Kujawsko-Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego

Kujawsko-Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ROŚLIN ROLNICZYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko-pomorskim Rzepak ozimy 2018 STACJA DOŚWIADCZALNA OCENY ODMIAN W CHRZĄSTOWIE KUJAWSKO-POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO KUJAWSKO-POMORSKA IZBA ROLNICZA WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE Chrząstowo, styczeń 2019

Przewodniczący Kujawsko-Pomorskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego prof. dr hab. Franciszek Rudnicki Dyrektor SDOO w Chrząstowie mgr inż. Beata Kaliska Stacja Koordynująca PDO w woj. kujawsko-pomorskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Chrząstowie 89-100 Nakło n. Notecią tel/fax 52 385-23-45; tel. 52 385-32-28; 52 385-20-52 e-mail : sdoo.chrzastowo@coboru.pl www.chrzastowo.coboru.pl Opracowanie: mgr inż. Daniel Krauklis Redakcja merytoryczna: mgr inż. Beata Kaliska Wydawca: SDOO w Chrząstowie Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy

Rzepak ozimy Uwagi ogólne W roku 2018 w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadzono 3 doświadczenia z rzepakiem ozimym zlokalizowane w SDOO w Chrząstowie, ZDOO w Głębokim i ZDOO w Głodowie. W doświadczeniach tych badano 74 odmiany: 16 populacyjnych i 50 mieszańcowych, w tym jedną odmianę półkarłową i 8 ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA). W roku 2018 w Krajowym rejestrze znajdowało się 136 odmian rzepaku ozimego. Ze względu na duży błąd statystyczny doświadczenie w ZDOO w Głodowie zostało zdyskwalifikowane po zbiorze. Doświadczenia prowadzono jako jednoczynnikowe, trzypowtórzeniowe. Wyniki doświadczeń W roku 2018 średni plon nasion wyniósł 19,7 dt/ha i był najniższy w omawianym trzyleciu. Ze względu na panujące warunki pogodowe, doświadczenie z rzepakiem ozimym w SDOO w Chrząstowie założono po terminie (11 września). Nadmierna ilość opadów w obu punktach doświadczalnych w czasie od wchodów do zahamowania wegetacji, znacznie spowolniła wzrost i rozwój roślin. Susza po ruszeniu wegetacji znacznie pogorszyła stan roślin i tym samym przyczyniła się do uzyskania niskich plonów. Z odmian populacyjnych badanych trzy lata najwyżej w 2018 roku plonowała odmiana ES Valegro, z mieszańcowych Arango, Atora i Bonanza. Najwyższy plon nasion w 2018 roku wśród odmian badanych dwa lata uzyskały SY Ilona i SY Rokas (populacyjne) oraz ES Cesario i Taifun (mieszańcowe). Z odmian mieszańcowych będących pierwszy rok w badaniach, wysokimi plonami wyróżniły się DK Exotter, Stefano KWS i ES Barocco. W czasie sezonu wegetacyjnego wystąpił kompleks chorób podstawy łodygi porażając w największym stopniu odmiany mieszańcowe DK Expression i Copernicus. 96

Rok wpisania do Krajowego rejestru Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Tabela 1. Rzepak ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2018 Lp. Odmiana Adres hodowcy, a w przypadku odmiany zagranicznej - reprezentanta w Polsce 1 2 3 4 5 odmiany populacyjne 1 Adriana 2008 FR 2 Bellevue 2008 DE Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Bayer sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa 3 Monolit 2008 PL 4 Sherlock 2010 2014 DE 5 Brendy 2013 PL 6 Quartz 2013 FR 7 Aixer 2014 2018 DE 8 ES Valegro 2014 2016 FR 9 Metys 2014 PL 10 Bazalt 2016 PL 11 Birdy 2016 FR 12 Chrobry 2016 PL 13 Marcelo 2016 PL 14 SY Ilona 2016 2018 CH 15 SY Rokas 2016 CH 16 Vapiano 2016 CH Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań Bayer sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa Euralis Nasiona sp. z o.o. ul. Wichrowa 1a 60-449 Poznań Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa odmiany mieszańcowe 17 Inspiration 2011 DE 18 Rumba 2011 DE 19 Bonanza 2012 2017 FR DSV Polska sp. z o.o. DSV Polska sp. z o.o. RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A 87-148 Łysomice 97

