PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ

Transkrypt

1 . Załącznik d Uchwały Nr XXXII/245/2009 Rady Miejskiej w Strumieniu z dnia r. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ AKTUALIZACJA ZLECENIODAWCA: URZĄD MIEJSKI W STRUMIENIU ul. Rynek 4, Strumień tel. (0-33) , fax.: (0-33) sekretariat@um.strumien.pl, ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING, ul. Gleszwska 16/125, Bielsk-Biała tel./fax: (0-33) , km biur@ek-team.cm.pl, STRUMIEŃ, STYCZEŃ 2009

2 OPRACOWAŁ: Agnieszka Chylak, Andrzej Blarwski Tmasz Giza Pitr Kukla Knsultacja merytryczna: Janna Dzikń, Elżbieta Wrężlewicz, Osby i instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: 1. Gabriela Dziadek Kierwnik Referatu Gspdarki Nieruchmściami i Śrdwiska Urzędu Miejskieg w Strumieniu, 2. Rbert Mazgaj, Łukasz Mendrek - Referat Gspdarki Nieruchmściami i Śrdwiska Urzędu Miejskieg w Strumieniu 3. ENION S.A. Odział w Cieszynie raz Odział w Cieszynie, Energetyka Beskidzka, 4. Pitr Kawka, Grzegrz Halama - Wdciągi Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu, 5. Janusz Pasterny Pwiatwy Urząd Pracy w Cieszynie, 6. Bgdan Kasperek Dyrektr Biura Stwarzyszenia Rzwju i Współpracy Reginalnej Olza. Zdjęcia na kładce: 2

3 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP PODSTAWA OPRACOWANIA METODOLOGIA OPRACOWANIA, ZAWARTOŚD DOKUMENTU I JEGO PODSTAWY PRAWNE UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE POLITYKA EKOLOGICZNA PAOSTWA STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2004 ORAZ CELE DŁUGOTERMINOWE DO ROKU STRATEGIA ROZWOJU ŚLĄSKA CIESZYOSKIEGO NA LATA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU CIESZYOSKIEGO NA LATA STRATEGIA ROZWOJU GMINY STRUMIEO NA LATA OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY STRUMIEO POŁOŻENIE UKSZTAŁTOWANIE TERENU I BUDOWA GEOLOGICZNA KLIMAT OTOCZENIE SPOŁECZNO GOSPODARCZE TURYSTYKA I REKREACJA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI BIOTECHNOLOGIE I ORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE PODSUMOWANIE ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII MATERIAŁOCHŁONNOŚD, WODOCHŁONNOŚD, ENERGOCHŁONNOŚD I ODPADOWOŚD PRODUKCJI WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH PODSUMOWANIE KSZTAŁTOWANIE ZASOBÓW WODNYCH ORAZ OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SKUTKAMI SUSZY

4 5.4.1 OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SUSZĄ CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEOSTWA EKOLOGICZNEGO NA OBSZARZE GMINY STRUMIEO GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI GOSPODAROWANIE ODPADAMI NIESEGREGOWANE ODPADY KOMUNALNE ODPADY ZBIERANE SELEKTYWNIE OBIEKTY I INSTALACJE DO ODZYSKU LUB UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH PROGNOZA WYTWARZANIA ODPADÓW IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI POWAŻNE AWARIE CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO BEZPIECZEOSTWO CHEMICZNE CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO PODSUMOWANIE ODDZIAŁYWANIE HAŁASU CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH CHARAKTERYSTYKA I OCENA AKTUALNEGO STANU IDENTYFIKACJA POTRZEB CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2012 I DO ROKU HARMONOGRAM ZADAO WNIOSKI ANALIZA FINANSOWA NAKŁADY NA REALIZACJĘ ZADAO PROPONOWANY MONTAŻ FINANSOWY DLA ZADAO WŁASNYCH OCENA MOŻLIWOŚCI BUDŻETOWY WDROŻENIA ZADAO WŁASNYCH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACYJNE PROGRAMU MECHANIZMY PRAWNE KOMPETENCJE W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I BIORÓŻNORODNOŚCI

5 7.1.3 KOMPETENCJE W ZAKRESIE OCHRONY WÓD KOMPETENCJE W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA KOMPETENCJE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA I INNE AKTY NIEZBĘDNE DO REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA USTAWY ROZPORZĄDZENIA INNE AKTY PRAWNE OBOWIĄZUJĄCE DYREKTYWY W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DOSTĘP DO INFORMACJI, EDUKACJA EKOLOGICZNA, UDZIAŁ SPOŁECZEOSTWA POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘD INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH MONITORING I KONTROLA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘD ZAPISANYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEO MONITORING ŚRODOWISKA OCHRONA PRZYRODY I BIORÓŻNORODNOŚCI OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI OCHRONA POWIETRZA OCHRONA WÓD GOSPODAROWANIE ODPADAMI SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W GMINIE STRUMIEO SYSTEM EMAS REMAS

6 SPIS TABEL TABELA 1 STRUKTURA ILOŚCI OSÓB BEZROBOTNYCH W LATACH TABELA 2 LICZBA BEZROBOTNYCH W GMINIE STRUMIEO W LATACH WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA WEDŁUG STANU NA DZIEO 31 GRUDNIA DANEGO ROKU TABELA 3 POMNIKI PRZYRODY NA TERENIE GMINY STRUMIEO TABELA 4 PROPONOWANE FORMY OCHRONY PRZYRODY NA TERENIE GMINY STRUMIEO TABELA 5 OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W PUNKTACH MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO I OPERACYJNEGO W 2007 ROKU TABELA 6 OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH GZWP 347 W PUNKCIE MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO W 2006 I 2007 ROKU* TABELA 7 WYNIKI BADAO, W ZAKRESIE FIZYKO-CHEMICZNYM, Z SUW STRUMIEO, STAN NA DZIEO R TABELA 8 CHARAKTERYSTYKA SIECI WODOCIĄGOWEJ WODOCIĄGÓW ZIEMI CIESZYOSKIEJ W USTRONIU NA TERENIE GMINY STRUMIEO TABELA 9 STRUKTURA ZUŻYCIA WODY W GMINIE STRUMIEO TABELA 10 STRUKTURA ZUŻYCIA WODY W GMINIE STRUMIEO W ROZBICIU NA GOSPODARSTWA DOMOWE I POZOSTAŁYCH ODBIORCÓW TABELA 11 ZESTAWIENIE NAJWIĘKSZYCH ODBIORCÓW WODY W GMINIE STRUMIEO TABELA 12 CHARAKTERYSTYKA SIECI KANALIZACYJNEJ WODOCIĄGÓW ZIEMI CIESZYOSKIEJ W USTRONIU NA TERENIE GMINY STRUMIEO TABELA 13 CZYNNIKI METEOROLOGICZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY TABELA 14 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEO ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW GDY OKREŚLONY JEST MARGINES TOLERANCJI TABELA 15 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEO ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW GDY MARGINES TOLERANCJI NIE JEST OKREŚLONY TABELA 16 ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH INFRASTRUKTURY GAZOWNICZEJ, ILOŚCI ODBIORCÓW I ZUŻYCIA GAZU ZIEMNEGO W GMINIE STRUMIEO* TABELA 17 CHARAKTERYSTYKA POTRZEB CIEPLNYCH ODBIORCÓW KOTŁOWNI OSIEDLOWEJ W STRUMIENIU TABELA 18 ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH KOTŁOWNI OSIEDLOWEJ W STRUMIENIU TABELA 19 DANE DOTYCZĄCE SIECI CIEPŁOWNICZEJ I INNE PARAMETRY ZWIĄZANE ZE SPRZEDAŻĄ I WYTWARZANIEM CIEPŁA W KOTŁOWNI OSIEDLOWEJ W STRUMIENIU TABELA 20 EMISJA ZANIECZYSZCZEO W GMINIE STRUMIEO W 2007 ROKU TABELA 21 ROCZNA EMISJA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY STRUMIEO [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 22 ROCZNA EMISJA DWUTLENKU WĘGLA DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY STRUMIEO [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 23 ZESTAWIENIE ROCZNEJ EMISJI DWUTLENKU WĘGLA DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU Z NISKĄ I WYSOKĄ EMISJĄ NA TERENIE GMINY STRUMIEO [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 24 ŚREDNIE STĘŻENIE PYŁU ZAWIESZONEGO PM10 NA TERENIE MIASTA CIESZYN [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 25 ZESTAWIENIE ILOŚCI ZEBRANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] NA TERENIE GMINY STRUMIEO W OKRESIE ROK TABELA 26 ZESTAWIENIE ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] ZEBRANYCH SELEKTYWNIE NA TERENIE GMINY STRUMIEO W OKRESIE ROK TABELA 27 LICZBA LUDNOŚCI GMINY STRUMIEO W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM ROK TABELA 28 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY STRUMIEO W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM ROK TABELA 29 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO USTALANIA I KONTROLI WARUNKÓW KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA, W ODNIESIENIU DO JEDNEJ DOBY

7 TABELA 30 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO PROWADZENIA DŁUGOOKRESOWEJ POLITYKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM TABELA 31 NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJĘ ZADAO TABELA 32 PLAN WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAO WŁASNYCH TABELA 33STRUKTURA WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAO WŁASNYCH TABELA 34 PROPONOWANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZADAO WŁASNYCH OKREŚLONYCH W POŚ TABELA 35 STRUKTURA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZADAO WŁASNYCH TABELA 36 OCENA ZDOLNOŚCI FINANSOWEJ GMINY STRUMIEO SPIS RYSUNKÓW RYSUNEK 1 POŁOŻENIE GMINY STRUMIEO NA TLE POWIATU CIESZYOSKIEGO RYSUNEK 2 GMINA STRUMIEO RYSUNEK 3 LICZBA MIESZKAOCÓW GMINY STRUMIEO RYSUNEK 4 ILOŚD URODZEO, ZGONÓW I PRZYROST NATURALNY NA TERENIE GMINY STRUMIEO W LATACH RYSUNEK 5 SALDO MIGRACJI NA OBSZARZE GMINY STRUMIEO NA PRZESTRZENI LAT RYSUNEK 6 ZMIANY W ILOŚCI PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE GMINY STRUMIEO RYSUNEK 7 PRZEBIEG TRAS ROWEROWYCH NA TERENIE GMINY STRUMIEO RYSUNEK 8 UŻYTKOWANIE TERENÓW W GMINIE STRUMIEO RYSUNEK 9 POWIERZCHNIA (W HA) KLAS GLEB NA OBSZARZE GMINY STRUMIEO RYSUNEK 10 MAPA ZASIĘGU DZIAŁANIA RZGW W GLIWICACH RYSUNEK 11 LOKALIZACJA PUNKTÓW MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM RYSUNEK 12 LOKALIZACJA GŁÓWNYCH ZBIORNIKÓW WÓD PODZIEMNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM RYSUNEK 13 MAPA DYSPERSJI DLA DWUTLENKU SIARKI RYSUNEK 14 MAPA DYSPERSJI DLA PYŁU PM RYSUNEK 15 MAPA DYSPERSJI DLA TLENKÓW AZOTU RYSUNEK 16 MAPA DYSPERSJI DLA BENZENU RYSUNEK 17 MAPA REJONÓW DYSTRYBUCYJNYCH WCHODZĄCYCH W SKŁAD ENION S.A. ODDZIAŁ W BIELSKU BIAŁEJ BESKIDZKA ENERGETYKA RYSUNEK 18 PORÓWNANIE JEDNOSTKOWYCH KOSZTÓW OGRZEWANIA W ZALEŻNOŚCI OD UŻYWANEGO NOŚNIKA ENERGII (LIPIEC 2008) RYSUNEK 19 ZESTAWIENIE BUDYNKÓW I MIESZKAO NA TERENIE GMINY STRUMIEO POD WZGLĘDEM ICH OKRESU BUDOWY (STAN NA KONIEC 2007 ROKU) RYSUNEK 20 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW DLA CELÓW NA CELE GRZEWCZE ŁĄCZNE ZUŻYCIE W 2007R. 268 TJ RYSUNEK 21 STRUKTURA EMISJA ZANIECZYSZCZEO W GMINIE STRUMIEO W 2007 ROKU RYSUNEK 22 ROCZNA EMISJA WYBRANYCH SUBSTANCJI SZKODLIWYCH DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY STRUMIEO W 2007 ROKU RYSUNEK ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W CIESZYNIE W 2006 ROKU RYSUNEK ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W CIESZYNIE W 2007 ROKU RYSUNEK ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEO POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W CIESZYNIE W 2008 ROKU RYSUNEK LEGENDA DO POWYŻSZYCH RYSUNKÓW RYSUNEK 27 PRZEBIEG LINII KOLEJOWYCH PRZEZ TEREN GMINY STRUMIEO

8 1 Wstęp 1.1 Pdstawa pracwania Pdstawą pracwania jest umwa zawarta w dniu 25 marca 2008 rku między Ek Team Knsulting z Bielska Białej a Gminą Strumień na wyknanie pracy pt.: Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska i Planu Gspdarki Odpadami dla Gminy Strumień". Aktualizacja Planu Gspdarki Odpadami jest częścią integralną niniejszeg pracwania ale stanwi ddzielny dkument. Prgram pwstał również w parciu dane pchdzące z licznych źródeł są t przede wszystkim: 1. Opracwania udstępnine przez Gminę, a w szczególnści: Gminny Prgram usuwania wyrbów zawierających azbest, Prgram Ograniczenia Niskiej Emisji dla Gminy Strumień, Regulamin Utrzymania Czystści i Prządku na bszarze Gminy Strumień, Strategia Rzwju Gminy Strumień na lata , Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień, Plan Gspdarki Odpadami dla Gminy Strumień, Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg Gminy Strumień Plan Odnwy miejscwści Zbytków, Plan Odnwy miejscwści Zabłcie na lata , Plan Odnwy miejscwści Pruchna, Plan Odnwy miejscwści Strumień, 2. Dane zebrane przez zespół autrów Prgramu, 3. Opracwania i raprty takich instytucji jak m.in.: Ministerstw Ochrny Śrdwiska, Śląski Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska, 4. Materiały knferencyjne, 5. Literatura specjalistyczna. 1.2 Metdlgia pracwania, zawartść dkumentu i jeg pdstawy prawne Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień zstał pracwany zgdnie z zapisami ustawwymi Praw Ochrny Śrdwiska z dnia (Dz. U. Nr 62, pz. 627 z późn. zm.). jak narzędzie prwadzenia plityki eklgicznej w Gminie. Realizacja prgramu pwinna dprwadzić d pprawy stanu śrdwiska naturalneg, raz zapewnić skuteczne mechanizmy chrniące śrdwisk przed degradacją, a także stwrzyć warunki dla wdrżenia wymagań prawa. Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień sprządzny zstał w 2005 rku przez Główny Instytut Górnictwa w Katwicach we współpracy z Gminą Strumień i przyjęty dnia 29 marca 2005 rku Uchwałą Rady Miejskiej w Strumieniu (U c h w a ł a Nr XXXII/235/2005 w sprawie: Prgramu Ochrny Śrdwiska i Planu Gspdarki Odpadami ) jak realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Praw Ochrny Śrdwiska (Dz. U. nr 62, pz. 627, z późniejszymi zmianami), która w rzdziale III Plityka eklgiczna raz Prgramy Ochrny Śrdwiska art. 17 wprwadza bwiązek pracwania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu krajwym, wjewódzkim, pwiatwym i gminnym. Ustawa nie kreśla sztywnych ram prgramu chrny śrdwiska, zwraca jednak uwagę (art. 17 pkt. 1), by uwzględniał n pewne elementy kreślne w art. 14 wynikające z plityki eklgicznej państwa: cele eklgiczne; prirytety eklgiczne; pzimy celów długterminwych; rdzaj i harmngram działań preklgicznych; śrdki niezbędne d siągnięcia celów, w tym mechanizmy prawn eknmiczne i śrdki finanswe. 8

9 Szczegółwy zakres, spsób raz frma sprządzania Prgramu Ochrny Śrdwiska (POŚ) jest zgdny z przyjętymi 21 grudnia 2002 rku przez Ministerstw Śrdwiska Wytycznymi d sprządzania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu reginalnym i lkalnym. Wytyczne mają charakter ramwy i mgą być wykrzystane jak materiał pmcniczy przy sprządzaniu prgramów chrny śrdwiska. Dkument ten pdkreśla, że struktura wjewódzkich pwiatwych i gminnych prgramów chrny śrdwiska pwinna nawiązywać d struktury Plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień pracwana zstała z uwzględnieniem układu strukturalneg Wytycznych... i zawiera między innymi elementy takie jak: racjnalne użytkwanie zasbów naturalnych, pprawa jakści śrdwiska, narzędzia i instrumenty realizacji prgramu, harmngram realizacji i nakłady na realizację prgramu, kntrla realizacji prgramu. Niniejsza aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska zstała pracwana ze względu na t, iż mija ustawwy termin wyknania aktualizacji raz ze względu na wprwadzne zmiany w prawdawstwie. Nawiązując d układu i zawartści Plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata niniejsze pracwanie zawiera takie elementy jak: OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Ochrna przyrdy i krajbrazu Ochrna i zrównważny rzwój lasów Ochrna pwierzchni ziemi Ochrna zasbów kpalin i wód pdziemnych Bitechnlgie i rganizmy genetycznie zmdyfikwane ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII Materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji Wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych Kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO Jakść wód Zanieczyszczenie pwietrza Gspdarka dpadami Substancje chemiczne w śrdwisku Pważne awarie przemysłwe Oddziaływanie hałasu Oddziaływanie pól elektrmagnetycznych Struktura Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień bejmuje: 1. Omówienie kierunków chrny śrdwiska w Gminie w dniesieniu d racjnalneg użytkwania zasbów naturalnych w tym racjnalneg użytkwania lasów i zasbów przyrdniczych, gspdarki wdnej, gspdarki dpadami, chrny gleb, chrny pwietrza, chrny przed hałasem, chrny przed szkdliwym ddziaływaniem pól elektrmagnetycznych z pdaniem ich stanu aktualneg, 2. Ocenę stanu wyjściweg i stanu dcelweg umżliwiając tym samym identyfikację ptrzeb w tym zakresie. Stan dcelwy zstanie siągnięty p zrealizwaniu zaprpnwanych zadań stanwiących zarówn zadania Gminy, pwiatu rybnickieg, a także instytucji i pdmitów działających na analizwanym terenie. Dwdów siągania stanu dcelweg dstarczać będzie cena efektów działalnści śrdwiskwej, dknywana kresw (według ustawy c 2 lata). Całść działań preklgicznych zamyka pdsumwanie i wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb Gminy. 9

10 Dla każdeg kierunku działań utwrzny zstał harmngram realizacji zadań. Zawiera n wykaz zadań Gminy z pdziałem na zadania własne czyli finanswane w większści ze śrdków własnych i krdynwane czyli takie, które realizwane są na terenie Gminy nie kniecznie ze śrdków gminnych. Zadania te są realizwane częst bez udziału Gminy przez przedsiębirstwa, instytucje czy mieszkańców. Harmngram kreśla termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania, planwane efekty eklgiczne raz planwane szacunkwe kszty przedsięwzięć. Pmagają ne w realizacji całści zamierzeń inwestycyjnych Gminy, a także dążenie d graniczenia negatywneg wpływu na śrdwisk źródeł zanieczyszczeń, chrnę i rzwój walrów śrdwiska raz racjnalne gspdarwanie z uwzględnieniem kniecznści chrny śrdwiska. Prgram Ochrny Śrdwiska zawiera również mówienie uwarunkwań finanswych Gminy. Na pdstawie budżetów Gminy z statnich lat i planu budżetu na rk bieżący 2008 i szacunkwych ksztów zaprpnwanych zadań nakreśln gólną sytuację finanswą, przeprwadzn prgnzę budżetwą raz przeanalizwan mżliwści Gminy w zakresie realizacji wszystkich zadań. Dzięki tej analizie wiadm jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i należy się starać ich pzyskanie. W zakresie tej części pracwania przedstawin również ptencjalne źródła dfinanswania na realizację pszczególnych zadań śrdwiskwych. 2 Uwarunkwanie zewnętrzne 2.1 Plityka eklgiczna państwa Plityka Eklgiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata kreślając kierunki plityki eklgicznej na lata raz , należy traktwać jak wypełnienie bwiązku aktualizacji.plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata ", a więc dniesienia jej celów i niezbędnych działań d aktualnej sytuacji spłeczn-gspdarczej raz stanu śrdwiska. Ptrzeba tej aktualizacji wynikała też z uzyskania przez Plskę człnkstwa w Unii Eurpejskiej. Stwarza t, z jednej strny, szansę szybkieg rzwiązania wielu prblemów chrny śrdwiska i pprawy jakści życia mieszkańców, przykładw pprzez mżliwść krzystania ze śrdków finanswych UE, z drugiej strny znacza kniecznść spełnienia wymagań wynikających z Traktatu Akcesyjneg raz siągania celów wspólntwej plityki eklgicznej. i Zasady realizacji Plityki Eklgicznej Państwa zstały przyjęte, jak pdstawa realizacji pracwania niniejszeg dkumentu jakim jest Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień. Nadrzędnym, strategicznym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn - gspdarczeg. Realizacja teg celu siągana będzie pprzez niezbędne działania rganizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie pstanwień Traktatu Akcesyjneg), twrzenie regulacji dtyczących zakresu krzystania ze śrdwiska i reglamentwania pzimu teg wykrzystania w najważniejszych bszarach chrny śrdwiska. Stąd celami realizacyjnymi Plityki eklgicznej są: wzmacnianie systemu zarządzania chrną śrdwiska, chrna dziedzictwa przyrdniczeg i racjnalne wykrzystanie zasbów przyrdy, zrównważne wykrzystanie materiałów, wdy i energii, dalsza pprawa jakści śrdwiska i bezpieczeństwa eklgiczneg dla chrny zdrwia mieszkańców Plski, chrna klimatu. Ustawa Praw chrny śrdwiska w art. 13 stwierdza, że plityka eklgiczna państwa ma na celu stwrzenie warunków niezbędnych d realizacji chrny śrdwiska. We współczesnym świecie znacza t przede wszystkim, że plityka ta pwinna być elementem równważenia rzwju kraju i harmnizwania z celami chrny śrdwiska celów gspdarczych i spłecznych. Oznacza t także, że realizacja plityki eklgicznej państwa w craz większym stpniu pwinna dknywać się pprzez zmiany mdelu prdukcji i knsumpcji, zmniejszanie materiałchłnnści, wdchłnnści i energchłnnści gspdarki raz stswanie najlepszych dstępnych technik i dbrych praktyk 10

11 gspdarwania, a dpier w dalszej klejnści pprzez typw chrnne, tradycyjne działania takie jak czyszczanie gazów dltwych i ścieków, unieszkdliwianie dpadów. Oznacza t również, że aspekty eklgiczne pwinny być bligatryjnie włączane d plityk sektrwych we wszystkich dziedzinach gspdarwania, a także d strategii i prgramów rzwju na szczeblu reginalnym i lkalnym. Nadrzędną wartścią w plityce eklgicznej państwa jest człwiek, c znacza, że zdrwie spłeczeństwa, kmfrt śrdwiska, w którym żyją i pracują ludzie, życie bywatela są głównym kryterium realizacji plityki eklgicznej na każdym szczeblu. Plityka eklgiczna państwa ma służyć zaspkjeniu rsnących ptrzeb człwieka. Widącą zasadą plityki eklgicznej państwa jest przyjęta w Knstytucji RP zasada zrównważneg rzwju, która uzyskała praw bywatelstwa wśród spłeczeństw świata w wyniku Knferencji Nardów Zjedncznych w Ri de Janeir w 1992 r. Isttą zrównważneg rzwju jest równrzędne traktwanie racji spłecznych, eknmicznych i eklgicznych. 2.2 Strategia rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata pwstała w wyniku przeprwadzenia aktualizacji Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata Jedną z pdstawwych przesłanek aktualizacji był pjawienie się kilku strategicznych dkumentów szczebla unijneg i krajweg. W wyniku aktualizacji pwstał dkument uprszcznej strukturze, przejrzysty, wykrzystujący dświadczenia mininych lat, uwzględniający zmiany uwarunkwań, które zaszły w tczeniu, w tym przede wszystkim przystąpienie Plski d Unii Eurpejskiej Sejmik Wjewództwa Śląskieg Uchwałą z dnia 4 lipca 2005 nr II/37/6/2005 przyjął Strategię Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata , dkument ten jest aktualizacją przyjętej we wrześniu 2000 Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata W ramach 3 pól strategicznych, dla których przeprwadzn analizę SWOT, zidentyfikwan p 2 prirytety dziedzinwe: w plu Zasby ludzkie, równść szans i zagadnienia spłeczne wyznaczn: prirytet: edukacja, kultura, mbilnść i aktywizacja zasbów ludzkich, prirytet: integracja spłeczna, bezpieczeństw i zdrwie, w plu Gspdarka, innwacyjnść i inne ramwe uwarunkwania wyznaczn: prirytet: restrukturyzacja i rzwój gspdarki, prirytet: innwacje, technlgie, działalnść B+R, w plu Infrastruktura, aspekty przestrzenne, śrdwisk wyznaczn: prirytet: chrna i kształtwanie śrdwiska raz przestrzeni, prirytet: transprt, kmunikacja i infrmacja, W ramach celu strategiczneg IV: Pprawa jakści śrdwiska naturalneg i kulturweg raz zwiększenie atrakcyjnści przestrzeni wyznaczn kierunki działań: Wspieranie rzwju bszarów metrplitalnych Zagspdarwanie centrów miast raz zdegradwanych dzielnic Rewitalizacja terenów zdegradwanych Kształtwanie śrdków wiejskich Uprządkwanie i wdrżenie systemu gspdarki dpadami Utwrzenie systemu kształtwania i wykrzystania zasbów wdnych Plepszenie jakści pwietrza Ochrna przed hałasem 11

12 2.3 Prgram Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 2004 raz cele długterminwe d rku 2015 W Prgramie chrny śrdwiska wjewództwa śląskieg d rku 2004 raz cele długterminwe d rku 2015 zaprpnwan cele zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: Ochrna zasbów wdnych Cel długterminwy d 2015 rku Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych raz chrna jakści wód pdziemnych i racjnalizacja ich wykrzystania. Ochrna pwietrza atmsferyczneg Cel długterminwy d 2015 rku Plepszenie jakści pwietrza atmsferyczneg, a przyjęte kierunki działań t: redukcja niskiej emisji, zintegrwanie i rzbudwa systemu ciepłwniczeg reginu, prmcja wykrzystania alternatywnych źródeł energii cieplnej Ochrna przed hałasem Cel długterminwy d 2015 rku Zmniejszenie uciążliwści hałasu dla mieszkańców i śrdwiska pprzez bniżenie jeg natężenia d pzimu bwiązujących standardów. Mżna t siągnąć pprzez: eliminacje czynnści pwdujących hałas, stswanie rzwiązań technicznych i rganizacyjnych zapbiegających pwstawaniu lub przenikaniu hałasu d śrdwiska, a także śrdków zmniejszających pzim hałasu. Ochrna przed niejnizującym prmieniwaniem elektrmagnetycznym Cel długterminwy d 2015 rku Kntrla i graniczenie emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska. Mżna t siągnąć pprzez: wprwadzenie d miejscwych planów zagspdarwania przestrzenneg zapisów pświęcnych chrnie przed prmieniwaniem z wyznaczeniem stref graniczneg użytkwania m.in. wkół urządzeń elektrenergetycznych, radikmunikacyjnych i radilkacyjnych gdzie jest rejestrwane przekrczenie dpuszczalnych pzimów prmieniwania niejnizująceg. Pdstawwym działaniem będzie prwadzenie badań, które pzwlą na cenę skali zagrżenia prmieniwaniem. Zapbieganie awarim przemysłwym Cel długterminwy d 2015 rku Eliminwanie i zmniejszanie skutków dla śrdwiska z tytułu awarii przemysłwych. Zgdnie z prawem chrny śrdwiska, większść bwiązków wyknawczych spada na prwadzących dany zakład. I tak: w dniesieniu d zakładów dużym ryzyku wystąpienia awarii - bwiązek psiadania raprtu bezpieczeństwie i wewnętrzneg planu peracyjneg, bwiązek dstarczenia Kmendantwi Wjewódzkiemu Państwwej Straży Pżarnej infrmacji niezbędnych d pracwania zewnętrzneg planu peracyjnratwniczeg, w dniesieniu d zakładów zwiększnym i dużym ryzyku wystąpienia awarii bwiązek pracwania prgramu zapbiegania awarim" Gspdarka dpadami Cel długterminwy d 2015 rku Minimalizacja ilści pwstających dpadów, wzrst wtórneg wykrzystania i bezpieczne składwanie pzstałych dpadów. Cel ten będzie realizwany pprzez działania ukierunkwane na: uprządkwanie brtu dpadami i stwrzenie warunków dla ich bezpieczneg unieszkdliwiania, stwrzenie infrastruktury recyklingu dpadów, usuwanie dpadów niebezpiecznych z terenów bjętych chrną wód, 12

