Uchwala r XX/1 2016 Rady Pwiatu K6cierskieg z dnia 2O stycznia 2016 r. w sprawie przyjqcia Strategii Rzwi4zlrwania Prblem6w Splecznych Pwiatu K6cierskieg na lata 2016-2021, a pdstawie art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. pmcy splecznej (.1. Dz. U. z 2015 t. pz. 163 ze zmianami), w zwiqzku z art. 4 ust. 1 pkt 3 raz art.. 12, pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. samrzqdzie pwiatwym (.1. Dz. U. z 2015 r. pz. 1445 zezm.) Rada Pwiatu uchwala, c nastgpuje: s{. Przyjmuje siq Strategig Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu K6cierskieg na lata 2016-2021, stanwiqcezalqcznik nr 1 d niniejszej uchwaly. s2. Wyknanie uchwaly pwierza sig Zarzqdwi Pwiatu K6cierskieg. Uchwala wchdzi w zycie z dniem pdjqcia. s3. zqcy Rady i Dwu{ T-mdsz Derra
Uzasadnienie Zgdnie z arl. 19 ustawy pmcy splecznej (t.j. Dz. lj. z 2015 r., pz. 163 ze zm.) d zadaf pwiatu nale2y miqdzy innymi pracwanie i realizacja pwiatwej strategii rzwiqzywania prblemw splecznych. Zadania pmcy splecznej w pwiecie wyknuje Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie, ktre krdynuje realizacjg wyaej wymieninej strategii (arl. 112). Obecna Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych Pwiatu KScierskieg zstata uchwalna d rku 2015. \ zwiqzku z pwy2szym zachdzi kniecznsc uchwalenia nwej Strategii, ktra na klejne lata kre6li dzialania dtyczqce rzwiqzywania prblem6w splecznych na terenie pwiatu kscierskieg. Majqc pwyzsze nawzglqdzie pdjgcie niniejszej Uchwaly jest knieczneiuzasadnine.
Zalqcznik nr 1 d Uchwaly r XX/ 1 12016 Rady Pwiatu KScierskieg z dnia 20 stycznia 2016 r. STRATEGA ROZWAZYWATA PROBLEMOW SPOLECZYGH POWATU KOSGERSKEGO A LATA 2016.2021 r$vt4tl{0frjelltrl styczeh 2016 r.,-:' tj
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 SPS TRCSG llfelaa? Wprwadzenie.....4. 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 2. 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. GZESC DTAGOSTYGZA sytuacja demgraficzn-spleczna pwiatu kscierskieg.... 7 Charakterystyka pwiatu k5cierskieg. 7 nstytucje pmcy splecznej w pwiecie kscierskim........... g wsp6lpraca instytucji pmcy splecznej zrganizaqamipzazqdwymi... 1s Pzyskiwanie Srdkw zewngtznych przez instytucje pmcy splecznej...... 1g Prblemy spleczne pwiatu k5cierskieg...25 Prblemy dzieci i rdziny......... 25 Osby niepelnsprawne... 36 Senirzy... 42 Uzale2nienia..... 45 Bezrbcie......47 Analiza SWOT priryrtetwyrch bszar6w prblemwych....... 5,j lt. 3. 4. 5. 6, 7. czesc PRGRAMOWA Misja...54 Prgnza... 54 Gele strategiczne i peracyjne........ 55 Harmngram dzialafi 56 System realizacji i mnitringu.... 66 Spis tabel, wykres6w i rycin...67
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 wstep,,strategia Pmcy Splecznej Pwiatu KScierskieg 2O03 2015' przyjgta Uchwalq r V/35/2003 Rady Pwiatu K6cierskieg z dnia 28 marca 2OO3 r. stanwila pierwszy dlugfalwy dkumentwyznaczalqcy kierunki plityki splecznejw reginie. a pdstawie uchylnej Ustawy z dnia 29 listpada 1990 r. pmcy splecznej (Dz. U. z 1998 r. r 64, pz. 414 ze zm.) przygtwan raz przyjqt Uchwatq r V/35/2003 Rady Pwiatu K6cierskieg zdnia2s marca 2003 r.,,strategiq Pmcy Splecznej Pwiatu Kscierskieg 2003-2015". Wychdzqc naprzeciw nwym zapism ustawy pmcy splecznej raz zmianm jakie zachdzq w pdej5ciu d plityki splecznej na szczeblu panstwwym, reginalnym i lkalnym, Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie w Kscierzynie dknal aktualizacj i bwiqzujqceg dkumentu. Dlateg tez w rku 2008 dbyl siq piqc sptkari knsultacyjnych na temat budwania Strategii Rzwiqzywania Prblemw Splecznych w Pwiecie KScierskim. Knsultacje prwadzne byly przez przedstawicieli 6wczesneg Departamentu Plityki Splecznej Urzqdu Marszalkwskieg Wjew6dztwa Pmrskieg z pracwnikami Pwiatweg Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie. W wyniku knsultacji rzpczqt w 2009 rku prace nad uaktualnieniem,,strategii Pmcy Splecznej Pwiatu K6cierskieg 2003-2015". Dtychczaswe cele Strategii zstaly zbadane pd kqtem ich aktualn6ci i stpnia realizacji. D prac nad aktualizacjq prgramu pwiatweg zaprszn 27 instytucji i pdmitw 2ycia spleczneg, realizujqcych dzialania i wsplpracujqcych w sfeze pmcy splecznej na terenie pwiatu. Wsp6lpracq z Pwiatwym Centrum Pmcy Rdzinie pdjgt 2'1 pdmitw. Dzigki zaangalwaniu i wsp6lpracy wszystkich parlner6w dknan w rezultacie w 2011 r. aktualizaqi,,strategii Pmcy Splecznej Pwiatu KScierskieg 2003-2015" wdrdze uchwaly rxl/80/2011 Rady Pwiatu K6cierskiegzdnia 27 pa2dziernika20ll r. W wyniku czeg nastqpita zmiana nazwy dkumentu na,,strategig Rzwiqzywania Prblemw Sptecznych Pwiatu KScierskieg d rku 2015", ktra jest becnie bwiqzujqcym dkumentem strateg icznym. Majqc na uwadze aktualnie bwiqzujqce przepisy ustawy pmcy splecznej z dnia 12 marca 2004 r. (t.j. Dz. U. z 2015 r., pz. 163 ze zm.), zmiany jakie zachdzq w sferze plityki splecznej na szczeblu panstwwym, reginalnym i lkalnym raz knczqcy siq termin bwiqzywania dtychczasweg dkumentu przystqpin d pracwania nweg dkumentu wynikajqceg z aktualnych ptrzeb lkalnych, w pelni zgdneg z pdstawwymi zasadami zycia spleczneg, a w szczegln5ci z zasadq pmcnicz6ci, pafiycypacji splecznej i wsp6tdpwiedzialnsci, a jednczesnie by byt sp6jny ze,,strategiq Plityki Splecznej Wjewdztwa Pmrskieg na lata2014-2020".,.,j) \-./- -/
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2Oj6-202j WPROWADZEE a pdstawie art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2OO4 r. pmcy splecznej (t.j. Dz. U.22015 r., pz. 163 ze zm.) d zadan wlasnych Pwiatu nale2y,,pracwanie i realizaqa pwiatwej strategii rzwiqzywania prblem6w splecznych, ze szczeglnym uwzglgdnieniem prgramw pmcy splecznej, wspierania sb niepelnsprawnych i innych, kt6rych celem jest integracja sb i rdzin z grup szczeg6lneg ryzyka - p knsultacji z wlasciwymi terytrialnie gminami". Ustawdawca wskazuje r6wniez na niezbgdne elementy, jakie Strategia jak dkument pwinna zawierae, a mianwicie: diagnzg sytuacji splecznej, prgnze zmtan w zakresie bjqtym strategiq, cele strategiczne prjektwanych zmian, kierunki dziaan, sps6b ich realizacji i ramy finanswe razwska2niki realizacji dzialari. Pwiatwa Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych pwiatu K6cierskieg na lata 2016-2021 jest wielletnim dkumentem prgramwym i stanwi lkalny element plityki splecznej paristwa w parciu, ktry ksztaltwana bgdzie plityka spleczna Pwiatu. Opracwana Strategia bgdzie rwniez narzqdziem skuteczneg pzyskiwania funduszy unijnych. Pdczas