c.d. tabeli 1 1 2 3 4 5 odmiany mieszańcowe c.d. 20 Marathon 2012 DE 21 Marcopolos 2012 2016 DE 22 Sherpa 2012 DE 23 Garou 2013 2017 DE 24 Mercedes 2013 2017 DE 25 Minerva 2013 DE DSV Polska sp. z o.o. KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań Saaten-Union Polska sp. z o.o. Saaten-Union Polska sp. z o.o. Saaten-Union Polska sp. z o.o. DSV Polska sp. z o.o. 26 Arango 2014 DE 27 Oriolus 2014 DE 28 Popular 2014 2017 DE 29 SY Alister kk 2014 CH 30 SY Polana 2014 CH 31 Trumpf 2014 DE 32 Amazon 2015 FR 33 Atora 2015 2017 DE 34 DK Exalte 2015 US 35 DK Exsor 2015 US 36 Kuga 2015 2017 DE 37 Mentor kk 2015 DE 38 SY Florida 2015 CH 39 SY Medal 2015 CH 40 Thure pk 2015 DE 41 Acapulco 2016 FR 42 Archimedes kk 2016 FR Saaten-Union Polska sp. z o.o. DSV Polska sp. z o.o. DSV Polska sp. z o.o. Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Saaten-Union Polska sp. z o.o. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Saaten-Union Polska sp. z o.o. Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Saaten-Union Polska sp. z o.o. Saaten-Union Polska sp. z o.o. Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Syngenta Polska sp. z o.o. ul. Szamocka 8 01-748 Warszawa Saaten-Union Polska sp. z o.o. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań 98

c.d. tabeli 1 1 2 3 4 5 odmiany mieszańcowe c.d. 43 DK Expiro 2016 US 44 DK Expression 2016 US 45 DK Extract 2016 US 46 DK Platinium kk 2016 US 47 ES Cesario 2016 FR 48 ES Imperio 2016 FR 49 Hamilton 2016 DE 50 Panama 2016 DE 51 Taifun 2016 DE 52 Tigris 2016 US 53 Alasco kk 2017 FR 54 Anniston 2017 FR 55 Architect 2017 FR 56 Copernicus 2017 PL 57 DK Exotter 2017 US 58 DK Expansion 2017 US 59 Einstein 2017 DE 60 ES Barocco 2017 FR 61 INV1165 2017 BE 62 Kicker 2017 DE 63 PT248 2017 US 64 Roberto KWS 2017 DE 65 Sergio KWS 2017 DE 66 Stefano KWS 2017 DE Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Euralis Nasiona sp. z o.o. ul. Wichrowa 1a 60-449 Poznań Euralis Nasiona sp. z o.o. ul. Wichrowa 1a 60-449 Poznań Saaten-Union Polska sp. z o.o. RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A 87-148 Łysomice DSV Polska sp. z o.o. Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa DSV Polska sp. z o.o. Euralis Nasiona sp. z o.o. ul. Wichrowa 1a 60-449 Poznań Bayer sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 158 02-326 Warszawa Saaten-Union Polska sp. z o.o. Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division GmbH oddział w Polsce ul. Wybieg 6 61-315 Poznań KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań 99

c.d. tabeli 1 1 2 3 4 5 odmiany mieszańcowe c.d. 67 PR46W20 1/ US 68 Alexander 1/ 2017 FR 69 Arizona 1/ FR 70 DK Exception 1/ US 71 Gordon KWS 1/ DE 72 Alabama 1/ FR 73 Severino KWS 1/ DE 74 Trezzor 1/ DE Pioneer Hi-Bred Northern Europe Sales Division GmbH oddział w Polsce ul. Wybieg 6 61-315 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań Monsanto Polska sp. z o.o. ul. Domaniewska 49 02-672 Warszawa KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164 61-168 Poznań KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A 87-148 Łysomice kk - odmiana o dużej odporności na kiłę kapusty, w zakresie patotypów występujących w Polsce pk - odmiana półkarłowa 1/ - odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych 100

101 Tabela 2 Rzepak ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2018 Miejscowość Chrząstowo Głębokie Powiat nakielski inowrocławski Kompleks rolniczej przydatności gleby 2 2 Klasa bonitacyjna gleby III b III a ph gleby w KCl 6.9 6.2 Przedplon jęczmień jary pszenica ozima Data siewu (dzień, m-c, rok) 11.09.2017 29.08.2017 Obsada nasion 1/ (szt../m 2 ) 50-60 50-60 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 24.07.2018 23.07.2018 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 150 168 P 2 O 5 (kg/ha) 90 36 K 2 O (kg/ha) 135 102 S (kg/ha) 72 66 Ekolist rzepak - 4 l + BORforte - 2 kg Plonvit Rzepak - 2 l Ekolist rzepak - 4 l + Plonvit Rzepak - 2 l Nawożenie dolistnymi preparatami wieloskładnikowymi (dawka/ha) BORforte - 2 kg Plonvit Rzepak - 2 l Ekolist rzepak - 4 l + BORforte - 2 kg Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Zaprawa fungicydowa Zaprawa fungicydowa Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Butisan Star Max 500 SE 2,5 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Decis Mega 50 EW - 0,15 l Decis Mega 50 EW - 0,15 l Karate Zeon 050 CS - 0,125 l Boravi 50 WG 1,5 kg Mavrik Vita 240 EW 0,2 l Proteus 110 OD - 0,6 l Rego 500 SC - 1 l Navigator 360 SL - 0,3 l Targa Super 05 EC - 1 l Mavrik Vita 240 EW - 0,2 l Dursban 480 EC 0,6 l Proteus 110 OD 0,5 l Proteus 110 OD 0,6 l Mavrik Vita 240 EW 0,2 l Fungicyd (nazwa, dawka/ha) - - Inne zabiegi 1/ - dla odmian: populacyjnych - 60 szt/m 2, mieszańcowych - 50 szt./m 2 - - nie stosowano (nazwa, dawka/ha) Asahi SL - 0,6 l Claister Max 0,5 l Roundup Flex 480-3 l Gallup Special 360 SL 4 l Claister Max 0,6 l

