PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z GEOGRAFII Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 2. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjum. 3. Rozporządzenia MENiS. Ocenie podlegają wymienione formy aktywności ucznia: Wypowiedzi ustne Wypowiedzi pisemne Aktywność i praca na lekcji (indywidualna i w zespołach grupowych tu: zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy) Podstawowe umiejętności praktyczne (czytanie mapy, wykonywanie i interpretacja rysunku poziomicowego, odwzorowywanie jej graficzna interpretacja danych liczbowych). Zadania domowe - kontrola zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń: kontrola polega na sprawdzeniu czy w zeszycie przedmiotowym ucznia znajdują zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych lub pisemnych prac domowych, oraz czy w zeszycie ćwiczeń znajdują się rozwiązania ćwiczeń zadawanych przez nauczyciela po poszczególnych lekcjach, a także czy uczeń na bieżąco uzupełnia zaległości związane z jego nieobecnością w szkole. Aktywność obejmująca prezentowanie wyników swojej pracy w różnej formie (konkursy przedmiotowe,prezentacje multimedialne, udział w projektach oraz innych przedsięwzięciach środowiskowych). Częstotliwość pomiaru osiągnięć: - kartkówki w zależności od potrzeb; - sprawdziany/prace klasowe min. 2 w semestrze; - odpowiedzi ustne w zależności od potrzeb - aktywność na lekcji na bieżąco w ciągu każdej lekcji;
- kontrole zeszytu przedmiotowego minimum 1 w semestrze (np. przy odpowiedzi ustnej); - kontrole zeszytu ćwiczeń min. 1 w semestrze; - prace długoterminowe w zależności od potrzeb. - praca w grupie w zależności od potrzeb. Prace pisemne ocenia się następująco: Prace klasowe / sprawdziany / kartkówki 29-0 % ocena niedostateczna 30-50 % - ocena dopuszczająca 51-74 % - ocena dostateczna 75-89 % - ocena dobra 90-100% ocena bardzo bobra Wypowiedzi ustne: Oceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, stosowanie terminologii geograficznej, zgodność z poziomem wymagań, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych lub poprzez wykonanie rysunku, wykresu itp. Kryteria ocen: - celujący odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści ponadprogramowe własne przemyślenia i oceny; - bardzo dobry odpowiedź wyczerpująca, zgodna z programem, swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi; - dobry odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści, poprawna pod względem języka, nieliczne błędy, nie wyczerpuje zagadnienia; - dostateczny uczeń zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe; - dopuszczający niezbyt precyzyjne odpowiedzi na pytania nauczyciela, braki w wiadomościach i umiejętnościach, podanie nazwy zjawiska lub procesu przy pomocy nauczyciela; - niedostateczny nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, nie udziela odpowiedzi na większość pytań zadanych przez nauczyciela, ma braki w wiadomościach koniecznych.
Uczeń otrzymuje ocenę: WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA Ocena niedostateczna: nie opanował treści koniecznych, przewidzianych w minimum programowym ma duże braki w podstawowych wiadomościach, nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi ich nadrobić nie przejawia gotowości do przyswajania nowych wiadomości nie podporządkowuje się instrukcjom nauczyciela i nie współpracuje z nim nie korzysta z form pomocy uzupełnienia braków edukacyjnych stworzonych przez szkołę. Ocena dopuszczająca: opanował treści konieczne, obejmujące najniższy zakres wiadomości i umiejętności, przewidziane w minimum programowym ma braki w podstawowych wiadomościach, lecz przy pomocy nauczyciela potrafi je nadrabiać przejawia gotowość do przyswajania nowych wiadomości i poprawy ocen niedostatecznych podporządkowuje się instrukcjom nauczyciela i współpracuje z nim Ocena dostateczna: opanował treści podstawowe niezbędne w dalszej nauce z minimalna pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy analizuje podstawowe zależności przejawia własną inicjatywę rozumie treści określone programem nauczania próbuje porównywać, wnioskować, zajmować stanowisko Ocena dobra: uczeń opanował materiał na ocenę dobrą umie samodzielnie pracować z materiałem źródłowym i podręcznikiem ustnie i pisemnie stosuje terminologię typową dla danego przedmiotu rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem metod oraz różnorodnych źródeł informacji sprawnie pracuje w grupie dostrzega i wyjaśnia związki zachodzące pomiędzy różnymi procesami na ziemi
Ocena bardzo dobra: uczeń w wysokim stopniu opanował treści programowe, jednocześnie dopełniając je o wiedzę wykraczającą poza materiał przewidziany dla danej klasy potrafi samodzielnie interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska chętnie wyszukuje informacje, wykorzystuje różne źródła nabyta wiedzę i umiejętności potrafi wykorzystać w praktyce uczestniczy i uzyskuje dobre wyniki w różnych formach współzawodnictwa Ocena celująca: uczeń w bardzo wysokim stopniu opanował treści programowe, rozszerzając je o wiadomości wykraczające poza program danej klasy formułuje oryginalne i przemyślane wnioski, hierarchizuje i selekcjonuje nabywana wiedzę prowadzi własne prace badawcze, obserwacje pod okiem nauczyciela aktywnie uczestniczy w różnych formach współzawodnictwa i uzyskuje w nich wysokie wyniki.
Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii część 1 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1. MAPA 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej definiować pojęcie geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, wymienić elementy. podać definicję mapy, zastosowania mapy. 3. Skala mapy podać definicję skali, porównać wielkość skal. 4. Mapa i plan podać różnice między mapą a planem. definiować elementy, podawać przykłady, podać źródła wiedzy geograficznej. omówić rodzaje map. obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. analizować mapę i plan, orientować mapę w terenie, zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną. podać powiązania między elementami i geograficznego. wymienić i zdefiniować elementy mapy. przeliczać odległości na podstawie różnych skal, przeliczać wszystkie rodzaje skal. skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, zdefiniować odwzorowanie. omówić korelację geografii z innymi dziedzinami nauki, osiągnięć geografii jako nauki. omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, obliczać skale na podstawie znajomości odległości. omówić główne rodzaje odwzorowań, odwzorowań umownych. omówić główne etapy rozwoju geografii, osiągnięcia geografii jako nauki. przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowań. obliczać rzeczywiste powierzchnie, obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni. rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych.
5. Język" mapy odczytać wysokość bezwzględną punktu. 6. Mapa świata wskazać kontynenty i oceany. 7. Współrzędne geograficzne 8. Ziemia we Wszechświecie 9. Kształt i rozmiary Ziemi 10. Ruch obrotowy Ziemi półkulę północna i południową, wschodnią i zachodnią. podać definicję planety i gwiazdy wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. podać nazwę kształtu Ziemi, podać długość promienia ziemskiego i równika. określić kierunek i czas trwania ruchu obrotowego. 11. Rachuba czasu odczytywać czas z map stref czasowych. obliczać wysokość względną, podawać nazwy metod kartograficznych. charakteryzować rzeźbę na podstawie mapy. zdefiniować długość i szerokość geograficzną, opisać cechy południków i równoleżników. rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach. wskazać główne obiekty geograficzne na poszczególnych kontynentach. odczytać położenie punktów na mapie. DZIAŁ 2. KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI porównać cechy planety i gwiazdy, wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego, wymienić następstwa ruchu obrotowego. rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego. opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. porównać kształt kulisty i elipsoidalny. następstwa ruchu obrotowego. obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej. odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic, opisywać środowisko na podstawie mapy. wskazać położenie państw Europy. odczytać położenie obszaru, opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. porównać model heliocentryczny i geocentryczny, omówić fazy Księżyca. omówić cechy geoidy. przedstawić następstwa ruchu w powiązaniu z jego cechami. obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, obliczać położenie na podstawie różnic czasu. analizować mapy satelitarne. wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych. wytyczyć trasę na podstawie GPS. omówić schemat zaćmienia Księżyca i Słońca. podać zasadę wyznaczania geoidy. omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa. przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 180.
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 12. Ruch obiegowy Ziemi zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. zdefiniować aphelium i peryhelium. 13. Strefy oświetlenia Ziemi 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi 15. Wiatr wieje i wieje... wymienić strefy oświetlenia Ziemi, podać nazwę obowiązującego kalendarza. troposferę, obliczyć temperaturę średnią i amplitudę dobową i roczną. zdefiniować niż i wyż atmosferyczny, oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. omówić cechy ruchu obiegowego, podać daty początków pór roku, podać daty największego i najmniejszego kąta padania promieni słonecznych w Polsce. podać cechy charakterystyczne, w tym zasięg stref oświetlenia Ziemi. wymienić warstwy atmosfery, omówić zależność temperatury od szerokości geograficznej. przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej, podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen. podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. opisywać oświetlenie Ziemi w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych, obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej. DZIAŁ 3. SFERY ZIEMI analizować roczną amplitudę temperatury powietrza. : pasaty, monsuny, bryzę, wiatr fenowy, cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, omówić następstwa ruchu obiegowego. obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. omówić globalną cyrkulację powietrza, wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów. rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy. przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. omówić wpływ poszczególnych rodzajów wiatrów na klimat.
