Pomiary jakości powietrza w Mielcu

Pomiary jakości powietrza w Mielcu Beata Michalak Regionalny Wydział Monitoringu Środowiska w Rzeszowie Tomasz Frączkowski Krajowe Laboratorium Referencyjne do spraw jakości powietrza atmosferycznego

Podstawy prawne oceny jakości powietrza Dyrektywa Parlamentu europejskiego i rady 28/5/WE z dnia 21 maja 28 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy Dyrektywa Parlamentu europejskiego i rady 24/17/WE z dnia 15 grudnia 24 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu Dyrektywa Komisji (UE) 215/148 z dnia 28 sierpnia 215 r. zmieniająca niektóre załączniki do dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 24/17/WE i 28/5/WE ustanawiających przepisy dotyczące metod referencyjnych, zatwierdzania danych i lokalizacji punktów pomiarowych do oceny jakości powietrza Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 czerwca 218 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. z 218 r. poz. 1119)

Sieci monitoringu jakości powietrza stan obecny W obecnej chwili w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska działa około 18 stacji automatycznych mierzących przede wszystkim takie zanieczyszczenia jak: dwutlenek siarki (SO 2 ) tlenek węgla (CO) tlenki azotu (NO-NO 2 -NO X ) ozon (O 3 ) benzen (C 6 H 6 ) pył zawieszony PM1 i PM2,5.

Sieci monitoringu jakości powietrza stan obecny Dodatkowo w całej Polsce zlokalizowane jest około 17 stanowisk z pobornikami do pomiarów pyłu zawieszonego PM1 i PM2,5 (metoda referencyjna). W pyle PM1 wyznacza się zawartość metali ciężkich (Pb, Ni, Cd, As) i benzo(a)pirenu.

Sieci monitoringu jakości powietrza stan obecny

Lokalizacja stacji pomiarowych Zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 8 czerwca 218 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu stacje pomiarowe z analizatorami zanieczyszczeń gazowych czy wolno stojące poborniki pyłowe podlegają określonym kryteriom lokalizacji punktów poboru próbek substancji. Najważniejsze kryteria lokalizacji punktów pomiarowych: a)przepływ powietrza wokół czerpni nie może być ograniczony żadnymi przeszkodami; b)czerpnia musi być umieszczona w odległości kilku metrów od budynków, drzew i innych przeszkód; c)usytuowanie czerpni na poziomie 1,5 do 4, m n.p.t.

Wymagania dla wyników pomiarów ciągłych W rozporządzeniu MŚ z dnia 8 czerwca 218 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu, określone zostały wymagania jakie powinny spełniać wyniki pomiarów ciągłych: Wymagania SO2, CO, O3, NO2-NOx, Zanieczyszczenia pyłowe, Pb, benzen wwa (w tym benzo(a)piren) Metale ciężkie (As, Cd, Ni) Niepewność 15% 25% 5% 4% Minimalny procent ważnych danych 9% 9% 9% 9%

Informacje o jakości powietrza (wyniki bieżące, dane zweryfikowane, prognozy, oceny) udostępniane są społeczeństwu poprzez portal GIOŚ Jakość powietrza Bieżące wyniki pomiarów ponadto są prezentowane: - w aplikacji mobilnej GIOŚ Jakość powietrza w Polsce - na stronie Europejskiej Agencji Środowiska i służą m.in. do ostrzegania o: - ryzyku przekroczenia poziomu dopuszczalnego/docelowego - przekroczeniu poziomu dopuszczalnego - przekroczeniu poziomu informowania - przekroczeniu poziomu alarmowego

Portal Jakość Powietrza

Aplikacja Jakości Powietrza w Polsce

Krajowa Sieć Monitoringu Powietrza - od 219 roku Od 1 stycznia 219 roku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska przejął wszystkie laboratoria i wydziały monitoringu środowiska od Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska. W ich miejsce zostały powołane: Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ (z oddziałami laboratoryjnymi) Departament Monitoringu Środowiska GIOŚ (z Regionalnymi Wydziałami Monitoringu Środowiska) W ramach CLB tworzona jest Krajowa Sieć Monitoringu Powietrza.

System jakości w sieciach monitoringu jakości powietrza W celu nadzoru nad jakością pomiarów powietrza w Polsce od 211 roku w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska działa Krajowe Laboratorium Referencyjne ds. jakości powietrza atmosferycznego (z siedzibą w Krakowie). Powstanie KLR stanowi wypełnienie zobowiązań dotyczących wdrożenia w kraju członkowskim UE systemu zapewnienia i kontroli jakości (QA/QC) w monitoringu powietrza zapisanych w dyrektywie 28/5/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy.

