Przedmiotowy zasady oceniania z geografii I GIMNAZJUM Dział Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe I Kartografia - znajomość 4 sfer Ziemi i nauk o nich; - znajomość nauk tworzących geografię ekonomiczną; - zna pojęcia: siatka geograficzna, kartograficzna, mapa, skala, generalizacja; - zna podział map według skali i treści, podział znaków umownych; - potrafi przeliczać skalę odległościową i wyrażać ją na różne sposoby; - potrafi określić współrzędne geograficzna punktów i obszarów. II Podstawy astronomii III Atmosfera IV Hydrosfera - zna pojęcia: galaktyka, planeta, gwiazda, meteor, meteoryt, kometa; - zna ruchy Ziemi i wymienia ich konsekwencje; - potrafi porównać zewnętrzne i wewnętrzne planety Układu Słonecznego; - wykonuje proste zadania na czas miejscowy i strefowy oraz kąty górowania Słońca w dni charakterystyczne; - rozumie zasady kalendarza juliańskiego i gregoriańskiego. - zna elementy pogody, klimatu, jednostki pomiaru; - zna warstwy atmosfery i jej skład chemiczny; - rozumie pojęcia: wyż, niż baryczny, wiatr stały, okresowy i nieokresowy (potrafi je wymienić); - zna rozkład ciśnienia na Ziemi; - potrafi omówić podstawowe typy chmur; - zna pojęcia: klimat strefowy i astrefowy; - dla każdego klimatu strefowego potrafi określić: wielkość opadów, termikę i nazwać roślinność naturalną. - rozumie pojęcia: Wszechocean, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, dział wodny; - rozumie mały i duży obieg wody w przyrodzie; - zna genetyczne typy mórz, ich termikę i chemizm; - zna ruchy wody morskiej; - zna genetyczne typy jezior na Ziemi, potrafi omówić przebieg ich zanikania; - potrafi wytyczyć dział wodny, zna typy ujęć - wyjaśnianie związków przyczynowoskutkowych między zjawiskami w środowisku przyrodniczym; - oblicza skalę kwadratową; - zna metody jakościowe i ilościowe przedstawiania zjawisk na mapach; - rozumie genezę i wielkości zniekształceń na siatkach kartograficznych. - rozumie początek i rozwój wszechświata; - rozumie wpływ Słońca na procesy na Ziemi; - zna historię poznawania kształtu, wymiarów Ziemi; - wykonuje zadania z wykorzystaniem linii zmiany daty; - potrafi obliczyć położenie na podstawie daty i kąta górowania Słońca; - przelicza jednostki długości i powierzchni. - rozumie efekt cieplarniany i dziurę ozonową, zna metody walki z nimi; - zna rolę poszczególnych składników powietrza; - potrafi czytać mapę pogody; - zna podstawowe przeliczenia meteorologiczne dotyczące wiatru, ciśnienia, temperatury; - rozumie pojęcia: mas i frontów atmosferycznych oraz ich ruch; - zna klimaty astrefowe: górski i monsunowy; - potrafi uzasadnić wpływ głównych czynników klimatotwórczych na Ziemi. - rozumie wpływ klimatów, rzeźby, podłoża na obieg wody; - potrafi uzasadnić różnice termiki i chemizmu we Wszechświecie; - łączy ruchy wody morskiej ze zjawiskami astronomicznymi, fizycznymi i pogodowymi; - zna genezę obszarów podmokłych, ich typy i znaczenie przyrodnicze; - nazywa i uzasadnia ustroje rzeczne w różnych częściach świata;
V Litosfera i pedosfera VI świata Ludność VII Gospodarka świata rzecznych, zna elementy doliny rzecznej; - potrafi omówić 3 formy współczesnego Zlodowacenia Ziemi; - rozumie pojęcia: woda wolna, związana, naporowa, artezyjska, terma; - potrafi wymienić główne warstwy wód podziemnych. - zna i potrafi scharakteryzować litosferę, płaszcz i jądro Ziemi; - rozpoznaje struktury geologiczne: zaburzone, ciągłe i nieciągłe; - zna pojęcia: skały i minerału, potrafi omówić genezę skał magmowych i przeobrażonych; - zna tabelę stratygraficzną dziejów Ziemi; - rozumie pojęcie góry stare, młode, potrafi je wskazać; - zna podział procesów rzeźbotwórczych; - rozumie pojęcia: wietrzenie, ostaniec, erozja, kras, dolina V-kształtna, dolina U-kształtna, szata naciekowa jaskiń, wydma paraboliczna, barchan, morena, cyrk, sandr, rynna subglacjalna, erozja lodowcowa, delta, estuarium; - potrafi wymienić i omówić orogenezy, wulkanizm, procesy sejsmiczne i ruchy kontynentów; - rozumie pojęcia gleba strefowa, astrefowa; - potrafi wymienić i ocenić żyzność głównych typów gleb. - zna rozmieszczenie ludności, rasy człowieka i główne religie; - rozumie