16. Dlaczego pada? wymienić warunki powstawania chmur i opadów. 17. Pogoda i klimat definiować pogodę i klimat. 18. Zróżnicowanie klimatyczne naszej planety 19. Woda na Ziemi - hydrosfera 20. Co mamy pod nogami? Twardy jak skała wymienić strefy klimatyczne. wymienić elementy hydrologiczne, wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. zdefiniować skałę, podać główne grupy skał. 21. Litosfera podać główne warstwy wnętrza Ziemi, zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. rozróżnić podstawowe grupy chmur, wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. omówić elementy meteorologiczne i składniki klimatu. omówić czynniki klimatotwórcze, analizować wykresy klimatyczne. zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. omówić budowę litosfery, wskazać płyty litosfery. przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. analizować i konstruować wykresy klimatyczne. podać zasięg stref klimatycznych, konstruować wykresy klimatyczne. opisać ruchy wody morskiej, typów genetycznych jezior, definiować pojęcia związane z siecią rzeczną. wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych. omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, wymienić główne wydarzenia w poszczególnych wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. analizować mapy synoptyczne. charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży, rozpoznawać na mapie typy mórz. klasyfikować i rozpoznawać skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie. omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z zdefiniować wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji. na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, klimat miasta. analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia, rozpoznawać typy źródeł. omówić metamorfizm i jego znaczenie. omówić wydarzenia poszczególnych er, omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne.
erach dziejów Ziemi. przykładami i ich charakterystyczne cechy.
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 4. RZEŹBIARZE LĄDÓW 22. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi 23. Rola wód w kształtowaniu krajobrazu 24. Wędrujące wydmy wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, zdefiniować wulkanizm. rzeźby ukształtowanej przez wodę. określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. 25. Lodowce zdefiniować lodowiec górski i kontynentalny, podpisać elementy lodowca górskiego. opisać i zdefiniować elementy budowy wulkanu. wulkanów, zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, form eolicznych. omówić warunki powstawania lodowców wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). klasyfikować formy eoliczne, rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. form erozyjnej i akumulacyjnej lodowca górskiego i kontynentalnego. dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych, regionów aktywnej działalności wiatru. charakteryzować formy polodowcowe lodowca górskiego i kontynentalnego, podając przykłady. wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych. omówić powstawanie atoli, omówić rozwój polskiego wybrzeża. przedstawić zróżnicowanie wydm na świecie i w Polsce. wskazać zasięgi zlodowaceń na świecie, podając przykłady współczesnych form polodowcowych.
Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii część 2 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1. POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI 1. Położenie Polski 2. Przeszłość geologiczna Polski 3. Lądolód i polskie pojezierza 4. Od Bałtyku po szczyty Tatr 5. Bogactwo skał i minerałów 6. Klimat Polski 7. Jaka pogoda w górach? 