ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK, 311704 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 4 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK... 6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK... 8 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 12 1. odstawy konstrukcji maszyn... 13 2. Technologia procesów metalurgicznych... 22 3. Technologia obróbki plastycznej... 30 4. Organizacja procesów hutniczych... 38 5. Działalność gospodarcza w branży hutniczej... 48 6. Język obcy zawodowy w branży hutniczej... 53 7. Konstrukcje maszyn... 57 8. Eksploatacja maszyn i urządzeń metalurgicznych... 63 9. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej... 76 10. Kontrola jakości wyrobów hutniczych... 90 11. raktyki zawodowe... 101 ZAŁĄZNIKI... 108 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: Technikum Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Janina Gasik, mgr inż. Maria Glanas, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik hutnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematykę i fizykę, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- komunikacyjnymi; umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik hutnik uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK Hutnik jest zawodem związanym z otrzymywaniem stali z rud i złomu oraz przeróbką plastyczną w walcowniach i kuźniach na półwyroby i wyroby gotowe. raca odbywa się w zakładzie metalurgicznym, w którym wytapia się metale, uzyskuje stopy oraz poddaje się obróbce plastycznej, nadając im odpowiedni kształt. Hutnik może zajmować się otrzymywaniem stali z surowców. Jego zadaniem jest opracowanie sposobu uzyskania stali posiadającej określone właściwości, zależnie od przeznaczenia. Opracowuje technologię uzyskania odpowiedniego gatunku stali w oparciu o polskie normy hutnicze. Nadzoruje przebieg procesu technologicznego, udziela wskazówek pracownikom produkującym stal i oddaje próbki z wytopu do analizy laboratoryjnej. Innym zadaniem hutnika może być przygotowanie materiałów wsadowych do dalszej przeróbki plastycznej. raca polega na kontroli i segregowaniu stali w postaci wlewków i kęsów w celu określenia przydatności tych materiałów do konkretnego sposobu walcowania. Hutnik może również zajmować się przebiegiem procesu walcowania. elem pracy jest zmiana kształtu i wymiarów półwyrobów stalowych. Technik przydziela pracownikom realizację zlecenia, zapoznaje ich z instrukcja technologiczną oraz udziela rad i wskazówek w czasie pracy. zuwa nad prawidłowym przebiegiem walcowania, zgodnie z karta technologiczną i sprawdza zgodność obróbki materiałów z wytycznymi technologa. Następnie kontroluje wzrokowo uzyskana jakość wyrobów. óźniej próbki odwalcowanego materiału oddaje do analizy laboratoryjnej, aby sprawdzić parametry jakościowe wyrobów. Kolejnym rodzajem zadań wykonywanych przez technika może być normowanie pracy. elem jest ustalenie czasowej normy wykonania wyrobu i ilościowej normy wyrobu w jednostce czasu. odstawowe zadanie polega na obliczeniu ilości wyrobu, którą należy wykonać w jednostce czasu. Jest to ustalenie tzw. normogodziny. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK rodukcja metali i ich stopów odbywa się od wieków i będzie trwać nadal, hutnictwo to przemysł podstawowy w każdym państwie, materiały metalowe zajmują znaczące miejsce wśród wszystkich materiałów konstrukcyjnych do budowy maszyn i urządzeń oraz konstrukcji budowlanych. Zmieniają się technologie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
wytwarzania materiałów metalowych, pracodawcy poszukują pracowników, którzy będą potrafili obsługiwać nowoczesne maszyny i urządzenia oraz użytkować urządzenia i systemy komputerowe w zakresie sterowania procesami wytwarzania metali i ich stopów. Zawód technik hutnik stwarza duże możliwości zatrudnienia w różnych wydziałach branży hutniczej. raca odbywa się w zakładzie metalurgicznym, w którym wytapia się metale, uzyskuje stopy oraz poddaje się obróbce plastycznej, nadając im odpowiedni kształt. Ograniczenie w ostatnich latach kształcenia w zawodach hutniczych spowodowało zapotrzebowanie na rynku pracy na tego typu specjalistów 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu operator maszyn i urządzeń metalurgicznych wyodrębniona została kwalifikacja M.6., dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej wyodrębniona została kwalifikacja M.7., które stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik hutnik. Technik hutnik ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej M.6. oraz M.7. i jest to kwalifikacja M. 38. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a), KZ(M.d) i KZ(M.m). Zawody, które mają wspólny KZ(M.a) to: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. Zawody, które mają wspólny KZ(M.d) to: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik. Zawody, które mają wspólny KZ(M.m) to: technik odlewnik, technik hutnik. kwalifikacja Symbol Zawód Elementy zawodu wspólne M.6. M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali 812106 operator maszyn i urządzeń metalurgicznych 311704 technik hutnik 812105 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej KZ(M.a) KZ(M.d) KZ(M.a) KZ(M.d) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
