Konferencja: Aktualne problemy dostępu do informacji publicznej, Warszawa, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego,11 stycznia 2012 r. Prowadzenie badań naukowych jako podstawa żądania udzielenia informacji publicznej Aleksander Jakubowski (WPiA, Uniwersytet Warszawski)
Doktryna Praca naukowa ma cel prywatny: M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s. 36-37; J. Drachal, Prawo do informacji publicznej w świetle wykładni funkcjonalnej, (w:) Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, pod red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005, s. 147, 154; T.R. Aleksandrowicz, Komentarz do ustawy o dostępie do informacji publicznej, wyd. 3, Warszawa 2006, s. 126; M. Zaremba, Prawo dostępu do informacji publicznej. Zagadnienia praktyczne., Warszawa 2009, s. 81; M. Chmaj (w:) M. Bidziński, M. Chmaj, P. Szustakiewicz, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz., Warszawa 2010 r., s. 45; D. Fleszer, Zasady dostępu do informacji publicznej przetworzonej, Samorząd Terytorialny 2011, nr 1-2, s. 99;
Orzecznictwo: II SA/Ka 2633/03 Wyrok WSA w Gliwicach z 22 stycznia 2004 r., sygn. II SA/Ka 2633/03 Wniosek o informację publiczną (zestawienie danych dotyczących egzekucji administracyjnej w 100 wariantach) związany ze zbieraniem materiałów do pracy doktorskiej Rozstrzygnięcie WSA: Praca naukowa jest powszechnie uznawana za należącą do zakresu interesu prywatnego, który jest przeciwstawiany interesowi publicznemu (Tomasz R. Aleksandrowicz w Komentarzu do ustawy o dostępie do informacji publicznej, Warszawa 2002 r., str. 85-86). Nawet gdyby oceniać ją w aspekcie szerszym trudno jest znaleźć bezpośredni związek pomiędzy pracą dotyczącą egzekucji [administracyjnej - AJ] a jej wykorzystaniem w praktyce tworzenia prawa czy wymuszania jego skuteczności. Nie istnieje bowiem pewność ani nawet prawdopodobieństwo użycia jej przez właściwe organy w tym celu. Zatem nawet gdyby oceniać ją jako tworzoną w interesie publicznym, niepodobna rozciągnąć go na szczególnie istotny interes.
Orzecznictwo: II SA/Ol 980/10 Wyrok WSA w Olsztynie z 16 grudnia 2010 r., sygn. II SA/Ol 980/10 Wniosek o informację publiczną dotyczącą postępowań administracyjnych zakończonych ugodą administracyjną w latach 2007-2009, odrębnie dla każdego roku, zgodnie z kryteriami wskazanymi w tabeli, stanowiącej załącznik do przedmiotowego wniosku na potrzeby pracy doktorskiej. Rozstrzygnięcie WSA: Skoro zaś żądana informacja ma charakter przetworzony, to wymaga wykazania, iż jej udzielenie jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Za taki nie można zaś uznać faktu przygotowywania rozprawy doktorskiej.
Orzecznictwo: I OSK 279/11 Wyrok NSA z 2 czerwca 2011 r., sygn. I OSK 279/11 Skarżący argumentował w skardze kasacyjnej, że praca naukowa jest istotna dla interesu publicznego w stopniu szczególnym. Odmowa jego zdaniem stanowi naruszenie art. 73 i 31 Konstytucji RP, który wskazuje na wolność badań naukowych, jako jedno z praw gwarantowanych. Rozstrzygnięcie NSA: Praca naukowa leży w sferze interesu prywatnego, gdyż ewentualne jej sfinalizowanie w postaci pracy doktorskiej nie oznacza, że praca ta zostanie szerzej opublikowana i co więcej wykorzystana przez właściwe organy. Zob. też. wyrok WSA w Bydgoszczy z 3 listopada 2010 r., II SA/Bd 798/10 (podtrzymany wyrokiem NSA z 8 czerwca 2011 r., I OSK 426/11)
Interes publiczny Interes publiczny odnosi się do spraw związanych z funkcjonowaniem państwa oraz innych ciał publicznych jako pewnej całości, szczególnie z funkcjonowaniem jej podstawowej struktury. Interes publiczny musi być oceniany przez pryzmat konkretnej sprawy. Przy jego ustalanie każdorazowo należy brać pod uwagę cel i charakter żądania oraz to czy dotyczy on informacji o sprawie istotnej dla dobra ogółu (społeczności, wspólnoty, itd.). Interes publiczny występuje wówczas, gdy uzyskanie określonych informacji mogłoby mieć znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. JEDNAKŻE: Trudno zakładać, że zawsze wnioskodawcy będzie chodzić o usprawnienie organów. ( ) Zawężenie rozumienia szczególnego interesu tylko do punktu widzenia (funkcjonowania) zobowiązanego jest zbyt wąski tak M. Jabłoński, Udostępnianie informacji publicznej w trybie wnioskowym, Wrocław 2009, s. 218. Szczególny niezwykły, wyjątkowy.
Prowadzenie badań naukowych jako szczególnie istotny interes publiczny Nauka z istoty ma charakter publiczny Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy i rozwój innowacji art. 9a ust.1 Dyskurs publiczny i efektywne zarządzanie (administrowanie) sferą publiczną Gospodarka oparta na wiedzy Rozwój nauki jako szczególny interes publiczny sam w sobie Badania naukowe w świetle Konstytucji Etapowy rozwój nauki Interes prywatny nie wyklucza publicznego Aspekt funkcjonalny Wykładnia systemowa pakiet ustaw z 2010 r. Budujemy na wiedzy Szczególny jest zwłaszcza, gdy przeprowadzane są badania zorganizowane planowo, związane z przyznanym grantem (dotacją), finansowane ze środków publicznych, przez publiczną placówkę (jej pracowników), w zakresie problemów wskazanych przez same władze (organy) publiczne itd.
Przeciwdziałanie nadużyciu prawa Zindywidualizowanie oceny i szeroka sfera dyskrecjonalności organu zobowiązanego; Stosowanie przy ocenie interesu udzielenia żądanej informacji zasady proporcjonalności do ważenia ciężaru udzielenia przetworzonej informacji publicznej i potencjalnego znaczenia badań dla interesu publicznego art. 23f ust. 2 u.d.i.p.; Brać pod uwagę należy nie tylko przedmiot informacji, ale i osobę wnioskodawcy. Musi istnieć związek funkcjonalny pozwalający danemu wnioskodawcy na realne wykorzystanie udzielonej informacji (tak M. Jaśkowska, Dostęp do informacji przetworzonej, (w:)sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980-2005, pod red. J. Góral, R. Hauser, J. Trzciński, Warszawa 2005, s. 237); Ocena interesu publicznego w świetle wykładni funkcjonalnej; Opłaty za udzielaną informację.
Zamiast zakończenia. Przyjęcie niepublicznego (prywatnego) charakteru badań naukowych, prac naukowych itd. musi pośrednio prowadzić do niemożliwej do zaakceptowania - tezy o nieistotności nauki z punktu widzenia publicznego, społecznego, państwowego. Dziękuję serdecznie za uwagę!