prac nad Strategiq prirytetw wdrzn zasadq partnerstwa, rzumianq jak spsb definiwania iuzgadniania wili raz cel6w Strategii przy aktywnej wsp6lpracy z r6wnprawnie traktwanych pdmitw z r2nych Srdwisk taz instytucji zaanga2wanych w dzialania na tzecz rzwiqzywania prblem6w splecznych Pwiatwa Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 jest takze strategicznym dkumentem Pwiatu, ktra wpisuje sig w prirytety Strategii Plityki Splecznej Wjew6dztwa Pmrskieg na lata 2014-2020. D pracy nad dkumentem zaprszn przedstawicieli instytucji i rganizacji pzazqdwych dziatajqcych w bszarze plityki splecznej. W tym celu zgdnie zzarzqdzeniem r 5312015 Starsty KScierskieg z dnia 22 wrzelnia 2015 r. pwtan Zespl ds. pracwania kncepcji,,strategii Rzwiqzywania Prblemw Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021" w nastgpujqcym skladzie: 1. Hinca Marzena - Przedstawiciel Pwiatweg Centrum Pmcy Rdzinie w K6cierzynie, Przewdniczqca Zesplu, 2. Osswski Henryk - Przedstawiciel Starstwa Pwiatweg w KScierzynie, 3. Bruniecka Lucyna - Przedstawiciel Pwiatweg Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie, Krdynatr Zesplu, 4. Herbasz Hanna - Przedstawiciel Zesplu ds. Rdzinnej Pieczy Zastqpczej w Pwiatwym Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie, 'r- r)
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 5. Milewczyk Magdalena - Przedstawiciel Punktu ntenruencji Kryzyswej w pwiatwym Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie, 6. Dittmer-Jankwska Anna Przedstawiciel Zesplu ds. Osb Starszych i iepelnsprawnych w Pwiatwym Centrum Pmcy Rdzinie w Kscierzynie, 7 ' Wejher Drta Przedstawiciel Miejskieg Osrdka Pmcy Splecznej w K6ciezynie, 8. Brzeziriska Elzbieta Przedstawiciel Pwiatwej Splecznej Rady ds. Osb iepelnsprawnych w K6cierzynie, 9. Winczewska Drta Przedstawiciel Gminneg Osrdka Pmcy Splecznej w K6cierzynie, 10. Lipiriska Marila- Przedstawiciel srdek pmcy sptecznej w Lipuszu, 11. Klaman Bguslawa - Pzedstawiciel Osrdka Pmcy Spfecznej w wej Karczmie, 12.Barbara Okr6j- Przedstawiciel Gminneg Osrdka Pmcy Splecznej w Liniewie, 13. Miklajewska-Bszka Karlina Przedstawiciel Warsztatu Terapii Zajqciwej w KSciezynie, 14.Tzcifiska lrena - Przedstawiciel Dmu pmcy splecznejw cisewiu, 15. Bandsz Sylwia - Przedstawiciel Dmu Pmcy Splecznej,,Kaszub" w Stawiskach, 16. Skwierawski Rafal - Przedstawiciel Centrum Administracyjneg Plac6wek Opiekuncz- Wychwaw czy ch w K6cierzyn ie, 17. Cieszyiska Lucyna Przedstawiciel Pradni Psychlgiczn-Pedaggicznej w K6cierzynie, 18. Zdrjewska Halina - Przedstawiciel Stwarzyszenia Rdzicielstwa Zastqpczeg,,Dlina Tqczy" w K6cierzynie, 19. Lipski Andrzej - Przedstawiciel Pwiatweg Urzqdu Pracy w K5cierzynie, 20. Brk Adam - Pzedstawiciel Kmendy pwiatwej plicji w Kscierzynie, 21. Hening Dawid - Przedstawiciel Kmendy Pwiatwej Plicji w Kscierzynie, 22. Kulas Czeslawa - Przedstawiciel Szpitala Specjalistyczneg w KScierzynie, 23. Jaszewska Ewelina - Pzedstawiciel Zesplu Kuratr6w Sqdwych w KScierzynie. Sklad wy2ei wymienineg Zesplu w trakcie prac ulegl zmianie, zglszn uczestnictw i n nych przedstawi cieli z danych i nstytucj i/rga n izacj i. Twzenie Strategii rzpczqt zebraniem aktualnych danych statystycznych na temat pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014. W trakcie pracwywania strategii wykrzystan m.in. bwiqzujqce dkumenty strategiczne pwiatu i gmin, materialy, pracwania i dane udstqpnine pzez Urzqd Statystyczny w ramach Banku Danych Lkalnych, Pwiatwy Urzqd Pracy, Osrdki Pmcy Splecznej, Kmendq pwiatwq Plicji, Pradniq Leczenia Uzaleznier'r i Psychlgicznq, Kaszubski nstytut Rzwju, i"r
Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2}j6-202j Centrum Administracyjne Placwek Opiekuncz-Wychwawczych, Starstw pwiatwe, Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie. Pdczas sptkari grupy rbczej w siedzibie Pwiatweg Centrum pmcy Rdzinie w KScierzynie dknan wniskw z przeprwadzneg Mnitringu Strategii Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu K6cierskieg bwiqzujqceg d rku 2015. Wypracwan r6wniez cele strategiczne iperacyjne raz analizg SWOT, plegajqcq sra zdefiniwaniu mcnych i slabych strn spleczehstwa pwiatu, a tal<ze stjqcych przed nrim szans i zagr2en R6wniez Zespl pracwal harmngram dziafari, niezbgdny przy realizacji cel6w strategicznych i peracyjnych. Opracwany dkument dzieli sig na 2 czgsci: diagnstycznq i prgramwq. W czgsci diagnstycznej przedstawin: diagnzg demgraficzn-splecznq pwiatu k6cierskieg, w kt6rej zawarl infrmacje na temat g6lnej charakterystyki pwiatu kscierskieg i systemu pmcy splecznej, a tak2e wsplpracy instytucji pmcy splecznej z rganizacjami pzarzqdwymi. W statnim punkcie czgsci diagnstycznej przedstawin infrmacje dtyczqce pzyskiwania Srdkw zewnqtrznych przez instytucje pmcy splecznej na terenie pwiatu kscierskieg. W dalszej czqsci zdiagnzwan bszary prblemwe wystgpujqce w pwiecie k5cierskim. atmiast w czgsci prgramwej zawad migdzy innymi: misjg pwiatu kscierskieg, prgnzq wynikajqcq z realizaqi celw strategii raz cele strategiczne i peracyjne. a kricu dkumentu przedstawin harmngram dzialan raz system realizacji i mnitringu Strategii. Realizacji Pwiatwej Strategii Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych pwiatu K6cierskieg na lata 2016-2021 slu2q prgramy peracyjne: - Prgram dzialan na zecz s6b niepelnsprawnych w Pwiecie K6cierskim na lata 2004-2015 (styczen 2016 r. - rzpczqcie prac nad nwym dkumentem), - Pwiatwy Prgram Rzwju Pieczy Zastqpczej Pwiatu K6cierskieg na lata 2015-2017, - Pwiatwy Prgram Prfilaktyki w zakresie prmwania i wdrazania prawidlwych metd wychwawczych w rdzinach zagr2nych przemce na rk 2016, - Pwiatwy Prgram Oddzialywan Krekcyjn-Edukacyjnych dla Osb Stsujqcych Przemc w Rdzinie w Pwiecie KScierskim na rk 2016, - Prgram przeciwdzialania przemcy w rdzinie rcz chrny fiar przemcy w rdzinie w Pwiecie K6cierskim na lata 2012-2016, - Pwiatwy Prgram na rzecz zatrudniania i spjn6ci splecznej pwiatu KScierskieg na lata 2007-201 S, - Strategia Rzwju Spleczn-Gspdarczeg Ziemi K6cierskiej na lata 2010-2021, - Strategia Rzwju i Finanswania Eknmii Splecznej dla Pwiatu Kscierskieg na lata 2015-2020. r,.i i i
