Udostępnienie a ochrona przyrody Tatr e i n e i n p ę t s o d U a ochrona przyrody Ta tr Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem Euroregionu Tatry w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007 2013
1. Turysta poszedł na wycieczkę w Tatry. Przeczytaj opis wędrówki chłopca i wypisz sposoby jego oddziaływania na przyrodę tatrzańską. Tomek wstał rano, zjadł śniadanie i spakował do plecaka kanapki, wodę oraz pelerynę. Energicznie wybiegł z domu na przystanek, z którego za parę minut odchodził autobus do Kuźnic. Tam kupił bilet wstępu do parku narodowego oraz kilka słodkich batonów. Tomek uwielbia robić zdjęcia, a tata podarował mu właśnie nowy aparat fotograficzny. Zaraz po wejściu w Dolinę Jaworzynki zajęło go fotografowanie. Biegał z pasją od jednej rośliny do drugiej, czasami kładąc się na brzuchu, to znowu przykucając gdzieś na barwnej łące. Tak minęła droga dnem dolinki. Zaczęło się strome i męczące podejście w górę. Tu każdy poci się i mozoli. Po pierwszym odcinku, na ładnym widokowo zakręcie zrobił wreszcie przystanek, żeby trochę odpocząć. Wyciągnął butelkę z wodą i słodki batonik, a papierek położył koło siebie, żeby spakować go zaraz do plecaka. Jeszcze kilka zdjęć i rzut oka na mapę, aby sprawdzić, czy daleko jeszcze. Trzeba się zbierać, jeszcze sporo drogi przed nim Spakował wszystko, ale gdzie ten papierek? Nigdzie go nie ma pewnie wiatr go porwał trudno. Po półgodzinnym marszu znów przystanek i kilka łyków wody. Jeszcze tylko chwila i będzie na Przełęczy między Kopami. Ale co to? Jaki piękny kwiat! Takiego jeszcze nie widział! Jego siostra interesuje się botaniką, więc weźmie jeden okaz do zielnika. Tylko jeden, a rośnie ich tu całe zbocze, nic się nie stanie... No wreszcie, przełęcz. Teraz będzie już dużo łagodniej, a potem w dół do schroniska na Hali Gąsienicowej. Nad górami pojawiają się ciemne chmury, ale Tomek jest na to przygotowany, zabrał przecież ze sobą pelerynę. Po chwili spadają pierwsze duże krople deszczu. Tomek w pośpiechu wyciąga pelerynę, zakłada ją i pospiesznie idzie w stronę schroniska, wymijając wolniejszych turystów, to lewą, to prawą stroną, szybko i sprawnie obchodząc przydrożne kamienie i zarośla kosówki. Nagle wiatr podnosi w górę jego pelerynę i pompuje ją jak balon. Tomek chce związać ją w pasie, ale gdzie jest pasek od peleryny? Musiał wysunąć się przy wyjmowaniu jej z woreczka. Teraz pewnie leży gdzieś na drodze Tomek dobiega do schroniska tuż przed największą ulewą i wciska się do środka wśród licznej rzeszy turystów. Teraz sobie odpocznie. Zamawia pysz- 2
ne naleśniki z serem i ciepłą herbatę, znajduje sobie miejsce przy stoliku niedaleko okna. Stąd widzi, jak na zewnątrz szaleje burza, jest ciemno i wieje zimny wiatr. Tu w schronisku jest ciepło i jasno. Palą się żarówki, a z kuchni dochodzą smakowite zapachy. Po godzinie po burzy nie ma już śladu, a zza chmur wygląda słońce. Tomek przygotowuje się do dalszej drogi, jeszcze tylko wizyta w toalecie i jest gotowy. Ale kolejka do tego zawsze obleganego miejsca jest tak duża, że Tomek postanawia skorzystać z przydrożnych krzaczków w drodze nad Czarny Staw Gąsienicowy. Kiedy wreszcie dociera nad wody tego pięknego stawu, zachwyca go jego głębia i kolor. Był tu tak dawno temu, że prawie zapomniał, jak tu pięknie. Ma ochotę trochę posiedzieć i napatrzyć się na ten cud przyrody, ale niestety nie może znaleźć nigdzie miejsca, z którego nikt by mu nie zasłaniał widoków. Wychodzi więc trochę wyżej i siada sobie na kępce trawy. No, tu jest przyjemnie, a tam niżej tyle ludzi i same gołe kamienie Teraz słonko znów mocno świeci i robi się naprawdę gorąco. Tomek postanawia trochę się schłodzić w przyjemnie rześkiej, górskiej wodzie. Schodzi więc nad staw i moczy w nim nogi i ręce, płucze też w wodzie butelkę po napoju, który kupił w schronisku. Przyda mu się na wodę, której naczerpie sobie po drodze w potoku mijanym pod Małym Kościelcem. Robi się już późno i Tomek postanawia wracać do domu. Schodząc do schroniska, zauważa pozostawioną na drodze reklamówkę ze śmieciami, więc zabiera ją do plecaka. Przecież nie można zaśmiecać tak pięknego miejsca. Teraz jest już w lesie niedaleko Kuźnic, nogi ma zmęczone daleką wędrówką; pomału zaczyna się zmierzch. Znajduje więc przy szlaku solidny kij i podpiera się nim przy zejściu. Wreszcie bezpiecznie dociera do autobusu. Oddziaływanie pozytywne:............... Oddziaływanie negatywne:............... 3
Zastanów się, w jaki sposób Tomek mógłby zmniejszyć negatywne oddziaływanie na przyrodę......................... 2. Które z poniższych twierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe? Oznacz je odpowiednio literą F lub P. Pozostawione w górach chusteczki higienicznie i ogryzki ulegną szybko rozkładowi, dlatego porzucanie ich przy szlaku nie jest niczym złym. Schodzenie ze szlaku robienie skrótów lub chodzenie obok ułożonej z kamieni ścieżki, prowadzi do zaniku roślinności i degradacji gleby. Brak koszy na śmieci w Tatrach to zaniedbanie Parku Narodowego. Głośne odtwarzanie muzyki w górach nie będzie miało wpływu na płoszenie zwierząt. Żadna forma obecności człowieka w górach nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Ekosystemy jaskiń są wyjątkowo wrażliwe na obecność człowieka. Klimat wysokogórski spowalnia procesy odtwarzania pokrywy glebowo-roślinnej na zdegradowanych obszarach. Narciarz przebywający poza wyznaczonym terenem może niepokoić zwierzęta. 4
3. O czym mówią te znaki? Podpisz rysunki............................ 5
Udostępnienie a ochrona przyrody Tatr 4. Napisz dekalog turysty. Wymyśl własne hasła mówiące o zakazie robienia rzeczy przedstawionych na rysunkach i wpisz je z prawej strony. Pokoloruj rysunki. 6
Udostępnienie a ochrona przyrody Tatr 7
Udostępnienie a ochrona przyrody Tatr 8
5. Rozwiąż rebusy, a rozwiązania wpisz w puste pola. Litery z podkreślonych pól wpisz do ramki i z tej rozsypanki literowej utwórz hasło. r = fontan bu ba ba tek = liwka asto dzi = 9
s k wka = wer mak mali = k alik mpa = 10
czka ś jel = sk gwiaz = błko la dźwiedż = 11
a oł ek kolej = ISBN 978-83-61783-45-4 HASŁO: Wyłączną odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji ponosi Tatrzański Park Narodowy i w żadnym razie nie może ona być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Unii Europejskiej ani Euroregionu Tatry. egzemplarz bezpłatny