilo ofert pracy wed ug 2 i 4-cyfrowych grup zawodów 132-146 4. Ranking zawodów nadwy kowych i deficytowych w 2007 roku wed ug 2-cyfrowych grup zawodów 147 5. Ranking zawodów nadwy kowych i deficytowych w 2007 roku wed ug 4-cyfrowych grup zawodów 148-157 4

str. 6. Ranking zawodów generuj cych d ugotrwa e bezrobocie w 2007 roku wed ug 2-cyfrowych grup zawodów 158 7. Ranking zawodów ze wzgl du na wska nik szansy uzyskania oferty w 2007 roku wed ug 2-cyfrowych grup zawodów 159 8. Bezrobotni wed ug rodzaju dzia alno ci ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w 2007 roku 160 9. Bezrobotni zarejestrowani wed ug wielkich grup zawodów w powiatach - stan na koniec grudnia 2007r. 161 10. Struktura bezrobotnych wed ug wielkich grup zawodów w powiatach - stan na koniec grudnia 2007r. 162 11. Bezrobotne kobiety i bezrobotni m czy ni zarejestrowani wed ug wielkich grup zawodów w powiatach - stan na koniec grudnia 2007r. 163-164 12. Udzia bezrobotnych kobiet i m czyzn wed ug wielkich grup zawodów w powiatach - stan na koniec grudnia 2007r. 165-166 13. Bezrobotni poprzednio pracuj cy, pozostaj cy bez pracy powy ej 12 miesi cy wed ug wielkich grup zawodów w powiatach - stan na koniec grudnia 2007r. 167-169 14. Bezrobotni oraz oferty pracy wed ug wielkich grup zawodów w PUP w 2007 roku 170 15. Liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych przypadaj cych na 1 ofert pracy w 2007 roku w województwie i powiatowych urz dach pracy wed ug wielkich grup zawodów 171 16. Struktura ofert pracy wed ug wielkich grup zawodów w PUP w 2007 roku 172 17. Struktura zawodowa absolwentów wed ug poziomu wykszta cenia w woj. wi tokrzyskim w latach 2007-2008 173-175 18. Studenci szkó wy szych w roku akademickim 2007/2008 176 19. Absolwenci szkó wy szych w roku akademickim 2006/2007 177 20. Liczba pracuj cych wed ug zawodów, sektorów i wielko ci jednostek 178 21. Wolne miejsca pracy wed ug zawodów, sektorów i wielko ci jednostek 179 22. Liczba pracuj cych wed ug sekcji PKD, sektorów i wielko ci jednostek 180-181 23. Wolne miejsca pracy wed ug sekcji PKD, sektorów i wielko ci jednostek 182-183 24. Nowo utworzone miejsca pracy wed ug sekcji PKD, sektorów i wielko ci jednostek 184-185 5

UWAGI METODYCZNE 1. Statystyk bezrobotnych wed ug zawodów i specjalno ci opracowano na podstawie Za cznika Nr 3 Bezrobotni oraz oferty pracy wed ug zawodów i specjalno ci do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. Za cznik sporz dzany jest od 1995 roku w okresach pó rocznych - wg stanu na koniec czerwca i grudnia ka dego roku. Nazwy i symbole zawodów wykazane zosta y zgodnie z Klasyfikacj Zawodów i Specjalno ci wprowadzon Rozporz dzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalno ci dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. Nr 265, poz. 2644 z pó n. zm.). Klasyfikacja dostosowana jest do standardów obowi zuj cych w krajach Unii Europejskiej i uwzgl dnia zawody obj te Klasyfikacj Zawodów Szkolnictwa Zawodowego. 2. Powy sza klasyfikacja obejmuje: 10 grup wielkich, 30 grup du ych (jako wewn trzny podzia grup wielkich), 116 grup rednich (jako wewn trzny podzia grup du ych) i 392 grupy elementarne (jako wewn trzny podzia grup rednich). Grupy elementarne obejmuj 1.770 zawodów i specjalno ci (sze ciocyfrowych kodów jednostkowych). 3. W omawianej statystyce stosuje si kryterium klasyfikacji bezrobotnych poprzednio pracuj cych wed ug zawodu wykonywanego przez nich w ostatnim miejscu pracy. Bezrobotnych dotychczas niepracuj cych klasyfikuje si wed ug zawodu wyuczonego, zgodnie z posiadanym wiadectwem (dyplomem) uko czenia kszta cenia szkolnego lub kursowego. Grupa bez zawodu obejmuje osoby, które nie spe niaj jednocze nie dwóch warunków: a) nie posiadaj wiadectwa (dyplomu) uko czenia kszta cenia szkolnego lub kursowego, b) nie posiadaj udokumentowanej ci g o ci pracy w okresie minimum 1 roku w tym samym zawodzie. Omawiana grupa dotyczy przede wszystkim osób z wykszta ceniem gimnazjalnym i ni szym oraz osób, które uko czy y liceum ogólnokszta c ce lub profilowane i jednocze nie nie spe niaj warunków wynikaj cych z podpunktu a i b. 6

4. Zgodnie z Klasyfikacj Zawodów i Specjalno ci bezrobotni rejestrowani s wed ug sze ciocyfrowych kodów zawodu, które mog by zagregowane w grupy elementarne (czterocyfrowe), a nast pnie w grupy rednie (trzycyfrowe), du e (dwucyfrowe) i wielkie (jednocyfrowe). Zakres tematyczny monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych za 2007 rok uwzgl dnia 10 wielkich grup zawodów, 30 grup du ych oraz 348 grup elementarnych, z wyszczególnieniem danych zagregowanych na poziomie województwa. Aneks statystyczny zawiera równie dane dla powiatów, w uk adzie wielkich grup zawodowych, dotycz ce poziomu i struktury zawodowej zarejestrowanych bezrobotnych oraz zg oszonych ofert pracy. 5. W cz ci opracowania dotycz cej ofert pracy: - wed ug sektorów ekonomicznych i sekcji dzia alno ci gospodarczej wykorzystano dane z Za cznika Nr 2 Bezrobotni wed ug rodzaju dzia alno ci ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy, - wed ug zawodów wykorzystano dane z Za cznika Nr 3 Bezrobotni oraz oferty pracy wed ug zawodów i specjalno ci. Ró nica w liczbie ofert pracy wykazanych w sprawozdawczo ci miesi cznej MPiPS-01, a Za cznikami Nr 2 i 3 wynika z wy czenia w sprawozdawczo ci pó rocznej liczby ofert pracy, z realizacji których pracodawcy zrezygnowali. 6. Wed ug ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy d ugotrwale bezrobotnym jest osoba, która pozostaje w rejestrach powiatowego urz du pracy cznie przez okres ponad 12 miesi cy w okresie ostatnich 2 lat. Definicja ta ró ni si od przyj tej w sprawozdawczo ci urz dów pracy, zgodnie z któr czas pozostawania bez pracy liczony jest w pe nych miesi cach od momentu ostatniego zarejestrowania si bezrobotnego w powiatowym urz dzie pracy. Tym samym w niniejszym opracowaniu je li mowa jest o d ugotrwale bezrobotnych, to dotyczy to osób, które znajduj si w ewidencji urz dów pracy ponad 12 miesi cy od momentu zarejestrowania si. 7