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 t. czesc DTAGOSTYGZA 1. sytuacjademgraficzn-spreczna pwiatu kscierskieg. 1.1. Gharakterystyka pwiatu kscierskieg. Pwiat k6cierski - Serce Kaszub plzny jest na Pjezierzu Kaszubskim, w krainie gegraficznej nazywanej Szwajcariq Kaszubskq, ktre terytrialnie zajmuje Srdkwpludniwq czqsc wjew6dztwa pmrskieg. Ciekawstkq jest fakt, ze wla5nie na terenie naszeg pwiatu - na terenie gminy K6ciezyna w miejscw6ci Klbuczyn znajduje sig Srdek wjew6dztwa pmrskieg. Pwierzchnia pwiatu wynsi 1.165,85 km2, c stanwi 6,40/ calej pwierzchni wjewdztwa pmrskieg. Jest t jeden z 16 pwiatw ziemskich wjewdztwa, ktry zajmuje 8 miejsce w wjew6dztwie pd wzglqdem wielk6ci. Obszar pwiatu kscierskieg graniczy d p6lncy z aglmeracjq Trjmiejskq, ale nie zalicza sig d niej. Od strny pludniwej w wiqksz6ci terytrium pwiat k6cierski graniczy z pwiatem chjnickim, d wschdniejz pwiatem stargardzkim i gdariskim, d p6lncnej z pwiatem kaftuskim a d zachdniej z pwiatem bytwskim. : {" ;-r: : i Rycina 1. Pl2enie pwiatu kscierskieg na mapie wjew6dztwa pmrskieg. OdleglSci d stlicy pwiatu miasta K6cierzyny - d wazniejszych Srdk6w reginalnych wynszq dpwiedni d: 7
Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2Oj6-202j W sklad pwiatu k6cierskieg wchdzq:. gminy miejskie: K6cierzyna ' gminy wiejskie: Dziemiany, Karsin, K6cierzyna, Liniew, Lipusz, wa Karczma istara Kiszewa. miasta: K6cierzyna ' najwiqksze miejscw6ci: K5cierzyna (k. 25 tys. mieszkaric6w), Lipusz (k. 3 tys. mieszkahc6w), t-ubiana (k. 2,5 tys. mieszkaric6w), Wielki Klincz (k. 2,3 tys. mieszkahc6w), Karsin (k. 2 tys. mieszkaric6w). Rycina 2. Mapa pwiatu k6cierskieg z bszarami pszczeg6lnych gmin. a terenie pwiatu kscierskieg mieszka pnad 66 tysigcy mieszkahcw (k. 3% glu mieszkahc6w wjewdztwa pmrskieg, c daje 11 miejsce w wjew6dztwie pmrskim pd wzglgdem ludn6ci) z czeg 23.028, czyli k. 3l/ lqcznej ppulacji, w sze66setletnim mie6cie K6cierzyna, kt6re jest siedzibqwladz miasta i pwiatu raz jeg centrum splecznym, g spdar czym, ku ltural nym i ad m i n istracyj nym. Sp6r6d 7 gmin wiejskich twrzqcych pwiat, najwiqkszq pd wzglqdem pwierzchni i liczby mieszkaric6w jest gmina KScierzyna, natmiast najmniejszq gmina Lipusz. Wiqksz6c ludnsci pwiatu etnicznie stanwiq sby wiq2qce swje krzenie z tutejszq Ziemiq i tradycjq Kaszubskq. fa
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu K5cierskieg na lata 2016-2021 1.2. lnstytucje pmcy splecznei w pwiecie kscierskim. nstytucje pmcy splecznej wspierajq sby i rdziny pprzez zaspkjenie ich pdstawwych ptrzeb i umzliwiajq 2ycie w gdziwych warunkach. Zadaniem pmcy splecznej jest zapbieganie trudnym sytuacjm zyciwym pprzez pdejmwanie dzialah zmierzaiqcych d zyciweg usamdzielnienie sb i rdzin raz ich integracji ze Srdwiskiem. Zadania pmcy splecznej w gminach wyknujq jednstki rganizacyjne - 6rdki pmcy splecznej, w pwiecie zadania te wyknuje Pwiatwe Centrum pmcy Rdzinie. Pmc splecznq rganizujq rgany administracji rzqdwej i samrzqdwej, wsp6lpracujqc w tym zakresie na zasadzie partnerstwa zrganizacjami splecznymi i pzarzqdwymi, KScilem Katlickim, innymi k6cilami, zwiqzkami wyznaniwymi raz sbami fizycznymi iprawnymil. Cele pmcy splecznej sq siqgane pptzez pdejmwane dziatania, plegajqce wszczeg6lnsci na: ptzyznawaniu i wyplacaniu Swiadczefr, pracy scjalnej, prwadzeniu i rzwju niezbqdnej infrastruktury scjalnej, analizie i cenie zjawisk rdzqcych zaptzebwanie na Swiadczenia z pmcy splecznej, realizaili zadan wynikajqcych z rzeznanych ptzeb splecznych, rzwijaniu nwych frm pmcy splecznej sampmcy w ramach zidentyfikwanych ptrzeb. Praw d Swiadczefi z pmcy splecznej, je2eli umwy migdzynardwe nie stanwiq inaczej, przysluguje2: 1) sbm psiadajqcym bywatelstw plskie majqcym miejsce zamieszkania i przebywajqcym na terytrium Rzeczypsplitej plskiej; 2) cudzziemcm majqcym miejsce zamieszkania i przebywajqcym na terytrium Rzeczypsplitej Plskiej : a) na pdstawie zezwlenia na siedlenie siq, zezwlenia na pbyt rezydenta dlugterminweg Wsplnt Eurpejskich, zezwlenia na zamieszkanie na czas znaczny lub w zwiqzku z uzyskaniem w Rzeczypsplitej Plskiej statusu uchdzcy lub chrny uzupelniajqcej, b) na pdstawie zgdy na pbyt tlerwany w frmie schrnienia, psilku, niezbqdneg ubrania raz zasilku celweg; 3) majqcym miejsce zamieszkania i pzebywajqcym na terytrium Rzeczypsplitej plskiej bywatelm paristw czlnkwskich Unii Eurpejskiej, pafistw czlnkwskich Eurpejskieg Przumienia Wlnym Handlu (EFTA) - strn umwy Eurpejskim Obszarze Gspdarczym lub Knfederacji Szwajcarskiej raz czlnkm ich rdzin 1 2rdl: Ustawa pmcy splecznej, art. 2 ust. 2, 2 2r6dl: Ustawa pmcy sptecznej, art. 5..z-1-r
Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2Oj6-2021 w rzumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. wjezdzie na terytrium Rzeczypsplitej Plskiej, pbycie raz wyje2dzie z teg terytrium bywateli paristw czfnkwskich Unii Eurpejskiej i czlnkw ich rdzin psiadajqcym praw pbytu lub praw staleg pbytu na terytrium Rzeczypsplitej plskiej. Pmcy splecznej udziela sig sbm i rdzinm w szczeg6lnsci z pwdu3: 1) ubstwa; 2) sierctwa; 3) bezdmn5ci; 4) bezrbcia; 5) niepelnsprawnsci ; 6) dlugtrwalej lub cigzkiej chrby; 7) pzemcy w rdzinie; 7a) ptrzeby chrny fiar handlu ludzmi; 8) ptrzeby chrny macierzyristwa lub wieldzietnsci; 9) bezradnsci w sprawach piekuhcz-wychwawczych i prwadzenia gspdarstwa dmweg, zwlaszcza w rdzinach niepelnych lub wieldzietnych; 10) trudn5ci w integracji cudzziemc6w, ktrzy uzyskali w Rzeczypsplitej plskiej status uchdzcy lub chrng uzupelniajqcq lub zezwlenie na pbyt czaswy udzielne w zwiezku z kliczn6ciq, ktrej mwa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy zdnia 12 grudnia 2013 r. cudzziemcach; 1 1) trudnsci w przystswaniu d zycia p zwlnie niu z zakladu karneg; 12) alkhlizmu lub narkmanii; 13) zdarzenia lsweg i sytuacji kryzyswej; 1 4) klgski zywilwej lub eklgi cznej. Rdzaj, frma i rzmiar Swiadczenia pwinny byc dpwiednie d klicznsci uzasadniajqcych udzielenie pmcya. W pwiecie k6cierskim funkcjnujq nastqpujqce instytucje pmcy splecznej. Gminny O6rdek Pmcy Splecznej w Karsinie, Gminny O6rdek Pmcy Splecznej w K6cierzynie, Gminny O6rdek Pmcy Splecznejw Liniewie, Miejski OSrdek Pmcy Splecznejw K5cierzynie, \ O6rdek Pmcy Splecznej w Dziemianach, O6rdek Pmcy Splecznejw wej Karczmre, O6rdek Pmcy Sptecznej w Lipuszu, OSrdek Pmcy Splecznej w Starej Kiszewie. 3.2rdl: Ustawa pmcy splecznel, ar1. 7. a Zrdl: Ustawa pmcy splecznej, art. 3 ust. 3. 10,4 1
