Kierunki rozwoju do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem wiejskiej Katarzyna Sobierajska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Międzynarodowa Konferencja Perspektywy rozwoju i promocji wiejskiej i agro w Polsce
Turystyka na świecie i w Polsce Według UNWTO w 2008 roku odbyło się na świecie 924 mln międzynarodowych podróży turystycznych (o 2% więcej niż w 2007 r.) Według szacunków Instytutu Turystyki, udział gospodarki w PKB Polski w 2008 r. wyniósł 6% (podobnie jak w 2007 r.) Wydatki cudzoziemców w Polsce w 2008 r. wyniosły 23,5 mld PLN (spadek o 3,2% w stosunku do 2007 r.), a wydatki krajowe mieszkańców Polski na podróże zagraniczne 9,2 mld PLN (wzrost o 24% w stosunku do 2007 r.) Wydatki mieszkańców Polski na podróże krajowe w 2008 r. wyniosły 23,9 mld PLN (wzrost o 16%), wydatki na podróże służbowe 16,4 mld PLN (wzrost o 8%), a wydatki państwa na turystykę 3,1 mld PLN (wzrost o 7%). 2
Turystyka w Polsce Według oszacowań Instytutu Turystyki w 2008 roku było: 50,2 mln wyjazdów Polaków za granicę niż w 2007 r.) (o 5,6% więcej Prawie 60 mln przyjazdów cudzoziemców (o 9% mniej niż w 2007 r.). Liczbę przyjazdów turystów w 2008 roku oszacowano na blisko 13 mln (o 13% mniej niż w 2007 r.). Liczba przyjazdów zmniejszyła się między innymi z uwagi na wejście Polski do strefy Schengen (mniejsza liczba turystów z Białorusi, Ukrainy i Rosji). 3
Turystyka wiejska w Polsce Kwatery agroturystyczne w 2007 roku znajdowały się w 1370 gminach (tj. 55%). Kwatery agroturystyczne liczyły 8790 obiektów i 88 600 miejsc noclegowych. Przewagę miały obiekty całoroczne (75%), skupiające także większość miejsc (77%). Najwięcej kwater agroturystycznych znajduje się w województwach małopolskim (1 590 obiektów i 17 927 miejsc) oraz podkarpackim (1 074 obiekty i 8 288 miejsc). 4
Kierunki rozwoju do 2015 roku Dokument programowy, który będzie sprzyjać budowaniu silnych podstaw harmonijnego i zrównoważonego rozwoju sektora turystycznego w Polsce Zakłada łączenie aktywności wszystkich podmiotów działających na rzecz rozwoju i potencjałów będących w ich dyspozycji 5
Kierunki rozwoju do 2015 roku Strategia Strategia Rozwoju Rozwoju Kraju Kraju na na lata lata 2007-2015 2007-2015 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 Krajowy Program Reform na lata 2005-2008 oraz 2008-2011 Strategia rozwoju transportu na lata 2007-2013. Polityka transportowa Państwa do roku 2020 Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 KIERUNKI ROZWOJU TURYSTYKI DO 2015 Strategia Rozwoju Sportu w Polsce do roku 2015 Polityka ekologiczna państwa na lata 2007 2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014 Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 16 regionalnych programów operacyjnych Strategie rozwoju województw na lata 2007-2013 Wojewódzkie strategie rozwoju na lata 2007-2013 6
Kierunki rozwoju do 2015 roku MISJA tturystyka będzie rozwijana jako dziedzina synergiczna w stosunku do innych, ważnych z punktu widzenia rozwoju kraju celów, przyczyniająca się do tworzenia istotnej części dochodu narodowego, budowania pozytywnego obrazu Polski wśród mieszkańców naszego kraju oraz wzmacniania wizerunku Polski w świecie; tturystyka będzie dziedziną eksponującą i wykorzystującą w sposób efektywny, a równocześnie respektujący zasady rozwoju zrównoważonego, potencjał kraju, w szczególności dziedzictwo kultury i tradycji oraz bogactwo przyrody; opolska będzie kierunkiem atrakcyjnym turystycznie dla turystów krajowych i zagranicznych, ze skutecznie funkcjonującym przemysłem turystycznym oraz nowoczesnymi, konkurencyjnymi wysokiej jakości produktami i usługami turystycznymi. 7
