PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W SP 2 W LEŻAJSKU

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W SP 2 W LEŻAJSKU WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA IV OCENA CELUJĄCA Wiedza ucznia znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Doskonale opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o dużym stopniu trudności. Czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować i interpretować je w sposób pogłębiony i wnikliwy, posługując się terminologią z podstawy programowej. Posługuje się bogatym i różnorodnym słownictwem oraz poprawnym językiem zarówno w mowie, jak i w piśmie. Aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Z powodzeniem bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim. Tworzy wypowiedzi pisemne zgodnie z wyznacznikami gatunkowymi, poprawne pod względem kompozycji, spójności wypowiedzi, językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym. Wzorowo wykonuje prace domowe i zadania dodatkowe. Odznacza się samodzielnością i dojrzałością sądów. Współpracuje w zespole, podejmuje działania mające na celu sprawną realizację zadań. Wykorzystuje wiedzę, umiejętności i zdolności twórcze przy odbiorze i analizie tekstów oraz tworzeniu wypowiedzi. Interpretuje głosowo utwory poetyckie. Posiada umiejętności z zakresu nauki o języku wyższe niż przewidywane w programie nauczania klasy IV. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o znacznym stopniu trudności. Zazwyczaj aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Bierze udział w konkursach tematycznie związanych z językiem polskim. Wykonuje prace domowe, często angażuje się w zadania dodatkowe. Kształcenie literackie i językowe Wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym. Doskonale potrafi posługiwać się formami wypowiedzi poznanymi w klasie IV (opowiadanie twórcze i odtwórcze, opis wyglądu przedmiotu i postaci, dialog, list, kartka pocztowa, zaproszenie, życzenia, odmowa, przeprosiny, powitanie, przepis, ogłoszenie, zawiadomienie, podziękowanie, pamiętnik, notatka w postaci schematu). Zachowuje trójdzielną kompozycję opowiadania. 1

Dba o prawidłowy układ graficzny wypowiedzi pisemnej akapity. Redaguje opowiadanie z dialogiem. Formułuje morał wynikający z baśni. Wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu. Samodzielnie sporządza plan odtwórczy tekstu literackiego i kompozycyjny własnej wypowiedzi. Nazywa cechy bohatera i przywołuje czyny, zachowania, które o tym świadczą. Potrafi nazywać stany psychiczne i ich przejawy. Ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie się nim posługuje. Samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym. Analizuje utwór poetycki, wskazując: epitety, porównania, wyrazy dźwiękonaśladowcze, uosobienia, kontrast, wersy, rymy, osobę mówiącą w wierszu. Płynnie czyta nowy tekst. Czyta ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, potrafi analizować je samodzielnie, podejmuje próby interpretacji. Fleksja i składnia Biegle rozróżnia części mowy poznane w IV klasie. Wskazuje różnicę między osobową a nieosobową (bezokoliczniki) formą czasownika. Poprawnie stosuje formy liczby, osoby, rodzaju, czasu. Biegle odmienia rzeczowniki przez przypadki i poprawnie stosuje je w zdaniach. Odmienia przymiotniki i zauważa zależność form przymiotnika od określanego rzeczownika. Dostrzega związki między przysłówkiem a czasownikiem. Rozwija zdania pojedyncze nierozwinięte odpowiednio dobranymi określeniami. Przekształca zdanie na równoważnik zdania (i odwrotnie). Rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze i złożone. Buduje zdanie z podanych związków wyrazowych. Samodzielnie przedstawia za pomocą wykresu budowę zdania pojedynczego. Fonetyka Sprawnie odróżnia głoski od liter, spółgłoski od samogłosek. Rozróżnia i jako samogłoskę lub zmiękczenie. Ortografia i interpunkcja Uzasadnia pisownię wyrazów z trudnością ortograficzną. Wyodrębnia wtrącenia przecinkami. OCENA DOBRA W większości opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, a z pomocą nauczyciela trudne. Bierze czynny udział w lekcji. Wykonuje prace domowe, także nieobowiązkowe. Kształcenie literackie i językowe Czyta poprawnie, ze zrozumieniem teksty kultury przewidziane w programie, samodzielnie odnajduje w nich informacje, stosuje zasady prawidłowego przestankowania. W wypowiedziach ustnych i pisemnych popełnia niewiele błędów językowych, ortograficznych i stylistycznych. Próbuje oceniać zachowania bohaterów literackich oraz formułuje ogólne wnioski o utworach. Potrafi posługiwać się formami wypowiedzi poznanymi w klasie IV (opowiadanie twórcze i 2

