EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Podobne dokumenty
WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

EGZAMIN MATURALNY 2013 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY 2013 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY 2013 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE dla niesłyszących

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Spis treści. Wstęp... Wykaz skrótów... DZIAŁ PIERWSZY. PODSTAWY PRAWA... 1

EGZAMIN MATURALNY WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE dla niesłyszących

OBYWATEL W DEMOKRATYCZNEJ POLSCE

MODELE USTROJOWE PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH

Tematy i zagadnienia programu nauczania wiedzy o społeczeństwie w klasie IV TE1, IV TE2, IV TK1, IV TK2, IV TR, IV TI zakres podstawowy.

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa

EGZAMIN MATURALNY 2012 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

III 3 - Pytanie testowe WSPÓŁCZESNE SYSTEMY RZĄDÓW

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ

Politologia studia niestacjonarne Seminaria dyplomowe w roku akademickim 2017/2018 Spis treści

Współczesne systemy polityczne

EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

KLASA II GIMNAZJUM. Rozdział I Ustrój Rzeczpospolitej Polskiej. Wymagania na poszczególne oceny dopuszczająca dostateczna dobra bardzo dobra celująca

W centrum uwagi Roczny plan pracy. Liczb a godzi n lekcyj nych. Punkt z NPP

Konkurs wiedzy o społeczeństwie szkoła podstawowa i gimnazjum. 2018/2019. Etap rejonowy

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG

EGZAMIN MATURALNY 2010 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Plan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2015/2016 dla klasy II a

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE- Zakres na testy przyrostu kompetencji dla klas II

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Tabela 3. Porównanie systemów politycznych

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY Sierpień 2011 Zadania 1 23 (50 pkt)

USTRÓJ POLITYCZNY: PARLAMENT:

Wiedza o społeczeństwie kujawsko-pomorskie

Wiedza o społeczeństwie, zakres rozszerzony Plan dydaktyczny, klasa 2d

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W

Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo

Spis treści. Wprowadzenie. Część I. Prawoznawstwo 1

Problemy polityczne współczesnego świata

problemy polityczne współczesnego świata

Przedmowa. Część 1 TEORIE POLITYCZNE. 1. Co to jest polityka? 2. Rządy, systemy i ustroje. 3. Ideologie polityczne XIII

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Spis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie

Sądowa kontrola konstytucyjności prawa we współczesnych demokracjach Kontrola konstytucyjności prawa przez sądy powszechne

Rozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/

PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM PODSTAWOWY Sierpień 2011 Zadania 1 30 (100 pkt)

Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego

Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE. Pierwsze półrocze, rozdział I i II Opis wymagań na poszczególne oceny:

Analiza i interpretacja wyników egzaminu maturalnego z wiedzy o społeczeństwie przeprowadzonego w maju 2018 roku

Wiedza o społeczeństwie - pomorskie

Wiedza o społeczeństwie kujawsko-pomorskie. Spis Treści

Prezydent RP uwarunkowania administracyjnoprawne. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ]

KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

Liczba. Jednostka tematyczna. Zagadnienia. Klasa III I. PRAWO 1. Lekcja organizacyjna Ustalenie kontraktu, omówienie kryteriów

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Podstawy prawa konstytucyjnego. na kierunku prawno-ekonomicznym

W centrum uwagi wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony

Pytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa)

Plan wynikowy z historii poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy I a

Zespół Szkół im Jarosława Iwaszkiewicza w Sochaczewie

Spis treści. Spis treści. Spis treści

PROJEKT. Ustawa z dnia o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE ARKUSZ I MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo konstytucyjne na kierunku Administracja

PYTANIA EGZAMINACYJNE DLA KIERUNKU STUDIÓW EUROPEISTYKA I STOPIEŃ OGÓLNE

Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Funkcje parlamentu

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units

ROZKŁAD MATERIAŁU Z WOS-u DLA KLAS DRUGICH

Polskie referendum akcesyjne

MODELE ODPOWIEDZI DO PRZYKŁADOWEGO ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Plan wynikowy z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony na rok szkolny 2016/2017 dla klasy III a

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Ustrój polityczny Republiki Włoskiej

Wiedza o społeczeństwie zakres rozszerzony

PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy)

WYBRANE MODELE USTROJOWE WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Autor: BOGUSŁAW BANASZAK. Przedmowa. Wykaz skrótów. Wykaz literatury

Wykład 9 Upadek komunizmu - nowy obraz polityczny i gospodarczy świata (przełom lat 80. i 90. XX w.) Perspektywy na XXI w.

