Wykład: Ekonomiczne aspekty zachowań podmiotów gospodarczych a rynek narkotyków
Przedsiębiorca Przedsiębiorca - jest to osoba, zajmująca się działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości. Kamerschen, Mc Kenzie, Nardinelli 1991 Przedsiębiorca - jest osobą, która pełni wyspecjalizowana rolę podejmuje podstawowe decyzje o koordynacji rzadkich zasobów. Casson 1982
Motywy decydujące o utworzeniu własnej firmy Motywy decydujące o utworzeniu własnej firmy Ogółem MSP Firmy mikro n=602 liczba % odp. odp. Firmy małe n=301 liczba % odp. odp. Firmy średnie n=150 liczba % odp. odp. urzeczywistnienie własnych idei / 25,4% 151 25,1% 91 30,2% 54 36,0% pomysłu na biznes brak pracy lub ryzyko jej utraty 25,7% 157 26,1% 52 17,3% 12 8,0% potrzeba niezależności 24,4% 147 24,4% 74 24,6% 32 21,3% możliwość zarobienia większych pieniędzy 16,7% 100 16,6% 55 18,3% 32 21,3% niż na etacie wykorzystanie okazji rynkowej 7,2% 43 7,1% 26 8,6% 18 12,0% inne 0,7% 4 0,7% 3 1,0% 2 1,3% OGÓŁEM 100% 602 100% 301 100% 150 100% Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Skłonność do ryzyka - sprawy biznesowe 2012 7,7% 26,8% 50,8% 12,4% 2,5% wyjątkowo niska skłonność do podejmowania ryzyka raczej niska skłonność do podejmowania ryzyka przeciętna skłonność do podejmowania ryzyka raczej wysoka skłonność do podejmowania ryzyka wyjątkowo wysoka skłonność do podejmowania 2011 10,7% 22,6% 48,2% 15,2% 3,4% Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Charakterystyka psychograficzna przedsiębiorców Cechy właściciela / osoby zarządzającej Ogółem MSP Firmy mikro n=612 Firmy małe n=318 Firmy średnie n=164 energia / chęć działania 8,76 8,76 8,86 8,81 motywacja osiągnięć 8,73 8,73 8,83 8,87 łatwość nawiązywania kontaktów / relacji z klientami / pośrednikami 8,71 8,70 8,88 8,70 optymizm 8,57 8,57 8,73 8,59 pewność siebie 8,43 8,42 8,78 8,69 poczucie kontroli nad biznesem 8,35 8,34 8,64 8,55 orientacja na wzrost / rozwój firmy 8,33 8,32 8,66 8,61 innowacyjność / kreatywność 8,31 8,30 8,53 8,66 spokój, opanowanie 8,20 8,19 8,40 8,48 Natężenie cech psychograficznych było oceniane w skali 10-stopniowej, gdzie 10-oznacza bardzo silne natężenie danej cechy, a 1- bardzo słabe natężenie danej cechy. Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2012.
Charakterystyka behawioralna przedsiębiorców* Opinia dotycząca właściciela / osoby zarządzającej zdec. nie raczej nie trudno powiedzieć raczej tak zdec. tak Potrafię zarządzać finansami lepiej, niż inni przedsiębiorcy. 1,0% 8,9% 42,5% 41,9% 5,8% Firma prowadzi regularne badania / analizy rynku. 22,6% 18,5% 27,9% 27,6% 3,4% Niepowodzenia, które spotkały dotychczas naszą firmę, są wynikiem popełnionych przez nas błędów. 7,3% 15,8% 46,8% 26,2% 3,8% Mam pełną kontrolę nad rozwojem mojej firmy, tylko ode mnie zależy, jakie wyniki firma osiągnie w kolejnym roku. Mam na tyle duże doświadczenie w branży, że jestem w stanie przewidzieć, co się będzie działo w ciągu następnego roku. W relacjach z bankami zdarzyło mi się odczuwać negatywne emocje (np. złość, rozczarowanie w związku z niekorzystnymi lub nieprzewidzianymi decyzjami banku). 1,3% 8,6% 28,8% 47,7% 13,7% 0,3% 6,9% 28,6% 54,9% 9,3% 5,9% 25,7% 32,0% 32,9% 3,5% *rozkład odpowiedzi w firmach mikro (n=709) Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2011.
Liczba podmiotów gospodarczych, REGON 30.06.2014 Grupa Liczba % RAZEM 4 094 209 100,0% 0-9 3 914 195 95,6% 10-49 145 932 3,6% 50-249 29 587 0,7% 250-999 3 719 0,1% 1000 i więcej 776 0,0% Źródło: GUS
Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę Źródło: GUS, 2013.