odtwórcze, opis wyglądu przedmiotu i postaci, dialog, list, kartka pocztowa, zaproszenie, życzenia, odmowa, przeprosiny, powitanie, przepis, ogłoszenie, zawiadomienie, podziękowanie, pamiętnik, notatka w postaci schematu). Redaguje pytania do tekstu. Poprawnie sporządza plan ramowy. Zna i wymienia cechy gatunkowe baśni. Rozróżnia pojęcia: wyraz bliskoznaczny i wyraz przeciwstawny. Sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym. Wskazuje w wierszu: epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rymy, wersy i strofy. Fleksja i składnia Rozróżnia części mowy poznane w klasie czwartej. Poprawnie odmienia i stosuje w zdaniach czasowniki i rzeczowniki. Odróżnia czas przyszły złożony czasowników od czasu przyszłego prostego. Poprawnie odmienia przymiotniki. Tworzy przysłówki od przymiotników. Wskazuje w zdaniu podmiot, orzeczenie i określenia. Wyróżnia grupę podmiotu i grupę orzeczenia. Układa zdania pojedyncze i złożone. Rozpoznaje zdanie i równoważnik zdania. Przedstawia za pomocą wykresu budowę zdania pojedynczego (trudniejsze przykłady z pomocą nauczyciela). Fonetyka Wyróżnia głoski, litery, samogłoski i spółgłoski. Określa spółgłoski. Poprawnie dzieli wyrazy na sylaby. Ortografia i interpunkcja Zna reguły dotyczące pisowni nie z rzeczownikami, przymiotnikami i przysłówkami. Zna zasady dotyczące pisowni ą i ę w wyrazach. Stosuje poznane reguły ortograficzne w pracach pisemnych i ćwiczeniach. Poprawnie stawia przecinek w zdaniach złożonych. OCENA DOSTATECZNA W znacznej mierze opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie wykonuje tylko łatwe zadania, trudniejsze problemy i ćwiczenia rozwiązuje przy pomocy nauczyciela. Rzadko aktywnie uczestniczy w lekcjach. Wykonuje obowiązkowe prace domowe, ale popełnia w nich błędy. Kształcenie literackie i językowe W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół poprawnie buduje zdania, właściwie stosuje poznane słownictwo i zasady ortograficzne. Z pomocą nauczyciela redaguje formy wypowiedzi przewidziane w programie klasy IV (opowiadanie twórcze i odtwórcze, opis wyglądu przedmiotu i postaci, dialog, list, kartka pocztowa, zaproszenie, życzenia, odmowa, przeprosiny, powitanie, przepis, ogłoszenie, zawiadomienie, podziękowanie, pamiętnik, notatka w postaci schematu). Umie wymienić elementy świata przedstawionego. Odróżnia opis od opowiadania. Wie, co to jest epitet, porównanie, uosobienie, wers, strofa, rym. 3