M.38 Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych, obróbki plastycznej metali i metalurgii proszków 311704 technik hutnik 311704 technik hutnik OMZ KZ(M.a) KZ(M.d) KZ(M.m) odział godzin na przedmioty z uwzględnieniem ramowego planu nauczania Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali M.38. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych oraz obróbki plastycznej metali na kształcenie zawodowe teoretyczne 735 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin min 450 godz. min 400 godz. min 400 godz. min 140 godz. 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK HUTNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hutnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przygotowania i przetwarzania rud, wytwarzania, rafinacji i odlewania metali oraz w metalurgii proszków; 2) wykonywania wyrobów metodami obróbki plastycznej na gorąco i na zimno oraz metalurgii proszków; 3) przygotowywania dokumentacji technologicznej procesów metalurgicznych, obróbki plastycznej oraz metalurgii proszków; 4) prowadzenia kontroli jakości wyrobów zgodnie z wymogami zamówień i procedur zapewnienia jakości; 5) nadzorowania pracy pracowników oraz maszyn i urządzeń. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik hutnik: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(h, DG, KS, JOZ, OMZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a), KZ(M.d)i KZ(M.m). rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach będących podbudową dla technika hutnika: M.6. Użytkowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych i M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali oraz efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji M.38. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych oraz obróbki plastycznej metali. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK HUTNIK Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Nazwa przedmiotu Klasa I II III IV rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania 1 odstawy konstrukcji maszyn 3 2 5 150 2 Technologia procesów metalurgicznych 2 4 6 180 3 Technologia obróbki plastycznej 1 7 8 240 4 Organizacja procesów hutniczych 1 2 3 90 5 Działalność gospodarcza w branży hutniczej 1 1 30 6 Język obcy w branży hutniczej 1 1 2 60 Łączna liczba godzin 5 7 10 3 25 750 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym 7 Konstrukcje maszyn 2 5 7 210 8 Eksploatacja maszyn i urządzeń metalurgicznych 2 6 8 240 9 Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 2 5 7 210 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
10 Kontrola jakości wyrobów hutniczych 1 2 3 90 Łączna liczba godzin 4 13 6 2 25 750 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 20 16 5 50 1500 RAKTYKI ZAWODOWE 4 tyg. 160 **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację M.6. odbywa się pod koniec drugiego semestru klasy drugiej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację M.7. odbywa się pod koniec drugiego semestru klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający trzecią kwalifikację M.38. odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
Wykaz działów programowych dla zawodu technik hutnik Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. ezpieczeństwo i higiena pracy 10 1.2. Rysunek techniczny maszynowy 40 1.3. odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn 35 1.4. Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem 65 2. Technologia procesów metalurgicznych 2.1. rzygotowanie materiałów wsadowych. 50 2.2. Wytwarzanie i odlewanie metali 100 2.3. Metalurgia proszków 30 3. Technologia obróbki plastycznej 3.1. rzygotowanie wsadu do obróbki plastycznej 50 3.2. Obróbka plastyczna metali i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 150 3.3. Wykańczanie wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej 40 4. Organizacja procesów hutniczych 4.1. rocesy produkcyjne 10 4.2. Dokumentacja w produkcji hutniczej 20 4.3. lanowanie procesów hutniczych 60 5. Działalność gospodarcza w branży hutniczej 5.1 odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 15 5.2 rowadzenie przedsiębiorstwa w branży hutniczej 15 6. Język obcy zawodowy w branży hutniczej 6.1 Język obcy zawodowy w branży hutniczej 60 7. Konstrukcje maszyn 7.1 Sporządzanie dokumentacji technicznej 60 7.2 Techniki wytwarzania 150 8. Eksploatacja maszyn i urządzeń metalurgicznych 8.1 Użytkowanie maszyn i urządzeń do przygotowania materiałów wsadowych w procesach 40 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
9. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru metalurgicznych 8.2 Użytkowanie pieców do redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali 80 8.3 Użytkowanie pieców i urządzeń do wytwarzania metali oraz pieców i urządzeń do ich rafinacji 80 8.4 Użytkowanie maszyn rozlewniczych, urządzeń do ciągłego odlewania metali oraz urządzeń do wytwarzania rozpylanych proszków metali 9.1 Użytkowanie maszyn i urządzeń do przygotowania wsadu do obróbki plastycznej 25 9.2 Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na gorąco 70 9.3 Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na zimno i do wytwarzania wyrobów z proszków metali 9.4 Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej. 10. Kontrola jakości wyrobów hutniczych 10.1. adanie właściwości surowców, półproduktów stosowanych w procesach metalurgicznych 15 10.2. adanie właściwości metali i stopów 30 10.3. adania metalograficzne 45 11. raktyki zawodowe 11. raktyki zawodowe 160 40 70 45 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik hutnik zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. odstawy konstrukcji maszyn 150 godzin 2. Technologia procesów metalurgicznych 180 godzin 3. Technologia obróbki plastycznej 240 godzin 4. Organizacja procesów hutniczych 90 godzin 5. Działalność gospodarcza w branży hutniczej 30 godziny 6. Język obcy zawodowy w branży hutniczej 60 godziny 7. Konstrukcje maszyn 210 godziny 8. Eksploatacja maszyn i urządzeń metalurgicznych 240 godzin 9. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 210 godzin 10. Kontrola jakości wyrobów hutniczych 90 godzin 11. raktyki zawodowe 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. ezpieczeństwo i higiena pracy 1.2. Rysunek techniczny maszynowy 1.3. odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn 1.4. Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem 1.1 ezpieczeństwo i higiena pracy Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; Zasady ochrony przeciwpożarowej, higieny pracy i H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną ochrony środowiska obowiązujące w zakładach środowiska; H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią; metalurgicznych. Organizacja stanowisk pracy zgodnie z H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i A obowiązującymi wymaganiami ergonomii, ochrony środowiska w olsce; H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska w pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie zakładzie metalurgicznym. Instytucje i służby działające w zakresie ochrony ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i A pracy i ochrony środowiska w olsce. rzepisy dotyczące ochrony środowiska. higieny pracy; H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i A rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. higieny pracy; H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące podczas pracy. obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(9)1. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz D Zagrożenia występujące przy obsłudze maszyn i urządzeń w przemyśle hutniczym. przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych w zakładzie pracy; H(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony zynniki szkodliwe dla organizmu człowieka występujące przy produkcji wyrobów hutniczych. Zagrożenia pożarowe. przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(10)1.zidentyfikować stan zagrożenia zdrowia i życia; Zagrożenia dotyczące urządzeń elektrycznych. Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia. H(10)2.udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; ierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
