Mgr Karolina Jasikowska Znaczenie receptorów histaminowych H,4 I w regulacji układu krążenia we wstrząsie krwotocznym u szczurów Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Jerzy Jochem Katedra i Zakład Fizjologii Kierownik Katedry: Prof. dr hab. n. med. Jerzy Jochem Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Zabrze 2017
STRESZCZENIE 8. STRESZCZENIE W strząs krwotoczny jest jedną z głównych przyczyn zgonów ofiar wypadków komunikacyjnych, wypadków w pracy czy podczas działań wojennych. Stałe doskonalenie metod leczenia wstrząsu, tj. hamowania 1mvawienia i płynoterapii, sprawia, że wskaźnik przeżycia ostrej fazy wstrząsu wzrasta. Coraz większa uwaga zwracana jest 6becnie na zapobieganie rozwojowi uogólnionej reakcji zapalnej (SIRS), będącej następstwem niedokrwienia i reperfuzji tkanek, która jest przyczyną zgonów chorych przeżywających ostrą fazę wstrząsu krwotocznego. Stąd istotne jest poszukiwanie nowych metod hamowania wydzielania humoralnych mediatorów odpowiedzialnych za rozwój SIRS. Histamina jest aminą biogenną wykazującą działanie poprzez wpływ na cztery rodzaje receptorów błonowych. Najpóźniej odkryte receptory typu 4 (H4) obecne są na komórkach układu immunologicznego i są zdolne do regulowania aktywności tego układu poprzez hamowanie/nasilanie wydzielania mediatorów reakcji zapalnej. Celem pracy było zbadanie wpływu receptorów histaminowych H 4 na czynność układu krążenia oraz na aktywację układu immunologicznego w modelu wstrząsu krwotocznego u szczurów. Badania przeprowadzono u dorosłych szczurów samców szczepu Wistar o masie 220-290 g, u których w znieczuleniu ogólnym indukowano odwracalny wstrząs krwotoczny przez przerywane krwawienie z żyły udowej aż do obniżenia średniego ciśnienia tętniczego krwi (MAP) do 30-35 mmhg. W 5 min hipotensji podawano dożylnie (iv) agonistę receptorów H 4 VUF 8430 (130 i 260 Jlglkg), antagonistę receptorów H 4 A 943931 (6,6 i 13,2 Jlg/kg), a w grupie kontrolnej 0,9% roztwór NaCI (0,2 mi). Wraz z rozwojem hipowolemii u zwierząt dochodziło do obniżenia MAP, ciśnienia tętniczego skurczowego (SBP) i rozkurczowego (nbp) oraz przepływu nerkowego krwi (RBF), nie stwierdzono natomiast znamiennych statystycznie zmian częstości rytmu serca (HR) oraz przepływu krwi w mikrokrążeniu mięśnia czworogłowego uda (SMMF). Po zakollczeniu krwawienia u zwierząt kontrolnych stwierdzono stopniowy samoistny wzrost MAP, SBP, nbp i RBF, brak zmian HR i SMMF oraz 100% wskaźnik przeżycia 2 h. Ani VUF 8430, ani A 943931 nie wpływały na zmiany mierzonych parametrów układu krążenia w porównaniu do grupy kontrolnej. W żadnej z grup nie stwierdzono różnic w stężeniu interleukiny (IL) la, IL-1p, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6, IL-lO, IL-12p70, IL-13, czynnika martwicy nowotworu a (TNF-a), interferonu y (IFN-y) i czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów i makrofagów (GM-CSF) w osoczu krwi przed krwotokiem oraz w 5 min hipotensji 30-35 mmhg. W grupie kontrolnej w 90 min po l
STRESZCZENIE podaniu 0,9% roztworu NaCI wykazano zwiększone stężenie GM-CSF, TNF-a, IL-l~, IL-lO oraz IL-12p70 w porównaniu do wartości przed krwotokiem. VUF 8430 (260 J.!g/kg) powodował obniżenie stężenia GM-CSF, INF-y, TNF-a, IL-4 i IL-13 w 90 min po podaniu w porównaniu do grupy kontrolnej, nie wpływał natomiast na stężenie pozostałych cytokin. A943931 (13,2 J.!g/kg) nie wpływał na stężenia badanych parametrów immunologicznych. Na podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, że receptory histaminowe H 4 (1) nie wpływają na regulację czynności układu krążenia u szczurów we wstrząsie krwotocznym oraz (2) przez pobudzenie mogą modulować aktywację układu immunologicznego spowodowaną hipoperfuzjąlreperfuzją we wstrząsie krwotocznym u szczurów. Słowa kluczowe: wstrząs krwotoczny, receptory histaminowe H 4, ciśnienie tętnicze krwi, interleukiny, szczur 2
