RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI

Transkrypt

1 Warszawa, 20 maja 2014 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTERSTWO ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI PODSEKRETARZ STANU Roman Dmowski DSI-WPIPSI DSI-WPIPSI Pan Stanisław Duda Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Szanowny Pani Ministrze, Odpowiadając na pismo z dnia 25 kwietnia 2014 r. Nr DPP-I JK/14 dotyczące obowiązków organizacji pozarządowych wynikających z ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198, z późn.zm.) pozwolę sobie przybliżyć problematykę dostępu do informacji publicznej w tym zakresie w świetle przepisów obowiązujących od ponad dekady. Konstytucja RP jako zasadę przewiduje jawność informacji o działalności władzy publicznej, osób pełniących funkcje publiczne, organów samorządu gospodarczego i zawodowego i innych podmiotów wykonujących zadania tej władzy i gospodarujących mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (art. 61 ust.1). Jawność gwarantuje realizację demokratycznych zasad funkcjonowania władzy w państwie prawa oraz umożliwia kontrolę obywatelską działań organów władzy publicznej. Konkretyzację konstytucyjnego prawa do informacji stanowi ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej udip ). Ustawa ta definiuje informację publiczną jako każdą informację o sprawach publicznych bez względu na sposób jej utrwalenia. Zatem dotyczy to działalności zarówno organów władzy publicznej jak i organów samorządu gospodarczego i zawodowego oraz osób i jednostek organizacyjnych w zakresie wykonywania zadań władzy publicznej oraz gospodarowania mieniem publicznym.

2 Orzecznictwo sądów administracyjnych wyrosłe na gruncie tej ustawy przyjmuje bardzo szeroką interpretację tego pojęcia. Informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona przez szeroko rozumiane władze publiczne oraz osoby pełniące funkcje publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują bądź gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa w zakresie swych kompetencji. Taki charakter będzie miała również wiadomość niewytworzona przez podmioty publiczne, lecz odnosząca się do tych podmiotów. Stąd informacją publiczną jest każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także wytworzona lub odnosząca się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań władzy publicznej i gospodarowania mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt I OSK 1774/10, a także wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2002 r. o sygn. akt II SA 181/02, II SA 1956/02 i II SA /02, niepubl.). Zgodnie z art. 4 udip, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są w szczególności organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. W związku z tym na pytanie pierwsze, czy do zakresu podmiotowego instytucji obowiązanych do udostępnienia informacji publicznej wchodzą organizacje pozarządowe należy udzielić odpowiedzi twierdzącej w odniesieniu do organizacji pozarządowych wykonujących zadania publiczne lub dysponujących majątkiem publicznym. Zagadnienie to było zresztą przedmiotem rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyroku z dnia 12 września 2003 r. sygn. akt II SAB 91-92/03 Sąd ten stwierdził, iż stowarzyszenia, które realizują cele i zadania o charakterze publicznym, mają obowiązek udzielania informacji publicznych. Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępnie do informacji publicznej /Dz.U. nr 112 poz ze zm./, podmiotami zobowiązanymi do 2

3 udzielania informacji publicznej są m.in. jednostki organizacyjne wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym. Jeżeli więc ze statutu stowarzyszenia wynika, iż realizuje ono takie cele i zadania, to ma obowiązek udzielania informacji o swojej działalności. Natomiast od osoby, która się o taką informację zwraca, nie można żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Odnosząc się do drugiego pytania, jaki jest zakres informacji, które podlegają udostępnieniu w trybie udip uprzejmie wyjaśniam, iż przepis art. 6 tej ustawy dotyczy informacji i dokumentów stanowiących informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z ugruntowanymi poglądami doktryny i orzecznictwa art. 6 udip nie tworzy zamkniętego katalogu źródeł i rodzajów informacji, a stanowi przykładowy zakres informacji publicznej podlegającej udostępnieniu. W związku z tym, w każdym przypadku rozważając kwestię zasadności wniosku koniecznym jest ustalenie, czy żądane informacje mają charakter informacji publicznej w rozumieniu wyżej powołanych przepisów udip, a więc czy należą do zakresu przedmiotowego definicji informacji publicznej. Przykładowo w cytowanym wyżej wyroku NSA podkreślił, iż dane, jak chociażby statut czy uchwały finansowe mieszczą się w pojęciu informacji publicznej o której mowa w art. 6 ustawy. Poprzez nadzór nad stowarzyszeniami realizowany, np. w odniesieniu do statutu przez organy państwowe, czy w odniesieniu do jego gospodarki finansowej, odnoszą one nie tylko do działalności stowarzyszenia ale i organów państwowych. Z kolei w wyroku z dnia 23 sierpnia 2005 r. sygn. akt II SAB/O1 29/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zobowiązał do udostępnienia uchwał, poleceń i zarządzeń wydanych przez Zarząd Główny [ ] Stowarzyszenia [ ] oraz protokołów zebrań Zarządu Koła, protokołów zebrań Walnych Zebrań Członków Koła, uchwał podjętych przez Zarząd i Walne Zebranie Członków Koła. W tym miejscu trzeba zwrócić uwagę, iż obowiązek udostępnienia informacji nie ma charakteru nieograniczonego. Zgodnie z art. 5 udip, prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych. Prawo do informacji publicznej podlega także ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy, jednak ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa. Natomiast uprawnienie uzyskania informacji 3