102 Tabela 3 Rzepak ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2018 Lp. Cecha Chrząstowo Głębokie 1 Procent martwych roślin (%) 0 0 2 Termin początku kwitnienia (dzień. m-c) 01.05.2018 25.04.2018 3 Termin dojrzałości technicznej (dzień. m-c) 24.06.2018 16.06.2018 4 Wysokość roślin (cm) 105 106 5 Wyleganie (%) 0 0 Porażenie roślin przez choroby: 6 - choroby podstawy łodygi (% porażonych roślin) 18 24 7 - zgnilizna twardzikowa (% porażonych roślin) 0 0 8 - czerń krzyżowych (skala 9 o ) 0 0 9 Plon nasion (dt/ha) 26,3 13,2 wyniki średnie z wszystkich badanych odmian skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

Tabela 4 Rzepak ozimy. Plon nasion w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2018 Lp. Odmiana Chrząstowo Głębokie 1 2 3 wzorzec, dt/ha 26,3 13,2 odmiany populacyjne 1 Adriana 74 80 2 Bellevue 94 84 3 Monolit 91 76 4 Sherlock 54 90 5 Brendy 79 68 6 Quartz 67 68 7 Aixer 85 84 8 ES Valegro 90 100 9 Metys 86 64 10 Bazalt 96 75 11 Birdy 64 108 12 Chrobry 81 63 13 Marcelo 85 72 14 SY Ilona 125 85 15 SY Rokas 82 146 16 Vapiano 98 96 odmiany mieszańcowe 17 Inspiration 123 85 18 Rumba 97 102 19 Bonanza 109 131 20 Marathon 92 106 21 Marcopolos 99 89 22 Sherpa 88 101 23 Garou 96 105 24 Mercedes 103 112 25 Minerva 102 105 26 Arango 125 106 27 Oriolus 84 93 28 Popular 94 91 29 SY Alister kk 67 106 103

c.d. tabeli 4 1 2 3 wzorzec, dt/ha 26,3 13,2 odmiany mieszańcowe c.d. 30 SY Polana 82 104 31 Trumpf 89 91 32 Amazon 97 82 33 Atora 114 128 34 DK Exalte 72 80 35 DK Exsor 109 95 36 Kuga 110 75 37 Mentor kk 109 92 38 SY Florida 115 108 39 SY Medal 75 102 40 Thure pk 105 97 41 Acapulco 97 96 42 Archimedes kk 100 85 43 DK Expiro 106 105 44 DK Expression 119 109 45 DK Extract 111 119 46 DK Platinium kk 92 78 47 ES Cesario 122 133 48 ES Imperio 95 105 49 Hamilton 97 124 50 Panama 100 99 51 Taifun 116 139 52 Tigris 106 103 53 Alasco kk 107 85 54 Anniston 121 114 55 Architect 98 117 56 Copernicus 124 93 57 DK Exotter 135 128 58 DK Expansion 131 92 59 Einstein 87 109 60 ES Barocco 125 116 61 INV1165 119 83 62 Kicker 112 104 104

c.d. tabeli 4 1 2 3 wzorzec, dt/ha 26,3 13,2 odmiany mieszańcowe c.d. 63 PT248 98 111 64 Roberto KWS 118 115 65 Sergio KWS 100 116 66 Stefano KWS 120 130 67 PR46W20 1/ 69 107 68 Alexander 1/ 97 108 69 Arizona 1/ 102 92 70 DK Exception 1/ 87 117 71 Gordon KWS 1/ 106 129 72 Alabama 1/ 105 80 73 Severino KWS 1/ 123 104 74 Trezzor 1/ 119 111 wzorzec - wszystkie badane odmiany kk - odmiana o dużej odporności na kiłę kapusty, w zakresie patotypów występujących w Polsce pk - odmiana półkarłowa 1/ - odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych 105