Czy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź.

Temat: Konstytucja marcowa i ustrój II Rzeczypospolitej

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Ćwiczenia 5

Transkrypt:

EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY FORMUŁA DO 2014 ( STARA MATURA ) ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MWO-R1 MAJ 2019

Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania. Część I. Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów Opis wymagań Korzystanie z informacji o życiu społecznym wykres z danymi statystycznymi (II.P.2). Wiadomości: mobilność społeczeństwa polskiego (I.P.2). 1 p. wskazanie trzech poprawnych elementów odpowiedzi. 1. P 2. P 3. F Zadanie 2. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu społecznym teksty popularnonaukowe, krytyczna analiza materiałów źródłowych, wskazywanie przyczyn procesów społecznych, rozpoznawanie problemów społecznych (II.P.2 / II.P.7 / II.R.1). Wiadomości: procesy społeczne, kwestie narodowościowe (I.P.1 / I.P.4 / I.R.1). 2.1. Rozstrzygnięcie tak Uzasadnienie W tekście 1. jest mowa o negatywnym postrzeganiu innych narodów, stygmatyzowaniu ich. W tekście 2. proces stygmatyzacji dotyczy własnego narodu, którego tradycyjna kultura odbierana jest przez pryzmat kolonizatora jako kultura narodu dzikiego. 2.2. 1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. W tekście wskazano kwestię awansu społecznego jako przyczynę asymilacji. Część Jakutów chciała funkcjonować w kulturze dominującej narodu kolonizującego, a nie w kulturze swojego narodu, określanej jako gorsza. Strona 2 z 14

Zadanie 3. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu społeczno-politycznym tabela z danymi statystycznymi (II.P.2). Wiadomości: struktura etniczna społeczeństwa polskiego, kwestie narodowościowe (I.P.2 / I.P.3). 3.1. 1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi. kaszubską 3.2. 1 p. wskazanie trzech poprawnych elementów odpowiedzi. 1. F 2. P 3. F Zadanie 4. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym opisy koncepcji politycznych (II.P.2). Wiadomości: koncepcje genezy państwa (I.P.4). 1 p. przyporzadkowanie dwóch poprawnych elementów odpowiedzi. 1. Tomasz Hobbes 2. Ludwik Gumplowicz Zadanie 5. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu politycznym mapy administracyjne Polski (II.P.2). Wiadomości: instytucje Unii Europejskiej, formy uczestnictwa obywateli w życiu publicznym, partie polityczne w Polsce (I.P.6 / I.P.8 / I.P.14). 5.1. 1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. Parlament (Europejski) Strona 3 z 14

5.2. PO pomorskie PiS podkarpackie Zadanie 6. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym opisy ideologii politycznych (II.P.2). Wiadomości: ideologie polityczne (I.P.6). Rozstrzygnięcie nie Uzasadnienie W tekście 1. zdefiniowano konserwatyzm, a w tekście 2. nacjonalizm. Obrona tradycyjnego ładu czy też naród jako wartość najwyższa nie są typowe dla myśli liberalnej, w której podkreśla się jednostkę i jej wolność. Zadanie 7. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym ulotka polityczna, rozpoznawanie problemów politycznych, krytyczna analiza materiału źródłowego (II.P.2 / II.P.6 / II.R.1). Wiadomości: samorząd terytorialny, uczestnictwo obywateli w życiu politycznym i kultura polityczna w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.6 / I.P.7 / I.P.8). 1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. W ulotce zwolennicy wójta wzywali do bojkotu referendum, ponieważ niska frekwencja poniżej 3/5 liczby osób, które brały udział w wyborze odwoływanego organu powoduje, że referendum jest nieważne, a wójt utrzymuje stanowisko. Zadanie 8. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu społecznym pismo procesowe, krytyczna analiza materiału źródłowego (II.P.2 / II.R.1). Wiadomości: trybunały, obywatel wobec prawa i procedury ochrony praw człowieka w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.10 / I.P.12 / I.R.9). Strona 4 z 14

