PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZELIN

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZELIN ZLECENIODAWCA: Urząd Miasta i Gminy w Strzelinie ul. Ząbkwicka 11, 57-100 Strzelin tel. (071) 39 21 971, fax. (071) 39 21 303 e-mail: umig@strzelin.pl, www.strzelin.pl ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING, ul. Gleszwska 16/125, 43-300 Bielsk-Biała, tel.: (0-33) 486 53 53, fax: (0-33) 486 54 54, km. 513 100 869, e-mail: biur@ek-team.cm.pl, www.ek-team.cm.pl STRZELIN, LIPIEC 2009

Wyknawcy: Autr pracwania: Sebastian Kulikwski Knsultacja merytryczna: Agnieszka Chylak Osby i instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: 1. Ewelina Przyszlak Wydział Gspdarki Kmunalnej, Infrastruktury i Ochrny Śrdwiska Urzędu Miasta i Gminy w Strzelinie, 2. Mirsław Stępień Naczelnik Wydziału Gspdarki Kmunalnej, Infrastruktury i Ochrny Śrdwiska Urzędu Miasta i Gminy w Strzelinie 3. Stanisław Klimaszewski Wydział Rzwju Gspdarczeg, Inwestycji i Funduszy Zewnętrznych 4. Dawid Furdykń Zakład Wdciągów i Kanalizacji w Strzelinie 5. dr inż. Bartsz Jawecki - Twarzystw Rzwju Reginalneg Strzelin 2000 Zdjęcia na kładce: www.strzelin.pl 3

SPIS TREŚCI 1 WSTĘP... 10 1.1 PODSTAWA OPRACOWANIA... 10 1.2 METODOLOGIA OPRACOWANIA, ZAWARTOŚĆ DOKUMENTU I JEGO PODSTAWY PRAWNE. 10 1.3 UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE... 12 1.3.1 POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA... 12 1.3.2. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO DO 2020... 13 1.3.3. PROGRAM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO... 14 1.3.4. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU STRZELIŃSKIEGO NA LATA 2008-2018... 16 1.3.5. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU STRZELIŃSKIEGO... 16 1.3.6. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY STRZELIN... 17 2. CELE, PRIORYTETY EKOLOGICZNE I POZIOMU CELÓW DŁUGOOKRESOWYCH DLA GMINY STRZELIN.... 21 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY STRZELIN... 23 3.1. POŁOŻENIE... 23 3.2. UKSZTAŁTOWANIE TERENU I BUDOWA GEOLOGICZNA... 24 3.3. KLIMAT... 25 3.4. OTOCZENIE SPOŁECZNO GOSPODARCZE... 26 3.5. TURYSTYKA I REKREACJA... 31 3.6. WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA... 33 4. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO... 33 4.1. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU... 33 4.1.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 33 4.1.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 42 4.1.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 44 4.1.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU... 45 4.1.5. WNIOSKI... 47 4.2. OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW... 47 4.2.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 47 4.2.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 49 4.2.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 51 4.2.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU LASÓW... 51 4.2.5. WNIOSKI... 52 4.3. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI... 52 4.3.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 52 4.3.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 56 4.3.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 58 4.3.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI... 59 4.3.5. WNIOSKI... 60 4.4. OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN... 60 4.4.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 60 4.4.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 61 4.4.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 64 4.4.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONĄ ZASOBÓW KOPALIN... 65 4.4.5. WNIOSKI... 66 4.5. BIOTECHNOLOGIE I ORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE... 66 4.5.1. PODSUMOWANIE... 66 4.6. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII... 66 4

4.6.1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ I ODPADOWOŚĆ PRODUKCJI... 67 4.6.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH... 68 4.6.3. PODSUMOWANIE... 71 4.7. KSZTAŁTOWANIE ZASOBÓW WODNYCH ORAZ OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SKUTKAMI SUSZY... 72 4.7.1. OCHRONA PRZED POWODZIĄ... 72 4.7.2. OCHRONA PRZED SUSZĄ... 76 5. DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO NA OBSZARZE GMINY STRZELIN... 80 5.1. GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA... 80 5.1.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 80 5.2. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA... 106 5.2.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 107 5.2.1.1. SYSTEM GAZOWNICZY... 109 5.2.1.2. SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY... 113 5.2.1.3. BILANS ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ W SEKTORZE MIESZKALNICTWA... 113 5.2.1.4. BILANS EMISJI PYŁOWEJ I GAZOWEJ W GMINIE STRZELIN... 114 5.2.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 117 5.2.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 120 5.2.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA... 121 5.3. GOSPODAROWANIE ODPADAMI... 123 5.3.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 123 5.3.2. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI... 135 5.4. POWAŻNE AWARIE... 138 5.5. BEZPIECZEŃSTWO CHEMICZNE... 138 5.5.1. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 140 5.5.2. HARMONOGRAM ZADAŃ A ZAKRESIE POWAŻNYCH AWARII... 140 5.5.3. WNIOSKI... 141 5.6. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU... 141 5.6.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 144 5.6.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 145 5.6.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 149 5.6.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM... 150 5.6.5. WNIOSKI... 151 5.7. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH... 151 5.7.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 152 5.7.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 152 5.7.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU 2016... 153 5.7.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZEZ PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM... 153 5.7.5. WNIOSKI... 154 6. ANALIZA FINANSOWA REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZELIN... 154 6.1. NAKŁADY NA REALIZACJĘ ZADAŃ... 154 6.2. PROPONOWANY MONTAŻ FINANSOWY DLA ZADAŃ WŁASNYCH... 157 6.3. OCENA MOŻLIWOŚCI BUDŻETOWYCH WDROŻENIA ZADAŃ WŁASNYCH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA... 160 7. NARZĘDZIE I INSTRUMENTY REALIZACYJNE PROGRAMU... 164 7.1. MECHANIZMY PRAWNE... 164 5

7.2. PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA I INNE AKTY NIEZBĘDNE DO REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA... 165 8. DOSTĘP DO INFORMACJI, EDUKACJA EKOLOGICZNA, UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA... 166 9. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH... 169 10. MONITORING I KONTROLA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ ZAPISANYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZELIN... 171 10.1. MONITORING ŚRODOWISKA... 171 10.2. OCHRONA PRZYRODY I BIORÓŻNORODNOŚCI... 171 10.3. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI... 172 10.4. OCHRONA POWIETRZA... 172 10.5. OCHRONA WÓD... 173 10.6. GOSPODAROWANIE ODPADAMI... 173 6