Pomiary PMŚ monitoringu jakości powietrza w Mielcu W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska badania jakości powietrza na terenie Mielca prowadzone są od 26 r. Pierwsza manualna stacja monitoringu powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM1 i benzo(a)pirenu uruchomiona została w 26 r. przy ul. Partyzantów. Dodatkowo na stacji prowadzone były pasywne pomiary w zakresie wybranych węglowodorów i formaldehydu. Od stycznia 216 r. stacja została przeniesiona na teren osiedla Mościska (obszar miasta, z którego mieszkańcy najczęściej interweniowali w sprawie negatywnego oddziaływania na jakość powietrza zakładów zlokalizowanych w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Euro-Park Mielec). Stacja posiada status stacji oddziaływania przemysłu. Na stacji prowadzone są manualne pomiary w zakresie pyłu PM1 i benzo(a)pirenu oraz pasywne pomiary w zakresie benzenu i formaldehydu.

Pomiary PMŚ monitoringu jakości powietrza w Mielcu W styczniu 215 r. przy ul. Solskiego uruchomiono została automatyczna stacja tła miejskiego. Na stacji prowadzone były do końca 216 r. automatyczne pomiary dwutlenku siarki, tlenków azotu, ozonu, pyłu zawieszonego PM1, pyłu zawieszonego PM2.5 oraz benzenu. Od stycznia 217 r. w związku ze zmianami zachodzącymi w otoczeniu stacji przy ul. Solskiego, mogącymi wpływać na jakość pomiarów, dokonano zmiany lokalizacji stacji uwzględniającej zachowanie statusu stacji tła miejskiego. Stacja zlokalizowana została przy ul. Biernackiego, w centralnej części miasta, pośród zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej oraz obiektów użyteczności publicznej.

Pomiary jakości powietrza w Mielcu Zgodnie z porozumieniem trójstronnym zawartym w dniu 28 września 218 r. pomiędzy Gminą Miejską Mielec a Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska przy udziale Pana Piotra Woźnego - Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów do spraw programu Czyste Powietrze na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro-PARK Mielec pod koniec października ur. została posadowiona w Mielcu stacja mobilna należąca do KLR GIOŚ. W ramach prowadzanych badań mierzone są zanieczyszczenia powietrza takie jak: pył zawieszonego PM1, benzo(a)piren w pyle zawieszonym PM1, benzen, tlenki azotu oraz dodatkowo formaldehyd (wykonuje CLB oddział Rzeszów).

Rzeszów Jasło Krempna Mielec Nisko Przemyśl SO 2 [ug/m 3 ] Pomiary dwutlenku siarki w 218 r. stacje PMŚ 7 6 5 6 6 4 5 3 4 4 2 3 1

SO 2 [ug/m 3 ] Pomiary dwutlenku siarki w latach 215-218 r. w Mielcu stacje PMŚ Mielec-Solskiego Mielec-Biernackiego 1 9 8 9 7 6 8 5 4 5 6 3 2 1 215 216 217 218

Rzeszów Jasło Krempna Mielec Nisko Przemyśl NO 2 [ug/m 3 ] Pomiary dwutlenku azotu w 218 r. stacje PMŚ 2 18 16 14 18 18 Poziomy dopuszczalne dla NO 2 dla roku kalendarzowego: 4 µg/m 3 12 14 1 8 6 11 11 4 2 5

NO 2 [ug/m 3 ] Pomiary dwutlenku azotu w latach 215-218 r. w Mielcu stacje PMŚ 25 2 Mielec-Solskiego Mielec-Biernackiego Poziomy dopuszczalne dla NO 2 dla roku kalendarzowego: 4 µg/m 3 15 16 16 19 18 1 5 215 216 217 218

Rzeszów Dębica Jarosław Jasło Krosno Mielec Biernackiego Mielec Pogodna Nisko Przemyśl Sanok Stalowa Wola Tarnobrzeg PM1 [ug/m 3 ] Pomiary pyłu PM1 w 218 r. stacje PMŚ tła miejskiego Stężenie średnioroczne średnia roczna norma roczna 45 4 35 3 39 39 25 2 31 28 31 33 33 31 32 3 3 31 15 1 5