1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. Zaprezentowano fragment skargi konstytucyjnej, a organem właściwym do jej rozpatrzenia jest Trybunał Konstytucyjny. Zadanie 9. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu społecznym przepisy prawne, czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych (II.P.2 / II.P.7). Wiadomości: dziedziny prawa, obywatel wobec prawa i elementy prawa w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.9 / I.P.12 / I.R.10). 1 p. przyporządkowanie trzech poprawnych elementów odpowiedzi. 1. Kodeks wykroczeń 2. Kodeks pracy 3. Kodeks karny Zadanie 10. (0 1) 1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. zdolność do czynności prawnych Zadanie 11. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu społecznym przepisy prawne, czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych (II.P.2 / II.P.7). Wiadomości: obywatel wobec prawa i instytucje prawa cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.12 / I.R.10). Korzystanie z informacji o życiu społecznym pismo procesowe, wypełnianie pisma sądowego (II.P.2 / II.P.8). Wiadomości: sądy administracyjne, obywatel wobec prawa i elementy prawa administracyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.10 / I.P.12 / I.R.10). 2 p. podanie czterech poprawnych elementów odpowiedzi. Strona 5 z 14

1. Naczelny Sąd Administracyjny 2. radcę prawnego / adwokata 3. skarga kasacyjna 4. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (w Krakowie) Zadanie 12. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu społecznym przepisy prawne, czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych (II.P.2 / II.P.7). Wiadomości: obywatel wobec prawa w Rzeczypospolitej Polskiej, prawa człowieka (I.P.11 / I.P.12). 1. wolność osobista 2. prawo własności Zadanie 13. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym schemat struktury instytucjonalnej (II.P.2). Wiadomości: organizacje i instytucje międzynarodowe (I.P.15). A. Rada Bezpieczeństwa B. Zgromadzenie Ogólne Zadanie 14. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu politycznym biogram polityka, rozpoznawanie postaci życia politycznego i lokalizacja ważnych wydarzeń (II.P.2 ). Wiadomości: proces integracji europejskiej (I.P.15 / I.R.11). 2 p. podanie czterech poprawnych elementów odpowiedzi. A. Schuman B. Paryżu C. Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali D. Włochy / Republika Włoska Strona 6 z 14

Zadanie 15. (0 1) 1 p. wskazanie poprawnej odpowiedzi. C. Część II. Zadanie 16. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym mapa polityczna Europy (II.P.2). Wiadomości: stosunki międzynarodowe, polityki Unii Europejskiej (I.P.15 / I.R.11). Korzystanie z informacji o życiu politycznym tekst publicystyczny (I.P.2). Wiadomości: reżimy polityczne (I.P.4 / I.P.6). Rozstrzygnięcie nie Uzasadnienie Celem służb ma być bezpieczeństwo prezydenta i prześladowanie opozycji, a nie pełna inwigilacja całego społeczeństwa. Poza tym polityka traktowana jest jako zadanie prezydenta, nie ma wzmianek o znaczącej mobilizacji politycznej ludności. Zadanie 17. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu politycznym przepisy prawne, czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych (II.P.2 / II.P.7). Wiadomości: formy państw, funkcjonowanie i odpowiedzialność rządu w Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.7 / I.R.4 / I.R.7). 2 p. podanie trzech poprawnych elementów odpowiedzi. Ministrowie byli odpowiedzialni politycznie przed Prezydentem RP, który mógł ich odwołać z własnej inicjatywy (art. 28); obecnie nie odpowiadają oni przed nim (choć formalnie ich odwołuje). Wotum nieufności dla ministra było zgłaszane w Sejmie RP, ale głosowane w Senacie RP (art. 29), obecnie Senat RP nie bierze udziału w procedurze. Przy uchwaleniu wotum nieufności Prezydent RP nie był zobligowany do odwołania ministra (mógł bowiem rozwiązać obie izby parlamentu art. 29.4), a obecnie musiałby zdymisjonować ministra, wobec którego uchwalono wotum nieufności. Strona 7 z 14