Spis rysunków RYSUNEK 1LOKALIZACJA GMINY STRZELIN... 23 RYSUNEK 2 LICZBA LUDNOŚCI GMINY STRZELIN W LATACH 1998-2008... 26 RYSUNEK 3 ILOŚĆ URODZEŃ, ZGONÓW I PRZYROST NATURALNY NA TERENIE GMINY I STRZELIN W LATACH 2002-2007... 27 RYSUNEK 4 SALDO MIGRACJI NA OBSZARZE GMINY STRZELIN NA PRZESTRZENI LAT 1998-2007... 27 RYSUNEK 5 ZMIANY W ILOŚCI PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE GMINY STRZELIN... 28 RYSUNEK 6 STRUKTURA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZYCH ZAREJESTROWANYCH NA OBSZARZE GMINY STRZELIN... 28 RYSUNEK 7 ZESTAWIENIE LICZBY BEZROBOTNYCH W LATACH 2003-2008... 29 RYSUNEK 8 LICZBA BEZROBOTNYCH W GMINIE STRZELIN WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2008... 31 RYSUNEK 9 PRZEBIEG SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH PRZEZ GMINĘ STRZELIN... 33 RYSUNEK 10 GRANICE OBSZARU SOO WZGÓRZA STRZELIŃSKIE... 41 RYSUNEK 11 GRANICE OBSZARU SOO KARSZÓWEK... 42 RYSUNEK 12 POWIERZCHNIA GRUNTÓW LEŚNYCH NA TERENIE POWIATU STRZELIŃSKIEGO... 48 RYSUNEK 13 STRUKTURA WIELKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA GOSPODARSTW ROLNYCH... 53 RYSUNEK 14 POTRZEBA WAPNOWANIA GLEB NA TERENIE POWIATU STRZELIŃSKIEGO... 54 RYSUNEK 15 ZAWARTOŚĆ PRZYSWAJALNEGO FOSFORU W GLEBACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO W POWIECIE STRZELIŃSKIM W LATACH 2006-2009 (% PRZEBADANYCH PRÓB GLEBOWYCH)... 55 RYSUNEK 16 ZAWARTOŚĆ PRZYSWAJALNEGO POTASU W GLEBACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO W POWIECIE STRZELIŃSKIM W LATACH 2006-2009 (% PRZEBADANYCH PRÓB GLEBOWYCH)... 55 RYSUNEK 17 ZAWARTOŚĆ PRZYSWAJALNEGO MAGNEZU W GLEBACH UŻYTKOWANYCH ROLNICZO W POWIECIE STRZELIŃSKIM W LATACH 2006-2009 (% PRZEBADANYCH PRÓB GLEBOWYCH)... 56 RYSUNEK 18 WYDOBYCIE SUROWCÓW SKALNYCH W 2007 ROKU NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA... 62 RYSUNEK 19 OBCIĄŻENIE DRÓG KOŁOWYCH TRANSPORTEM SUROWCÓW SKALNYCH NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA. 63 RYSUNEK 20 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE BIOMASY NA DOLNYM ŚLĄSKU... 69 RYSUNEK 21 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE ENERGII BEZPOŚREDNIEGO PROMIENIOWANIA NA DOLNYM ŚLĄSKU.... 70 RYSUNEK 22 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE ENERGII WIATRU NA DOLNYM ŚLĄSKU... 71 RYSUNEK 23 MAPA ZASIĘGU DZIAŁANIA RZGW WE WROCŁAWIU... 75 RYSUNEK 24 CZAS TRWANIA MAKSYMALNYCH NIZÓWEK W LATACH 1966-2003... 77 RYSUNEK 25 LOKALIZACJA PUNKTÓW MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM. 83 RYSUNEK 26 TRENDY ZMIAN WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW ZANIECZYSZCZENIA W RZECE OŁAWIE NA UJŚCIU DO ODRY (KM 2,0) W LATACH 1993-2007... 84 RYSUNEK 27 TRENDY ZMIAN WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW ZANIECZYSZCZENIA W RZECE ŚLĘZA NA UJŚCIU DO ODRY (KM 2,4) W LATACH 1993-2007... 85 RYSUNEK 28 REGIONALIZACJA HYDROGEOLOGICZNA WÓD ZWYKŁYCH... 86 RYSUNEK 29 LOKALIZACJA PUNKTÓW MONITORINGOWYCH WÓD PODZIEMNYCH NA TERENIE DOLNEGO ŚLĄSKA REALIZOWANY PRZEZ ODDZIAŁ PIG WE WROCŁAWIU... 87 RYSUNEK 30 STREFY DLA CELÓW OCENY JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM ZAWARTOŚCI SO2, NO2, NOX, CO, C6H6, PYŁU PM10 ORAZ ZAWARTEGO W TYM PYLE OŁOWIU, ARSENU, KADMU, NIKLU I BENZO(A)PIRANU... 108 RYSUNEK 31 STREFY DLA CELÓW OCENY JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM ZAWARTOŚCI OZONU... 108 RYSUNEK 32 MAPA DYSPERSJI DLA DWUTLENKU SIARKI... 112 RYSUNEK 33 MAPA DYSPERSJI DLA DWUTLENKU AZOTU... 112 RYSUNEK 34 RODZAJE ŹRÓDŁA CIEPŁA DLA GMINY... 114 RYSUNEK 35 ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC CIEPLNĄ W GMINIE STRZELIN... 114 RYSUNEK 36 STRUKTURA ILOŚCI ODPADÓW SELEKTYWNIE ZBIERANYCH NA TERENIE GMINY STRZELIN... 126 RYSUNEK 37 STOSUNEK ILOŚCI ODPADÓW ODZYSKIWANYCH DO SELEKTYWNIE ZBIERANYCH NA TERENIE GMINY STRZELIN... 128 RYSUNEK 38 STRUKTURA ILOŚCI ODPADÓW DOWOŻONYCH NA SKŁADOWISKO W WĄWOLNICY W 2008 ROKU... 132 RYSUNEK 39 UKŁAD SIECI KOLEJOWYCH W OBSZARZE GMINY STRZELIN... 145 7

Spis tabel TABELA 1 ŚREDNIE MIESIĘCZNE TEMPERATURY POWIETRZA [ O C]... 25 TABELA 2 MIESIĘCZNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH [MM]... 25 TABELA 3 LISTA WIODĄCYCH FIRM W GMINIE WEDŁUG NAZWY, LOKALIZACJI ORAZ PROFILU... 29 TABELA 4 TYPY SIEDLISK WYMIENIONE W ZAŁĄCZNIKU I DYREKTYWY RADY 92/43/E... 34 TABELA 5 POMNIKI PRZYRODY NA TERENIE GMINY STRZELIN... 36 TABELA 6 UŻYTKOWANIE TERENU W GMINIE STRZELIN... 53 TABELA 7 ODCZYN GLEB NA TERENIE POWIATU STRZELIŃSKIEGO W LATACH 2006-2009... 54 TABELA 8 ZŁOŻA EKSPLOATOWANE NA TERENIE GMINY STRZELIN... 60 TABELA 9 DŁUGOŚĆ WAŁÓW PRZECIWPOWODZIOWYCH NA RZEKACH OŁAWA I MAŁA ŚLĘZA... 73 TABELA 10 MAKSYMALNE STANY WÓD POWIERZCHNIOWYCH DLA OŁAWY... 73 TABELA 11 ZESTAWIENIE WIELKOŚCI PRZEPŁYWÓW PRAWDOPODOBNYCH DLA ZLEWNI KONTROLOWANYCH OŁAWA... 73 TABELA 12 ZESTAWIENIE WIELKOŚCI PRZEPŁYWÓW O PRAWDOPODOBIEŃSTWIE PRZEWYŻSZENIA P=1% DLA WAŻNIEJSZYCH NIEKONTROLOWANYCH DOPŁYWÓW RZEKI OŁAWY... 74 TABELA 13 CHARAKTERYSTYKA FIZJOGRAFICZNA ZLEWNI OŁAWY... 80 TABELA 14 CHARAKTERYSTYCZNE PARAMETRY RZEKI OŁAWY... 81 TABELA 15 ZESTAWIENIE PRZEPŁYWÓW CHARAKTERYSTYCZNYCH Z WIELOLECIA... 81 TABELA 16 CZAS TRWANIA NIŻÓWEK DLA PRZEPŁYWU GRANICZNEGO Q 10%... 81 TABELA 17 ZUŻYCIE WODY W GMINIE STRZELIN W 2008 ROKU... 90 TABELA 18 PARAMETRY JAKOŚCIOWE ŚCIEKÓW [MG/DM 3 ]... 99 TABELA 19 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE, JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW, GDY OKREŚLONY JEST MARGINES TOLERANCJI... 109 TABELA 20 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE, JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW, GDY MARGINES TOLERANCJI NIE JEST OKREŚLONY... 109 TABELA 21 ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH INFRASTRUKTURY GAZOWNICZEJ, ILOŚCI ODBIORCÓW I ZUŻYCIA GAZU ZIEMNEGO W GMINIE STRZELIN... 111 TABELA 22 PROCESY UWZGLĘDNIONE W INWENTARYZACJI EMISJI POWIERZCHNIOWYCH... 115 TABELA 23 PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE AKTYWNOŚĆ ŹRÓDEŁ EMISJI POWIERZCHNIOWYCH... 115 TABELA 24 WSKAŹNIKI EMISJI WYZNACZONO DLA OBLICZENIA EMISJI ZE ŹRÓDEŁ POWIERZCHNIOWYCH... 115 TABELA 25 EMISJA Z EMITORÓW POWIERZCHNIOWYCH W GMINIE STRZELIN... 116 TABELA 26 INWESTYCJE TERMOMODERNIZACJE OBIEKTÓW PUBLICZNYCH W GMINIE STRZELIN... 116 TABELA 27 ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH POWSTAJĄCYCH NA TERENIE GMINY I MIASTA STRZELIN W 2008 ROKU... 123 TABELA 28 ZESTAWIENIE ILOŚCI ZEBRANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] NA TERENIE GMINY STRZELIN W OKRESIE 2006 2008 ROK... 124 TABELA 29 ILOŚCI ODPADÓW SELEKTYWNIE ZBIERANYCH NA TERENIE GMINY STRZELIN W LATACH 2005-2008 [MG]... 126 TABELA 30 ILOŚCI ODPADÓW ODZYSKIWANYCH NA TERENIE GMINY STRZELIN W LATACH 2005-2008 [MG]... 128 TABELA 31 ILOŚCI ODPADÓW DOWOŻONYCH NA SKŁADOWISKO W WĄWOLNICY W 2008 ROKU [MG]... 131 TABELA 32 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO USTALANIA I KONTROLI WARUNKÓW KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA, W ODNIESIENIU DO JEDNEJ DOBY... 142 TABELA 33 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO PROWADZENIA DŁUGOOKRESOWEJ POLITYKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM... 143 TABELA 34 PRZEKROCZENIA WARTOŚCI DOPUSZCZALNEJ POZIOMU HAŁASU W ZAKŁADACH KONTROLOWANYCH W 2007... 144 TABELA 35 NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJĘ ZADAŃ OKREŚLONYCH W PROGRAMIE... 154 TABELA 36 PLAN WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH [W TYS. ZŁ]... 156 8