tłuszczu (% s.m.) glukozynolanów (µm/g) Martwe rośliny po zimie 2015/2016 (%) Tabela 5 Rzepak ozimy. Plon nasion (%wzorca). Lata zbioru: 2018, 2017, 2016 Lp. Odmiana 2018 2017 2016 2017-2018 2016-2018 Zawartość w nasionach 1/ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 wzorzec, dt/ha 19,7 38,1 27,0 28,9 28,3 48,3 12,1 31 odmiany populacyjne 1 Adriana 76-105 - 94 49.1 10.9 15 2 Bellevue 90 86 85 88 87 47.6 14.4 28 3 Monolit 86 81 87 83 84 48.7 10.1 22 4 Sherlock 66 93 98 84 89 47.6 11.9 24 5 Brendy 76 84 82 81 82 47.8 15.1 23 6 Quartz 67 78 99 75 82 47.6 11.4 17 7 Aixer 85 91 109 89 96 50.0 10.0 16 8 ES Valegro 93 95 108 94 99 49.1 13.1 33 9 Metys 79 89 88 85 86 47.4 12.9 29 10 Bazalt 89 86 87 47.7 12.2 11 Birdy 78 114 102 48.7 13.3 12 Chrobry 75 93 87 47.9 10.8 13 Marcelo 80 83 82 47.9 13.4 14 SY Ilona 112 106 108 48.4 10.6 15 SY Rokas 103 107 105 48.7 8.7 16 Vapiano 97 90 92 48.6 10.6 odmiany mieszańcowe 17 Inspiration 111-114 - 110 48.0 14.4 23 18 Rumba 99 99 103 99 100 47.5 11.6 27 19 Bonanza 116 112 106 114 111 48.8 12.0 30 20 Marathon 97 108 103 104 104 47.5 11.4 38 21 Marcopolos 95 112 121 106 111 48.5 9.2 26 22 Sherpa 92 97 103 95 98 48.1 12.5 28 23 Garou 99 101 113 100 104 48.4 11.5 14 24 Mercedes 106 95 118 99 105 49.3 12.5 14 25 Minerva 103 97 122 99 106 49.4 11.5 9 26 Arango 119 96 115 104 107 47.8 9.4 17 27 Oriolus 87 106 97 100 99 47.0 12.5 35 28 Popular 93 110 114 104 107 49.5 10.4 15 106

c.d. tabeli 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 wzorzec, dt/ha 19,7 38,1 27,0 28,9 28,3 40,3 12,1 31 odmiany mieszańcowe c.d. 29 SY Alister kk 80 30 SY Polana 89 100 87 96 93 47.6 12.8 47 31 Trumpf 90 92 91 91 91 46.7 13.4 36 32 Amazon 92 90 104 91 95 48.0 12.6 28 33 Atora 119 116 124 117 119 49.1 11.0 17 34 DK Exalte 74 97 108 89 95 48.7 13.4 29 35 DK Exsor 104 107 106 48.6 13.3 36 Kuga 98 111 137 107 116 48.6 9.8 10 37 Mentor kk 103 87 91 93 92 49.2 11.8 15 38 SY Florida 112 100 92 104 100 47.7 14.5 42 39 SY Medal 84 107 99 99 99 47.7 14.3 33 40 Thure pk 102 100 101 101 101 47.2 13.5 35 41 Acapulco 97 113 107 48.5 13.2 42 Archimedes kk 95 87 90 47.9 11.5 43 DK Expiro 106 105 105 48.1 13.2 44 DK Expression 115 96 103 48.9 13,5 45 DK Extract 114 110 111 48.0 13.6 46 DK Platinium kk 87 102 97 47.9 13.1 47 ES Cesario 126 103 111 47.7 13.8 48 ES Imperio 99 113 108 47.8 13.5 49 Hamilton 106 115 112 48.6 10.8 50 Panama 100 109 106 48.6 11.8 51 Taifun 123 114 117 48.7 11.3 52 Tigris 105 106 105 48.2 12.5 53 Alasco kk 100 47.7 11.0 54 Anniston 119 48.2 11.9 55 Architect 105 48.8 12.7 56 Copernicus 114 48.5 12.7 57 DK Exotter 133 48.3 12.1 58 DK Expansion 118 49.6 12.0 59 Einstein 94 49.8 9.7 60 ES Barocco 122 48.1 12.0 61 INV1165 107 48.5 13.9 62 Kicker 109 48.6 8.1 107