13 utwrzenie systemu pnadgminnych wysypisk kmunalnych z pełnym wypsażeniem w instalacje segregacji dpadów, wzmcnienie i rzbudwę reginalneg mnitringu wytwarzania, unieszkdliwiania i składwania dpadów niebezpiecznych, likwidację składwisk dpadów niebezpiecznych i stwrzenie systemu bieżącej utylizacji dpadów, stwrzenie reginalneg systemu stacji przeładunkwych dpadów i technlgicznych instalacji utylizacji dpadów Tereny pprzemysłwe Cel długterminwy, d rku 2015 Przekształcenie terenów pprzemysłwych i zdegradwanych wjewództwa śląskieg. likwidacja negatywnych skutków dawnej działalnści przemysłwej zagadnienia rewitalizacji terenów pprzemysłwych i pgórniczych. Ochrna pwierzchni ziemi i gleb Cel długterminwy, d 2015 rku Racjnalne wykrzystanie zasbów glebwych, zwłaszcza w ujęciu długkreswym, pwinn plegać na: zagspdarwaniu gleb w spsób, który dpwiada w pełni ich przyrdniczym walrm i klasie bnitacji, lepszym dstswaniu d naturalneg, bilgiczneg ptencjału gleb, frmy ich zagspdarwania raz kierunków i intensywnści prdukcji, zmniejszeniu skali graniczeń, jakie dla ptymalneg wykrzystania bilgiczneg ptencjału gleb stwarzają prcesy degradacji spwdwanej imisją zanieczyszczeń, erzją raz niewłaściwą agrtechniką, dpwiedniej zmianie struktury upraw, na glebach zanieczyszcznych substancjami niebezpiecznymi dla zdrwia. Ochrna zasbów kpalin Cel długterminwy, d 2015 rku Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie w krdynacji z planami rzwju reginu. Na terenie wjewództwa śląskieg niezbędne są: likwidacja wyrbisk górniczych p eksplatacji łupków karbńskich, zagspdarwanie wyrbisk dkrywkwych p eksplatacji piasku i żwiru, w zależnści d charakteru wyrbiska, w kierunku wdnym lub leśnym, preferwanie wydbycia pdziemneg z pdsadzaniem wyrbisk, dla graniczenia skali siadań terenu rekultywacja terenów siadań spwdwanych pdziemną eksplatacją. Ochrna przyrdy Cel długterminwy d 2015 rku Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej (genetycznej gatunkwej i siedliskwej) i krajbrazwej raz wzrst lesistści wjewództwa i chrna lasów. Pdstawą stwrzenia warunków d racjnalneg zarządzania chrną przyrdy będzie: wdrżenie systemu mnitringu stanu przyrdy, pracwanie i wdrżenie systemu infrmacji biektach i bszarach szczególnie chrninych. 2.4 Strategia Rzwju Śląska Cieszyńskieg na lata Strategia Rzwju Śląska Cieszyńskieg i dkument, jakim jest Strategia Rzwju Pwiatu Cieszyńskieg, stanwią jedną całść. Jest t rzległy dkument strategiczny, w którym zawart misje dla Śląska Cieszyńskieg: Śląsk cieszyński, pielęgnując dziedzictw Kulturwe tej ziemi, dba edukację i kulturę, Jak fundamenty dalszeg rzwju, a zachwując Wyjątkwą atrakcyjnść inwestycyjną pdnsi Standardy w chrnie śrdwiska raz piece Zdrwtnej i spłecznej. 13

14 Strategia zawiera również wiele celów gólnych i szczegółwych wraz z przedsięwzięciami i zadaniami jakie należy zrealizwać by siągnąć cele główne.pniżej przedstawin cele i działania, które dtyczą chrny śrdwiska: CEL STRATEGICZNY 1: Pprawa jakści życia mieszkańców śląska cieszyńskieg, szczególnie w zakresie chrny zdrwia. Zwiększanie atrakcyjnści śląska cieszyńskieg jak miejsca siedlania się i lkwania inwestycji. CEL OPERACYJNY 1.1. Rzbudwa infrastruktury technicznej Regulacja ptków i rzek Budwa zbirników małej retencji z zachwaniem życia bilgiczneg, w tym hdwli pstrąga Rzbudwa sieci wdciągów publicznych, kanalizacji i budwa lkalnych czyszczalni ścieków z zachwaniem mżliwści wykrzystania infrastruktury w układzie międzygminnym Stwrzenie w gminach (pwiecie) systemu dfinanswania budwy przydmwych czyszczalni ścieków z wykrzystaniem wzru Cieszyńskieg Gminneg Funduszu Ochrny Śrdwiska CEL OPERACYJNY 1.2. Pdniesienie świadmści eklgicznej mieszkańców Pwiatu Cieszyńskieg kształtwanie pstaw preklgicznych Dsknalenie nauczycieli z zakresu edukacji eklgicznej Przygtwanie prgramu szklneg z zakresu chrny śrdwiska bazująceg na dbrych przykładach z pwiatu cieszyńskieg, w tym rganizacja warsztatów eklgicznych w szkłach CEL OPERACYJNY 1.4. Współdziałanie gmin i pwiatu celem pracwania prcedur działań preklgicznych Pwłanie Frum Eklgiczneg, działająceg przy Związku Kmunalnym Ziemi Cieszyńskiej celem pracwywania m.in.: Biuletynu Eklgiczneg Pwiatu Cieszyńskieg raz utwrzenia strny internetwej zajmującej się tematyką śrdwiska naturalneg w Pwiecie Cieszyńskim 2.5 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata zstał pracwany w rku 2003, i przyjęty Uchwałą nr XIV/128/03 Rady Pwiatu Cieszyńskieg w dniu 29 grudnia 2003 rku w 2007 rku wyknan Raprt z realizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska. W Prgramie chrny śrdwiska dla Pwiatu Cieszyńskieg na lata pgrupwan zadania według następujących dziedzin: Pprawa jakści pwietrza atmsferyczneg, Racjnalna gspdarka wdna, Pprawa jakści gleb, chrna pwierzchni i kpalin, Zmniejszenie uciążliwści hałasu, Zachwanie i wzbgacanie walrów przyrdniczych, Racjnalna gspdarka dpadami, Zagspdarwanie terenów zdegradwanych, Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrżenim śrdwiska, Edukacja eklgiczna. Dziedziny te stanwią grupę celów głównych. Każdy z nich zawiera części składwe w pstaci prirytetów: Ograniczenie niskiej emisji, Minimalizacja uciążliwści d transprtu kłweg, Ochrna przed prmieniwaniem elektrmagnetycznym i radiaktywnym, Ograniczenie emisji przemysłwych (niska i wyska), Ochrna przeciwpwdziwa, Realizacja kmplekswych inwestycji w dziedzinie gspdarki wdn-ściekwej (graniczenie zrzutów nieczyszcznych ścieków d cieków i zbirników), Pprawa jakści wdy pitnej, 14

15 Regulacja stsunków wdnych na terenie gminy, Ochrna wierzchniej warstwy gleb, Przywrócenie wartści użytkwych gleb, Racjnalna gspdarka rlna, Racjnalna gspdarka kpalinami, Ograniczenie emisji hałasu przemysłweg i pchdząceg d ciągów kmunikacyjnych, Ograniczenie emisji hałasu z innych źródeł (punktwych), Ochrna i renaturalizacja eksystemów, Ochrna elementów przyrdy żywinej i nieżywinej, Zwiększenie pwierzchni bilgicznie czynnych, Likwidacja dzikich składwisk dpadów, Rzwój selektywnej zbiórki dpadów, Ograniczenie ilści dpadów bidegradwalnych w strumieniu dpadów kmunalnych, Wdrażanie systemu gspdarki dpadami niebezpiecznymi, Gspdarka dpadami przemysłwymi z zakładów zlkalizwanych na terenie gminy, Budwa gminneg Punktu Gspdarki Odpadami, Rekultywacja terenów pprzemysłwych, Twrzenie parków, terenów zielnych i miejsc wypczynkw-rekreacyjnych, Inne mżliwści zagspdarwania terenów pprzemysłwych, Awarie w zakładach pracy, Klizje drgwe, pżary, pwdzie, Prwadzenie zajęć dydaktycznych w szkłach, Organizacja pzaszklnych śrdków i elementów edukacji eklgicznej. Każdy z wyżej wymieninych prirytetów pwinien zawierać zadania szczegółwe w pdziale na zadania własne i krdynwane. 2.6 Strategia Rzwju Gminy Strumień na lata Strategia Rzwju Gminy Strumień na lata zstała pracwana w 2006 rku i przyjęta uchwałą Rady Miejskiej w Strumieniu nr XLV/315/2006z dnia 27 kwietnia 2006 rku. W Strategii Rzwju Gminy Strumień na lata wyznaczn misję gminy: Atrakcyjne i bezpieczne miejsce, gdzie tlerancyjna spłecznść jest silnie przywiązana d lkalnych, cieszyńskich tradycji, identyfikuje się ze swym miejscem zamieszkania i dąży d budwy "strumieńskiej" spłecznści, która wraz z władzami gminy rzwija w spsób zrównważny działalnść rlniczą, przedsiębirczść raz kreuje gminę jak atrakcyjne miejsce zamieszkania, pracy, rekreacji i wypczynku. W Strategii wyznaczn cztery dmeny, dmena nr 2 t Gspdarka kmunalna i chrna śrdwiska. W zakresie celu strategiczneg nr 1 Ochrna śrdwiska naturalneg naznaczn: Cel peracyjny 1.1: Objęcie kanalizacją całej gminy (budwa kanalizacji i czyszczalni ścieków). Zadania i prjekty: Pełne dciążenie i mdernizacja czyszczalni ścieków w Strumieniu. Uszczelnienie istniejącej sieci kanalizacyjnej. Budwa systemu kanalizacji rzdzielczej wraz z czyszczalnią ścieków dla słectw: Drgmyśl i Pruchna. Wspieranie instalwania przydmwych czyszczalni ścieków dla indywidualnych gspdarstw na bszarach nie bjętych budwą kanalizacji sanitarnej. Budwa lkalnych czyszczalni ścieków wraz z kanalizacją w słectwach: Bąków, Zabłcie i Zbytków. Cel peracyjny 1.2: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń. 15

16 Zadania i prjekty: Mdernizacja ciepłwni. Rzbudwa sieci ciepłwniczej z wykrzystaniem rezerw istniejącej ciepłwni w Strumieniu. Realizacja Gminneg prgramu w zakresie graniczenia niskiej emisji. Wspieranie w skali Pwiatu Cieszyńskieg systemu zachęt dla przedsięwzięć wykrzystujących dnawialne źródła energii. Cel peracyjny 1.3: Kmplekswe rzwiązanie gspdarki dpadami. Zadania i prjekty: Rzwój selektywnej zbiórki dpadów. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci. Cel peracyjny 1.4: Ochrna wód, gleb i terenów zielnych. Zadania i prjekty: Opracwanie prgramu chrny przeciwpwdziwej z uwzględnieniem wałów przeciwpwdziwych. Pprawa jakści wdy pitnej. Regulacja stsunków wdnych na terenie gminy (meliracja spółki wdne). Racjnalna gspdarka rlna. Ochrna wierzchniej warstwy gleb. Racjnalna gspdarka kpalinami. Cel peracyjny 1.5: Pdnszenie świadmści eklgicznej mieszkańców gminy. Zadania i prjekty: Prwadzenie zajęć dydaktycznych w zakresie edukacji eklgicznej. Organizacja pzaszklnych śrdków edukacji eklgicznej. W zakresie dmeny nr 3: Rzwój gspdarczy wyznaczn cele strategiczne i cele peracyjne: Cel strategiczny 2: Wykrzystanie zasbów naturalnych Cel peracyjny 2.1: Rzeznanie zasbów naturalnych i ich prmcja. Zadania i prjekty: Opracwanie i publikwanie udkumentwanych zasbów naturalnych. Cel peracyjny 2.2: Właściwa eksplatacja istniejących zasbów. Zadania i prjekty: Opracwanie i wdrżenie kncepcji wykrzystania zasbów naturalnych z zachwaniem walrów przyrdniczych i krajbrazwych. Cel strategiczny 3: Rzwój rlnictwa Cel peracyjny 3.1: Utrzymanie wyskieg pzimu prdukcji w gspdarstwach rlnych. Zadania i prjekty: Szerki dstęp d infrmacji zasadach gspdarki rlnej w ramach Unii Eurpejskiej. Cel peracyjny 3.2: Prmcja gspdarstw eklgicznych i agrturystycznych Zadania i prjekty: Wspieranie inicjatyw mających na celu prdukcję zdrwej żywnści Infrmacja i dradztw dtyczące warunków rentwnści teg typu gspdarstw Uruchmienie na terenie Gminy zakładów przetwórstwa rln-spżywczeg w parciu miejscwą prdukcje rlną. 16

17 3 Ogólna charakterystyka gminy Strumień 3.1 Płżenie Gmina Strumień leży w płudniwej części wjewództwa śląskieg i na półncn wschdnim skraju Pwiatu Cieszyńskieg. W linii prstej dległść d większych śrdków miejskich z Gminy Strumień wynsi: d Cieszyna 21 km, d Skczwa 13 km, d Bielska-Białej 24 km, d Pszczyny 15 km. Przez terytrium gminy przepływa rzeka Wisła wpadając w Strumieniu d zbirnika gczałkwickieg, z którym gmina bezpśredni graniczy. Rysunek 1 Płżenie Gminy Strumień na tle pwiatu Cieszyńskieg Źródł: W skład gminy wchdzą: miast Strumień raz słectwa Bąków, Drgmyśl, Pruchna, Zabłcie i Zbytków. Zajmuje pwierzchnię pnad 58 km 2, w skrajnych punktach rzciąga się na dległść 15 km z zachdu na wschód i 11 km z półncy na płudnie. Pwierzchnia terenu Gminy Strumień stanwi: Miast Strumień 6,46 km 2 Bąków 5,91 km 2 Drgmyśl 14,66 km 2 Pruchna 19,03 km 2 Zabłcie 7,46 km 2 Zbytków 9,49 km 2 RAZEM 58,46 km 2 Gmina Strumień płżna jest w pbliżu granicy państwwej z Republiką Czeską raz trzech przejść granicznych w Cieszynie, Zebrzydwicach i Chałupkach. Gmina Strumień graniczy z: 17

18 d płudnia z gminami: Hażlach, Dębwiec, Skczów, d zachdu z gminą Zebrzydwice, d półncy z gminami: Pawłwice, Pszczyna, pprzez Zbirnik Gczałkwicki z gminą Gczałkwice, d wschdu z gminą Chybie. Przez bszar Gminy przebiega drga krajwa DK-81 dużym znaczeniu kmunikacyjnym, umżliwiająca płączenie z śrdkami turystycznymi takimi jak Skczów, Ustrń i Wisła, drga wjewódzka DW-938 prwadząca w kierunku Cieszyna i dalej na terytrium Republiki Czeskiej raz drga wjewódzka DW-939 relacji Pszczyna Strumień. Przez teren Gminy przebiega 7,8 km dróg krajwych, 9,4 km dróg wjewódzkich raz 37,08 km pwiatwych, 114,8 km dróg gminnych z czeg 80 km t drgi nawierzchni bitumicznej. Drgi pwiatwe, gminne lkalne realizują przede wszystkim pwiązania kmunikacyjne wewnątrz Gminy raz pwiązania lkalne z miejscwściami w gminach sąsiadujących. Stwarza t mżliwść rzwju działalnści turystycznej, htelwej, gastrnmicznej, a także rekreacyjnej. Rysunek 2 Gmina Strumień Źródł: Ze wschdu na zachód przebiega międzynardwa magistrala klejwa Katwice Zebrzydwice raz w kierunku półncnym linia krajwa Chybie Pawłwice. Gmina nie jest tylk rlniczym reginem, rzwija się tutaj również drbny przemysł raz liczne mniejsze zakłady pracy. Gmina Strumień dba także śrdwisk naturalne. Inwestycje w nwczesną czyszczalnie ścieków raz ciepłwnie w Strumieniu sprawiły, że przyrda pięknie się rzwija i cieszy czy wszystkich mieszkańców raz przyjezdnych. Nierzadk sptyka się tu bciany i drdne ryby. 3.2 Ukształtwanie terenu i budwa gelgiczna Gmina Strumień leży w brębie Ktliny Racibrsk Oświęcimskiej, Ktlina ta jest bniżeniem dzielącym bszar Beskidów i Pgórza Śląskieg na płudniu d Wyżyny Śląskiej i Krakwskiej. Ukształtwanie terenu we wschdniej i zachdniej części Gminy jest różne. Część wschdnia leży w brębie szerkiej i płaskiej dliny Wisły i Knajki, zbudwanej z utwrów rzecznych, stanwiących terasy zalewwe i nadzalewwe. Część zachdnia bejmuje bszar lkalnej wysczyzny 18

19 urzmaicnym krajbrazie. Grzbietem wysczyzny przebiega dział wdny I rzędu Wisły i Odry, a liczne cieki wdne kierunkach zachdnich i półncn - zachdnich płyną w wyżłbinych lkalnych dlinach. Rzeka Wisła płynie wąską dliną strmych zbczach, bwałwanych w dlnym biegu. Dlinę Wisły kształtują także liczne lkalne cieki, rwy, kanały raz stawy zgrupwane szczególnie we wschdniej części gminy (bszar słectwa Drgmyśl). Głębkie pdłże Gminy Strumień d głębkści k m budują utwry karbńskie, wykształtwane z naprzemianległych warstw iłów i piaskwców, wśród których występują pkłady węgla kamienneg miąższści 0,2 5 m. Na utwrach karbńskich zalegają utwry miceńskie iłów, miąższści m., wśród których występują przewarstwienia piasków z wdami mineralnymi. Najwyżej znajdują sie utwry czwartrzędwe, pkrywające cała pwierzchnie Gminy warstwa grubści k. 20 m. Dliny rzeczne tarasów zalewwych wypełniają utwry w pstaci piasków i żwirów raz terasów nadzalewwych utwry gliniaste, pylaste raz mady. 3.3 Klimat Obszar Gminy należy d krainy klimatycznej Pgórze. Średnia temperatura rczna wynsi miedzy 7,7 C ( Strumień, Zabłcie ) a 8,0 C ( Zbytków ). Długść kresu wegetacyjneg wynsi dni. Średnie rczne sumy padów wynszą kł 800 mm (Ochaby 883 mm, Pruchna 771mm, Strumień 693 mm, Zabłcie 693 mm, Zbytków 865 mm, Bąków 865 mm), wilgtnść względna na bszarze Gminy wynsi średni 80 %, dminują wiatry płudniw zachdnie 19% i płudniwe 11%. 3.4 Otczenie spłeczn gspdarcze Gmina Strumień ma pwierzchnię 58,4 km 2. Stan ludnści zamieszkującej Gminę w maju 2008 rku wynsił mieszkańców, c znacza że średnie zaludnienie w Gminie wynsi kł 208 mieszkańców na kilmetr kwadratwy. Według danych statystycznych liczba ludnści na terenie Gminy Strumień na przestrzeni statnich dziesięciu lat stale się nieznacznie zwiększała. W rku 1998 teren Gminy zamieszkiwał ludzi, a według statnich danych z rku 2008 jest 651 mieszkańców więcej Rysunek 3 Liczba mieszkańców Gminy Strumień Źródł: pracwanie własne na pstawie raz danych UG Strumień, 2008 Wzrst liczby ludnści jest ddatkw wspmagany przez ddatni przyrst naturalny. Na przestrzeni statnich kilku lat bserwuje się dużą ilść urdzeń (średnia za 9 lat 124), kł 20% większą d 19

20 liczby zgnów, c przyczynia się d ddatnieg stałeg przyrstu naturalneg wahająceg się na przestrzeni lat d 10 d 42 z jednym wyjątkiem w 2003 rku urdzenia zgny przyrst naturalny Rysunek 4 Ilść urdzeń, zgnów i przyrst naturalny na terenie gminy Strumień w latach Źródł: pracwanie własne na pstawie Wzrst liczby ludnści wspmagany jest ddatkw przez migracje ludnści, przede wszystkim napływ ludnści z większych miast płżnych w niewielkiej dległści takich jak Bielsk Biała, Skczów i Cieszyn, Pszczyna. W statnich latach tereny płżne w niedalekiej dległści d miast stały się bardz atrakcyjnymi terenami dla budwy dmków i stały się sypialniami większych miast, c pwduje zwiększenie liczby siedleń na bszarze Gminy sald migracji Rysunek 5 Sald migracji na bszarze gminy Strumień na przestrzeni lat Źródł: pracwanie własne na pstawie Rysunek nr 6 brazuje wielkść salda migracji na przestrzeni statnich dziewięciu lat. Z wykresu jasn widać, że sald migracji stale jest ddatnie, natmiast d 2003 rku sald stale się pwiększa by w latach 2005 i 2006 siągać liczby 97 i 93. Ludnść w wielu prdukcyjnym stanwi kł 64,2% całej ppulacji mieszkańców Gminy, ludnść w wieku przedprdukcyjnym stanwi kł 22,3%, a w wieku pprdukcyjnym kł 13,6%. Większść mieszkańców gminy pracuje w zakładach przemysłwych i usługwych na terenie Gminy, a są t między innymi: 20

21 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ- AKTUALIZACJA Przedsiębirstw Wielbranżwe. GFG Strumień, Gminna Spółdzielnia Sampmc Chłpska Strumień, Spółdzielnia Mieszkaniwa (ktłwnia) w Strumieniu, Vimex-Bss. Sp. z.. Stacja paliw Orlen. Restauracja, Wyrby cukiernicze prdukcja i sprzedaż MIRANA, Befabet S.C. Przedsiębirstw Prefabrykacji Betnów, Hurtwnia napjów STRUMYK, Zakład Wyrbów Metalwych STRUMET Sp. z.., Przedsiębirstw Prdukcji i Usług Rynkw-Eksprtwych POLDE Sp. z.. usługi remntw budwlane, Zakład Prdukcyjn Handlwy DOMET, Materiały Budwlane ROP, Stacja benzynwa Jelnek, A także pza jej granicami, a szczególnie w Bielsku Białej, Skczwie Czechwicach Dziedzicach i Jastrzębiu Zdrju, a także w najbliższych kpalniach. Na bszarze gminy według danych za rk 2006 zarejestrwanych jest kł 850 pdmitów gspdarczych. Dminującą frmę własnści stanwi sektr prywatny Rysunek 6 Zmiany w ilści pdmitów gspdarczych na terenie gminy Strumień Źródł: pracwanie własne na pstawie Największy dsetek b kł 81% t sby fizyczne prwadzące działalnść gspdarczą. Ilść pdmitów gspdarczych d rku 2002 szybk wzrastała, natmiast d rku 2004 następwał pwlny spadek by w grudniu 2006 rku siągnąć ilść 853. Główne sfery działalnści t handel (kł 36,3%), prdukcja (10,9%), budwnictw (9,8%), ubezpieczenia (9,0%), a także gastrnmia i administracja. Krzystne płżenie gminy w niewielkiej dległści d znanych miejscwści wypczynkwych w Beskidach sprzyja inwestycjm. Prywatne firmy działające w gminie przyczyniają się d jej rzwju gspdarczeg. Według danych Pwiatweg Urzędu Pracy w Cieszynie na dzień rku liczba bezrbtnych zamieszkujących gminę wynsiła 368 sób, w prównaniu d rku 2004 liczba ta spadła kł 44%. Szczegółwe zestawienie liczby bezrbtnych w statnich latach z pdziałem na ilść kbiet przedstawin w tabeli. 21

22 Tabela 1 Struktura ilści sób bezrbtnych w latach gółem kbiety gółem kbiety gółem kbiety gółem kbiety Źródł: pracwanie własne na pstawie danych PUP Cieszyn, 2008 Największą grupę bezrbtnych stanwiły sby z wykształceniem zasadniczym zawdwym raz pdstawwym i niepełnym pdstawwym, natmiast najmniej sób bez pracy miał wykształcenie wyższe i średnie. Tabela 2 Liczba bezrbtnych w gminie Strumień w latach według pzimu wykształcenia według stanu na dzień 31 grudnia daneg rku Wyszczególnienie stan na kniec 2004 rku stan na kniec 2005 rku stan na kniec 2006 rku stan na kniec 2007 rku gółem kbiety gółem kbiety gółem kbiety gółem kbiety Wyższe WYKSZTAŁCENIE Plicealne i średnie zawdwe Ogólnkształcące Zasadnicze Gimnazjalne i pniżej Ogółem Źródł: pracwanie własne na pstawie danych PUP Cieszyn, Turystyka i rekreacja Gmina Strumień ma charakter rekreacyjn- turystyczny. Niewielka dległść d miejscwści wypczynkwych i uzdrwiskwych stwarza mżliwści rzwju sieci htelarsk-turystycznych, a bliskść Jezira Gczałkwickieg i rzeki Wisły raz rzlicznych stawów stwarza dsknałe warunki d wędrwania i wypczynku. Mżna sptkać tu dsknałe tereny d uprawiania turystyki pieszej, rwerwej i jazdy knnej. Rzeka Wisła raz liczne stawy i zbirniki wdne ddają nie tylk malwniczści klicy, ale także rzrywki dla dużej rzeszy wędkarzy. Gmina Strumień z gminą Chybie stanwią jeden z największych w Plsce śrdków hdwli karpia i pstrąga. Gmina dyspnuje biskami sprtwymi w Strumieniu raz w słectwach Bąków, Drgmyśl, Pruchna i Zabłcie. W Strumieniu mżna skrzystać z basenu kąpielweg i terenów sprtwych takich jak wielfunkcyjna hala sprtwa. Organizacją zajęć sprtwych dla młdzieży w mieście Strumień zajmuje się działający Ludwy Klub Sprtwy, trzymujący na ten cel dtacje z budżetu gminy. Przez bszar Gminy Strumień przebiegają trasy rwerwe wynikają ne z prjektu sieci tras rwerwych pracwaneg w ramach prgramu REGIOTUR - trasy rwerwe, uzupełnineg trasami lkalnymi: 122 C Jawrze - Jasienica - Rudzica - Zabrze - Zabłcie Strumień długści 24 km 9 N Strumień - Zbytków - Glaswice - Jastrzębie Zdrój - Jastrzębie Zdrój Mszczenica długści 23 km. Trasa ta prwadzi przez zabytkwe centrum Strumienia gdzie łączy się z trasą 122C. 22

23 Rysunek 7 Przebieg tras rwerwych na terenie Gminy Strumień Źródł: Najciekawsze miejsca które wart zbaczyć w Gminie Strumień t przede wszystkim: Pmnik więźniów święcimskich» Kamieniczki mieszczańskie» Ratusz w Strumieniu» Kściół ewangelick-augsburski w Drgmyślu» Kściół w Drgmyślu» Krzyż pkutny w Pruchnej» Kściół katlicki pw. św. Barbary» Kaplica Matki Bskiej Szkaplerznej» Kapliczka św. Anny Samtrzeciej» 3.6 Współpraca transgraniczna Obszar gminy Strumień leży w bszarze współpracy transgranicznej między gminami Związku Kmunalneg Ziemi Cieszyńskiej i związkiem gmin czeskich. W ramach wspólnych działań pracwany zstał prgram REGIOTOUR trasy rwerwe, służący rzwjwi bezpiecznej turystyki rwerwej raz drbnej przedsiębirczści w zakresie usług. Trasy rwerwe wynikają z kncepcji prgramu reginalnych tras rwerwych uzupełninych trasy lkalne. Gmina Strumień należy d stwarzyszenia Rzwju i Współpracy Reginalnej Olza której jednym z celów statutwych jest twrzenie warunków dla najszerszych kntaktów międzynardwych mieszkańców ze szczególnym naciskiem na współpracę transgraniczną z samrządami i innymi rganizacjami Republiki Czech. Stwarzyszenie Rzwju i Współpracy Reginalnej Olza i czeski partner jakim jest Instytut EurSchla z Trzyńca cyklicznie d 2002 rku rganizuje prjekty: 'Plskczeskie uczniwskie gry bez granic', 'Plsk-czeskie uczniwskie gry symulacyjne' raz 'Eurreginalne frum szklnych klubów eurpejskich'. Przy realizacji tych prjektów Stwarzyszenie współpracuje ze zrzeszającymi szklne kluby eurpejskie Stwarzyszeniami: Cieszyński Klub Eurpejski 'Teraz Eurpa' i Jastrzębski Klub Eurpejski 'Eurpa Nstra'. Gmina Strumień d 2002 rku współpracuje z jedną z Gmin płżnych na terenie Republiki Czeskiej z Gminą Petrwald. Gminy crcznie pgłębiają współpracę w zakresie wzajemnych sptkań młdzieży i nauczycieli w celu lepszeg pznania histrii i współczesnści drugiej strny raz wzajemneg współzawdnictwa w kulturalnych, sprtwych i rekreacyjnych imprezach rganizwanych przez kluby sprtwe i instytucje kultury bu strn. 23

