Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia

Transkrypt

1 Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia Tabela 2.2. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia Szczepienie przeciw WZW typu B Zakażeniom Haemophilus influenzae typu b Zakażeniom Streptococcus pneumoniae Osoby podlegające szczepieniu 1. Uczniowie uczelni medycznych lub innych uczelni, gdzie prowadzone jest kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. 2. Studenci uczelni medycznych lub innych uczelni, gdzie prowadzone jest kształcenie na kierunkach medycznych, którzy nie byli szczepieni przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. 3. Osoby szczególnie narażone na zakażenie w wyniku styczności z osobą zakażoną wirusem zapalenia wątroby typu B, które nie były szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu typu B. 4. Osoby zakażone wirusem zapalenia wątroby typu C. 5. Osoby wykonujące zawód medyczny narażone na zakażenie, które nie były szczepione przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Dzieci do ukończenia 6. roku życia niezaszczepione w cyklu podstawowym od 7. tygodnia życia dawkowanie według wskazań producenta szczepionki. Szczepienia przeciwko inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae obejmują: a) dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia: po urazie lub z wadą ośrodkowego układu nerwowego, przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego, zakażone HIV, po przeszczepieniu szpiku, przed przeszczepieniem lub po przeszczepieniu narządów wewnętrznych lub przed wszczepieniem lub po wszczepieniu implantu ślimakowego, b) dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia chorujące na: przewlekłe choroby serca, schorzenia immunologiczno-hematologiczne, w tym małopłytkowość idiopatyczną, ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną, asplenię wrodzoną, dysfunkcję śledziony, po splenektomii lub po leczeniu immunosupresyjnym, przewlekłą niewydolność nerek i nawracający zespół nerczycowy, pierwotne zaburzenia odporności, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę, przewlekłe choroby płuc, w tym astmę, Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia 33

2 cd. tabeli 2.2. c) dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 12. miesiąca życia urodzone przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub urodzone z masą urodzeniową poniżej 2500 g. Błonicy podskórnie szczepionką monowalentną (d, D) lub skojarzoną ze szczepionką przeciw tężcowi (Td, DT) Ospie wietrznej Wściekliźnie Tężcowi podskórnie 1. Ze wskazań indywidualnych. 2. Osoby ze styczności z chorymi na błonicę. 3. W zależności od sytuacji epidemiologicznej. Szczepienia przeciwko ospie obejmują: a) dzieci do ukończenia 12. roku życia: z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakażone HIV, przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią, b) dzieci do ukończenia 12. roku życia z otoczenia osób określonych w lit. a, które nie chorowały na ospę wietrzną, c) dzieci do ukończenia 12. roku życia, inne niż wymienione w lit. a i b, narażone na zakażenie ze względów środowiskowych, w szczególności narażone na zakażenie ze względu na czasowe lub stałe przebywanie we wspólnych pomieszczeniach, co umożliwia przeniesienie wirusa i wybuch ogniska epidemicznego, w tym zwłaszcza w domach opieki długoterminowej, domach dziecka, żłobkach i innych instytucjach opiekuńczych* 1. Ze wskazań indywidualnych. 2. Osoby mające styczność ze zwierzęciem chorym na wściekliznę lub podejrzanym o zakażenie wirusem wścieklizny. Osoby podejrzane o zakażenie. 1. Ze wskazań indywidualnych. 2. Osoby narażone na zakażenie tężcem. 3. W zależności od sytuacji epidemiologicznej. * Według interpretacji Głównego Inspektora Sanitarnego z lutego 2012 r. w ramach tej grupy nie przewiduje się szczepień dla dzieci uczęszczających do przedszkoli. 34 Obowiązkowe szczepienia ochronne