Zna pojęcie baśni. W baśniach odróżnia postacie i wydarzenia realistyczne od fantastycznych. Fleksja i składnia Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie. Rozpoznaje poznane części mowy. Rozpoznaje rzeczownik w funkcji podmiotu i czasownik w roli orzeczenia. Odmienia rzeczowniki przez przypadki. Odróżnia przysłówek od innych części mowy. Rozpoznaje typy zdań ze względu na cel wypowiedzi (pytające, rozkazujące, oznajmujące). Podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone. Fonetyka Rozróżnia głoski, litery. Z pomocą nauczyciela określa spółgłoski. Dzieli wyrazy na sylaby. Ortografia i interpunkcja Zna reguły dotyczące pisowni wyrazów z ó, u, rz, ż, h, ch. Zna zasady dotyczące pisowni nie z czasownikami i poprawnie je stosuje. Stosuje znaki przestankowe: przecinek (przy wymienianiu), dwukropek, myślnik. Dokonuje poprawy popełnionych błędów. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Uczeń opanował w niewielkim stopniu umiejętności zapisane w podstawie programowej. Większość zadań, nawet bardzo łatwych wykonuje przy pomocy nauczyciela. Nie jest aktywny na lekcjach, ale stara się wykonywać polecenia nauczyciela. Pracuje niesystematycznie, wymaga stałej zachęty. Często nie potrafi poprawnie wykonać samodzielnie i poprawnie zadań domowych, ale podejmuje takie próby. Kształcenie literackie i językowe Czyta niezbyt płynnie, niewłaściwie akcentuje wyrazy, często bez odpowiedniej intonacji. Nie potrafi samodzielnie analizować i interpretować tekstów, ale podejmuje próby ich odbioru. Ma ubogie słownictwo i trudności z formułowaniem zdań. Błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełniane w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki uczeń włożył w ich napisanie. Fleksja i składnia Przy pomocy nauczyciela rozróżnia poznane części mowy. Odmienia rzeczowniki przez przypadki (łatwe przykłady). Wskazuje podmiot i orzeczenie. Odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy i rodzaje. Fonetyka Wyróżnia głoski, litery i sylaby. Ortografia i interpunkcja Zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia wyrazów z ó wymiennym, rz wymiennym, pisownia imion, nazwisk, prostych nazw geograficznych). Z pomocą nauczyciela dokonuje poprawy popełnionych błędów. 4

Stosuje odpowiednie znaki przestankowe na końcu zdania. OCENA NIEDOSTATECZNA Uczeń nie opanował nawet podstawowych wiadomości z fleksji, składni, fonetyki, słownictwa, ortografii w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi. Ma bardzo duże braki w wiedzy i umiejętnościach z zakresu podstawy programowej. Nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zadań o elementarnym stopniu trudności. Nie wykonuje zadań i poleceń nauczyciela. Zaniedbuje wykonywanie prac domowych. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania. Nie odnajduje w tekście informacji podanych wprost, nie rozumie dosłownego znaczenia wielu wyrazów w tekstach dostosowanych do poziomu edukacyjnego. Wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych oraz nie wyznacza granicy zdania. KLASA V OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania, doskonale opanował umiejętności zapisane w podstawie programowej. Samodzielnie rozwiązuje problemy i ćwiczenia o dużym stopniu trudności. Kreatywnie i indywidualnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania. Proponuje rozwiązania nowatorskie i wykraczające poza materiał programowy. Wypowiedzi ustne i pisemne cechują się dojrzałością myślenia, są bezbłędne. Potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości. Uczestniczy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych i osiąga sukcesy. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (np. udział w akademiach, inscenizacje teatralne, współpraca ze szkolną gazetką itd.), prezentuje wysoki poziom merytoryczny i artystyczny. Posiada rozszerzone umiejętności z zakresu kształcenia językowego oraz nauki o języku przewidziane programem nauczania w klasie V. Wykazuje ponadprogramowe umiejętności w zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego. Aktywnie uczestniczy w lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. Wzorowo wykonuje prace domowe i zadania dodatkowe. OCENĘ BARDZO DOBRĄ otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony w podstawie programowej dla klasy V. Kształcenie literackie i językowe 5