Rzeszów Dębica Jarosław Jasło Krosno Mielec Biernackiego Mielec Pogodna Nisko Przemyśl Sanok Stalowa Wola Tarnobrzeg liczba przekroczeń Pomiary pyłu PM1 w 218 r. stacje PMŚ tła miejskiego Ilość przekroczeń normy dobowej 8 7 76 6 68 5 4 47 5 44 45 52 3 39 4 38 2 28 31 1

PM1 [ug/m 3 ] Pomiary pyłu PM1 w latach 214-218 r. w Mielcu stacje PMŚ Stężenie średnioroczne Mielec-Partyzantów Mielec-Solskiego Mielec-Biernackiego Mielec-Pogodna norma roczna 45 4 35 3 34 36 35 36 25 31 32 33 33 33 2 15 1 5 214 215 216 217 218

liczba przekroczeń Pomiary pyłu PM1 w latach 214-218 r. w Mielcu stacje PMŚ Ilość przekroczeń normy dobowej Mielec-Partyzantów Mielec-Solskiego Mielec-Biernackiego Mielec-Pogodna dopuszczalna liczba przekroczeń 8 7 71 6 5 4 53 59 37 49 5 5 44 4 3 2 1 214 215 216 217 218

Rzeszów Dębica Jarosław Jasło Krosno Mielec Nisko Przemyśl Sanok Stalowa Wola Tarnobrzeg B(a)P [ng/m 3 ] Pomiary benzo(a)pirenu w 218 r. stacje PMŚ tła miejskiego 8 7 średnia roczna poziom docelowy 6 7.1 5 4 3 3.9 2 1 3.2 2.8 3.4 3.3 3.1 3.4 2.5 2.1 3.

B(a)P [ng/m 3 ] Pomiary benzo(a)pirenu w latach 214-218 r. w Mielcu stacje PMŚ Mielec-Partyzantów Mielec-Pogodna poziom docelowy 6 5 5.6 4 4.5 3 3.3 4 3.3 2 1 214 215 216 217 218

Rzeszów Jasło Krosno Mielec Biernackiego Mielec Pogodna Nisko Przemyśl Sanok Tarnobrzeg benzen [ug/m 3 ] Pomiary benzenu w 218 r. stacje PMŚ tła miejskiego 6 stężenie średnioroczne stężenie dopuszczalne 5 4 3 2 1 1.5 1.5 1.5 1.8 1.2 1.3 1.3 1.4 1.1

benzen [ug/m 3 ] Pomiary benzenu w latach 215-218 r. w Mielcu stacje PMŚ Mielec-Partyzantów Mielec-Solskiego Mielec-Biernackiego Mielec-Pogodna norma roczna 6 5 4 3 2 1.3 1.9 1.9 1.2 1.6 1.4 1.8 1.2 1 215 216 217 218

Formaldehyd [ug/m 3 ] Pomiary formaldehydu w latach 27-218 r. w Mielcu stacje PMŚ 4 3.5 3 3.6 2.5 2 1.5 2.1 2.3 2.1 2.9 2.6 2.8 2.6 2.8 2.5 2.4 2.4 1.5 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 218

2.1.-7.1.218 8.1.14.1.218 15.1.-21.1.218 22.1-28.1.218 29.1-4.2.218 5.2-11.2.218 12.2-18.2.218 19.2-25.2.218 26.2-4.3.218 5.3-11.3.218 12.3-18.3.218 19.3-25.3.218 26.3-2.4.218 3.4-8.4.218 9.4-15.4.218 16.4-22.4.218 23.4-29,4 3.4-6.5 7.5-13,5 14.5-2.5 21.5-27.5 28,5-3.6 4.6-1.6 11.6-17.6 18.6-24.6 25,6-1.7 2.7-8.7 9.7-15.7 16.7-22.7 23.7-29.7 3.7-5.8 6.8-12.8 13.8-19.8 2.8-26.8 27.8-2.9 3.9-9.9 1.9-16.9 17.9-23.9 24.9-3.9 1.1-7.1 8.1-14.1 15.1-21.1 22.1-29.1 3.1-5.11 6.11-13.11 13.11-19.11 19.11-26.11 26.11-3.12 3.12-1.12 1.12-17.12 17.12-2.1 Formaldehyd [ug/m 3 ] Pomiary formaldehydu w 218 r. stacje PMŚ 5 4 3 2 1