3 Szczepienia przeciwko pneumokokom w grupach ryzyka Rozszerzenie szczepień przeciwko pneumokokom na nowe grupy ryzyka to najistotniejsza zmiana w Programie Szczepień Ochronnych (PSO) na 2012 rok. Wymaga ona zrozumiałych i jasnych zasad ich realizacji, według których lekarz pierwszego kontaktu prowadzić będzie w tej tak ważnej grupie dzieci ryzyka właściwą profilaktykę w celu uchronienia ich przed inwazyjną chorobą pneumokokową (IChP; tab. 2.2). Według opublikowanych danych epidemiologicznych za rok 2010 koniugowana szczepionka PCV13 chroni przed IChP w 92,3%, a szczepionka PCV10 w 71,2%, co dotyczy dzieci do 5. roku życia [4]. Szczepienia przeciwko pneumokokom w grupie wcześniaków (tab. 2.2, punkt c) W swoim stanowisku Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZE ds. PSO) przy Ministrze Zdrowia z dnia 13 września 2011 roku zaleca u dzieci zdrowych, przedwcześnie urodzonych, bez powikłań zdrowotnych szczepionkę PCV13 lub PCV10. Obie szczepionki zarejestrowane są od 2. miesiąca życia, stosowane w narodowych programach szczepień u dzieci od 2. miesiąca życia niezależnie od masy ciała, w tym u wcześniaków. Szczepionka PCV13 została ujęta w rekomendacjach zarówno Komitetu Doradczego ds. Szczepień (ACIP), jak i Wysokiej Rady Zdrowia Publicznego Francji, gdzie zalecana jest u dzieci przedwcześnie urodzonych poniżej 37. tygodnia ciąży [5, 6]. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych na 2012 rok dla dzieci od 2. miesiąca życia do ukończenia 12. miesiąca życia urodzonych przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową poniżej 2500 g dotyczy zarówno szczepionki PCV13, jak i PCV10. Schemat dawkowania jest w przypadku obu tych szczepionek taki sam: podaje się 3 dawki szczepionki między 2. a 6. miesiącem życia. Należy pamiętać, że szczepienie będzie jedynie wtedy efektywne, gdy 3 iniekcje w 1. roku życia zostaną wykonane szczepionką tego samego producenta. Należy mieć na uwadze to, że dawka przypominająca w 2. roku życia u dzieci, które otrzymały PCV13 w 1. roku życia to szczepienie 4. dawką PCV13 (tab. 2.3). Podobnie rzecz się ma ze szczepieniami PCV10. Zgodnie z charakterystyką produktu w przypadku obu szczepionek schemat dawkowania należy skończyć tą samą szczepionką. Uwaga: Lekarz kwalifikujący dzieci z grupy c (dzieci z niską masą urodzeniową ciała) w razie podejrzenia (dziecko w trakcie badań) jednej z cho- Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia 35

4 rób wymienionych w punktach a) i b) (patrz poniżej) powinien rozpocząć szczepienia szczepionką PCV13, gdyż jest ona obecnie jedyną zalecaną szczepionką w grupach ryzyka. Szczepienia w grupie dzieci z niedoborami odporności i chorobami przewlekłymi (tab. 2.2, punkty a i b) W swoim stanowisku z dnia 13 września 2011 roku PZE ds. PSO zaleca w grupie dzieci od 2. miesiąca życia do 5. roku życia z niedoborami odporności lub z chorobami przewlekłymi wymienionymi tabeli 2.2 jedynie szczepienia szczepionką PCV13, gdyż jak dotychczas tylko ona ma rekomendacje i zalecenia narodowych programów szczepień ochronnych w grupach ryzyka dzieci przewlekle chorych i z niedoborami odporności. Szczepionkę tę zalecają ACIP, rekomendują Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy Ministrze Zdrowia oraz gremia opiniotwórcze w poszczególnych krajach [5, 6, 7]. W odniesieniu do PCV10 nie ma takich rekomendacji. Dzieci z grupy a) i b) od 2. miesiąca życia do ukończenia 5. roku życia zgodnie z rekomendacjami ACIP (tab. 2.3) oraz rekomendacjami innych Tabela 2.3. Zalecana immunoprofilaktyka zakażeń pneumokokowych szczepionką PCV13 Pierwsza dawka/wiek Szczepienie pierwotne PCV13 1 Dawka przypominająca PCV miesiąc 3 dawki 1 dawka w wieku miesięcy miesiąc 2 dawki 1 dawka w wieku miesięcy miesiąc 2 dawki miesiąc Dzieci z chorobami przewlekłymi bez zaburzeń układu odporności miesiąc Dzieci z zaburzeniami odporności 2 dawki 2 dawki 1 Realizacja szczepień według zaleceń producenta. W polskim PSO na rok 2012 szczepieniami objęte są dzieci z zaburzeniami odporności do 5. roku życia. Źródło: Licensure of a 13-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine (PCV13) and Recommendations for Use Among Children Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), 2010, Report MMWR December 10, 2010/59/No. RR-11, Obowiązkowe szczepienia ochronne