24 4 Ochrna dziedzictwa przyrdniczeg 4.1 Ochrna przyrdy i krajbrazu Charakterystyka i cena stanu aktualneg Charakterystyczne elementy przyrdy żywinej w strukturze przestrzennej zagspdarwania terenu Gminy Strumień Charakterystyczny krajbraz gminy Strumień, płżnej na bszarze Dliny Górnej Wisły, stanwiącej część Ktliny Racibrsk Oświęcimskiej, reprezentują: w części wschdniej szerka i plaska dlina rz. Wisły i jej lewbrzeżneg dpływu rz. Knajki, w części zachdniej wysczyzna urzmaicnym krajbrazie, której grzbietem biegnie Dział Wdny I rzędu drzecza Wisły i Odry, natmiast w półncnej części tzw. Zawale Płudniwe i Zawale Zachdnie Zbirnika Gczałkwickieg Strukturę przestrzenną frm zagspdarwania terenu gminy cechują przede wszystkim: kilka większych, zwartych kmpleksów leśnych (Las Badula, Las Knaj, Makwina, Las Zbytkwski), skupinych głwnie w: płudniw zachdniej, półncnej i półncn wschdniej części gminy, ciągi stawów hdwlanych i cieków wdnych, płżnych w bniżeniach dlin lkalnych cieków wdnych (Pruchna dlina Knajki; Drgmyśl - przy granicy z gminą Chybie raz półncna część Strumienia - w rejnie kanału Strumień), tereny upraw rlnych z rzdrbniną zabudwą zagrdwą i mieszkaniwą jednrdzinną raz mzaiką zadrzewień śródplnych i przywdnych. Dlina Górnej Wisły, zgdnie z przygtwanym Planem Zagspdarwania Przestrzenneg Wjewództwa Śląskieg, włączna zstała d tzw. strefy rln leśnej, której głównym zadaniem jest chrna terenów wzdłuż cieków wdnych, bejmująca: prawidłwe funkcjnwanie systemów meliracyjnych w dlinach cieków raz zakaz zabudwy naturalnych terenów zalewwych, chrnę terenów leśnych i twrzenie bszarów chrninych przyrdy i krajbrazu ze szczególnym uwzględnieniem bszarów NATURA W brębie ww. strefy niezbędne jest utrzymanie i wzmcnienie krytarzy eklgicznych znaczeniu pnadreginalnym, związane z wykluczeniem nwej zabudwy i infrastruktury turystyczn sprtwej na terenach sti przyrdy i terenach leśnych walrach gleb i wdchrnnych, a także utrzymanie istniejących bszarów i biektów prawnie chrninych wraz z ustanwieniem nwych prawnych frm chrny przyrdy (płudniwa część gminy, tj. rejn Pruchnej wchdzi w bszar krytarza eklgiczneg znaczeniu międzynardwym) Siedliska przyrdnicze Na bszarze Dliny Górnej Wisły w granicach istniejącej Osti Ptasiej stwierdzn becnść k. 800 gatunków rślin naczyniwych, reprezentujących następujące typy siedlisk: siedliska nitrfilne, mezfilnych lasów liściastych, łąk świeżych i kresw zalewanych, trfwisk różneg typu, lasów i zarśli bagiennych, terfity miejsc kresw zalewanych, wdnych. Dlina Górnej Wisły stanwi również stję siedlisk, uwzględninych w Rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dnia 16 maja 2005r. w sprawie typów siedlisk przyrdniczych raz gatunków rślin i zwierząt, wymagających chrny w frmie wyznaczenia bszarów Natura 2000 (Dz.U.Nr 94 pz. 795). D siedlisk znaczeniu eurpejskim, występujących na terenie gminy Strumień, zaliczamy: brzegi lub suszane dna zbirników wdnych ze zbirwiskami z klasy: Litrelletea i Iset Nanjuncetea (kd 3130), łęgi: wierzbwe, tplw, lszwe i jesinwe (kd 91E0), kresw zalewane muliste brzegi rzek (kd 3270), 24

25 starrzecza i naturalne eutrficzne zbirniki wdne ze zbirwiskami ze związku: Nymphein i Ptamin (kd 3250). łąki świeże, użytkwane ekstensywnie (kd 3510) Spśród rdzajów zbirwisk leśnych i nieleśnych, związanych z ww. typami siedlisk na szczególną uwagę zasługują: łęg jesinw lszwy (Fraxin Alnetum) w sąsiedztwie cieków wdnych na terenach płaskich i pdmkłych, łąki rajgraswe, wielkśne (Arrhenatheretum elatiris) klice stawów hdwlanych w Drgmyślu i Pruchnej, zespół pnikła igłwateg i namulnika brzegweg (Elechari acicularis Limselletum aquaticae) na kresw dsłaniającym się dnie brzeży Zb. Gczałkwickieg, zespół pnikła jajwateg i turzycy cibrwatej (Elecharit Caricetum bhemicae) lkalizacja: jak wyżej, zespół rdestu strgrzkieg i uczepu trójlistkweg (Plygn Bidentetum) muliste brzegi wód i dn wyschniętych zbirników wdnych (I stadium sukcesji) - rzprszne w całej gminie, zbirwiska rślinnści wdnej z udziałem: spirdeli wielkrzeniwej (Spirdeletum plyrrhizae), wywłócznika kłsweg (Myriphylletum spicati), rdestnicy pływającej (Ptamgetnetum natantis), grążela żółteg (z Nuphar luteum) wdy hdwlanych stawów rybnych Chrnine i ginące elementy flry i fauny Określenie zasbów flrystycznych dla terenu gminy Strumień jest mżliwe w parciu pracwanie Walryzacji przyrdniczej Obszaru Natura 2000 Dlina Górnej Wisły, sprządzne w 2006r. przez wielsbwy zespół naukwców na zlecenie Wjewdy Śląskieg. Badania rślinnści wdnej ddatkw były prwadzne w ramach pracwania pn: Ważne stje chrninych i zagrżnych gatunków wdnych i bagiennych na bszarze Dliny Górnej Wisły (Wika, 2005). Spśród aktualnie występujących gatunków rślin naczyniwych na terenie gminy stwierdzn stanwiska następujących gatunków, bjętych chrną prawną, mających szczególne znaczenie w lkalnej flrze ze względu na bfitść występwania raz charakterystyczne walry przyrdnicze i estetyczne: włsienicznik wdny (Batrachium aquatile) przybrzeżne tereny wód twartych Zb. Gczałkwickieg, włsienicznik krążklistny (Batrachium circinatum) przybrzeżne tereny wód twartych Zb. Gczałkwickieg, lindernia mułwa (Lindernia prcumbens) dn wysychających stawów w Drgmyślu, salwinia pływajaca (Salwinia natans) przybrzeżne tereny wód twartych Zb. Gczałkwickieg, ciemiężyca zielna (Veratrum lbelianum) Las Dębwczak nad Knajką. Pdstawwe zagrżenie dla większści spśród ww. gatunków stanwi: ekspansja gatunków synantrpijnych w zbirwiskach rślinnści leśnej i nieleśnej raz dłuższe kresy bniżneg stanu wód, pwdujące wysychanie zbirników wdnych i ekspansję rślinnści bagiennej, łąkwej i pastwiskwej. Głównym wyznacznikiem walrów fauny w gminie Strumień i w terenach bezpśredni z nią sąsiadujących jest becnść gatunków ptaków, w tym większści spśród k. 30 gatunków, wymieninych w Załączniku nr 1 Dyrektywy Rady 79/409/EWG, których występwanie na tym bszarze była decydującym i biektywnym kryterium dla utwrzenia w lipcu 2004r. Obszaru Osti Ptasiej Dlina Górnej Wisły. Listę ww. gatunków na tym terenie reprezentują m.in.: zimrdek, bak, bączek, bciany: biały i czarny, derkacz, błtniak stawwy łabędź krzykliwy, czaple: biała i nadbna, żuraw, bielik, pdróżniczek, ślepwrn, trzmieljad, rybitwy; czarna i zwyczajna, dzięciły: czarny, średni i zielnsiwy, zielnka, krpiatka i inne. Ilść gatunków ptaków spśród ww. listy, psiadających stanwiska lęgwe w pszczególnych typach terenu Osti Ptasiej przedstawia się następując: wdy Zb. Gczałkwickieg - 16 gatunków, 25

26 stawy hdwlane - 10 gatunków, tereny leśne - 11 gatunków, tereny upraw rlnych - 4 gatunki. Na szczególną uwagę zasługują 3 gatunki ptaków, zagrżnych wymarciem w skali całej Unii Eurpejskiej, tj.: bączek, ślepwrn i rybitwa rzeczna raz ddatkw gatunki szczególnym znaczeniu dla awifauny plski, tj.: czapla purpurwa i rybitwa białwąsa. Dla wszystkich ww. gatunków ptaków raz przeważającej części pzstałych zinwentaryzwanych w Osti Ptasiej, Zb. Gczałkwicki jest najważniejszym lęgwiskiem w Plsce szczególnie zachdnia i płudniwa część, z rzległymi szuwarami mannwymi kanałami wdnymi, pdmkłymi łąkami i zarślami krzewów. D gdnych uwagi elementów fauny eksystemów leśnych (lasy mieszane siedlisk lasu wilgtneg i świeżeg; lasy grądwe i łęgwe) raz wdnych i nadwdnych na terenie Gminy należy zaliczyć również: liczne gatunki płazów, w tym: rpuchy, rzektka, kumak nizinny, drbne ssaki drapieżne (kuna leśna, tchórz, łasica, w statnich latach również jent). Spśród zinwentaryzwanych przedstawicieli bezkręgwców (głównie na terenie prpnwanych użytków eklgicznych: Bąków i Strumień ) d najbardziej interesujących należą wady (głównie chrząszcze i mtyle), związane z siedliskami pdmkłych łąk i zadrzewień, specyficznymi dla bszaru gminy Strumień Frmy chrny przyrdy na terenie Gminy Spśród frm chrny przyrdy żywinej i nieżywinej, wymieninych w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92 pz. 880 z późn. zm.), d chwili becnej na terenie gminy Strumień utwrzn: Obszar Specjalnej Ochrny Ptaków NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły (k. 69,5% bszaru w granicach gminy łącznie: 4061 ha), 9 pmników przyrdy (drzewa wlnstjące, grupa drzew, aleja drzew). Aktualny stan chrny przyrdy na terenie gminy (indywidualne i małbszarwe frmy chrny) raz zamierzenia w tym zakresie, parte przeprwadzne ekspertyzy i walryzacje przyrdnicze przedstawiają tabele. Tabela 3 Pmniki przyrdy na terenie gminy Strumień L.P. Nr rejestru* Lkalizacja Data utw. Obiekt Kategria biektu Uwagi 1 55* Strumień, ul. Pszczyńska1 ( Skarb Państwa Tuczarnia w Strumieniu ) 1953 Lipa drbnlistna, bwód pnia: 520 cm Pjedyncze drzew wlnstjące 2 56* Strumień, ul. Pszczyńska1 ( Skarb Państwa Tuczarnia w Strumieniu) 1955 Wiąz szypułkwy, bwód pnia: 313 cm Pjedyncze drzew wlnstjące 3 69* Pruchna ( bk stadniny kni przy drdze łączącej dcinki dróg: Katwice Cieszyn i Katwice Wisła w dległści kilkadziesiąt metrów d zabudwań stadniny) 1955 Aleja dębw lipwa; 22 szt. lip drbnlistnych i 3 szt. dębów szypułkwych Aleja drzew Przeprwadzn zabiegi pielęgnacyjne w 2003r. ; charakterystyczny kandelabrwy pkrój krn lip 4 108* Drgmyśl 7, własnść prywatna - na pdwórzu bk budynku właściciela 1960 Wiąz szypułkwy, bwód pnia: 340 cm Pjedyncze drzew wlnstjące 5 176* Strumień, ul. Zamkwa 14, własnść prywatna w grdzie bk budynku właściciela i 1964 Dęby szypułkwe ( 2 szt.), bwód: 315 i 340 cm Grupa drzew 6 291* Strumień, ul.dębwa 8, własnść prywatna w dległści k. 7 m d budynku właściciela 1981 Dąb szypułkwy, bwód: 335 cm Pjedyncze drzew wlnstjące 26

27 7 299* Drgmyśl, bk stadniny kni 1984 Dąb szypułkwy, bwód: 640 cm Pjedyncze drzew wlnstjące 8 8/04 Strumień, działka nr 579/2, własnść prywatna - łąka śródplna niepdal ul. Ssnwej 2004 Dąb szypułkwy, bwód: 330 cm Pjedyncze drzew wlnstjące Źródł: Wjewódzki Knserwatr Przyrdy w Katwicach. Rejestr pmników przyrdy * Nr rejestru na pdstawie rejestru pmników przyrdy b. wjewództwa bielskieg Tabela 4 Prpnwane frmy chrny przyrdy na terenie gminy Strumień L.P Nazwa biektu Frma chrny Cel chrny Uwagi 1 Bąków Użytek eklgiczny Pdmkłe ląki i zalesienia świerkw lszwe, stanwiska rzadkich gatunków chrząszczy Prpzycja wg Studium uwarunkwań Gminy Strumień ;teren bszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły 2 Strumień Użytek eklgiczny Pdmkłe ląki i zalesienia świerkw lszwe ; stanwiska rzadkich gatunków chrząszczy Prpzycja wg Studium uwarunkwań Gminy Strumień ; teren bszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły 3 Łąki Myszkwskie Użytek eklgiczny Kmpleks wilgtnych łąk i zbirwisk szuwarwych ( Zablcie Czuchów) Teren Obszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły * prpzycje wg Walryzacji przyrdniczej Obszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły Zieleń urządzna Zieleń urządzna, w tym: parki,zieleńce, skwery, zieleń przyzagrdwa w zabudwie mieszkaniwej, izlacyjn słnwa wzdłuż ciągów kmunikacyjnych i wkół zabudwy usługw przemysłwej, w tym biektów użytecznści publicznej raz zabytkwe załżenia zieleni cmentarnej i przykścielnej t jeden z isttnych elementów Eklgiczneg Sytemu Obszarów Chrninych (ESOCh) gminy. Gmina Strumień w spsób szczególny pragnie prmwać walry przyrdnicz krajbrazwe pprzez zagspdarwanie miejsc rekreacyjn wypczynkwych w terenach przywdnych i w sąsiedztwie terenów leśnych, w których szczególne miejsce przypada zieleni twarzyszącej planwanym biektm sprtw - rekreacyjnym i wypczynkwym wraz z infrastrukturą twarzyszącą, wskazywanym d realizacji (m.in. w Drgmyślu, Pruchnej i Bąkwie), a urządzanie lkalnych parków wiejskich i innych terenów zielnych jest pstulwane praktycznie w każdej miejscwści na terenie gminy w pracwanych Planach dnwy. Zieleń przydrżna, rsnąca w pasie drgwym wszystkich kategrii dróg, pza aktualnie prwadzną systematycznie bieżącą pielęgnacją wymaga częściwej wymiany składu gatunkweg drzew raz nwych nasadzeń. Pstulwany w pracwaniach planistycznych Gminy rzwój różnych frm budwnictwa mieszkaniweg raz usługw - handlw - przemysłweg wskazuje na kniecznść wprwadzenia ddatkwych zapisów dtyczących minimalnej pwierzchni terenów bilgicznie czynnych (zieleni wyskiej i niskiej) w brębie pszczególnych działek (50-80%). Zadania gminy w perspektywie długterminwej w zakresie wzbgacenia terenów zieleni urządznej winny stanwić kntynuację dtychczaswych działań własnych raz krdynwanych przez Pwiat Cieszyński, tj: twrzenie stref zieleni izlacyjnej pmiędzy terenami przemysłu, ciągami kmunikacyjnymi i terenami zabudwy mieszkaniwej, realizacja nasadzeń drzew i krzewów znaczących walrach dekracyjn estetycznych (w sąsiedztwie biektów użytecznści publicznej raz miejsc zrganizwaneg wypczynku i rekreacji). Najważniejsze indywidualne zadania Gminy w tym zakresie dtyczyć pwinny następujących przedsięwzięć: renwacja parku w Strumieniu (prace pielęgnacyjn knserwacyjne drzewstanu, nwe nasadzenie, realizacja biektów malej architektury parkwej), realizacja gminneg śrdka sprtu i rekreacji z zielenią twarzyszącą, 27

28 realizacja terenów zieleni na siedlach mieszkaniwych, wielrdzinnych. Birąc pd uwagę chrnę Obszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły, na terenach ptencjalnie zalewwych w dlinach cieków wdnych, bniżeniach stawów rybnych, pdmkłych łąk, isttne są zalecenia utrzymania istniejącej zieleni nieurządznej (zadrzewienia przywdne, śródplne) ze wskazaniem dsadzania gatunków drzew liściastych (dęby, klny, jawry, wierzby, brzzy) na grblach stawów raz gatunków krzewów w zadrzewieniach przydrżnych Identyfikacja ptrzeb Utwrzenie w 2004r. Obszaru Specjalnej Ochrny Ptaków NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły i bjęcie jeg granicami pnad 2/3 pwierzchni gminy Strumień spwdwał, iż działania władz Gminy, zmierzające d zrównważneg rzwju, pwinny być spójne z prpzycjami działań chrnnych przyszłej instytucji zarządzającej bszarami NATURA Pza bszarem NATURA 2000 znajduje się miast Strumień, słectw Zbytków raz tereny płżne na wschód d drgi nr 938: Pawłwice Cieszyn Dla właściweg zachwania i wzbgacania psiadanych walrów przyrdniczych Gmina kreśliła w Studium uwarunkwań granice tzw. Strefy I wlnej d zainwestwania i bejmującej: lasy Skarbu Państwa, lasy prywatne, zadrzewienia i zakrzewienia, wdy pwierzchniwe, prawdpdbne krytarze eklgiczne, cieki wdne z terenami przybrzeżnymi i lkalnymi rzlewiskami, enklawy i plany śródleśne raz wąwzy i skarpy. Pwyższa strefa dpwiada w przybliżeniu zasięgwi prpnwanych stref użytkwania i zagspdarwania przestrzenneg Obszaru NATURA 2000, tj.: strefa O chrny zasbów przyrdy i krajbrazu, w tym: bszar Jezira Gczałkwickieg (O ); zwarte kmpleksy leśne (O1); tereny ptencjalnie zalewwe w dlinach rzek i cieków ze stawami rybnymi, użytkwane w frmie łąk i pastwisk z zadrzewieniami (O2); tereny upraw plwych + małe bszary leśne, zadrzewienia i zakrzaczenia śródplne bez prawa zabudwy (O3), strefa Z zachwawcza (użytkwana jak łąki, pastwiska, częściw zadrzewine wzdłuż cieków wdnych międzywale Wisły pwyżej Zb. Gczałkwickieg). Pzstałe strefy funkcjnalne, kreślne w Studium, w których isttnym elementem jest m.in. realizacja terenów zieleni urządznej jak jedn z zadań, związanych z zagspdarwaniem terenów antrpgenicznych, t: strefa II - bszar ddziaływania Zbirnika Gczałkwickieg ( pdstawwa funkcja rlnicza ), strefa III wyłącznie rlna (zakaz wszelkiej zabudwy), strefa IV przemysłwa (pza bszarem NATURA 2000), strefa V usługwa w centrach wsi i przy ul. Wiślanej, strefa VI śródmieście, strefa VII pzaśródmiejska w Strumieniu, strefa VIII mieszkaniwa wiejska. strefa IX graniczneg zainwestwania dla funkcji rlniczych i mieszkaniwych. Pdstawwe działania gminy Strumień, zmierzające d właściweg funkcjnwania przedmitwych stref w zakresie chrny wartści śrdwiska przyrdniczeg i pprawy stanu aktualneg t: wdrżenie prpnwanych biektów i bszarów chrninych na mcy przepisów ustawy chrnie przyrdy w ramach Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych (ESOCh) gminy pprzez pwłanie użytków eklgicznych i pmników przyrdy, bieżące zgłaszanie uwag i wnisków d przygtwywanych planów chrny dla pszczególnych stref chrny Obszaru NATURA 2000, dknywanie stswnych zapisów w m.p.z.p. Gminy, zdefiniwanie i chrna lkalnych wartści krajbrazw kulturwych (zabytkwe załżenia zieleni, histryczne aleje drzew, itp.), kntynuacja prac pielęgnacyjn-knserwatrskich na biektach przyrdniczych - pmnikach przyrdy żywinej i ptencjalnych pmnikach przyrdy - drzewach wymiarach pmnikwych, kncepcja rekreacyjn-wypczynkweg zagspdarwania terenów przywdnych (Drgmyśl, Pruchna, Bąków); twrzenie parków, innych terenów zieleni urządznej (skwery, zieleńce); zagspdarwanie zielenią tczenia gminnych biektów użytecznści 28

29 publicznej raz adaptacja wybranych biektów zabytkwych d celów rekreacyjn wypczynkwych, zachwanie różnrdnści bilgicznej agrcenz, kmpleksów stawów wdrażanie przedsięwzięć rlnśrdwiskwych na bszarach wiejskich w ramach Planu Rzwju Obszarów Wiejskich: , prmcja agrturystyki, kwalifikwanych frm rekreacji (wędkarstw), kwalifikwanej turystyki przyrdniczej (bserwacje rnitlgiczne; ścieżki przyrdnicz dydaktyczne), wsparcie działań rganizacji eklgicznych, instytucji naukwych w zakresie chrny czynnej wybranych gatunków fauny i flry (m.in. chrna bciana białeg, prgram chrny miejsc lęgwych ptaków Osti Ptasiej). Dla siągnięcia stanu dcelweg w zakresie chrny przyrdy niezbędne staje się również stałe pdnszenie świadmści eklgicznej spłecznści lkalnej: dzieci, młdzieży i drsłych pprzez prgramy zintegrwanej edukacji eklgicznej, krdynwanej przez lkalne rganizacje i stwarzyszenia lub własną aktywnść Gminy w tym zakresie. Zabezpieczenie realizacji ww. ptrzeb umżliwi pzyskania śrdków z zewnętrznych pmcwych funduszy eklgicznych: WFOŚiGW, NFOŚiGW, EkFundusz raz śrdków UE ( Reginalny Prgram Operacyjny Wjewództwa Śląskieg, Plan Rzwju Obszarów Wiejskich ). 29

30 4.1.3 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna OPK Twrzenie małbszarwych i frm chrny przyrdy ( użytki eklgiczne ) w parciu sprządzną walryzację przyrdniczą ( 3 biekty ) Gmina Strumień OPK Współudział w twrzeniu prawnych i rganizacyjnych frm chrny bszarów NATURA 2000 ( Dlina Górnej Wisły Ostja Ptasia ) Wjewda Śląski ; Minister Śrdwiska ; Gmina Strumień OPK Opiniwanie i knsultwanie przygtwywanych planów chrny dla pszczególnych stref chrny Obszaru NATURA 2000 Wjewda Śląski ; zespól autrski planu chrny ; Gmina Strumień OPK.1 Zachwanie i wzbgacanie walrów przyrdniczych na terenie Gminy OPK.1.1 Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych i chrna czynna cennych przyrdnicz biektów i bszarów na terenie gminy Strumień OPK OPK Objęcie chrną prawną drzew prpzycji pmników przyrdy raz prwadzenie prac pielęgnacyjn knserwacyjnych prpnwanych pmników przyrdy Prgram chrny bciana białeg (renwacja istniejących gniazd budwla nwych platfrm): chrna czynna gatunków ptaków Osti Ptasiej ( z listy Załącznika Nr 1 Dyrektywy Ptasiej ) ; realizacja platfrm dla bserwacji rnitlgicznych Gmina Strumień ; Wjewódzki Knserwatr Przyrdy w Katwicach Lkalne stwarzyszenia i kluby rnitlgiczne ; Wjewódzki Knserwatr Przyrdy w Katwicach OPK Wdrażanie prgramów rlnśrdwiskwych dla rlników w ramach PROW : Gmina Strumień ; Wjewódzki Ośrdek Dradztwa Rlniczeg ; Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa Oddział Wjewódzki w Częstchwie OPK.2 Zagspdarwanie zielenią terenów antrpgenicznych - rzszerzenie ferty rekreacyjn-turystycznej Gminy OPK.2.1 Kształtwanie terenów zieleni urządznej i nieurządznej ; aktywna edukacja eklgiczna OPK OPK Przebudwa i częściwa wymiana składu gatunkweg zadrzewień przydrżnych wzdłuż dcinków dróg, nwe nasadzenia zieleni wyskiej, prace pielęgnacyjn - knserwacyjne zieleni przydrżnej Realizacja parków wiejskich, terenów zieleni urządznej na siedlach mieszkaniwych, wkół biektów użytecznści publicznej raz adaptwanych i nwtwrznych miejsc rekreacji i wypczynku Gmina Strumień ; Zarząd Dróg Wjewódzkich w Katwicach ; Pwiat Cieszyński Gmina Strumień ; lkalne stwarzyszenia ; wspólnty mieszkaniwe ; rady słeckie ; Wjewódzki Urząd Ochrny Zabytków w Katwicach 30

31 OPK OPK Preklgiczne rzwiązania w zakresie kształtwania zieleni nieurządznej w bszarach przyrdnicz cennych Obszaru NATURA - nasadzenia drzew na grblach stawwych, uzupełnianie zadrzewień przywdnych i przydrżnych Twrzenie wybranych ścieżek przyrdnicz - dydaktycznych w brębie bszarów przyrdnicz cennych i atrakcyjnych krajbrazw raz miejsc dziedzictwa kulturweg ; realizacja wież ( platfrm ) widkwych ( k. 5 biektów ) Gmina Strumień ; Zarząd Dróg Wjewódzkich w Katwicach ; Pwiat Cieszyński ; lkalne stwarzyszenia eklgiczne ; administratrzy stawów hdwlanych i cieków wdnych Gmina Strumień ; lkalne stwarzyszenia eklgiczne ; Nadleśnictw Ustrń ; Wjewódzki Knserwatr Przyrdy w Katwicach 31

32 4.1.4 Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem (PLN) tyś. Partnerzy ZADANIA WŁASNE OPK Twrzenie małbszarwych frm chrny przyrdy ( użytki eklgiczne ) - w parciu sprządzną walryzację przyrdniczą ( 3 biekty ) Gmina Strumień Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych na terenie gminy Strumień 15 Lkalne rganizacje eklgiczne ; Wjewda Śląski OPK Objęcie chrną prawną drzew prpzycji pmników przyrdy raz prwadzenie prac pielęgnacyjn knserwacyjnych prpnwanych pmników przyrdy ( k. 10 biektów ) Gmina Strumień Wzrst różnrdnści bilgicznej na terenie Gminy 6 Lkalne rganizacje eklgiczne ; Wjewda Śląski OPK Twrzenie wybranych ścieżek przyrdniczdydaktycznych w brębie bszarów przyrdnicz cennych, atrakcyjnych krajbrazw raz miejsc dziedzictwa kulturweg ; platfrmy widkwe ( k. 5 biektów ) - z wyłączeniem terenów leśnych Gmina Strumień Aktywna edukacja eklgiczna 150 Lkalne rganizacje eklgiczne OPK Opiniwanie i knsultwanie przygtwywanych planów chrny ( lub planów zadań chrnnych ) dla pszczególnych stref chrny Obszaru NATURA Gmina Strumień Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych i chrna czynna cennych przyrdnicz biektów i bszarów na terenie gminy Strumień 50 Lkalne rganizacje eklgiczne ; Wjewda Śląski ; nadleśnictwa ; zespół autrów planu chrny OPK Realizacja parków wiejskich, plant, twrzenie terenów zieleni urządznej wkół biektów użytecznści publicznej, miejsc rekreacji i wypczynku, zabytkwych dwrów, adaptwanych na centra rekreacyjne, siedli mieszkaniwych ; renwacja parku w Strumieniu ; Gmina Strumień Kształtwanie terenów zieleni urządznej i nieurządznej ; pprawa estetyczneg wizerunku gminy 400 Wspólnty i spółdzielnie mieszkaniwe ; rady słeckie ; Wjewódzki Urząd Ochrny Zabytków w Katwicach ZADANIA KOORDYNOWANE OPK Prwadzenie prac pielęgnacyjn knserwacyjnych istniejących pmników przyrdy Wjewda Śląski Pprawa estetyczneg wizerunku Gminy 20 Gmina Strumień OPK Twrzenie wybranych ścieżek przyrdnicz Nadleśnictw Strumień Aktywna edukacja 15 Gmina Strumień ; 32

33 dydaktycznych w brębie przyrdnicz cennych terenów leśnych eklgiczna lkalne rganizacje eklgiczne OPK Współudział w twrzeniu prawnych i rganizacyjnych frm chrny Obszaru NATURA 2000 ( Dlina Górnej Wisły Ostja Ptasia ) Wjewda Śląsk; Minister Śrdwiska Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych Wjewództwa Śląskieg 50 Gmina Strumień ; Reginalna Dyrekcja Lasów Państwwych w Katwicach OPK Prgram chrny bciana białeg ( renwacja istniejących gniazd, budwla nwych platfrm ) : chrna czynna gatunków ptaków Osti Ptasiej ( z listy Załącznika Nr 1 Dyrektywy Ptasiej ) ; realizacja platfrm d bserwacji rnitlgicznych Wjewda Śląski ; stwarzyszenia rnitlgiczne Aktywna edukacja eklgiczna i kwalifikwana turystyka przyrdnicza 100 Gmina Strumień OPK Przebudwa składu gatunkweg części zadrzewień przydrżnych wzdłuż dcinków dróg krajwych, wjewódzkich i pwiatwych ; nwe nasadzenia zieleni wyskiej, prace pielęgnacyjn - knserwacyjne zieleni przydrżnej Zarząd Dróg Wjewódzkich w Katwicach ; inni administratrzy dróg Kształtwanie terenów zieleni urządznej i nieurządznej 500 Gmina Strumień OPK Preklgiczne rzwiązania w zakresie kształtwania zieleni nieurządznej w bszarach przyrdnicz cennych Obszaru NATURA - nasadzenia drzew na grblach stawwych, uzupełnianie zadrzewień przywdnych i przydrżnych Stwarzyszenia rnitlgiczne, zarządcy stawów rybnych, administratrzy cieków wdnych Wzrst różnrdnści bilgicznej na terenie Gminy; uutrzymanie lkalnych krytarzy eklgicznych 250 Gmina OPK Prmcja własnych działań i inicjatyw preklgicznych prmujących walry śrdwiska przyrdniczeg; szklenia warsztaty dla rlników ( prgram rlnśrdwiskwy, agrturystyka, turystyka przyrdnicza ) Wjewódzki Ośrdek Dradztwa Wzrst świadmści Rlniczeg ; Agencja eklgicznej w Restrukturyzacji i Mdernizacji spłeczeństwie ; Rlnictwa Oddział Wjewódzki w wzbgacanie walrów Częstchwie ; lkalne rganizacje przyrdniczych gminy eklgiczne ; rady sleckie 150 Gmina Strumień RAZEM ZADANIA WŁASNE 621 RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE

34 4.1.5 Wniski Krzystne uwarunkwania w realizacji prgramu chrny przyrdy: Występwanie licznych biektów cennych pd względem przyrdnicz-krajbrazwym, gdnych chrny prawnej także jak ptencjał d zagspdarwania rekreacyjn turystyczneg, zwłaszcza w kntekście dgdnej kmunikacji dla mieszkańców aglmeracji katwickiej i lkalnej bielskiej, Rzwinięty system dlin rzek i ptków stanwiących krytarze eklgiczne w pwiązaniu z bgatą siecią akwenów wdnych (stawy, starrzecza), Ptencjalne mżliwści rzwju rlnictwa eklgiczneg i agrturystyki raz kwalifikwanej turystyki przyrdniczej. Bardz dbre rzpznanie walrów przyrdniczych terenu Gminy ( Walryzacja przyrdnicza Obszaru NATURA 2000 ). Ograniczenia w realizacji ww. prgramu (elementy ryzyka): Wyski pzim zagrżenia pwdziweg bszarów przyrdnicz cennych w płączeniu z ptencjalnie dużą ingerencją inwestycji hydrtechnicznych w śrdwisk przyrdnicze, Ograniczenia w udstępnieniu terenów przybrzeżnych Zb. Gczałkwickieg i terenów stanwiących jeg strefę chrnną dla rzwju turystyki wraz z twarzyszącą infrastrukturą wynikające z udkumentwanych szczególnych walrów przyrdniczych (stje ptaków lęgwych i migrujących), Brak aktualnie wyrazisteg rzpznawalneg elementu przyrdniczeg Gminy d wykrzystania w prmcji eklgicznej np. w frmie lg w wizualnych materiałach prmcyjnych, Pdział bszaru NATURA 2000 na drębne strefy chrnne z licznymi graniczeniami w zakresie spsbu wyknywania zadań chrnnych w stsunku d wykazanych walrów Osti Ptasiej utrudniający ustalenie jednlitych zasad gspdarwania z planwanymi strefami funkcjnaln przestrzennymi w m.p.z.p. Gminy, Ograniczenia w zakresie realizacji inwestycji, mgących znacząc ddziaływać na Obszar NATURA Niski udział wydatków budżetu Gminy na przedsięwzięcia związane z chrną przyrdy i krajbrazu, Brak lkalnych partnerów w dziedzinie chrny przyrdy (współpraca z rganizacjami i stwarzyszeniami eklgicznymi ma charakter kazjnalny, Znikme zaintereswanie prgramem rlnśrdwiskwym, skierwanym d rlników w ramach PROW: Ochrna i zrównważny rzwój lasów Charakterystyka i cena stanu aktualneg Obszary leśne Ogólna pwierzchnia lasów na terenie gminy Strumień wg stanu na dzień: r. - wynsi: 846 ha, c stanwi kł 13,9 % jej pwierzchni. Pnad 85% pwierzchni leśnej pzstaje w zarządzie Lasów Państwwych - Nadleśnictw Ustrń, bręb: Hażlach (741 ha), natmiast lasy niepaństwwe zajmują kł 96 ha. Niewielki udział w pwierzchni leśnej mają również: lasy w zasbie Agencji Nieruchmści Rlnych (5 ha) raz las Gminy Strumień (3 ha). Największy udział pwierzchniwy psiadają lasy, płżne w słectwach: Drgmyśl, Pruchna i Zbytków (gółem k. 90 % pwierzchni leśnej gminy) tj. w płudniw zachdniej, półncnej i półncn wschdniej części gminy Strumień, gdzie skupiają się zwarte kmpleksy leśne (Las Badula, Las Knaj, Makwina, Las Zbytkwski). 34

35 Racjnalne gspdarwanie zasbami leśnymi Aktualny perat urządzeniwy dla lasów Nadleśnictwa Ustrń (kres bwiązywania : r r.) w części, dtyczącej brębu Hażlach, kreśla strukturę typów siedliskwych raz ich zgdnść ze składem gatunkwym drzewstanów. Pwierzchniw na terenie ww. brębu dminują: las mieszany górski, las mieszany wilgtny, las wyżynny, Na terenie gminy Strumień znaczący jest ddatkw udział siedlisk lasu świeżeg. Udział prcentwy, pwierzchniwy pszczególnych gatunków w strukturze drzewstanów nadleśnictwa kształtuje się następując: świerk 40%, buk 26,6%, ssna zwyczajna 9,7%, brzza 8,9%. Lasy brębu Hażlach charakteryzuje znaczna zgdnść składów gatunkwych drzewstanów z siedliskiem (kł 85% gólnej pwierzchni), a ddatkw przyrdnicze i eknmiczne walry lasów brębów ptwierdza k. 40%. udział lasów 4- i więcej gatunkwych raz 23%, udział lasów w III klasie wieku (60 80 lat). Na mcy Zarządzenia Nr 30 Dyrektra Generalneg Lasów Państwwych z dnia r. całść lasów nadleśnictw: Bielsk i Ustrń weszła w skład Leśneg Kmpleksu Prmcyjneg Lasy Beskidu Śląskieg, któreg cele bejmują m.in. trwałe zachwanie lub dtwarzanie naturalnych walrów lasu metdami racjnalnej gspdarki leśnej, partej na: zachwaniu całej naturalnej zmiennści przyrdy leśnej i funkcji eksystemów leśnych w stanie zbliżnym d natury, restytucji metd hdwli i chrny lasu w celu szybszeg tempa przywracania zgdnści bicenzy z bitpem. Pdstawwe zalecenia, dtyczące wdrażania w/w racjnalnej gspdarki bejmują: pełne realizwanie typów gspdarczych drzewstanów i rientacyjnych składów gatunkwych nwzakładanych upraw, chrnę rzadkich typów siedliskwych lasów, wykrzystanie w maksymalnym stpniu dnwień naturalnych, zastswanie rębni częściwych i stpniwych w celu uzyskania zróżnicwanej struktury gatunkwej, wiekwej i pinwej drzewstanów, dążenie d kształtwania struktury przestrzennej drzewstanów, charakteryzującej się istnieniem bigrup drzew, twrzenie we wszystkich rdzajach cięć na brzeżach lasów, wzdłuż cieków i szerkich dróg stref ektnwych, utrzymanie i chrnę enklaw gruntów nieleśnych wśród lasów. Lasy niepaństwwe na terenie gminy Strumień stanwią k. 10 % gólnej pwierzchni leśnej i w całści są bjęte nadzrem ze strny Starstwa Pwiatweg w Cieszynie raz Nadleśnictwa Ustrń, działająceg w ramach pdpisaneg przumienia ze Starstą Cieszyńskim. Dla ww. lasów knieczne jest przygtwanie aktualnych planów urządzania lasu, które stanwić będą pdstawwy dkument, kreślający niezbędne d wyknania przez właściciela lasu zadania gspdarcze i chrnne w cyklu 10 - letnim. Zakres niezbędnych prac dtyczy głównie załżenia upraw leśnych na pwierzchniach zrębwych, zadań z zakresu chrny lasu, pielęgnacji uprawi drzewstanów, a także wyknania decyzji nakazanych dtyczących usuwania psuszu czynneg. Lasy brębu Hażlach nadleśnictwa Ustrń należą d wszystkich mżliwych kategrii lasów chrnnych - wdchrnnych, glebchrnnych, pzstających w II strefie uszkdzeń d emisji przemysłwych, a także płżnych w dległści d 50 km d granic miasta masweg wypczynku raz uzdrwiskw klimatyczne. Spśród bitycznych czynników śrdwiska ddziaływujących na istniejące drzewstany, sukcesywne gradacje szkdników pierwtnych (zasnuja świerkwa, brudnica mniszka, wskaźnica 35

36 mdrzewianeczka) raz krnika drukarza w statnich 20 latach były jednym z isttnych czynników wymuszających przebudwę drzewstanów (mnkultur) świerkwych, w celu dstswania d warunków siedliskwych, natmiast uaktywniły się chrby grzybwe w uprawach, młdnikach i drzewstanach starszych (głównie huba krzeni i pieńkwa zgnilizna krzeni). W drzewstanach liściastych (głównie dębwych, bukwych, jesinw- lchwych) lchwych mieszanych, intensywne żerwanie zwójek i miernikwców wpływa na spadek przyrstu masy i wcwania drzew. Spśród bitycznych czynników śrdwiska, pwdujących gólne słabienie części istniejących drzewstanów, isttne znaczenie psiadają szkdy ze trny zwierzyny płwej (jeleniwate) w uprawach, młdnikach i starszych drzewstanach liściastych (jesin, jawr, buk kł: 20 80% pwierzchni danej uprawy). Ochrna upraw t głównie grdzenia, palikwanie sadznek raz chemiczne zabezpieczanie repelentami Identyfikacja ptrzeb Włączenie lasów Nadleśnictwa Ustrń d Leśneg Kmpleksu Prmcyjneg Lasy Beskidu Śląskieg wiąże się z dążeniem d uzyskania preklgiczneg mdelu gspdarki leśnej, tj. trwałeg zachwania lub dtwarzania naturalnych walrów lasu metdami racjnalnej gspdarki leśnej. Praktycznie dtyczy t bieżącej realizacji zapisów planu urządzenia lasów Nadleśnictwa raz Prgramu chrny przyrdy, zsynchrnizwaneg z cyklem 10-letnieg kresu bwiązywania planu urządzenia lasu. Wszystkie zadania gspdarcze, hdwlane i chrnne pwinny być pdprządkwane chrnnści Lasów Państwwych, natmiast należy dążyć d uzyskania statusu lasów chrnnych w lasach niepaństwwych pprzez stswne zapisy w peratach urządzeniwych. W związku z włączeniem w 2004r. lasów państwwych Nadleśnictwa Ustrń, bręb Hażlach raz części lasów prywatnych d Obszaru NATURA 2000 Dlina Górnej Wisły administracja Lasów Państwwych czynnie uczestniczy w przygtwywaniu dkumentacji, pzwalającej cenić stan zachwania siedlisk i gatunków rślin i zwierząt, wymagających chrny w frmie wyznaczenia bszarów NATURA Na pdstawie zarządzenia Dyrektra Generalneg Lasów Państwwych Nadleśnictw Ustrń również sprządził w 2007r. pracwanie pn: Inwentaryzacja gatunków rślin i zwierząt, mających znaczenie wskaźnikwe przy cenie stanu lasów i prgnzwaniu zmian w eksystemach leśnych będące jednym z materiałów wykrzystanych d pracwania planu zadań chrnnych dla terenu lasów jednej ze stref chrny wyznaczneg ww. Obszaru NATURA Należy pdkreślić, iż zgdnie z przygtwaną nwelizacją ustawy chrnie przyrdy, na terenie zarządzanym przez PGL Lasy Państwwe i znajdującym się na Obszarze NATURA 2000, zadania w zakresie chrny przyrdy wyknuje samdzielnie miejscwy nadleśniczy zgdnie z ustaleniami planu zadań chrnnych lub planu chrny bszaru NATURA 2000, uwzględninymi w planie urządzenia lasów nadleśnictwa. 36

37 4.2.3 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna ZRL Opracwanie planów urządzenia lasów państwwych Nadleśnictw Ustrń ZRL.1 Ochrna biróżnrdnści ZRL.1.1 Wdrażanie preklgiczneg mdelu gspdarki leśnej ZRL ZRL Opracwanie planów urządzenia lasów niepaństwwych Realizacja wytycznych planu urządzenia lasu, Prgramu chrny przyrdy Nadleśnictwa Ustrń raz planu zadań chrnnych Obszaru NATURA 2000 (przebudwa drzewstanów, chrna cennych eksystemów nieleśnych, itp.) Starstw Pwiatwe w Cieszynie Nadleśnictw Ustrń Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem (PLN) tyś. Partnerzy ZADANIA KOORDYNOWANE ZRL Opracwanie planów urządzenia lasów państwwych Nadleśnictw Ustrń Wzrst różnrdnści bilgicznej na terenie Gminy 250 Reginalna Dyrekcja Lasów Państwwych w Katwicach ZRL Opracwanie planów urządzenia lasów niepaństwwych (prywatne, las kmunalny, las ANR k. 100 ha) Starstw Pwiatwe w Cieszynie Wzrst różnrdnści bilgicznej na terenie Gminy 5 Gmina Strumień; Nadleśnictw Ustrń ZRL Realizacja wytycznych planów urządzenia lasu, Prgramu chrny przyrdy Nadleśnictwai Ustrń raz planu zadań chrnnych Obszaru NATURA 2000 ( kł 200 ha: przebudwa drzewstanów, dnwienie pw. Leśnych, chrna cennych eksystemów nieleśnych, itp.) Nadleśnictwa : Bielsk i Ustrń Wzrst różnrdnści bilgicznej na terenie Gminy 1500 Reginalna Dyrekcja Lasów Państwwych w Katwicach; Wjewódzki i Knserwatr Przyrdy w Katwicach RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE

38 4.2.5 Wniski Krzystne uwarunkwania w realizacji chrny i zrównważneg rzwju lasów: Znaczący udział zwartych kmpleksów leśnych, umżliwiających prwadzenie racjnalnej gspdarki leśnej w lasach Nadleśnictwa Ustrń, Preklgiczny mdel gspdarki leśnej Nadleśnictwa Ustrń, Opracwania specjalistyczne, umżliwiające właściwe uczestnictw w knsultacjach, dtyczących przygtwywanych planów chrny pszczególnych stref chrny Obszaru NATURA 2000, Łatwa dstępnść przeważającej części bszarów leśnych, administrwanych przez Lasy Państwwe, Aktualny plan urządzania lasu Nadleśnictwa Ustrń. Ograniczenia w realizacji chrny i zrównważneg rzwju lasów (elementy ryzyka): Kniecznść szczegółwych uzgdnień ze służbami chrny przyrdy, dtyczących planów prwadzenia edukacji eklgicznej, urządzania ścieżek przyrdnicz - dydaktycznych i kwalifikwanej turystyki rwerwej na bszarach leśnych wynikająca z istnienia Obszaru NATURA 2000, Niska świadmść właścicieli lasów prywatnych w zakresie prwadzenia racjnalnej gspdarki leśnej, Brak prjektu granicy rln leśnej w m.p.z.p. Gminy Strumień, isttnej dla kształtwania plityki zagspdarwania przestrzenneg terenów rlnych niskich klas bnitacyjnych. 4.3 Ochrna pwierzchni ziemi Gleby należą d niednawialnych zasbów naturalnych i spełniają szereg funkcji, przede wszystkim stanwią siedlisk wzrstu i rzwju rślin i zwierząt raz transfrmacji składników mineralnych i rganicznych. Gleby charakteryzacja się kreślnymi właściwściami fizycznymi, chemicznymi i bilgicznymi kształtwanymi pd wpływem działania naturalnych prcesów glebtwórczeg raz rlniczej i pzarlniczej działalnści człwieka. Właściwści te znajdują się w stanie kreślnej równwagi, która mże ulegać zmianm pd wpływem tej działalnści. Nieprzemyślana działalnść człwieka prwadzić mże d całkwitej degradacji bardz częst niemżliwej d usunięcia. Gleba jest układem dynamicznym, a związki mineralne znajdujące się w niej ulegają ciągłym przemianm, c prwadzi d ich zwiększenia lub d ubytków, aż d całkwiteg zubżenia gleby. Ubytki związków mineralnych w glebach pwdwane głównie przez pbieranie składników pkarmwych przez rśliny, wypłukiwanie rzpuszczalnych składników d głębszych warstw gleby, twrzenia się pd wpływem różnych czynników związków nierzpuszczalnych, niedstępnych dla rślin. Urdzajnść gleb zależy również d dczynu gleby. Kwaśny dczyn gleby bniża jej żyznść prwadząc d degradacji urdzajnści. Ze względu na różną reakcję rślin na dczyn gleb, przemiany ph mają znaczenie wskaźnikw prównawcze. Łatw na tej pdstawie kreślić ptrzebę uregulwania dczynu, trudniej jednak cenić przyczynę i stpień degradacji gleby. Jedyną metdą, która przynsi rezultaty są systematyczne pmiary dczynu ph prwadzne systematycznie w ciągu dpwiedni długieg czasu. Znaczną rlę w prcesie zanieczyszczenia i degradacji śrdwiska dgrywają metale ciężkie. Zaliczamy d nich pierwiastki wśród których najczęściej wymienia się kadm, miedź, nikiel, łów, cynk. Ich cechą charakterystyczną jest zdlnść d systematyczneg nagrmadzania się w śrdwisku, c zwiększa intensywnść ddziaływania. Jak zasadniczy element litsfery gleba jest jednym z najważniejszych kmpnentów eksystemów lądwych i wdnych. Znajmść gleb niezbędna jest w planwaniu właściweg ich wykrzystania dla ptrzeb człwieka, przy załżeniu zrównważneg rzwju. Jest na również ptrzebna dla racjnalneg użytkwania przestrzeni prdukcyjnej, rejnizacji rślin uprawnych, pracwywania planów gspdarczych, układania płdzmianów i ustalania spsbu uprawy rli Charakterystyka i cena stanu aktualneg Na terenie Gminy gleby wykształciły się na utwrach czwartrzędwych, z teg względu są t gleby urdzajne dużej przydatnści rlniczej. Są t gleby należące d średni ciężkich d uprawy i zajmuja dpwiedni : 95% pwierzchni gruntów rlnych w Strumieniu, 38

39 60% pwierzchni gruntów rlnych w Bąkwie, 100% pwierzchni gruntów rlnych w Pruchnej, 70,2% pwierzchni gruntów rlnych w Zabłciu, 100% pwierzchni gruntów rlnych w Zbytkwie. Gleby te w warstwie rnej wykazują skład mechaniczny pyłów ilastych i pyłów ilastych lesswatych i iłów pylastych. Rlnictw jest ważną i widącą funkcją gminy. Strukturę użytków rlnych zestawin w tabeli. Wynika z niej, że pnad 60% pwierzchni zajmują użytki rlne, z czeg pnad 83% pwierzchni zajmują grunty rne. Rysunek 8 Użytkwanie terenów w Gminie Strumień L.p. Wyszczególnienie Pwierzchnia [ha] Udział prcentwy [%] 1 Pwierzchnia Gminy Strumień Użytki rlne ,14 2a Grunty rne ,29 2b Łąki 482 8,25 2c Pastwiska 103 1,76 2d Sady 49 0,84 3 Lasy i grunty leśne 94 1,61 4 Tereny zurbanizwane i nieużytki ,25 Źródł: Spis Rlny 2002, dane UG Strumień 2008 Okł 60% pwierzchni użytków rlnych t gleby III klasy, które pwstały na terasach rzecznych jak lekk kwaśne mady. Gleby klasy IV płżne są głównie na terenach płżnych wyżej, są bardziej zróżnicwane i zajmują kł 36% gleb. Szczegółwy pdział klas gruntów przedstawin na wykresie II III a IV a V VI Rysunek 9 Pwierzchnia (w ha) klas gleb na bszarze Gminy Strumień Źródł: Studium Uwarunkwań i Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, 2007 Rlnictw skupia 3113 hektarów gruntów rnych. Według danych ze Spisu Rlneg 2002 funkcjnuje kł 1571 gspdarstwa rlnych z czeg 955 (60%) t działki rlne pwierzchni nie przekraczającej 1 ha. Pzstała struktura gspdarstw przedstawia się następując: d 1 ha d 2 ha gspdarstwa, d 2 ha d 5 ha 173 gspdarstwa, 39

40 d 5 ha d 7 ha 41 gspdarstwa, d 7 ha d 10 ha 22 gspdarstwa, d 10 ha d55 ha 37 gspdarstwa, d 15 ha d 20 ha 5 gspdarstwa, pwyżej 20 ha 32 gspdarstwa, W strukturze władania są t prawie wyłącznie własnści prywatne. Pwierzchni zasiewów w gspdarstwach rlnych zajmuje 3013 ha. Najppularniejsze w prdukcji rślinnej są rśliny pastewne, których zasiewy bejmują pnad płwę gruntów rnych. Uprawia się głównie: pszenicę zimą i jarą 980 ha, jęczmień zimy i jary 605 ha, kukurydzę na ziarn i na kisznki 310 ha, mieszanki zbżwe 262 ha, wies 245 ha, buraki cukrwe 192 ha, ziemniaki 181 ha, rzepak 135 ha. Wśród zwierząt gspdarskich na bazie trwałych użytków zielnych i rślin pastewnych dminuje hdwla trzdy chlewnej (5057 szt) i bydła mleczneg i mięsneg (703 szt), w mniejszej ilści wiec (261 szt.) i kóz (166 szt). Wśród gspdarstw przeważa hdwla mieszana. W 2005 rku zstał przeprwadzne wapnwanie gleb na 40,29 ha pwierzchni użytków rlnych zstał wysiane 120,87 tn wapna, ilść ta daje kł 3 tny na hektar. Wapnwanie zstał pprzedzne badaniami gleb wyknanymi przez Stację Chemiczn Rlniczą w Gliwicach i finanswanymi samdzielnie przez rlników Meliracje Pwierzchnia terenów zmelirwanych na bszarze gminy wynsi ha., z czeg 385 ha wymaga drenwania nweg, natmiast 233 ha gruntów zmelirwanych wymaga dbudwy urządzeń meliracji. W latach wyknan regulację rzeki Knajki łącznej długści 5 km. Na terenie Gminy Strumień w administracji Śląskieg Zarządu Meliracji są: rzeka Knajka Bąków Drgmyśl, Pruchna, Kanał A Strumień, ptk Hynek Strumień, Zbytków, ptk KA Bąków, ptk Młynówka Drgmyska Drgmyśl, ptk MZ I Zabłcie, ptk MZ II Zabłcie, ptk ZK Zabłcie, kanał Ulgi rzeki Knajki Przy realizacji jakiegklwiek zainwestwania należy zachwać wlny pas umżliwiający swbdny dstęp d rzek i ptków raz wyknywanie rbt knserwacyjnych ( min. 3 m d górnej krawędzi skarpy. Według katalgu suwisk na terenie słectwa Pruchna, wzdłuż drgi Pruchna Drgmyśl, występują tereny z mżliwścią pwstawania suwisk. Zjawiska te mgą ulegać nasileniu, szczególnie pdczas intensywnych padów atmsferycznych, maswych ruchów raz pdcinania stków wykpami. Ze względu na knfigurację terenu bardziej prawdpdbne jest występwanie suwisk w części zachdniej Pruchnej, wzdłuż lkalnych cieków. W związku z tym należy te tereny zabezpieczać i nie dpuścić d suwania się mas ziemi i kamieni, c w knsekwencji dprwadza d niszczenia dróg i pękania ścian budynków. 40

41 4.3.2 Identyfikacja ptrzeb Właściwa plityka rlna pwinna również uwzględniać działania zapbiegawcze plegające na dpwiednim zagspdarwaniu wąwzów i stków wzniesień, stswaniu dpwiednich płdzmianów, stswanie zadrzewień i zakrzaczeń, a także stałe utrzymywanie gleby pd pkrywą rślinną. Isttnym elementem plityki rlnej w Gminie jest preferwanie scalania i zapbieganie dalszemu rzdrbnieniu gruntów rlnych. W tym celu zasadne jest prwadzenie przez Ośrdki Dradztwa Rlniczeg sptkań szklących i infrmacyjnych dla rlników i zachęcanie d twrzenia grup prducenckich i wspólnych działań rlniczych. Rlnictw wymaga stałeg wspierania ze strny Gminy, pdaż prduktów rlnych stale się zmienia i wymusza na rlnikach stałą dbałść jakś prduktów rlnych. W mdzie są eklgiczne warzywa i wce. Gmina Strumień psiada warunki d rzwju rlnictwa eklgiczneg Mżliwym rzwiązaniem dla terenów rlnych lezących dłgiem lub nieużytkach jest uprawa rślin energetycznych, takich jak: wierzba wiciwa, malwa pensylwańska czy rzepak. Rśliny te są źródłem eklgiczneg paliwa, które przyczynia sie d graniczenia zanieczyszczenia pwietrza. Plantacje takie przyczyniają się również d graniczenia prcesów erzyjnych gleb. Rlnicy pwinni w swich gspdarstwach dążyć d wprwadzenia Zasad Kdeksu Dbrych Praktyk Rlniczych, pracwaneg i przyjęteg w 2001 rku, czyli prgramu działań, który zawierałby cykl działań w frmie szkleń i działań edukacyjnych dla rlników i prducentów żywnści bejmujących również praktyki. Kdeks Dbrych Praktyk Rlniczych zapbiega ppełnianiu wykrczeń, kształtuje właściwą pstawę rlników wbec bwiązująceg prawa raz uczy jak graniczać ujemne ddziaływanie rlnictwa na śrdwisk. Za pmcą zabiegów fitmeliracyjnych pwinn się dążyć d zachwania właściwej struktury gleb, przywrócić rangę zabiegm agrtechnicznym, kultywwać bilgiczne metdy chrny rślin, stswać metdy integrwane, tj. łączące zabiegi agrtechniczne, bilgiczne i chemiczne. W dalszym ciągu istnieje ptrzeba pdejmwania śrdków przeciwdziałających chemicznym skażenim gleb. W tym celu należy prwadzić ścisłą kntrlę stswania śrdków chrny rślin i nawżenia gruntów rlnych, a także w cyklach 3-5 letnich przeprwadzać kntrlne badania gleb na zawartść metali ciężkich i pzimu ph. Realizacja tych zadań przyczyni sie d graniczenia zanieczyszczenia i nieptrzebnej degradacji śrdwiska glebweg na terenie gminy. Zadaniem, które zarówn teraz, jak i w przyszłści mże sie przyczynić d pprawy stanu nie tylk gleb, ale i całeg śrdwiska jest edukacja eklgiczna dzieci i młdzieży. Zadanie t będzie realizwane przez Urząd Miejski, a także Klub Eklgiczny EKO. 41

42 4.3.3 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna OG Objęcie chrną terenów niezdegradwanych pprzez nielkwanie inwestycji uciążliwych na krzyść walrów przyrdniczych i rekreacyjnych Urząd Wjewódzki OG Okreswa c 3-5 lat kntrla zawartści metali ciężkich raz pzimu ph gruntów użytkwanych rlnicz właściciele gruntów rlnych OG.1.1 Ochrna wierzchniej warstwy gleb OG Prmcja i dfinanswanie uczestnictwa rlników w imprezach branżwych raz twrzenia grup prducenckich Gmina Strumień, ODR OG Organizacja wychwania eklgiczneg dla dzieci i drsłych w zakresie gspdarwania zasbami glebwymi Gmina Strumień, Klub Eklgiczny EKO, ODR OG Prmcja agrturystyki i rlnictwa eklgiczneg ODR, Klub Eklgiczny EKO, OG.1 Racjnalne wykrzystanie zasbów glebwych OG Ochrna zasbów gleb nadających się d wykrzystania rlniczeg i leśneg Pwiat Cieszyn OG Rzpznanie i pdjęcie działań dtyczących prblemu zanieczyszczeń bszarwych, głównie z terenów przemysłwych WIOŚ OG.1.2 Przywrócenie wartści użytkwych gleb OG Kntynuacja wapnwania, gleb raz zwiększenie nawżenia rganiczneg Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych OG Zalesienia i zatrawienia gruntów dłgwanych, w tym zwalczanie chwastów (chrna krajbrazu): - zakup specjalistyczneg sprzętu Nadleśnictw Ustrń OG.1.3 Racjnalna gspdarka rlna OG OG Wspmaganie działalnści rlniczej, uwzględniającej nrmy eklgiczne szklenia rlników Pprawa struktury agrarnej pprzez scalanie gruntów Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych 42

43 OG Aktywizacja prdukcji warzywniczej i sadwniczej właściciele gruntów rlnych Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem (PLN) tyś. Partnerzy ZADANIA WŁASNE OG Prmcja i dfinanswanie uczestnictwa rlników w imprezach branżwych raz twrzenia grup prducenckich Gmina Strumień, ODR Stałe samdsknalenie rlników 37 Właściciele gspdarstw rlnych, OG Organizacja wychwania eklgiczneg dla dzieci i drsłych w zakresie gspdarwania zasbami glebwymi Gmina Strumień, Klub Eklgiczny EKO,, ODR Wyrabianie w dzieciach i młdzieży świadmści eklgicznej, dsknalenie wiedzy drsłych 20 Stwarzyszenie Przyjaciół Szkły i Prmcji Gminy Strumień OG Kntynuacja wapnwania, gleb raz zwiększenie nawżenia rganiczneg Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych Kntrla stanu gleb 10 ODR, rlnicy OG Pprawa struktury agrarnej pprzez scalanie gruntów Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych Zwiększenie dchdów rlników i pprawa struktury agrarnej - ODR, Stwarzyszenia eklgiczne, rlnicy OG Rzpznanie i pdjęcie działań dtyczących prblemu zanieczyszczeń bszarwych, głównie z terenów przemysłwych ZADANIA KOORDYNOWANE WIOŚ Minimalizacja zagrżeń 60 Gmina Strumień OG Aktywizacja prdukcji warzywniczej i sadwniczej - prmcja ODR Zwiększenie biróżnrdnści 15 Gmina Strumień, właściciele gruntów rlnych OG Objęcie chrną terenów niezdegradwanych pprzez nielkwanie inwestycji uciążliwych na krzyść walrów przyrdniczych i rekreacyjnych Urząd Wjewódzki Zachwanie bezpieczeństwa mieszkańców 50 Gmina Strumień 43

