WIZERUNEK KRAKOWA W POLSKIM SPOŁECZEŃSTWIE Sondaż dla Miasta Krakowa zrealizowany przez TNS OBOP Warszawa, lipiec Na pytanie o najbardziej atrakcyjne polskie miasto, które mogłoby stać się wizytówką naszego kraju w świecie 44% Polaków spontanicznie wskazało Kraków. Miasto to nie ma właściwie pod tym względem konkurencji, gdyż drugą w kolejności Warszawę wymieniło prawie o połowę mniej - 23% społeczeństwa. W dalszej kolejności wskazywano Wrocław, Gdańsk i Poznań, każde z tych miast wymieniło po 6% Polaków. Kraków ma w naszym społeczeństwie raczej wizerunek miasta przeszłości niż miasta przyszłości. Zdaniem 86% Polaków jest to miasto tradycyjne, a tylko 7% postrzega je jako nowoczesne. Społeczeństwo raczej nie postrzega Krakowa jako miasta szczególnie dynamicznie rozwijającego się: chociaż 41% osób sądzi, że w ostatnich kilkunastu latach Kraków się rozwinął, to niewiele mniej 35% - uważa, że nic się nie zmieniło, a co dwudziesty (5%) Polak wyraża opinię, że w ostatnich latach Kraków podupadł. 19% osób nie ma zdania na ten temat. Kraków kojarzy się z zabytkami, ma wśród Polaków przede wszystkim wizerunek miasta ze świetną przeszłością i wciąż żywą tradycją widzi go w ten sposób 35% społeczeństwa. 15% Polaków dawna stolica Polski kojarzy się przede wszystkim z kulturą, a 14% - z nauką i wyższymi uczelniami. Niewielu osobom Kraków kojarzy się z ośrodkiem gospodarczym (4%) czy administracyjnym (3%). W porównaniu z innymi polskimi miastami Kraków jest postrzegany przede wszystkim jako miasto historyczne i zabytkowe (zajmuje pod tym względem pierwsze miejsce). Wysokie pozycje zajmuje również jako ośrodek uniwersytecki i naukowy oraz jako centrum kultury (średnio na I-II pozycji, przez ponad połowę społeczeństwa umieszczony na pierwszym miejscu). Kraków raczej nie jest natomiast postrzegany jako lider pod względem gospodarczym - umieszczany jest średnio na IV pozycji w kraju (na pierwszym miejscu tylko przez 6% społeczeństwa). Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Dereniowa 11; 02-776 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank Przemysłowo Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie; Nr konta: 10601060-320000436235; Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy, RHB 44444; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł t (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995; f (48 22) 644 9947, 643 1607 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. * * * Ze zrealizowanego przez TNS OBOP sondażu 1 wynika, iż w rankingu miast, które zdaniem Polaków są tak atrakcyjne, aby stanowić wizytówkę naszego kraju zagranicą, Kraków jest zdecydowanym liderem spontanicznie wymienia go 44% społeczeństwa, a drugą w kolejności Warszawę 23% badanych. Wśród pozostałych odpowiedzi na pytanie o najbardziej atrakcyjne polskie miasto znacznie rzadziej pojawiały się inne nazwy: Wrocław, Poznań i Gdańsk każde z nich wymienione zostało przez 6% społeczeństwa, Zakopane (2%), Łódź czy Toruń (po 1%). Które polskie miasto jest, Pana(i) zdaniem, tak atrakcyjne, że mogłoby stać się wizytówką Polski w świecie? 45% 44% 40% 35% 30% 25% 23% 20% 15% 10% 5% 0% 6% 6% 6% 2% 1% 1% Kraków Warszawa Poznań Wrocław Gdańsk Zakopane Łódź Toruń inne trudno powiedzieć 7% 4% Wśród innych miast wymieniano między innymi: Szczecin, Częstochowę, Katowice, Opole, Kazimierz, Kołobrzeg, Gdynię, Gniezno i Olsztyn. 2