7. Statystyka bezrobotnych wed ug grup zawodów i specjalno ci oraz czasu pozostawania bez pracy obejmuje wy cznie grup osób poprzednio pracuj cych. 8. Nap yw bezrobotnych jest to liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w urz dach pracy w danym okresie sprawozdawczym. 9. Odp yw bezrobotnych oznacza liczb bezrobotnych wyrejestrowanych z ewidencji urz dów pracy w danym okresie sprawozdawczym. 10. Poda pracy obejmuje okre lon liczb ludno ci w wieku produkcyjnym, tj. wszystkich tych, którzy pracuj lub s zdolni i gotowi do podj cia pracy (zarejestrowani w urz dach pracy). 11. Popyt na prac oznacza zapotrzebowanie (ch onno ) gospodarki na potencja ludzi zdolnych do pracy. Jest on równy liczbie zagospodarowanych i wolnych miejsc pracy. 8

WST P Wojewódzki Urz d Pracy opracowa raport analityczno-statystyczny pt. Ranking zawodów deficytowych i nadwy kowych w województwie wi tokrzyskim w 2007 roku. Prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwy kowych jest jednym z zada samorz du województwa w zakresie polityki rynku pracy wynikaj cym z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z pó n. zm.). G ównym celem monitoringu jest pokazanie relacji pomi dzy kierunkami kszta cenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych a potrzebami rynku pracy. Niniejszy raport sk ada si z dwóch cz ci: diagnostycznej i prognostycznej. Cz I opracowana zosta a w oparciu o dane gromadzone przez powiatowe urz dy pracy dotycz ce zarejestrowanych bezrobotnych i zg oszonych ofert pracy. Materia zawiera analiz sytuacji na rynku pracy w województwie w 2007 roku, z uwzgl dnieniem tendencji i zmian wyst puj cych w strukturze zawodowej bezrobotnych. Szczegó owa analiza zawodów deficytowych i nadwy kowych dokonana na podstawie wska ników nadwy ki lub deficytu zawodów pozwala oceni zapotrzebowanie na wybrane zawody zg aszane przez pracodawców do urz dów pracy. Cz II raportu opracowana na podstawie danych z Ministerstwa Edukacji Narodowej i G ównego Urz du Statystycznego, udost pnionych w sierpniu 2008 roku, prezentuje: informacje o absolwentach szkó ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2006/2007 oraz prognozowan liczb absolwentów w roku szkolnym 2007/2008 wed ug szkó i kierunków kszta cenia (dane z Systemu Informacji O wiatowej MEN), 9

informacje o studentach w roku akademickim 2007/2008 i absolwentach szkó wy szych w roku akademickim 2006/2007 wed ug szkó i grup kierunków kszta cenia (dane z G ównego Urz du Statystycznego), wyniki bada popytu na prac (liczba pracuj cych, wolne miejsca pracy i nowo utworzone miejsca pracy) wed ug wielkich grup zawodów oraz sekcji Polskiej Klasyfikacji Dzia alno ci przeprowadzonych przez G ówny Urz d Statystyczny. Wyra am nadziej, i niniejszy raport pozwoli na formu owanie ocen i wniosków niezb dnych dla prawid owego funkcjonowania systemu kszta cenia i szkolenia bezrobotnych. Informacje o kierunkach zmian zachodz cych w strukturze zawodowej regionalnego rynku pracy umo liwi instytucjom edukacyjnym i jednostkom szkoleniowym dostosowanie kierunków kszta cenia, dokszta cania i przekwalifikowania do oczekiwa pracodawców. Opracowanie b dzie tak e pomocne przy realizacji przez samorz dy powiatowe oraz instytucje i organizacje zajmuj ce si problematyk rynku pracy programów w zakresie promocji zatrudnienia, agodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej bezrobotnych. Przyczyni si wi c do planowego i efektywnego gospodarowania rodkami Funduszu Pracy i Europejskiego Funduszu Spo ecznego. Andrzej Lato Dyrektor Wojewódzkiego Urz du Pracy 10

CZ I 11

str. 1. ANALIZA BEZROBOCIA WED UG ZAWODÓW 13 2. OFERTY PRACY WED UG ZAWODÓW 45 3. ZAWODY DEFICYTOWE I NADWY KOWE 60 4. WNIOSKI 77 12

1. ANALIZA BEZROBOCIA WED UG ZAWODÓW 1.1. POZIOM I STRUKTURA BEZROBOCIA Wysoki wzrost gospodarczy w 2007 roku spowodowa umocnienie si obserwowanych od wst pienia do Unii Europejskiej pozytywnych tendencji zachodz cych na rynku pracy. Dalszy i znacz co wi kszy ni w poprzednich latach wzrost liczby pracuj cych w gospodarce narodowej oraz intensywnie malej ca liczba bezrobotnych rejestruj cych si w urz dach pracy spowodowa y znaczne obni enie poziomu i stopy bezrobocia. W 2007 roku w województwie zarejestrowano 96.371 bezrobotnych, tj. o 4.520 mniej (o 4,5%) ni w 2006 roku. Wyrejestrowano za 112.438 osób, czyli mniej o 6.801, tj. o 5,7%. Liczba bezrobotnych na koniec grudnia 2007 roku wynios a 83.339 osób (w kraju - 1.746,6 tys. osób) i by a ni sza od notowanej w ko cu 2006 roku o 16.067 osób, tj. o 16,2%. W ród zarejestrowanych pozostawa o: 16.453 bezrobotnych do 25 roku ycia (19,7% ogó u), 45.985 bezrobotnych kobiet (55,2%), 46.792 bezrobotnych zamieszka ych na wsi (56,1%), 73.713 bezrobotnych bez prawa do zasi ku (88,4%), 9.626 bezrobotnych z prawem do zasi ku (11,6%), 3.756 bezrobotnych w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki (4,5%), 2.232 bezrobotnych niepe nosprawnych (2,7%). wynios a Stopa bezrobocia w województwie na koniec grudnia 2007 roku 15,1% i na przestrzeni roku zmniejszy a si o 2,6 punktu procentowego (w kraju 11,4%, co oznacza spadek o 3,4 punktu). Najwy szy poziom stopy bezrobocia zanotowano w województwie warmi sko - mazurskim - 19,0%, najni szy w wielkopolskim - 8,0%. 13

W ko cu 2007 roku w ewidencji urz dów pracy zarejestrowanych by o 45.985 kobiet, tj. 55,2% (w kraju 58,2%) i 37.354 m czyzn, tj. 44,8% (w kraju 41,8%). Mieszka cami wsi by o 46.792 bezrobotnych, a ich udzia w ogólnej liczbie osób pozostaj cych bez pracy wyniós 56,1% (w kraju 45,0%). W porównaniu do grudnia 2006 roku zmniejszy a si liczba bezrobotnych zarówno zamieszka ych na wsi - o 8.398 osób (o 15,2%), jak i w mie cie - o 7.669 (o 17,3%). Osoby w wieku 18-34 lata stanowi y 49,2% ogó u pozostaj cych bez pracy (w kraju 46,8%), tj. o 2,2 punktu procentowego mniej ni w ko cu grudnia 2006 roku. Odsetek populacji bezrobotnych w wieku 18-24 lata wyniós 19,7% (w kraju 19,0%). Udzia analizowanej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych od 1999 roku wykazuje tendencje spadkowe. Na koniec grudnia 2007 roku zanotowano spadek liczby bezrobotnych we wszystkich grupach wiekowych od 18 do 54 roku ycia, a wzrost bezrobocia w grupach powy ej 55 roku ycia w porównaniu do grudnia 2006 roku. Najwi cej bezrobotnych posiada o wykszta cenie zasadnicze zawodowe - 25.690 osób (30,8%) oraz gimnazjalne i ni sze - 21.850 osób (26,2%). W kraju ich udzia w ogólnej liczbie zarejestrowanych wyniós odpowiednio: 29,6% i 32,3%. W województwie cznie te dwie grupy stanowi y - 57,0% ogó u bezrobotnych (wobec 61,9% w kraju). wiadectwo uko czenia szkó policealnych i rednich zawodowych posiada y 20.133 osoby - 24,2% ogó u zarejestrowanych (w kraju 22,1%), rednich ogólnokszta c cych - 8.374 osoby, tj. 10,0% (w kraju 9,1%). Dyplomami wy szych uczelni legitymowa y si 7.292 osoby - 8,8% (w kraju 6,9%). W porównaniu do 2006 roku odnotowano zmniejszenie liczby bezrobotnych we wszystkich grupach wed ug poziomu wykszta cenia, w tym najwi ksze z zasadniczym zawodowym - o 6,0 tys., policealnym i rednim zawodowym - o 4,4 tys. oraz gimnazjalnym i ni szym - o 3,9 tys. 14