44 OG Okreswa c 3-5 lat kntrla zawartści metali ciężkich raz pzimu ph gruntów użytkwanych rlnicz właściciele gruntów rlnych Zachwanie zdrwtnści mieszkańców 20 Gmina Strumień OG Prmcja agrturystyki i rlnictwa eklgiczneg ODR, Klub Eklgiczny EKO, Zachwanie zdrwtnści bilgicznej, nie dpuszczenie d zainwestwania terenów atrakcyjnych przyrdnicz 25 Gmina Strumień OG Ochrna zasbów gleb nadających się d wykrzystania rlniczeg i leśneg Pwiat Cieszyn Nie dpuszczenie d zainwestwania terenów atrakcyjnych przyrdnicz - Gmina Strumień OG Zalesienia i zatrawienia gruntów dłgwanych, w tym zwalczanie chwastów (chrna krajbrazu): - zakup specjalistyczneg sprzętu Nadleśnictw Ustrń Ochrna pwierzchni ziemi 350 Gmina Strumień RAZEM ZADANIA WŁASNE 67 RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE

45 4.3.5 Wniski Stan gleb wywiera bezpśredni wpływ na jakść śrdwiska szczególnie na bszarze gminy, która ma krzystne warunki d prdukcji rlniczej, ale także na inne elementy śrdwiska jak stan wód, różnrdnść flrystyczną i architekturę krajbrazu, a także na zdrwtnść jej mieszkańców dlateg też, chrna gruntów jest bardz isttnym elementem chrny śrdwiska. W ramach pielęgnacji walrów glebwych należy: Kształtwać właściwy dczyny gleb. Istnieje ptrzeba mnitringu stanu gleb pd względem kwaswści peridycznie, c 3-5 lat. Zwiększać lesistść. Przedsięwzięcie t wpływa zarówn na jakść gleb, jak również na walry jakści pwietrza i krajbrazu. Kultywwać racjnalne i eklgiczne spsby gspdarwania zasbami glebwymi zgdnymi z Kdeksem Dbrych Praktyk Rlniczych, graniczać prcesy erzyjne pprzez zwiększenie udziału upraw alternatywnych, która pdczas spalania wnsi znacznie mniej zanieczyszczeń gazwych i pyłwych d atmsfery, w związku z czym graniczania zanieczyszczenie śrdwiska. Prmwać restrukturyzację rlnictwa z uwzględnieniem kierunku eklgizacji. 4.4 Ochrna zasbów kpalin Zasady pszukiwania, dkumentwania raz krzystania z kpalin regulwane są przepisami ustawy z dnia 4 luteg 1994 r. - praw gelgiczne i górnicze (Dz. U. 1994, nr 27, pz. 96 z późn. zm.). W ustawie tej rzstrzygnięt sprawę własnści złóż kpalin raz uregulwan prblem chrny zasbów złóż pprzez wymóg ujmwania ich w miejscwych planach zagspdarwania przestrzenneg raz bwiązek kmpleksweg i racjnalneg wykrzystania kpalin. Dla prawidłweg gspdarwania zasbami przyrdy (tj., między innymi, kpalinami) ustala się w miejscwym planie zagspdarwania przestrzenneg szczególne warunki zagspdarwania terenów. Również pdjęcie działalnści w zakresie wydbywania kpalin jest uzależnine, przez mżliwść dpwiednich zapisów w miejscwym planie zagspdarwania przestrzenneg, d Rady Miejskiej, która pdejmuje uchwały zmianie planu raz d spłecznści lkalnej, która na tym etapie mże wnsić uwagi i prtesty Charakterystyka i cena stanu aktualneg Eksplatacja złóż pwduje przekształcenie śrdwiska, które mże być narażne na utratę swych Walrów na skutek działalnści górniczej lub przetwórstwa surwców mineralnych. Nie zawsze kierunek przekształceń pwduje degradacje śrdwiska, jednakże zawsze wywiera wpływ na zainwestwanie pprzez dpuszczalny rdzaj zainwestwania, intensywnść czy w góle graniczenia w zainwestwaniu. Istnienie wiec na terenie gminy bszarów górniczych mżna zaliczyć d uciążliwści, których jakść mże zstać kreślna dpier w planie miejscwym. Plan miejscwy sprządza sie zasadnicz dla terenu górniczeg, który jest większy bszaru górniczeg i ma kreślić warunki wyknywania uprawnień zawartych w kncesji, zapewnić bezpieczeństw pwszechne raz chrnę śrdwiska w tym także biektów budwlanych. Na terenie gminy Strumień występują następujące surwce naturalne: złże trfu leczniczeg: znajduje się w Zabłciu, w pstaci dwóch kmpleksów rzdzielnych linią klejwą Chybie Strumień; dla ptrzeb eksplatacji zstał ustanwiny bszar górniczy Zabłcie I decyzją Ministra Ochrny Śrdwiska, Zasbów Naturalnych i Leśnictwa. Złże eksplatwane złże metanu z pkładów węgla kamienneg: zlkalizwane jest w półncnej części gminy, bejmując Zbytków, Strumień i część Zabłcia; dla złża zstał ustanwiny bszar górniczy Ruptawa Warszwice Strumień kreślny decyzją Ministra Ochrny Śrdwiska, Zasbów Naturalnych i Leśnictwa, wpisany d rejestru bszarów górniczych pd numerem: tm 2/1 lp złże surwców ilastych ceramiki budwlanej Strumień : bszar górniczy Strumień. Teren płżny jest całkwicie w granicach bszaru górniczeg Ruptawa - Warszwice Strumień. Złże eksplatwane. 45

46 złże wdy mineralnej: złże zawiera nieeksplatwane lecznicze wdy mineralne, chlrkw sdw jdkwe, zasby eksplatacyjne wynszą 1,56 m 3 /h (wg danych Urzędu Wjewódzkieg); złże nie jest w pełni udkumentwane, zlkalizwane rientacyjnie w półncnej części Zabłcia. złże węgla: zawiera się w bszarze górniczym Ruptawa Warszwice Strumień w półncnej części Zbytkwa; brak szczegółwych danych na temat teg złża (przewiduje się prawdpdbną spójnść ze złżem gazu ziemneg). złże kruszywa w Zabłciu: złże zlkalizwane jest w zachdniej części gminy Strumień; eksplatwane są czwartrzędwe, średniziarniste piaski raz żwiry; miąższść pkładów wynsi 10,80 11,20 m.; przeważa frma pkładwa; nadkład stanwią: zapiaszczna glina, gleba raz niewielka ilść trfu; miąższść nadkładu wynsi 3,8 4,2 m; planwana pwierzchnia zajmwana przez zakład wydbywczy: 33 hektary. Obszar górniczy wyznacza sie dla każdej kpaliny. W przypadku, gdy nie zagraża t prawidłwemu wykrzystanie złża, mże bejmwać tylk cześć teg złża. Na terenie gminy zstały ustanwine bszary górnicze dla części złóż: bszar górniczy Ruptawa - Warszwice - Strumień dla złża metanu z pkładów węgla - bejmuje Strumień, Zbytków i cześć półncna Zabłcia, bszar górniczy Zabłcie I dla złża trfu leczniczeg - zlkalizwany w Zabłciu, bejmuje tylk cześć złża, ustanwiny jest także teren górniczy, który pkrywa sie z bszarem, bszar górniczy Strumień - prjektwany, dla złża surwców ilastych ceramiki budwlanej, Identyfikacja ptrzeb W zakresie chrny zasbów kpalin według ustawy Praw Ochrny Śrdwiska (art. 125 i 126) złża pdlegają chrnie, która plega na racjnalnym gspdarwaniu ich zasbami raz kmplekswym wykrzystaniu kpalin, w tym kpalin twarzyszących. Eksplatacja pwinna być przeprwadzana z zastswaniem wszelkich śrdków, które przyczyniają się d graniczenia szkód w śrdwisku. Psiadający kncesję na wydbycie złża kpaliny jest zbwiązany zastswać śrdki niezbędne zarówn d chrny złża jak i d chrny wód pwierzchniwych i pdziemnych a także d chrny pwierzchni ziemi. P zakńcznej eksplatacji zbwiązany jest prwadzić rekultywację raz przywracać d właściweg stanu elementy przyrdnicze. Obszary peksplatacyjne należy sukcesywnie i na bieżąc pddawać rekultywacji. Obwiązek ten ciąży na sbie pwdującej utratę alb graniczenie wartści użytkwej gruntu. Kszty rekultywacji ciążą na sprawcy. W przypadku złóż nieeksplatwanych, które zstały udkumentwane złże zabezpiecza się, jak zaplecze surwcwe. Ochrna zasbów kpalin nieeksplatwanych na szczeblu gminnym pwinna plegać na uwzględnieniu tych terenów w studiach uwarunkwań i planach zagspdarwania przestrzenneg w pstaci zapisów uniemżliwiających zagspdarwanie tych terenów w spsób trwały, wykluczający ptencjalną eksplatację surwców. 46

47 4.4.3 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna ZK.1 Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie w krdynacji z planami rzwju reginu. ZK.1.1 Racjnalna gspdarka kpalinami ZK ZK.1.2 Przywrócenie pprzednieg stanu terenm peksplatacyjnym ZK1.2.1 Wprwadzenie zapisów w PZP gminy niezagspdarwywaniu terenów nieeksplatwanych złóż Rekultywacja rewitalizacja zgdna z bwiązującym prawem p zakńczeniu eksplatacji złóż Gmina Strumień Firmy psiadające kncesję na eksplatację Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem (PLN) tyś. Partnerzy ZADANIA WŁASNE OZK Wprwadzenie zapisów w PZP gminy niezagspdarwywaniu terenów nieeksplatwanych złóż Gmina Strumień Ochrna surwców nieeksplatwanych 20 ZADANIA KOORDYNOWANE OZK1.1.2 Prawidłwa eksplatacja złóż surwców mineralnych Firmy psiadające kncesję na eksplatację Ochrna zasbów kpalin b.d Gmina Strumień OZK1.2.1 Rekultywacja rewitalizacja zgdna z bwiązującym prawem p zakńczeniu eksplatacji złóż Firmy psiadające kncesję na eksplatację RAZEM ZADANIA WŁASNE 20 RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE 1000 Ochrna zasbów kpalin 1000 Gmina Strumień 47

48 4.4.5 Wniski Jakść terenów płżnych na bszarze gminy w części zależy d warunków naturalnych i ukształtwania terenu, grmy jednak wpływ na stan pwierzchni ziemi ma człwiek i jeg racjnalne bądź lekkmyślne i nierzważne pstępwanie wynikające w dużej mierze z nieznajmści bwiązujących przepisów. Dlateg tak ważnym jest aby krzystanie z warunków naturalnych takich jak w tym przypadku surwce mineralne dbywał się w zgdzie z przepisami i racjnalnym myśleniem które nakazuje zstawić wyrbisk w takim stanie jak wyglądał przed eksplatacją. Zadanie t należy d firm psiadających kncesję na wydbycie złóż. Natmiast rgany samrządwe mają mżliwść chrny nieużytkwanych zasbów pprzez stswne zapisy w planach zagspdarwania przestrzenneg. 4.5 Bitechnlgie i rganizmy genetycznie zmdyfikwane Od kńca lat dziewięćdziesiątych XX wieku twrzny jest krajwy system bezpieczeństwa bilgiczneg. Jest n party na nrmach i standardach bwiązujących w UE. Jeg głównym celem jest kntrla twrzenia i wykrzystania rganizmów genetycznie mdyfikwanych (GMO) w ramach zamknięteg użycia, ich zamierzneg uwalniania d śrdwiska w celach eksperymentalnych raz wprwadzanie d brtu. W 2005r. pracwan prjekt Krajwej strategii bezpieczeństwa bilgiczneg w Plsce, który zawiera wytyczne działań niezbędnych dla zapewnienia chrny śrdwiska naturalneg przed niekntrlwanym wykrzystaniem rganizmów zmdyfikwanych genetycznie. W 2006r. przyjęt Ramwe Stanwisk Rządu RP dtyczące Organizmów Genetycznie Zmdyfikwanych. Jest t dkument wyznaczający kierunek działań dtyczących GMO, na pdstawie, któreg będzie realizwana w Plsce plityka w tym zakresie. Wbec braku jednznacznych wyników badań, dtyczących wprwadzenia rganizmów mdyfikwanych genetyczne Plska będzie się pwiadać zdecydwanie przeciwk innym frmm wykrzystania GMO. Dtyczy t głównie eksperymentów plwych plegających na zamierznym uwlnieniu d śrdwiska, wprwadzenia d brtu GMO raz prwadzenia upraw genetycznie zmdyfikwanych rślin. Dla upwszechnienia wiedzy GMO ptrzeba wielu działań edukacyjnych. Ich przykładem jest prjekt pt. Wzmcnienie systemu infrmacji śrdwisku, w szczególnści z zakresu bezpieczeństwa bilgiczneg usługa szkleniwa w ramach Transitin Facility, któreg beneficjentami były Ministerstw Śrdwiska i Centrum Infrmacji Śrdwisku. Prjekt zrealizwany zstał w 2007 r. Przedmitem prjektu była usługa edukacyjna plegająca na przeprwadzeniu szkleń stacjnarnych w 16 wjewództwach. W sumie zrganizwan 86 szkleń (pnad 4200 uczestników) w zakresie pdstawwej wiedzy GMO dla przedstawicieli administracji centralnej, wjewódzkiej, szczebla lkalneg, rlników, przemysłu raz instytucji i rganizacji naukwych zajmujących się zagadnieniami rganizmów transgenicznych. 4.6 Pdsumwanie Załżne zadania Plski mgą zstać siągnięte na szczeblu gminnym pprzez następujące kierunki działań eklgicznych: edukacja ludnści w sprawie bezpieczeństwa bilgiczneg, w tym prwadzenie neutralnej kampanii infrmacyjnej w zakresie inżynierii genetycznej ze szczególnym uwzględnieniem GMO, mnitrwanie działań związanych z użytkwaniem rganizmów genetycznie zmdyfikwanych, szczególnie w kntekście ich wpływu na zachwanie bezpieczeństwa bilgiczneg. 5 Zrównważne wykrzystanie materiałów, wdy i energii Dkumentami, które wyznaczają kierunki w pracwywaniu Prgramów Ochrny Śrdwiska są Plityka Eklgiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata raz Wytyczne d sprządzania Prgramów chrny śrdwiska zatwierdzne przez Ministerstw Śrdwiska w grudniu 2002 rku. 48

49 Zapisy w bu tych dkumentach sugerują, iż struktura POŚ pwinna nawiązywać d układu zawarteg w Plityce Eklgicznej. Prpnuje umieszczenie w Prgramie, jak jeden z elementów zrównważneg wykrzystania materiałów, wdy i energii raz w tym zakresie umieszczne zstaną pdrzdziały: materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji, wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych, kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy. 5.1 Materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji Działania przyczyniające się d zmniejszenie materiałchłnnści, wdchłnnści i energchłnnści pwinny zapewnić wzrst efektywnści wykrzystania surwców, wdy i energii pprzez zmniejszenie ich zużycia na jednstkę prduktu, jednstkwą wartść usługi statystyczneg knsumenta bez pgarszania standardu życiweg ludnści i perspektyw rzwjwych gspdarki. Oszczędnść dóbr pwinna dtyczyć wszystkich sektrów, ale kncentrwać się głównie w sektrze przemysłwym, energetycznym raz budwnictwie i gspdarce kmunalnej. Działania dla racjnalizwania użytkwania wód pwinny bjąć wszytki dziedziny gspdarki krzystające z zasbów wód przede wszystkim pprzez zastswanie najlepszych dstępnych technik prdukcji przemysłwej i praktyk rlniczych, aby dprwadzić d zmniejszenia zaptrzebwania na wdę i d graniczenia ładunków dprwadzanych d dbirników zanieczyszczeń. Pwinn się unikać nieuzasadnineg wykrzystywania wód pdziemnych na cele przemysłwe. Zmniejszenie wdchłnnści w działaniach związanych z gspdarką wdn-ściekwą realizwane jest przez zmniejszenie strat wdy, pprzez mdernizację ujęć, mdernizacje sieci wdciągwej raz edukację eklgiczną. Racjnalizacja zużycia wdy w gspdarstwach dmwych pwinna plegać przede wszystkim na: graniczeniu marntrawstwa wdy, stswania wdszczędnej aparatury czerpalnej i sprzętu gspdarstwa dmweg, dalszeg rzwju pmiaru zużycia wdy, pdjęcia działań w celu graniczenia strat w systemach rzprwadzania wdy. Głównym kierunkiem działań nieinwestycyjnych jest wprwadzenie nrmatywów zużycia wdy, d pzwleń zintegrwanych dla wdchłnnych dziedzin prdukcji. W zakresie działań inwestycyjnych zakłada się wprwadzenie zamkniętych biegów wdy w przemyśle, wdszczędnych technlgii prdukcji i przedsięwzięcia mdernizacyjne w systemach zapatrzenia w wdę ukierunkwane na zmniejszenie strat wdy. Materiałchłnnść t wielkść nakładów materiałwych pniesinych na wytwrzenie kreślnych dóbr użytkwych, wyznaczana przez ilść materiału zużyteg na wytwrzenie kreślnej wartści użytkwej. Zmniejszenie materiałchłnnści i dpadwści, a c za tym idzie likwidacji zanieczyszczeń uciążliwści i zagrżeń u źródła pzwli na uzyskanie większych krzyści gspdarczych pprzez zmniejszenie nakładów na prdukcję a w knsekwencji pprawę, jakści życia mieszkańców pprzez graniczenie wykrzystania zasbów naturalnych i chrny śrdwiska. Bardz isttnym elementem jest zagspdarwywanie wycfanych z użytkwania substancji i materiałów niebezpiecznych raz staswanie najlepszych dstępnych technik (BAT) zmniejszających materiałchłnnść i dpadwść prdukcji i pprawiających efektywnść eknmiczną prcesów wytwórczych. Energchłnnść ujmuje się, jak relację wielkści zużycia energii w prcesie prdukcyjnym w przemyśle czy gspdarce w dniesieniu d dpwiedniej wielkści prdukcji, w której uczestniczy ta energia, czyli inaczej, jak relację nakładów d efektów. O pzimie energchłnnści decydują głównie: struktura gałęziwa przemysłu, stswane technlgie wytwarzania, ceny energii, jakść prdukcji. Działanim w zakresie zmniejszenia energchłnnści pwinn twarzyszyć kntynuwanie przedsięwzięć zmieniających spsób zaspkajania istniejących ptrzeb energetycznych. Zmianm pwinna pdlegać przede wszystkim struktura wykrzystania nśników energii w kierunku zwiększenia udziału energii elektrycznej w gólnym zużyciu energii. Zwiększenie udziału prdukcji energii z gazu w 49

50 miejsce węgla, pprawy, jakści węgla i innych paliw, a także wzrstu udziału w prdukcji energii elektrycznej i cieplnej z energetycznych nśników dnawialnych (energia wdy i wiatru, energia getermalna, energia słneczna, energia z bimasy) raz pchdzących z dpadów. Dla zmniejszenia energchłnnści niezbędna jest wymiana urządzeń niskiej sprawnści na nwe zużywające mniej energii elektrycznej. W zakresie zapatrzenia w wdę temu celwi służą mdernizacje: ujęć wdy, stacji uzdatniania, pmpwni i hydrfrni raz pśredni wymiana dcinków sieci wdciągwej znajdujących się w złym stanie technicznym, która będzie wpływać na zmniejszenie ilści tłcznej wdy. Realizwane w ramach mdernizacji biektów termmdernizacje, plegające na ciepleniu ścian biektów kubaturwych i wymianie stlarki również przyczynia się d zmniejszenia energchłnnści przez zmniejszenie zaptrzebwania na energię cieplną. W zakresie dprwadzenia i czyszczania ścieków krzystnie wpłynie budwa klektra kanalizacyjneg i pmpwni sieciwych a także budwa przydmwych czyszczalni ścieków w terenie rzprsznym. 5.2 Wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych Użytkwanie dnawialnych źródeł energii umżliwia siągnięcie krzyści eklgicznych, gspdarczych i spłecznych. Wzrst wykrzystania energii ze źródeł dnawialnych pwinien stać się integralnym elementem zrównważneg rzwju gminy. Działania w zakresie zrównważneg rzwju przynsząceg efekty eklgiczn energetyczne pwinny być kierwane na prdukcję energii eklgicznie czystej ze źródeł dnawialnych, t jest wykrzystujących naturalne źródła, jakimi SA energia spiętrzeń wdnych, prmieniwania słneczneg, wód getermalnych, bimasy i wiatru. Z analizy uwarunkwań krajwych wynika, że w najbliższych latach wzrastać będzie wykrzystanie bimasy i siły wiatru. Na bszarach dużych wartściach przyrdniczych i ciekach będących siedliskiem ryb wędrwnych dąży się d teg by nie lkalizwać elektrwni wdnych. Przy każdej lkalizacji pwinny być zachwane uwarunkwania wynikające z płżenia w istniejących lub prjektwanych bszarach chrny przyrdy i krajbrazu. Uwarunkwania gminy Strumień d tej pry nie były szczegółw analizwane, nie mniej jednak prównując z danymi gmin sąsiadujących, należących d pwiatu cieszyńskieg i bielskieg mżna stwierdzić, że nie ma na mżliwści szerkieg zastswania energii wiatru ze względu na małą siłę wiatrów, energia wdy nie ma racji bytu ze względu na brak dużych zbirników wdy gdzie mżliwe jest spiętrzanie wdy. Na terenie Gminy Strumień ze względu na dużą pwierzchnię gruntów rlnych (70%) istnieje ptencjał wykrzystania bimasy, a szczególnie dpadów pwstających przy prdukcji i przetwarzaniu prduktów rślinnych (np. słma) raz dchdów zwierzęcych z ferm hdwlanych. Mżna też rzważać uprawę rślin energetycznych. Istnieje również mżliwść wykrzystania energetyczneg ptencjału bimasy drzewnej. W samej gminie Strumień udział lasów w całkwitej pwierzchni gruntów nie jest znaczny (k. 15%), dlateg też wart rzważyć mżliwść nawiązania współpracy w tym zakresie z innymi gminami w pwiecie cieszyńskim, pszczyńskim lub bielskim, które charakteryzują się znacznym ptencjałem bimasy występującym w lasach (Skczów, Pszczyna). Mżliwe jest również wykrzystywanie energii słnecznej, c bserwuje się już d kilku lat wśród mieszkańców gminy. Obecnie na bszarze gminy na budynkach mieszkalnych zamntwanych jest kilkanaście sztuk klektrów słnecznych służących d grzewania ciepłej wdy użytkwej. Od maja 2008 Gmina Strumień rzpczęłam akcję plegającą na dfinanswaniu mieszkańcm wymiany źródła ciepła raz mntażu klektrów słnecznych w kwcie 2500 zł. W związku z tym bserwuje się rzwój teg spsbu grzewania wdy, przewiduje się, że w ciągu najbliższych czterech lat liczba klektrów pwiększy się kł 200%. 5.3 Pdsumwanie Mając na uwadze prirytety i zadania nakreślne w dkumentach planistycznych wyższeg szczebla zaprpnwan plan realizacji Prgramu Ochrny śrdwiska dla gminy Strumień w zakresie racjnalneg użytkwania zasbów naturalnych kreślając cele krótkterminwe i wynikające z nich działania zmierzające d siągnięcia celu długterminweg. 50

51 Załżne zadanie zstanie siągnięte pprzez następujące kierunki działań eklgicznych: racjnalizacja użytkwania wdy, wzrst wykrzystania energii ze źródeł dnawialnych. Osiągniecie kreślneg celu za pmcą wyznacznych kierunków działań pwinn być realizwane przez knkretne zadania eklgiczne. Zadania eklgiczne w zakresie racjnalizacji zużycia wdy prwadzące d realizacji teg kierunku działań t: graniczenie wykrzystywania zasbów wód pdziemnych d celów przemysłwych (pza przemysłem spżywczym i niektórymi specjalnymi działami prdukcji rlnej), wspieranie działań mających na celu zagspdarwanie wód padwych w gspdarstwach dmwych; realizacja przez zakłady planów racjnalneg gspdarwania wda (np. wprwadzających zamknięte biegi wdy). Realizacji kierunku działania jakim jest zmniejszenie energchłnnści gspdarki i wzrst wykrzystania energii i ze źródeł dnawialnych nastąpi pprzez następujące zadania eklgiczne: zmniejszenie strat energii w systemach przesyłwych pprzez uszczelnienie rurciągów raz ich właściwą eksplatacje, pprawa parametrów energetycznych budynków termmdernizacja, zwiększenie udziału energii trzymywanej z surwców dnawialnych w całkwitym zużyciu energii. Spełnienie tych celów i zadań przez gminę pwinn kncentrwać sie na realizacji następujących zadań: Wzrst świadmści mieszkańców w zakresie krzystania z zasbów naturalnych raz OZE Ograniczenie zużycia wdy i zapbieganie przenikaniu zanieczyszczeń d gleb i wód Takie działania takie jak zmniejszenie zużycia wdy, materiałów i energii raz wykrzystywanie surwców wtórnych nie tylk przyczynia sie d zmniejszenia presji na śrdwisk, ale również jest bardz racjnalnym pdejściem w dziedzinie eknmiki prdukcji. Zmniejszenie energchłnnści wdchłnnści i dpadwści prdukcji zależy przede wszystkim d działań pdejmwanych przez przemysł i energetykę zawdwa, a także przez sferę kmunalną. Dlateg wskazane jest uczestnictw gminy i jej mieszkańców w dsknaleniu rganizacji rynku energii, prmwanie energszczędnych urządzeń, rzszerzenie działań w zakresie inwestycji termmdernizacyjnych. Harmngram działań w tym zakresie znajduje się w rzdziałach gspdarka wdna raz chrna pwietrza. 5.4 Kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy Ochrna przed pwdzią i suszą Plska, w prównaniu z innymi krajami eurpejskimi, jest krajem małych zasbach wdy i dużych wahaniach rczneg dpływu. Pwduje t występwanie zagrżenia pwdziweg raz pjawianie się kresów suszy hydrlgicznej jak wyniku głębkieg niedbru wdy gruntwej. Ocieplenie klimatu i prawdpdbnie związane z tym zjawiskiem częste występwanie anmalii pgdwych pwduje zwiększenie częsttliwści pjawiania się zjawisk ekstremalnych Ochrna przed pwdzią Praw wdne (ustawa z dnia 18 lipca 2001 r.), które weszł w życie 1 stycznia 2002 r., reguluje zagadnienia dtyczące chrny przeciwpwdziwej. Uregulwania bejmują m.in.: zachwanie i twrzenie systemów retencji wód, racjnalne retencjnwanie wód i użytkwanie budwli przeciwpwdziwych, funkcjnwanie systemu strzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami raz kształtwanie zagspdarwania przestrzenneg dlin rzecznych i terenów zalewwych. Ustawa zawiera również zapisy dtyczące prac ratwniczych i zabezpieczających raz kmpetencji 51