Podatnicy osiągający dochody wyłącznie z pozarolniczej działalności gospodarczej [PIT ZO] Przedział dochodów Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) do 85 528 zł 315 676 22 542 powyżej 85 528 zł 9 356 114 024 Źródło: GUS
Podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i jednocześnie z innych źródeł [PIT ZO] Przedział dochodów Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) do 85 528 zł 1 212 545 30 778 powyżej 85 528 zł 85 388 126 335 Źródło: GUS
Podatnicy opodatkowani wg stawki 19% od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej Liczba podatników Przeciętny dochód pomniejszony o SnUS (w zł) 395 039 186 043 procentowe obciążenie dochodu brutto składkami na ubezpieczenia społeczne: 1,6% Źródło: GUS
Liczba przedsiębiorstw nowo powstałych i zlikwidowanych Źródło: PARP, 2010.
Wskaźnik przeżycia do 2009 r. przedsiębiorstw powstałych w latach 2004 2008 (w %) Wskaźniki przeżycia pierwszego roku dla firm założonych w 2012 r.: 76,4% Źródło: GUS.
Przychody ogółem i koszty ogółem w sektorze przedsiębiorstw, 2008 (w mld zł) 1811 1750 Źródło: PARP, 2010.
Wynik finansowy brutto w sektorze przedsiębiorstw, 2003 2008 (w mld zł) MSP Duże firmy Źródło: PARP, 2010.
Determinanty inwestycji w sektorze MSP, 2008 Czynniki decydujące o podjęciu inwestycji rosnący popyt na nasze produkty / usługi (wzrost liczby zakupów / zamówień) Ogółem MSP 7,39 rosnące wymagania klientów 7,32 posiadanie nadwyżek finansowych / wolnych środków 6,47 inwestycje poczynione przez konkurencję (chęć sprostania konkurencji) 6,11 ogólna dobra koniunktura gospodarcza 5,89 wysoka oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji (spodziewany wyraźny wzrost zysków) 5,82 możliwość skorzystania z funduszy unijnych 5,00 atrakcyjne (akceptowalne) oprocentowanie kredytu 4,74 łatwość uzyskania kredytu (proste procedury) 4,61 łatwy dostęp do leasingu / proste procedury 4,24 Źródło: QUALIFACT, Finanse MSP 2008, Rynek usług bankowych
Przestępczość zorganizowana
Liczba zorganizowanych grup przestępczych pozostających w zainteresowaniu CBŚ, KGP oraz SG Źródło: CBŚ, KGP i KG SG.
Liczba zorganizowanych grup przestępczych według działalności Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Liczba osób objętych zainteresowaniem w ramach spraw operacyjnych dot. zorganizowanych grup przestępczych
Liczba rozbitych lub zdestabilizowanych przez CBŚ i SG zorganizowanych grup przestępczych Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Liczba środków zapobiegawczych i listów gończych w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Liczba tymczasowych aresztowań w sprawach dotyczących przestępczości zorganizowanej Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Handel narkotykami ocena racjonalności
Studium przypadku analiza kosztów - korzyści W sądzie w Opolu zapadły wyroki za uprawę marihuany na wielką skalę Dziewięciu mężczyzn Prokuratura Okręgowa w Opolu oskarżyła o udział w zorganizowanej grupie przestępczej oraz uprawę konopi indyjskich i handel narkotykami na wielką skalę. Na karę bezwzględnego więzienia został skazany jedynie główny oskarżony - 48-letni Tomasz G. z Opola. Dostał 4 lata. Siedmiu kolejnych oskarżonych sąd skazał na kary w zawieszeniu, jedna osoba została uniewinniona. Skazani muszą zapłacić również grzywny, części z nich sąd zasądził przepadek mienia. Według śledczych udało się z niej uzyskać co najmniej 50 kilogramów marihuany wartej nie mniej niż milion 250 tysięcy złotych. Kolejna z nich zlokalizowała była w podopolskich Węgrach. Tam według prokuratury od listopada 2007 do stycznia 2010 roku udało się oskarżonym wyhodować konopie indyjskie, z których uzyskali 100 kg marihuany wartej na czarnym rynku 2 miliony 500 tysięcy złotych. 1 kg marihuany = 25 000 zł
Używanie narkotyków na świecie 2012 odsetek populacji w wieku 15-64 i liczby bezwzględne W 2012 r. liczba osób uzależnionych od narkotyków na świecie: 16 39 mln. W 2012 r. 95.000 226.000 zgonów związanych z zażywaniem narkotyków. Źródło: UNODC, World Drug Report 2014.