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu K6cierskieg na lata 2016-2021 Pnadt dzialania z zakresu pmcy splecznej realizujq: Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie, Dm Pmcy Splecznej,,Kaszub" w Stawiskach, Dm Pmcy Splecznejw Cisewiu, srdwiskwy Dm sampmcy w Lubieszynie prwadzn y ptzez Fundaciq,,Sprawni naczej", Srdwiskwy Dm Sampmcy,,Jeste6my dla Ciebie" w K5cierzynie - prwadzny pzez Gdanskq Fundacjg Dbrczynnsci, Srdwiskwy Dm Sampmcy w Trzebuniu - prwadzn y WzezGming Dziemiany, srdwiskwy Dm sampmcy w Knarzynach - prwadzny przez Fundaciq,,Sprawni naczej" Oddzial w K6cierzynie, Warsztat Terapii Zajqciwej - prwadzny przez Fundacjq,,Sprawni naczej" Oddzial w K5cierzynie. W pnizszej tabeli 1 pzedstawin zasby kadrwe w pszczeglnych Srdkach pmcy splecznej na terenie pwiatu k6cierskieg, realizujqcych zadania z zakresu ustawy pmcy splecznej. Tabela 1. Zatrudnienie w instytucjach pmcy splecznej pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014. Wyszczeg6lnienie Liczba zatru d n i nyc h pracwn i k6w w latach: 20 1 2-201 4 Og6tem w tym pracwnik6w scjalnych w tym asystent6w rdziny Liczba mieszkaric6w przypadajqca na 1 pracwnika scjalneg pracujqceg w terenie Lata OPS w Dziemianach GOPS w Karsinie GOPS w KScierzynie MOPS w KScierzynie GOPS w Liniewie Ps w Lipuszu OPS w wej Karczmie OPS w Starej Kiszewie Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie 2012 2013 2014 2012 1111113 1313163 1818189 44 38 36 12 7793 101094 8 10 11 3 1011112 3833304 2013 9 4t? z 4 20'14 2 12 J 2 4 2? 2012 2013 2014 011 111 111 222 022 011-22 111 2012 2013 2014 1400 1400 1400 2000 2000 2000 1690 1706 2190 1982 1975 1940 1544 1550 1550 896 1205 1820 2249 2259 1692 3324 3324 3335 11
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 Razem 159 151 151 43 42 3g 5 '11 11,t5085 1541s 1ss27 Zr6dl: pracwanie wlasne na pdstawie danych Srdkdw pmcy splecznej pwiatu kscierskieg ajwigcej pracwnik6w zatrudninych jest w Miejskim OSrdku pmcy Splecznej w Kscierzynie. Liczba mieszkaricw przypadajqca na 1 pracwnika scjalneg przekracza ustawwe kryteria w Gminnym Osrdku Pmcy Splecznej w K6cierzynie, Osrdku Pmcy splecznej w Starej Kiszewie (2.000 mieszkahcw na 1 pracwnika). alezy pdkre6lic, ze dstgpns6 pracwnika scjalneg w terenie nie dzwierciedla w calscijeg grmu pracy i zaanga2wania pdczas prwadznych spraw. W 6rdkach pmcy splecznej pwiatu kscierskieg zatrudninych byt g6lem w 2012 r.- 159 pracwnik6w, natmiast w 2013 r. i w 2014 r. - 1s1 pracwnikw, w tym w 2012 r. byl zatrudninych 43 pracwnik6w scjalnych; w 2013 r. 42 pracwnikw scjalnych i w 2Q14 r. 38 pracwnik6w scjalnych. z klei najwigcej zatrudninych asystent6w rdziny jest w Miejskim Osrdku Pmcy Splecznej w K6cierzynie, Gminnym Osrdku Pmcy Splecznej w Liniewie i srdku Pmcy Splecznej w wej Karczmie. W pzstalych gminach jest zatrudninych p 1 asystencie rdziny. Dane wsk azujq na g6lny spadek zatrudnienia kadry w pmcy splecznej. Pzstala czg56 kadry pracuje przy realizaqi zadah wynikajqcych z ustawy wychwaniu w tze2w6ci, Swiadczeri rdzinnych, ddatk6w mieszkaniwych, w administracji, w ksiqgwsci, w bsludze ijak piekunki (w pzypadku gmin wiejskich). W Pwiatwym Centrum Pmcy Rdzinie w KScierzynie w 2012 r. zatrudninych byl 38 pracwnik6w, w tym 4 pracwnikw scjalnych. W latach 2013 i 2014 nastqpil spadek zatrudnienia. Glwnq ptzyczynqteg spadku byla przede wszystkim trudna sytuacja finanswa pwiatu k6cierskieg, kt6ra skutkwala wprwadzeniem prgramu pstgpwania naprawczeg dla Pwiatu KScierskieg na lata 2O15-2017 zgdnie z uchwalq r V/1/201 S z dnia 30 stycznia 2O1S r. W klejnej analizie przedstawin liczbg rdzin i sb w rdzinach krzystajqcych z pmcy 5rdkw pmcy splecznej pwiatu kscierskieg, c brazuje wykres 1. 12 t
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 Wykres 1. Liczba rdzin i s6b w rdzinach krzystajqcych z pmcy Srdk6w pmcy splecznej na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014. liczba rdzin i srib w ndzinach krzystaiqcych e pmcy frdkdw pmcy sprecznej na terenie pwiatu kicierskiegw latach 2012_2014 500 000 1500 1000 500 0 3 E & H.s J E gee E e. -6 = E il J C! E -E 5 GOF5 K rsin i eops F E 'n E e 3. c.e 'E E 4 = t.g E c { =E E & =l t a.! E 5 E E 3 ' s r :f E E efr n a 4. i1 i6 i9 i; i4 J.O t l l iu Lipus:.2O 12 62013.r2814 2r6dl: Opracwanie wlasne na pdstawie danych Srdk6w pmcy sptecznej pwiatu kscierskieq ajwiqkszy dsetek s6b krzystajqcych z pmcy splecznej w rku 2012 dntwan w gminie miejskiej K5cierzyna (911 rdzin i 2.390 s6b w rdzinach), a takze w gminie wiejskiej KScierzyn a (528 rdzin i 1.898 s6b w rdzinach). W nastgpnych latach bjqtych analizq w stsunku d rku 2l2zauwaza sig wzrst s6b w rdzinach irdzin kzystajqcych z pmcy splecznej na przyftadzie Miejskieg Osrdka pmcy Splecznej w K6cierzynie kl 285 sbw rdzinach i 103 rdzin. Z pmcy pzstalych gmin na terenie pwiatu kscierskieg krzysta kl 1.000 sb w rdzinach. ajmniejszy dsetek rdzin kzystaiqcych z pmcy sprecznej w 2014 r. dntwan w: Osrdku Pmcy Splecznej w Dziemianach (193 rdziny), Gminnym srdku Pmcy Splecznej w Liniewie (204 rdziny), srdku pmcy Splecznej w wej Karczmie (215 rdzin), Osrdku Pmcy Splecznej w Lipuszu (22g rdzin), Gminnym O6rdku Pmcy Splecznej w Karsinie (257 rdzin;, Gminnym Osrdku pmcy Splecznej w Starej Kiszewie (257 rdzin) - tym samym nie przekra czajqcprgu 500 rdzin. 13
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-202j Analizujqc zebrane z statnich tzech lat dane wykresu 2. bsenruuje siq, 2e najliczniejszq grupq Swiadczenibirc6w pmcy splecznej stanwily sby trzymujqce pmc z pwdu wystgpwania bezrbcia (34/) i z tytulu niepefnsprawn6ci (260/0). wykres 2. Gl6wne przyczyny przyznawania pmcy splecznej w pwiecie k5cierskim w latach 2012-2014. 3000 Gl6wne przycryny przyznawania prncy w irdkach pmcy splecznej na terenie pwiatu k8cierskieg w iatach: 2012-2014 ze wzglqdu na: 2500 z 1500 1000 500..t-" YP- "".*"n Zr6dl: pracwanie wlasne na pdstawie danych 1rdk6w pmcy splecznej pwiatu kscierskieg 14