1.2. STRUKTURA BEZROBOTNYCH WED UG WIELKICH GRUP ZAWODÓW W ród 83.339 bezrobotnych zarejestrowanych na koniec grudnia 2007 roku w powiatowych urz dach pracy województwa pozostawa o: 63.168 bezrobotnych posiadaj cych zawód, tj. 75,8%, 20.171 bezrobotnych bez zawodu, tj. 24,2% ogó u. W kraju udzia bezrobotnych posiadaj cych zawód wyniós 81,0% ogó u, natomiast bez zawodu 19,0%. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec grudnia 2006 i 2007 roku wed ug wielkich grup zawodów GRUPY ZAWODÓW Bezrobotni zarejestrowani wg stanu na koniec grudnia 2006r. 2007r. spadek/wzrost w liczbach bezwzgl dnych w % OGÓ EM 99.406 83.339-16.067-16,2 Bez zawodu 23.953 20.171-3.782-15,8 Posiadaj cy zawód, w tym: 75.453 63.168-12.285-16,3 Si y zbrojne 1 1 0 0,0 Przedstawiciele w adz publicznych, wy si urz dnicy i kierownicy 87 91 +4 +4,6 Specjali ci 7.631 6.800-831 -10,9 Technicy i inny redni personel 18.880 15.216-3.664-19,4 Pracownicy biurowi 2.222 1.901-321 -14,4 Pracownicy us ug osobistych i sprzedawcy 9.874 8.560-1.314-13,3 Rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy 1.633 1.381-252 -15,4 Robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 27.809 22.398-5.411-19,5 Operatorzy i monterzy maszyn i urz dze 2.597 2.308-289 -11,1 Pracownicy przy pracach prostych 4.719 4.512-207 -4,4 W wyniku znacznego zmniejszenia poziomu bezrobocia w województwie, w porównaniu do 2006 roku, odnotowano spadek zarówno populacji bezrobotnych posiadaj cych zawód (o 12.285 osób), jak i bezrobotnych nie posiadaj cych kwalifikacji uprawniaj cych do wykonywania okre lonego zawodu (o 3.782 osoby). 15

Poziom bezrobocia zmniejszy si niemal we wszystkich wielkich grupach zawodowych (niewielki wzrost - o 4 osoby nast pi w ród przedstawicieli w adz publicznych, wy szych urz dników i kierowników). Najwi kszy spadek liczby bezrobotnych nast pi w grupie pozostaj cych bez pracy robotników przemys owych i rzemie lników (o 5.411 osób), techników i innego redniego personelu (o 3.664) oraz pracowników us ug osobistych i sprzedawców (o 1.314). Populacja przedstawicieli tych zawodów pozostaje jednocze nie najliczniejsz pod wzgl dem liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Udzia analizowanych grup w ród bezrobotnych posiadaj cych zawód, w ko cu grudnia 2007 roku, wyniós 73,1% (75,0% pod koniec 2006r.). Symbol grupy Bezrobotni wed ug wielkich grup zawodów zarejestrowani na koniec grudnia 2007 roku Nazwa grupy Bezrobotni Struktura zarejestrowani bezrobotnych na koniec grudnia 2007r. ogó em kobiety m czy ni ogó em kobiet Udzia kobiet w % OGÓ EM 83.339 45.985 37.354 x x 55,2 Bez zawodu 20.171 11.293 8.878 x x 56,0 Posiadaj cy zawód, w tym: 63.168 34.692 28.476 100,0 100,0 54,9 0 Si y zbrojne 1 0 1 0,0 0,0 0,0 Przedstawiciele w adz 1 publicznych, wy si urz dnicy i kierownicy 91 42 49 0,1 0,1 46,2 "2" Specjali ci 6.800 5.016 1.784 10,8 14,5 73,8 Technicy i inny redni "3" personel 15.216 9.296 5.920 24,1 26,8 61,1 "4" Pracownicy biurowi 1.901 1.556 345 3,0 4,5 81,9 "5" Pracownicy us ug osobistych i sprzedawcy 8.560 7.843 717 13,5 22,6 91,6 "6" Rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy 1.381 906 475 2,2 2,6 65,6 "7" Robotnicy przemys owi 22.398 6.909 15.489 35,5 19,9 30,8 "8" i rzemie lnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urz dze "9" Pracownicy przy pracach prostych 2.308 766 1.542 3,7 2,2 33,2 4.512 2.358 2.154 7,1 6,8 52,3 16

W grupie robotników przemys owych i rzemie lników zarejestrowanych by o 22.398 bezrobotnych (o 5.411 osób mniej ni w ko cu 2006 roku), tj. 35,5% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. W grupie tej zdecydowan wi kszo stanowili m czy ni, których udzia wyniós 69,2%. Najwi ksz grup stanowili: lusarze i pokrewni - 2.194 osoby (9,8%), krawcy i kapelusznicy - 2.152 (9,6%), mechanicy pojazdów samochodowych - 2.117 (9,5%), mechanicy-monterzy maszyn i urz dze - 1.998 (8,9%), murarze i pokrewni - 1.512 (6,8%), piekarze, cukiernicy i pokrewni - 1.495 (6,7%) oraz ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawaj cych do metali - 1.472 (6,6%). Wymienione zawody stanowi 57,9% pozostaj cych bez pracy robotników przemys owych i rzemie lników. Wszystkie omawiane zawody zajmuj czo owe miejsca w rankingu zawodów bezrobotnych. W grupie techników i innego redniego personelu zarejestrowano 15.216 osób (o 3.664 mniej ni pod koniec 2006 roku). Pozostaj cy bez pracy technicy stanowili 24,1% bezrobotnych posiadaj cych zawód, a w ród nich najwi cej by o pracowników ds. finansowych i handlowych - 3.876 osób (25,5%) oraz techników mechaników - 2.519 (16,6%). Ponadto licznie reprezentowani byli technicy: rolnicy, le nicy i pokrewni (1.224 osoby), budownictwa, ochrony rodowiska (1.200), technologii ywno ci (855) oraz dietetycy i ywieniowcy (716). Poprawa sytuacji na runku pracy wp yn a pozytywnie na zmniejszenie bezrobocia tak e w ród pracowników ds. finansowych i handlowych, znajduj cych si na czo owych miejscach w rankingach zawodów bezrobotnych. W porównaniu do 2006 roku liczba przedstawicieli tego zawodu zarejestrowanych w powiatowych urz dach pracy zmniejszy a si o 1.022 osoby. W grupie pracowników us ug osobistych i sprzedawców zarejestrowanych by o 8.560 osób (o 1.314 mniej ni w ko cu grudnia 2006 roku), tj. 13,5% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. Grupa ta charakteryzuje si najwy szym udzia em bezrobotnych kobiet - 91,6%. 17

