PODRĘCZNIK SERWISOWY

PODRĘCZNIK SERWISOWY FELG ALCOA

Podręcznik serwisowy felg Alcoa wydanie 2 Europa, Ameryka Łacińska, Azja i Pacyfik, wydanie 2 Marzec 2017 Zastępuje wydanie ze stycznia 2010 1..Podręcznik...4 2.. Ograniczona gwarancja na felgi Alcoa...4 3..Bezpieczeństwo...6 4.. Wybór felg... 7 4.a.. Dane techniczne produktów Alcoa Wheel... 7 4.b.. Osie wyposażone w hamulce tarczowe... 7 4.c.. Charakterystyka ogólna... 8 4.d.. Oznaczenia felg firmy Alcoa... 8 4.e.. Tabela: dopasowanie opony do felgi... 11 4.f.. Wymiary felg...13 4.f.i. Pomiar minimalnej odległości między oponami bliźniaczymi...13 4.f.ii. Pomiar offsetu (w kołach w układzie pojedynczym)... 14 4.g.. Montaż felg Alcoa z felgami stalowymi...15 4.h.. Oznaczenia właściciela/czasu eksploatacji...17 5.. Oddawanie felg do eksploatacji... 18 5.a.. Oddawanie felg do eksploatacji: niewidoczne uszkodzenia... 18 5.b.. Oddawanie felg do eksploatacji: modyfikacje felg... 19 5.c.. Oddawanie felg do eksploatacji: średnica powierzchni montażowej/powierzchni czołowej... 19 5.d.. Oddawanie felg do eksploatacji: przed montażem opon... 20 5.e.. Zawory do felg Alcoa... 20 5.e.i. Zawory z pierścieniem uszczelniającym o przekroju w kształcie litery T z jednoczęściową nakrętką...21 5.e.ii. Nakrętki zaworów i moment dokręcania...22 5.e.iii. Zawory: zalecenia ogólne...22 5.e.iv. Wymiana zaworów... 23 5.e.v. Moduły TPMS...24 5.f.. Zawory przedłużone...24 6.. Przed montażem opon bezdętkowych... 25 6.a.. Zasady bezpieczeństwa... 25 6.b.. Narzędzia i sprzęt... 25 6.c..Oględziny...26 6.d.. Dopasowywanie obciążenia opon, kół i osi...26 6.e..Zawory...27 6.f..Smarowanie...27 6.g.. Montaż ogumienia na felgach z niesymetrycznym zagłębieniem...28 6.h.. Felgi z zagłębieniem symetrycznym z garbem zabezpieczającym...28 7.. Montaż opon bezdętkowych na felgach Alcoa...29 7.a.. Montaż opony do feldze...29 7.b.. Ręczny montaż i demontaż opon bezdętkowych...31 7.c.. Pompowanie opon i sprawdzanie osadzenia stopek...31 8.. Spuszczanie powietrza i demontaż opon bezdętkowych z felg Alcoa... 35 8.a.. Przed spuszczeniem powietrza i demontażem opony... 35 8.b.. Sprzęt, narzędzia i smarowanie... 35 8.b.i. Sprzęt... 35 8.b.ii. Narzędzia... 35 8.b.iii. Smarowanie...36 8.c.. Spuszczanie powietrza i demontaż opon...36 9.. Wyważanie felg Alcoa ciężarkami naklejanymi...39 10.. Montaż felg... 41 10.a.. Przygotowanie do montażu felg... 41 10.b.. Podczas montażu felg...45 10.c.. Centrowanie na piaście... 46 10.d.. Grubość tarczy i długość czynna gwintu...47 2