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-202j {.3. wsp6lpraca instytucji pmcy splecznei z rganizacjami pzarzqdwyrmi. W plskim prawie definicjg ustawwq rganizacji pzarzqdwej zawiera art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. dzialaln5ci pzytku publiczneg i wlntariacie (t. j. Dz. U. 22014 r. 1118 ze zm.), zgdnie z ktrym rganizacjami pzarzqdwymi sq, nie bqdqce iednstkami sektra finans6w publicznych, w rzumieniu przepisw finansach publicznych, i niedzialaiqce w celu siqgniqcia zysku, sby prawne lub jednstki niepsiadajqce sbwsci prawnei utwrzne na pdstawie pzepisw ustaw, w tym fundacje i stwarzyszenia. Organizacje pzazqdwe dzialalqce na terenie pwiatu k6cierskieg dgrywajq isttnq rlq w rzwiqzywaniu prblemw splecznych. Dla samzqdu terytrialneg sektr pzarzqdwy jest partnerem, w c najmniej trzech plaszczyznach: 1- reprezentuje spleczns6 lkalnq,wyra2ajej ptzeby, dqzenia iczekiwania, 2' Swiadczy pmc bezp6redniq na rzecz mieszkahc6w splecznsci lkalnej, 3. wprwadza nwe, czqst arternatywne spsby dziarania. Wsp6lpraca instytucji pmcy sptecznej z rganizacjami pzarzqdwymi dbywa sig w parciu zasadq pmcniczsci, jawnsci, efektywnsci, uczciwej knkurencji, partnerstwa i suwerenn6ci strn. Pzedmitem wsp6lpracy instytucji pmcy splecznej taz rganizacji pzazqdwych jest m.in.: realizaqa zadah kreslnych w ustawach, pdwyzszanie efektywn6ci dzialan kierwanych d mieszkanc6w, twrzenie systemwych rzwiqzah prblem6w splecznych, diagnzwanie ptrzeb spfecznych i spsbu ich zaspakajania. Pwy2sza wsp6lpraca m2e dbywac sig w szczeglnsci w frmie: 1' zlecania realizaqi zadaf publicznych na zasadach kre$lnych w ustawie, 2. wsp6ldziatania w pzyskiwaniu Srdk6w finanswych z innych 2rdel, w szczeg6ln6ci z Unii Eurpejskiej, 3. udzialu w dzialaniach prgramwych samrzqdu, 4. prmcji dzialalnsci w mediach, 5. pmcy w nawiqzywaniu kntaktw migdzynardwych. 15
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu K5cierskieg na lata 2Oj6-2021 Liczbg dzialaiqcych na terenie Pwiatu K6cierskieg rganizaqi pzarzqdwych pzedstawiatabela 2. Tabefa 2. rganizacje pzarzedwe na terenie pwiatu kscierskieg. Zr6dl: Opracwanie wlasne na pdstawie danych Starstwa Pwiatweg w KScierzynie. a terenie Pwiatu K6cierskieg, wg danych Starstwa pwiatweg w K6ciezynie, dziala 226 rganizaqi pzarzqdwych, w tym 17 rganizaqi pzytku publiczneg. W6rd pdanej liczby rganizacji pzarzqdwych znajdujq siq, zarwn rganizacje aktywnie dzialajqce, jak i rganizacje, kt6rych dzialalns6 jest mal ekspnwane w Srdwisku lkalnym. ajwigksza il56 rganizaqi pzarzqdwych ma frmq stwazyszeh, za5 najmniejsza t fundacje. Pwiat K6cierski wsp6tpracuje z rganizacjami pzarzqdwymi na pdstawie u chwa n e g P rg ram u wsplpracy z rg a n izaqami p zarzqdwym i. Organizacje pzarzqdwe majq mzliw6c pzyskiwania dtacji na realizacjq zadan publicznych Pwiatu K6cierskieg w bszarze rzwju kultury, rzwju kultury fizycznej iturystyki, chrny zdrwia i pmcy splecznej, pprawy bezpieczenstwa i przqdku publiczneg. Pwiat K6cierski przyznal wsparcie finanswe na realizaqg zadaft publicznych w2012 r. w kwcie 108.750 zl na 36 prjekt6w, w 2013 r. dla 38 prjektw w kwcie 55.400 zl' Ze wzglgdu na trudnq sytuacjq finanswq Pwiatu K6cierskieg w rku 2014 r. dstqpin d udzielania wsparcia finansweg na realizacjg zadan publicznych w pwiecie kscierskim. 16 =j..
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 Liczbg pdmit6w, kt6rym przyznan dfinanswanie raz kwty przyznaneg wsparcia finansweg na realizacjg zadari publicznych Pwiatu K6cierskieg w latach 2012-2014 pzedstawia tabela 3. Tabela 3' Liczba pdmitw raz kwty przyznaneg wsparcia finansweg na realizacjq zadari publicznych pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014. Obszary dfinanswania Liczba rganizacji pzarzqdwych, kt6rym przyznan 2r6dt: pracwanie wlasne na pdstawie danych Starstwa pwiatweg w KScierzynie. WSr6d naiwazniejszych prblem6w, utrudniajqcych dzialaln66 rganizacji pzazqdwych m2na wymieni6 brak Srdk6w finanswych na zatrudnienie kadry zazqdzaiqcej, skmplikwane prcedury przy aplikwaniu Srdki zewnetzne i brak wlasnej siedziby, Organizacje pzazqdwe t takze grmny ptencjal dla rzwju eknmii splecznej na terenie pwiatu k5cierskieg. Szansq jest traktwanie eknmii splecznej jak alternatywneg spsbu graniczania skutk6w wykluczenia spleczneg sb i rdzin. Prmwanie rzwju pdmit6w eknmii splecznej t jeden z cel6w peracyjnych Strategii. Pmim stsunkw slabeg zaplecza kadrweg i lkalweg rganizaqe pzazqdwe majq grmny ptencjal, kt6ry dpwiedni wykzystany, m2e przyczynic sig d zmniejszenia prblem6w splecznych w pwiecie Kscierskim. 17
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 1.4. Pzyskiwanie srdk6w zewnetrznych przez instytucje pmcy splecznej. W latach 2012-2014 instytucje dzialajqce w bszarze pmcy sptecznej pzyskiwaly Srdki finanswe gl6wnie z Prgramu Operacyjneg Kapitat Ludzki na lata 2007-2013 ze Srdkw Unii Eurpejskiejw ramach Eurpejskieg Funduszu Spteczneg. Prgram Operacyjny Kapital Ludzkijest jednym z prgram6w peracyjnych, ktre byly wdrazane w latach 2007-2013. Srdki finanswe na jeg realizacjg pchdziy gl6wnie z Eurpejskieg Funduszu Spleczneg (EFS). Cal56 kwty, jakq przewidzian na realizacje PO Kapital Ludzki, wynisla prawie 11,5 mld eur, w tym 9,7 mld eur (g5%) t wszystkie Srdki Eurpejskieg Funduszu Spleczneg w plsce, na lata 2007-2013 a pzstalq czq6c (15%) stanwily Srdki krajwe. EFS wspierat plitykg splecznq i finanswal dzialania paristw czlnkwskich na dwch plaszczyznach: przeciwdzialania bezrbciu raz rczwju zasb6w ludzkich. W ramach P KL realizwane byly prjekty w dwch gl6wnych trybach: systemwym i knkurswym. W trybie systemwym prjekty byly realizwane przez beneficjentw imiennie wskazanych w Prgramie lub ddatkwych dkumentach stanwiqcych jeg uszczeg6lwienie. atmiast w trybie knkurswym prjekty byty realizwan e przez wszystkie pdmity m.in.: instytucje rynku, instytucje prmcji i integracji splecznej, instytucje szkleniwe, jednstki administracji zqdwej i samrzqdwej, przedsigbircw, instytucje tcznia biznesu, rganizacje pzarzqdwe, instytucje systemu 6wiaty. Jednstki skadajqce wnisek dfinanswanie prjektu w ramach Prgramu Operacyjneg Kapitat Ludzki mialy szansg trzyma6 bezzwrtnq pmc finanswq na realizaqq caleg planwaneg przedsiqwzigcia. Prgram Operacyjny Kapital Ludzki skladal r6wnlegle na pzimie centralnym i reginalnym. SiQ W z 10 Prirytet6w, realizwanych ramach kmpnentu centralneg (Prirytety l-v) wsparcie realizwane byl gl6wnie na rzecz zwiqkszenia efektywn6ci struktur i system6w instytucjnalnych, natmiast Srdki kmpnentu reginalneg (prirytety Vl-lX), zstaly przeznaczne na wsparcie dla s6b i pszczeg6lnych grup sple cznych. Realizacja Prirytetu X Pmc techniczna pzwlila na sprawne wdrazanie i mnitrwanie pstqp6w realizaqi Prgramu raz prmcjg Eurpejskieg Funduszu Spleczneg w Plsce. Pni2sza tabela 4' brazuje aktywn6c instytucji dziatajqcych w sferze plityki splecznej z terenu pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014 w zakresie pzyskiwania Srdkw zewngtrznych na realizacjq zadaft z szaru pmcy sptecznej. 18
tt \ 0) 8 q ((J 59 tr sg ;:'e (, G tr - F () ō. )E 9b F9 d.= '6 8d )< E6. '=.c - ss? f9 8= 8.ft a.e$ F * ER F 'bi. fi F xs 5 Ef, Ytr(J (j. : = t; -d R '6' E- Os F E.E E s8. @ E.sg HF tri EO.g.E = r.s GO Ei' _$ FJ )