Wypowiedzi ustne i pisemne ucznia są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym, uwzględniają cel i intencję wypowiedzi. Doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie piątej formami wypowiedzi (sprawozdanie z wycieczki, opis postaci rzeczywistej i literackiej, zwierzęcia, obrazu (portret, pejzaż) i pomnika, opowiadanie twórcze i odtwórcze, pozdrowienia, gratulacje, komiks, list prywatny, notka encyklopedyczna, ogłoszenie, instrukcja, SMS i inne). Stosując różnorodne środki stylistyczne osiąga plastyczność opisu. Podejmuje próby charakterystyki postaci np. Stasia Tarkowskiego, Nel Rawlison ( W pustyni i w puszczy ). Sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury oraz plan kompozycyjny własnej wypowiedzi, stosując równoważniki zdań. Świadomie korzysta z książki jako źródła wiedzy, wyodrębnia podstawowe elementy świata przedstawionego, samodzielnie sporządza notatki. Wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu, swobodnie analizuje treść, ocenia postępowanie bohaterów. Opowiada o zdarzeniach, biorąc pod uwagę różne punkty widzenia. Zwraca uwagę na problematykę moralną zawartą w poznanych lekturach. Odróżnia sens metaforyczny utworu od dosłownego. Wskazuje motywy wędrowne w utworze. Aktywnie uczestniczy w lekcji. Uczestnicząc w dyskusji, w sposób kulturalny prezentuje własny punkt widzenia, czyniąc to w sposób precyzyjny i jasny. Sprawnie posługuje się Słownikiem ortograficznym oraz Słownikiem wyrazów bliskoznacznych. Analizuje utwór liryczny, dostrzega specyfikę języka poetyckiego. Potrafi porównać cechy gatunkowe utworów epickich. Posługuje się słownictwem charakterystycznym dla języka filmu, teatru, radia. Stosuje właściwe znaki interpunkcyjne przy zapisywaniu dat i zwrotów do adresata. Gramatyka i ortografia Wskazuje różnicę między formą osobową i nieosobową czasownika, między czasownikiem dokonanym a niedokonanym. W odmianie rzeczownika przez przypadki wyróżnia temat oboczny, końcówkę, oboczności. Potrafi uzasadnić różnicę w pisowni przymiotników złożonych typu: jasnoniebieski, biało czerwony. Wskazuje podobieństwa oraz różnice między przymiotnikiem i przysłówkiem. Rozróżnia wśród przysłówków inne niż odprzymiotnikowe. Klasyfikuje rodzaje wypowiedzeń, podaje ich przykłady. Wyróżnia w zdaniu zespoły składniowe, wskazuje wyraz nadrzędny (określany) i podrzędny (określający). Nazywa podmiot i orzeczenie, wskazuje grupę podmiotu i orzeczenia. Układa zdanie pojedyncze rozwinięte według podanego wykresu. 6

Z dużą swobodą posługuje się różnymi wypowiedzeniami złożonymi. Wskazuje różnice między samogłoską i spółgłoską. Omawia zależność brzmienia głoski od ruchów i pozycji narządów mowy. Podaje zasady akcentowania wyrazów w języku polskim. OCENĘ DOBRĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową dla klasy V. Kształcenie literackie i językowe Czyta tekst poprawnie, stosując zasady prawidłowego przestankowania. Wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać nieliczne błędy językowo stylistyczne, logiczne i ortograficzne. Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. Pisze opowiadania na wskazany temat z zastosowaniem wybranego czasu narracji i chronologicznego układu zdarzeń. Podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych. W wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy dotyczące języka, literatury, kultury. Przekształca tekst ciągły w dialog i odwrotnie. Układa słowniczek terminów filmowych, teatralnych, radiowych. Stosuje te terminy w swych wypowiedziach. Nazywa cechy gatunkowe mitu, legendy, bajki, opowiadania, powieści. Rozumie pojęcie fikcji literackiej. Rozpoznaje w tekście poetyckim epitet, porównanie, przenośnię, uosobienie. Poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury. Potrafi wyjaśnić, na czym polega chronologiczny i niechronologiczny układ zdarzeń. Formułuje pytania ogólne i szczegółowe do czytanego tekstu. Gramatyka i ortografia Określa formę gramatyczną czasowników. Stosuje w zdaniu czasownik w formie osobowej i nieosobowej. Tworzy czasownik dokonany od niedokonanego, wyróżnia cząstkę, za pomocą której tworzy ten czasownik. Wyjaśnia różnicę w odmianie podanych rzeczowników, wyodrębnia temat i końcówkę. Tworzy przysłówki od przymiotników, stosuje je w zdaniach i określa ich rolę. Określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem. W zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe. Przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie. Przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie. Określa cechy głoski. Stara się poprawnie zapisywać wyrazy z i, j, po spółgłoskach i samogłoskach. Prawidłowo zapisuje nie z czasownikiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, przysłówkiem, liczebnikiem. 7