Zadanie 18. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym przepisy prawne, czytanie ze zrozumieniem przepisów prawnych (II.P.2 / II.P.7). Wiadomości: procedury demokracji, modele ustrojowe państw demokratycznych, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (I.P.5 / I.P.7 / I.R.5). Prezydent RP to jednoosobowa głowa państwa, a Prezydent Federacji jest przewodniczącym organu kolegialnego, który formalnie jest głową państwa. Prezydent RP jest wybierany w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią, a Prezydent Federacji przez obie izby parlamentu na rok. Zadanie 19. (0 1) Korzystanie z informacji o życiu politycznym wykres z wynikami badań opinii publicznej (II.P.2). Wiadomości: Polska w stosunkach międzynarodowych, kultura polityczna społeczeństwa polskiego (I.P.6 / I.P.13). 1 p. podanie dwóch poprawnych elementów odpowiedzi (tendencji i danych). W latach 2005 2016 akceptacja stałej obecności wojsk innych państw NATO na terytorium Polski miała tendencję stale rosnącą z 33% w 2005 r. poprzez 57% w 2014 r. do 65% w 2016 r. Zadanie 20. (0 2) 20.1. Korzystanie z informacji o życiu politycznym tekst popularnonaukowy (II.P.2). Wiadomości: stosunki międzynarodowe, globalizacja (I.P.15 / I.R.13). Rozstrzygnięcie nie Uzasadnienie Problem dotyczy Tajwanu, nad którym władze ChRL nie mają zwierzchności. Hongkong z kolei jest częścią państwa chińskiego w wyniku porozumienia z Wielką Brytanią a funkcjonująca w związku z tym zasada jedno państwo dwa systemy nie przeczy zasadzie jednych Chin. Strona 8 z 14

20.2. Korzyść dla innego państwa Chiny stają się ważnym źródłem zewnętrznego finansowania dla takiego państwa. Korzyść dla Chin Chiny relatywnie małym kosztem zjednują sobie inne państwa i ich elity, co umożliwia formułowanie oczekiwań politycznych wobec tych państw, np. wspólne fronty w organizacjach międzynarodowych. Zadanie 21. (0 2) Korzystanie z informacji o życiu politycznym mapa polityczna Euroazji i opisy konfliktów (II.P.2). Wiadomości: konflikty międzynarodowe, parapaństwa (I.P.15/ I.R.4). 2 p. poprawne wypełnienie dwóch wierszy tabeli. 1 p. poprawne wypełnienie jednego wiersza tabeli lub poprawne podanie trzech nazw lub poprawne podanie dwóch nazw państw wraz z numerami. A. Ukraina, 5, Donbas / (była) Noworosja lub Doniecka RL / obwód doniecki lub Ługańska RL / obwód ługański B. Gruzja, 2, Abchazja lub Osetia Południowa Zadanie 22. (0 1) 1 p. podanie poprawnej odpowiedzi. Korzystanie z informacji o życiu politycznym rysunek satyryczny, krytyczna analiza materiałów źródłowych, rozpoznawanie ważnych postaci życia publicznego (II.P.2 / II.P.4 / II.R.1). Wiadomości: konflikty międzynarodowe, problemy współczesnego świata (I.P.15 / I.R.13). Na rysunku przedstawiono, kto sponsorował rebeliantów (pod numerem 2) były to USA i UE (flagi i Barack Obama, pod numerem 3). Usunięcie Kadafiego (pod numerem 1) dało siłom Zachodu możliwość realizacji własnych interesów ekonomicznych. Strona 9 z 14