H(10)3.zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania zadań zawodowych; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej; elektrycznym. ierwsza pomoc w przypadku urazów mechanicznych. KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej; KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności D zawodowych; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; D KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania (ćwiczenia) Wskazywanie typowych zagrożeń występujących przy obsłudze maszyn i urządzeń w przemyśle hutniczym. Wymień i scharakteryzuj typowe zagrożenia występujące w branży hutniczej. Zadanie najlepiej wykonać w grupach 3-4 osobowych. Nauczyciel prowadzący zajęcia przydziela grupom konkretne maszyny i urządzenia metalurgiczne. Uczniowie mają wypisać zagrożenia występujące przy obsłudze tych maszyn i urządzeń. Efekty pracy lider grupy prezentuje na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni H. Wyposażenie pracowni powinno zawierać niezbędne środki dydaktyczne. Zajęcia edukacyjne związane z pokazem dotyczącym udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym mogą odbywać się w grupie do 15 uczniów. Wskazane jest, aby nauczyciel stosował metody aktywizujące oraz wykorzystywał prezentacje multimedialne oraz filmy dydaktyczne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy dla uczniów, schematy, plansze, makiety, filmy, komputer z dostępem do Internetu,. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń ma opanować wiadomości będące podstawą do bezpiecznego wykonywania zadań zawodowych oraz przewidywania zagrożeń w środowisku pracy. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń, a także wskazywania wagi zdobywanych wiadomości i umiejętności. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, dyskusji dydaktycznej. Metodami wspomagającymi powinien być wykład informacyjny lub problemowy. Aby ułatwić uczniom zrozumienie zagadnień związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, zwłaszcza w branży hutniczej, zaleca się stosowanie filmów poglądowych oraz prezentacji multimedialnych. Wykonywane ćwiczeń należy poprzedzić szczegółowym instruktażem, a następnie zwracać uwagę na właściwe wykorzystywanie instrukcji ćwiczeniowych. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w systemie klasowo- lekcyjnym lub grupowo. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego, ćwiczeń praktycznych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.2 Rysunek techniczny maszynowy Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1. dokonać podziału rysunków; A Rysunek techniczny maszynowy. KZ(M.a)(1)2. wymienić i wskazać zastosowanie linii rysunkowych; A Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)3. wykonać rzuty prostokątne i aksonometryczne brył i części maszyn; p Odwzorowanie wewnętrzne zarysu przedmiotu. KZ(M.a)(1)4. wykonywać wymiarowanie na rysunkach zgodnie z zasadami Wymiarowanie. wymiarowania; KZ(M.a)(1)5. wykonywać przekroje proste i złożone części maszyn; hropowatość powierzchni. Zamienność części w budowie maszyn. KZ(M.a)(1)6. wyjaśnić znaki i parametry chropowatości; Tolerancje i pasowania. KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek; A KZ(M.a)(6)2. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancje; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia; A KZ(M.a)(6)4. obliczyć luzy, wciski, tolerancje pasowania; KZ(M.a)(6)5. dobrać pasowania; KZ(M.a)(6)6. oznaczać pasowania na rysunkach technicznych; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; D KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
zawodowych; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; D KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania(ćwiczenia) Wykonanie i zwymiarowanie przedmiotu w rzutach prostokątnych na podstawie modelu. Na podstawie otrzymanego modelu przedmiotu wykonać rzuty prostokątne tego przedmiotu na formacie A4 stosując podziałkę rysunkową zgodną z N, zwymiarować zgodnie z zasadami wymiarowania. Kryteria oceny zadania (ćwiczenia) uwzględniają: - przygotowanie formatu A4 wg. N - wykonanie rzutu prostokątnego przedmiotu w odpowiedniej podziałce, - zwymiarowanie zgodnie z zasadami, - zastosowane znaki wymiarowe. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni rysunku technicznego (jedno stanowisko dla jednego ucznia) wyposażonej w modele dydaktyczne oraz normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. W trakcie realizacji treści kształcenia należy wprowadzać metody podające, jak również problemowe. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien dostosowywać sposoby realizacji treści programowych do możliwości organizacyjnych szkoły. Wskazane jest również stosowanie prezentacji multimedialnych dotyczących wykonywania rysunków technicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, pakiety edukacyjne dla uczniów. Modele części maszyn i urządzeń, plansze i schematy dydaktyczne, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń opanować ma umiejętności będące podstawą do dalszego etapu kształcenia. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń. Należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność korzystania z literatury fachowej, w tym norm i katalogów, danych zawartych w instrukcjach do ćwiczeń. odczas procesu kształcenia zaleca się stosowanie metody ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność merytoryczną wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość w wykonywaniu ćwiczeń i efekty osiągnięte przez poszczególnych uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.3 odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń; Klasyfikacja części maszyn. KZ(M.a)(4)2. rozróżnić przeznaczenie części maszyn i urządzeń; Normalizacja i unifikacja w budowie maszyn. KZ(M.a)(4)3. scharakteryzować części maszyn i urządzeń; Osie i wały. KZ(M.a)(4)4. rozróżnić znormalizowane części maszyn i urządzeń; Łożyska. KZ(M.a)(4)5. dobrać znormalizowane części maszyn i urządzeń; Sprzęgła. KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować rodzaje połączeń; Hamulce. KZ(M.a)(5)2. scharakteryzować połączenia stosowane w budowie maszyn; rzekładnie mechaniczne. KZ(M.a)(5)3. wskazać zastosowanie połączeń; Mechanizmy. KZ(M.a)(8)1. sklasyfikować środki transportu wewnętrznego; ołączenia części maszyn. KZ(M.a)(8)2. określić środki transportu wewnętrznego; Maszyny i urządzenia transportowe. ompy, sprężarki, silniki. KZ(M.a)(8)3. dobrać zastosowanie środków transportu wewnętrznego; Napędy hydrauliczne i pneumatyczne. KZ(M.a)(16)1. rozróżnić maszyny i urządzenia; Dokumentacja techniczna. KZ(M.a)(16)2. określać budowę maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)3. scharakteryzować zasadę działania maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)4. użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją techniczną; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; D KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia; zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności D zawodowych; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane D stanowisko; KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania (ćwiczenia) Rozpoznawanie połączeń i elementów budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Na podstawie otrzymanych modeli zespołu maszyny należy rozpoznać rodzaje zastosowanych połączeń, części maszyn. Wyniki rozpoznania uczniowie zapisują w karcie pracy. Kryteria oceny zadania(ćwiczenia) uwzględniają wykaz: - połączeń nierozłącznych, - połączeń rozłącznych, - części znormalizowanych, - części nieznormalizowanych. Uczniowie wpisują nazwy połączeń i części. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie lub w grupach 2 osobowych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w pracowni wyposażonej w: modele połączenia rozłącznych i nierozłącznych, modele części maszyn, przykładowe części i zespoły maszyn i urządzeń stosowanych w branży hutniczej, modele połączeń, modele napędów, układów smarowania, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, modele sprężarek, wentylatorów, pomp, części maszyn z różnymi postaciami zużycia,, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń, normy elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn. Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna i montażowa, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia przygotowują ucznia do wykonania zadań zawodowych. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na grupy (3-5 osób). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
1.4 Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.d)(1)1. rozpoznać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; A Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.d)(1)2. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; Korozja. KZ(M.a)(7)1. sklasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; Techniki i metody wytwarzania części maszyn i KZ(M.a)(7)2. scharakteryzować własności materiałów konstrukcyjnych i urządzeń. eksploatacyjnych; KZ(M.a)(7)3. określić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych i Odlewnictwo. Obróbka plastyczna. eksploatacyjnych; Obróbka skrawaniem. KZ(M.a)(10)1. rozróżnić rodzaje korozji; rzyrządy pomiarowe. KZ(M.a)(10)2. wyjaśnić sposoby ochrony przed korozją; Metody kontroli jakości. KZ(M.a)(11)1. sklasyfikować techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)2. scharakteryzować techniki i metody wywarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)3. dobrać techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(12)1. sklasyfikować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; A KZ(M.a)(12)2. scharakteryzować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)3. sklasyfikować maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; KZ(M.a)(12)4. scharakteryzować maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; KZ(M.d)(3)1. rozróżnić sposoby wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki ręcznej; KZ(M.d)(3)2. rozróżnić sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem; KZ(M.d)(3)3. rozróżnić sposoby kształtowania wyrobów poprzez obróbkę plastyczną stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(3)4. rozróżnić sposoby spajania metali i materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(3)5. rozróżnić metody odlewania stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(2)1. wymienić rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; A rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