OCENĘ DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową dla klasy V w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się. Kształcenie literackie i językowe W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii. W miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych. Opanował technikę poprawnego czytania i doskonali ją pod względem dykcji, intonacji, akcentowania. Umie zapisać dialog, poprawnie stosuje właściwe znaki interpunkcyjne. Odnajduje w czytanym tekście fragmenty wskazujące na czas i miejsce akcji. Opowiada o zdarzeniach tworzących akcję w utworze. Gramatyka Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie. Rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane. Nazywa przypadki i podaje pytania, na które odpowiadają. Odmienia przez przypadki rzeczownik o typowej odmianie. Rozpoznaje rzeczownik w roli podmiotu i wskazuje określenia rzeczownika. Odróżnia przyimek, poprawnie pisze wyrażenia przyimkowe. Rozpoznaje czasownik w roli orzeczenia, wskazuje określenia czasownika. Odmienia przymiotnik przez przypadki. Łączy przymiotnik z rzeczownikiem, określa ich formę. Rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, podaje przykłady typów zdań. Rozpoznaje zdanie złożone na postawie liczby orzeczeń. Z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone. Dzieli wyraz na głoski. Odróżnia samogłoski od spółgłosek. Rozróżnia rodzaje głosek. Dzieli wyraz na sylaby. OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub z pomocą nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. Technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia. Błędy językowo stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełnione w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie. Przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania typowe, o niewielkim stopniu trudności. Rozróżnia części mowy. 8

Wskazuje podmiot, orzeczenie i określenia. Odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki. Odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy. Odróżnia zdanie od równoważnika zdania, zdanie pojedyncze od złożonego. Wyróżnia głoski, litery i sylaby w podanym wyrazie. Część poznanych wyrazów zapisuje poprawnie pod względem ortograficznym. Zna podstawowe zasady ortograficzne. OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. Nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa, ortografii, w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych postawą programową w klasie V. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania. Wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych. Nie potrafi skorzystać ze słowników i encyklopedii. KLASA VI OCENA CELUJĄCA (kryterium wykraczające) Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania. Proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy. Jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia. Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości. Bierze udział w konkursach (przedmiotowych, literackich, ortograficznych, recytatorskich lub innych); osiąga w nich sukcesy w szkole i poza szkołą. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną (np. udział w akademiach, imprezach artystycznych, redagowanie artykułów do gazetki szkolnej itp.) i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. OCENA BARDZO DOBRA Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony podstawą programową dla klasy szóstej. Kształcenie literackie i językowe: 9