Ponad po ow grupy - 51,8% (4.434 osoby) stanowili bezrobotni sprzedawcy, zajmuj cy pierwsze miejsce w rankingu bezrobotnych. Ponadto licznie reprezentowani byli: kucharze - 1.906 (22,3%), fryzjerzy i kosmetyczki - 1.156 (13,5%) oraz kelnerzy - 575 (6,7%). W grupie specjalistów zarejestrowanych by o 6.800 osób (o 831 mniej ni na koniec 2006 roku), tj. 10,8% bezrobotnych posiadaj cych zawód. Najwy sze bezrobocie odnotowano w ród: specjalistów ds. ekonomicznych i zarz dzania - 2.455 osób, tj. 36,1% ogó u grupy (w tym: 1.431 ekonomistów, 742 specjalistów ds. ekonomicznych i zarz dzania, 240 specjalistów ds. finansowych), nauczycieli i specjalistów szkolnictwa - 1.159 osób, tj. 17,0%. W ród bezrobotnych nauczycieli i wychowawców przewa ali nauczyciele: gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych - 588 osób, szkó podstawowych - 216 oraz przedszkoli - 155. W rankingu zawodów bezrobotnych poszukuj cy pracy ekonomi ci zajmuj wysokie miejsca, jednak liczba zarejestrowanych sukcesywnie maleje i od ko ca 2006 roku zmniejszy a si o 309 osób. W grupie specjalistów bez pracy pozostawali ponadto: archeolodzy i socjolodzy (601 osób), filozofowie, historycy i politolodzy (339), specjali ci administracji publicznej (281), piel gniarki (235), in ynierowie: budownictwa i in ynierii rodowiska, mechanicy (po 182). W grupie specjalistów udzia d ugotrwale bezrobotnych wyniós 24,5% i by najni szy w porównaniu do pozosta ych grup zawodowych. W grupie pracowników przy pracach prostych zarejestrowano 4.512 osób (o 207 mniej ni na koniec 2006 roku), tj. 7,1% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. Najwi ksze bezrobocie wyst pi o w ród: pomocy i sprz taczek biurowych i hotelowych - 1.017 osób (22,5%), robotników przy pracach prostych w przemy le - 825 (18,3%), robotników gospodarczych (781), 18

robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym (619), zamiataczy i pokrewnych (314) oraz robotników pomocniczych w budownictwie drogowym, wodnym i pokrewnych (263). W grupie tej zanotowano najwy szy wska nik d ugotrwa ego bezrobocia (55,0%). W grupie operatorów i monterów maszyn i urz dze zarejestrowanych by o 2.308 bezrobotnych (3,7%), tj. o 289 osób mniej ni pod koniec grudnia 2006 roku. W grupie tej dominowali m czy ni (66,8%). Najwi cej bezrobotnych poszukiwa o pracy w zawodzie kierowcy samochodów ci arowych i osobowych - 452 osoby (19,6%). Ponadto bez pracy pozostawali: operatorzy maszyn i urz dze do obróbki metali (230 osób), operatorzy maszyn i urz dze do przetwórstwa owoców, warzyw, nasion oleistych i pokrewni (209), monterzy maszyn i urz dze mechanicznych (159) oraz operatorzy pojazdów wolnobie nych rolniczych i le nych (124). W grupie 1.901 bezrobotnych pracowników biurowych stanowi cych 3,0% ogó u posiadaj cych zawód, zarejestrowanych by o o 321 osób mniej ni na koniec 2006 roku. Udzia kobiet wyniós 81,9%. W grupie tej najwi cej by o: pracowników obs ugi biurowej - 878 osób (46,2%), magazynierów - 377 (19,8%), pracowników ds. finansowo-statystycznych - 203 (10,7%). Z grupy rolników, ogrodników, le ników i rybaków w ewidencji urz dów pracy pozostawa o 1.381 osób (o 252 mniej zarejestrowanych ni w ko cu 2006 roku), tj. 2,2% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. W grupie tej przewa ali bezrobotni rolnicy produkcji ro linnej - 426 osób (30,8%), rolnicy produkcji ro linnej i zwierz cej (300), ogrodnicy producenci warzyw, kwiatów i pokrewni (281) oraz robotnicy le ni i pokrewni (166). W grupie przedstawicieli w adz publicznych, wy szych urz dników i kierowników zarejestrowanych by o 91 bezrobotnych (o 4 wi cej ni na koniec 2006 roku). Grupa ta stanowi a 0,1% populacji bezrobotnych 19

posiadaj cych zawód. Spo ród oczekuj cych na prac najwi cej by o kierowników du ych i rednich organizacji - 60 osób, w ród których przewa ali dyrektorzy generalni, wykonawczy i prezesi - 16 osób oraz kierownicy dzia ów marketingu i sprzeda y - 9 osób. W grupie bezrobotnych pozostawa o równie 29 kierowników ma ych przedsi biorstw. 1.3. RANKING ZAWODÓW BEZROBOTNYCH Z rankingu zawodów bezrobotnych pozostaj cych w ewidencji powiatowych urz dów pracy na koniec 2007 roku wynika, i w ród 63.168 bezrobotnych posiadaj cych okre lony zawód najliczniej zarejestrowani byli: 2007 rok 2006 rok - sprzedawcy i demonstratorzy 4.434 5.112, - pracownicy ds. finansowych i handlowych 3.876 4.898 osób. Bezrobotni z wymienionych grup zawodowych stanowili 13,2% ogó u analizowanej populacji. W porównaniu do ko ca 2006 roku liczba bezrobotnych w obu grupach zmniejszy a si, tak w ród sprzedawców (o 678 osób), jak i pracowników ds. finansowych i handlowych (o 1.022 osoby). Kolejne pozycje w rankingu zawodów najbardziej zagro onych bezrobociem zajmowali: 2007 rok 2006 rok - technicy mechanicy 2.519 3.295, - lusarze 2.194 2.685, - krawcy i kapelusznicy 2.152 2.635, - mechanicy pojazdów samochodowych 2.117 2.771, - mechanicy - monterzy maszyn i urz dze 1.998 2.628, - kucharze 1.906 2.246, - murarze 1.512 1.956, - piekarze i cukiernicy 1.495 1.818, - ustawiacze - operatorzy obrabiarek skrawaj cych do metali 1.472 1.774, 20