Preferencje w tej sprawie są silnie powiązane z regionem zamieszkania Polaków i z wynikającym z niego lokalnym patriotyzmem. I tak na Kraków jako najbardziej atrakcyjne polskie miasto wskazują w większości mieszkańcy Małopolski (58%) i Górnego Śląska (52%). Warszawa byłaby najlepszą wizytówką Polski w przekonaniu głównie mieszkańców Polski wschodniej (36%) i centralnej (33%). Ponadto, Wrocław jest w tym kontekście wymieniany relatywnie najczęściej przez mieszkańców Dolnego Śląska (29%), Poznań przez mieszkańców Wielkopolski (24%), a Gdańsk przez osoby mieszkające na Pomorzu (19%). Im lepiej wykształceni są Polacy, tym częściej wymieniają Kraków jako miasto zasługujące na miano wizytówki Polski zagranicą wskazuje je 36% osób z wykształceniem podstawowym, 41% - z zasadniczym zawodowym, 46% - ze średnim i 63% absolwentów wyższych uczelni. Kraków jest ponadto uznawany za najatrakcyjniejsze polskie miasto przez większość mieszkańców największych aglomeracji miejskich (51%), kierowników i specjalistów (63%) oraz uczniów i studentów (54%), osoby zadowolone z własnej sytuacji materialnej (51%) i deklarujące poglądy centroprawicowe (58%). Na Kraków wskazują także w zdecydowanej większości osoby, które w ciągu ostatnich pięciu latach odwiedziły to miasto lub bywają tam regularnie, a także ci, których z Krakowem łączą więzi osobiste, chociażby tylko poprzez rodzinę i znajomych. Dla porównania, Warszawa jest uznawana za najbardziej atrakcyjne miasto, które mogłoby promować Polskę zagranicą, relatywnie najczęściej przez osoby z wykształceniem podstawowym (34%), nastolatków (32%) i najstarszych Polaków, powyżej 60 roku życia (30%), rolników (47%) oraz emerytów i rencistów (27%), mieszkańców wsi (27%), osoby nie interesujące się sprawami życia publicznego (28%). Warszawa jest także najatrakcyjniejszym miastem głównie w przekonaniu osób, które w Krakowie nie były nigdy (31%) lub dawniej niż pięć lat temu (28%). 1 Badanie na zlecenie Miasta Krakowa przeprowadzono w dniach 8-9. 02. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Zrealizowano 1001 wywiadów. Maksymalny błąd statystyczny wynosi +/- 3,0% przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 3
* * * Kraków ma w polskim społeczeństwie raczej wizerunek miasta przeszłości niż miasta przyszłości. Zdaniem 86% Polaków Kraków jest miastem tradycyjnym, a tylko 7% postrzega je jako nowoczesne. Czasami mówi się o miastach, że są nowoczesne lub tradycyjne. W jaki sposób określił(a)by Pan(i) Kraków? jest raczej miastem tradycyjnym 86% trudno pow iedzieć 7% jest raczej miastem now oczesnym 7% Społeczeństwo raczej nie widzi też Krakowa jako miasta szczególnie dynamicznie rozwijającego się: chociaż 41% osób sądzi, że w ostatnich kilkunastu latach Kraków się rozwinął, to niewiele mniej 35% - uważa, że nic się nie zmieniło, a co dwudziesty (5%) Polak wyraża opinię, że w ostatnich latach Kraków podupadł. Znaczny sięgający prawie jednej piątej (19%) społeczeństwa jest udział osób, które nie mają w tej sprawie wyrobionego zdania. 4
W ostatnich kilkunastu latach jedne miasta w Polsce się rozwinęły, inne podupadły, a jeszcze inne są takie same, jak były przedtem. A co się stało z Krakowem? trudno pow iedzieć 19% Kraków się rozwinął 41% Kraków podupadł 5% Kraków jest taki, jaki był 35% * * * Mimo ograniczenia skojarzeń z Krakowem do tych wykraczających poza zabytki, wymieniane w spontanicznych wypowiedziach wyobrażenia Polaków o tym mieście i tak dotyczą przede wszystkim przeszłości i tradycji (dawna stolica Polski, smok wawelski, hejnał mariacki, polscy królowie, wydarzenia historyczne, Kopiec Kościuszki, Lajkonik, jedno z najstarszych polskich miast i miasto z tradycją) w ten sposób