Kierunki rozwoju do 2015 roku CEL NADRZĘDNY Tworzenie warunków prawnych, instytucjonalnych, finansowych i kadrowych rozwoju, sprzyjających rozwojowi społeczno - gospodarczemu Polski oraz podniesienie konkurencyjności regionów i kraju, przy jednoczesnym zachowaniu walorów kulturowych i przyrodniczych. 8
Kierunki rozwoju do 2015 roku 1 Wzrost znaczenia ekonomicznego w rozwoju gospodarczym kraju CELE WIODĄCE 2 Wzrost jakości środowiska i życia mieszkańców 3 Współpraca oraz integracja na rzecz i jej otoczenia w wymiarze społecznym, przestrzennym i ekonomicznym 9
Kierunki rozwoju do 2015 roku będą realizowane i finansowane na 2 poziomach: Poziom I zadań rekomendowanych przez Międzyresortowy Zespół ds. Koordynacji zadań Rządu zawartych w Kierunkach rozwoju do 2015 roku, który zostanie powołany zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów Poziom II zadań rekomendowanych wszystkim podmiotom działającym na rzecz rozwoju w Polsce 10
POZIOM II Wszystkie podmioty działające na rzecz rozwoju Obszary priorytetowe Kierunków rozwoju do 2015 roku OBSZAR OBSZAR PRIORYTETOWY PRIORYTETOWY 1 1 PRODUKT PRODUKT TURYSTYCZNY TURYSTYCZNY O O WYSOKIEJ WYSOKIEJ KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI OBSZAR OBSZAR PRIORYTETOWY PRIORYTETOWY 2 2 ROZWÓJ ROZWÓJ ZASOBÓW ZASOBÓW LUDZKICH LUDZKICH NA NA RZECZ RZECZ ROZWOJU TURYSTYKI ROZWOJU TURYSTYKI OBSZAR OBSZAR PRIORYTETOWY PRIORYTETOWY 3 3 WSPARCIE WSPARCIE MARKETINGOWE MARKETINGOWE OBSZAR OBSZAR PRIORYTETOWY PRIORYTETOWY 4 4 KSZTAŁTOWANIE KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ TURYSTYCZNEJ CELE CELE OPERACYJNE OPERACYJNE CELE CELE OPERACYJNE OPERACYJNE CELE OPERACYJNE CELE OPERACYJNE CELE OPERACYJNE CELE OPERACYJNE Kreowanie Kreowanie i i rozwój rozwój konkurencyjnych konkurencyjnych produktów produktów turystycznych turystycznych Rozwój Rozwój Infrastruktury Infrastruktury Integracja Integracja produktów produktów i i oferty oferty regionów regionów Rozwój Rozwój przedsiębiorczości przedsiębiorczości i i działalności działalności organizacji organizacji w w dziedzinie dziedzinie Rozwój Rozwój wiodących wiodących typów typów ( ( Działanie Działanie I.5.5 I.5.5 Wspieranie Wspieranie rozwoju rozwoju wiejskiej wiejskiej ) ) Przygotowanie Przygotowanie kadr kadr operacyjnych operacyjnych gospodarki gospodarki Rozwój Rozwój edukacji edukacji i i społecznej społecznej Monitorowanie Monitorowanie potrzeb potrzeb branży branży w w zakresie zakresie kadr kadr zawodowych zawodowych Usprawnienie systemu Usprawnienie systemu informacji informacji Zwiększenie Zwiększenie efektywności działań efektywności działań marketingowych w marketingowych w turystyce turystyce Kształtowanie Kształtowanie rozwoju w rozwoju w sposób zachowujący i sposób zachowujący i podnoszący wartość podnoszący wartość przestrzeni przestrzeni Zwiększenie Zwiększenie dostępności dostępności do regionów przez rozwój do regionów przez rozwój transportu transportu 11