218-11-1 218-11-3 218-11-5 218-11-7 218-11-9 218-11-11 218-11-13 218-11-15 218-11-17 218-11-19 218-11-21 218-11-23 218-11-25 218-11-27 218-11-29 218-12-1 218-12-3 218-12-5 218-12-7 218-12-9 218-12-11 218-12-13 218-12-15 218-12-17 218-12-19 218-12-21 218-12-23 218-12-25 218-12-27 218-12-29 218-12-31 219-1-2 219-1-4 219-1-6 219-1-8 219-1-1 219-1-12 219-1-14 219-1-16 219-1-18 219-1-2 219-1-22 219-1-24 219-1-26 219-1-28 219-1-3 Pomiary pyłu PM1 w Mielcu stacja KLR 14. 13. 12. 11. 1. Pył zawieszony PM1 [µg/m 3 ] - 1 listopada 218-31 stycznia 219 Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM1: rok kalendarzowy = 4 µg/m 3 24 godziny = 5 µg/m 3 Średnia dla badanego okresu: 37,4 µg/m 3 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1..

218/11/1 218/11/3 218/11/5 218/11/7 218/11/9 218/11/11 218/11/13 218/11/15 218/11/17 218/11/19 218/11/21 218/11/23 218/11/25 218/11/27 218/11/29 218/12/1 218/12/3 218/12/5 218/12/7 218/12/9 218/12/11 218/12/13 218/12/15 218/12/17 218/12/19 218/12/21 218/12/23 218/12/25 218/12/27 218/12/29 218/12/31 219/1/2 219/1/4 219/1/6 219/1/8 219/1/1 219/1/12 219/1/14 219/1/16 219/1/18 219/1/2 219/1/22 219/1/24 219/1/26 219/1/28 219/1/3 Pomiary pyłu PM1 w Mielcu stacje PMŚ 16 Mielec-Pogodna Pył zawieszony PM1 [ug/m 3 ] 1 listopada 218-31 stycznia 219 Mielec Biernackiego 14 12 1 Poziomy dopuszczalne dla pyłu zawieszonego PM1: rok kalendarzowy = 4 µg/m 3 24 godziny = 5 µg/m 3 Średnia dla badanego okresu: Pogodna 38,1 µg/m 3 Biernackiego 42,8 µg/m 3 8 6 4 2

1/31/218 11/5/218 11/12/218 11/19/218 11/26/218 12/3/218 12/1/218 218-12-17 218-12-24 218-12-31 219-1-7 219-1-14 219-1-21 219-1-28 Pomiary benzo(a)pirenu w Mielcu stacja KLR 25 2 benzo(a)piren [ng/m 3 ] - 31 października 218-3 luty 219 Poziom docelowy B(a)P Średnia dla badanego dla roku kalendarzowego 1 ng/m 3 okresu: 8,59 ng/m 3 15 1 5

29.1-4.11.218 5.11-11.11.218 12.11-18.11.218 19.11-25.11.218 26.11-2.12.218 3.12-9.12.218 1.12-16.12.218 17.12-23.12.218 24.12-3.12.218 31.12.218-4.1.219 8.1-13.1.219 14.1-2.1.219 21.1-27.1.219 Pomiary benzo(a)pirenu w Mielcu stacja PMŚ benzo(a)piren [ng/m 3 ] 29 października 218-27 stycznia 219 14 12 1 Poziom docelowy B(a)P dla roku kalendarzowego 1 ng/m 3 8 6 Średnia dla badanego okresu: 6,15 ng/m 3 4 2

11/1/218 11/3/218 11/5/218 11/7/218 11/9/218 11/11/218 11/13/218 11/15/218 11/17/218 11/19/218 11/21/218 11/23/218 11/26/218 11/28/218 11/3/218 12/2/218 12/4/218 12/6/218 12/8/218 12/1/218 12/12/218 12/14/218 12/16/218 12/18/218 12/21/218 12/23/218 12/25/218 12/27/218 12/29/218 12/31/218 1/2/219 1/4/219 1/6/219 1/8/219 1/1/219 1/12/219 1/15/219 1/17/219 1/19/219 1/21/219 1/23/219 1/25/219 1/27/219 1/29/219 1/31/219 Pomiary benzenu w Mielcu stacja KLR 16 14 12 Benzen [µg/m 3 ] - 1 listopada 218-31 stycznia 219 Poziom dopuszczalny dla benzenu dla roku kalendarzowego 5 µg/m 3 Średnia dla badanego okresu: 1,26 µg/m 3 1 8 6 4 2