c.d. tabeli 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 wzorzec, dt/ha 19,7 38,1 27,0 28,9 28,3 48,3 12,1 31 odmiany mieszańcowe c.d. 63 PT248 102 50.1 11.1 64 Roberto KWS 117 47.8 12.3 65 Sergio KWS 106 47.4 14.6 66 Stefano KWS 123 47.7 13.8 67 PR46W20 2/ 81 104 103 96 98 36 68 Alexander 2/ 101 97 124 98 106 20 69 Arizona 2/ 99 101 104 100 101 31 70 DK Exception 2/ 97 102 100 71 Gordon KWS 2/ 114 109 110 72 Alabama 2/ 96 73 Severino KWS 2/ 116 74 Trezzor 2/ 117 Liczba doświadczeń 2 3 3 5 8 3 wzorzec - wszystkie badane odmiany 1/ - zawartość tłuszczu za lata 2015-2017 i glukozynolanów (wg COBORU) kk - odmiana o dużej odporności na kiłę kapusty, w zakresie patotypów występujących w Polsce pk - odmiana półkarłowa 2/ - odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych - odmiana nie badana w 2017 roku 108

Liczba lat badań Tabela 6 Rzepak ozimy. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2018, 2016-2018 Choroby Lp. Odmiana Wysokość roślin 2018 Wyleganie Zgnilizna twardzikowa Choroby podstawy łodygi Czerń krzyżowych cm % (% porażonych roślin) (skala 9 o ) 2016-2018 2016-2017 1/ 2017 2/ 2018 2016-2018 2016-2017 1/ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 wzorzec 105 126 16,8 18 21 12 7,6 odmiany populacyjne 1 Adriana 1-6 -3-1,8 - -11-6 0,5 2 Bellevue 3 2 3 0,2-8 -5-4 -0,3 3 Monolit 3-4 -4 9,5 14 9 4-0,5 4 Sherlock 3-5 -2 2,7 6 4 7-0,8 5 Brendy 3 4 3 3,7 0-5 -3-0,3 6 Quartz 3-2 -3 0,2 52 3 3 0,2 7 Aixer 3-8 -3-4,0-9 -9-6 1,0 8 ES Valegro 3-11 -5 2,0-4 -10-4 0,7 9 Metys 3-6 -6 0,7 17 0 1-0,5 10 Bazalt 2-2 0 3,8-8 5 4-0,6 11 Birdy 2-6 -4 7,8-10 -7-5 0,4 12 Chrobry 2 1-2 5,8-4 9 3-1,1 13 Marcelo 2-8 -8-5,2 2-13 -5-1,1 14 SY Ilona 2-4 -1 3,8-7 -6-4 1,4 15 SY Rokas 2-9 -10-13,2-2 0-1 -1,6 16 Vapiano 2-10 -10 1,3-11 -12-8 -0,1 odmiany mieszańcowe 17 Inspiration 1 0 2 1,2-4 4 0,0 18 Rumba 3 0-3 -2,8-8 15 4 0,5 19 Bonanza 3 1 7 1,5-2 3-2 0,7 20 Marathon 3-5 -8-2,0-11 3-1 0,0 21 Marcopolos 3 1 8 1,5-9 0-2 0,2 22 Sherpa 3-5 -3-2,5-10 -7-6 -0,8 23 Garou 3 3 2 0,2-13 5 2-0,8 24 Mercedes 3 8 5 2,0 17 4 3 0,0 25 Minerva 3-3 0-1,5 1-3 -1 1,0 26 Arango 3-5 -2-0,3-12 -2-2 0,2 109

c.d. tabeli 6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 wzorzec 105 126 16,8 18 21 12 7,6 odmiany mieszańcowe c.d. 27 Oriolus 3-8 -6 2,0-2 -5-2 -0,3 28 Popular 3-1 1-4,5-5 5 3 0,0 29 SY Alister kk 1-5 -7 30 SY Polana 3-6 -3-1,0 11-7 -2 0,0 31 Trumpf 3-4 -8-2,8-10 12 3-0,3 32 Amazon 3-1 3 2,5 3 0 3-0,3 33 Atora 3 4 4-1,0-12 -11-5 0,5 34 DK Exalte 3-4 1 0,7-5 12 1-1,3 35 DK Exsor 2 3 6 0,8 0-15 -10-0,1 36 Kuga 3-6 3-5,3-6 -4 0 1,0 37 Mentor kk 3 4 2-7,5-8 10 0 0,7 38 SY Florida 3 7 0-3,8-1 13 4-0,3 39 SY Medal 3-7 -6-2,3-8 9 3 0,0 40 Thure pk 3-2 -15-2,3 27-5 -3 0,2 41 Acapulco 2 4 4 1,3-2 -5-4 -1,1 42 Archimedes kk 2 1 3-0,2 13 5 4-0,6 43 DK Expiro 2 4 6 6,8 1-7 -4 0,4 44 DK Expression 2 5 2 0,3 18 25 22 0,9 45 DK Extract 2 4 8 12,3-3 -7 2-0,1 46 DK Platinium kk 2-3 0-2,7-8 8 1 0,9 47 ES Cesario 2 3 1-0,2 6-10 -4-0,6 48 ES Imperio 2 2 2 3,8 12-10 -5-0,1 49 Hamilton 2 1-1 4,8-1 4 1-0,1 50 Panama 2 1 5-4,7-4 -7-5 0,4 51 Taifun 2 3-1 -1,7 2 9 4-0,1 52 Tigris 2 3 5 4,8 6-11 -6-0,1 53 Alasco kk 1 2 5 54 Anniston 1 14 8 55 Architect 1 4 4 56 Copernicus 1 8 20 57 DK Exotter 1 7 15 58 DK Expansion 1 3-3 110