KZ(M.d)(2)2. opisać poszczególne rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; KZ(M.d)(2)3. wyjaśnić celowość stosowania obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki p ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. scharakteryzować przyrządy pomiarowe stosowane podczas p obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)3. dobierać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części D maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(15)1. sklasyfikować metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(15)2. opisać metody kontroli jakości; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; D KS(6)1.przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności D zawodowych; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; D KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania(ćwiczenia) Opracować wykaz operacji technologicznych, środków produkcji, przyrządów kontrolnych związanych z wykonaniem części przedstawionej na rysunku wykonawczym. Na podstawie wskazówek, założeń i materiałów dostarczonych przez nauczyciela (rysunek wykonawczy części maszyny) zaproponować wykaz operacji technologicznych, maszyn i urządzeń, narzędzi, przyrządów kontrolnych w celu uzyskania gotowego wyrobu dobierając odpowiednią technikę wytwarzania, np.: odlewanie, obróbka plastyczna, obróbka skrawaniem. Kryteria oceny zadania(ćwiczenia) uwzględniają: - dobór materiału wyjściowego ( postać i gatunek), - techniki wytwarzania, - wykaz niezbędnych operacji technologicznych, - wykaz maszyn i urządzeń, oprzyrządowania technologicznego, - wykaz narzędzi obróbkowych, - wykaz przyrządów kontrolnych. Zadanie należy wykonać w grupach 3-4 osobowych. o wykonaniu zadania grupy prezentują efekty wykonanych prac: również z wykorzystaniem urządzeń multimedialnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych Dla podanych przez nauczyciela stali konstrukcyjnych uczeń wskaże ich zastosowanie w budowie maszyn i urządzeń, określi sposób ochrony przed korozją, ( jeżeli zachodzi taka konieczność) i parametry obróbki cieplnej. Wyniki doboru uczniowie zapisują w karcie pracy. Kryteria oceny zadania ( ćwiczenia) uwzględniają: - dobór gatunku wg. N, - zapis oznaczenia danego gatunku, - przykład zastosowania, - sposób zabezpieczenia przed korozją, -dobór rodzaju i parametrów obróbki cieplnej. Zadanie(ćwiczenie) uczniowie wykonują indywidualnie lub w grupach 2 osobowych korzystając z N. poradników, katalogów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym. W pracowni prowadzenia zajęć powinny znajdować się: modele, atrapy maszyn i urządzeń, elementy maszyn i urządzeń, narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej metali, przyrządy pomiarowe, dokumentację techniczną oraz normy, poradniki, katalogi maszyn i urządzeń oraz materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, programy komputerowe wspomagające dobór materiału, maszyn i urządzeń, oprzyrządowania, narzędzi i wykonanie zadań. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z różnymi technikami wytwarzania elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle hutniczym, procesami technologicznymi z uwzględnieniem maszyn, narzędzi obróbkowych, przyrządów pomiarowych, postaciami i gatunkami materiałów, korozją i sposobami ochrony antykorozyjnej, celem obróbki cieplnej. roponowane metody to: podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), aktywizujące np. burza mózgów. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone i w grupach klasowych. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się uwzględnianie wyników testów oraz ćwiczeń. Należy brać pod uwagę zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także aktywność uczniów i sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