Część III. Zadanie 23. (0 20) Temat 1: Odwołując się do przykładów współczesnych państw europejskich oraz ustroju Polski w XX wieku, scharakteryzuj typy systemów politycznych, w których obowiązuje jednolitość władzy państwowej lub podział władzy jest zachwiany. Przedstaw także rozwiązania, które w tych systemach sprzyjają odpowiednio funkcjonowaniu demokracji oraz niedemokratycznego reżimu politycznego. Tworzenie informacji. Formułowanie wypowiedzi pisemnej zawierającej charakterystykę życia politycznego oraz uwarunkowania oceny funkcjonowania władz z punktu widzenia wartości demokracji (III.P.5 / III.R.1 / III.R.3). Korzystanie z informacji: dokonywanie selekcji faktów, korzystanie ze źródeł informacji o życiu politycznym, wskazywanie skutków rozwiązań politycznych, krytyczna analiza materiałów źródłowych (II.P.1 / II.P.2 / II.P.5 / II.R.1). Wiadomości: historyczne i współczesne formy państw, modele ustrojowe państw demokratycznych, zagrożenia dla demokracji (I.R.4 / I.R.5 / I.R.6). Kryteria oceniania Charakterystyka systemu parlamentarno-komitetowego wraz z przykładami (0 7) parlament nadrzędnym organem władzy; organ wykonawczy wybierany przez parlament jest jego komitetem wykonawczym; przykład współczesny Szwajcaria: organ wykonawczy jeden; parlament dwuizbowy, izby równorzędne; system kooperacji partii prowadzi do wzmocnienia pozycji Rady Federalnej / Związkowej; przykład Polski z XX wieku: Polska Ludowa w okresie obowiązywania konstytucji lipcowej z 1952 r.: formalnie nadrzędnym organem państwa jednoizbowy Sejm PRL; dwa naczelne organy: Rada Ministrów (organ administracji państwowej) oraz Rada Państwa (organ władzy państwowej) formalnie podległe Sejmowi PRL; przez system partyjny faktycznie rola parlamentu ograniczona, a organów wykonawczych bardziej znacząca; przez uprawnienia prawodawcze Rady Państwa i sesyjny tryb obrad parlamentu rola kolegialnej głowy państwa nie ograniczała się do uprawnień wykonawczych; lub Rzeczpospolita Polska w okresie obowiązywania małej konstytucji z 1919 roku: formalnie władzę suwerenną i ustawodawczą sprawował jednoizbowy Sejm RP; dwa centralne organy wykonawcze: Rada Ministrów oraz Naczelnik Państwa jako głowa państwa; brak wypracowanych mechanizmów ścisłej kontroli organów wykonawczych. 7 p. za pełną charakterystykę trzech aspektów lub za pełną charakterystykę dwóch aspektów i niepełną jednego aspektu, lub za pełną charakterystykę jednego aspektu i niepełną dwóch aspektów, lub za pełną charakterystykę dwóch aspektów i zasygnalizowanie jednego aspektu. 6 p. za pełną charakterystykę dwóch aspektów lub za pełną charakterystykę jednego aspektu, niepełną jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu, lub za niepełną charakterystykę trzech aspektów. Strona 10 z 14