c.d. tabeli 6 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 wzorzec 105 126 16,8 18 21 12 7,6 odmiany mieszańcowe c.d. 59 Einstein 1-2 2 60 ES Barocco 1 9 9 61 INV1165 1 3 0 62 Kicker 1 3 13 63 PT248 1 1-5 64 Roberto KWS 1 3-9 65 Sergio KWS 1 5 0 66 Stefano KWS 1 10-2 67 PR46W20 1/ 3-8 0-4,0-6 0 0 0,7 68 Alexander 1/ 3 5 2 3,2-7 12 6 0,0 69 Arizona 1/ 3 0 2-0,3 0-8 4 1,0 70 DK Exception 1/ 2 0 2 10,8 8-2 -2-0,1 71 Gordon KWS 3/ 2 4 6 8,3 12-11 -6-1,1 72 Alabama 1/ 1-2 -8 73 Severino KWS 1/ 1 8-10 74 Trezzor 1/ 1-3 -1 Liczba doświadczeń 2 8 4 2 2 6 2 wzorzec - wszystkie badane odmiany kk - odmiana o dużej odporności na kiłę kapusty, w zakresie patotypów występujących w Polsce pk - odmiana półkarłowa 1/ - odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 111

Rzepak ozimy - odmiany ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych (CCA) Uwagi ogólne W roku 2018 w województwie kujawsko-pomorskim przeprowadzono 2 doświadczenia z rzepakiem ozimym z udziałem odmian ze Wspólnotowego katalogu zlokalizowane w SDOO Chrząstowo i ZDOO Głębokie. Ze względu na trudne warunki atmosferyczne panujące w sezonie 2017/2018 doświadczenia zostały zdyskwalifikowane po zbiorze. W opracowaniu przedstawione są wyniki doświadczeń z sezonu 2016/2017. W roku 2017 w doświadczeniach badano 42 odmiany w warunkach polowych identycznych jak w doświadczeniach PDO. Wzorcami wyznaczonymi przez COBORU dla odmian z CCA były: ES Valegro, Marcelo, Atora i DK Expiro. Doświadczenia prowadzono jako jednoczynnikowe, wykonano je prawidłowo, a wyniki przedstawiono w opracowaniu. Tabela 1 Rzepak ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: 2017 Lp. Odmiana Jednostka Wpis w innym zgłaszająca kraju EU 1 2 3 odmiana populacyjna 1 Stanley Saatbau Polska Sp. z o.o. 2016 SK odmiany mieszańcowe 2 Alabama Limagrain Central Europe Sosiete Europeenne 2014 UK, 2015 SK 3 Arazzo RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2011 FR, 2012 SE 4 Baraque RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2014 FR 5 Clarus Saatbau Polska Sp. z o.o. 2016 BG 6 Cristiano KWS KWS Polska Sp. z o.o. 2014 FR 7 DK Exodus Monsanto Polska Sp. z o.o. 2013 HU 8 DK Exprit Monsanto Polska Sp. z o.o. 2013 FR 9 Dominik (WRH 449) RAPOOL Polska Sp. z o.o. po trzecim roku badań KR 10 Einstein (WRH 424) RAPOOL Polska Sp. z o.o. po trzecim roku badań KR 11 ES Monaco Euralis Nasiona Sp. z o.o. 2016 SK 12 Factor KWS KWS Polska Sp. z o.o. 2013 SK 13 Fencer Bayer Sp. z o.o. 2014 UK, 2015 DE 14 Ginfizz RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2012 UK 15 Hertz KWS Polska Sp. z o.o. 2012 IT 16 Inventer Bayer Sp. z o.o. 2016 UK, DE 17 INV1022 (2EW0087) Bayer Sp. z o.o. 2016 BG 18 INV 1023 (RG21214) Bayer Sp. z o.o. po trzecim roku badań KR 19 INV1024 (RG21303) Bayer Sp. z o.o. po trzecim roku badań KR 20 Jenifer Bayer Sp. z o.o. 2012 SK, RO 21 Jumper Bayer Sp. z o.o. 2011 CZ, 2012 SK, RO 22 Manzzana RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2013 UK,FR,HU 23 Pantheon Saatbau Polska Sp. z o.o. 2014 AT 112