5 gremiów opiniotwórczych mogą być szczepione jedynie szczepionką PCV13. Uwaga: PZE ds. PSO w stanowisku z 13 września 2011 roku informuje, że w chwili obecnej trudno jest określić, czy powstaną rekomendacje dla szczepionki PCV10 dla dzieci z grup ryzyka i jaki będzie schemat szczepień. Od 2011 r. szczepionka PCV10 została zarejestrowana również dla dzieci w wieku 3 5 lat schemat 2 dawkowy. Profilaktyka zakażeń pneumokokowych w grupach ryzyka szczepienia poza wskazaniami rejestracyjnymi U dzieci z zaburzeniami odporności po ukończeniu 5. roku życia nadal istnieje ryzyko powikłań związanych z zakażeniem Streptococcus pneumoniae [1, 2]. Prowadzenie profilaktyki zakażeń pneumokokowych u dzieci powyżej 5. roku życia i dorosłych z grup ryzyka wymaga podjęcia decyzji w zakresie pozarejestracyjnego stosowania szczepionek [8]. Szczepienia przeciwko ospie wietrznej w grupach ryzyka Ospa wietrzna to powszechnie występująca choroba zakaźna. Każdego roku choruje ponad dzieci. Przebieg zakażenia na ogół pozostaje dość łagodny, jednak u dzieci z obniżoną odpornością oraz w niektórych chorobach przewlekłych jest on szczególnie ciężki lub może być przyczyną zgonu. W PSO na rok 2012 rozszerzono profilaktykę ospy wietrznej na dzieci przebywające w domach opieki długoterminowej, domach dziecka, żłobkach i innych instytucjach opiekuńczych (tab. 2.2). Szczepienia obowiązkowe przeciwko WZW typu B PSO na rok 2012 objął szczepieniami obowiązkowymi przeciwko WZW typu B osoby zakażone wirusem zapalenia wątroby typu C, których jest w Polsce ponad 2 mln. Warto pamiętać, że szczepienia wychwytujące (uzupełniające) u osób niezaszczepionych w 1. roku życia należy realizować w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 19 lat. Ciągle są jeszcze niezaszczepieni młodzi ludzie. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenia 37

6 Piśmiennictwo 1. Narodowy Instytut Zdrowia: Epidemiologia chorób zakaźnych w Polsce, 2. EUVAC-NET (2009). EUVAC-NET pertussis surveillance report , 3. Wendelboe A.M., van Rie A., Salmaso S. i wsp.: Duration of immunity against pertussis after natural infection or vaccination. Pediatr. Infect. Dis. J. 2005, nr 24(5 supl), s. S58 S Skoczyńska A. i wsp.: Inwazyjna choroba pneumokokowa w Polsce w Pol. Merk. Lek. 2011, t. XXXI, nr 182, s Report MMWR. Prevention of Pneumococcal Disease Among Infants and Children Use of 13-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine and 23-Valent Pneumococcal Conjugate Vaccine and 23-Valent Pneumococcal Polysaccharide Vaccine, 10 grudnia 2010 r., nr 59(09), s b. 6. Bulletin épidémiologique hebdomadaire, 22 marca 2011 r., nr Wytyczne Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych dotyczące stosowania 13-walentnej koniugowanej polisacharydowej szczepionki przeciwko pneumokokom Prevenar 13. Standardy Medyczne/Pediatria 2010, t. 7, s Bernatowska E., Mikołuć B., Radzikowski A. i wsp.: Stosowanie szczepionek poza wskazaniami rejestracyjnymi dylemat lekarza realizującego szczepienia ochronne przeciw pneumokokom w grupach dzieci wysokiego ryzyka inwazyjnej choroby pneumokokowej. Standardy Medyczne/ /Pediatria 2010, nr 7, s Obowiązkowe szczepienia ochronne