5 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie dwóch aspektów lub za pełną charakterystykę jednego aspektu i niepełną jednego aspektu, lub za niepełną charakterystykę dwóch aspektów i zasygnalizowanie jednego aspektu. 4 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu lub za niepełną charakterystykę dwóch aspektów, lub za niepełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie dwóch aspektów. 3 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu lub za niepełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu, lub za zasygnalizowanie trzech aspektów. 2 p. za niepełną charakterystykę jednego aspektu lub za zasygnalizowanie dwóch aspektów. 1 p. za zasygnalizowanie jednego aspektu. Charakterystyka systemu superprezydenckiego wraz z przykładami (0 7) prezydent nadrzędnym organem władzy; szerokie uprawnienia nie tylko wykonawcze, lecz także prawodawcze; rząd mu podległy lub odpowiedzialność polityczna rządu bardziej znacząca przez prezydentem, a nie parlamentem (w tym wypadku odpowiedzialność rządu na ogół iluzoryczna); przykład współczesny Rosja lub Białoruś: formalny podział władzy, ale umocowanie ustrojowe prezydenta ukazuje nadrzędność tego organu; parlamenty bikameralne z przewagą partii prezydenckiej (Rosja) lub z przewagą bezpartyjnych związanych z reżimem (Białoruś); możliwość wydawania przez prezydentów dekretów, które nie muszą być aktami wykonawczymi; przykład Polski z XX wieku Rzeczpospolita Polska w okresie obowiązywania konstytucji kwietniowej z 1935 roku: formalna zwierzchność prezydenta nad innymi organami władzy; możliwość wydawania dekretów w problematyce wymagającej regulacji ustawowej; parlament bikameralny z mało demokratycznymi wyborami, szczególnie do izby wyższej; praktyka rządów wskazywała na techniczny podział władzy między prezydentem a szefem GISZ-u. 7 p. za pełną charakterystykę trzech aspektów lub za pełną charakterystykę dwóch aspektów i niepełną jednego aspektu, lub za pełną charakterystykę jednego aspektu i niepełną dwóch aspektów, lub za pełną charakterystykę dwóch aspektów i zasygnalizowanie jednego aspektu. 6 p. za pełną charakterystykę dwóch aspektów lub za pełną charakterystykę jednego aspektu, niepełną jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu, lub za niepełną charakterystykę trzech aspektów. 5 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie dwóch aspektów lub za pełną charakterystykę jednego aspektu i niepełną jednego aspektu, lub za niepełną charakterystykę dwóch aspektów i zasygnalizowanie jednego aspektu. 4 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu lub za niepełną charakterystykę dwóch aspektów, lub za niepełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie dwóch aspektów. 3 p. za pełną charakterystykę jednego aspektu lub za niepełną charakterystykę jednego aspektu i zasygnalizowanie jednego aspektu, lub za zasygnalizowanie trzech aspektów. 2 p. za niepełną charakterystykę jednego aspektu lub za zasygnalizowanie dwóch aspektów. 1 p. za zasygnalizowanie jednego aspektu. Strona 11 z 14

Przedstawienie rozwiązań w systemach, w których obowiązuje jednolitość władzy państwowej lub podział władzy jest zachwiany, sprzyjających funkcjonowaniu lub brakowi funkcjonowania demokracji (0 4) demokracji sprzyja niezależne sądownictwo, system wielopartyjny bez partii hegemonicznej, wolne wybory; niedemokratycznemu reżimowi politycznemu sprzyja system monopartyjny lub partii hegemonicznej (z kierowniczą rolą partii w systemie) lub amorfizm partyjny, podporzadkowanie sądów innym organom państwa, ordynacja wyborcza niezakładająca wolnych wyborów lub fałszerstwa wyborcze. 4 p. za pełne przedstawienie dwóch aspektów. 3 p. za pełne przedstawienie jednego aspektu i niepełne jednego aspektu. 2 p. za pełne przedstawienie jednego aspektu lub za niepełne przedstawienie dwóch aspektów. 1 p. za niepełne przedstawienie jednego aspektu. Wykorzystanie materiałów źródłowych (0 1) 1 p. za poprawne powołanie się na dwa materiały źródłowe. Poprawny język i forma wypowiedzi (0 1) 1 p. za pracę napisaną językiem w pełni komunikatywnym, z uporządkowanym, logicznym wywodem i właściwą strukturą. Temat 2. Od ładu dwubiegunowego do policentrycznego czy monocentrycznego? Rozważ problem, odwołując się do faktografii i charakteryzując typy ładu światowego w ostatnim półwieczu. Tworzenie informacji. Kryteria oceniania Formułowanie wypowiedzi pisemnej zawierającej charakterystykę procesów życia politycznego we współczesnym świecie oraz działań władz, a także oceny tych procesów i działań (III.P.1 / III.P.4 / III.P.5 / III.R.1). Korzystanie z informacji: dokonywanie selekcji faktów, korzystanie ze źródeł informacji o życiu politycznym, wskazywanie przyczyn i skutków wydarzeń oraz procesów politycznych, krytyczna analiza materiałów źródłowych (II.P.1 / II.P.2 / II.P.5 / II.R.1). Wiadomości: stosunki międzynarodowe, ład światowy, wyzwania współczesności, konflikty międzynarodowe (I.P.15 / I.P.16 / I.R.13). Charakterystyka dwubiegunowego ładu światowego i jego upadku (0 6) rywalizacja między światem Zachodu z liderem USA a ZSRR wraz z państwami realnego socjalizmu; NATO Układ Warszawski; rywalizacja militarna, wyścig zbrojeń, podbój kosmosu ; Strona 12 z 14