c.d. tabeli 1 1 2 3 odmiany mieszańcowe c.d. 24 President Saatbau Polska Sp. z o.o. 2015 DK 25 PT225 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2013 DK 26 PT234 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2014 DK 27 PT235 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2014 DK 28 PT242 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2014 DK 29 PT248 (X11W929C) Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2015 DK; po trzecim roku badań KR 30 PT261 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2015 UK 31 PT264 (X13W017C) Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce po trzecim roku badań KR 32 Puncher Bayer Sp. z o.o. 2013 HU 33 RGT Jakuzzi RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2017 DK 34 Safer Bayer Sp. z o.o. 2014 HU 35 Severino KWS KWS Polska Sp. z o.o. 2014 FR 36 Stefano KWS (KWSPL2012-134) KWS Polska Sp. z o.o. 2014 FR; po trzecim roku badań KR 37 Silver Bayer Sp. z o.o. 2016 CZ, HU 38 Trezzor RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2013 UK,FR,SK; po trzecim roku badań KR 39 Windozz RAGT Semences Polska Sp. z o.o. 2014 UK odmiany mieszańcowe - półkarłowe 40 PX113 Monsanto Polska Sp. z o.o. 2013 HU 41 DK Seax 42 PX115 Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce Pioneer Hi-Bred Northen Europe Sales Division GmbH Oddział w Polsce 2013 UK 2015 UK 113

Tabela 2 Rzepak ozimy. Plon nasion w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2017 Lp. Odmiana Chrząstowo Głębokie 1 2 3 wzorzec, dt/ha 42,4 30,2 odmiany populacyjne 1 ES Valegro 95 92 2 Marcelo 83 98 3 Stanley 87 107 odmiany mieszańcowe 4 Arazzo 106 101 5 Baraque 91 101 6 DK Exprit 82 101 7 Factor KWS 102 107 8 Hertz 89 91 9 Jenifer 100 97 10 Jumper 106 90 11 Manzzana 105 111 12 PT225 100 90 13 PT234 86 93 14 PT235 90 80 15 PT242 94 88 16 Puncher 83 82 17 Trezzor 107 114 18 Alabama 91 102 19 Atora 111 110 20 PT264 (X13W017C) 124 92 21 Safer 92 93 22 Severino KWS 106 121 23 Clarus 101 113 24 Cristiano KWS 107 130 25 DK Expiro 92 103 26 DK Exodus 103 106 27 Dominik (WRH 449) 120 93 28 Einstein 121 102 29 ES Monaco 100 91 30 Fencer 105 91 31 Ginfizz 110 102 32 INV1022 (2EW0087) 106 121 33 INV1023 (RG21214) 88 93 34 INV1024 (RG21303) 86 105 35 Inventer 102 87 114

c.d. tabeli 2 wzorzec - wszystkie badane odmiany 1 2 3 wzorzec dt/ha 42,4 30,2 odmiany mieszańcowe c.d. 36 Pantheon 92 99 37 President 105 81 38 PT248 106 102 39 PT261 102 84 40 RGT Jakuzzi 99 118 41 Silver 106 106 42 Stefano KWS 112 121 43 Windozz 98 102 odmiany mieszańcowe półkarłowe 44 PX113 114 95 45 DK Seax 95 102 46 PX115 98 93 115

Martwe rośliny po zimie 2016 r. (%) Tabela 3 Rzepak ozimy. Plon nasion (% wzorca). Lata zbioru: 2017, 2016, 2015 Lp. Odmiana 2017 2016 2015 2016-2017 2015-2017 1 2 3 4 5 6 7 wzorzec, dt/ha 36,6 26,7 49,3 31,7 37,5 44 odmiany populacyjne 1 ES Valegro 94 101 99 97 98 34 2 Marcelo 89 3 Stanley 95 odmiany mieszańcowe 4 Arazzo 104 98 109 101 105 41 5 Baraque 95 95 99 95 97 42 6 DK Exprit 90 115 103 100 101 43 7 Factor KWS 104 113 107 108 108 46 8 Hertz 90 96 97 93 95 40 9 Jenifer 99 93 108 96 101 44 10 Jumper 100 104 114 102 107 28 11 Manzzana 107 102 96 105 101 42 12 PT225 96 96 102 96 99 35 13 PT234 89 98 103 93 97 43 14 PT235 86 38 94 65 78 92 15 PT242 91 53 100 75 86 73 16 Puncher 83 88 103 85 93 47 17 Trezzor 110 106 106 108 107 44 18 Alabama 95 129 109 20 19 Atora 110 120 114 22 20 PT264 (X13W017C) 111 113 112 34 21 Safer 93 112 101 41 22 Severino KWS 112 106 109 41 23 Clarus 106 24 Cristiano KWS 117 25 DK Expiro 96 26 DK Exodus 104 27 Dominik (WRH 449) 109 28 Einstein 113 29 ES Monaco 96 30 Fencer 99 31 Ginfizz 106 32 INV1022 (2EW0087) 112 33 INV1023 (RG21214) 90 116