Trendy w używaniu narkotyków świat, 2006-2012 W 2012 r. od 162 do 324 mln ludzi w wieku 15-64 używało narkotyków [3,5 7,0% populacji].. Źródło: UNODC, World Drug Report 2014.
Używanie cannabies na świecie odsetek populacji w wieku 15-64 Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Używanie konopi indyjskich w krajach europejskich Źródło: EMCDDA 2013.
Używanie kokainy na świecie odsetek populacji w wieku 15-64 Źródło: UNODC, World Drug Report 2013.
Skutki zażywania narkotyków
Przemyt narkotyków kraje pochodzenia
Dostawy heroiny i morfiny, 2011
Produkcja i ceny opium /w kraju producenta/ Uprawa opium w Afganistanie: 154 tys. ha (2012) i 209 tys. ha (2013) Relacja dochodu brutto (i netto) przy uprawie pszenicy i opium: 1:4 (1:6)
Uprawa koki w Kolumbii Uprawa koki w Kolumbii: 48 tys. ha (2013) Liczba gospodarstw domowych zaangażowanych w uprawę koki: 62 tys. Źródło: UNODC, 2014.
Dochody w łańcuchu dostaw kokainy do USA Źródło: The drug problem in Americas, 2013.
System dystrybucji w Sofii i mniejszych miastach Model wymaga ciągłego odtwarzania sieci sprzedaży na dole systemu. Dealer uliczny najczęściej działa od 3 miesięcy do 1 roku.
Ceny 1 kg heroiny w systemie dystrybucji, Bułgaria 2003 5.500 $ 11.000 $ 15.000 $ 18.000 $ 20.000 $ 33.300 $
Ceny 1 kg kokainy /w kraju producenta/ Cena 1 kg kokainy w Kolumbii (2010) = 2.400 $ Cena hurtowa 1 kg kokainy w USA = 33.300 $ Cena detaliczna 1 kg kokainy w USA = 120.000 $
Ceny 1 kg opium i cannabis /w Afganistanie/ Średni dochód gospodarstwa rolnego zajmującego się uprawą cannabis w Afganistanie = 10.700 USD (2011).
Ceny detaliczne 1 g cannabis /w strefie euro/ 1 g u producenta = 0,10 EUR 1 g w detalu = 6 7 EUR
Wpływ regulacji prawnych na rynek narkotyków Elastyczność cenowa popytu na kokainę oraz cannabies szacowana jest na 0,5 [popyt spada o 0,5%, jeżeli cena rośnie o 1%].
Kary za przestępstwa narkotykowe - wytwarzanie Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Kary za przestępstwa narkotykowe przemyt, wprowadzanie do obrotu Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Kary za przestępstwa narkotykowe
Kary za przestępstwa narkotykowe Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Wykrywalność przestępstw narkotykowych Wykrywalność Lata (w %) 2013 97,2 2012 97,7 2011 97,7 2010 97,7 2009 97,1 2008 96,3 2007 96,6 2006 96,5 2005 97,0 2004 96,5 2003 97,6 2002 97,6 2001 98,2 2000 98,5 1999 98,5 Źródło: KGP.
Ograniczanie podaży policja, SG i ABW Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Liczba stwierdzonych przestępstw narkotykowych Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Przestępstwa narkotykowe stwierdzone przez policję Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Postępowania wszczęte i stwierdzone przestępstwa Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Kary za przestępstwa narkotykowe w Polsce Źródło: MSWiA, Raport o stanie bezpieczeństwa w Polsce w 2013 roku.
Kary więzienia za przestępstwa narkotykowe w Polsce i USA Polska USA
Trendy w używaniu narkotyków USA, 2002-2012 W 2012 r. od 16,0% Amerykanów w wieku od 12 lat używało narkotyków - najwyższy wskaźnik w ostatniej dekadzie. Źródło: UNODC, World Drug Report 2014.
Używanie narkotyków w Polsce Przynajmniej jednokrotne użycie (osoby w wieku 15-64): Konopie indyjskie 12,2% Amfetamina 2,9% Ecstasy 1,1% Kokaina 0,9% Źródło: EMCDDA 2014
Dochody ze sprzedaży narkotyków wybrane dane Światowy rynek narkotyków (2004): 500-800 mld USD Światowy rynek cannabies (2005): 141 mld USD Światowy rynek kokainy (2009): 75-100 mld USD Światowy rynek heroiny (2009): 55 mld USD Udział rynku narkotyków w PKB krajów rozwiniętych: 0,7% Udział sprzedaży opiatów w PKB Afganistanu: 16% Źródło: UNODC, World Drug Report 2012.