- ekonomi ci 1.431 1.740, - technicy rolnicy, le nicy i pokrewni 1.224 1.466, - technicy budownictwa i ochrony rodowiska 1.200 1.533, - fryzjerzy i kosmetyczki 1.156 1.312, - pomoce i sprz taczki biurowe, hotelowe 1.017 986, - szwaczki i hafciarki 1.001 1.157 osób. cznie osoby z zawodami obejmuj cymi 17 pierwszych pozycji w rankingu zawodów bezrobotnych (grupy powy ej 1 tysi ca) stanowi y 51,8% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. Spo ród wymienionych profesji 8 zalicza si do grupy robotników przemys owych i rzemie lników. Tendencj utrzymuj c si od wielu lat jest najwy sze bezrobocie w ród sprzedawców oraz pracowników ds. finansowych i handlowych. W rankingach bezrobotnych wysokie miejsca zajmuj pozostaj cy bez pracy technicy, a w ród nich osoby z wykszta ceniem technicznym ekonomicznym, mechanicznym, budowlanym oraz rolniczym. W rejestrach urz dów pracy pozostaje znaczna liczba pracowników us ug osobistych, a w ród nich: kucharzy, fryzjerów i kosmetyczek. W 2007 roku niemal we wszystkich grupach zawodowych (poza przedstawicielami w adz publicznych, wy szymi urz dnikami i kierownikami, gdzie nast pi wzrost) odnotowano zmniejszenie liczby osób pozostaj cych bez pracy. Najwy szy spadek bezrobocia nast pi w ród pracowników ds. finansowych i handlowych (o 1.022 osoby), techników mechaników (o 776), sprzedawców (o 678), mechaników pojazdów samochodowych (o 654) oraz mechaników-monterów maszyn i urz dze (o 630 osób). Najmniejsz grup bezrobotnych wykre lonych z ewidencji powiatowych urz dów pracy stanowi y osoby poprzednio pracuj ce w zawodach fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni oraz szwaczki i hafciarki (po 156). Negatywnym zjawiskiem jest wysokie bezrobocie w ród specjalistów - ekonomistów. Analizowana grupa zawodowa zajmowa a (podobnie jak w latach 2005-2006) 12 miejsce w rankingu zawodów bezrobotnych. 21

1.4. ZAWODY, W KTÓRYCH POSZUKUJ PRACY BEZROBOTNE KOBIETY W ko cu grudnia 2007 roku liczba bezrobotnych kobiet wynios a 45.985 osób i by a ni sza o 7.436 (tj. o 13,9%) w porównaniu do ko ca grudnia 2006 roku. Zarejestrowane kobiety stanowi y 55,2% ogó u bezrobotnych (w 2006r. - 53,7%), natomiast m czy ni - 44,8% (w 2006 roku - 46,3%). Spadek bezrobocia w ród m czyzn wyniós 8.631 osób (tj. 18,8%). Wi kszo bezrobotnych kobiet (69,6%), jak i m czyzn (75,6%), pracowa a przed nabyciem statusu bezrobotnego. Udzia bezrobotnych kobiet posiadaj cych prawo do zasi ku by ni szy (9,2%) ni m czyzn (14,4%). Na przestrzeni 2007 roku zarejestrowano mniej bezrobotnych kobiet - 46.284 (48% nap ywu) ni m czyzn - 50.087 (52%). Wy czono z ewidencji bezrobotnych mniej kobiet (53.720) ni m czyzn (58.718), odpowiednio: 47,8% i 52,2% ogó u wy czonych. Spo ród ogó u bezrobotnych kobiet zdecydowana wi kszo poszukiwa a pracy w konkretnym zawodzie - 34.692 osoby (75,4%), natomiast 11.293 osoby (24,6%) nie posiada y kwalifikacji zawodowych. Sytuacja kobiet na rynku pracy jest znacznie trudniejsza ni m czyzn. Kobiety szybciej trac prac i cz sto d u ej ni m czy ni staraj si o ponowne jej podj cie. Odsetek kobiet podejmuj cych zatrudnienie wyniós 44,8%, podczas gdy m czyzn 55,2%. W ród osób skierowanych na sta e udzia kobiet by wy szy ni m czyzn i wyniós 70,4%. Bezrobotne kobiety przewa a y w grupach wiekowych: 25-34 lata (62,4%), 35-44 lata (57,2%), 18-24 lata (57,1%) oraz 45-54 lata (51,9%) m czy ni za w przedziale 55-59 lat (68,8%). Udzia bezrobotnych kobiet by wy szy ni m czyzn w ród osób posiadaj cych wykszta cenie: rednie ogólnokszta c ce (75,4%), wy sze (71,0%), policealne i rednie zawodowe (62,3%). M czy ni przewa ali w ród 22

bezrobotnych z wykszta ceniem zasadniczym zawodowym (53,6%), gimnazjalnym i ni szym (54,1%). Na koniec grudnia 2007 roku spo ród 34.692 bezrobotnych kobiet posiadaj cych zawód, najwi cej - 9.296 (26,8%) poszukiwa o pracy w zawodach zakwalifikowanych do grupy techników i innego redniego personelu (o 1.873 osoby mniej ni w ko cu 2006 roku). W grupie tej pozostawa o zarejestrowanych 3.464 pracowników ds. finansowych i handlowych (o 879 mniej ni w 2006 roku). Zawód technika rolnika i le nika posiada o 821 kobiet, a technika technologii ywno ci - 702. Ponadto bez pracy pozostawa o: 687 techników gdzie indziej niesklasyfikowanych, 595 dietetyków i ywieniowców, 436 techników budownictwa i ochrony rodowiska, 454 agentów ds. sprzeda y (handlowców) oraz 322 techników mechaników. Na drugim miejscu w ród bezrobotnych kobiet uplasowali si pracownicy us ug osobistych i sprzedawcy - 7.843 osoby, tj. 22,6% kobiet posiadaj cych zawód (o 1.232 mniej ni pod koniec 2006 roku). W grupie tej dominowa y: sprzedawczynie - 4.160 (o 648 mniej ni w ko cu grudnia 2006 roku), kucharki - 1.694 oraz fryzjerki i kosmetyczki - 1.128 (odpowiednio o: 309 i 163 osoby mniej ni na koniec 2006 roku). W grupie robotników przemys owych i rzemie lników bez pracy pozostawa o 6.909 osób, tj. 19,9% kobiet posiadaj cych zawód (o 1.364 osoby mniej ni w ko cu 2006 roku). Najwi cej z nich poszukiwa o pracy w zawodach: krawcowej - 2.123, szwaczki i hafciarki - 997 oraz piekarza i cukiernika - 948 (odpowiednio o: 479, 153 i 182 osoby mniej ni w ko cu grudnia 2006 roku). Nadal czo owe pozycje w rankingu zawodów bezrobotnych zajmuj kobiety o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Populacja bezrobotnych specjalistek liczy a 5.016 osób, tj. 14,5% kobiet posiadaj cych zawód (o 631 osób mniej ni na koniec 2006 roku). 23

W ród kobiet z wy szym wykszta ceniem najwi cej by o bezrobotnych ekonomistek - 1.178 (o 239 mniej ni w ko cu 2006 roku) i specjalistek ds. ekonomicznych i zarz dzania - 564. Z grupy pozosta ych specjalistów bez pracy pozostawa o - 513 kobiet posiadaj cych zawód archeologa i socjologa oraz 202 specjalistów ds. finansowych. W zawodach nauczycielskich pracy poszukiwa y 933 kobiety, w tym: 4 nauczycieli szkó wy szych, 408 nauczycieli gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych, 200 szkó podstawowych, 151 przedszkoli, a tak e 163 specjalistów szkolnictwa i wychowawców. Licznie reprezentowana w rejestrach bezrobotnych by a tak e grupa piel gniarek - 232 osoby. W ród pracowników przy pracach prostych zarejestrowanych by o 2.358 osób, tj. 6,8% kobiet posiadaj cych zawód (o 87 wi cej ni na koniec 2006 roku). Najwi cej spo ród nich poszukiwa o pracy w zawodach: pomocy i sprz taczki biurowej, hotelowej - 932, robotników przy pracach prostych w przemy le - 507 i robotników gospodarczych - 358. Pozosta grup poszukuj cych pracy kobiet tworzy y bezrobotne posiadaj ce zawody zaliczane do grup: pracowników biurowych - 1.556 osób, tj. 4,5% kobiet posiadaj cych zawód (o 269 osób mniej ni na koniec 2006 roku), w tym: 1.283 pracowników obs ugi biurowej (o 247 mniej ni na koniec grudnia 2006 roku), a w ród nich m.in.: 794 pracowników obs ugi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowanych, 195 magazynierów oraz 190 pracowników ds. finansowo-statystycznych, a tak e 273 pracowników obrotu pieni nego i obs ugi klientów. rolników, ogrodników, le ników i rybaków - 906 osób tj. 2,6% kobiet posiadaj cych zawód (o 144 osoby mniej ni na koniec 2006 roku), w tym: 291 rolników produkcji ro linnej, 226 ogrodników producentów warzyw i kwiatów oraz 203 rolników produkcji ro linnej i zwierz cej, 24