chęć powiększania lub obrony własnej strefy wpływów przez działania ekonomiczne, doradcze, polityczne (Afryka, pozaradziecka Azja, Ameryka Łacińska); interwencja zbrojna USA w Wietnamie, interwencje ZSRR w swojej strefie wpływów (CSRS), jak i poza nią (Afganistan); kryzysy, np. kubański; rozpad porządku jałtańsko-poczdamskiego. 6 p. za przedstawienie sześciu aspektów. 5 p. za przedstawienie pięciu aspektów. 4 p. za przedstawienie czterech aspektów. 3 p. za przedstawienie trzech aspektów. 2 p. za przedstawienie dwóch aspektów. 1 p. za przedstawienie jednego aspektu. Charakterystyka monocentrycznego ładu światowego (0 5) szczególna rola USA jako hegemona gospodarczego; szczególna rola USA jako światowego policjanta reagującego w określonych sytuacjach i we własnym interesie na przejawy naruszania tzw. wartości zachodnich; NATO jako instrument hegemonii; przykładem tej pozycji USA może być faktyczna interwencja w Afganistanie oraz Iraku czy bombardowania Serbii (w okresie istnienia FRJ); propozycje pokojowe dla rozwiązania konfliktów lokalnych pod dyktando czy też z mediacją NATO (np. Dayton i Bośnia). 5 p. za przedstawienie pięciu aspektów. 4 p. za przedstawienie czterech aspektów. 3 p. za przedstawienie trzech aspektów. 2 p. za przedstawienie dwóch aspektów. 1 p. za przedstawienie jednego aspektu. Charakterystyka multipolarnego ładu światowego (0 5) istnienie mocarstw regionalnych Niemcy, Francja, Wielka Brytania w Europie, Rosja, Turcja w Eurazji, Chiny, Japonia, Korea Płd., Indie, Pakistan w Azji, Brazylia w Ameryce Łacińskiej; ze względu na wzrost znaczenia Chin, ich ekspansję gospodarczą, rodzi się także wyraźnie mocarstwo o zasięgu światowym; mocarstwowość ponadregionalna Wielkiej Brytanii, Francji (m.in. poprzez istnienie postkolonialnych wspólnot językowo-narodowych; posiadanie broni atomowej); działania Rosji na rzecz odbudowy pozycji na obszarze poradzieckim (wojna 2008 r., aneksja Krymu, separatyzm donbaski, inicjatywy pokojowe na tym obszarze i poza nim Syria); organizacje międzynarodowe przeciw światu monocentrycznemu: BRICS, Szanghajska Organizacja Współpracy. 5 p. za przedstawienie pięciu aspektów. 4 p. za przedstawienie czterech aspektów. 3 p. za przedstawienie trzech aspektów. 2 p. za przedstawienie dwóch aspektów. 1 p. za przedstawienie jednego aspektu. Strona 13 z 14

Rozważanie dotyczące pojałtańskiego ładu międzynarodowego (0 2) sformułowanie oceny i zbicie kontrargumentów do swojej oceny. 2 p. za pełne wykonanie. 1 p. za niepełne wykonanie. Wykorzystanie materiałów źródłowych (0 1) 1 p. za poprawne powołanie się na dwa materiały źródłowe. Poprawny język i forma wypowiedzi (0 1) 1 p. za pracę napisaną językiem w pełni komunikatywnym, z uporządkowanym, logicznym wywodem i właściwą strukturą. Strona 14 z 14