8. O rzekach i jeziorach 9. Głęboko ukryty skarb 10. W Raju" wskazać Polskę na mapie Europy; wskazać swoje województwo na mapie administracyjnej; nazwać i określić zasięg struktur tektonicznych występujących w Polsce; wskazać krainy geograficzne w pasach rzeźby; wymienić główne różnice w rzeźbie regionów Polski; wymienić podstawowe grupy skał, podać przykłady. odczytywać wartości temperatury powietrza i opadów na mapach; podać nazwy wiatrów występujących w Polsce; wskazywać na mapie wybrane elementy hydrologiczne Polski; wskazać wszystkie województwa; konsekwencji rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; podać erę, w której powstały poszczególne struktury tektoniczne; wskazać regiony geograficzne Polski; przypisywać formy powierzchni do regionów, w których występują; podać zastosowanie skał występujących w Polsce. opisać cechy mas powietrza, kształtujących klimat Polski; dział wodny i dorzecze oraz rzeki główne; przedstawić zbiorowiska roślinne w Polsce; wymienić sąsiadów Polski; wymienić konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; podać orogenezy i przykłady gór, które powstały w czasie ich trwania; wskazać ważniejsze rzeki, jeziora, zatoki; charakteryzować podstawowe formy powierzchni; omówić genezę głównych surowców Polski. podać kierunki napływu mas powietrza oraz regionów, w których powstają; wyznaczać zlewiska; wyjaśnić proces powstawania gleby; konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; charakteryzować góry poszczególnych orogenez; Polski podane obiekty geograficzne; omówić rzeźbę powierzchni Polski; omówić występowanie surowców mineralnych Polski. obliczać średnie wartości temperatury powietrza, amplitudy temperatury i sum opadów; analizować klimatogramy; wskazać zlewiska, w których położona jest Polska; obliczać konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; charakteryzować budowę geologiczną poszczególnych jednostek tektonicznych; omówić genezę poszczególnych form powierzchni, występujących w Polsce; rozpoznawać wskazane skały. opisać cechy przejściowego klimatu Polski; wyjaśnić przyczyny występowania wód podziemnych w Polsce; reliktów i endemitów;
11. Tam, gdzie knieja szumi 12. Gleby Polski 13. Krajobrazy naturalne i antropogeniczne 14. Ludność Polski na tle Europy i świata 15. Rozmieszczenie ludności Polski 16. Ubywa nas czy przybywa? 17. Zróżnicowanie ludności Polski 18. Szukam pracy 19. Wielkie migracje Polaków 20. Przeprowadzam się 21. Polskie miasta i wsie 22. Grupy etniczne i mniejszości narodowe w Polsce 23. Obywatel Polski - obywatel Europy występowanie różnych typów gleb; wskazać główne zbiorowiska leśne; wymienić typy krajobrazu. na podstawie zestawień statystycznych odczytywać liczbę ludności Polski w różnych okresach; definiować przyrost naturalny i rzeczywisty; odczytać z różnych wykresów strukturę ludności; definiować pojęcia związane z migracjami; wskazywać większe miasta Polski; określać funkcje miasta i wsi; grup etnicznych i mniejszości narodowych w Polsce. omówić cechy wybranego krajobrazu. określić miejsce Polski w Europie pod względem liczby ludności; odczytywać mapę gęstości zaludnienia w Polsce; wskazywać obszary o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym i rzeczywistym; analizować strukturę ludności w Polsce; fal migracyjnych w Polsce; zdefiniować zespoły miejskie, podać przykłady; Polski występowanie grup etnicznych i mniejszości narodowych; wskazać skupiska Polonii na świecie; przedstawić strukturę gatunkową zbiorowisk roślinnych Polski; podawać przykłady poszczególnych typów krajobrazów. DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI wskazać na wykresach demograficznych okresy wyżów i niżów demograficznych; wykonać wykres przedstawiający zmiany liczby ludności; podać przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego Polski; podać przyczyny bezrobocia w Polsce; omówić przyczyny migracji i wyjaśnić ich rozmieszczenie; opisać funkcje wybranych miast Polski; omówić typy wsi; wybrane grupy etniczne i mniejszości narodowe; określić miejsca występowania wód podziemnych w Polsce; omówić genezę wybranej gleby; omówić cechy wszystkich typów krajobrazów z przykładami. omówić tendencje zmian liczby ludności Polski; podać przyczyny wyżów i niżów demograficznych; analizować zmiany przyrostu naturalnego własnego regionu; analizować wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach Polski; omówić konsekwencje migracji; analizować zmiany w osadnictwie wiejskim i miejskim; podać przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce; przygotować prezentację multimedialną o wybranym typie krajobrazu. prognozować zmiany liczby ludności Polski, podając skutki; podać następstwa zmian liczby ludności i struktury ludności Polski; wskazać możliwości rozwiązywania problemu bezrobocia; porównać dawne i obecne przyczyny migracji Polaków; wskazać przykłady wpływu mniejszości narodowych i grup etnicznych na rozwój kultury narodowej; porównywać typy wsi;