pojęcia: przyrost naturalny, rzeczywisty, migracje, urbanizacja; - potrafi dokonywać podstawowych przeliczeń demograficznych; - zna prognozę demograficzną dla świata i poszczególnych kontynentów. - rozumie pojęcia: PKB brutto, PKB per capita; - zna miary biedy i bogactwa; - rozumie zasięg głównych regionów ekonomicznych świata, np. Bliski Wschód, Azja Centralna, Czarna Afryka, Ameryka Łacińska; - zna państwa Europy i ich stolice; - potrafi wskazać na mapie i podać najważniejsze cechy gospodarki: Niemcy, kraje nordyckie, Włoch, Francji, Rosji, Arabii Saudyjskiej, Indii, Japonii, Korei Południowej, USA, Kanady, Brazylii, Chile, Argentyny, - rozumie linię wiecznego śniegu i jej uwarunkowania; - zna i wyróżnia różne typy lodowców górskich; - rozumie związek wód podziemnych ze zjawiskami geologicznymi i klimatycznymi. - rozumie izostazję wewnątrz Ziemi; - rozumie wpływ gorącego jądra na powierzchni Ziemi; - zna metody datowania skał; - zna genetyczne typy gór na Ziemi; - rozumie pojęcia: orogeneza i odmładzanie gór; - potrafi scharakteryzować ery i okresy w dziejach Ziemi; - potrafi uzasadnić przebieg procesy egzogenicznego warunkami geologicznymi, wodnymi i klimatycznymi; - rozumie obieg energii i kał w przyrodzie; - zna typy i rozmieszczenie wybrzeży morskich na Świecie; - rozumie wpływ izostazji, procesów sejsmicznych i wulkanicznych na inne części przyrody i funkcjonowanie człowieka; - zna obszary sejsmiczne, asejsmiczne, najaktywniejsze wulkany, rozumie pojęcie pacyficzny pierścień ognia; - zna uwarunkowania procesu glebotwórczego, rozumie erozyjne zagrożenia dla gleb świata. - zna bariery osadnicze, potrafi je omówić na wybranych przykładach; - zna fazy urbanizacji i problemy miast w krajach bogatych i III-go świata; - rozumie wpływ klimatu, wykształcenia, dominującej religii na procesy demograficzne; - potrafi omówić pozycję Polski na tle światowych problemów ludnościowych. - zna uwarunkowania surowcowe wymienionych obok państw; - rozumie związek poziomu rozwoju ze strukturą gospodarki. Urbanizacją, analfabetyzmem, długością życia; - dla wymienionych obok państw potrafi wskazać szanse rozwojowe oraz zagrożenia; - zna ciekawostki gospodarcze o innych krajach poszczególnych kontynentów; - zna główne organizacje polityczne (ONZ, EU), wojskowe (NATO), i ekonomiczne (NAFTA) świata.
VIII Geografia fizyczna Polski IX Geografia gospodarcza Polski Australii. - potrafi omówić: matematyczne, hydrologiczne, polityczne, geologiczne i komunikacyjne położenie - zna rozmieszczenie głównych surowców mineralnych - potrafi przyporządkować do pasów rzeźby i zna lokalizacje głównych krain geograficznych - zna cechy rzeźby powierzchni - rozumie pojęcia obszar staro i młodo glacjalnych i potrafi je omówić; - zna główne cechy przejściowego klimatu - zna cechy sieci rzecznej Polski, genezę i rozmieszczenie polskich jezior oraz podstawowe informacje o Bałtyku; - zna i potrafi wskazać na mapie polskie parki narodowe; - zna i potrafi omówić rozmieszczenie głównych typów gleb w Polsce. - zna liczbą i rozmieszczenie ludności Polski i jej strukturę płci i wieku, wykształcenie i zatrudnienie; - zna podział administracji Polski, miasta >50.000 mieszkańców, mniejszości narodowe żyjące w Polsce; - zna główne gałęzie przepływu, reprezentacyjne, ośrodki przemysłowe, główne okręgi przemysłowe; - potrafi omówić podział transportu, plusy i minusy poszczególnych rodzajów; - zna udział rolnictwa w PKB, główne rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane; - zna pojęcia: eksport, import, Aldo handlu zagranicznego, głównych partnerów Polski za granicą. KLASY I LICEUM - zna państwa Europy, ich stolice i terytoria zależne; - potrafi wskazać regiony konfliktów zbrojnych na świecie; - opisuje przebieg dekolonizacji świata i współczesne przejawy neokolonializmu; - rozumie pojęcia: republika, monarchia, enklawa, eksklawa, terytorium autonomiczne, - rozumie sytuację polityczną i gospodarczą - zna bilans surowcowy Polski i głównych dostawców; - łączy pogodę w Polsce z wpływami określonych mas powietrza; - potrafi uzasadnić różnice w przebiegu izoterm, rozkłady opadów między regionami - rozumie wpływ rzeźby na