TABELA 37 STRUKTURA WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH [%]... 156 TABELA 38 PROPONOWANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZADAŃ WŁASNYCH OKREŚLONYCH W PROGRAMIE [W TYS. ZŁ].. 159 TABELA 39 STRUKTURA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZADAŃ WŁASNYCH [%]... 159 TABELA 40 OCENA ZDOLNOŚCI FINANSOWEJ GMINY STRZELIN [W TYS. ZŁ]... 163 TABELA 41 WSKAŹNIKI STOPNIA ZMIANY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I BIORÓŻNORODNOŚCI... 171 TABELA 42 WSKAŹNIKI STOPNIA ZMIANY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI... 172 TABELA 43 WSKAŹNIKI STOPNIA ZMIANY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA... 172 TABELA 44 WSKAŹNIKI STOPNIA ZMIANY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE OCHRONY WÓD... 173 9

1 Wstęp 1.1 Pdstawa pracwania Pdstawą pracwania jest umwa zawarta w dniu 7 maja 2009 rku między Ek Team Knsulting z Bielska Białej, a Gminą i Miastem Strzelin na wyknanie pracy pt.: Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin na lata 2009-2016". Prgram pwstał również w parciu dane pchdzące z licznych źródeł są t przede wszystkim: Opracwania udstępnine przez Gminę, a w szczególnści: Prjekt Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin na lata 2007-2014, Lkalny Prgram Rewitalizacji Miasta Strzelin na lata 2008-2013 Strategia Rzwju Miasta i Gminy Strzelin na lata 2000-2015 Lkalna Strategia Rzwju dla Ziemi Strzelińskiej - LGD Grmnik na lata 2008-2015 Rzwju Lkalneg dla Gminy Strzelin na lata 2004-2006 i 2007-2013 Regulamin utrzymywania prządku i czystści w Gminie Strzelin Wielletni prgram inwestycyjny Gminy Strzelin na lata 2009 2011 Raprt stanie Gminy Strzelin z 2006 rku Prjekt Planu gspdarki dpadami dla Gminy Strzelin, Strategia infrmatyzacji i rzwju spłeczeństwa infrmacyjneg w Gminie Strzelin na lata 2007-2013 Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta i gminy Strzelin Dane zebrane przez zespół autrów Prgramu, Opracwania i raprty takich instytucji jak m.in.: Ministerstw Ochrny Śrdwiska, Dlnśląski Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska, Materiały knferencyjne, Literatura specjalistyczna. 1.2 Metdlgia pracwania, zawartść dkumentu i jeg pdstawy prawne Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin zstał pracwany zgdnie z zapisami ustawy Praw Ochrny Śrdwiska z dnia 27.04.2001 (Dz. U. Nr 25, pz. 150 z późn. zm.) jak narzędzie prwadzenia plityki eklgicznej w Gminie. Realizacja prgramu pwinna dprwadzić d pprawy stanu śrdwiska naturalneg, raz zapewnić skuteczne mechanizmy chrniące śrdwisk przed degradacją, a także stwrzyć warunki dla wdrżenia wymagań prawa. Ustawa Praw chrny śrdwiska nie kreśla sztywnych ram prgramu chrny śrdwiska, zwraca jednak uwagę (art. 17 pkt. 1), by uwzględniał n pewne elementy kreślne w art. 14 wynikające z plityki eklgicznej państwa: cele eklgiczne; prirytety eklgiczne; pzimy celów długterminwych; rdzaj i harmngram działań preklgicznych; śrdki niezbędne d siągnięcia celów, w tym mechanizmy prawn eknmiczne i śrdki finanswe. Szczegółwy zakres, spsób raz frma sprządzania Prgramu Ochrny Śrdwiska (POŚ) jest zgdna z przyjętymi 21 grudnia 2002 rku przez Ministerstw Śrdwiska Wytycznymi d sprządzania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu reginalnym i lkalnym. Wytyczne mają charakter ramwy i mgą być wykrzystane, jak materiał pmcniczy przy sprządzaniu prgramów chrny śrdwiska. Dkument ten pdkreśla, że struktura wjewódzkich pwiatwych i gminnych prgramów chrny śrdwiska pwinna nawiązywać d struktury Plityki eklgicznej państwa. 10

Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin pracwany zstał z uwzględnieniem układu strukturalneg Wytycznych... i zawiera między innymi elementy takie jak: racjnalne użytkwanie zasbów naturalnych, pprawa jakści śrdwiska, narzędzia i instrumenty realizacji prgramu, harmngram realizacji i nakłady na realizację prgramu, kntrla realizacji prgramu. Nawiązując d układu i zawartści Plityki eklgicznej Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą d rku 2016 niniejsze pracwanie zawierał będzie takie elementy jak: OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Ochrna przyrdy i krajbrazu Ochrna i zrównważny rzwój lasów Ochrna pwierzchni ziemi Ochrna zasbów kpalin i wód pdziemnych Bitechnlgie i rganizmy genetycznie zmdyfikwane ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII Materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji Wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych Kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO Jakść wód Zanieczyszczenie pwietrza Gspdarka dpadami Substancje chemiczne w śrdwisku Pważne awarie przemysłwe Oddziaływanie hałasu Oddziaływanie pól elektrmagnetycznych Struktura Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin bejmuje: Omówienie kierunków chrny śrdwiska w Gminie w dniesieniu d racjnalneg użytkwania zasbów naturalnych w tym racjnalneg użytkwania lasów i zasbów przyrdniczych, gspdarki wdnej, gspdarki dpadami, chrny gleb, chrny pwietrza, chrny przed hałasem, chrny przed szkdliwym ddziaływaniem pól elektrmagnetycznych z pdaniem ich stanu aktualneg, Ocenę stanu wyjściweg i stanu dcelweg umżliwiając tym samym identyfikację ptrzeb w tym zakresie. Stan dcelwy zstanie siągnięty p zrealizwaniu zaprpnwanych zadań stanwiących zarówn zadania Gminy, pwiatu strzelińskieg, a także instytucji i pdmitów działających na analizwanym terenie. Dwdów siągania stanu dcelweg dstarczać będzie cena efektów działalnści śrdwiskwej, dknywana kresw (według ustawy, c 2 lata). Całść działań preklgicznych zamyka pdsumwanie i wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb Gminy. Dla każdeg kierunku działań utwrzny zstał harmngram realizacji zadań. Zawiera n wykaz zadań Gminy z pdziałem na zadania własne, czyli finanswane w większści ze śrdków własnych i krdynwane, czyli takie, które realizwane są na terenie Gminy nie kniecznie ze śrdków gminnych. Zadania te są realizwane częst bez udziału Gminy Strzelin przez przedsiębirstwa czy mieszkańców. Harmngram kreśla termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania, planwane efekty eklgiczne raz planwane szacunkwe kszty przedsięwzięć z prpzycjami źródeł ich finanswania. Pmagają ne w realizacji całści zamierzeń inwestycyjnych Gminy, zaprpnwane w nich zstały jednstki partnerujące z prpzycją źródeł finanswania dla każdeg z zadań. 11