2. Technologia procesów metalurgicznych 2.1. rzygotowanie materiałów wsadowych 2.2. Wytwarzanie i odlewanie metali 2.3. Metalurgia proszków 2.1 rzygotowanie materiałów wsadowych Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.6.1(2)1. rozróżnić urządzenia do kruszenia i przesiewania rud metali; Urządzenia rozładowcze i transportowe rud. M.6.1(2)2. rozróżnić urządzenia do przygotowania mieszanek; Urządzenia do kruszenia i przesiewania rud. M.6.1(2)3. rozróżnić urządzenia do spiekania, grudkowania i brykietowania rud Urządzenia do przygotowania mieszanek. metali; M.6.1(2)4. wyjaśnić budowę urządzeń do przygotowania rud metali; rzygotowanie rud do spiekania. roces spiekania rudy. M.6.1(3)1. rozróżnić urządzenia stosowane w rozładowaniu materiałów Grudkowanie rud. wsadowych; M.6.1(3)2. rozróżnić urządzenia transportujące materiały wsadowe; M.6.1(3)3. wyjaśnić budowę urządzeń transportowych materiały wsadowe; M.6.2(4)1. rozpoznać piece stosowane do redukcji i ogniowego wzbogacania rud A metali; M.6.2(4)2. rozpoznać podzespoły i elementy pieców stosowanych do redukcji i A ogniowego wzbogacania rud metali; KZ(M.a)(17)6. korzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, parametrów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu; KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; D KS(6)1.przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności D zawodowych; KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; D KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; D rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole; lanowane zadania (ćwiczenia) Opracowanie ciągu technologicznego przygotowania rudy do wielkiego pieca. Zadaniem uczniów jest wykonanie schematu przedstawiającego poszczególne etapy przygotowania rudy żelaza do procesu metalurgicznego. W każdym etapie należy określić cel wykonywania odpowiednich czynności i dobrać urządzenia umożliwiające wykonanie poszczególnych etapów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym. W pracowni prowadzenia zajęć powinny znajdować się: modele, maszyn i urządzeń metalurgicznych, próbki materiałów wsadowych stosowanych w procesach metalurgicznych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasady działania urządzeń rozładowczych i transportowych, do kruszenia i przesiewania rud, do spiekania rudy, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach metalurgicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z urządzeniami transportowymi i przygotowaniem rud metali do procesów metalurgicznych. roponowane metody to: podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), aktywizujące np. dyskusja dydaktyczna. Dominującą metodą sprawdzania efektów kształcenia powinna być metoda projektów, która sprzyja samodzielnemu rozwiązywaniu problemów oraz głębszemu rozpoznaniu wybranej tematyki. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone i w systemie klasowo lekcyjnym z podziałem na grupy. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru i ćwiczenia. Do oceny proponuje się uwzględnianie zgodności z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także aktywność uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
2.2 Wytwarzanie i odlewanie metali Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.6.1(1)1. wymienić materiały wsadowe do procesów metalurgicznych; A Materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego i M.6.1(1)2. rozróżnić materiały wsadowe do procesu wielkopiecowego; stalowniczego. M.6.1(1)3. rozróżnić materiały wsadowe do procesów otrzymywania metali roces wielkopiecowy. nieżelaznych; M.6.1(1)4. rozróżnić materiały wsadowe i pomocnicze do procesów Elektrometalurgia. Materiały ogniotrwałe. stalowniczych; M.6.2(1)1. rozróżnić i opisać metody procesów redukcji rud metali; Konstrukcja wielkiego pieca. Maszyny i urządzenia do przygotowania złomu M.6.2(1)2. rozróżnić I opisać metody procesów ogniowego wzbogacania rud wsadowego. metali; Metalurgia metali nieżelaznych. M.6.2(1)3. wymienić i opisać etapy procesów redukcji rud metali; A iece do procesów redukcji i ogniowego M.6.2(1)4. wymienić i opisać etapy procesów ogniowego wzbogacania rud metali; A wzbogacania rud metali. M.6.2(2)1. rozróżnić produkty podstawowe procesów redukcji i ogniowego Odlewanie stali. wzbogacania rud metali; Wady wlewków. M.6.2(2)2. rozróżnić produkty uboczne procesów redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)3. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów podstawowych procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)4. określić sposoby dalszego wykorzystania produktów ubocznych procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(2)5. określić sposoby utylizacji produktów ubocznych procesu redukcji i ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)1. rozróżnić materiały na obmurze pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)2. rozróżnić materiały stosowane na fundamenty pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; M.6.2(5)3. rozróżnić materiały na elementy konstrukcyjne pieców do redukcji lub ogniowego wzbogacania rud metali; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24