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 24. Gospodarka narodowa 25. Funkcje rolnictwa i czynniki przyrodnicze jego rozwoju 26. Czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa 27. Uprawa roślin i chów zwierząt w Polsce 28. Rybołówstwo w Polsce 29. Przemysł i jego funkcje 30. Przemysł energetyczny wymienić sektory gospodarki narodowej; wymienić czynniki wpływające na rozwój rolnictwa. zdefiniować zbiory i plony; wymienić formy użytkowania ziemi w Polsce. podać zadania poszczególnych gałęzi przemysłu; wymienić surowce wykorzystywane w poszczególnych gałęziach; wskazać państwa należące do Unii Europejskiej. przedstawić korzyści wynikające z wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI podać przykład miernika stanu gospodarki; wykonać i analizować wykres użytkowania ziemi. omówić na podstawie mapy rozmieszczenie upraw roślin i chowu zwierząt w Polsce. na podstawie wskaźników ocenić produkcję przemysłową Polski; omówić występowanie surowców energetycznych w Polsce; analizować strukturę zasiewów i wielkość produkcji rolniczej; omówić warunki naturalne rolnictwa wybranych regionów Polski. podać przyczyny występowania upraw roślin i chowu zwierząt w określonych regionach. omówić występowanie surowców mineralnych i ich zastosowanie w poszczególnych gałęziach przemysłu; przedstawić obszary współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej. omówić wskaźniki rozwoju gospodarczego; porównać poziom gospodarczy państw świata na podstawie wskaźników. na podstawie wskaźników porównywać rolnictwo Polski z rolnictwem innych państw. podać konsekwencje obecnej sytuacji przemysłu Polski, wynikające z powojennej historii jego rozwoju; analizować przestrzenny rozwój przykładowego miasta; oceniać działania podejmowane przez Unię Europejską. analizować problemy polskiego rolnictwa; omówić perspektywy rozwoju polskiego rolnictwa. analizować problemy polskiego rybołówstwa. analizować problemy polskiego przemysłu; omówić perspektywy rozwoju polskiego przemysłu;
31. Okręgi przemysłowe w Polsce 32. Przemysł zaawansowanych technologii 33. Rola usług w gospodarce Polski 34. Transport i łączność 35. Atrakcje turystyczne Polski 36. Wakacje w Polsce 37. Stan 38. Ochrona przyrody 39. Polska gospodarka wskazać główne okręgi przemysłowe Polski. dokonać podziału usług na rodzaje; wymienić rodzaje transportu i łączności. wymienić regiony Polski o szczególnych walorach turystycznych; obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce; negatywnego wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze; wymienić formy ochrony przyrody. na podstawie wykresów omówić strukturę wybranych okręgów przemysłowych. omówić znaczenie usług; odczytywać z mapy szlaki i główne węzły transportu; omówić znaczenie komunikacji w gospodarce. na podstawie wskaźników oceniać natężenie ruchu turystycznego; omówić walory turystyczne wybranego regionu; wskazać obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce; podać zagrożenia Polski. omówić przyczyny rozwoju wybranych okręgów przemysłowych. na podstawie wskaźników ocenić poziom transportu i łączności w Polsce. ocenić stopień zagospodarowania turystycznego poszczególnych regionów; opisać wybrany obiekt spośród wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO; na podstawie map ocenić stopień zmian ; wymienić i wskazać na mapie przykłady form ochrony przyrody. charakteryzować nowoczesne gałęzie przemysłu. porównać poziom transportu i łączności Polski z innymi państwami. opracować trasę turystyczną we własnym regionie; uzasadnić wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO polskich obiektów; opisać walory wybranego parku narodowego; porównać gospodarkę centralnie planowaną z wolnorynkową. uzasadnić tworzenie specjalnych stref ekonomicznych. zaproponować nowe kierunki rozwoju usług i komunikacji w Polsce. porównać obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce z obiektami w innych krajach; podać propozycje działań zmierzających do poprawy warunków Polski; opisać walory parków narodowych w Polsce.