procesy glebowe, działalność człowieka; - zna wody termalne i mineralne Polski, potrafi wskazać główne uzdrowiska; - rozumie pojęcie: bilans wodny - zna problemy degradacji wód, powietrza i gleb w Polsce; - potrafi scharakteryzować reprezentatywne dla danego pasa rzeźby polskie parki narodowe. - rozumie współczesne procesy migracyjne, ich przyczyny i skutki; - zna prognozę demograficzną dla Polski do roku 2050; - potrafi uzasadnić różnice w gęstości zatrudnienia; - rozumie zjawisko bezrobocia i metody walki z nim; - rozumie restrukturyzację przemysłu; - potrafi porównać wybrane gałęzie do przemysłu tzw. Starej UE; - rozumie współczesne przemiany w transporcie, jego cywilizacyjną funkcję; - łączy rolnictwo z glebami, potrafi omówić uwarunkowania przyrodnicze i poza przyrodnicze; - rozumie integrację europejską i globalizację światową; - rozumie wpływ ekonomii i polityki na wymianę międzynarodową Polski. - rozumie istotę głównych konfliktów międzynarodowych i wojen domowych na świecie; - zna światowy zasięg organizacji terrorystycznych, genezę wojen narkotykowych; - rozumie pojęcia: intifada, dżihad; - zna główne zmiany terytorialne, zmiany stolic
stowarzyszone; - rozumie pojęcia związane z ruchem naturalnym ludności; - zna liczbę i rozmieszczenie ludności świata; - zna liczebność i rozmieszczenie ras człowieka; - zna języki rodziny indo-europejskiej i inne występujące w Europie; - potrafi omówić rozmieszczenie głównych religii monoteistycznych świata; - potrafi przeprowadzić podstawowe obliczenia demograficzne dotyczące przyrostu naturalnego i rzeczywistego; - zna fazy urbanizacji; - zna fazy migracji; - zna typy rolnictwa na świecie; - rozumie pojęcia: rolnictwo ekstensywne, intensywne, towarowe i nietowarowe; - zna uwarunkowania przyrodnicze i poza przyrodnicze rolnictwa; - potrafi dokonać podziału roślin uprawnych; - zna rozmieszczenie głównych upraw i hodowli trzody chlewnej i bydła; - definiuje głód i niedożywienie, potrafi wskazać te obszary; - zna podział transportu, rozumie jego rolę w gospodarce; - potrafi wskazać wady i zalety głównych rodzajów transportu; - zna rozmieszczenie głównych surowców mineralnych świata; - zna strukturę gałęziową przemysłu i jego udział w PKB; - zna główne miary biedy i bogactwa. krajów; - zna liczbowy rozwój ludzkości od neolitu do czasów obecnych; - analizuje wpływ procesów demograficznych na klimat, rolnictwo, gospodarkę wodną i światowy podział dóbr; - zna prognozę demograficzną dla świata; - rozumie skutki starzenia się i wymierania Europy i - zna religie politeistyczne; - zna rodziny językowe pozaeuropejskie; - rozumie pojęcie urbanizacji pozornej i problemy z niej wynikające w III Świecie; - analizuje udział rolnictwa w PKB państw o różnym poziomie rozwoju; - potrafi ocenić stan rolnictwa Polski na tle Europy; - rozumie problem rolnictwa ekologicznego, zasady tzw. zielonej rewolucji ; - rozumie przyczyny głodu nie wynikające z rolnictwa; - łączy problemy rolnictwa, demografii i geopolityki; - potrafi ocenić sieć transportu Polski na tle Europy; - rozumie związek transportu z rozmieszczeniem ludności i inwestycjami; - zna główne okręgi przemysłowe świata; - rozumie problem globalizacji, ale także reindustrializacji. Szczegółowe zasady oceniania z geografii. 1. Treści zawarte w pytaniach na sprawdzianach składają się po 50% z zagadnień podstawowych i ponadpodstawowych. 2. W każdym semestrze klasa pisze 1 sprawdzian ze znajomości mapy fizycznej lub politycznej (ludnościowej) świata i Polski. Treści wymagane jako podstawowe znajdują się na mapie fizycznej/ politycznej świata w atlasie gimnazjalnym/ licealnym w skali 1:100.000000 oraz na mapie Polki w skali 1:300000. W klasach I gimnazjum i liceum sprawdzian na oceny poprzedza praca próbna bez ocen, obejmująca wskazanie 20 obiektów.
3. Punkty są przeliczane na oceny według skali procentowej 90% celujący 86-89% bdb.+ 80-85% bdb. 75-79% db.+ 67-74% db. 60-66% dst.+ 50-59%. dst. 40-49% dop+ 35-39% dop. <35% nast. 4. Przy wystawianiu oceny końcowej brane są pod uwagę wszystkie oceny cząstkowe od początku roku szkolnego. 5. Znak + przy ocenie liczony jest jako 0,5 oceny. Wojciech Olejniczak