c.d. tabeli 3 1 2 3 4 5 6 7 wzorzec, dt/ha 36,6 26,7 49,3 31,7 37,5 44 odmiany mieszańcowe c.d. 34 INV1024 (RG21303) 94 35 Inventer 96 36 Pantheon 95 37 President 95 38 PT248 104 39 PT261 94 40 RGT Jakuzzi 107 41 Silver 106 42 Stefano KWS 116 43 Windozz 100 wzorzec - wszystkie badane odmiany odmiany mieszańcowe półkarłowe 44 PX113 106 104 114 106 109 45 DK Seax 98 77 89 46 PX115 96 99 97 117

Liczba lat badań Tabela 4 Rzepak ozimy. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2017, 2015-1017 Choroby Lp. Odmiana Wysokość roślin Wyleganie Zgnilizna twardzikowa Choroby podstawy łodygi Mączniak prawdziwy 1/ cm % (% porażonych roślin) (skala 9 o ) 2017 2015-2017 2017 2015-2017 2017 2015-2017 2017 2015-2017 Czerń krzyżowych 1/ 2015 2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 wzorzec 162 143 14 10 8 5 3 7 6,2 7,6 odmiany populacyjne 1 ES Valegro 3-9 -5 2 0-1 -1 0-3 0.0-0.1 2 Marcelo 1-4 -3-3 1 3 Stanley 1-3 10 6 2 odmiany mieszańcowe 4 Arazzo 3 1-1 -1 0-3 -2 1-1 -0.5 0.4 5 Baraque 3 9 9-1 1 0 0 0 4 0.5-0.1 6 DK Exprit 3 5 5 3 1 11 6 3-1 0.0-0.1 7 Factor KWS 3 7 9 2 1-2 -2-1 -4 0.3-0.6 8 Hertz 3 6 6 3 1-2 0 0-1 0.3 0.4 9 Jenifer 3 5 6 5 2-2 -1 0 6 0.0-0.1 10 Jumper 3 0 4 2 1-2 -1-1 5 1.0 0.4 11 Manzzana 3 6 7-2 -1-3 -2-2 -5 0.0-0.1 12 PT225 3 2 4 3 1-4 -2-2 -3 0.8-0.1 13 PT234 3-1 -1-5 -2 11 5-1 1 0.8-0.1 14 PT235 3-3 -7-4 -1-2 -1 1-4 0.0-0.1 15 PT242 3 3 1-4 -3-1 -1-1 -4 0.8 0.4 16 Puncher 3-5 2 0-1 -1-1 -1-3 0.3-0.1 17 Trezzor 3 1 0 2 1 2 1 4 0.0-0.1 18 Alabama 2 7 6 3 1-2 -2 19 Atora 2 5 9 2-3 -2-5 20 PT264 (X13W017C) 2 10 7-1 -3-1 2 21 Safer 2 5 6 2 3-2 0 22 Severino KWS 2 4 8-1 -1-2 -3 23 Clarus 1-9 2-4 0 24 Cristiano KWS 1 7 7-3 -2 25 DK Expiro 1 5-1 1 1 118

c.d. tabeli 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 wzorzec 162 143 14 10 8 5 3 7 6,2 7,6 odmiany mieszańcowe c.d. 26 DK Exodus 1 7 5-2 -1 27 Dominik (WRH 449) 1-5 -3-3 -1 28 Einstein 1 3 5-2 -2 29 ES Monaco 1-3 -4 3 4 30 Fencer 1 5 1-2 -1 31 Ginfizz 1 2-2 -3-1 32 INV1022 (2EW0087) 1 7 3-2 -2 33 INV1023 (RG21214) 1 7 2-1 1 34 INV1024 (RG21303) 1 0 7 10-1 35 Inventer 1 4-2 -2-2 36 Pantheon 1 4 4 1-1 37 President 1 4 6 1 0 38 PT248 1 5-1 -4-2 39 PT261 1 4-1 -1-2 40 RGT Jakuzzi 1 3-1 -2 0 41 Silver 1-3 -2 0 1 42 Stefano KWS 1 8-2 -3 0 43 Windozz 1-5 -1-4 -1 odmiany mieszańcowe półkarłowe 44 PX113 3-33 -23-14 -1 7 4 0.0 0.4 45 DK Seax 2-34 -31-14 9 4-2 46 PX115 2-35 -31-14 17 17 4 wzorzec wszystkie badane odmiany 1/ - choroba w roku 2016 i 2017 nie wystąpiła 119