A \J-'-.', C\t c\l ( (5 c ).g l< g.. C).U' \< ). = TL -c C) c p - U). = E c) - e (L.g cg =.q = t,g ) g L U) rn he_ d'd.f t9- - '-P6 C,A ts =. tre -'_g -e c> 3 3.,} (U c) - c.)" = :61 =F E '5x i=v il l ai '= l().o(, ;- > '3 Ch c) = \,5 +'8 a.= F. Ai BE.YE rs.st vd) O_ + (,) S l-tr CY) (D p'a -= d'q d'p EpR y F 4 gp3> E8E.} + sri _ rj@- ; O) 9';: & =v = = G Et (DT T'E tr c ill -!?: E ) -E=.> OC O _a) SC) AO g YO 60 t =E $s E E$ Y 8=- *le F = 9"i
! ( c\ (5 G G c ).9 tl L..(n Y G '= (L c c E a E - E (L. c =.q = E..q ) E a
( G G c ). J al c) 'ti {r, Y a.(5 3 rl C) c - =a E c) e tu,g c = (s'.f t.q 9) q) L U) b $$$F =. tr> ti.- g st g{ $F3 f E gh E; ghe=,gf,e fi Eig ge.- 'O = 9g fi EiF : 9- r -'E 6' '6-l'i. EBE FEF F*F egs 8$E$-g$ Egs $-$ EFE'.lHs g ne,s g$ ;E gfeeg *E$segsFEgg!gi E5 $; ^$ ub H $qs *=E pffa =S EES; E u Fi ii gg,feflfi 3E g gsi Egil {; $ H E H:FF '3-cgv) Y!l.a \ao :r!fte6 g 3 F s*,i & A3.gE s ise E P g,s 5:z E : 'd 'd'3 $.8,8,5:E R.= R 6 s g' g 6' 8 '$ :,;PEF :H e3=5s a 5\ B P s' A #::E 9+e p :Fs'{ E HgSt_? $ HE=8fi (i E E F'a s E'EE5 H t". fib* *gc?8 Ae Ft F if,pg b P b =->- F E:H UF E YsEs: F ger::r = t 3,i=g n 9's 5 FE 6;3 E tafer $ 'se'i: P.= ge R ttl- b <? E E$8 E :8E E EE F P b = : EO e- gre-bf Ẹ s. -.a d (Lru =a = g9e
strategia Rzwiqzywania Prblem6w splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 d 2014 rku rzpczyna sig nwy kres prgramwy na lata 2014-22.W nwej perspektywie finanswej instytucje pmcy splecznej bedq mgly krzystac przede wszystkim z dw6ch prgram6w: Reginalneg Prgramu peracyjneg Wjew6dztwa pmrskieg na lata 2014-2020 (RP wp 2014-2020), ktreg celem jest pdjqcie wyzwan rzwjwych stjqcych przed wjew6dztwem pmrskim w sferze gspdarczej, edukacji, aktywnsci zawdwej i splecznej, wykrzystania specyficznych ptencjal6w pszczeglnych bszar6w, systemu transprtweg, chrny zdrwia, energii i Srdwiska. Rp wp jest finanswany ze Srdk6w Unii Eurpejskiej (ue) w ramach Eurpejskieg Funduszu Rzwju Reginalneg (EFRR) i Eurpejskieg Funduszu spleczneg (EFS). Alkacja Srdk6w UE na Prgram wynsi lqcznie 1,86 mld eur, w tym 1,34 mld et)r z EFRR i 524'6 mln eur z EFS. Wartsc srdkw unijnych w Rp wp 2014-2020 jest g26,4 mln EUR wy2sza d Prgramu na lata 2007-2013, c czyni g najwigkszym w histrii wjewdztwa pmrskieg prgramem inwestycyjnym, bqdqcym w dyspzycji wradz reginalnych. Prgram peracyjny wiedza Edukacja Rzwj (P wer), ktry pwstal w dpwiedzi na ptrzeby refrm w bszarach zatrudnienia, wlqczenia spleczneg, edukacji, szklnictwa wy2szeg, zdrwia i dbreg rzqdzenia. Prgram wspiera r6wniez innwacje spleczne i wsp6lpracq pnadnardwq w wymieninych bszarach. w prgramie, ptcz Srdkw EFS dstgpne se tak2e fundusze lnicjatywy na rzecz zatrudnienia tudzi mldych' Wsparcie prgramu jest kmplementarne d dzialan realizwanych na pzimie reginalnym. a realizacjq prgramu dstqpna jest kwta pnad 4,4 mld eur z Eurpejskieg Funduszu Spleczneg (EFS) raz252,4 mln eur ze specjalnej linii budzetwej lniciatywy na rzecz zatrudnienia s6b mldych. Alkacja na lata 2014-2020, za realizaciq ktrej w ramach P wer dpwiada Mpips, wynsi k. 46g mln eur. Duza intensywn66 w pzyskiwaniu Srdk6w zewngtrznych w mininym kresie prgramwym dbrze rkuje dla instytucji pmcy splecznej w nwym kresie prgramwym 2014-2020, pniewaz Swiad czy d6wiadczeniu i wyskich kwalifikacjach pracwnik6w srdk6w zarwn w aplikwaniu fundusze eurpejskie, jak i w realizacji prjektw. 23
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 2. Prblemy spleczne pwiatu k6cierskieg. 2,1, Prblemy dzieci i rdziny. Rdzina dgrywa fundamentalnq rlq w prcesie wychwania. prawidlw funkcjnujqca rdzina jest najbardziej wla6ciwym Srdwiskiem wychwaw czym. Jest na zdlna zapewni6 ptymarne warunki rzwju i wychwania. Zmieniajqca siq rzeczywists6 i warunki 2ycia majqwpfyw na mdel plskiej rdziny, kt6ry w statnich latach ulegl przemianm. Utzymuje sig niska dzietn6c rdzin, mldzi ludzie craz p2niei decydujq siq na zawarcie zwiqzku malzeriskieg, craz czgsciej zwiezki majq charakter niefrmalny. Zyiemy w starzejqcym siq spleczenstwie. wprwadzenie rzwiqzafi w plityce prrdzinnej nadajq nwe kierunki zmian i pdkresla jq znaczenie budvvania przyiaznych warunk6w dla rzwju plskich rdzin. iestety sytuacja rdzin uwarunkwana jest nie tylk zmianami demgraficznymi. Pzytywnym na gl prcesm zmian splecznych, eknmicznych, kulturwych twarzyszq niedlqczne zagrzenta. Bezrbcie, a c za tym idzie ub6stw, trudn5ci piekur'rcz-wychwawcze, przemc czy uzaleznienia t prblem z ktrymi rdzina sama nie jest w stanie sbie pradzi6. Wiele badari ptwierdza, ze dysfunkcjnalny system rdzinny charakteryzuje sig pzede wszvstkim: wyskim pzimem chrniczneg niepkju, napiqtej atmsfery, strachu, zacieraniem siq granic teg, c wln, czeg nie wln, teg, c wa2ne iwartsciwe raz bezwartsciwe' Charakteryzu.ie siq takze niejasnymi, a czqst r6wniez ukrytymi regulami i zasadami zachwania raz pstgpwania, sztywnsciq rl rdzinnych, zanikiem, bqd2 zagubieniem ich pdstawwych sil raz ptencjal6w psychfizycznych, a tak2e pzna wzajem nsciq, i nterakcyj n6ciq raz i ntym nsciq. Znacznq czgsc klientw pmcy splecznej stanwiq rdziny z trudnsciami piekuhcz - wychwawczymi. Dzieci, wychwujqce sig w rdzinach, w kt6rych wystqpuje przemc, alkhl, prblemy piekuricz - wychwawcze, zyiq w pczuciu zagr2enia, cierpiq i uczq siq szczeg6lnych metd pstgpwania, kt6re utrudniajq im zycie. Sq czgst fiarami przemcy fizycznej, psychicznej, a nieraz staiq siq fiarami nadu2yc seksualnych. Dzieci z rdzin, w ktrych naduzywa sig alkhl prze2ywajq bardziej niz inne dzieci zaklcenia w pczuciu bezpiecze/rstwa. D6wiadczajq wiqcej lqku, napig6, samtn6ci i dezrientaqi, zamykajq sie w sbie, cfajq pzed ryzykiem i zmianami, nie ufajq ludzim. Kndycja materialna rdzin dysfunkcyjnych jest trudna. Knsekwencjq niskich dchd6w w rdzinie wieldzietnej se trudnsci w zaspkajaniu ptrzeb na pzimie nninimum scjalneg. 24,-- /,