operatorów i monterów maszyn i urz dze - 766 osób, tj. 2,2% kobiet posiadaj cych zawód (o 59 osób mniej ni na koniec 2006 roku), z tego: 199 operatorów maszyn i urz dze do przetwórstwa owoców, warzyw i nasion oleistych, 90 operatorów maszyn i urz dze do obróbki metali oraz 68 operatorów maszyn i urz dze do produkcji wyrobów mleczarskich, przedstawicieli w adz publicznych, wy szych urz dników i kierowników - 42 osoby, tj. 0,1% (o 2 osoby mniej ni w 2006r.). W porównaniu do ko ca 2006 roku nast pi spadek liczby bezrobotnych kobiet niemal we wszystkich grupach zawodowych, z wyj tkiem pracowników przy pracach prostych, których liczba zwi kszy a si o 87 osób. Najwy szy spadek liczby bezrobotnych mia miejsce w ród: techników i innego redniego personelu (o 1.873 osoby), robotników przemys owych i rzemie lników (o 1.364) oraz pracowników us ug osobistych i sprzedawców (o 1.232). Najmniej zmniejszy a si liczba zarejestrowanych operatorów i monterów maszyn i urz dze (o 59 osób) oraz przedstawicieli w adz publicznych, wy szych urz dników i kierowników (o 2). Z rankingu zawodów bezrobotnych kobiet na koniec grudnia 2007 roku wynika, e najliczniej zarejestrowane pozostaj : 2007 rok 2006 rok - sprzedawczynie 4.160 4.808, - pracownicy ds. finansowych i handlowych 3.464 4.343, - krawcowe 2.123 2.602, - kucharki 1.694 2.003, - ekonomistki 1.178 1.417, - fryzjerki i kosmetyczki 1.128 1.291 osób. Przedstawiony ranking obejmuje grupy zawodowe, w których liczba zarejestrowanych kobiet na koniec grudnia 2007 roku wynosi a ponad 1 tys. osób. 25

Wymieniona grupa 6 zawodów generuj cych najwy sze bezrobocie w ród kobiet stanowi a 39,6% bezrobotnych kobiet posiadaj cych zawód. Najwy szy spadek liczby bezrobotnych, w porównaniu do 2006 roku, nast pi w ród pracowników ds. finansowych i handlowych (o 879 osób), a najni szy (o 163 osoby) w ród fryzjerek i kosmetyczek. Ponadto dwie grupy zawodów (szwaczki i hafciarki oraz piekarze i cukiernicy) nie zosta y zaliczone do rankingu zawodów o najwy szym bezrobociu, gdy liczba zarejestrowanych przedstawicielek tych profesji by a w 2007 roku mniejsza ni 1 tys. osób i wynios a odpowiednio: 997 i 948 (w 2006 roku: 1.150 i 1.130). Cech bezrobocia kobiet jest koncentracja zawodów sfeminizowanych w us ugach. Jest to sektor, który rozwija si najbardziej dynamicznie, jednak wiele kobiet ze wzgl du na niedostosowanie kwalifikacji i umiej tno ci do oczekiwa pracodawców pozostaje bez pracy. Najwy szy udzia bezrobotnych kobiet (przy uwzgl dnieniu poziomu bezrobocia kobiet powy ej 700 osób w grupie) odnotowano w zawodach: szwaczki i hafciarki 99,6%, krawcy i kapelusznicy 98,7%, fryzjerzy i kosmetyczki 97,6%, sprzedawcy i demonstratorzy 93,8%, pomoce i sprz taczki biurowe, hotelowe 91,6%, pracownicy obs ugi biurowej 90,4%, pracownicy ds. finansowych i handlowych 89,4%, kucharze 88,9%, ekonomi ci 82,3%, technicy technologii ywno ci 82,1%, technicy rolnicy i le nicy 67,1%, piekarze i cukiernicy 63,4%. 26

1.5. BEZROBOTNI DO 12 MIESI CY OD DNIA UKO CZENIA NAUKI W 2007 roku w powiatowych urz dach pracy zarejestrowa y si 16.803 osoby w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki, tj. 17,4% nap ywu bezrobotnych. Udzia osób bez zawodu wyniós 44,6% (7.491), natomiast posiadaj cych zawód 55,4% (9.312). Dla porównania analogiczne udzia y w 2006 roku wynosi y odpowiednio: 35,3% i 64,7%. W ród rejestruj cych si osób z okre lonym zawodem najliczniej poszukiwali pracy bezrobotni z grupy: specjali ci - 4.606 osób (49,5%), a w ród nich: ekonomi ci (643 osoby), archeolodzy i socjolodzy (579), specjali ci ds. ekonomicznych i zarz dzania (466) oraz nauczyciele gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych (412). Kolejn liczn grup stanowili technicy i inny redni personel - 3.152 osoby (33,8%), w tym: 696 pracowników ds. finansowych i handlowych, 387 techników mechaników, 309 dietetyków i ywieniowców, 284 techników budownictwa i ochrony rodowiska oraz 248 techników elektroników i telekomunikacji. Nap yw bezrobotnych w pozosta ych grupach zawodowych wyniós : - robotnicy przemys owi i rzemie lnicy 808 (8,7%), - pracownicy us ug osobistych i sprzedawcy 612 (6,6%), - pracownicy biurowi 81 (0,9%), - operatorzy i monterzy maszyn i urz dze 41 (0,4%), - rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy 12 osób (0,1%). W porównaniu do 2006 roku w grupie osób do 12 miesi cy od dnia uko czenia szko y zarejestrowa o si o 1.505 bezrobotnych mniej. Spadek bezrobocia wyst pi w ród osób posiadaj cych zawód - o 2.529 (w tym g ównie techników o 2.071), natomiast liczba bezrobotnych bez zawodu wzros a o 1.024 osoby. 27