Prgram wspmaga dążenie d graniczenia negatywneg wpływu na śrdwisk źródeł zanieczyszczeń, chrnę i rzwój walrów śrdwiska raz racjnalne gspdarwanie z uwzględnieniem kniecznści chrny śrdwiska. Prgram Ochrny Śrdwiska zawiera również mówienie uwarunkwań finanswych Gminy. Na pdstawie budżetów Gminy z statnich lat i planu budżetu na rk bieżący 2009 i szacunkwych ksztów zaprpnwanych zadań nakreśln gólną sytuację finanswą Gminy, przeprwadzn prgnzę budżetwą raz przeanalizwan mżliwści Gminy w zakresie realizacji wszystkich zadań. Dzięki tej analizie wiadm, jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i należy się starać ich pzyskanie. W zakresie tej części pracwania przedstawin również źródła dfinanswania na realizację pszczególnych zadań śrdwiskwych. 1.3 Uwarunkwanie zewnętrzne 1.3.1 Plityka eklgiczna państwa Plitykę Eklgiczną Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą d rku 2016, należy traktwać jak wypełnienie bwiązku aktualizacji Plityki eklgicznej Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010", a więc dniesienia jej celów i niezbędnych działań d aktualnej sytuacji spłeczn-gspdarczej raz stanu śrdwiska. Ptrzeba tej aktualizacji wynikała też z uzyskania przez Plskę człnkstwa w Unii Eurpejskiej. Stwarza t, z jednej strny, szansę szybkieg rzwiązania wielu prblemów chrny śrdwiska i pprawy, jakści życia mieszkańców, przykładw pprzez mżliwść krzystania ze śrdków finanswych UE, z drugiej strny znacza kniecznść spełnienia wymagań wynikających z Traktatu Akcesyjneg raz siągania celów wspólntwej plityki eklgicznej. Zasady realizacji Plityki Eklgicznej Państwa zstały przyjęte, jak pdstawa realizacji pracwania niniejszeg dkumentu, jakim jest Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzelin. Nadrzędnym, strategicznym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn - gspdarczeg. Realizacja teg celu siągana będzie pprzez niezbędne działania rganizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie pstanwień Traktatu Akcesyjneg), twrzenie regulacji dtyczących zakresu krzystania ze śrdwiska i reglamentwania pzimu teg wykrzystania w najważniejszych bszarach chrny śrdwiska. Sejm pdjął uchwałę w sprawie "Plityki eklgicznej państwa w latach 2009-2012 z perspektywą d rku 2016". Plityka eklgiczna t dkument strategiczny, który przez kreślenie celów i prirytetów eklgicznych wskazuje kierunek działań kniecznych dla zapewnienia właściwej chrny śrdwisku naturalnemu. Wśród prirytetów plityki eklgicznej znajdują się także następujące działania: wspieranie platfrm technlgicznych i ekinnwacyjnści w chrnie śrdwiska, zwiększenie retencji wdy, pracwanie krajwej strategii chrny gleb, prmcja wykrzystania metanu z pkładu węgla, chrna atmsfery, chrna wód, gspdarka dpadami, mdernizacja systemu energetyczneg. Plityka eklgiczna państwa pdejmuje wyzwania, w tym dtyczące: realizacji załżeń dyrektywy unijnej CAFE, dtyczącej graniczenia emisji pyłów i kniecznści redukcji 75 % ładunku aztu i fsfru w czyszczanych ściekach kmunalnych, sprządzania map akustycznych dla wszystkich miast pwyżej 100 tysięcy mieszkańców i pracwania planów walki z hałasem, prac nad dkumentem dtyczącym nadzru nad chemikaliami dpuszcznymi na rynek, czyli wdrażaniu rzprządzenia REACH. 12

Ustawa Praw chrny śrdwiska w art. 13 stwierdza, że plityka eklgiczna państwa ma na celu stwrzenie warunków niezbędnych d realizacji chrny śrdwiska. We współczesnym świecie znacza t przede wszystkim, że plityka ta pwinna być elementem równważenia rzwju kraju i harmnizwania z celami chrny śrdwiska celów gspdarczych i spłecznych. Oznacza t także, że realizacja plityki eklgicznej państwa w craz większym stpniu pwinna dknywać się pprzez zmiany mdelu prdukcji i knsumpcji, zmniejszanie materiałchłnnści, wdchłnnści i energchłnnści gspdarki raz stswanie najlepszych dstępnych technik i dbrych praktyk gspdarwania, a dpier w dalszej klejnści pprzez typw chrnne, tradycyjne działania takie jak czyszczanie gazów dltwych i ścieków, unieszkdliwianie dpadów. Oznacza t również, że aspekty eklgiczne pwinny być bligatryjnie włączane d plityk sektrwych we wszystkich dziedzinach gspdarwania, a także d strategii i prgramów rzwju na szczeblu reginalnym i lkalnym. Nadrzędną wartścią w plityce eklgicznej państwa jest człwiek, c znacza, że zdrwie spłeczeństwa, kmfrt śrdwiska, w którym żyją i pracują ludzie, życie bywatela są głównym kryterium realizacji plityki eklgicznej na każdym szczeblu. Plityka eklgiczna państwa ma służyć zaspkjeniu rsnących ptrzeb człwieka. Widącą zasadą plityki eklgicznej państwa jest przyjęta w Knstytucji RP zasada zrównważneg rzwju, która uzyskała praw bywatelstwa wśród spłeczeństw świata w wyniku Knferencji Nardów Zjedncznych w Ri de Janeir w 1992 r. Isttą zrównważneg rzwju jest równrzędne traktwanie racji spłecznych, eknmicznych i eklgicznych. 1.3.2. Strategia Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg d 2020 Jednym z zadań ustaww nałżnych na samrząd wjewództwa jest prgramwanie rzwju reginalneg. Kluczwy dkument w tym zakresie stanwi strategia, która ma za zadanie kreślać kierunki działań wjewództwa raz stanwić punkt dniesienia dla sektrwych dkumentów prgramwych a także determinwać prcesy rzwjwe reginu. Strategia Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg d 2020 rku zstała uchwalna przez Sejmik Wjewództwa Dlnśląskieg w dniu 30 listpada 2005 rku. Celem Strategii - zgdnie z zapisami w niej zawartymi - jest wskazanie niezbędnych dla bszaru Wjewództwa Dlnśląskieg kierunków rzwju gspdarczeg i infrastrukturalneg. Dkument ten ma stanwić także narzędzie d pprawy warunków życia mieszkańców Dlneg Śląska, m.in. pprzez zwiększanie ich zaangażwania w realizację zadań publicznych, a tym samym zwiększanie pczucia dpwiedzialnści za harmnijny rzwój reginu. Charakteryzwany dkument wyznacza perspektywę rzwju d 2020 rku i w swjej knstrukcji uwzględnia następujące elementy: synteza diagnzy spłeczn gspdarczej reginu; analiza SWOT bilans strategiczny reginu; pis systemu wdrażania i ewaluacji Strategii; pis systemu mnitrwania realizacji Strategii; charakterystyka instrumentów finanswych i prawnych służących realizacji Strategii. Bilans strategiczny reginu wizja reginu sfrmułwana w Strategii : Dlny Śląsk eurpejskim reginem węzłwym. Cel nadrzędny: Pdniesienie pzimu życia mieszkańców Dlneg Śląska raz pprawa knkurencyjnści reginu przy respektwaniu zasad zrównważneg rzwju. Cel gspdarczy : Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Zbudwanie knkurencyjnej i innwacyjnej gspdarki Dlneg Śląska. Pdniesienie atrakcyjnści inwestycyjnej Dlneg Śląska. Budwa gspdarki partej na wiedzy (GOW). Wspieranie aktywnści gspdarczej na Dlnym Śląsku. Cel przestrzenny : Zwiększenie spójnści przestrzennej i infrastrukturalnej reginu raz jeg integracja z eurpejskimi bszarami wzrstu. Strategia w ramach tak kreślneg celu zakłada stymulwanie i umacnianie integracji przestrzennej raz infrastrukturalnej Dlneg Śląska z Plską i Unią Eurpejską a także wewnątrz 13

