Szanowni Państwo, W odpowiedzi na pytania, które zostały zadane podczas Krajowej Konferencji Bezpieczeństwa Lotów w 2010 r. przez przedstawicieli środowiska lotniczego, zainteresowanych Apteczkami - zasadami wymiany leków, poniżej przedstawiam informację, jak organizować taką wymianę, by była zgodna z przepisami prawa lotniczego, dostępna oraz przyjazna dla operatorów. Zorganizowanie apteczek należy do obowiązków przewoźnika. Zapotrzebowanie na leki i środki farmaceutyczne może być podpisane przez lekarza sprawującego nadzór nad pracownikami danego przedsiębiorstwa (lekarz zakładowy, lekarz medycyny pracy), ale może podpisać je również inny lekarz. Zapotrzebowanie należy złożyć w dowolnej aptece. Na pokładzie statku powietrznego muszą znaleźć się apteczki pierwszej pomocy (First Aid Kit), a w samolotach z maksymalną konfiguracją miejsc pasażerskich (MAPSC) większą niż 30, także awaryjny zestaw medyczny (Emergency Medical Kit). W apteczkach pierwszej pomocy zalecane są leki i środki opatrunkowe wymienione w JAR-OPS 1.745. W awaryjnym zestawie medycznym, zgodnie z rekomendacją ECAC/28-1 z 13 kwietnia 2005 r., powinny znaleźć się leki z wymienionych grup środków farmakologicznych (dobór właściwego preparatu należy do lekarza przygotowującego zestaw) - patrz JAR-OPS 1.755. Apteczki - zasady wymiany leków Rozporządzenie Ministra Infrastruktury 1) z dnia 5 listopada 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa eksploatacji statków powietrznych. Na podstawie art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130, poz. 1112, z późn. zm. 2) ) zarządza się, co następuje: 1. Ustala się szczegółowe zasady dotyczące bezpieczeństwa eksploatacji statków powietrznych oraz obowiązków ich użytkowników dla:
1) samolotów eksploatowanych w przewozie lotniczym - określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia; 2) statków powietrznych eksploatowanych w lotnictwie ogólnym i usługowym określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia; 3) śmigłowców eksploatowanych w przewozie lotniczym określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia. ZAŁĄCZNIK Nr 1 (Dz.U. 262 poz. 2609 z 05.11.2004 r.) SZCZEGÓŁOWE ZASADY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA EKSPLOATACJI SAMOLOTÓW I OBOWIĄZKÓW ICH UŻYTKOWNIKÓW (*) W CZĘŚĆI K - PRZYRZĄDY I WYPOSAŻENIE JAR-OPS 1.745 Apteczki pierwszej pomocy (First Aid Kit) - opis zawartości patrz Wykaz nr 1. JAR-OPS 1.745 Apteczki pierwszej pomocy (Patrz AMC OPS 1.745) (a) Przewoźnik nie będzie użytkował samolotu, dopóki nie będzie on wyposażony w łatwo dostępne do użycia apteczki pierwszej pomocy (First-Aid Kits), zgodnie z tabelą 1: Tabela 1 Wymagana liczba apteczek pierwszej pomocy Zatwierdzona maksymalna konfiguracja miejsc pasażerskich (MAPSC) Wymagana liczba apteczek pierwszej pomocy 0 do 99 1 100 do 199 2 200 do 299 3 300 i więcej 4 b) Przewoźnik zapewni, aby wszystkie apteczki pierwszej pomocy były: (1) okresowo sprawdzane, tak dalece jak to jest możliwe, w celu potwierdzenia, że ich zawartość znajduje się w stanie właściwym do zamierzonego użycia; (2) uzupełniane w regularnych odstępach czasu, zgodnie z instrukcjami podanymi na etykietach lub z warunkami gwarancji środków medycznych. JAR-OPS 1.755 Awaryjny zestaw medyczny (Emergency Medical Kit) Zestaw medyczny ma zawierać patrz Wykaz nr 2. JAR-OPS 1.755 Awaryjny zestaw medyczny
(Patrz AMC OPS 1.755) (a) Przewoźnik nie będzie użytkował samolotu z zatwierdzoną maksymalną konfiguracją miejsc pasażerskich (MAPSC) większą niż 30, dopóki nie będzie on wyposażony w awaryjny zestaw medyczny (Emergency Medical Kit), w przypadku gdy dowolny punkt na planowanej trasie jego lotu będzie oddalony o więcej niż 60 minut lotu z normalną prędkością przelotową od lotniska, na którym możliwe jest uzyskanie wykwalifikowanej pomocy medycznej. (b) Dowódca zapewni, aby leki były wydawane tylko przez lekarzy, pielęgniarki lub podobnie wykwalifikowany personel. (c) Warunki przewozu: (1) Awaryjny zestaw medyczny musi być zabezpieczony przed pyłem, wilgocią i, gdy jest to uzasadnione, przewożony w bezpiecznych warunkach w kabinie załogi. (2) Przewoźnik zapewni, aby awaryjny zestaw medyczny był: (i) okresowo sprawdzany w celu upewnienia się, że jego zawartość znajduje się w