strategia Rzwiqzywania Prblem6w splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 w rdzinach tych, w mniejszym rub wigkszym natqzeniu wystgpuje dysfunkcjnaln66 w pstaci uzale2nie6, patlgii, dlugtnrualeg bezrbcia czy chrb pzewleklych' Rdzice lub jedn z nich nie przekazujq splecznie akceptwanych wzrw pstgpwania, przejawiajqc cechy marginalizacji, patlgii. ie siqgajq tak2e dchdw umzliwiajqcych zaspkjenie ptrzeb czlnkw rdziny, a czqst jedynq pmc materialna uzyskujq w Srdku pmcy splecznej. d stycznia 2012 rku, bwiqzuje Ustawa wspieraniu rdziny i systemu pieczy zastqpczej (t.j. Dz. u. z 2015 r., pz. 332 ze zm.), kt6ra zapewnia kmplekswq pmc rdzinm majqcym prblemy w prawidlwym wypelnianiu rli piekuncz-wycnwawczych. d czasu jej wprwadzenia byra kirkakrtnie zmieniana. Piecza zastqpcza t frma czaswej lub stalej pieki nad dzieckiem w sytuacji, gdy rdzina bilgiczna nie jest w stanie z r62nych przyczyn zapewni6 dziecku pieki i wychwania' Piecza zastgpcza jest sprawwana w frmie rdzinnej i instytucjnatnej. Pwiatwe centrum Pmcy Rdzinie w Kscierzynie jest rganizatrem pieczy zastqpczej dla dzieci pzbawinych calkwicie lub czqsciw pieki rdzicielskiej. Sredniq wieku raz liczbq rdzin, dzieci i mldzie2y przebywajqcych w rdzinnej pieczy zastqpczej na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014brazuje tabela 5. Tabela 5' Srednia wieku raz liczba rdzin, dzieci i mldzie2y przebywajqcych w rdzinnej pieczy zastgpczej na terenie pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014. Liczba rdzin stan w na ciqgu 3'1.'12 rku 37 37 Liczba dzieci stan w na ci49u 3'1.12 rku 65 69 Srednia wieku 10,60 37 Liczba rdzin stan w na ciqgu 31.12 rku Liczba dzieci stan w na ciqgu 31.12 rku 72 1 Srednia wieku 9,6O Liczba rdzin stan w na 31.12 rku 33 ciegu Liczba dzieci stan w Srednia na ciqgu wieku 31.'12 rku 53113 57 14,70 40 8r7 16,40 17 l l,5 11 t8,60 17 l l,5 ' 8,6O t l,5 18,60 pracwanie wlasne na pdstawie danych Pwiatweg centrum pmcy Rdzinie w Kscierzynie 25
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu Kscierskieg na tata 2016-2021 a terenie Pwiatu k6cierskieg funkcjnuje najwigcej rdzin spkrewninych z dzieckiem w stsunku d caej ppulacji rdzin. W6rd glwnych przyczyn umieszczania dzieci i mldzie2y w rdzinnej pieczy zastgpczej w latach 2012-2014 nale2q miqdzy innymi uzaleznienia rdzic6w d alkhlu, bqd2 dfugtnruala chrba, niepelnsprawns rdzica. W dalszej klejn6ci t bezradnsc rdzic6w w sprawach piekuricz-wychwawczych, przemc i dem ralizacja. Wyzq wymienine gl6wne przyczyny umieszczania dzieci i mldziezy w rdzinnej pieczy zastqpczej w latach 2012-2014 przedstawia wykres 3. Wykres 3. Gl6wne pzyczyny umieszczania dzieci i mldzie2y w rdzinnej pieczy zastgpczej na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014. Gl6wne przyczyny urnieszczania dzieci i mrdzreiy w rdzinnej pieczy zastepczej inrre przyczyny (uraleinienia rdzictiw d alkhlu, dlugtrrvala chrba rdzica ) d mralizncja 'e2al4 K 2013 r20r.2 bezradn#6 w sprawaeh piekudcz-lvychwawczyclr 2rdt: pracwanie wlasne na pdstawie danych Pwiatweg centrum pmcy Rdzinie w Ksciezvnie. Dzialania realizwane przez Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie majq na celu pprawe funkcjnwania rdziny, zapbieganie i pzeciwdzialanie sytuacjm kryzyswym i dysfunkcjnaln6ci rdzin. W celu wsparcia funkcji piekuriczych rdziny dzieck mze zsta6 bjqte piekq i wychwaniem w plac6wkach piekuricz-wychwawczych. W pwiecie k6cierskim instytucjnalna piecza zastqpcza nad dzieckiem jest realizwana przez tzy plac6wki piekuricz-wychwawcze d 14 miejsc. Plac6wki realizuiqzadania charakterze scjalizacyjnym i intenryencyjnym dla dzieci i mldzie2y pzbawinej tnruale lub kresw pieki wlasnej rdziny. 26
strategia Rzwiqzywania Prblem6w splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 Plac6wki sq bslugiwane ptzez Centrum Administracyjne plac6wek piekunczwychwawczych w Kscierzynie, kt6re jest jednstkq rganizacyjnq pwiatu. W ramach Centrum funkcjnujq trzy placwki: 1' Placwka piekuricz - Wychwawcza r 1 dyspnuje czternastma miejscami, z kt6rych dwa t miejsca intenrvencyjne, a dwanascie - scjalizacyjne. 2' Placwka piekuhcz - Wychwawcza r 2 psiada 12 miejsc scjalizacyjnych i 2 intenrvencyjne 3' Plac6wka Opiekuricz - Wychwawcza r 3 psiada 12 miejsc scjalizacyjnych. Plac6wki sq przeznaczne dla dzieci i mldzie2y znajdujqcej sig w bardz trudnej sytuacji 2yciwej, nie mgqcych w kre6lnym czasie zamieszkiwa6 w swim dmu rdzinnym. Pni2sza tabela 6. Przedstawia Sredniq wieku razliczbq dzieci i mdzie2y przebywajqcych w instytucjnalnej pieczy zastgpczej na terenie pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014. Tabela 6. Srednia wieku raz liczba dzieci i mldzie2y przebywajqcych w instytucjnalnej pieczy zastgpczej na terenie pwiatu k5cierskieg w latach 2012-2014. stan na 2012 w 3'l.12. ciqgu rku 2013 w Srednia stan na wieku 3'1.12. ciqgu rku Srednia wieku stan na w 31.12. ciqgu rku Srednia wieku 20 15 lat 13 22 16 lat 60 15 lat 17 22 16lat 12 24 15 lat 12 14 17 lat 12 15 17 lat Zr6dt: pracwanie wtasne na pdstawie "rr",,;r#l:ff#::tracyines ptac6wek piekuhcz_wychwawczych Celem funkcjnwania plac6wek jest zapewnienie dziecim caldbwej pieki i wychwania raz zaspkajanie pdstawwych niezbgdnych ptrzeb bytwych, rzwjwych, emcjnalnych, splecznych, religijnych, atak2ezapewnienie ksztalcenia. WSrd gl6wnych ptzyczyn umieszczania dzieci i mldzie2y w instytucjnatnej pieczy zastqpczej w latach 2012-2014 widczne na wykresie 4. nale2q migdzy innymi: bezradn5i w sprawach piekuhcz-wychwawczych (114 s6b), drugq z klei wzyczyne iest uzaleznienie rdzic6w d alkhlu (99 s6b), klejne przyczyny na pdbnym pzimie t pzemc (15 s6b) i demralizacja (11 sb) raz wynikajqce z zabuzefr rzwjwych dziecka/ml dzie2y (7 s6b). 27,--*fr
Strategia Rzwiqzywania Prblemw Splecznych pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 wykres 4' Gl6wne przyczyny umieszczania dzieci i mldzie2y w instytucjnalnej pieczy zastgpczej na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014. Gl6wne przycryny umieszczania dzieci i mtdzieiy w instytrcina{nej pieezyzastqpczej na terenie pwi atu k6cierskieg w latach 2 01A"2014 40 30 U...b.%4q.Y 10 0 ^(/ $'- a+" r 2012 s 2013 -a7aj,4 Zr6dl: Opracwanie wlasne na pdstawie danych Cet pt ac6wek piek u ftcz-wychwawczych - x:!:i"y#i:.i stracvi nes admieni6 tu nale2y, i2 umieszczenie dzieci w plac6wkach piekunczwychwawczych nastqpuje na pdstawie zeczenia sqdu Rdzinneg, na pdstawie kdeksu rdzinneg i piekuriczeg zabezpieczeniu dziecim pieki. umieszczenie dziecka na pdstawie kdeksu rdzinneg nie jest jednznaczne z przyczynq umiesz czania, pniewaz zgdnie z kdeksem d plac6wek pieku nczych nie mgq by6 kierwane dzieci z ustawy pstqpwaniu w sprawach nieletnich. iestety czqst umieszczane dzieciszczeg6lnie w wieku djzewania, t dzieci kt6re sq dtkniqte prcesem demralizacyjnym a rdzice nie ptrafiq pradzi6 sbie z negatywnym zachwaniem dziecka (wagary, spzywanie alkhlu i innych Srdk6w duzajqcych, ucieczki z dmu). sqd Rdzinny najczqsciej w takich przypadkach sprawdz a czy przyczyny zachwania dzieci le2q w zlej piece sprawwanq przez rdzic6w czy z pwd6w prcesu demralizacyjneg dziecka. Takie dzieci na czas wglqdu w sytuacjq rdziny sq umiesz czane w plac6wce celem zapbiezenia dalszemu prceswi demralizacji. 28
