Meningokoki trzeba myśleć na zapas prof. dr hab. med. Jacek Wysocki dr n. med. Ilona Małecka Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu
Epidemiologia IChM w Europie w 2009 zapadalność ok. 1/100 000, ale u dzieci < 1.r.ż. ok. 20/100 000 duży rozrzut od 0,5 (Łotwa, Cypr, Węgry, Włochy), do 2,0 (W. Brytania) i 3,5 w Irlandii 70% zakażeń grupa B (częściowy wpływ wprowadzenia szczepień przeciw grupie C w niektórych krajach) ogółem 12 serogrup, ale najważniejsze 5: A,B,C,Y i W-135 2
Zapadalność na IChM w Polsce w latach 2010-2012, n=736 3
Zapadalność na IChM w Polsce w podziale na serogrupy meningokoków lat 2007-2011, n=1476 4
Liczba przypadków ICHM u dzieci < 1. r.ż. w kolejnych miesiącach życia z podziałem na grupy serologiczne (lata 2010-2012, n=156) 5
Chemioprofilaktyka Rifampicyna - doustnie, przez 2 dni, co 12 godzin noworodki 5mg/ m.c./dawkę dzieci 10mg/kg m.c./dawkę dorośli 600mg/dawkę Ciprofloksacyna doustnie, jednorazowo 500mg (dorośli) Ceftriakson (i.m. lub i.v.) dzieci <15 r.ż. 125mg dorośli i młodzież > 15.r.ż. 250mg 6
Zalecenia dotyczące szczepień przeciwko meningokokom w Polsce najdłuższe doświadczenie europejskie dotyczy koniugowanych szczepionek monowalentnych przeciwko meningokokom C w wybranych krajach europejskich prowadzono akcje powszechnych szczepień w 1. lub 2. r.ż. + akcje szczepień u młodzieży w Polsce szczepienia przeciwko meningokokom C powinny rozpoczynać się w 1. roku życia (najlepiej w wieku 2-4 miesięcy) 7
Szczepienia przeciwko meningokokom C w lipcu 2013 r. producent NeisVac-C zgłosił modyfikację schematu szczepienia dzieci w wieku 2-4 miesięcy (do 15 tygodni życia) dwie dawki w odstępie co najmniej dwóch miesięcy dzieci od 4 m.ż. (16 tygodni) do 12 m.ż. jedna dawka szczepienia pierwotnego konieczna dawka uzupełniająca w wieku 12-13 m.ż., jednak nie wcześniej niż 6 miesięcy po ostatniej dawce szczepienia pierwotnego 8
Potrzeba stosowania dawek przypominających konieczne przedłużenie odporności populacyjnej wśród młodzieży W. Brytania 1 dawka w wieku 15 lat (od czerwca 2013) Hiszpania dawka przypominająca w 12 r.ż. (od 2014 r.) w Polsce populacja zaszczepionych przeciwko meningokokom ok.3 % - występuje prawdopodobnie zjawisko naturalnego boosteru - dawka przypominająca w grupach ryzyka i w przypadku wyjazdów na tereny endemiczne 9
Szczepionki skoniugowane MenACWY (MCV4) Nimenrix (GSK) > 1.rż. Menveo (Novartis) > 2.r.ż. aktualnie w Polsce niska zapadalność na zakażenia wywołane przez W135, Y, brak zachorowań wywołanych przez serogrupę A szczepionka czterowalentna zalecana podróżującym na tereny endemicznego występowania IChM oraz dzieciom z grupy ryzyka IChM brak danych o stosowaniu Nimenrixu > 55.r.ż., a Menveo > 65. r.ż. 10
Szczepionki skoniugowane MenACWY (MCV4) szczepionki MCV4 stosuje się jedną dawkę jeśli ryzyko zakażenia grupą A, a od czasu podania ostatniej dawki upłynął co najmniej rok, można rozważyć podanie dawki przypominającej Menveo można podać razem z Tdap, HPV-6,11,16 i 18 Nimenrix można podać razem z HAV, HBV, MMR, MMRV, PCV-10, DTaP, DTaP-HBV-IPV/Hib szczepionki zawierające TT podawać razem z Nimenrixem lub Nimenrix 1 mies. przez TT 11
Szczepionki skoniugowane MenACWY (MCV4) MCV4 po MenC brak danych klinicznych, ale jeśli zagrożenie epidemiologiczne lub podróż, to podanie uzasadnione 12
Szczepienia przeciwko meningokokom B na początku 2013 zarejestrowano Bexsero (Novartis) wykazano immunogenność brak danych odporność populacyjna ochrona przed innymi serogrupami 13
Dawkowanie Bexsero Wiek Szczepienie pierwotne Dawka przypominająca 2-5 m.ż. trzy dawki w odstępach 1m., pierwsza w 2. m.ż. między 12. a 23. m.ż. 6-11 m.ż. dwie dawki w odstępie 2m. w 2. r.ż. (co najmniej 2 mies. po serii podstawowej) 12-23 m.ż. dwie dawki w odstępie 2 m. jedna dawka 12-23 m. po zakończeniu serii podstawowej dzieci 2-10 lat, młodzież i dorośli do 50. r.ż. dwie dawki w odstępie 2 m. brak danych 14
Podawanie Bexsero można podawać jednocześnie DTPa, Hib, IPV, wzw B, PCV-7, MMR i V, przy podawaniu łącznym częściej gorączka, bolesność w miejscu podania oraz zaburzenia łaknienia podawanie oddzielne? 15
Szczepienia przeciwko meningokokom Czynniki ryzyka IChM w grupach ryzyka zaburzenia funkcji układu odpornościowego (np. niedobór składowych dopełniacza, w tym properdyny, zakażenie HIV, leczenie immunosupresyjne) czynnościowy lub anatomiczny brak śledziony nowotwór złośliwy choroby reumatyczne przewlekłe choroby nerek, wątroby leczenie biologiczne (ekulizumab) 16
Szczepienia przeciwko meningokokom w grupach ryzyka Rozwojowi IChM sprzyja palenie tytoniu, wcześniejsze infekcyjne zapalenie dróg oddechowych czynniki epidemiologicznego ryzyka zachorowania na IChM bliski kontakt z chorym lub materiałem zakaźnym przebywanie w zbiorowiskach (przedszkola, żłobki, domy dziecka, domy studenckie, internaty, koszary) zachowania sprzyjające zakażeniu (intymne kontakty z nosicielem lub osobą chorą, np. głębokie pocałunki) 17
Szczepienie szczepionką MenC i MenACWY u dzieci i osób dorosłych z asplenią, dysfunkcją śledziony lub niedoborem składników dopełniacza Wiek poniżej 1. roku życia powyżej 1. roku życia Schemat Szczepienie według zalecanego schematu producenta Podać 1 dawkę szczepionki MenACWY, co najmniej 1 miesiąc po szczepieniu MenC Jedna dawka szczepionki MenC i jedna dawka MenACWY w odstępie co najmniej jednego miesiąca 18
Szczepionki polisacharydowe szczepionka polisacharydowa Meningo AC zabezpieczają na krótki okres (kilka lat) nie wzbudzają pamięci immunologicznej nie są skuteczne u najmłodszych dzieci nie wpływają na nosicielstwo i na odporność populacyjną stosowane w medycynie podróży > 5 r.ż. lub jako dawka przypominająca po szczepionkach skoniugowanych 19