W działaniu I.5.5 Wspieranie rozwoju wiejskiej podkreślono znaczenie wiejskiej dla rozwoju społecznego oraz dla aktywizacji obszarów wiejskich oraz wysoką dostępność kosztową tego typu dla odbiorców. Zaznaczono również, iż turystyka wiejska może stać się specyficzną, wyróżniającą formą naszego kraju pod warunkiem zachowania oryginalnego charakteru kulturowego i przyrodniczego polskiej wsi. Realizacja tego działania pozwoli zdynamizować rozwój obszarów wiejskich oraz wzbogacić o działalności pozarolnicze zakres działalności gospodarczych realizowanych na tych obszarach. 12
W Kierunkach w Obszarze Priorytetowym II - Rozwój zasobów ludzkich na rzecz rozwoju przewiduje się działania mające na celu podnoszenie kwalifikacji kadr w turystyce. Niezwykle istotne znaczenie dla wiejskiej mają zwłaszcza działania dotyczące przekwalifikowywania pracowników z innych dziedzin, nie posiadających odpowiedniego wykształcenia. Podkreśla się również, iż niezbędnym elementem kształtowania kadr w kontekście rozwoju jest pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego i zachowanie lokalnych i regionalnych tradycji. 13
Ministerstwo Sportu i Turystyki, zgodnie ze swoimi kompetencjami, od wielu lat wspiera rozwój kadr wiejskiej. Wśród podejmowanych w tym zakresie działań wymienić należy m.in. systematyczne wsparcie merytoryczne i finansowe szkoleń organizowanych przez organizacje pozarządowe np. Polską Federację Turystyki Wiejskiej Gospodarstwa Gościnne, Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe, Lubelski Związek Stowarzyszeń Agroturystycznych: Podnoszenie jakości usług w turystyce wiejskiej i agroturystyce poprzez upowszechnianie systemu kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej i szkolenie kadr społecznych ; Szkolenie z zakresu wiejskiej dla przedsiębiorców prowadzących działalność turystyczną na terenach wiejskich; Szkolenia organizatorów wiejskiej. Ponadto Ministerstwo Sportu i Turystyki poparło inicjatywę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadzenia zawodu technika wiejskiej do zawodów szkolnictwa zawodowego. 14
Promocja, w tym również wiejskiej znalazła swoje odzwierciedlenie w Kierunkach w Obszarze Priorytetowym III - Wsparcie marketingowe. Podmiotem wiodącym w działaniach realizowanych w ramach tego obszaru priorytetowego jest Polska Organizacja Turystyczna. Niezwykle istotne dla rozwoju wiejskiej jest podkreślenie w tym obszarze wykorzystania nowoczesnych technologii w rozwoju systemu informacji i rezerwacji ( Ministerstwo Sportu i Turystyki wspólnie z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi wsparło finansowo utworzenie i utrzymanie systemu informatycznego obsługującego internetowy serwis promocji i sprzedaży oferty agro). Duży nacisk należy położyć również na zwiększenie efektywności działań marketingowych w turystyce, w tym turystyce wiejskiej (poprzez m.in. wspieranie budowy konkurencyjnych produktów turystycznych). 15
W Kierunkach w Obszarze Priorytetowym IV Kształtowanie przestrzeni znalazły się również działania, które mogą w sposób pośredni służyć rozwojowi wiejskiej: wdrożenie wzorcowych rozwiązań w zakresie proekologicznej infrastruktury na obszarach chronionych i ich otulinach; wdrażanie innowacji w dziedzinie infrastruktury na rzecz zrównoważonego rozwoju ; zwiększenie dostępności regionów przez rozwój transportu. 16
Turystyka wiejska jest finansowana bezpośrednio w ramach: Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 oraz Regionalnych Programów Operacyjnych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskich Programów Współpracy Terytorialnej Dotacji budżetowej Ministerstwa Sportu i Turystyki dla jednostek niezaliczanych do sektora finansów publicznych 17