52 i bwiązków urzędów i instytucji zajmujących się chrną przeciwpwdziwą raz zarządzających ciekami wdnymi. Z klei ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. stanie klęski żywiłwej (Dz.U ) definiuje stan klęski żywiłwej, katastrfy naturalnej i awarii technicznej, kreśla warunki jeg wprwadzenia i bszar, na którym mże zstać wprwadzny raz prawa i bwiązki rganów władz raz bywateli. Głównym elementem zabezpieczenia przeciwpwdziweg terenu Gminy Strumień jest Zbirnik Gczałkwicki, który równcześnie dstarcza wdę pitną dla aglmeracji śląskiej. Chrni dlinę pniżej zapry, zatrzymując i łagdząc falę pwdziwą. Zbirnik ten zstał wybudwany w latach na 67 km biegu Małej Wisły, przez przegrdzenie zaprą ziemną szerkści 2980 m. Jest największym zbirnikiem zaprwym na płudniu Plski. Pwierzchnia zbirnika wynsi 2990 ha a bjętść 120 mln m 3 wdy, przy rzędnej eksplatacyjnej 255,5 m n.p.m. Przy maksymalnym spiętrzeniu 257 n.p.m. ma bjętść 174 mln m 3 przy pwierzchni 3200 ha. Obszar pwierzchni wynurznej zmienia się d 300 d 1300 ha. 1 Mała Wisła dstarcza 82% wdy d zbirnika. Pzstałą ilść wdy dstarcza Ptk Bajerka raz rwy dwadniające terenów depresyjnych wkół zbirnika. Utwrzenie zbirnika spwdwał zakłócenie naturalneg spływu wód pwierzchniwych, ich zaleganie w rwach i gruntach, szczególnie w kresie wyskich stanów wód. Wpływ Zbirnika na tereny przyległe czyli tzw. zawale płudniwe (Zabłcie) i zawale zachdnie (Strumień wraz z prawbrzeżną częścią międzywala Wisły i część Zabłcia) dbywa się w trzech kategriach: ujemneg ddziaływania na pzim wód pdziemnych (prawdpdbny jest wpływ tylk na część prawbrzeżną rzeki Wisły - tzw. zawale płudniwe), zagrżenia falą awaryjną w wyniku przerwania zapry bcznej, zagrżenia falą wezbraniwą, pwstałą w wyniku intensywnych padów atmsferycznych, kreślneg zasięgiem wdy 100 letniej dla dliny rzeki Wisły (w pracwaniach hydrlgicznych używa się nazwy Wisła Mała) - przelanie przez krnę zapry bcznej większej niż przewidzian fali wezbraniwej pwstającej pdczas pwdzi bądź wystąpienie fali wezbraniwej pwstałej w wyniku intensywnych padów atmsferycznych na bszarze dliny Wisły, niezależnie d istnienia wzdłuż rzeki wałów przeciwpwdziwych. Obszar wyznaczny falą awaryjną i wezbraniwą wyznacza prawdpdbny tereny, który mże zstać zalany w wyniku wystąpienia niekrzystnych czynników i związku z tym na tym terenie pwinny bwiązywać specyficzne warunki zagspdarwania raz pewne graniczenia w zainwestwaniu. Strefy i bszary ddziaływania Zbirnika na tereny przyległe w granicach Gminy Strumień są szczegółw scharakteryzwane w Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień. 2 Praw wdne stanwi, że chrna przed pwdzią jest zadaniem rganów administracji rządwej i samrządwej. Gmina Strumień płżna jest na bszarze Reginalneg Zarządu Gspdarki Wdnej w Gliwicach (RZGW), w całści w reginie wdnym Małej Wisły. W ramach chrny przed pwdzią w strukturach RZGW wydrębnin Ośrdek Krdynacyjn Infrmacyjny Osłny Przeciwpwdziwej, w którym prwadzne są przede wszystkim pdstawwe działania związane z tą chrną. W utrzymaniu RZGW w Gliwicach pzstaje łącznie 1230 km rzek, ptków i kanałów raz 7 zbirników wdnych. Większść rzek i ptków zstała uregulwana w latach zabudwą ciężką betnwą w frmie stpni, pasek, murów prwych. Stan uregulwania szacuje się na kł 80% wszystkich cieków. Na pczątku lat 90-tych d rzwiązań prjektwych wprwadzn zabudwę eklgiczną, tj. drewn, kamień, zabudwę bilgiczną, uwzględniającą warunki eklgów raz umżliwiającą rybackie wykrzystanie wód w ciekach i na zbirnikach wdnych. Wszystkie w/w działania, realizwane również na terenie Gminy Strumień, prwadziły i w dalszym ciągu prwadzą d zmniejszenia tragicznych skutków wystąpienia ewentualnych pwdzi w tym rejnie Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, zmiana studium zgdnie z Uchwałą Nr X/62/2007 Rady Miejskiej Strumienia z dnia 27 czerwca 2007r., tekst jednlity 52

53 Zasięg działania RZGW w Gliwicach przedstawin na pniższym rysunku. Rysunek 10 Mapa zasięgu działania RZGW w Gliwicach Źródł: Za lkalną chrnę przeciwpwdziwą Gminy Strumień dpwiadają jednstki Ochtniczej Straży Pżarnej w pszczególnych słectwach, które należą d Krajweg Systemu Ratwnicz-Gaśniczeg Ochrna przed suszą W zakresie chrny przed suszą meterlgiczną nie istnieje system zabezpieczeń. Mżliwe jest natmiast łagdzenie jej skutków dla śrdwiska gruntw-wdneg. Głównym elementem zabezpieczenia przed suszą terenu Gminy Strumień jest Zbirnik Gczałkwicki. 53

54 5.4.2 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna PS.1 Zmniejszenie zagrżenia pwdzią i suszą PS.1.1 Zmniejszenie ryzyka wystąpienia pwdzi i suszy PS PS Rzpznanie dalszych ptrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpwdziweg Inwentaryzacja, dbudwa i regulacja raz prawidłwa eksplatacja urządzeń meliracji wdnych Gmina Strumień RZGW, Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych w Gliwicach, Urząd Miejski Strumień Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem (PLN) tyś. Partnerzy PS Rzpznanie dalszych ptrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpwdziweg ZADANIA WŁASNE Gmina Strumień Ochrna przed pwdzią 35 ZADANIA KOORDYNOWANE PS Inwentaryzacja, dbudwa i regulacja raz prawidłwa eksplatacja urządzeń meliracji wdnych RZGW, Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych w Gliwicach, Urząd Miejski Strumień Minimalizacja strat spwdwanych pwdzią RAZEM ZADANIA WŁASNE 35 Brak danych ksztwych Urząd Miejski Strumień RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE b.d. 54

55 6 Dalsza pprawa, jakści śrdwiska i bezpieczeństwa eklgiczneg na bszarze gminy Strumień 6.1 Gspdarka wdn ściekwa Hydrgrafia Wdy pwierzchniwe Obszar Gminy Strumień charakteryzuje się występwaniem znacznej liczby cieków pwierzchniwych raz wód stjących. Znaczącym elementem krajbrazwym jest również Zbirnik Gczałkwicki. Część wschdnia Gminy leży w brębie szerkiej i płaskiej dliny rzeki Wisły i Knajki, zbudwanej z utwrów rzecznych, stanwiących terasy zalewwe i nadzalewwe. Obniżenie terasów zalewwych świadczy zmianie przebiegu kryta Wisły. Obecnie rzeka Wisła płynie wąską dliną strmych zbczach, bwałwanych w dlnym biegu. Równlegle płynąca Knajka wpada d Wisły na bszarze miasta Strumień. Dlinę Wisły kształtują także liczne lkalne cieki, rwy, kanały raz stawy zgrupwane szczególnie we wschdniej części gminy (bszar słectwa Drgmyśl). Grzbietem wysczyzny przebiega dział wdny I rzędu Wisły i Odry, a liczne cieki wdne kierunkach zachdnich i półncn - zachdnich płyną w wyżłbinych lkalnych dlinach. Drzecze Odry jest zapatrywane w wdę przez bezimienne cieki V i VI rzędu, należące d zlewni rzeki Pielgrzymówki. Półncna część gminy dwadniana jest przez ptki i rwy dprwadzające wdy pprzez przepmpwnie na Zawału Płudniwym i Zachdnim d Zbirnika Gczałkwickieg. 3 Na terenie Gminy Strumień w administracji Śląskieg Zarządu Meliracji są: rzeka Knajka Bąków Drgmyśl, Pruchna, Kanał A Strumień, ptk Hynek Strumień, Zbytków, ptk KA Bąków, ptk Młynówka Drgmyska Drgmyśl, ptk MZ I Zabłcie, ptk MZ II Zabłcie, ptk ZK Zabłcie, kanał Ulgi rzeki Knajki Rzeka Wisła, mająca na bszarze Gminy długść kł 8 km, charakteryzuje się bardz małym spadkiem, w związku z czym widczna jest znaczna akumulacja materiału rzeczneg. W zależnści d padów atmsferycznych występują duże wahania stanu wdy. Znaczne pady w pstaci deszczów nawalnych wyskim natężeniu, występujących w krótkim czasie raz specyfika zlewni Wisły sprawiają, iż jest t bszar dużym ptencjale zagrżenia pwdziweg (częst dchdzi d wylewów w czasie występwania intensywnych padów deszczu, c prwadzi d lkalnych pdtpień dróg i pól uprawnych). Równcześnie bserwuje się występwanie terenów pdmkłych w pbliżu stawów hdwlanych. Prgram Państwweg Mnitringu Śrdwiska dla wjewództwa śląskieg na lata w zakresie wód pwierzchniwych realizwany jest przez Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach. System mnitringu tych wód raz systemu klasyfikacji ich stanu eklgiczneg i chemiczneg wdrażany jest stpniw, d rku 2009 będzie dpwiadał w pełni wymaganim Ramwej Dyrektywy Wdnej. Celem wyknywania badań jest stwrzenie pdstaw d pdejmwania działań na rzecz pprawy stanu wód raz ich chrny przed zanieczyszczeniem, w tym chrny przed eutrfizacją pwdwaną wpływem sektra bytw-kmunalneg i rlnictwa raz chrny przed zanieczyszczeniami przemysłwymi, w tym zasleniem i substancjami szczególnie szkdliwymi dla śrdwiska wdneg. 4 Pniższy rysunek przedstawia punkty mnitringu wód pwierzchniwych na terenie wjewództwa śląskieg w rejnie Gminy Strumień. 3 Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, zmiana studium z dnia r. 4 Prgram Państwweg Mnitringu Śrdwiska na lata , Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, Katwice, grudzień

56 Rysunek 11 Lkalizacja punktów mnitringu wód pwierzchniwych w wjewództwie śląskim Źródł: Stan śrdwiska w wjewództwie śląskim w 2005 rku Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach Na terenie Gminy Strumień występują trzy stałe punkty mnitringu jakści wód pwierzchniwych wjewództwa śląskieg. W pniższej tabeli zestawin wskaźniki czystści wód znaczne w 2007 rku dla punktów pmiarwych zlkalizwanych na rzekach: Wisła i Knajka raz ptku Zbytkwskim. Tabela 5 Ocena jakści wód pwierzchniwych w punktach mnitringu diagnstyczneg i peracyjneg w 2007 rku L.p. Nazwa cieku Kilmetr rzeki Nazwa punktu mnitringu (lkalizacja:gmina) Klasa jakści wdy w 2006r.* Klasa jakści wdy w 2007r.* Wskaźniki występujące w IV i V klasie jakści wód w 2007 rku IV klasa V klasa 1 Wisła (d Bładnicy d Zbirnika Gczałkwice) 55,9 Mała Wisła wpływ d Zbirnika Gczałkwice (Strumień/Pszczyna) III (DIAG***) III (OP**) BZT5, liczba bakterii grupy cli typu kałweg chlrfil, liczba bakterii grupy cli 2 Knajka 0,2 Knajka ujście d Małej Wisły (Strumień Pruchna) b.d. III (DIAG***) barwa, zawiesina gólna, liczba bakterii grupy cli typu kałweg liczba bakterii grupy cli 3 Ptk Zbytkwski 0,3 Ptk Zbytkwski (Strumień) b.d. V (OP**) barwa, aztany tlen rzpuszczny, BZT 5, ChZT-Cr, OWO, amniak, azt Klejdahla, fsfrany, fsfr gólny, chlrfil a * Ocena wg Rzprządzenia Ministra Śrdwiska z dnia 11 luteg 2004r. w sprawie klasyfikacji dla prezentwania stanu wód pwierzchniwych i pdziemnych, spsbu prwadzenia mnitringu raz spsbu interpretacji stanu tych wód (Dz.U. nr 32, pz. 284,utracił mc z dniem r.) ** OP mnitring peracyjny (cena na pdstawie 30 wskaźników jakści wdy) *** DIAG mnitring diagnstyczny (cena na pdstawie 43 wskaźników jakści wdy) 56

57 Źródł: Infrmacja stanie śrdwiska w 2007 rku Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, marzec 2008r. Analiza wyników badań jakści wód pwierzchniwych w wybranych punktach mnitringwych wskazuje, iż rzeki przepływające przez teren Gminy Strumień prwadziły w 2007 rku wdy zadwalającej jakści (III klasa Mała Wisła i Knajka). Wdy złej jakści (V klasa) dntwan jedynie w punkcie pmiarwym na ptku Zbytkwskim. Wpływ na przedstawiną cenę miały: dla rzek: głównie zanieczyszczenia bakterilgiczne, które świadczą zanieczyszczaniu cieków ściekami kmunalnymi, dla ptku: wskaźniki fizykchemiczne takie jak związki rganiczne, związki bigenne i chlrfil a, których głównym źródłem są nawzy spływające z pól uprawnych raz ścieki bytwe. Jakść wód pwierzchniwych prwadznych przez rzekę Wisła w rku 2007, w prównaniu z ich jakścią w rku 2006, nie uległa zmianie (cenie jakści nie pdlegały w 2006r. wdy rzeki Knajka raz ptku Zbytkwskieg). Wdy pdziemne Gmina Strumień leży na bszarze przedkarpackieg reginu hydrgelgiczneg bszarze subreginu rybnick-świecimskieg (zapadlisk przedkarpackie). Na bszarze Gminy występują 4 rdzaje wód pdziemnych: dlny pzim wdnśny nie dgrywa większeg znaczenie na stsunki wdne w bszarze gminy ze względu na głębkść występwania, górny pzim wdnśny zasadniczy pzim wdnśny w brębie utwrów czwartrzędwych, zbirnik wdy pdziemnej w sadach żwirw piaszczystych, zalegających na nieprzepuszczalnym pdłżu iłów miceńskich, przykryty utwrami nieprzepuszczalnymi. Zwierciadł wdy pdziemnej ma charakter swbdny i zalega na głębkści 1-14 m. Średnia miąższść warstwy wdnśnej dla UPWP rejnu małej Wisły wynsi 8,3 m, średnia wydajnść pjedynczej studni 19,5 m 3 /h, a współczynnik filtracji 4,4 x 10-4 m/s. Prawdpdbnie istnieje związek hydrauliczny wód teg pzimu z wdami Zbirnika Gczałkwickieg, pzim wód zawiesznych związany jest z wkładkami sadów przepuszczalnych, występujących w glinach i pyłach przykrywających zasadniczy pzim wdnśny. Wdy teg pzimu zasilane są przez infiltracje wód padwych, wdy zaskórne wdy przypwierzchniwe, zalęgające bardz płytk pd pwierzchnia terenu, w zagłębieniach terenwych. Występują szczególnie w kresach wisennych lub w czasie większych padów atmsferycznych. 5 Zasilanie mawianych pzimów dbywa się przede wszystkim pprzez pady atmsferyczne. Z analiz wynika, że pdstawą drenażu pzimów czwartrzędwych są głównie rzeki stanwiące dpływy Wisły. Spływ wód pdziemnych dbywa się w części zachdniej gminy ku dlinie Odry, a w części wschdniej ku dlinie Wisły. Czwartrzędwy pzim wdnśny ma bezpśredni kntakt z wdami pwierzchniwymi. Aktywne zasilanie raz drenaż przez rzeki pwduje, że drgi krążenia są krótkie, zaś prędkści przepływu znaczne. 6 Zasby wód pdziemnych w Gminie Strumień są ściśle pwiązane z Głównym Zbirnikiem Wód Pdziemnych nr 347 (dlina rzeki górnej Wisły) występującym na bszarze pwiatu cieszyńskieg. Zbirnik bejmuje swym zasięgiem zachdnią część Zabłcia i Drgmyśla. Zbirnik ten, wydzielny w śrdku prwym (zbirnik dlinny czwartrzędwy), psiada średnią głębkść ujęć 8 m p.p.t. i szacunkwe zasby dyspzycyjne (wg. MHP) 13 tys. m 3 /dbę. Zbirnik, w przypadku rejnu Gminy Strumień, występuje w prwych utwrach piaszczystych i żwirwych związanych z systemem kpalnych i współczesnych dlin rzecznych - dliny rzeki Wisły (GZWP 347). Wdy teg piętra charakteryzują się występwaniem różnych typów wód, pcząwszy d naturalnych dla teg typu śrdków HCO 3 -Ca, HCO 3 -Ca-Mg pprzez HCO 3 -SO 4 -Ca, HCO 3 -SO 4 -Ca-Mg, HCO 3 -SO 4 -Ca-Mg-Na aż d bardz złżnych. Charakterystyka GZWP 347: 5 Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, zmiana studium z dnia r. 6 Strategia Rzwju Gminy Strumień ,Strumień

58 mduł zasbów dyspzycyjnych 1,52 dm 3 /sxkm 2, rdzaj nakładu warstwy wdnśnej gliny, piaski, zasilanie pinwe warstwy wdnśnej pśrednie, klasa zagrżenia wód pdziemnych AB (wdy zagrżne). Pniższy rysunek przedstawia lkalizację Głównych Zbirników Wód Pdziemnych na terenie wjewództwa śląskieg w rejnie Gminy Strumień. Rysunek 12 Lkalizacja Głównych Zbirników Wód Pdziemnych w wjewództwie śląskim Źródł: Prgram Państwweg Mnitringu Śrdwiska na lata , Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, Katwice, grudzień 2006r. Mnitring jakści wód pdziemnych Prgram Państwweg Mnitringu Śrdwiska dla wjewództwa śląskieg na lata w zakresie wód pdziemnych realizwany jest przez Państwwy Instytut Gelgiczny raz Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach. PIG prwadzi mnitring diagnstyczny bejmujący wszystkie jednlite części wód pdziemnych i peracyjny bejmujący jednlite części wód zagrżne nie siągnięciem dbreg stanu. WIOŚ prwadzi badania uzupełniające, które bejmują wdy pdziemne Głównych Zbirników Wód Pdziemnych, wykrzystywane d zapatrzenia ludzi w wdę d picia raz zagrżne aztanami pchdzącymi z rlnictwa. Badania prwadzne są w parciu krajwą sieć pmiarwą pd kątem dstswania d wymagań Ramwej Dyrektywy Wdnej. Celem wyknywania badań jest dstarczenie infrmacji stanie chemicznym wód pdziemnych, śledzenie jeg zmian raz sygnalizacja zagrżeń w skali kraju, na ptrzeby zarządzania zasbami wód pdziemnych i ceny skutecznści pdejmwanych działań chrnnych. 7 Na terenie Gminy Strumień nie występują becnie stałe punkty mnitringu jakści wód pdziemnych wjewództwa śląskieg. W pniższej tabeli zestawin wskaźniki czystści wód znaczne w 2007 rku dla najbliższeg punktu pmiarweg zlkalizwaneg pza terenem Gminy. 7 Prgram Państwweg Mnitringu Śrdwiska na lata , Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, Katwice, grudzień

59 Tabela 6 Ocena jakści wód pdziemnych GZWP 347 w punkcie mnitringu diagnstyczneg w 2006 i 2007 rku* L.p. Nazwa punktu Gmina GZWP Numer punktu JCWPd Rdzaj mnitringu Stratygrafia ujętej warstwy Typ wdy Klasa jakści wód w 2006r. Klasa jakści wód w 2007r. Wskaźniki występujące w II, III i IV klasie jakści wód w 2007 rku II klasa III klasa IV klasa 1 Skczów Pgórze Skczów GZWP 347 (dlina rz. górnej Wisły) 0981/K JCWPd 143 MD Q SO 4-HCO 3-Ca-Na III III temp., SO 4, PO 4 ph HCO 3 * Ocena wg Rzprządzenia Ministra Śrdwiska z dnia 11 luteg 2004r. w sprawie klasyfikacji dla prezentwania stanu wód pwierzchniwych i pdziemnych, spsbu prwadzenia mnitringu raz spsbu interpretacji stanu tych wód (Dz.U. nr 32, pz. 284,utracił mc z dniem r.) Źródł: Infrmacja stanie śrdwiska w 2007 rku Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, marzec 2008r. Analiza wyników badań jakści wód pdziemnych w wybranym punkcie mnitringwym wskazuje, iż wdy w zbirniku czwartrzędwym GZWP 347 t wdy zadwalającej jakści (III klasa). W zbirniku tym dminują wdy SO 4 -HCO 3 -Ca-Na. Wskaźnikami degradującymi wdy w tym pzimie były: dczyn ph raz związki fsfru, które w zasadniczy spsób rzutwały na ich jakść. Jakść wód pdziemnych w rku 2007 w prównaniu z ich jakścią w rku 2006 nie uległa zmianie Główne źródła zanieczyszczeń wód pwierzchniwych i pdziemnych Głównymi zagrżeniami dla wód pwierzchniwych i pdziemnych prwadzących wdy nie dpwiadające nrmm są skażenia kmunalne i związane z chemicznymi śrdkami d prdukcji rlnej. Ścieki scjaln-bytwe, pchdzące z zabudwy mieszkaniwej, dprwadzane są częst d nieszczelnych sadników przydmwych bądź też lkalnie budwanymi przez mieszkańców kanałami bezpśredni d przydrżnych rwów meliracyjnych lub cieków wdnych. Ścieki te są źródłem zanieczyszczeń wyrażającym się w związkach takich jak BZT 5, ChZT, azt amnwy i fsfrany. Ddatkw isttnym zagrżeniem dla jakści wód są substancje rppchdne spłukiwane pdczas padów deszczu z nawierzchni dróg, parkingów czy placów stacji paliw. Pważne źródł zanieczyszczeń wód pdziemnych i pwierzchniwych stanwią również związki bigenne spływające z pól uprawnych w kresach p nawżeniu gruntów rlnych Zapatrzenie w wdę Źródła zapatrzenia w wdę Gminy Strumień Zapatrzenie w wdę słectw Gminy Strumień realizwane jest głównie za pśrednictwem niżej wymieninych instytucji i źródeł 8 : Zbirnik Gczałkwice, Stacja Uzdatniania Wdy w Strumieniu raz magistralne wdciągi stalwe Ø 800 mm eksplatwane przez Górnśląskie Przedsiębirstw Wdciągów S.A. w Katwicach, Wdciągi Ziemi Cieszyńskiej Sp. z.. z siedzibą przy ul. Myśliwskiej 10 w Ustrniu. Wda pitna dstarczana jest na teren Gminy Strumień ze Stacji Uzdatniania Wdy w Strumieniu za pśrednictwem wdciągwej sieci rzdzielczej będącej w administracji WZC w Ustrniu; Ujęcia wdy pdziemnej najisttniejsze ujęcie wdy nazwie Strumień zlkalizwane jest na jazie piętrzącym rzeki Wisła; Indywidualne studnie gspdarskie (ujęcia własne wdy pitnej). 8 Dane Urzędu Gminy Strumień 59

60 Stacja Uzdatniania w Strumieniu jest własnścią GPW w Katwicach, wda ujmwana jest ze Zbirnika Gczałkwickieg i magistralami Ø 800 pdawana na Śląsk (uzdatniana p drdze m.in. na SUW w Gczałkwicach) jak również d SUW w Strumieniu, skąd przesyłana jest na teren Gminy za pmcą rzdzielczej sieci wdciągwej będącej w administracji WZC w Ustrniu. Charakterystyka ujęcia wdy pwierzchniwej na Zbirniku Gczałkwickim raz Stacji Uzdatniania Wdy w Strumieniu właściciel GPW S.A. Stacja uzdatniania wdy w Strumieniu mże być zasilana w wdę z dwóch ujęć, tj.: ujęcia brzegweg w km 21 leweg brzegu rzeki Wisły, w cfce zbirnika Gczałkwice, ujęcia zlkalizwaneg na zbirniku Gczałkwice. Oba ujęcia mgą pracwać równlegle, a także niezależnie. Z ujęcia na rzece Wiśle dwma rurciągami betnwymi Ø 1000 mm wda dprwadzana jest d dwóch studni zbirczych, skąd pmpami I 0 pdawana jest d Stacji Uzdatniania Wdy w Strumieniu. Stację Uzdatniania Wdy w Strumieniu wybudwan w latach , a zmdernizwan w latach Ciąg technlgiczny stacji: kagulacja, filtry piaskwe pspieszne, znwanie, filtry węglwe, zbirnik wdy czystej, pmpy II 0. Ze Stacji Uzdatniania Wdy w Strumieniu wda pdawana jest d sieci wdciągwej za pśrednictwem: dwóch reduktrów Ø 125 mm i jedneg Ø 100 mm znajdujących się w Strumieniu, czterech reduktrów Ø 125 mm w Zabłciu (z czeg dwa reduktry pdają wdę d Gminy Chybie, a pzstałe dwa d Drgmyśla i Pruchnej), hydrfrni ze stacji pmp (wyskść pdnszenia 50 m) pdającej wdę d centrum Pruchnej raz przysiółka Nwe Chałupy. Wydajnść hydrfrni t 500 m 3 /d, a pjemnść dwóch zbirników wynsi 150 m 3. 9 Wda z ujęcia na zbirniku, p uzdatnieniu, jest na bieżąc badana. Wyniki wybranych badań przedstawin w pniższej tabeli. Tabela 7 Wyniki badań, w zakresie fizyk-chemicznym, z SUW Strumień, stan na dzień r. L.P. Wskaźniki jakści wdy Jednstka Wynik znaczenia 1 Odczyn ph ph 7,2 2 Barwa mg Pt/l 0 3 Zapach Akcept. 4 Twardść gólna mg CaCO 3/l 84 5 Przewdnictw elektrlityczne właściwe µs/cm Aztany mg NO 3/l 2,7 7 Amniak mg NH 4/l <0,04 8 Żelaz gólne mg Fe /l <0,01 9 Mangan mval Mn /l <0,01 Źródł: Dane Jakść wdy d picia w Plsce jest aktualnie uregulwana przepisami prawnymi zawartymi w Ustawie z dnia 7 czerwca 2001r. zbirwym zapatrzeniu w wdę i zbirwym dprwadzaniu ścieków (tekst jednlity Dz.U. z 2006r nr 123 pz.858) raz Rzprządzeniu Ministra Zdrwia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakści wdy przeznacznej d spżycia przez ludzi (Dz.U. nr 61 pz.417). Zgdnie z zapisami w/w aktów prawnych, w przebadanym zakresie fizyk-chemicznym, badana wda dpwiada warunkm sanitarnym i mże być używana d picia i na ptrzeby gspdarcze. 9 Strategia Rzwju Gminy Strumień ,Strumień

61 Charakterystyka sieci wdciągwej Stpień zwdciągwania Gminy Strumień wynsi k. 97%. W pniższej tabeli zestawin pdstawwe dane sieci i przyłączy wdciągwych. Tabela 8 Charakterystyka sieci wdciągwej Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu na terenie Gminy Strumień Sieć wdciągwa Przyłącza wdciągwe L.p. Łączna długść sieci [km] Materiał wyknania sieci Łączna długść przyłączy [km] Materiał wyknania przyłączy Liczba przyłączy [szt.] 1 108,262 stal, żeliw 27,0km, azbest-cement 23,0km, PE, PVC 58,0km 84,169 stal c. 50,0km, PE,PVC 34,0km Źródł: Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu Występujące straty wdy w sieci pwdwane są złym stanem istniejącej sieci wdciągwej (liczne awarie), której znaczną część stanwią rurciągi stalwe, żeliwne i azbest-cementwe, wymagające wymiany i renwacji. Stanwią ne k. 40% całkwitej długści sieci wdciągwej na terenie Gminy. Pdbnie sytuacja przedstawia się w zakresie przyłączy wdciągwych wyknanych ze stal cynk. z gólnej długści przyłączy k. 60% kwalifikuje się d wymiany. 10 Na terenie Gminy Strumień występują bszary, na których istnieje niedbór ciśnienia wdy, jest t rejn ul. Strażackiej w Zbytkwie raz kilka bszarów słectwa Bąków. 11 Struktura zużycia wdy w Gminie Pniższe tabele brazują strukturę zużycia wdy w Gminie Strumień raz wyszczególnienie największych jej dbirców. Tabela 9 Struktura zużycia wdy w Gminie Strumień L.P Wyszczególnienie 2004r. 2007r. 1 Zakup wdy [m 3 /rk] Ujęcie wdy własnej [m 3 /rk] Zużycie wdy gółem [m 3 /rk] Straty wdy + ptrzeby własne [m 3 /rk] Źródł: Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu Tabela 10 Struktura zużycia wdy w Gminie Strumień w rzbiciu na gspdarstwa dmwe i pzstałych dbirców L.P Wyszczególnienie 2004r. 2007r. [m 3 /rk] [m 3 /d] [m 3 /rk] [m 3 /d] 1 Gspdarstwa dmwe , ,4 2 Pdmity usługw-prdukcyjne , ,0 3 Budżet , ,2 4 Razem , ,6 Źródł: Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu 10 Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu 11 Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, zmiana studium z dnia r. 61

62 W rku 2007 w stsunku d rku 2004 zabserwwan nieznaczny (6%) wzrst zużycia wdy, zarówn przez mieszkańców Gminy jak i pdmity usługw-prdukcyjne. Wartść średnia ilści wdy sprzedanej w gspdarstwach dmwych t 100 dm 3 /Mkxd. Tabela 11 Zestawienie największych dbirców wdy w Gminie Strumień L.P Wyszczególnienie Zużycie wdy [m 3 /rk] 1 Spółdzielnia Mieszkaniwa Zakład Gspdarki Kmunalnej Chów Drbiu w Pruchnej Krystyna Tmża Zakład Wyrbów Metalwych STRUMET Dm Pmcy Spłecznej Źródł: Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu Odprwadzanie ścieków Charakterystyka gspdarki ściekwej prwadznej na terenie Gminy Strumień Stpień wypsażenia Gminy Strumień w sieć kanalizacji sanitarnej jest stsunkw niski funkcjnuje k. 10% sieci niezbędnej dla dbiru ścieków z bszaru Gminy. 12 Aktualnie d sieci kanalizacyjnej dprwadzane są ścieki d k mieszkańców (dane z kńca 2007r.), a łączna długść sieci kanalizacyjnej wraz z przyłączami wynsi 7,424 km. Stare sieci betnwe i kaminkwe kanały wymagają remntu. Zgdnie z pinią eksplatatra sieci - WZC - kanały zstały wyknane z materiałów złej jakści, c wpływa na zły stan techniczny w chwili becnej. Szacunkwa ilść sieci d dszczelnienia t k m. 13 Ścieki z w/w terenów, bejmujących głównie miast Strumień, dprwadzane są na istniejącą czyszczalnię ścieków w Strumieniu. Słectwa: Bąków, Drgmyśl, Pruchna, Zabłcie i Zbytków nie są skanalizwane i nie psiadają urządzeń d czyszczania ścieków. Pzstałe ścieki kmunalne grmadzne są więc w zbirnikach bezdpływwych i kresw wywżne wzami asenizacyjnymi d Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Strumieniu. Najczęstszym jednak spsbem dprwadzenia ścieków z indywidualnej zabudwy mieszkaniwej jest ich utylizacja na miejscu nierejestrwana. Ścieki trafiają d gruntu, cieków pwierzchniwych i statecznie d Zbirnika Gczałkwickieg. W pniższej tabeli zestawin pdstawwe dane sieci i przyłączy kanalizacji sanitarnej. Tabela 12 Charakterystyka sieci kanalizacyjnej Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu na terenie Gminy Strumień Sieć kanalizacyjna Przyłącza kanalizacyjne L.p. Długść klektrów tłcznych [m] Długść sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej [m] Długść przyłączy kanalizacyjnych [m] Łączna liczba przyłączy kanalizacyjnych [szt.] , w tym pdłącznych jest 147 budynków mieszkalnych i 4 biekty niemieszkalne Źródł: Dane Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu stan na dzień r. 12 Kncepcja Gspdarki Ściekwej dla Gminy Strumień, Firma Inżynierska ALL-Pr Sp. z.., październik 2007r. 13 Strategia Rzwju Gminy Strumień ,Strumień