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI 40. Pieniny 41. Wyżyna Lubelska 42. Nizina Mazowiecka 43. Pojezierze Pomorskie 44. Pobrzeże Gdańskie 45. Morze Bałtyckie 46. Twój region 47. Polska i jej sąsiedzi 48. Środowisko przyrodnicze Polski i jej sąsiadów 49. Gospodarka Polski i jej sąsiadów 50. Kim są nasi sąsiedzi? 51. Współczesne Niemcy 52. Niepodległa Ukraina 53. Rosja - od Morza Bałtyckiego po Ocean Spokojny 54. Współczesna Rosja wskazywać na mapie omawiane regiony; przypisywać regiony do pasów rzeźby powierzchni; podać ważną rzekę, główne miasto i wyróżniającą cechę regionu. wskazać i opisać położenie danego państwa; wskazać stolicę państw sąsiadujących z Polską. wybrać spośród krajów sąsiadujących z Polską państwa należące do Unii Europejskiej i NATO. omówić wyróżniające region cechy klimatu; wymienić formy rzeźby regionu; podać główne procesy kształtujące wybrane elementy danego regionu; wymienić główne formy działalności człowieka. wymienić główne atrakcje turystyczne państw sąsiadujących z Polską. na podstawie diagramów i danych statystycznych odczytywać strukturę demograficzną sąsiadów Polski. analizować pochodzenie rzeźby danego regionu; podać zasoby naturalne; analizować strukturę ludności regionu na tle Polski. DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI omówić podobieństwa i różnice kulturowe pomiędzy państwami sąsiadującymi z Polską. przedstawić zmiany polityczne i gospodarcze, zachodzące w regionie. dostrzegać związki przyczynowo-skutkowe zachodzące w środowisku geograficznym danego regionu. przedstawić cechy, wyróżniające dane państwo. przedstawić historię przemian politycznych w regionie; wskazać wspólne dla państw naszego regionu problemy demograficzne, gospodarcze i dotyczące ochrony. zaproponować działania wpływające na rozwój społeczno- -gospodarczy danego regionu. omówić euroregiony i ich rolę w kształtowaniu więzi transgranicznych. zaproponować wspólne działania dotyczące ochrony w regionie.
Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii cześć 3 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1. EUROPA. RELACJE PRZYRODA CZŁOWIEK 1. Stary Kontynent Europa 2. Jedna Europa wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia Islandia podstawowe jednostki fizycznogeograficzne Europy; wymienić podstawowe cechy charakterystyczne Europy. politycznej państwa Europy. Europy przykładowe miejsca konfliktów narodowościowych. politycznej państwa skandynawskie. wymienić elementy Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. jednostki fizycznogeograficzne Europy, największe rzeki i jeziora; przedstawić podstawowe cechy charakterystyczne Europy. świadczące o dużym zróżnicowaniu ludów Europy. wyjaśnić przyczyny wybranych konfliktów narodowościowych. przedstawić cechy charakterystyczne państw skandynawskich. wybrane elementy Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. przedstawić cechy wyróżniające Europę na tle innych kontynentów. wyjaśnić przyczyny zróżnicowania ludów Europy. działania ograniczające konflikty narodowościowe. przedstawić najważniejsze cechy gospodarek poszczególnych państw skandynawskich. wyjaśnić genezę wybranych elementów Islandii. wyjaśnić genezę poszczególnych elementów Europy. państw o dużym wewnętrznym zróżnicowaniu językowym i kulturowym. przedstawić procesy integracyjne w Europie. wyjaśnić genezę krajobrazu Europy Północnej; wyjaśnić przyczyny sukcesu gospodarczego państw skandynawskich. wyjaśnić zależność między gospodarką Islandii a warunkami. wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Europie i wyjaśnić ich pochodzenie. demograficznej Europy. politycznej Europy. polityczno-gospodarczej państw skandynawskich. polityczno-gospodarczej państwa.
6. Europa Zachodnia Europy ważne regiony przemysłowe i rolnicze. 7. Światowa metropolia Londyn zlokalizować na mapie Londyn i wymienić jego podstawowe funkcje; przedstawić zalety i wady życia w wielkim mieście. 8. Na narty w Alpy Alpy i państwa, w granicach których leży ten łańcuch górski. 9. Spadkobiercy Greków i Rzymian 10. Atrakcje turystyczne Europy 11. Europa przyszłości europejskie państwa leżące nad Morzem Śródziemnym. państw europejskich o dużych walorach turystycznych. obszary o dużych zmianach. wyjaśnić pojęcia: restrukturyzacja, rolnictwo intensywne, współpraca transgraniczna. wymienić główne cechy światowych metropolii; społeczeństwo Londynu. wymienić główne cechy Alp. opisać główne walory basenu Morza Śródziemnego. wyjaśnić pojęcia związane z turystyką. działań na rzecz poprawy stanu. przedstawić związki między warunkami a gospodarką wybranych regionów Europy Zachodniej. opisać funkcje społeczno- -gospodarcze Londynu jako miasta. genezę powstania górotworu Alp. przedstawić genezę rzeźby i warunki klimatyczne w państwach basenu Morza Śródziemnego. walory przyrodnicze wybranego regionu turystycznego Europy. działania na rzecz poprawy stanu. przemiany gospodarcze drugiej połowy XX wieku. przedstawić zależność rozwoju Londynu od warunków. przedstawić zależność rozwoju gospodarczego Szwajcarii od warunków Alp. problemy społeczno- -gospodarcze państw basenu Morza Śródziemnego. walory przyrodnicze wskazanego regionu turystycznego Europy. przedstawić przykłady współpracy międzynarodowej w celu poprawienia stanu. polityczno-gospodarczej państw Europy Zachodniej. inną niż Londyn europejską metropolię. podać przykład państwa alpejskiego (innego niż Szwajcaria), wskazując na zależność rozwoju od Alp. podać przykład państwa śródziemnomorskiego (innego niż Włochy), wskazując na zależność jego rozwoju od. zaproponować sposób promocji wybranego regionu Europy. wyjaśnić wpływ krajów europejskich na stan w Polsce.