Wypowiedzi ustne i pisemne są poprawne pod względem stylistyczno - - językowym, merytorycznym i logicznym. Potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie. Biegle posługuje się słownikami i encyklopedią. Samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy. Bardzo dobrze umie posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi pisemnej jak: opowiadanie twórcze i odtwórcze, dziennik, zaproszenie, opis (pomnika, bohatera literackiego, obrazu), notatka biograficzna, plan ramowy i szczegółowy, sprawozdanie, list prywatny i oficjalny, opowiadanie fantastyczne, opinia o filmie i książce. Opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki. Formułuje przesłanie wiersza, popierając wypowiedzi odpowiednim cytatem. Określa funkcję środków artystycznych poznanych w klasie IV i V. Ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia lub opowiadania. Rozumie i poprawnie posługuje się terminami z zakresu epiki, liryki, dramatu, nowych gatunków literackich (ballada, odmiany powieści, bajka, fraszka, mit, legenda). Redaguje notatkę lub wniosek z dyskusji. Projektuje folder reklamowy. Wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych. Składnia i fleksja: Potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika. Odmienia zaimki. Wskazuje ich funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków rzeczownych. Biegle stopniuje przymiotniki i przysłówki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym. Rozpoznaje różne typy liczebników, określa ich formy gramatyczne i funkcję w zdaniu; potrafi uzasadnić użycie danego typu liczebnika; odmienia trudniejsze liczebniki złożone. Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki). Rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę. Omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia. 10

Przeprowadza klasyfikację wypowiedzeń, w tym zdań złożonych współrzędnie, rysuje ich wykresy. Słowotwórstwo: Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników. Wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym. Podaje przykłady wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi. Tworzy wyrazy za pomocą różnych formantów. Ortografia i interpunkcja: Poprawnie stosuje wszystkie znaki interpunkcyjne w wypowiedziach. Poprawnie zapisuje przedrostki np. roz-, bez-, wz-. OCENA DOBRA Kształcenie literackie i językowe: Czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania. Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy ortograficzne, interpunkcyjne. Potrafi posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi (przede wszystkim: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu; charakterystyka z pogłębioną oceną postaci; sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu;). Dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego. Poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy. Potrafi odróżnić tekst beletrystyczny od popularnonaukowego. Wskazuje podane środki stylistyczne w wierszu. Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. Fleksja i składnia: Poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki; wie, czemu służy stopniowanie. Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony. Zastępuje różne części mowy odpowiednimi zaimkami. Na konkretnych przykładach omawia sposoby wyrażenia orzeczenia i podmiotu. Podaje przykłady zdań złożonych współrzędnie (łączenie bezspójnikowe i za pomocą spójników). 11

Słowotwórstwo: Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych, będących różnymi częściami mowy. Rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego wyrazu. Tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika. Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa. Ortografia i interpunkcja: Poprawnie zapisuje wyrazy z i, j po spółgłoskach. OCENA DOSTATECZNA Kształcenie literackie i językowe: W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, stosowania poznanego słownictwa i ortografii. W miarę samodzielnie potrafi posługiwać się poznanymi formami wypowiedzi (przede wszystkim: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu; charakterystyka; sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu). Jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Zna odmiany powieści. Wie, co to jest bajka. Umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego. Odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu. Zna środki artystyczne poznane w klasie IV i V. Poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat. Fleksja i składnia: Wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej; określa formę fleksyjną czasowników. Określa funkcję czasowników w zdaniu. Odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki, wskazuje tematy oboczne. Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przyimki, przymiotniki i liczebniki; potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym. Stopniuje przymiotniki. 12

Rozróżnia przymiotniki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe. Na łatwych przykładach omawia sposób wyrażenia podmiotów. Rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe. Nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach). Układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych. Wśród zdań złożonych rozróżnia złożone podrzędnie i współrzędnie. Słowotwórstwo: Rozróżnia zdrobnienia. Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu, wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. Nazywa typy formantów. Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. Ortografia i interpunkcja: Poprawnie zapisuje liczebniki. Stosuje poprawny zapis nie z różnymi częściami mowy. Przenosi wyrazy zawierające przedrostek. OCENA DOPUSZCZAJĄCA Ocenę tę otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności. Kształcenie literackie i językowe: Jego technika czytania pozwala na zrozumienie tekstu. Wypowiedzi ustne świadczą o zrozumieniu analizowanego przez niego zagadnienia. W wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, ortograficzne i interpunkcyjne nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie. Stopień opanowania przez niego wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim stopniu trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela. Fleksja i składnia: Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostszych przykładach). Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych i próbuje określać ich rodzaj. Łączy wyrazy w zespoły składniowe. Wymienia rodzaje zaimków i liczebników. 13