reginu raz, c ma szczególnie isttne znaczenie z punktu widzenia niniejszeg Prgramu..., aktywną chrnę wartści przyrdniczych i kulturwych raz kształtwanie śrdwiska przyrdniczeg Dlneg Śląska w parciu zasady ekrzwju. Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Prirytet 4: Prirytet 5: Pprawa spójnści przestrzennej reginu. Zrównważny rzwój bszarów wiejskich. Pprawa ładu przestrzenneg, harmnijnści struktur przestrzennych. Zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg spłeczeństwa i gspdarki. Zapewnienie bezpieczeństwa energetyczneg reginu. Cel spłeczny : Rzwijanie slidarnści spłecznej raz pstaw bywatelskich twórczych i twartych na świat. Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Prirytet 4: Prirytet 5: Integracja spłeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu spłecznemu. Umacnianie spłeczeństwa bywatelskieg, rzwój kultury. Pprawa jakści i efektywnści systemu edukacji i badań naukwych. Stałe pdnszenie stanu bezpieczeństwa i zdrwia mieszkańców wjewództwa. Aktywna plityka rynku pracy raz wzmcnienie rzwju zasbów ludzkich. 1.3.3. Prgram zrównważneg rzwju i chrny śrdwiska wjewództwa dlnśląskieg Uchwałą Sejmiku Wjewództwa Dlnśląskieg Nr XLIV/842/2002 z dnia 26 kwietnia 2002 rku w sprawie Prgramu chrny śrdwiska pd nazwą Prgram Zrównważneg Rzwju i Ochrny Śrdwiska dla Wjewództwa Dlnśląskieg przyjęt Prgram Ochrny Śrdwiska dla Dlneg Śląska. Długterminwy cel prgramu uwzględniający kierunki rzwjwe w reginie brzmi: Harmnijny, zrównważny rzwój wjewództwa, w którym wymagania chrny śrdwiska nie tylk mają isttny wpływ na przyszły charakter reginu, ale również wspierają jeg rzwój gspdarczy. Pwietrze atmsferyczne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pprawa jakści pwietrza atmsferyczneg. P.1. Dalsze graniczanie emisji z zakładów przemysłwych. P.2. Zmniejszenie zanieczyszczenia pwietrza pchdząceg ze źródeł niskiej emisji. P.3. Zmniejszenie zanieczyszczenia pwietrza pchdząceg ze źródeł kmunikacyjnych. P.4. Wzmcnienie współpracy międzynardwej w dziedzinie minimalizwania zanieczyszczeń transgranicznych. Hałas i wibracje Generalny cel strategiczny d rku 2015: Zmniejszenie uciążliwści hałasu. H.1. Zmniejszenie uciążliwści hałasu kmunikacyjneg. H.2. Zmniejszenie uciążliwści hałasu przemysłweg. Wdy pwierzchniwe i pdziemne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych i ich chrna. W.1. Uprządkwanie gspdarki wdn ściekwej (w szczególnści na terenach wiejskich). W.2. Zmniejszenie zużycia wdy. W.3. Ograniczenie zanieczyszczenia spwdwaneg niekntrlwanymi spływami pwierzchniwymi. W.4. Pdniesienie bezpieczeństwa przeciwpwdziweg. W.5. Zwiększenie małej retencji. W.6. Rzwój współpracy reginalnej na wdach granicznych. W.7. Ochrna zasbów wód pdziemnych. 14

Gspdarka dpadami Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ograniczenie negatywneg ddziaływania dpadów na śrdwisk. O.1. Uprządkwanie gspdarki dpadami przemysłwymi. O.2. Uprządkwanie gspdarki dpadami kmunalnymi. Gleby Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pdniesienie jakści gleb. G.1. Ograniczenie prcesu degradacji gleb. G.2. Rekultywacja gleb zdegradwanych. Surwce mineralne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie. S.1. Minimalizacja presji wywieranej na śrdwisk w prcesie wykrzystania surwców mineralnych. S.2. Zabezpieczenie złóż perspektywicznych i prgnstycznych. Walry przyrdnicze i krajbrazwe Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej. PK.1. Określenie zasbów przyrdniczych w wjewództwie. PK.2. Objęcie chrną bszarów wyskich walrach przyrdniczych. PK.3. Pdniesienie różnrdnści bilgicznej i krajbrazwej. PK.4. Pwiększenie zasbów leśnych i zapewnienie ich kmplekswej chrny. PK.5. Rzwój terenów zieleni w miastach i na terenach wiejskich. Nadzwyczajne zagrżenia śrdwiska Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ograniczenie wystąpień nadzwyczajnych zagrżeń śrdwiska. NZŚ.1. Pprawa bezpieczeństwa eklgiczneg związaneg z działalnścią prdukcyjną przedsiębirców. NZŚ.2. Zapewnienie bezpieczeństwa przewzu drgweg i klejweg materiałów niebezpiecznych. Edukacja eklgiczna Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pdniesienie świadmści eklgicznej w spłeczeństwie. E.1. Rzwój edukacji eklgicznej. Kmunikacja spłeczna Generalny cel strategiczny d rku 2015: Otwarta i dwustrnna kmunikacja pmiędzy wszystkimi strnami zaangażwanymi w chrnę śrdwiska. K.1. Rzwój kmunikacji spłecznej. Mnitring Generalny cel strategiczny d rku 2015: Uzyskanie pełnej infrmacji stanie śrdwiska. M.1. Dalszy rzwój mnitringu wszystkich elementów śrdwiska zgdnie z wymgami prawa plskieg i przepisami Unii Eurpejskiej. 15