Zmiany w strukturze nap ywu do bezrobocia dotyczy y przede wszystkim specjalistów (wzrost udzia u o 10,5 punktu procentowego) oraz techników (zmniejszenie udzia u o 10,3 punktu). Na koniec 2007 roku w ewidencji urz dów pracy pozostawa o 3.756 osób w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki (4,5% ogó u bezrobotnych). Wi kszo w tej grupie stanowi y kobiety - 2.300 osób, tj. 61,2%. W omawianej populacji pracy poszukiwa y 2.172 osoby posiadaj ce zawód (57,8% ogó u grupy) oraz 1.584 osoby bez zawodu (42,2%). Udzia bezrobotnych posiadaj cych zawód wykazywa tendencj spadkow zarówno w ród m czyzn (z 74,0% na 60,3%), jak i kobiet (z 62,2% na 56,3%). Bezrobotni bez zawodu stanowili odpowiednio: 39,7% i 43,7%. Na przestrzeni 2007 roku grupa bezrobotnych do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki zmniejszy a si o 1.123 osoby (o 23,0%). Poziom bezrobocia w wi kszo ci grup zawodowych by ni szy w porównaniu do grudnia 2006 roku. Najwi kszy spadek liczby zarejestrowanych osób, podobnie jak w nap ywie, dotyczy bezrobotnych z grupy techników i innego redniego personelu (o 738). Ponadto mniej by o specjalistów (o 112) oraz robotników przemys owych i rzemie lników (o 177). Na koniec grudnia 2007 roku najliczniej reprezentowane by y osoby legitymuj ce si wysokimi kwalifikacjami zawodowymi. Grupa specjalistów liczy a 959 bezrobotnych, tj. 44,2% posiadaj cych zawód. Udzia kobiet wyniós 67,7% (649 osób). Najwi ksze bezrobocie dotyczy o ekonomistów - 146 osób, tj. 15,2% tej grupy (w tym 110 kobiet). Ponadto pracy poszukiwa o m.in.: 128 archeologów i socjologów, 108 specjalistów ds. ekonomicznych i zarz dzania oraz 76 nauczycieli gimnazjów i szkó ponadgimnazjalnych. 28

Drug pod wzgl dem liczebno ci grup byli bezrobotni technicy i inny redni personel - 740 osób, którzy stanowili 34,1%. Udzia kobiet poszukuj cych pracy by wy szy (57,0%) ni m czyzn (43,0%). W ogólnej liczbie techników i innego redniego personelu najwi cej by o pracowników ds. finansowych i handlowych - 171 osób, tj. 23,1% tej grupy (w tym 129 kobiet). Ponadto zarejestrowani pozostawali: technicy mechanicy - 82 osoby (11,1%), dietetycy i ywieniowcy - 81 osób, (10,9%) oraz technicy budownictwa i ochrony rodowiska - 73 osoby (9,9%). Znaczne zmniejszenie liczby nowo zarejestrowanych techników uwarunkowa o zmiany w strukturze osób pozostaj cych bez pracy na koniec 2007 roku. Udzia techników zmniejszy si z 45,1% na 34,1%, natomiast specjalistów wzrós z 32,7% do 44,2%. W grupie osób w okresie do 12 miesi cy od dnia uko czenia nauki bezrobotni specjali ci i technicy stanowili cznie 78,3% ogó u posiadaj cych zawód. Znacznie mniej bezrobotnych by o w pozosta ych grupach zawodowych. W ród 232 robotników przemys owych i rzemie lników (10,7%) pracy poszukiwa o: 51 mechaników pojazdów samochodowych, 39 piekarzy i cukierników, 21 posadzkarzy, 18 elektromechaników oraz 17 krawców i kapeluszników. W analizowanej grupie 84,5% stanowili m czy ni. W grupie pracowników us ug osobistych i sprzedawców zarejestrowanych by o 196 osób, tj. 9,0% posiadaj cych zawód (w tym 159 kobiet). Najwy sze bezrobocie odnotowano w ród: sprzedawców (59 osób), fryzjerów i kosmetyczek (58) oraz kucharzy (48). Ponadto, w rejestrach pozostawali bezrobotni z grupy: pracownicy biurowi (27 osób), operatorzy i monterzy maszyn i urz dze (14 osób) oraz rolnicy, ogrodnicy, le nicy i rybacy (4 osoby). 29

1.6. BEZROBOTNI POZOSTAJ CY BEZ PRACY POWY EJ 12 MIESI CY W populacji bezrobotnych utrzymuje si wysoki udzia osób d ugotrwale pozostaj cych bez pracy. Analiza struktury zawodowej tej grupy bezrobotnych dotyczy osób, które przed uzyskaniem statusu bezrobotnego pracowa y i posiadaj udokumentowany sta pracy. Na koniec 2007 roku w ewidencji urz dów pracy zarejestrowanych by o 30.305 osób poprzednio pracuj cych, poszukuj cych zatrudnienia powy ej 12 miesi cy, tj. 36,4% ogó u bezrobotnych. W grupie bezrobotnych posiadaj cych zawód, osoby pozostaj ce d ugotrwale bez pracy stanowi y 40,5% (25.607), natomiast w ród bezrobotnych bez zawodu analogiczny udzia wyniós 23,3% (4.698). W odniesieniu do 2006 roku liczba d ugotrwale bezrobotnych zmniejszy a si o 8.113 osób, czyli o 21,1%. Wy szy spadek odnotowano w grupie osób posiadaj cych zawód (o 5.949), w porównaniu do osób bez zawodu (spadek o 2.164). Liczba bezrobotnych pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy zmniejszy a si, podobnie jak w 2006 roku, we wszystkich wielkich grupach zawodowych. Najwi kszy spadek dotyczy robotników przemys owych i rzemie lników (o 3.159 osób). Jednocze nie udzia omawianej grupy w ród d ugotrwale bezrobotnych pozostawa najwy szy - 37,8% posiadaj cych zawód, tj. 9.684 osoby. Na koniec 2007 roku w rejestrach urz dów pracy pozostawa o 5.002 d ugotrwale bezrobotnych techników (19,5%) i 4.006 pracowników us ug osobistych i sprzedawców (15,6%). Liczba bezrobotnych z grupy techników zmniejszy a si o 903 osoby, natomiast pracowników us ug osobistych i sprzedawców - o 801 osób. 30

Ponadto w ewidencji bezrobotnych pozostawa y osoby d ugotrwale bezrobotne posiadaj ce zawody zaliczane do grupy: - pracowników przy pracach prostych 2.481 (9,7%), - specjalistów 1.663 (6,5%), - operatorów i monterów maszyn i urz dze 1.125 (4,4%), - pracowników biurowych 971 (3,8%), - rolników, ogrodników le ników i rybaków 632 (2,5%), - przedstawicieli w adz publicznych, wy szych urz dników i kierowników 43 osoby (0,2%). Udzia d ugotrwale oczekuj cych na prac w poszczególnych grupach zawodowych pozostaje zró nicowany. Na koniec 2007 roku najwy szy wska nik wyst pi w ród pracowników przy pracach prostych - 55,0%. Oznacza to, i spo ród 4,5 tys. bezrobotnych z tej grupy 2,5 tys. to osoby poszukuj ce pracy ponad 12 miesi cy. Wysoki wska nik d ugotrwa ego bezrobocia odnotowano równie w grupie pracowników biurowych (51,1%) oraz operatorów i monterów maszyn i urz dze (48,7%). W ród pracowników us ug osobistych i sprzedawców analizowany wska nik wyniós 46,8%, a w grupie rolników, ogrodników, le ników i rybaków - 45,8%. Spo ród najliczniej zarejestrowanych bezrobotnych robotników przemys owych i rzemie lników d ugotrwale pracy poszukiwa o 43,2% ogó u. W grupie techników i innego redniego personelu d ugotrwale bezrobotni stanowili 32,9%. Najni szy udzia osób poszukuj cych pracy powy ej 12 miesi cy wyst pi w ród bezrobotnych z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi, tj. w grupie specjalistów - 24,5%. 31