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 Gl6wnym celem pracy rdzin zastqpczych i placwek w wymiarze ksztaltwania kmpetencji splecznych bqdzie przywr6cenie splecze6stwu dziecka w pstaci samdzielneg, djrzaleg, przygtwaneg d zycia drsleg czlwieka, zdlneg d pelnienia 16l splecznych i zal?:enia prawidlw funkcjnujqcej rdziny, je2eli pwzigte wszelkie inne dzialania sb i instytucji dpwiadajqcych za reintegracjq rdziny nie przynisq pzytywnych efekt6w. wychwankwie z rdzin zastgpczych i placwek w realizacli prgramw usamdzielnienia mgq liczy6, na pmc i wsparcie r2nych instytucji d teg pwtywanych migdzy innymi pwiatweg centrum pmcy Rdzinie w Kscierzynie. W pwiecie k6cierskim brakuje kmplekswych dzialan wspierajqcych przygtwanie wychwank6w d samdzielneg 2ycia p puszczeniu plac6wki piekuricz - wychwawczej i rdziny zastqpczej. W czasie pbytu w pieczy zastgpczej, wychwanek pwinien nabyc dpwiednie umiejqtnsci i wiedzq niezbqdnq d wejscia w drsle 2ycie i samdzielneg funkcjnwania. Przygtwanie wychwankw d samdzielneg, drsleg zycia pwinn w pzyszl6ci zapbiec ich splecznemu wykluczeniu. Prfesjna lizaqa wspa rcia wychwan k6w usam dzie n iajqcych siq w i nstytucjnalnej pieczy zastgpczej w pwiecie kscierskim przeszla zmiany systemwe, kt6re w knsekwencji dprwadzily d utwrzenia mafych struktur zbli2nych jak najbardziej w funkcjnwaniu d rdziny. wsparcie ma miejsce takze w dniesieniu d grupy sb u sa m dzie n i a n ych, puszczlqcych p ac6wki p ie k u h cz-wych wawcze. Z przedstawineg pnizej wykresu 5. wynika, 2e w 2012 rku rdzinnq pieczq zastqpcze puscil 3 wychwankw, natmiast instytucjnalnq pieczq zastqpczq pu6cil 5 wychwank6w, ktrych bjgt pmcq na usamdzielnienie. W rku 2013 zabserwwac mzna gwaltwny wzrst wychwank6w, ktrzy skrzystali z pmcy na usamdzielnienie, puszczaiqcych rdzinnq pieczg zastqpczq (16 sb) i niewielki spadek wychwankw puszczajqcych instytucjnalnq pieczg zastqpczq (4 sby). Z klei w 2014 rxu nastqpl wzrst bjgcia pmce na usamdzielnienie w stsunku d rku 2013 wychwankw puszczajqcych instytucjnalnq pieczg zastqpczq (6 s6b) raz spadek w stsunku d rku 201 3 wychwank6w puszczaiqcych rdzinnq pieczq zastqpczq( 1 2 s6b). 29 (
strategia Rzwiqzywania Prblem6w splecznych Pwiatu KScierskieg na lata 2016-2021 Wykres 5' Liczba wychwank6w bjgtych pmc.l na usamdzielnienia przebywaiqcych na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014. Liczba wychwankriw biqtych pmca na usamdziernienia przebywaiqcych na terenie pwiatu kf cierskieg w latach 201A"2014 2014 r liczba wychwankdw puszczajqcych instytucinalnq pieczq zastefczq r llczba wychwankdw puszczajqcyeh rdzinnq pieczq zastqpczg 2r6dt: pracwanie wlasne na pdstawie danych Pwiatweg centrum pmcy Rdzinie w Ksciezynie. Analizujqc wysk66 wsparcia finansweg dla wychwank6w puszczajqcych rdzinnq pieczg zaslqpczq, przebywajqcych na terenie pwiatu k6cierskieg w latach 2012-2014 (v'tykres 6.) mzna zabsenruwa6 wzrst wyplacnych Srdk6w na usamdzielnienie, c jest widczne zwlaszczaw 2013 r. w pr6wnaniu d 2012 r. Z analizy pnizszeg wykresu wynika, i2 du2a liczba wychwank6w puszczqqcych instytucjnalnq pieczg zastqpczqskzystala z pmcy na kntynuwanie nauki w rku 2014 w wysksci kl 93'000 zl, gdzie w latach 2012-2013 ta pmc wynsila niec pnad 40.000 zl mniej. 30
Strategia Rzwiqzywania Prblem6w Splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-202j Wykres 6. Wysk66 wsparcia finansweg (w zl) wychwank6w bjgtych pmcq na usamdzielnienia pzebywajqcych na terenie pwiatu kscierskieg w latach 2012-2014. wysk$i wsparcia finansweg (w zt)dla wychwankdw bjqtych pmcq na usamdzielnienie j przebywajqcych na terenie pwiatu k$cierskieg w latach 2012-2014 i i 2r6dt: pracwanie wlasne na pdstawie danych Pwiatweg centrum pmcy Rdzinie w Ksciezvnie Analizujqc realizacjq zadan z zakresu pieczy zastqpczej w pwiecie kscierskim za lata 2012-2014 m2na stwierdzi6, ze: 1' Pdstawwym prblemem jest brak chqtnych sb - kandydat6w na rdziny zastgpcze dla dzieci w wieku pwyzej 10 rku 2ycia, pzbawinych calkwicie i czgsciw pieki rdzicielskiej. 2' becna liczba rdzinnych frm nie zaspkaja ptzeb w zakresie przyjqcia dzieci w pzedzide wiekwym 0-10 lat w zakresie pieki iwychwania. 3' Wplac6wkach nie sq umieszczanedzieci pnizej 1O rku 2ycia, a Srednia wieku wynsi pnad 15 r.2. (w wieku kresu djrzewania). 4. W analizwanym kresie trzech lat: a) nastqpil nieznaczny wzrst liczby dzieci umieszczanych w placwkach piekuriczwychwawczych, b) wzrsla liczba umieszczanych dzieci w plac6wkach z specyficznymi prblemami zd rwtnym i, psych icznym i i in nym i zaburzeniam i zachwan, c) nastqpil spadek liczby dzieci umieszczanych w rdzinach zastgpczych. 31,.-l
strategia Rzwiqzywania Prblem6w splecznych Pwiatu Kscierskieg na lata 2016-2021 a terenie Pwiatu Kscierskieg - w miescie Kscierzyna funkcjnuje rwniez swietlica prfilaktyczna prwadzn a przez Miejski srdek pmcy splecznej w Ksciezynie dla dzieci, majqcych prblemy rdzinne, sbiste, kt6rych rdziny sq niepelne, dtkniqte przemcq ialkhlizmem. Dziatania i rla swieilicy pwduje mzl iws6 alternatywy d fu nkcjnwania caldbwych plac6wek. Przeciwdziafanie przemcy w rdzinie nale2y d kmpetencji jednstek sam rzqdu terytrialneg, kt6re zbwiqzane sq d udzielania pmcy sbm i rdzinm dswiadczajqcym przemcy raz ksztaltwania wlasciwych zachwan u sprawcw pzemcy. a terenie Pwiatu K6cierskieg dzieck i rdzina dtkniqta przemcq, nie radzqca sbie w Srdwisku m2e skrzysta6 z pmcy ferwanej przez migdzy innymi: Miejski srdek Pmcy splecznej (mieszkaricy Miasta Kscierzyny), pradni psychlgiczn - Pedaggicznej w K6cierzynie, Punktu ntenruencji Kryzyswej, funkcjnujqceg w strukturach Pwiatweg centrum Pmcy Rdzinie. atmiast w pzstalych gminach Pwiatu rdzina krzysta z pmcy gl6wnie srdk6w pmcy splecznej, szkl i dzialaiqcych w nich swietlicach. w przypadku trudnsci pracwnicy sluzb splecznych mge krzysta6 z pmcy Pwiatweg Centrum Pmcy Rdzinie, Kuratrw, pradni Psychlg iczn-pedagg icznej. Punkt ntenrvencji Kryzyswej udziela pmcy w r6znych sytuacjach Kryzyswych, takze, gdy dchdzi d przemcy w rznych bszarach zycia spleczneg. Pnizszy wykres 7 ' pzedstawia liczbq i rdzaj udzielnych prad i wsparcia w Punkcie lnterwencji Kryzyswej przy Pwiatwym centrum pmcy Rdzinie w KSciezynie w latach 2012-2014. Wykres 7. Liczba i rdzaj udzielnych prad Kryzyswej przy pwiatwym Gentrum pmcy 2012-2014. i wsparcia w punkcie nterwencji Rdzinie w K5cierzynie w latach 32