1.3.4. Strategia Rzwju Pwiatu Strzelińskieg na lata 2008-2018 Głównym celem strategii jest wskazanie misji pwiatu, jak również ustalenie i przeanalizwanie prirytetów rzwjwych pwiatu. Knkretyzacja celów strategicznych raz peracyjnych, sfrmułwanych w strategii, pwinna znaleźć rzwinięcie w dalszych pracwaniach, tj. w prgramach rzwju lkalneg, dnwy wsi, strategiach sektrwych (zatrudnienia, światy, rzwju turystyki itp.) raz Wielletnim Planie Inwestycyjnym. Strategia Rzwju Pwiatu Strzelińskieg na lata 2008-2018 jest dkumentem, który mże być wykrzystany w prcesie ubiegania się dfinanswanie z funduszy strukturalnych Unii Eurpejskiej. Wskazan w nim cele strategiczne i peracyjne, które nawiązują m.in. d Strategii Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg i Strategii Rzwju Kraju. W swich działaniach przedstawiciele samrządu pwiatweg pwinni uwzględnić realizację głównych celów rzwju pwiatu z celami wynikającymi z nadrzędnych dkumentów strategicznych. Misja pwiatu: Pwiat Strzeliński bszar współpracy samrządów, które budują wspólntę samrządwą, partą na wiedzy i aktywnści jej człnków raz dążą d lkalnych realizacji zasady zrównważneg rzwju w gspdarce lkalnej, w której zaspkajane są ptrzeby mieszkańców. W ramach długkreswych celów strategicznych pwiatu wyróżnin trzy bszary strategiczne, mające kluczwe znaczenie dla rzwju pwiatu w najbliższej dekadzie: I. Bezpieczni i zdrwi mieszkańcy II. Wykształcna i aktywna spłecznść lkalna III. Wzmacnianie ptencjału spłeczn gspdarczeg pwiatu pprzez rzwój infrastruktury 1.3.5. Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Strzelińskieg W Prgramie chrny śrdwiska dla Pwiatu Strzelińskieg pracwaneg w maju 2003 rku zaprpnwan cele nadrzędne i cele szczegółwe zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA Cel nadrzędny: Ochrna wód pwierzchniwych i pdziemnych przed zanieczyszczeniem Cele szczegółwe na lata 2007-2015: Redukcja ilści ścieków nie czyszcznych Minimalizwanie pbru wdy Ograniczenie ilści zanieczyszczeń bszarwych Pprawa działań w dziedzinie chrny przeciwpwdziwej Odbudwa, mdernizacja i rzwój systemów małej retencji Ochrna zbirników i ujęć wód pdziemnych Ochrna zasbów wód pdziemnych OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEB Cel nadrzędny: Pdniesienie jakści gleb Cele szczegółwe na lata 2007-2015: Zmniejszenie degradacji związanej z działalnścią rlniczą Ograniczenie zanieczyszczenia metalami ciężkimi Zmniejszenie degradacji wynikającej z zakwaszenia gleb Stpniwa rekultywacja gleb zdegradwanych w wyniku działalnści przemysłwej i rlnej GEOLOGIA I GÓRNICTWO Cel nadrzędny: Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystanie Cele szczegółwe na lata 2007-2015: Ograniczenie sytuacji knfliktwych pwstających na styku przemysłu wydbywczeg i chrny śrdwiska Racjnalizacja wykrzystania zasbów mineralnych 16

Dalsza rekultywacja terenów zdegradwanych w wyniku działalnści wydbywczej OCHRONA POWIETRZA Cel nadrzędny: Pprawa jakści pwietrza atmsferyczneg Cele szczegółwe na lata 2007-2015: Zmniejszenie liczby zakładów przemysłwych emitujących nadmierną ilści zanieczyszczeń d pwietrza atmsferyczneg Stpniwa likwidacja źródeł niskiej emisji Sukcesywny wzrst wykrzystania alternatywnych źródeł energii Pprawa systemu dróg w pwiecie i płynnści ruchu Pprawa stanu techniczneg pjazdów ZASOBY PRZYRODNICZY, LASY I LEŚNICTWO Cel nadrzędny: Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej Cele szczegółwe na lata 2006-2015: Dkładne rzeznanie walrów przyrdniczych pwiatu Twrzenie frm chrninych Właściwe ukierunkwanie ruchu turystyczneg na bszarach chrninych Ograniczenie prcesu fragmentacji śrdwiska, zachwanie naturalnych eksystemów Ochrna gatunkwa rślin i zwierząt Zwiększanie lesistści i pprawa gspdarki leśnej (zwłaszcza w lasach prywatnych) Zwiększenie bszaru terenów zieleni 1.3.6. Strategia Rzwju Miasta i Gminy Strzelin Strategia rzwju Miasta i Gminy Strzelin zstała pracwana zgdnie z pwszechnie przyjętymi prcedurami. Kluczwy udział w wyznaczeniu celów strategicznych raz prgramów realizacyjnych miał specjalnie pwłany Kmitet Rzwju Lkalneg. Wszystkie elementy strategii były szerk knsultwane spłecznie. W wyniku siągnięteg kmprmisu wyznaczn misję Miasta i Gminy, cele strategiczne na najbliższych 15 lat raz wskazan spsby siągnięcia tych celów. Strategia Rzwju Miasta i Gminy zstała pracwana w parciu czteretapwą strukturę. W pierwszej klejnści wskazan misję Miasta i Gminy. Następnie, wyznaczn cztery cele strategiczne. Każdy cel pisan trzema prgramami. W statnim etapie, każdy prgram sfrmułwan jak dwa-trzy zadania szczegółwe. W efekcie pwstały 34 zadania realizacyjne, stanwiące główny element strategii. Misją Gminy Strzelin, jaka zstała wyznaczna w dkumencie jest: Strzelin Silny śrdek lkalny nastawiny na kmplekswą bsługę klicznych terenów rlniczych w zakresie handlu, rzemisła, usług i edukacji. Lkalne centrum przetwórstwa rln-spżywczeg silnie wpisane w rganizm gspdarczy Dlneg Śląska. Przed strategią działania na najbliższych 15 lat pstawin cztery pdstawwe cele strategiczne. Stpień ich siągnięcia będzie zarazem stpniem skuteczneg zrealizwania strategii. Cele strategiczne Strzelina d rku 2015 Zmniejszenie bezrbcia na terenie Gminy. Rzwój infrastruktury lkalnej i chrna śrdwiska. Rzwój sektra lkalnych małych i średnich przedsiębirstw (MSP). Rzwój i restrukturyzacja terenów wiejskich. Przyjmuje się, że wymienine cele są równie isttne. Strategia zstanie zrealizwana wyłącznie pd warunkiem siągnięcia wszystkich czterech celów. Każdy z celów strategicznych będzie siągnięty pprzez uruchmienie dpwiednich prgramów realizacyjnych. Przyjęt d realizacji następujące Prgramy realizacyjne: Przygtwanie systemu kształcenia zawdweg d czekiwań rynku pracy Stwrzenie dpwiednich warunków dla inwestrów Prmcja wbec inwestrów Rzwój infrastruktury technicznej 17