Spo ród zawodów zagro onych wysokim bezrobociem (17 grup elementarnych powy ej 1 tys. osób) najwy szy udzia d ugotrwale bezrobotnych odnotowano w ród: 2007 rok 2006 rok szwaczek i hafciarek 56,9% 62,6% pomocy i sprz taczek biurowych, hotelowych 56,5% 61,0%, sprzedawców 51,9% 53,6%, ustawiaczy-operatorów obrabiarek skrawaj cych do metali 49,5% 54,1%, krawców i kapeluszników 44,2% 46,3%, murarzy 44,2% 46,0%. W grupach zawodowych licz cych od 0,5 tys. do 1 tys. osób wysoki odsetek d ugotrwale bezrobotnych dotyczy : robotników przy pracach prostych w przemy le (56,5%), gospodarzy budynków, w tym w wi kszo ci robotników gospodarczych (53,1%), pracowników obs ugi biurowej (49,8%), kelnerów (49,7%), robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym (48,3%), malarzy budowlanych (47,4%) oraz elektromonterów (46,2%). Wska nik d ugotrwa ego bezrobocia by zró nicowany w zale no ci od p ci. W populacji bezrobotnych kobiet udzia osób pozostaj cych bez pracy powy ej 12 miesi cy wyniós 38,7% (spadek o 1,8 punktu procentowego), a w ród m czyzn - 33,5% (spadek o 3 punkty). W ród kobiet (18 grup elementarnych powy ej 0,5 tys. osób) najwy szy udzia d ugotrwale bezrobotnych wyst pi w ród: 2007 rok 2006 rok robotników przy pracach prostych w przemy le 60,4% 63,2%, szwaczek i hafciarek 57,2% 62,7%, pomocy i sprz taczek biurowych, hotelowych 56,4% 61,0%, 32

sprzedawców 52,8% 54,2%, pracowników obs ugi biurowej 52,0% 50,9%, piekarzy i cukierników 51,7% 52,3%, kelnerów 51,7% 55,6%. W populacji bezrobotnych m czyzn (11 grup elementarnych powy ej 0,5 tys. osób) znaczny odsetek d ugotrwale poszukuj cych pracy odnotowano w ród: 2007 rok 2006 rok robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym 47,9% 55,8%, ustawiaczy-operatorów obrabiarek skrawaj cych do metali 45,0% 51,3%, murarzy 44,0% 45,9%, elektromonterów 43,6% 45,8%, mechaników-monterów maszyn i urz dze 42,3% 44,6%. Wysoki udzia d ugotrwale bezrobotnych utrzymuje si w wybranych grupach zawodowych, przy czym w wi kszym stopniu dotyczy kobiet ni m czyzn. Dzia ania aktywizuj ce skutkuj systematycznym zmniejszaniem liczby osób d ugotrwale pozostaj cych bez pracy. Najwi ksz popularno ci w ramach Dzia ania 1.3. Przeciwdzia anie i zwalczanie d ugotrwa ego bezrobocia Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich, cieszy o si subsydiowanie wydatków zwi zanych z zatrudnieniem, z którego od pocz tku wdra ania programu, tj. od 2004 roku skorzysta o 5.710 osób. Kolejn, równie ch tnie wybieran form pomocy, by y szkolenia, w których do ko ca 2007 roku udzia wzi o 5.126 uczestników projektów. Dotacje na podj cie dzia alno ci gospodarczej zosta y udzielone 1.753 osobom. W ramach przygotowania zawodowego w miejscu pracy zaktywizowano 1.424 d ugotrwale bezrobotnych. Ogó em pomoc w zakresie poszukiwania pracy obj to 12.984 osoby, w tym: 9.464 - poradnictwem zawodowym i 9.733 - po rednictwem pracy. 33

1.7. BEZROBOTNI WED UG POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIA ALNO CI Statystyka bezrobotnych wed ug Polskiej Klasyfikacji Dzia alno ci okre la przynale no ostatniego pracodawcy osoby bezrobotnej do odpowiedniej sekcji dzia alno ci i sektora w asno ci. W ogólnej liczbie bezrobotnych zdecydowan wi kszo stanowi y osoby pracuj ce przed nabyciem statusu bezrobotnego. W ko cu 2007 roku populacja bezrobotnych, którzy przed utrat zatrudnienia wykonywali prac wynios a 60.264 osoby, tj. o 10.880 osób mniej w porównaniu do 2006 roku. Poprzednio pracuj cy stanowili 72,3% ogó u bezrobotnych. W ród bezrobotnych poprzednio pracuj cych: 35.828 osób, tj. 59,4% pracowa o wcze niej w zak adach sektora prywatnego, 10.844 osoby, tj. 18,0% w zak adach sektora publicznego, 13.592 osoby, tj. 22,6% w zak adach o niezidentyfikowanym rodzaju dzia alno ci. W zdecydowanej wi kszo ci poprzednim miejscem pracy dla bezrobotnych by y jednostki sektora us ugowego (47,5%), a w nast pnej kolejno ci podmioty gospodarcze sektora przemys owego (27,6%). Najmniejsza grupa, przed uzyskaniem statusu bezrobotnego, pracowa a w sektorze rolniczym (2,3%). Wi kszo bezrobotnych przed zarejestrowaniem si pracowa a w zak adach pracy nale cych do sekcji: przetwórstwo przemys owe 17,5% (10.567 osób), handel i naprawy 14,6% (8.806), dzia alno us ugowa, komunalna, spo eczna i indywidualna 11,7% (7.063), administracja publiczna 10,1% (6.080) oraz budownictwo 9,0% (5.427). Omawiana grupa stanowi a cznie 62,9% bezrobotnych poprzednio pracuj cych. 34

1.8. ZRÓ NICOWANIE TERYTORIALNE BEZROBOCIA W powiatach województwa wi tokrzyskiego utrzymuje si zró nicowanie terytorialne, zarówno pod wzgl dem nat enia bezrobocia, jak i struktury zawodowo - kwalifikacyjnej pozostaj cych bez pracy mieszka ców. Wysoka stopa bezrobocia wyst pi a w powiatach o charakterze przemys owym. Na koniec 2007 roku analizowany wska nik najwy sz warto osi gn w powiecie: skar yskim - 26,2%, koneckim - 23,3%, kieleckim - 20,4% i ostrowieckim - 19,2%. W pozosta ych powiatach poziom bezrobocia kszta towa si od 16,8% w opatowskim do 9,3% w pi czowskim. Najni sz stop bezrobocia odnotowano w powiecie buskim - 9,1%. 1.8.1. Bezrobotni wed ug wielkich grup zawodów Na koniec grudnia 2007 roku najliczniejsz grup bezrobotnych pozostawali robotnicy przemys owi i rzemie lnicy - 22,4 tys. osób, tj. 35,5% ogó u bezrobotnych posiadaj cych zawód. Najwi cej osób z tej grupy zawodowej zarejestrowanych by o w powiatach: kieleckim (3,8 tys.), koneckim (2,6 tys.) oraz skar yskim, ostrowieckim i mie cie Kielce (po 2,3 tys.). Wi kszo bezrobotnych to osoby, które utraci y prac w wyniku redukcji zatrudnienia w restrukturyzowanych zak adach przemys owych. Najwy szy udzia pozostaj cych bez pracy robotników przemys owych i rzemie lników w grupie bezrobotnych posiadaj cych zawód odnotowano w powiecie: opatowskim (41,4%), kieleckim (41,3%), koneckim (40,4%), starachowickim (37,6%) i skar yskim (37%), najni szy w kazimierskim (27,3%) i pi czowskim (28,9%). Najliczniej reprezentowane zawody to: lusarze, krawcy, mechanicy pojazdów samochodowych, mechanicy-monterzy maszyn i urz dze, murarze, piekarze i cukiernicy, ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawaj cych do metali, szwaczki i hafciarki oraz elektromonterzy. 35