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 2. AZJA KONTYNENT REKORDÓW 12. Widok ze szczytów Himalajów 13. Azja wczoraj i dziś podstawowe jednostki fizycznogeograficzne Azji; wymienić podstawowe cechy charakterystyczne. politycznej państwa Azji. 14. Chiny wymienić charakterystyczne elementy Chin. 15. Wyprodukowano w Chinach" 16. Kraj Kwitnącej Wiśni podać różnice między gospodarką rynkową i planowaną centralnie. wymienić charakterystyczne elementy Japonii wpływające na specyfikę tego kraju. jednostki fizycznogeograficzne Azji, największe rzeki i jeziora; podstawowe cechy charakterystyczne Azji. świadczące o dużym zróżnicowaniu ludów Azji. wybrane elementy Chin wpływające na specyfikę tego kraju; dokonać analizy wskaźnika urodzeń i zgonów Chin. podać definicje terminów: kapitał zagraniczny, siła robocza, globalne ocieplenie. wybrane elementy Japonii. przedstawić wyróżniające się na tle innych kontynentów cechy Azji. cywilizacje starożytne wywodzące się z Azji; wskazać miejsca konfliktów narodowościowych w Azji. wyjaśnić genezę wybranych elementów Chin wpływających na specyfikę tego kraju; podać przyczyny obecnej sytuacji demograficznej kraju. gospodarkę Chin. wyjaśnić genezę wybranych elementów Japonii. wyjaśnić genezę poszczególnych elementów Azji. podać przyczyny wskazanych konfliktów w Azji; wymienić działania podjęte w celu zlikwidowania tych konfliktów. wyjaśnić zależność gospodarki Chin od warunków ; przedstawić konsekwencje obecnej sytuacji demograficznej Chin. przedstawić problemy społeczne wynikające z przemian gospodarczych w Chinach. wyjaśnić zależność gospodarki Japonii od warunków ; gospodarkę Japonii. wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Azji i wyjaśnić ich pochodzenie. demograficznej Azji. demograficznej Chin. polityczno-gospodarczej Chin. polityczno-gospodarczej Japonii.
17. Azja Południowo- -wschodnia 18. Między Indusem a Gangesem opisać warunki naturalne Azji Południowo- -Wschodniej; biednych i bogatych państw regionu. wyjaśnić pojęcia: przyrost naturalny, eksplozja demograficzna, kasty. 19. Bliski Wschód politycznej państwa Bliskiego Wschodu. 20. Bliżej Czarnego Lądu 21. Co urośnie na pustyni? wymienić charakterystyczne elementy Afryki. wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody. 22. Na pomoc Afryce określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce. przedstawić walory turystyczne państw Azji Południowo-Wschodniej. zróżnicowanie etniczne, językowe, religijne społeczeństwa Indii opisać warunki na Bliskim Wschodzie. wyjaśnić związki między warunkami a gospodarką wybranych regionów Azji Południowo-Wschodniej. przedstawić dysproporcje warunków życia ludności w Indiach. przedstawić zróżnicowanie etniczne i religijne Bliskiego Wschodu; wskazać przykłady konfliktów. DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW przedstawić charakterystyczne wybrane elementy Afryki. podać nazwy roślin uprawnych Afryki; podać sposoby gospodarowania w Afryce. przedstawić główne problemy Afryki; wskazać regiony głodu w Afryce. wyjaśnić genezę wybranych elementów Afryki. opisać problemy rolnictwa Afryki. analizować przyczyny głodu w Afryce. opisać przemiany gospodarcze w Azji Południowo-Wschodniej w drugiej połowie XX wieku. podać przyczyny niskiego rozwoju społeczno- -gospodarczego Indii. wyjaśnić przyczyny i skutki konfliktów na Bliskim Wschodzie. wyjaśnić zależności między elementami Afryki. wyjaśnić przyczyny problemów rolnictwa w Afryce. przedstawić sposoby rozwiązania problemu głodu i ocenić ich skuteczność. współczesnej sytuacji polityczno- -gospodarczej państw Azji Południowo- -Wschodniej. polityczno-gospodarczej państwa. polityczno-gospodarczej państw Bliskiego Wschodu. wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Afryce i wyjaśnić ich pochodzenie. przedstawić przykłady pomocy międzynarodowej dla społeczeństwa Afryki i ocenić ich skuteczność. przedstawić wskazane problemy Afryki (konflikty, choroby).
Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 23. Ameryka Łacińska i Północna 24. Co z płucami Ziemi? 25. Wielkie miasta Ameryki Południowej 26. Stany Zjednoczone Ameryki 27. Potęga gospodarcza świata główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Północnej i Łacińskiej; państw biednych i bogatych. główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Południowej; las równikowy. wskazać wielkie miasta Ameryki Południowej; zdefiniować pojęcie urbanizacji. megalopolis i większe miasta w Stanach Zjednoczonych; wymienić elementy Stanów Zjednoczonych wpływające na specyfikę tego kraju. wyjaśnić pojęcie: technopolia i podać przykład. opisać warunki naturalne Ameryki Północnej i Łacińskiej; określić wartość przyrostu naturalnego państw Ameryki Środkowej. opisać warunki naturalne Ameryki Południowej; przedstawić znaczenie lasu równikowego dla Ziemi. wymienić problemy wielkich miast Ameryki Południowej. elementy Stanów Zjednoczonych. wymienić cechy wybranej nowoczesnej gałęzi przemysłu. cechy regionu; podać przyczyny wysokiego przyrostu naturalnego w Ameryce Środkowej. wody powierzchniowe Ameryki Południowej; przedstawić piętrowość roślinną lasu równikowego. podać przyczyny i skutki urbanizacji pozornej; zróżnicowanie etniczne społeczeństwa Ameryki Południowej. wyjaśnić genezę wybranych elementów Stanów Zjednoczonych; podać przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia na obszarze Stanów Zjednoczonych. opisać warunki rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu w Stanach Zjednoczonych. określić związki między warunkami a gospodarką Ameryki Północnej i Łacińskiej. określić związki między warunkami a gospodarką Ameryki Południowej. wyjaśnić wpływ warunków na lokalizację i funkcjonowanie miast w Ameryce Południowej. wyjaśnić zależność gospodarki Stanów Zjednoczonych od warunków. przedstawić rolę usług w gospodarce Stanów Zjednoczonych. polityczno-gospodarczej państw Ameryki Północnej i Łacińskiej. przedstawić szanse i zagrożenia związane z kontynuacją obecnej polityki gospodarczej państw Ameryki Południowej. polityczno-gospodarczej państw Ameryki Południowej. demograficznej Stanów Zjednoczonych. określić wpływ kryzysu finansowego 2007 2009 na gospodarkę Stanów Zjednoczonych.
28. Australia wymienić elementy Australii wpływające na specyfikę tego kontynentu. 29. Oceania wskazać i nazwać cztery archipelagi wysp Oceanii; wymienić elementy Oceanii wpływające na specyfikę tego regionu. 30. Najzimniejsze regiony Ziemi wyjaśnić pojęcia: Antarktyda, Antarktyka, Arktyka; Antarktydę, Antarktykę, Arktykę. przedstawić wybrane elementy Australii; wskazać najważniejsze działy gospodarki Australii. wyjaśnić pochodzenie wysp Oceanii. podać cechy Arktyki i Antarktyki. wyjaśnić genezę wybranych elementów Australii; rolnictwo Australii. wyjaśnić genezę wysp Oceanii; klimat i roślinność wysp Oceanii. wyjaśnić przyczyny występowania specyficznych warunków na obszarach podbiegunowych. wyjaśnić zależności między elementami a gospodarką Australii. gospodarkę na wyspach Oceanii. opisać działania człowieka na obszarach podbiegunowych. charakterystycznych zjawisk przyrodniczych w Australii i wyjaśnić ich pochodzenie. polityczno-gospodarczej państw Oceanii. przedstawić historię odkryć polarnych. (Kryteria opracowano w oparciu o materiały Wydawnictwa WSiP)