Rzwój infrastruktury spłecznej Wspieranie rzwju budwnictwa Preferencje w płatach i pdatkach System ułatwień dstępu d kapitału Wsparcie rganizacyjne Stymulwanie rzwju rynku rlneg Stymulwanie rzwju turystyki Rzwiązanie prblemu gspdarki wdnej i chrny śrdwiska Zadania peracyjne w latach 2000-2015 w Strzelinie realizwane będą następujące zadania peracyjne (szczegółwe): Utwrzenie rady pwiatwej kreślającej kierunki kształcenia Przeprwadzenie analiz zaptrzebwania na kadry Prwadzenie akcji infrmacyjnej wśród uczniów Stwrzenie zasbu gruntów inwestycyjnych i planów zagspdarwania przestrzenneg Przygtwanie ferty gruntów inwestycyjnych Stwrzenie systemu bsługi inwestra na pzimie UMiG Stwrzenie planu prmcji na 5 lat Stwrzenie prfesjnalnych materiałów prmcyjnych Stwrzenie bazy danych i rzesłanie materiałów prmcyjnych. Rzwiązanie prblemu zagspdarwania dpadów stałych Plan budwy i mdernizacji dróg Wprwadzenie knkursweg systemu finanswania kultury Wprwadzenie knkursweg systemu finanswania sprtu i rekreacji Wprwadzenie systemu dfinanswywania inicjatyw spłecznych Opracwanie strategii rzwju mieszkalnictwa Przygtwanie dpwiednich planów zagspdarwania przestrzenneg Uzbrajanie terenów pd budwnictw mieszkaniwe Analiza mżliwści budżetu Miasta w ciągu 5 lat Przygtwanie regulaminu stswania preferencji Analiza skutków stswania narzędzi - krekty Pwłanie instytucji rzwju lkalneg i wspierania MSP Stwrzenie funduszu pręczeń kredytwych Stwrzenie funduszu pżyczkweg dla firm mikr Stwrzenie bazy danych fert kperacyjnych Stwrzenie mechanizmów wspólnej prmcji Utwrzenie punktu dradztwa dla firm mikr System infrmacji rynkwej dla rlników Utwrzenie rynku hurtweg Stymulwanie kperacji wśród rlników (grupy prducenckie) Wyznaczenie szlaków turystycznych Prmcja walrów turystycznych i rekreacyjnych Edukacja agrturystyczna wśród mieszkańców Przygtwanie i wdrżenie planu budwy kanalizacji Rzwiązanie prblemu zapatrzenia upraw w wdę Strategia rzwju lkalneg t ustalenie knkretnych celów mżliwych d siągnięcia raz metd, jakie zastsuje się realizując ustalne cele. Strategia jest deklaracją przyszłeg stanu gminy, d któreg chce dążyć, który umżliwi realizację celów. Strategia rzwju stanwi pewną całść. Mżna 18

ją dzielić na zadania birąc pd uwagę, np. aspekt czasu, bezpśrednieg wyknawcy, jak również birąc pd uwagę rzwój w pszczególnych sferach: przestrzennej, spłecznej, gspdarczej, śrdwiska naturalneg, prawn-rganizacyjnej. Isttą strategii jest dknywanie wybrów. W strategii Strzelina wyznaczn takie zadania, które są niezbędne i wystarczające d siągnięcia wyznacznych celów. Są ne spójne i wlne d wewnętrznych sprzecznści. Pszczególne zadania realizacyjne zstały pgrupwane według sfer rzwju; rzwój przestrzenny Stwrzenie gruntów inwestycyjnych i planów zagspdarwania przestrzenneg Plan budwy i mdernizacji dróg Przygtwanie dpwiednich planów zagspdarwania przestrzenneg Uzbrjenie terenów pd budwnictw mieszkaniwe Rzwiązanie prblemu zapatrzenia upraw w wdę rzwój spłeczny Utwrzenie rady pwiatwej kreślającej kierunki kształcenia zadanie Przeprwadzenie analiz zaptrzebwania na kadry Prwadzenie akcji infrmacyjnej wśród uczniów Rzwiązanie prblemu zagspdarwania dpadów stałych Wprwadzenie knkursweg systemu finanswania kultury Wprwadzenie knkursweg systemu finanswania sprtu i rekreacji Wprwadzenie systemu dfinanswania inicjatyw spłecznych Opracwanie strategii rzwju mieszkalnictwa Przygtwanie i wdrżenie planu budwy kanalizacji rzwój gspdarczy Przygtwanie ferty gruntów inwestycyjnych Stwrzenie systemu bsługi inwestra na pzimie UMiG Stwrzenie planu prmcji na 5 lat Stwrzenie prfesjnalnych materiałów prmcyjnych Stwrzenie bazy danych i rzesłanie materiałów prmcyjnych Przygtwanie regulaminu stswania preferencji Pwłanie instytucji rzwju lkalneg i wspierania MSP Stwrzenie funduszu pręczeń kredytwych Stwrzenie funduszu pżyczkweg dla firm mikr Utwrzenie punktu dradztwa dla firm mikr Utwrzenie rynku hurtweg Stymulwanie kperacji wśród rlników (grupy prducenckie) Wytyczenie szlaków turystycznych Prmcja walrów turystycznych i rekreacyjnych Edukacja agrturystyczna wśród mieszkańców Rzwiązanie prblemu zapatrzenia upraw w wdę rzwój śrdwiska naturalneg Rzwiązanie prblemu zagspdarwania dpadów stałych Przygtwanie i wdrżenie planu budwy kanalizacji Rzwiązanie prblemu zapatrzenia upraw w wdę Rzwój prawn-rganizacyjny 19

Przeprwadzenie analiz zaptrzebwania na kadry Analiza mżliwści budżetu Miasta w ciągu 5 lat Przygtwanie regulaminu stswania preferencji Analiza skutków stswania narzędzi krekty Stwrzenie bazy danych fert kperacyjnych Stwrzenie mechanizmów wspólnej prmcji System infrmacji rynkwej dla rlników 1.3.7. Kierunki kształtwania i chrny śrdwiska przyrdniczeg kreślne w Studium uwarunkwań zagspdarwania przestrzenneg. W zakresie chrny śrdwiska Pstulwane utwrzenie bszarów chrninych: wprwadzenie zalesień w dlinie Oławy i Małej Ślęzy raz zadrzewień śródplnych w celu stwrzenia pwiązań eklgicznych pmiędzy bszarem chrnineg krajbrazu Wzgórza Strzelińskie" a prjektwanym parkiem krajbrazwym Dlina Odry II" bszar chrnineg krajbrazu Dlina Krynki" Karszówek W zakresie gspdarki wdnej Ochrna rzeki i zlewni Oławy, Małej Ślęzy i Krynki pprzez: pełną kanalizację bszaru gminy, uprządkwanie gspdarki związanej z utylizacją dpadów, graniczenie zanieczyszczeń związanych z prdukcją rlną (racjnalne stswanie śrdków chrny rślin i nawzów mineralnych), twrzenie bufrwych stref rślinnych na bszarach przyległych d rzek i zbirników wdnych. Dprwadzenie wód rzeki Oławy, Ślęży Małej i Krynki d l klasy czystści. Systemwa przebudwa i budwa wałów przeciwpwdziwych. Wprwadzenie zakazu zabudwy terenów zalewwych. Zakaz zabudwy raz twrzenia grdów działkwych między wałami i przy wałach pwdziwych wg wymgów prawa wdneg. Budwa nwych zbirników raz przystswanie nieczynnych zbirników wdnych dla ptrzeb retencji, rekreacji w parciu miejscwe plany zagspdarwania przestrzenneg. Kierunki kształtwania i chrny rlniczej przestrzeni prdukcyjnej. Ustalenia dtyczące chrninych stref prdukcji rlniczej. Wyznacza się na terenie gminy chrnine bszary prdukcji rlniczej, bejmujące tereny wyskich walrach glebwych. Przewiduje się dtwrzenie i mdernizacją urządzeń meliracyjnych raz działania mające na celu chrnę gleb przed erzją. Obszary te będą wyłączne z zainwestwania nierlniczeg. Dpuszczalne będą inwestycje mające na celu utrzymanie dbreg stanu techniczneg i mdernizację istniejących siedlisk rlniczych i biektów mieszkalnych raz pprawę ich ddziaływania na śrdwisk naturalne. Rzbudwa biektów i zmiana ich funkcji na inną niż rlnicza nie będzie dpuszczna. Istniejące biekty charakterze nierlniczym szczególnie niekrzystnym ddziaływaniu na śrdwisk należy dcelw likwidwać, a tereny zdegradwane rekultywwać. Główne cele średniterminwe raz krótkterminwe pdane w Prgramie Ochrny Śrdwiska i Planie Gspdarki Odpadami dla Gminy Strzelin są także zgdne z zadaniami sygnalizwanymi. 20