postrzega Kraków 35% społeczeństwa. W porównaniu z innymi polskimi miastami Kraków jako miejsce historyczne i zabytkowe zdaniem 84% Polaków nie ma konkurentów, jest zdecydowanym liderem. Kraków kojarzy się ponadto Polakom z kulturą (15% wymienia teatry, festiwale, życie artystyczne i Piwnicę pod Baranami) oraz z nauką i wyższymi uczelniami (14% społeczeństwa). Takie wyobrażenia mają jednak głównie elity, czyli osoby z wyższym wykształceniem. O ile jednak wizerunek miasta akademickiego tworzą przede wszystkim instytucje, zwłaszcza Uniwersytet Jagielloński, o tyle na postrzeganie Krakowa jako centrum kultury mają wpływ przede wszystkim osoby związanych z miastem artystów (aktorów, poetów), a w mniejszym stopniu instytucji czy (jeszcze mniej) wydarzeń 5
kulturalnych. W porównaniu z innymi miastami, Kraków przez ponad połowę Polaków umieszczany jest na pierwszym miejscu jako ośrodek uniwersytecki i naukowy (55%) oraz centrum kultury (52%). Jeśli chodzi o kulturę, w świadomości społecznej obecne jest raczej wyobrażenie Krakowa jako miejsca, gdzie odbywają się wydarzenia elitarne, o określonym charakterze i adresowane do wyrobionych odbiorców, a mniej miejsca imprez o masowym i popularnym charakterze. Mocniej też w świadomości zapisana jest działalność tradycyjnych krakowskich instytucji kulturalnych: Piwnicy pod Baranami i teatrów (zwłaszcza STU i Starego) niż innych imprez artystycznych. GDYBY MIAŁ(A) PAN(I) PORÓWNAĆ KRAKÓW Z INNYMI DUŻYMI MIASTAMI W POLSCE, NA KTÓRYM MIEJSCU UMIEŚCIŁ(A)BY PAN(I) KRAKÓW JAKO: miejsce historyczne, zabytkowe ośrodek uniwersytecki i naukowy I II III IV V VI i dalsze trudno powiedzie ć średnia pozycja (wśród osób, które miały zdanie) 84% 12% 2% 1% 0% 0% 1% 1,19 55% 33% 7% 2% 1% 0% 2% 1,60 centrum kultury 52% 34% 9% 2% 1% 0% 2% 1,66 ośrodek gospodarczy 6% 21% 24% 19% 16% 11% 3% 3,81 Kraków kojarzy się również z klubem piłkarskim Wisła (5% Polaków), papieżem Janem Pawłem II (4%), ogólnie z miastem ładnym i posiadającym klimat (4%), miastem ludzi kultury i inteligencji, miastem restauracji, kawiarni i knajpek oraz miastem turystów (po 2%). Niektórzy myślą o Krakowie w kontekście jego położenia geograficznego, zwracając uwagę na rzekę Wisłę, bliskość innych atrakcyjnych miast (np. Wadowice, Wieliczka) i gór. Bardzo rzadko Kraków postrzegany jest jako ośrodek gospodarczy (4% Polaków) czy administracyjny (3%). W zestawieniu z innymi polskimi miastami Kraków uzyskuje średnio IV pozycję jako miasto przemysłowe, a tylko 6% badanych umieszcza go na pierwszym miejscu pod tym względem. Wizerunek Krakowa jako ośrodka gospodarczego jeżeli już w ogóle występuje kształtowany jest głównie przez istniejące od lat zakłady: Hutę i Wawel, a nie nowe inwestycje. 6
Kraków ma silniejszą pozycję w opinii mieszkańców Małopolski i Górnego Śląska. Dobrej orientacji w sprawach miasta i przypisywaniu mu większej rangi sprzyja ponadto regularne bywanie lub niedawny pobyt w Krakowie. Znaczący jest odsetek osób, które nie mają żadnych skojarzeń z Krakowem: 77% osób (89% nastolatków) nie potrafi samodzielnie wymienić żadnego dużego przedsiębiorstwa czy dużej firmy działającej w Krakowie, 67% (a 74% najmłodszych) nie kojarzy żadnego wydarzenia kulturalnego, 58% ogółu Polaków (a 75% nastolatków) nie zna żadnej słynnej, żyjącej osoby związanej z tym miastem, 23% - ma trudności z podaniem mieszczących się tu instytucji, urzędów czy szkół, a 21% badanych nie ma żadnych skojarzeń z miastem lub kojarzy je tylko z zabytkami. 28% Polaków przyznaje, że nigdy nie było w Krakowie. 7