63 Charakterystyka istniejącej czyszczalni ścieków w Strumieniu 14 Oczyszczania ścieków kmunalnych w Strumieniu jest czyszczalnią mechaniczn bilgiczną wydajnści 1900 m 3 /d. Wykrzystana jest na pzimie k. 40 % - ścieki dpływają w ilści m 3 /d, nisąc ładunek zanieczyszczeń dpwiadający RM. Ilść ścieków dpływających na czyszczalnię waha się w zależnści d warunków atmsferycznych przy intensywnych padach kł 2000 m 3, a w dni suche 300 m 3 /dbę (wahania są spwdwane przez wdy padwe raz wsiąkanie ścieków d gruntu w dni suche). Na czyszczalnię ścieków dwzi się także ścieki z gspdarstw dmwych, które nie są pdłączne d kanalizacji zbirczej. Technlgia czyszczania ścieków parta jest uprszczny schemat technlgiczny tj. przedłużne napwietrzanie ścieków z sadem czynnym z pminięciem wstępnej sedymentacji. Osad wydzielany na czyszczalni jest stabilizwany tlenkw i mechanicznie dwadniany. Oczyszczne ścieki są dprwadzane d cieku Hynek (lewbrzeżny dpływ Wisły, wpadający d Zbirnika Gczałkwickieg) p uzyskaniu, wymaganeg ustawą z dnia 18 lipca 2001 r. Praw wdne 1) (DzU z 2005 r. Nr 239, pz z późn. zm.) pzwlenia wdnprawneg (decyzja z dnia r. znak WS /2002 Starsty Cieszyńskieg zgda na dprwadzanie ścieków czyszcznych d ptku Hynek). Ciek Hynek płynie kł 50 m za grdzeniem czyszczalni. Ścieki spływają d cieku grawitacyjnie (w razie spiętrzenia wdy knieczne będzie przepmpwanie ścieków przez wał, celem uniknięcia zalania czyszczalni) Odprwadzanie wód padwych Gmina Strumień trzymała dnia 23 lipca 2008 rku pzwlenie wdn prawne nr WS.W /08 wydane przez Starstę Cieszyńskieg na: Odprwadzenie czyszcznych wód padwych i rztpwych z terenu ulicy Nwa, Nwa Bczna, Dębwa, Graniczna i Lndzina (pw m 2 ) wyltem betnwym W-1 średnicy Ø400mm d Kanału Strumień w km w ilści max. 63,1 l/s Na dprwadzenie wód deszczwych i rztpwych z ulicy Pwstańców Śląskich bczna Nwwiejskieg, Słneczna, Pwstańców Śląskich, Krfanteg, Pcztwa, Rynek, Pawłwicka, Pdwale, Starmiejska, wyltami Ø300mm d cieku Hynek w km: W-2 w km w ilści max. 49,5 l/s (z pw km 2 ), W-3 w km w ilści max. 23,3 l/s (z pw km 2 ), W-4 w km w ilści max. 23,8 l/s (z pw m 2 ), W-5 w km w ilści max. 50,4 l/s (z pw m 2 ), W-6 w km w ilści max. 12,9 l/s (z pw. 818m 2 ). Na dprwadzanie wód deszczwych i rztpwych z ulicy 1 Maja, Kścielna, Łuczkiewicza, Rynek i Parkwa w ilści max. 61,8 l/s d rwów pdziemnych (rigli) płżnych pd ww drgami. Pzwlenie wdn prawne bwiązuje przez 10 lat. Pnadt na terenie Gminy zmelirwanych jest k ha użytków rlnych, z czeg 385 ha wymaga drenwania nweg, natmiast 233 ha gruntów zmelirwanych wymaga dbudwy urządzeń meliracji szczegółwych Identyfikacja ptrzeb W parciu analizę stanu istniejąceg gspdarki wdn-ściekwej Gminy Strumień zdefiniwan pdstawwe ptrzeby inwestycyjne i kncepcyjne w tym zakresie. Knieczne jest pdjęcie następujących działań: Sukcesywna wymiana i mdernizacja istniejącej na terenie Gminy sieci wdciągwej wraz z przyłączami w gestii właściciela i administratra sieci wdciągwej. Sieć wdciągwa Wdciągów Ziemi Cieszyńskiej w Ustrniu, wyknana z rur PE i PVC (58,0 km), jest w dbrym stanie technicznym, natmiast sieć ze stali, żeliwa i rur azbest-cementwych (50,0 km) wymaga wymiany. Pdbnie przyłącza wyknane z rur PE i PVC (34,0km) są w dbrym stanie technicznym, a przyłącza z rur stalwych i żeliwnych (50,0km) dcelw wymagają wymiany. 14 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień, Główny Instytut Górnictwa, luty Studium Uwarunkwań i Kierunków Zagspdarwania Przestrzenneg Gminy Strumień, zmiana studium z dnia r. 63

64 Rzbudwa sieci wdciągwej w rejnach dtychczas niezwdciągwanych. Budwa czyszczalni ścieków i sieci kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami na terenach nieskanalizwanych. Kncepcja Gspdarki Ściekwej dla Gminy Strumień, będąca w psiadaniu Gminy 16, zakłada trzy mżliwe warianty czyszczania ścieków t.j.: Rzwiązanie A: jedna czyszczalnia ścieków, zlkalizwana w Strumieniu, z systemem pmpwni przerzutwych budwa nweg biektu dstswaneg d nwych warunków pracy i likwidacja becnie działającej czyszczalni w Strumieniu. Wariant ten zstał wyłączny z analizy eknmicznej pracwania. Rzwiązanie B: dwie czyszczalnie ścieków t.j. budwa czyszczalni ścieków w Drgmyślu (B.2a) lub w Pruchnej (B.2b) dbierającej ścieki z Drgmyśla i Pruchnej raz dciążenie istniejącej czyszczalni w Strumieniu (B.1) dbierającej dcelw ścieki z pzstałych słectw. Zlewnia B.1+B.2a sieć kanalizacyjna 82,595km (grawitacyjna 63,981km i tłczna 18,614km), pmpwnie 24szt., Zlewnia B.1+B.2b sieć kanalizacyjna 82,350km (grawitacyjna 63,981km i tłczna 18,369km), pmpwnie 24szt. Rzwiązanie C: trzy czyszczalnie ścieków t.j. budwa czyszczalni ścieków w Drgmyślu (C.2) dbierającej ścieki z Drgmyśla, budwa czyszczalni ścieków w Pruchnej (C.3) dbierającej ścieki z Pruchnej raz dciążenie istniejącej czyszczalni w Strumieniu (C.1) dbierającej ścieki z pzstałych słectw. Zlewnia C1+C2+C3 sieć kanalizacyjna 80,468km (grawitacyjna 63,933km i tłczna 16,535km), pmpwnie 23szt. Przyjęt, iż dcelw d kanalizacji sanitarnej zstanie pdłącznych k. 90 % ludnści miasta i 80% ludnści wsi (czyszczalnie bliczn dla RLM=13354 mieszkańców), 10% mieszkańców krzystać będzie z przydmwych czyszczalni ścieków, natmiast reszta mieszkańców bsługiwana będzie wzami asenizacyjnymi. Rzbudwa istniejąceg systemu dwdnienia dróg i placów w systemie grawitacyjnym, z dprwadzeniem d lkalnych cieków raz uwzględnieniem zastswania dpwiednich urządzeń pdczyszczających. Edukacja eklgiczna przedsiębirców, rlników i mieszkańców Gminy w zakresie chrny jakści i zasbów wód pwierzchniwych i pdziemnych. Wzmżenie skutecznści działań rganów samrządwych w zakresie egzekwwania Ustawy utrzymaniu czystści i prządku w Gminach. Współfinaswanie przez Gminę inwestycji preklgicznych mieszkańców w zakresie gspdarki wd.-kan. raz pmc w pzyskiwaniu śrdków pmcwych na ich realizację. 16 Kncepcja Gspdarki Ściekwej Gminy Strumień, Firma Inżynierska All-Pr Sp. z.., październik 2007r. 64

65 6.1.3 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku 2018 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2012 Zadanie Zadanie Jednstka dpwiedzialna WŚ.1.1 Ograniczenie zanieczyszczenia śrdwiska przyrdniczeg nieczyszcznymi ściekami WŚ1.1.1 WŚ WŚ Organizacja cyklu sptkań z mieszkańcami Gminy w zakresie egzekwwania Ustawy utrzymaniu czystści i prządku w Gminach (w tym bwiązku próżniania bezdpływwych sadników ścieków) Organizacja cyklu sptkań z rlnikami w zakresie prpagwania tzw. dbrych praktyk rlniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń bszarwych przez związki bigenne Budwa czyszczalni ścieków raz kanalizacji sanitarnej wraz z przepmpwniami ścieków zgdnie z jednym z wariantów Kncepcji... Gmina Strumień Gmina Strumień Gmina Strumień WŚ Budwa kanalizacji deszczwej wraz z urządzeniami pdczyszczającymi Gmina Strumień WŚ.1 Osiągniecie dbreg stanu eklgiczneg i chemiczneg wód, zapewnienie wszystkim mieszkańcm miasta dpwiedniej jakści wdy d picia WŚ.1.2 Ograniczenie ilści ścieków nieczyszcznych WŚ WŚ WŚ Prwadzenie ewidencji czyszczalni przydmwych raz zbirników bezdpływwych i zintensyfikwanie ich kntrli technicznej raz częsttliwści próżniania Budwa czyszczalni przydmwych (w szczególnści na terenach zabudwy rzprsznej) Organizacja cyklu sptkań z mieszkańcami Gminy na temat racjnalneg gspdarwania zasbami wdnymi na pzimie gspdarstwa dmweg (prpagwanie pstaw i zachwań mtywujących ludnść d szczędzania wdy) Gmina Strumień Właściciele psesji, Urząd Miejski Strumień Gmina Strumień WŚ.1.3 Ograniczenie strat wdy związanych z przesyłem i pprawa zapatrzenia ludnści w wdę WŚ WŚ Wymiana i mdernizacja sieci wdciągwej i przyłączy wyknanych z rur stalwych, żeliwnych i azbest-cementwych Wdrżenie prgramu działań na rzecz graniczenia zanieczyszczeń aztwych pchdzących z rlnictwa (budwa nwczesnych składwisk brnika, zbirników na gnjwicę w gspdarstwach rlnych) Właściciel i eksplatatr sieci wdciągwej - WZC w Ustrniu Rlnicy, ODR WŚ Realizacja przez zakłady prdukcyjne planów racjnalneg gspdarwania wdą (np. wprwadzenie zamkniętych biegów wdy) Przedsiębirstwa 65

66 6.1.4 Harmngram zadań L.P. Nazwa zadania Termin rzpczęcia planwany Termin zakńczenia planwany Jednstka dpwiedzialna Planwane efekty eklgiczne Planwane kszty gółem [PLN] tys. Partnerzy y ZADANIA WŁASNE WŚ1.1.1 Organizacja cyklu sptkań z mieszkańcami Gminy w zakresie egzekwwania Ustawy utrzymaniu czystści i prządku w Gminach (w tym bwiązku próżniania bezdpływwych sadników ścieków) Gmina Strumień Wyska świadmść eklgiczna pprawa jakści wód pdziemnych i pwierzchniwych 10 WŚ Organizacja cyklu sptkań z rlnikami w zakresie prpagwania tzw. dbrych praktyk rlniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń bszarwych przez związki bigenne Gmina Strumień Wyska świadmść eklgiczna, pprawa jakści wód pdziemnych i pwierzchniwych 30 WŚ Budwa czyszczalni ścieków raz kanalizacji sanitarnej wraz z przepmpwniami ścieków zgdnie z jednym z wariantów Kncepcji Gmina Strumień Wyeliminwanie skażenia wód pdziemnych i pwierzchniwych raz Zbirnika Gczałkwickieg ściekami sanitarnymi d d w zależnści d wybraneg wariantu Kncepcji... WŚ Prwadzenie ewidencji czyszczalni przydmwych raz zbirników bezdpływwych i zintensyfikwanie ich kntrli technicznej raz częsttliwści próżniania Gmina Strumień Pprawa jakści wód pdziemnych i pwierzchniwych kszty administracyjne WŚ Budwa kanalizacji deszczwej wraz z urządzeniami pdczyszczającymi Gmina Strumień Wyeliminwanie skażenia wód pdziemnych i pwierzchniwych 2000 ZADANIA KOORDYNOWANE WŚ Organizacja cyklu sptkań z mieszkańcami Gminy na temat racjnalneg gspdarwania zasbami wdnymi na pzimie gspdarstwa dmweg (prpagwanie pstaw i zachwań mtywujących ludnść d szczędzania wdy) Właściciel i eksplatatr sieci wdciągwej - WZC w Ustrniu Wyska świadmść eklgiczna, zmniejszenie zużycia wdy Brak danych ksztwych Urząd Miejski Strumień WŚ Wymiana i mdernizacja sieci wdciągwej i przyłączy wyknanych z rur stalwych, żeliwnych i azbest-cementwych Właściciel i eksplatatr sieci wdciągwej - WZC w Ustrniu Minimalizacja strat wdy raz pprawa jakści wdy d picia Brak danych ksztwych Urząd Miejski Strumień WŚ Wdrżenie prgramu działań na rzecz graniczenia zanieczyszczeń aztwych pchdzących z rlnictwa (budwa nwczesnych składwisk brnika, zbirników na gnjwicę w gspdarstwach rlnych) Rlnicy, ODR Pprawa jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych Brak danych ksztwych Urząd Miejski Strumień 66

67 WŚ Budwa czyszczalni przydmwych (w szczególnści na terenach zabudwy rzprsznej) Właściciele psesji, Urząd Miejski Strumień Wyeliminwanie skażenie wód pdziemnych i pwierzchniwych ściekami sanitarnymi 2000 WŚ Realizacja przez zakłady prdukcyjne planów racjnalneg gspdarwania wdą (np. wprwadzenie zamkniętych biegów wdy) Przedsiębirstwa Racjnalizacja zużycia wdy Brak danych ksztwych Urząd Miejski Strumień RAZEM ZADANIA WŁASNE RAZEM ZADANIA KOORDYNOWANE

68 6.1.5 Wniski Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strumień w zakresie gspdarki wdn-ściekwej wskazuje jednznacznie na kniecznść kntynuacji rzpczętych już przez Gminę działań raz pdejmwania dalszych w celu chrny, pprawy jakści raz racjnalneg wykrzystania zasbów wód pwierzchniwych i pdziemnych. Wytyczne cele i zadania śrdwiskwe winny być realizwane we współpracy z innymi jednstkami samrządwymi, mieszkańcami raz przedsiębircami, z wykrzystaniem śrdków własnych Gminy i pzyskanych śrdków zewnętrznych. Pdsumwując cenę istniejąceg stanu gspdarki wdn-ściekwej na terenie Gminy Strumień raz analizę ptrzeb inwestycyjnych w tym zakresie sfrmułwan następujące wniski. Mcnymi strnami Gminy Strumień jest knsekwentna realizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska w zakresie sukcesywnej mdernizacji infrastruktury wdciągwej raz rzbudwy systemu kanalizacji sanitarnej. Rzpznan również zagrżenia pwdziwe dla terenów płżnych w granicach administracyjnych Gminy. Pnadt Gmina psiada wariantw pracwaną Kncepcję Gspdarki Ściekwej uwzględniającą przewidywane kszty realizacji kluczwej dla Gminy inwestycji budwy nwych czyszczalni ścieków wraz z systemem kanalizacji sanitarnej i pmpwniami sieciwymi. Szansami na pprawę jakści wód jest wspieranie inicjatyw pdmitów gspdarczych raz rganizacji i instytucji zmierzających d uzyskania dfinanswania inwestycji eliminujących zagrżenia dla śrdwiska i wspierających rzwój zrównważny ze śrdków krajwych i zagranicznych, wzrst uspłecznienia prcesów pdejmwania decyzji mających wpływ na stan śrdwiska, a także prawny nakaz pracwywania prgramów chrny śrdwiska przez jednstki administracji samrządwej raz planów chrny bszarów chrninych. Nie mniej jednak Gmina pwinna starać się wyeliminwanie utrzymująceg się zanieczyszczenia i eutrfizacji wód, niezadwalająceg stanu czystści naturalnych zbirników wdnych, w tym dewastacji drbnych zbirników wdnych na bszarach użytkwanych rlnicz, niedstatecznej infrastruktury kanalizacyjnej raz graniczneg dstępu d śrdków na rzbudwę i mdernizację infrastruktury służącej chrnie śrdwiska. 6.2 Zanieczyszczenie pwietrza Według ustawy Praw chrny śrdwiska (art. 85) chrna pwietrza plega na zapewnieniu jak najlepszej jeg jakści, w szczególnści przez utrzymanie pzimów substancji w pwietrzu pniżej dpuszczalnych dla nich pzimów lub c najmniej na tych pzimach raz zmniejszanie pzimów substancji w pwietrzu c najmniej d dpuszczalnych, gdy nie są ne dtrzymane. Na stan pwietrza na terenie gminy Strumień mają wpływ następujące czynniki: emisja zrganizwana pchdząca ze źródeł punktwych i pwierzchniwych raz niska emisja, emisja ze śrdków transprtu i kmunikacji, emisja transgraniczna (spza terenu gminy), emisja niezrganizwana. Zazwyczaj głównym źródłem zanieczyszczeń pwietrza jest emisja substancji tksycznych pchdzących z prcesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazwych w celach energetycznych i technlgicznych. Pdstawwą masę zanieczyszczeń dprwadzanych d atmsfery stanwi dwutlenek węgla. Jednak najbardziej uciążliwe składniki spalin t przede wszystkim dwutlenek siarki, tlenki aztu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilściach emitwane są również chlrwdór, różneg rdzaju węglwdry armatyczne i alifatyczne. Wraz z pyłem emitwane są również metale ciężkie, pierwiastki prmienitwórcze i wielpierścieniwe węglwdry armatyczne, a wśród nich benz(a)piren, uznawany za jedną z bardziej znaczących substancji kancergennych. W pyle zawiesznym ze względu na zdlnść wnikania d układu ddechweg, wyróżnia się frakcje ziarnach: pwyżej 10 mikrmetrów i pył drbny pniżej 10 mikrmetrów (PM10). Ta druga frakcja jest szczególnie niebezpieczna dla człwieka, gdyż jej cząstki są już zbyt małe, by mgły zstać zatrzymane w naturalnym prcesie filtracji ddechwej. Przy spalaniu dpadów z prdukcji twrzyw sztucznych partych na plichlrku winylu d atmsfery mgą dstawać się substancje chlrwcpchdne, a wśród nich diksyny i furany. 68

69 O wystąpieniu zanieczyszczeń pwietrza decyduje ich emisja d atmsfery, natmiast pzimie w znacznym stpniu występujące warunki meterlgiczne. Przy stałej emisji, zmiany stężeń zanieczyszczeń są głównie efektem przemieszczania, transfrmacji i usuwania ich z atmsfery. Stężenie zanieczyszczeń zależy również d pry rku. I tak: sezn zimwy, charakteryzuje się zwiększnym zanieczyszczeniem atmsfery, głównie przez niskie źródła emisji, sezn letni, charakteryzuje się zwiększnym zanieczyszczeniem atmsfery przez skażenia wtórne pwstałe w reakcjach ftchemicznych. Czynniki meterlgiczne wpływające na stan zanieczyszczenia atmsfery w zależnści d pry rku przedstawia pniższa tabela. Tabela 13 Czynniki meterlgiczne wpływające na stan zanieczyszczenia atmsfery Zmiany stężeń zanieczyszczenia Zimą: SO2, pył zawieszny, CO Główne zanieczyszczenia Latem: O 3 Wzrst stężenia zanieczyszczeń Spadek stężenia zanieczyszczeń Sytuacja wyżwa: wyskie ciśnienie, spadek temperatury pniżej 0 C, spadek prędkści wiatru pniżej 2 m/s, brak padów, inwersja termiczna, mgła. Sytuacja niżwa: niskie ciśnienie, wzrst temperatury pwyżej 0 C, wzrst prędkści wiatru pwyżej 5 m/s, pady. Sytuacja wyżwa: wyskie ciśnienie, wzrst temperatury pwyżej 25 C, spadek prędkści wiatru pniżej 2 m/s, brak padów, prmieniwanie bezpśrednie pwyżej 500 W/m 2. Sytuacja niżwa: niskie ciśnienie, spadek temperatury, wzrst prędkści wiatru pwyżej 5 m/s, pady. Źródł: Raprt stanie śrdwiska w wjewództwie śląskim w 2003 rku Charakterystyka i cena stanu aktualneg Ocenę stanu pwietrza atmsferyczneg przeprwadzn w parciu dane z 2007 pchdzące z pracwania Wjewódzkieg Inspektratu Ochrny Śrdwiska w Katwicach pt.: Szósta rczna cena jakści pwietrza w wjewództwie śląskim, bejmująca 2007 rk. Ocena przeprwadzna jest w wydrębninych strefach na terenie wjewództwa śląskieg zalicznych d dpwiednich klas d A d C, d klasy najbardziej d najmniej krzystnej ze względu na stpień ddziaływania zanieczyszczeń na stan zdrwia ludzkieg kryterium chrny zdrwia. W raprcie WIOŚ przeprwadzn cenę stanu pwietrza atmsferyczneg w wydrębninych strefach m.in. w strefie bielsk żywieckiej, d której należy Strumień, na tle całeg wjewództwa śląskieg. Tabela pniżej przedstawiają interpretację klas ddziaływania zanieczyszczeń w zależnści d pzimu ich stężenia raz wymienin jakie działania należy pdjąć w przypadku przekrczenia w danej strefie dpuszczalneg stężenia substancji szkdliwych w pwietrzu atmsferycznym. Tabela 14 Klasy stref i wymagane działania w zależnści d pzimów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rcznej cenie jakści pwietrza, dla przypadków gdy kreślny jest margines tlerancji Pzimy stężeń Klasa strefy Wymagane działania nie przekraczające wartści dpuszczalnej* A brak pwyżej wartści dpuszczalnej* lecz nie przekraczający wartści dpuszczalnej pwiększnej B kreślenie bszarów przekrczeń wartści dpuszczalnych. 69

70 margines tlerancji pwyżej wartści dpuszczalnej pwiększnej margines tlerancji* C kreślenie bszarów przekrczeń wartści dpuszczalnych raz wartści dpuszczalnych pwiększnych margines tlerancji; pracwanie prgramu chrny pwietrza POP. Źródł: Szósta rczna cena jakści pwietrza w wjewództwie śląskim, bejmująca 2007 rk * z uwzględnieniem dzwlnych częstści przekrczeń kreślnych w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska z dnia 3 marca 2008 w sprawie dpuszczalnych pzimów niektórych substancji w pwietrzu (Dz. U. Nr 47 z 2008 rku, pz. 281) Tabela 15 Klasy stref i wymagane działania w zależnści d pzimów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rcznej cenie jakści pwietrza, dla przypadków gdy margines tlerancji nie jest kreślny Pzimy stężeń Klasa strefy Wymagane działania nie przekraczające wartści dpuszczalnej* A brak pwyżej wartści dpuszczalnej C kreślenie bszarów przekrczeń wartści dpuszczalnych; działania na rzecz pprawy jakści pwietrza; pracwanie prgramu chrny pwietrza POP. Źródł: Szósta rczna cena jakści pwietrza w wjewództwie śląskim, bejmująca 2007 rk * z uwzględnieniem dzwlnych częstści przekrczeń kreślnych w rzprządzeniu Ministra Śrdwiska w sprawie dpuszczalnych pzimów (pzim stężeń nie przekraczający wartści dpuszczalnej" znacza, że jeśli pewna liczba przekrczeń tej wartści jest dzwlna, przypadki przekrczeń pzimu dpuszczalneg nie wystąpiły lub ich liczba nie przekrczyła dzwlnej w ciągu rku) Klasyfikacja według kryterium chrny zdrwia na terenie strefy bielsk - żywieckiej wykazała klasę C ze względu na przekraczane dpuszczalne stężenia 24 gdzinne i rczne dla pyłu zawieszneg PM 10 raz benzalfapirenu B(a)P. Przeprwadzna klasyfikacja dla pzstałych zanieczyszczeń takich jak: dwutlenek aztu (NO 2 ), łów (Pb), zn (O 3 ), tlenek węgla (CO), dwutlenek siarki (SO 2 ), arsen (As), nikiel (Ni) raz benzen (C 6 H 6 ) wykazała klasę A. Przyznana klasa gólna dla strefy t klasa C. Dla zbrazwania średnircznych stężeń dwutlenku siarki, pyłu PM10, tlenków aztu raz benzenu przedstawin mapę dyspersji (rzprzestrzeniania się) tych substancji System gazwniczy Przez teren gminy Strumień przechdzi gazciąg wyskprężny gazu wyskmetanweg CN 2,5 MPa Ø 100 mm relacji Skczów Drgmyśl, eksplatwany przez Plskie Górnictw Naftwe i Gazwnictw S.A. w Warszawie Rejn Gazwniczy Bielsk Biała. Gmina Strumień jest w pełni zgazyfikwana gaz ziemnym wyskmetanwym GZ-50 własnściach kreślnych w PN-C Zapatrzenie w gaz na terenie gminy Strumień realizwane jest w parciu średniprężną gazwą sieć rzdzielczą wyprwadzną ze stacji redukcyjnej w Drgmyślu. Osiedle budwnictwa wielrdzinneg jest bsługiwane na niskim ciśnieniu, gazem z istniejących stacji redukcyjn - pmiarwych. Rejny zabudwy jednrdzinnej bsługiwane są gazem średniprężnym z indywidualnymi reduktrami ciśnienia (głównie reduktry naścienne). Na terenie gminy Strumień nie występują graniczenia w dstawie i ilści gazu, który wykrzystywany jest na cele scjaln bytwe i technlgiczne. Ze względu na wyską becnie cenę gazu stswanie g jak czysteg nśnika energii cieplnej w gspdarstwach dmwych jest minimalna. Zazwyczaj użytkwanie gazu graniczne jest d przygtwywania psiłków i pdgrzewania wdy. Właścicielem sieci gazwej średni i niskprężnej jest Plskie Górnictw Naftwe i Gazwnictw S.A. w Warszawie. Bezpśrednią bsługą klienta zajmuje się Gazwnia Zabrze. W pniższej tabeli zestawin pdstawwe infrmacje dtyczące infrastruktury gazwniczej, ilści dbirców i zużycia gazu ziemneg w gminie. 70

71 Tabela 16 Zestawienie danych dtyczących infrastruktury gazwniczej, ilści dbirców i zużycia gazu ziemneg w gminie Strumień* Wyszczególnienie długść czynnej sieci gółem w km ,3 150,3 150,1 - długść czynnej sieci przesyłwej w km ,8 0,8 0,5 - długść czynnej sieci rzdzielczej w km ,5 149,5 149,6 - czynne płączenia gazu d budynków mieszkalnych ilść dbirców gazu w tym dbircy gazu grzewający mieszkania gazem zużycie gazu w tys. m , , , , ,10 w tym zużycie gazu na grzewanie mieszkań w tys. m ,2 825,7 * dane ilści dbirców i zużyciu gazu dtyczą tylk gspdarstw dmwych Źródł: bank danych demgraficznych ( 71

72 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Rysunek 13 Mapa dyspersji dla dwutlenku siarki Rysunek 14 Mapa dyspersji dla pyłu PM10 Źródł: Ocena jakści pwietrza w wjewództwie śląskim w latach

73 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Rysunek 15 Mapa dyspersji dla tlenków aztu Rysunek 16 Mapa dyspersji dla benzenu Źródł: Ocena jakści pwietrza w wjewództwie śląskim w latach