2. Cele, prirytety eklgiczne i pzimu celów długkreswych dla gminy Strzelin. Cele plityki eklgicznej Miasta i Gminy Strzelin przede wszystkim wynikają z: II Plityki Eklgicznej Państwa, Plityki Eklgicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą d rku 2016, Strategii Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg d 2020, Prgramu Zrównważneg Rzwju I Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Dlnśląskieg, Strategii Rzwju Pwiatu Strzelińskieg na lata 2008-2018, Prgram Ochrny Śrdwiska Dla Pwiatu Strzelińskieg raz Strategii Rzwju Miasta i Gminy Strzelin Za pdstawwy cel eklgiczny na bszarze Miasta i Gminy Strzelin przyjęt rzwój zapewniający pprawę warunków życia mieszkańców przy zachwaniu równwagi między aktywnścią gspdarczą, a śrdwiskiem przyrdnicz-kulturwym. Realizacja celu główneg jest mżliwa pd warunkiem przyjęcia jak pwszechnie bwiązującej zasady zrównważneg rzwju, identyfikacji kreślnych prirytetów chrny śrdwiska raz realizacji celów cząstkwych. Ocena aktualneg stanu śrdwiska na bszarze gminy i identyfikacja najważniejszych prblemów eklgicznych upważniają d stwierdzenia, że celami tymi są: 1. Ochrna biróżnrdnści raz kształtwanie i chrna systemu bszarów chrninych raz terenów zielnych. 2. Ochrna gleb przed degradacją raz rekultywacja terenów zdegradwanych i zdewastwanych. 3. Racjnalne gspdarwanie zasbami kpalin w zakresie ich rzpznania, wydbycia i rekultywacji terenów peksplatacyjnych. 4. Ograniczenie ryzyka wystąpienia zagrżeń śrdwiska spwdwanych przez ptencjalne źródła zagrżeń naturalnych dla chrny ludnści przed ich skutkami. 5. Ochrna wód przed zanieczyszczeniami pchdzącymi ze źródeł, kmunalnych, przemysłwych i rlniczych w celu siągnięcia właściwych standardów wód pwierzchniwych i pdziemnych. 6. Utrzymanie wartści stężeń pszczególnych zanieczyszczeń pwietrza na pzimie bwiązujących standardów. 7. Objęcie zrganizwanym systemem dbierania dpadów kmunalnych 100% mieszkańców gminy. 8. Eliminwanie i zmniejszanie skutków dla śrdwiska z tytułu awarii. 9. Zwiększenie rli planwania przestrzenneg w chrnie śrdwiska pprzez uszczegółwienie w planach zagspdarwania przestrzenneg wymagań chrny śrdwiska i gspdarki wdnej, w szczególnści wynikających z pracwań ekfizjgraficznych, prgnz ddziaływania na śrdwisk. 10. Pprawa klimatu akustyczneg na bszarach, gdzie zstały przekrczne wartści nrmatywne. 11. Utrzymywanie natężenia prmieniwania elektrmagnetyczneg niejnizująceg pniżej pzimów dpuszczalnych lub c najwyżej na tym samym pzimie. 12. Edukacja eklgiczna i kształtwanie właściwych pstaw mieszkańców gminy wbec śrdwiska naturalneg. Pnadt cena aktualneg stanu śrdwiska na bszarze gminy, analiza wytycznych z dkumentów krajwych, wjewódzkich i pwiatwych raz analiza wytycznych ze Strategii rzwju gminy dają pdstawę d stwierdzenia, że większść zagrżeń śrdwiska jest mżliwa d zminimalizwania, a nawet eliminacji, której warunkiem jest knsekwencja w realizacji Prgramu chrny śrdwiska. Stąd też pdstawwymi prirytetami eklgicznymi na bszarze gminy Strzelin są: całkwite uprządkwanie gspdarki wdn-ściekwej pprzez rzbudwę sieci kanalizacyjnych, graniczanie spływu zanieczyszczeń bszarwych, retencja wód, eliminacja źródeł zanieczyszczenia pwietrza atmsferyczneg, 21

eliminacja źródeł hałasu kmunikacyjneg i przemysłweg, wzbgacanie walrów estetycznych krajbrazu rlniczeg terenów wiejskich, chrna cennych przyrdnicz i krajbrazw terenów gminy, w szczególnści Wzgórz Strzelińskich raz Dliny Krynki, racjnalizacja wydbycia surwców naturalnych, zwiększenie rli planwania przestrzenneg w chrnie śrdwiska, edukacja eklgiczna spłeczeństwa gminy. Należy zauważyć, że nwelizacja ustawy Praw chrny śrdwiska przeprwadzna 26 kwietnia 2007 r. (ustawa zmianie ustawy Praw chrny śrdwiska raz niektórych innych ustaw - Dz.U. 2007 nr 88 pz. 587) wprwadziła bwiązek kreślenia w Plityce Eklgicznej Państwa raz prgramach chrny śrdwiska pzimów celów długterminwych, których mwa w (art. 14. ust. 1 pkt. 2a. ustawy Praw chrny śrdwiska - Dz.U.2001.62.627 ze zmianami). Należy zaznaczyć, że wraz z wprwadzeniem teg zapisu nie zdefiniwan pjęcia pzimu celów długterminwych raz spsby ich kreślania, dlateg na ptrzeby niniejszeg prgramu przyjęt, że pzimy celów długterminwych znaczają siągnięcie w perspektywie wielletniej kreślneg standardu (jakści) śrdwiska i pzimu redukcji zanieczyszczeń emitwanych d śrdwiska. Przy kreślaniu pzimów celów długkreswych, psiłkwan się celami długkreswymi w hryzncie czaswym d rku 2025 wynikającym z II Plityki Eklgicznej Państwa (łącznie z jej aktualizacjami) raz wskaźnikami limitów krajwych kreślnych w tym dkumencie, a także wskaźnikami zawartymi w dkumentach prgramwych i strategicznych różnych gałęzi gspdarki nardwej. Stąd też wzrując się na II Plityce Eklgicznej Państwa (wraz z aktualizacjami) raz plitykach sektrwych, ustaln dla Miasta i Gminy Strzelin następujące pzimy celów długkreswych w przewidzianych d siągnięcia w perspektywie d rku 2025: zmniejszenie wdchłnnści prdukcji 50% w stsunku d stanu w 1990 r., zmniejszenie zużycia wdy sektrze kmunalnym 30% w stsunku d 1990 r., zwiększenie minimum 100% retencji wdnej w stsunku d rku 1990 r., graniczenie materiałchłnnści prdukcji 50% w stsunku d 1990 r., graniczenie zużycia energii 50% w stsunku d 1990 r. i 20% w stsunku d 2000 r., pełna likwidacja zrzutów nieczyszcznych ścieków z miast i wsi, zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń dprwadzanych d wód pwierzchniwych w stsunku d stanu z 1990 r., z przemysłu 50%, z gspdarki kmunalnej 30% i ze spływu pwierzchniweg również 30%, graniczenie emisji pyłów 75%, dwutlenku siarki 56%, tlenków aztu 31%, ltnych związków rganicznych 4% i amniaku 8% w stsunku d stanu w 1990 r. ukształtwanie spójneg przestrzennie systemu bszarów chrninych pdlegających chrnie prawnej, bejmująceg minimum 40% pwierzchni gminy. zwiększenie lesistść gminy d pzimu nie mniej niż 15% jej pwierzchni. zwiększenie d c najmniej 20% udziału energii wytwrznej z dnawialnych źródeł energii w gólnym bilansie energetycznym gminy, graniczenie c najmniej 75% liczby mieszkańców gminy narażnych na pnadnrmatywny pzim hałasu, zmniejszenie ilści dpadów kmunalnych trafiających na składwiska dpadów d pzimu 50% w stsunku d dpadów wytwrznych w gspdarstwach dmwych. Knsekwentne realizwanie celów i prirytetów eklgicznych zapisanych w Prgramie chrny śrdwiska dla gminy Strzelin, przyczyni się d zminimalizwania, a nawet eliminacji większści zagrżeń śrdwiska raz siągnięcia wymaganych przepisami standardów jakści śrdwiska. 22