Słowotwórstwo: Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych. Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. Nazywa typy formantów. Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. Ortografia i interpunkcja: Zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne. OCENA NIEDOSTATECZNA Ocenę tę otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji, składni, słownictwa, frazeologii, redagowania wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego przewidzianych podstawą programową. Nie opanował techniki głośnego i cichego czytania w sposób zadowalający. Jego wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym. W wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, interpunkcyjnych. Nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. USTALENIE OCENY SEMESTRALNEJ/KOŃCOWEJ Podstawę do uzyskania odpowiedniej oceny semestralnej (końcowej) stanowi średnia ważona uzyskanych ocen cząstkowych. Ocena semestralna: Średnia ważona Ocena 1,00 1,33 1 (niedostateczny) 1,34 1,74 +1 (plus niedostateczny) 1,75 2,24 2 (dopuszczający) 2,25 2, 74 +2 (plus dopuszczający) 2,75 3, 24 3 (dostateczny) 3,25 3, 74 +3 ( plus dostateczny) 3,75 4,24 4 (dobry) 4,25 4,74 +4 (plus dobry) 4,75 5,24 5 (bardzo dobry) 14

5,25 5,74 +5 (plus bardzo dobry) 5,75 6,00 6 (celujący) Ocena roczna Średnia ważona Ocena 1,00 1,49 1 (niedostateczny) 1,50 2,49 2 (dopuszczający) 2,50 3,49 3 (dostateczny) 3,50 4,49 4 (dobry) 4,50 5,49 5 (bardzo dobry) 5,50 6,00 6 (celujący) Przy ustalaniu oceny rocznej uwzględnia się ocenę z pierwszego semestru. Inne elementy wpływające na uzyskanie oceny semestralnej (końcowej) - udział w zajęciach dodatkowych dla uczniów uzdolnionych (IPN), - udział w akademiach, konkursach, - redagowanie artykułów do gazetki LUZIK. - wykonanie dodatkowych prac o podwyższonym stopniu trudności. Zasady uzyskiwania oceny wyższej niż przewidywana 1. Uczeń może ubiegać się o podwyższenie przewidywanej semestralnej/rocznej oceny klasyfikacyjnej z przedmiotu tylko o jeden stopień i tylko w przypadku, gdy średnia ważona połowy uzyskanych przez niego ocen cząstkowych jest równa przynajmniej ocenie, o którą się ubiega. Wyższą ocenę uczeń może uzyskać po zaliczeniu w formie pisemnego testu wskazanych przez nauczyciela partii materiału ujętego w podstawie programowej, w uzgodnionym z nauczycielem terminie. 2. Uczeń może ubiegać się o umożliwienie mu uzyskania wyższej semestralnej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej z języka polskiego według poniższych zasad: przeciągu 2 dni roboczych od momentu bezpośredniego powiadomienia ucznia przez nauczyciela przedmiotu o przewidywanej semestralnej lub rocznej ocenie klasyfikacyjnej, uczeń, lub jego rodzic (opiekun), składa do nauczyciela przedmiotu lub wychowawcy klasy podanie z prośbą o umożliwienie uzyskania wyższej semestralnej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej niż przewidywana. uczeń zgłaszający chęć uzyskania wyższej semestralnej/rocznej oceny klasyfikacyjnej niż przewidywana w terminie, który nie przekracza dwóch dni roboczych od daty złożenia podania: przystępuje do testu wymienionego w punkcie 1. Test wymieniony w punkcie 1: a) trwa jedną jednostkę lekcyjną; b) jest przeprowadzany przez nauczyciela uczącego (łącznie z przygotowaniem pytań i ewaluacją). 3. Ocena semestralna/końcowa nie może być niższa niż przewidywana ocena semestralna/końcowa. 15

SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Podstawą wystawienia ocen semestralnych i końcoworocznych są następujące formy sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów: - obserwacja pracy ucznia na lekcji: techniki czytania, poziomu rozumienia tekstu i poleceń, wypowiadania się, praktycznej sprawności językowej, notowania, zaangażowania w samodzielną pracę, - odpowiedzi ustne (w tym zaliczenie lektur), - prace pisemne: sprawdziany, testy, kartkówki, wypracowania klasowe, prace domowe, krzyżówki, rebusy, dyktanda, prace redakcyjne, - praca w grupie, - aktywność na zajęciach pozalekcyjnych (udział w konkursach przedmiotowych), - wykonywanie przez ucznia innych czynności lub prac typu: recytacja, udział w konkursie klasowym lub szkolnym, akademii, przygotowaniu wystawy. PRZEWIDYWANE ILOŚCI OCEN W TRAKCIE SEMESTRU KLASA IV Przewidywana ilość ocen na semestr: wypowiedź ustna 2-3 zadanie domowe 2 zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń 1-2 czytanie 1 aktywność 1-2 dyktanda 2 wypracowanie klasowe 1-2 sprawdziany po zakończeniu rozdziału 5-7 test na wejście 1 recytacja wierszy, fragmentu prozy 1 sprawdzian gramatyczny 1 komiks 1 ewentualnie oceny za udział w akademiach i konkursach KLASA V Przewidywana ilość ocen na semestr: wypowiedź ustna 2-3 zadanie domowe 2 16

zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń 1-2 czytanie 1 aktywność 1-2 wypracowanie klasowe 1-2 dyktanda 2 kartkówki z treści lektur 2 sprawdziany po zakończeniu rozdziału 5-6 próbny sprawdzian kompetencji 1 recytacja wierszy, fragmentu prozy 2-3 sprawdzian gramatyczny 1 komiks 1 plakat 1 projektowanie herbu 1 trasa wędrówki Stasia i Nel mapa 1 ewentualnie oceny za udział w akademiach i konkursach, redagowanie artykułów do Luzika KLASA VI Przewidywana ilość ocen na semestr: wypowiedź ustna 2 3 zadanie domowe 2 zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń 2 czytanie 1 aktywność 1 2 wypracowanie klasowe 3 (na rok) dyktanda 2 kartkówki z treści lektur 2 sprawdziany po zakończeniu rozdziału 4-6 próbny sprawdzian kompetencji 2 recytacja wierszy 2 sprawdzian gramatyczny 1-2 komiks 1 folder 1 ewentualnie oceny za udział w akademiach i konkursach, redagowanie artykułów do Luzika 17

USTALENIE WAG OCEN CZĄSTKOWYCH Sprawdzian gramatyczny średnia ważona: 4-5 Sprawdziany kontrolne średnia ważona: 4-5 Sprawdziany próbne kompetencji (kl. V, VI) średnia ważona: 4-5 Wypracowania klasowe średnia ważona: 4-5 Wypowiedź ustna średnia ważona: 1-3 Zadanie domowe średnia ważona: 1-3 Mapki, foldery średnia ważona: 1-2 Zeszyt średnia ważona: 2 Zeszyt ćwiczeń średnia ważona: 2 Kartkówki średnia ważona: 1-3 Recytacja średnia ważona 1-2 Znajomość treści lektury średnia ważona: 2-3 Dyktanda średnia ważona: 3 Konkursy średnia ważona 3-5 Praca dodatkowa średnia ważona: 1-3 WARUNKI POPRAWY OCEN CZĄSTKOWYCH 1. Uczeń ma jednokrotną możliwość poprawy każdej oceny za: całogodzinne sprawdziany; dyktanda; kartkówki; wypowiedzi ustne; czytanie głośne; recytacje utworów literackich. 2. Jeżeli uczeń dokonuje poprawy oceny z danego zagadnienia, to do średniej z przedmiotu brana jest pod uwagę średnia ważona obu ocen. Szkolny zespół przedmiotowy z języka polskiego: Iwona Marzec-Wiącek Marzena Orzelska-Witkowska Krystyna Pliszka 18