74 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ System elektrenergetyczny Przez teren gminy Strumień przechdzą napwietrzne linie elektrenergetyczne wyskieg napięcia, krajweg systemu elektrenergetyczneg 220 kv (tranzytwa, dwutrwa) relacji: Czecztt Mszczenica, Bieruń Kmrwice, Bujaków Liskvec, Bieruń Kmrwice, Bujaków Liskvec, Kpanina Liskvec. Linie eksplatwane są przez Plskie Sieci Elektrenergetyczne Płudnie Sp. z.. Na terenie gminy Strumień znajdują się pnadt linie elektrenergetyczne bsługiwane przez: ENION GRUPA TAURON Spółka Akcyjna Oddział Beskidzka Energetyka - Oddział Wyskich Napięć; linie przesyłwe 110 kv relacji GPZ Kaczyce GPZ Kpanina; GPZ Kmrwice Bujaków i Główny Punkt Zasilania (GPZ) Strumień 110/15 kv; zasilany dwustrnnie d strny GPZ Pawłwice i d strny GPZ Skczów, ENION GRUPA TAURON Spółka Akcyjna Oddział Beskidzka Energetyka Zakład Energetyczny Cieszyn; linie rzdzielcze i dbircze średnieg raz niskieg napięcia 15/0,4 kv (dbircy przemysłwi są zasilani napięciem 15 i 6 kv). ENION GRUPA TAURON SA jest firmą pwstała w wyniku płączenia spółek dystrybucyjnych działających na terenie Plski płudniwej. Zakłady energetyczne twrzące ENION, a więc Beskidzka Energetyka, Będziński ZE, ZE Częstchwa, ZE Kraków i ZE Tarnów t becnie Oddziały ENIONU SA, które, tak jak dtychczas, zajmują się dstarczaniem energii elektrycznej i bsługą klientów na swim terenie działania. Obszar gminy jest zasilany z Oddziału ENIONU S.A. w Bielsku Białej Beskidzka Energetyka z Rejn Dystrybucji Cieszyn (RD Cieszyn). Rysunek 17 Mapa rejnów dystrybucyjnych wchdzących w skład ENION S.A. Oddział w Bielsku Białej Beskidzka Energetyka źródł: W związku z przepisami Prawa energetyczneg raz Dyrektywami Unii Eurpejskiej spółki energetyczne zstały zbwiązane d rzdzielenia d 1 lipca 2007 r. dwóch pdstawwych rdzajów swjej działalnści: dystrybucji energii elektrycznej i brtu energią elektryczną. Realizując bwiązujące zapisy prawa, ENION Spółka Akcyjna wydzieliła działalnść związaną z brtem energią d spółki zależnej ENION Energia Sp. z.. z siedzibą w Krakwie. Listę sprzedawców energii elektrycznej, którzy zawarli z ENION S.A. umwę świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, umżliwiającą tym pdmitm sprzedaż energii elektrycznej d dbirców z terenu działania ENION S.A. przedstawin pniżej: PKP Energetyka Sp. z.. Lumius Sp. z.. ENION Energia Sp. z.. Płudniwy Kncern Energetyczny S.A. Vattenfall Sales Pland Sp. z.. Everen Sp. z.. 74

75 Electrabel Plska S.A. RWE Sten S.A. ENERGA-OBRÓT S.A. Atel Plska Sp z.. ZOMAR SA Krlea Invest a.s. AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Krlea Plska Sp. z.. DALKIA Pznań ZEC S.A. PSE ELECTRA S.A. CEZ Trade Plska Sp. z.. EnergiaPr Gigawat Sp. z.. Łódzki Zakład Energetyczny Spółka Akcyjna ENEA S.A. PGE Plska Grupa Energetyczna POLENERGIA S.A. Na strnach Urzędu Regulacji Energetyki ( udstępnina jest pełna lista sprzedawców energii elektrycznej. Stacje transfrmatrwe wyknane są w większej ilści jak napwietrzne słupwe i wypsażne w transfrmatry mcy d 40 d 250 kva. Na terenach intensywnej zabudwie stswane są kiski transfrmatrwe wln stjące lub wbudwane mcach pjedynczych transfrmatrów d 400 kva. Łączna mc stacji transfrmatrwych bsługujących terem gminy wynsi 9,5 MVA. Na terenie gminy w zasadzie nie ma graniczeń w dstawie energii elektrycznej. Dla nwych rejnów urbanizacji i grup dbirców niezbędna będzie rzbudwa istniejących sieci 15 kv i budwa nwych stacji transfrmatrwych, na warunkach kreślnych przez ENION S.A. Oddział w Bielsku Biała Beskidzka Energetyka System ciepłwniczy Jedynym źródłem wyskiej emisji zanieczyszczeń d pwietrza na terenie gminy Strumień jest ktłwnia siedlwa przy ul. Klejwej 13 będąca własnścią urzędu miasta i gminy Strumień. Ktłwnia ta jest ddana w użytkwanie przez urząd Spółdzielni Mieszkaniwej w Strumieniu. W pniższych tabelach przedstawin pdstawwe dane techniczn śrdwiskwe dtyczące teg źródła. Z ktłwni siedlwej ciepł sieciwe jest przesyłane d dbirców za pśrednictwem sieci własnych. W pniższej tabeli scharakteryzwan ptrzeby cieplne dbirców ktłwni siedlwej w Strumieniu. Scentralizwany system ciepłwniczy bsługuje bszar miasta Strumień, który jest najgęściej zaludninym terenem gminy Strumień. Tabela 17 Charakterystyka ptrzeb cieplnych dbirców ktłwni siedlwej w Strumieniu Rdzaj ptrzeb cieplnych Os. Pwst. Śląskich Gimnazjum Bud. Mieszk. ul. Młyńska Hala sprtwa Szkła pdstawwa Basen Przedszkle Os. Centrum c.. [kw] c.w.u. [kw] Łącznie c.. c.w.u. [kw] i Źródł: Prgram graniczenia niskiej emisji dla gminy Strumień 75

76 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Tabela 18 Zestawienie danych dtyczących ktłwni siedlwej w Strumieniu DANE DOTYCZĄCE WYTWARZANIA CIEPŁA ORAZ EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Nazwa źródła ciepła Ktłwnia siedlwa w Strumieniu Pdstawwe dane techniczne dtyczące źródła: Typ ktła/urządzenia KRm-125-2,9 MW * 2 szt (ktły wdne płmienicw-płmieniówkwe typu KRm, są jednstkami trzyciągwymi, w których pierwszy ciąg stanwi płmienica, a drugi i trzeci ciąg stanwią płmieniówki). Rk budwy ktłów Rdzaj paliwa Miał węglwy M II - klasa 21/28/08 Wydajnść nminalna 2,9 MW * 2 szt sprawnść rzeczywista 50-72% Sprawnść nminalna 80% Pdstawwe dane dt. instalacji graniczających emisję zanieczyszczeń d pwietrza: Odpylanie Odpylacze multicyklnwe typ MGK - 12 p 2 szt na kcił Sprawnść dpylania (prjektwa) [%] 93% Odsiarczanie - Sprawnść dsiarczania [%] - Wyskści kminów [m] 60 m Emisja zanieczyszczeń [Mg/rk] Rdzaj zanieczysz. spalanie węgla dwutlenek siarki 15,504 dwutlenek aztu 5,188 tlenek węgla 25,84 Rk 2004 dwutlenek węgla 2713,2 B(a) P 0,00413 pył 1,856 sadza 0,62 Ilść zużyteg paliwa 1246,8 Emisja zanieczyszczeń [Mg/rk] Ilść zużyteg paliwa ddatkweg (np. bimasa) Ilść zużytej energii elektrycznej [MWh/rk] Emisja zanieczyszczeń [Mg/rk] Rdzaj zanieczysz. 137 spalanie węgla dwutlenek siarki 15,363 dwutlenek aztu 4,56 tlenek węgla 20,26 Rk 2005 dwutlenek węgla 2940 B(a) P 0,00448 pył 9,97 sadza 0,611 Ilść zużyteg paliwa 1399,8 Ilść zużyteg paliwa ddatkweg (np. bimasa) Ilść zużytej energii elektrycznej [MWh/rk] - 138,6 76

77 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ DANE DOTYCZĄCE WYTWARZANIA CIEPŁA ORAZ EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Emisja zanieczyszczeń [Mg/rk] Rdzaj zanieczysz. spalanie węgla dwutlenek siarki 10,422 dwutlenek aztu 2,855 tlenek węgla 10,401 Rk 2006 dwutlenek węgla 2499,86 B(a) P 0,00373 pył 2,28 sadza 0,592 Ilść zużyteg paliwa 1166,7 Ilść zużyteg paliwa ddatkweg (np. bimasa) Ilść zużytej energii elektrycznej [MWh/rk] - 132,5 Tabela 19 Dane dtyczące sieci ciepłwniczej i inne parametry związane ze sprzedażą i wytwarzaniem ciepła w ktłwni siedlwej w Strumieniu DANE DOTYCZĄCE SIECI CIEPŁOWNICZYCH Średnica rurciągu [mm] Długści rurciągów [m] Rdzaj izlacji rurciągu sieć kanałwa sieć preizlwana sieć preizlwana sieć preizlwana sieć preizlwana sieć preizlwana Straty przesyłwe ciepła - w kresie grzewczym [%] Straty przesyłwe ciepła - pza kresem grzewczy [%] d 20 d 20 d 20 d 20 d 20 d 20 DANE DOTYCZĄCE CIEPŁA Rk Mc zamówina [MW] 3,085 3,085 3,045 Mc zainstalwana [MW] 5,8 5,8 5,8 Prdukcja ciepła sumarycznie [GJ/rk] , , ,30 Zużycie ciepła na ptrzeby własne z pdziałem na: - cele grzewcze [GJ/rk] 442,40 460,22 462,17 - ciepła wda użytkwa [GJ/rk] 172,10 178,98 179,73 - technlgia [GJ/rk] Sprzedaż ciepła z pdziałem na: - cele grzewcze [GJ/rk] , , ,01 77

78 Jednstkwy kszt paliwwy energii użytecznej (brutt) [zł/gj] 26,0 42,7 37,6 36,4 54,9 79,6 90,5 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ - ciepła wda użytkwa [GJ/rk] 3 625, , ,29 - technlgia [GJ/rk] Na pdstawie infrmacji użytkwnika ktłwni Spółdzielni Mieszkaniwej w Strumieniu sprzedaż ciepła w 2007r. wynisła ,35 GJ. Ktłwnia ta wymaga mdernizacji z uwagi na t, że w 2012 rku kńczy się jej decyzja wprwadzania gazów i pyłów d pwietrza. Na pdstawie pwyższych tabel w ktłwni siedlwej występuje rezerwa mcy wynsząca k. 2,8 MW, która mgłaby być wykrzystana na pkrycie ptrzeb cieplnych budynków mieszkalnych i inneg typu. W tym celu niezbędna jest rzbudwa sieci ciepłwniczej na terenie bszaru miejskieg gminy Strumień. Istnieje mżliwść wsparcia finansweg ww. przedsięwzięcia w parciu preferencyjne śrdki krajwe (WFOŚiGW w Katwicach, NFOŚiGW, Ekfundusz), unijne (RPO) i inne (EOG), jednak rzeczywisty mntaż finanswy będzie wynikwą: zasięgu rzbudwy sieci cieplnej raz faktyczneg zaintereswania mieszkańców gminy Strumień ciepłem sieciwym. Za stswaniem ciepła sieciweg na terenie miasta przemawia niewątpliwie jeg stsunkw niska cena (znacznie niższa d leju pałweg, energii elektrycznej raz gazu sieciweg), c wynika z przedstawineg niżej rysunku kcił lejwy energia elektr. - grz. akumulacyjne kcił gazwy - taryfa W3 ciepł sieciwe ktły na pelety węgiel - kcił tradycyjny Spsób grzewania węgiel - kcił retrtwy Rysunek 18 Prównanie jednstkwych ksztów grzewania w zależnści d używaneg nśnika energii (lipiec 2008) Źródł: analizy i pracwanie własne Zakłada się, że pdstawwym systemem pkrywania ptrzeb cieplnych gminy na terenach nie bjętych systemem ciepłwniczym z uwagi na rzprszną zabudwę i niską gęstść cieplną będzie grzewanie parte na indywidualnych źródłach ciepła. Praktycznie wszystkie słectwa są zgazyfikwane i część budynków psiada ktłwnie palane gazem. Reszta mieszkańców będzie krzystać z następujących nśników ciepła: piece akumulacyjne elektryczne, lej pałwy, 78

79 prpan butan, paliwa stałe, AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ dnawialne i nieknwencjnalne źródła energii. Pniżej zestawin listę przedsiębirstw i zakładów działających na terenie gminy mających wpływ na stan śrdwiska naturalneg: STRUMET, lkalna ktłwnia w Strumieniu (dwa emitry). W indywidualnym grzewnictwie funkcjnują jeszcze urządzenia grzewcze przestarzałej knstrukcji jak ktły kmrwe tradycyjne, bez regulacji i kntrli ilści pdawaneg paliwa d paleniska raz bez regulacji i kntrli pwietrza wprwadzaneg d prcesu spalania, sprawnści średnircznej nie przekraczającej 65%. W starych nieefektywnych urządzeniach grzewczych spala się niskiej jakści węgiel niesrtymentwany, a częst także różneg rdzaju materiały dpadwe i dpady kmunalne Bilans zaptrzebwania na energię Bilans energetyczny gminy stanwi przegląd ptrzeb energetycznych pszczególnych dbirców wraz ze spsbem ich pkrywania raz strukturę użytkwania pszczególnych nśników energii i paliw. Obliczenia part na: Prgramie graniczenia niskiej emisji dla gminy Strumień, infrmacjach udstępninych przez gminę Strumień, danych z Pwszechneg Spisu Nardweg przeprwadzneg w 2002r., infrmacjach Główneg Urzędu Statystyczneg zawartych w Banku Danych Reginalnych, własnych analizach wyknawcy pracwania. Przeważająca część infrastruktury mieszkaniwej pchdzi z przed rku 1990, charakteryzuje się więc większą energchłnnścią, c wiąże się z większym zużyciem paliw i większą emisją. Zestawienie budynków pd kątem ich kresu budwy zstał przedstawine na pniższym rysunku. Przeciętne rczne zużycie energii na grzewanie w budynkach z teg kresu wynsi kwh/m 2. Dla budynków budwanych becnie wskaźnik ten wynsi kł 120 kwh/m 2. 30% 25% 26,1% 25,1% 20% 15% 15,4% 19,8% 17,7% 18,0% 17,0% 14,9% 10% 6,9% 8,7% 9,5% 10,5% 6,9% 5% 3,5% 0% przed Struktura wiekwa budynków Struktura wiekwa mieszkań Rysunek 19 Zestawienie budynków i mieszkań na terenie gminy Strumień pd względem ich kresu budwy (stan na kniec 2007 rku) Źródł: bank danych demgraficznych ( raz analizy i pracwanie własne 79

80 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Na pdstawie pwyższych danych kreśln strukturę zużycia paliw na cele grzewcze w gminie Strumień w mieszkalnictwie. lej 0,2% gaz ziemny 11,6% węgiel - kcił retrtwy 1,3% ciepł sieciwe 4,4% dnawialne źródła energii 0,2% węgiel - piec 4,1% prpan - butan 0,9% energia elektryczna 5,6% drewn 2,4% węgiel - kcił kmrwy 69,4% Rysunek 20 Struktura zużycia paliw dla celów na cele grzewcze łączne zużycie w 2007r. 268 TJ Źródł: Analizy i pracwanie własne Jak widać zaptrzebwanie na energię cieplną w mieszkalnictwie pkrywane jest głównie przez ktłwnie węglwe a w dalszej klejnści z ktłów gazwych i piecy węglwych. Szacuje się, że w Strumieniu na ptrzeby indywidualneg grzewnictwa spalane jest rcznie pnad 11 tys. tn węgla raz tys. m 3 gazu ziemneg. Pnadt zużycia się niewielkie ilści takich paliwa jak: lej pałwy, energia elektryczna, prpan butan i bimasa drzewna, których ddziaływanie na śrdwisk naturalne nie jest znaczące. Najwyższy udział w bilansie energetycznym w gminie Strumień mają źródła węglwe ktły kmrwe, piece węglwe i ktły retrtwe (k. 75%), a w następnej klejnści źródła palane gazem ziemnym (11,6%). Analizując przyczyny stsunkw dużej ilści zużywaneg węgla w stsunku d innych nśników energii należy uwzględnić czynniki eknmiczne i dstępnść d innych źródeł energii. W chwili becnej najtańszym i najbardziej dstępnym paliwem stałym wykrzystywanym przez mieszkańców jest węgiel raz dpady z jeg przeróbki (muł węglwy). Bimasa drzewna stswana jest w mniejszym stpniu. Natmiast pzstałe nśniki ciepła, które są przyjazne dla śrdwiska tj. gaz sieciwy, gaz prpan butan, lej pałwy i energia elektryczna są znacznie drższe i dlateg stswane są przez zamżniejszą część spłeczeństwa lub firmy i instytucje. 80

81 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Bilans emisji pyłwej i gazwej w gminie Strumień Emisję d atmsfery na terenie miasta i gminy Strumień w 2007 rku przedstawin na pdstawie Prgramu graniczenia niskiej emisji dla gminy Strumień. Tabela 20 Emisja zanieczyszczeń w gminie Strumień w 2007 rku Rdzaj zanieczyszczenia Jedn. Emisja w 2006r. Pył Mg/a 230,1 SO 2 Mg/a 112,8 NO x Mg/a 15,0 CO Mg/a 785,8 B(a)P kg/a 219,6 CO 2 Mg/a ,2 Źródł: Analizy i pracwanie własne Pył 15,4% SO2 9,7% NOx 1,1% CO 73,7% Rysunek 21 Struktura emisja zanieczyszczeń w gminie Strumień w 2007 rku Źródł: Analizy i pracwanie własne UWAGA: Z uwagi na brak bilansu zaptrzebwania energii raz bilansu zanieczyszczeń w Prgramie chrny śrdwiska gminy Strumień z 2005 rku raz brak Załżeń d planu zapatrzenia w ciepł, energię elektryczną i paliwa gazwe nie mżna dnieść wyznacznych pwyżej wartści raz szacwać efekty realizwanych działań w zakresie graniczenia niskiej emisji w gminie Strumień Kmunikacyjne źródła zanieczyszczeń Źródłem emisji zanieczyszczeń teg typu jest spalanie paliw płynnych w silnikach spalinwych pjazdów samchdwych, w maszynach rlniczych raz w klejnictwie. Elementem emisji w tym zakresie jest również emisja pwstająca w brcie paliwami występująca głównie w czasie tankwania raz przeładunku. Charakterystycznymi cechami zanieczyszczeń kmunikacyjnych są: stsunkw duże stężenie tlenku węgla, tlenków aztu i węglwdrów ltnych; kncentracja zanieczyszczeń wzdłuż dróg; nierównmiernść w kresach dbwych i seznwych związana ze zmianami natężenia ruchu. 81

82 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Na wielkść emisji kmunikacyjnej mają wpływ: stan nawierzchni; knstrukcja i stan techniczny silników pjazdów, warunki pracy silników; rdzaj paliwa; płynnść ruchu. Łączna długść dróg publicznych na terenie gminy Strumień wynsi 113,9 km w tym: drga krajwa nr 81 relacji Katwice Skczów łącznej długści 7,8 km, drgi wjewódzkie numerach: 938 relacji Pawłwice - Pruchna Cieszyn i 939 Zbytków - Strumień Pszczyna łącznej długści 9,4 km drgi pwiatwe łącznej długści 37,1 km; drgi gminne łącznej długści 114,8 km (d analiz przyjęt tylk drgi z nawierzchnią bitumiczną, betnwą lub z kstki 81,6 km). Na pdstawie danych dtyczących natężenia ruchu raz udziału pszczególnych typów pjazdów w tym ruchu (raprt Generalny pmiar ruchu 2005 Synteza wyników na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajwych i Autstrad) raz pracwania Ministerstwa Śrdwiska Wskazówki dla wjewódzkich inwentaryzacji emisji na ptrzeby cen bieżących i prgramów chrny pwietrza szacwan wielkść emisji kmunikacyjnej. Wyniki przedstawin w pniższych tabelach. Wyniki przedstawin w pniższych tabelach raz rysunkach. Tabela 21 Rczna emisja substancji szkdliwych d atmsfery ze śrdków transprtu na terenie gminy Strumień [kg/rk] w 2007 rku rdzaj drgi rdzaj pjazdu śr. prędkść [km/h] CO C6H6 HC HCal HCar NOx TSP SOx Pb sbwe dstawcze krajwe ciężarwe autkary mtcykle sbwe dstawcze wjewódzkie ciężarwe autkary mtcykle sbwe dstawcze pwiatwe ciężarwe autbusy mtcykle sbwe dstawcze gminne ciężarwe autbusy mtcykle RAZEM 42, Źródł: analizy i pracwanie własne 82

83 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Tabela 22 Rczna emisja dwutlenku węgla d atmsfery ze śrdków transprtu na terenie gminy Strumień [kg/rk] w 2007 rku rdzaj drgi rdzaj pjazdu natężenie ruchu [pj/rk] śr. ilść spalaneg paliwa [l/100km] dł. dcinka drgi [km] śr. ilść spalneg paliwa na danym dcinku drgi [l] śr. wskaźnik emisji [kgco 2/m 3 ] rczna emisja CO 2 [kg/rk] sbwe ,5 7,8 0, dstawcze ,0 7,8 0, krajwe ciężarwe ,0 7,8 2, autkary ,0 7,8 2, mtcykle ,5 7,8 0, sbwe ,5 9,4 0, dstawcze ,0 9,4 0, wjewódzkie ciężarwe ,0 9,4 2, autkary ,0 9,4 2, mtcykle ,8 9,4 0, sbwe ,0 37,1 2, dstawcze ,0 37,1 3, pwiatwe ciężarwe ,0 37,1 11, autbusy ,0 37,1 13, mtcykle ,1 37,1 1, sbwe ,5 81,6 6, dstawcze ,0 81,6 9, gminne ciężarwe ,0 81,6 28, autbusy ,0 81,6 32, mtcykle ,4 81,6 3, Źródł: analizy i pracwanie własne RAZEM

84 emisja [kg/rk] AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ CO C6H6 HC HCal HCar NOx TSP SOx Rysunek 22 Rczna emisja wybranych substancji szkdliwych d atmsfery ze śrdków transprtu na terenie gminy Strumień w 2007 rku Źródł: analizy i pracwanie własne W pniższej tabeli zestawin emisję linwą z transprtu z niską emisji z zabudwań na terenie gminy Strumień. Tabela 23 Zestawienie rcznej emisji dwutlenku węgla d atmsfery ze śrdków transprtu z niską i wyską emisją na terenie gminy Strumień [kg/rk] w 2007 rku Lp. substancja jednstka rdzaj emisji wyska* niska liniwa RAZEM 1 SO 2 kg/rk NO x kg/rk CO kg/rk pył kg/rk B(a)P kg/rk 3, CO 2 kg/rk Źródł: analizy własne * ktłwnia siedlwa na terenie miasta Strumień W prównaniu d źródeł energii na terenie gminy Strumień pjazdy samchdwe na drgach krajwych, wjewódzkich, pwiatwych i gminnych w ciągu rku wprwadzają d atmsfery niższe wartści zanieczyszczeń (wyski udział stanwi jedynie emisja dwutlenku aztu), jednak lkalizacja transprtu w częściach gminy dużym zagęszczeniu zabudwy mieszkaniwej sprawia, że emisja ze spalin samchdwych jest pważnym prblemem. Obecnść spalin samchdwych najdtkliwiej dczuwany jest w letnie, słneczne dni, pnieważ prócz tksycznych spalin twrzy się bardz szkdliwa dla zdrwia, przypwierzchniwa warstwa znu pchdzenia ftchemiczneg. UWAGA: Z uwagi na brak bliczeń emisji zanieczyszczeń w Prgramie chrny śrdwiska gminy Strumień z 2005 rku nie mżna dnieść wyznacznych pwyżej wartści raz szacwać efekty realizwanych działań w zakresie graniczenia emisji ze źródeł liniwych. 84

85 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Emisja niezrganizwana Głównym źródłem emisji niezrganizwanej jest złże metanu z pkładów węgla kamienneg zlkalizwane w półncnej części gminy, bejmujące Zbytków, Strumień i część Zabłcia. D pzstałych źródeł emisji niezrganizwanej na terenie gminy Strumień zaliczamy biekty pwierzchniwe takie jak czyszczalnie ścieków, jak również zakłady, w których zanieczyszczenia wprwadzane są d pwietrza bez pśrednictwa przeznacznych d teg celu śrdków technicznych np. spawanie czy lakierwanie wyknywane pza brębem warsztatu czy spalanie na pwierzchni ziemi jak wypalanie traw, itp Ocena stanu jakści pwietrza Jednym z elementów mających isttny wpływ na stan jakści pwietrza są warunki klimatyczne bszaru, a w szczególnści warunki anemlgiczne (kierunek i prędkść wiatru). Gmina leży na terenie bjętym wpływem klimatu śrdkweurpejskieg wpływach mas pwietrza ceaniczneg i kntynentalneg. Według reginalizacji klimatycznej E. Rmera gmina Strumień należy d krainy klimatycznej Pgórze. Klimat teg bszaru jest umiarkwany łagdny w części pdgórskiej i niec strzejszy, górski na zbczach Beskidu Śląskieg. Klimat gminy uzależniny jest również d wędrówek mas pwietrza. Klimat charakteryzuje się następującymi parametrami: średnia rczna suma padów zawiera się w przedziale d mm/rk; czas średnieg nasłnecznienie w lecie 5,5 6 gdzin; średnia liczba dni z pkrywą śnieżną: 10 cm dni, a pwyżej dni; średnia temperatura rczna: + 7,7 C Strumień, Zabłcie; + 8,0 C Zbytków, liczba dni z przymrzkami: dni, liczba dni mrźnych: dni, długść kresu wegetacyjneg: dni, wilgtnść względna: 80 %, dminujące wiatry: SW 19,9%; S 11,9%; W 10,1%. Rzeczywisty stan zanieczyszczenia atmsfery badany jest przez służby sanitarn epidemilgiczne. Na terenie pwiatu cieszyńskieg w 2003 rku zlkalizwanych był 15 stanwisk pmiaru padu pyłu raz metali bejmujący 8 z 12 gmin w płżnych w pwiecie (na terenie gminy Strumień brak stacji pmiarwych). W 2004 rku zredukwan liczbę stacji d 12 stanwisk pmiarwych, a d 2005 rku zaprzestan badań padu pyłu na terenie wjewództwa śląskieg. Na jedynej stacji w pwiecie cieszyńskim bjętej mnitringiem służb sanitarn epidemilgicznej zlkalizwanej w Cieszynie przy ul. Djazdwej bada się stężenia pyłu zawieszneg PM10 (pniższa tabela), B(a)P raz metali (Pb, Cu, Cd, Mn, Cr, Ni i As). W dniesieniu d danych z 2007 rku nie występuje przekrczenie rczneg PM10, a ilść przekrczeń w dniesieniu d pmiarów 24 gdzinnych mieści się w granicach dpuszczalnych. Na pdstawie danych Wjewódzkiej Stacji Sanitarn Epidemilgicznej w Katwicach z lat przedstawin rczny pzim padu pyłu w pszczególnych gminach pwiatu cieszyńskieg. Najwyższy pzim padu pyłu dla średniej z lat rku bserwuje się w Cieszynie, a najniższy w Istebnej. Przy załżeniu, że dpuszczalna wartść padu pyłu wynsi 200 g/(m2rk) mżna stwierdzić, że pwietrze atmsferyczne na terenie gmin pwiatu cieszyńskieg nie jest pnadnrmatywnie skażne. Mżna też zabserwwać tendencję spadkwą padu pyłu w 2004 rku w dniesieniu d 2000 rku. 85

86 pad pyłu [g/m 2 rk)] AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Brenna Cieszyn* Istebna Skczów Strumień* Ustrń Wisła* Zebrzydwice* Gminy pwiatu cieszyńskieg * uśrednina wartść dla całej gminy/miasta Źródł: Dane Wjewódzkiej Stacji Sanitarn Epidemilgicznej Tabela 24 Średnie stężenie pyłu zawieszneg PM10 na terenie Miasta Cieszyn [kg/rk] w 2007 rku Rk badań Stężenie średnie rczne Częstść przekraczania wartści dpuszczalnej 24- gdzinnej µg/m 3 Liczba dni % czasu w rku ,6 Pzim dpuszczalny ,6 Źródł: Dane Wjewódzkiej Stacji Sanitarn Epidemilgicznej - Pza pisywanymi wyżej stacjami pmiarwymi na terenie pwiatu cieszyńskieg w Cieszynie przy ul. Mickiewicza 13 zlkalizwana jest autmatyczna stacja pmiarwa działająca w ramach Śląskieg Mnitringu Pwietrza ( W skład systemu wchdzi w wjewództwie śląskim 16 autmatycznych stacji pmiarwych. Pniżej przedstawin wyniki mnitringu zanieczyszczeń pwietrza badanych na ww. stacji. 86

87 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRUMIEŃ Rysunek Średnimiesięczne wyniki pmiarów zanieczyszczeń pwietrza na stacji pmiarwej w Cieszynie w 2006 rku Rysunek Średnimiesięczne wyniki pmiarów zanieczyszczeń pwietrza na stacji pmiarwej w Cieszynie w 2007 rku Rysunek Średnimiesięczne wyniki pmiarów zanieczyszczeń pwietrza na stacji pmiarwej w Cieszynie w 2008 rku Rysunek Legenda d pwyższych rysunków 87