ABSTRACT 9. ABSTRACT A haemorrhagie shoek is one of the leading eause of deaths of road vietims, aeeidents at work or during warfare. Continuous improvement of shoek therapy methods, i.e. bleeding inhibition and fluid therapy makes the survival rate of the aeute phase of shoek inereasing. More and more attention is being paid to prevent the development of systemie inflrullinatory response syndrorne (SIRS) due to the isehemia and tissue reperfusion, whieh is responsible for the deaths of patients surviving aeute phase of the haemorrhagie shoek. Hence, it is important to look for new ways of inhibiting the seeretion of humoral mediators responsible for the development ofthe SIRS. Histamine is a biogenie amine aeting by influeneing on four types of membrane reeeptors. The most reeently diseovered type 4 (H4) reeeptors are present on immune system eeils and are eapable of regulating the aetivity of this system by inhibiting/enhaneing the seeretion of inflammatory mediators. The aim of this study was to investigate the effeet of histamine H 4 reeeptors on eireulatory system aetivity and on immune system aetivation in the haemorrhagie siloek model in rats. The study was eondueted in adult male Wistar rats weighing 220-290 g, who underwent general anesthesia indueed a reversible haemorrhagie shock by intermittent femoral vein bleeding until the mean arterial pressure (MAP) was reduced to 30-35 mmhg. fu the fifth minute of hypotension administered intravenously (iv) H 4 receptor agonist VUF 8430 (130 and 260 J..lg/kg), H 4 receptor antagonist A 943931 (6.6 and 13.2 mg/kg), and in the controi group 0.9% NaCI solution (0.2 mi). Development of hypovolemia in animals leads to deerease MAP, SBP and DBP; and renal blood flow (RBF), but there were no statistically significant changes in heart rate (HR) and skeietal muscle mierocireulatory flow (SMMF). At the end of bleeding in eontroi animals, it was observed that there was gradual intrinsic growth ofmap, SBP, DBP and RBF, no change in HR and SMMF, and 100% survival rate of 2 h. Neither VUF 8430 nor A 943931 affected changes in cardiovascular parameters in eomparison with the control group. There were no differences in interleukins level IL-1~, IL-2, IL-4, IL-5, IL-6, IL-10, IL-12p70, IL-13, tumor necrosis faetor (TNF-a), interferon y (IFN-y) and granuloeyte macrophage eolony stimulating factor (GM-CSF) before haemorrhage and in fifth minute of hypotension 30-35 mmhg. In the controi group 90 min after administration of 0.9% NaCI solution, the levels of GM-CSF, TNF-a, IL-1~, IL-lO and IL-12p70 increased in comparison with prehaemorrhage values. VUF 8430 (260 J..lg/kg) redueed the eoneentration of GM-CSF, INF-y, TNF-a, IL-4 and IL-l3 90 min after administration with the comparison with eontrol group, 3
ABSTRACT but it did not affect the levels of other cytokines. A943931 (13.2 mg/kg) did not affect the concentration of immunological parameters tested. Based on the results obtained, it can be concluded that H 4 (l) histamine receptol's do not affect cardiovascular regulation in rats in the haemorrhagic shock, and (2) by stimulation they can modulate immune system activation caused by hypoperfusion/reperfusion in the haemorrhagic shock in rats. Key words: a haemorrhagic shock, histamine H 4 receptors, a blood pressure, interleukins, a rat 4