11/1/218 11/2/218 11/3/218 11/4/218 11/5/218 11/6/218 11/7/218 11/8/218 11/1/218 11/11/218 11/12/218 11/13/218 11/14/218 11/15/218 11/16/218 11/17/218 11/19/218 11/2/218 11/21/218 11/22/218 11/23/218 11/24/218 11/25/218 11/26/218 11/28/218 11/29/218 11/3/218 12/1/218 12/2/218 12/3/218 12/4/218 12/5/218 12/7/218 12/8/218 12/9/218 12/1/218 12/11/218 12/12/218 12/13/218 12/14/218 12/16/218 12/17/218 12/18/218 12/19/218 12/2/218 12/21/218 12/22/218 12/23/218 12/25/218 12/26/218 12/27/218 12/28/218 12/29/218 12/3/218 12/31/218 1/1/219 1/3/219 1/4/219 1/5/219 1/6/219 1/7/219 1/8/219 1/9/219 1/1/219 1/12/219 1/13/219 1/14/219 1/15/219 1/16/219 1/17/219 1/18/219 1/19/219 1/21/219 1/22/219 1/23/219 1/24/219 1/25/219 1/26/219 1/27/219 1/28/219 1/3/219 1/31/219 Pomiary benzenu w Mielcu stacja PMŚ 25 Benzen [µg/m 3 ] - 1 listopada 218-31 stycznia 219 2 Poziom dopuszczalny dla benzenu dla roku kalendarzowego 5 µg/m 3 Średnia dla badanego okresu: 3,6 µg/m 3 15 1 5

11/1/218 11/2/218 11/4/218 11/5/218 11/7/218 11/9/218 11/1/218 11/12/218 11/14/218 11/15/218 11/17/218 11/18/218 11/2/218 11/22/218 11/23/218 11/25/218 11/27/218 11/28/218 11/3/218 12/1/218 12/3/218 12/5/218 12/6/218 12/8/218 12/1/218 12/11/218 12/13/218 12/14/218 12/16/218 12/18/218 12/19/218 12/21/218 12/23/218 12/24/218 12/26/218 12/27/218 12/29/218 12/31/218 1/1/219 1/3/219 1/5/219 1/6/219 1/8/219 1/9/219 1/11/219 1/13/219 1/14/219 1/16/219 1/18/219 1/19/219 1/21/219 1/22/219 1/24/219 1/26/219 1/27/219 1/29/219 1/31/219 Pomiary tlenków azotu w Mielcu stacja KLR 3 25 2 15 Tlenki azotu [µg/m 3 ] - 1 listopada 218-31 stycznia 219 Średnia dla badanego okresu: NO 7,2 µg/m 3 NO 2 18,1 µg/m 3 NO X 29,1 µg/m 3 Poziomy dopuszczalne dla NO 2 dla: roku kalendarzowego 4 µg/m 3 jednej godziny 2 µm/m 3 dla NO X dla roku kalendarzowego 3 µg/m 3 1 5 NO NO2 NOx

218/11/1 218/11/2 218/11/3 218/11/4 218/11/5 218/11/6 218/11/7 218/11/8 218/11/1 218/11/11 218/11/12 218/11/13 218/11/14 218/11/15 218/11/16 218/11/17 218/11/19 218/11/2 218/11/21 218/11/22 218/11/23 218/11/24 218/11/25 218/11/26 218/11/28 218/11/29 218/11/3 218/12/1 218/12/2 218/12/3 218/12/4 218/12/5 218/12/7 218/12/8 218/12/9 218/12/1 218/12/11 218/12/12 218/12/13 218/12/14 218/12/16 218/12/17 218/12/18 218/12/19 218/12/2 218/12/21 218/12/22 218/12/23 218/12/25 218/12/26 218/12/27 218/12/28 218/12/29 218/12/3 218/12/31 219/1/1 219/1/3 219/1/4 219/1/5 219/1/6 219/1/7 219/1/8 219/1/9 219/1/1 219/1/12 219/1/13 219/1/14 219/1/15 219/1/16 219/1/17 219/1/18 219/1/19 219/1/21 219/1/22 219/1/23 219/1/24 219/1/25 219/1/26 219/1/27 219/1/28 219/1/3 219/1/31 Pomiary tlenków azotu w Mielcu stacja PMŚ 45 4 35 3 25 2 15 Tlenki azotu [ug/m 3 ] 1 listopada 218-31 stycznia 218 Średnia dla badanego okresu: NO 5,5 µg/m 3 NO 2 22,8 µg/m 3 NO X 31,1 µg/m 3 Poziomy dopuszczalne dla NO 2 dla: roku kalendarzowego 4 µg/m 3 jednej godziny 2 µm/m 3 dla NO X dla roku kalendarzowego 3 µg/m 3 1 5 NO NO2 NOx

Dziękuję za uwagę