stanie właściwym do zamierzonego użycia. ZA WYMIANĘ LEKÓW ODPOWIADA PRZEWOŹNIK JAR-OPS 1.630 Zasady ogólne (Patrz IEM OPS 1.630) (c) Nie wymaga się posiadania certyfikatów na następujące elementy wyposażenia: (5) apteczki pierwszej pomocy, podane w JAR-OPS 1.745; (6) awaryjny zestaw medyczny, podany w JAR-OPS 1.755; Zasady wymiany leków: a) Przewoźnik lub właściciel samolotu składa podpisane przez lekarza zapotrzebowanie na leki i środki farmaceutyczne do apteki. Najczęściej podpisują takie zapotrzebowanie lekarze sprawujący nadzór nad pracownikami danego przedsiębiorstwa (lekarze zakładowi, lekarze medycyny pracy). Takie zapotrzebowanie może podpisać dowolny lekarz; b) Apteka realizuje zamówienie; c) Przewoźnik / właściciel (lub wyznaczona osoba) dokonuje wymiany w apteczkach (np. w przypadku PLL LOT zajmuje się tym Centrum Medyczne LIM); JAR-OPS 1.760 Tlen pierwszej pomocy odpowiada przewoźnik ZAŁĄCZNIK Nr 2 SZCZEGÓŁOWE ZASADY DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA EKSPLOATACJI STATKÓW POWIETRZNYCH LOTNICTWA OGÓLNEGO I USŁUGOWEGO ORAZ OBOWIĄZKÓW ICH UŻYTKOWNIKÓW (PL-6) (*) ROZDZIAŁ 6. PRZYRZĄDY I WYPOSAŻENIE STATKU POWIETRZNEGO 6.2.5 Inne wyposażenie (samoloty i śmigłowce ponadto muszą być wyposażone w apteczkę do udzielania pierwszej pomocy, umieszczoną na statku w miejscu dostępnym dla załogi, z oznaczeniem jej miejsca usytuowania symbolem
WYKAZ NR 1 czerwonego krzyża i zawierająca środki medyczne do udzielania pierwszej pomocy w ilości odpowiedniej dla liczby załogi i miejsc podróżnych). Apteczki pierwszej pomocy (obowiązkowe w samolotach używanych w przewozie pasażerskim 1 Zestaw na 100 zainstalowanych miejsc): 1 instrukcja udzielania pierwszej pomocy; 1 spis środków medycznych w dwóch językach (angielskim oraz jednym innym); 10 par rękawiczek chirurgicznych; 3 duże plastry sterylne 18x18 cm; 2 plastry sterylne średniej wielkości 12x12 cm; 2 bandaże chirurgiczne 7,5 cm x 4,5 cm; 10 chust trójkątnych; 2 opakowania po 20 sztuk opatrunków wodoodpornych w 2 rozmiarach; 3 koce p/wstrząsowe 150x213 cm; 5 opatrunków p/oparzeniowych; 1 plaster 2,5x5 cm; 1 nożyczki; 1 opakowanie szwów ściągających; 10 sztuk chusteczek nawilżających; 1 rurka ustno-gardłowa lub maska resuscytacyjna; 1 opakowanie ostrzy do skalpela /12 sztuk/; 4 opakowania Paracetamolu po 16 tabl a 500 mg; 1 opakowanie leków p/wymiotnych (12 tabletek);
1 opakowanie leków zobojętniających kwas solny (8 sztuk); 1 opakowanie leku p/biegunkowego (20 tabletek); 1 opakowanie leku zmniejszającego obrzęk błony śluzowej nosa (10 tabletek); 1 pieczęć zabezpieczająca. WYKAZ NR 2 Awaryjny zestaw medyczny Spis zawartości (nazwy handlowe i generyczne leków) w co najmniej 2 językach (angielskim oraz jednym innym). Informacja o działaniu leków i efektach ubocznych. Podstawowe instrukcje użycia leków dostępnych w zestawie. Karty ACLS (Advanced Cardiac Life Support) przedstawiające aktualnie obowiązujące zasady resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Zestaw do intubacji; Ssak; Glukometr; Skalpel; Automatyczny defibrylator zewnętrzny; Leki: - środki rozszerzające naczynia wieńcowe; - sympatykomimetyczne ( np. Epinefryna/Adrenalina), kortykosterydy (np. Hydrocortison), diuretyki (np. Furosemid) - preparaty p/bólowe; - środki p/histaminowe (doustne i w postaci injekcji);
- preparaty uspokajające/przeciwdrgawkowe (postać injekcyjna, doustna i doodbytnicza); - glukoza; - środki p/wymiotne; - Atropina; - środki rozszerzające oskrzela postać injekcyjna i wziewna; - płyny dożylne w odpowiedniej ilości; - Aspiryna (postać doustna i/lub injekcyjna); - preparaty antyarytmiczne; - środki hipotensyjne; - antybiotyk w ampułkach. Ze względów bezpieczeństwa przedmioty takie jak skalpel i nożyczki powinny być właściwie przechowywane. Na pokładzie samolotu powinny także znaleźć się materiały źródłowe omawiające problemy zdrowotne pasażerów lotniczych - Podręcznik ECAC dot. Problemów zdrowotnych (The ECAC Manual on Air Passenger Heath Issues ) oraz rekomendacja ECAC/28-1 z 13 kwietnia 2005 r. normująca zawartość Awaryjnego Zestawu Medycznego. UWAGA: Niniejszy Biuletyn jest dokumentem informacyjnym i nie może być użyty, jako podstawa prawna do wykonywania czynności na statkach powietrznych. Opracowanie: Tomasz Setny