4 przetworzonej wiąże się z koniecznością wykazania przez wnioskodawcę szczególnie istotnego interesu publicznego. W odniesieniu do kolejnego pytania dotyczącego kosztów budowy BIP oraz jego utrzymania to uprzejmie wyjaśniam, iż obowiązkiem prowadzenia tych stron objęty jest bardzo szeroki katalog podmiotów także, o czym była mowa wcześniej, spoza sektora publicznego. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji nie gromadzi danych dotyczących kosztów wytworzenia Biuletynu Informacji Publicznych (BIP) oraz jego utrzymania, stąd jako przykład może posłużyć informacja nt. BIP MPiPS. W chwili obecnej zachęcam stowarzyszenia do zakładania stron podmiotowych BIP za pomocą nieodpłatnej aplikacji Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej (SSDIP) dostępnej pod linkiem: z której skorzystał także MAC. SSDIP umożliwia ujednolicenie wyglądu stron podmiotowych BIP dla poszczególnych kategorii instytucji wykonujących zadania publiczne, w tym także fundacji i stowarzyszeń. Stowarzyszenie, które chce skorzystać z SSDIP musi posiadać/utworzyć konto na platformie epuap ( oraz uzyskać status Podmiotu Realizującego Zadania Publiczne. Procedura zakładania strony podmiotowej BIP opisana jest na stronie Przechodząc do ostatniego pytania dotyczącego informacji niezbędnych do przekazania ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji w celu zamieszczenia ich na stronie głównej BIP chciałbym wyjaśnić, iż przepisy udip i rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej nie formułują zamkniętego katalogu danych, które obligatoryjnie muszą być publikowane na stronie głównej BIP. Artykuł 9 ust. 1 udip stanowi jedynie, iż strona ta zawiera wykaz podmiotów zobowiązanych wraz z odnośnikami umożliwiającymi połączenie z ich stronami. Zaś 12 ust. 1 rozporządzenia stanowi o tym, że podmioty zobowiązane przekazują ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji informacje niezbędne do prowadzenia strony głównej BIP, w tym o URL utworzonej przez siebie strony podmiotowej BIP. Aktualnie dane niezbędne do umieszczenia na stronie głównej BIP przez podmioty zobowiązane, wymagane przez system to to: nazwa podmiotu zgodna z pieczątką podmiotu na wniosku, adres podmiotu, adres redaktora podmiotu, adres wraz z kodem pocztowym podmiotu, 4

5 adres URL utworzonej przez siebie strony podmiotowej BIP, kontakt telefoniczny lub fax podmiotu, właściwy podmiot nadrzędny dla danego podmiotu, Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jedno zagadnienie związane z prowadzeniem stron podmiotowych BIP przez organizacje pozarządowe wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym. Zgodnie z art. 4 ust. 1 udip podmioty te obowiązane są do udostępniania w BIP informacji związanych z wykonywaniem tych zadań. Stosownie do art. 9 tej ustawy podmioty te obowiązane są tworzyć własne strony BIP, na których udostępniają informacje publiczne. Wytyczne odnośnie tworzenia stron podmiotowych BIP zostały zawarte w udip oraz rozporządzeniu. Jeśli chodzi o katalog informacji, który powinien być publikowany, to sugeruje się, iż w zakresie działalności stowarzyszeń będą to w szczególności informacje o: statusie prawnym lub formie prawnej, organizacji, przedmiocie działalności i kompetencjach, organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach, majątku, którym dysponują, trybie działania. sposobach przyjmowania i załatwiania spraw, stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania, dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających, Z poważaniem, 5