11.. Nakrętki i szpilki...47 11.a.. Montaż felg Alcoa ze standardowymi, dwuczęściowymi nakrętkami kołnierzowymi i wymianą szpilek...48 11.a.i. Pomiar długości szpilek (osie z hamulcami bębnowymi)... 49 11.a.ii. Weryfikacja długości szpilki... 49 11.a.iii. Dostępność nakrętek... 50 11.a.iv. Dostępność szpilek... 50 11.a.v. Bardzo długie szpilki... 50 11.b.. Montaż felg Alcoa za pomocą standardowych szpilek i nakrętek tulejowych...51 11.b.i. Weryfikacja długości czynnej gwintu... 52 11.b.ii. Szpilki gwintowane częściowo/bez gwintu w dolnej części... 52 11.b.iii. Oględziny stanu szpilek... 53 11.c.. Dwuczęściowe sześciokątne nakrętki tulejowe do felg Alcoa... 53 11.d.. Akcesoria montażowe do felg Alcoa przeznaczone wyłącznie do pojazdów Volvo... 55 12..Nakrętki...56 12.a.. Dokręcenie nakrętek...56 12.b.. Nakrętki kół muszą być zawsze dokręcone...58 12.c.. Konfiguracja bliźniacza z felgami stalowymi...59 12.d.. Nieprawidłowe konfiguracje zespołów felg...60 13.. Eksploatacja kół... 61 13.a.. Obowiązek dokładnych i częstych przeglądów... 61 13.b.. Uszkodzenia niewidoczne... 61 13.c.. Przeróbki felg...62 13.d.. Uszkodzenia felg spowodowane wysoką temperaturą...63 13.e.. Kontrola wymiarów felg...65 13.e.i. Kontrola wymiarów felg...65 13.e.ii. Kontrola wymiarów felg... 66 13.e.iii. Kontrola wymiarów felg...67 13.f.. Zużycie ogumienia i problemy podczas jazdy... 68 13.g.. Zużycie kołnierza felgi... 69 13.g.i. Instrukcja obsługi wskaźnika zużycia kołnierza felgi firmy Alcoa... 69 13.g.ii. Określanie stopnia zużycia kołnierza felgi... 70 13.g.iii. Konserwacja kołnierza felgi/procedura usuwania krawędzi...71 13.g.iv. Felgi Dura-Flange...74 13.h.. Kontrola pękniętych lub uszkodzonych felg...74 13.h.i. Powierzchnia montażowa... 75 13.h.ii. Otwory montażowe...77 13.h.iii. Otwory wentylacyjne i powierzchnia tarczy...77 13.h.iv. Wewnętrzna powierzchni felgi (zagłębienie, obszar otworu zaworu i osadzenia stopek opony)...78 13.i..Korozja...80 13.i.i. Korozja obszarów otworu centralnego, tarczy felgi lub powierzchni montażowej... 81 13.i.ii. Korozja w zagłębieniu felgi... 81 13.i.iii. Korozja obszarów zaworu...82 13.j.. Regularne oględziny i usuwanie korozji...83 14.. Pielęgnacja i konserwacja... 84 14.a.. Ochrona przed korozją felg w wykończeniu aluminium szczotkowanym, polerowanym i LvL ONE... 84 14.b.. Pielęgnacja i czyszczenie felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO...85 14.b.i. Pielęgnacja i czyszczenie felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO w 5 krokach...87 14.b.ii. Dodatkowe zalecenia dotyczące pielęgnacji felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO w 5 krokach...88 14.c.. Konserwacja felg Dura-Flange... 91 15.. Słownik najczęściej występujących terminów i współczynniki konwersji...92 15.a.. Słownik najczęściej występujących terminów...92 15.b.. Współczynniki konwersji... 94 15.c.. Terminy stosowane w podręczniku... 94 16.. Dane kontaktowe...95 3

1 2 1. Podręcznik Prosimy o dokładne zapoznanie się ze wskazówkami zawartymi w niniejszym podręczniku. Podręcznik należy zachować do konsultacji w przyszłości. Niniejszy podręcznik zawiera szczegółowe informacje i jest dostępny do pobrania pod adresem www.arconic.com/alcoawheels. Po bezpłatne, drukowane egzemplarze podręcznika prosimy zwracać się bezpośrednio do Arconic Wheel and Transportation Products oraz autoryzowanych dystrybutorów felg Alcoa. Prosimy o kontakt z regionalną jednostką Arconic Wheel and Transportation Products. 4 2. Ograniczona gwarancja do felg Alcoa Wheels 1 (Grudzień 2018) Niniejsza ograniczona gwarancja obejmuje felgi Alcoa Wheels, w tym kute aluminiowe felgi do samochodów ciężarowych o wysokiej i średniej ładowności, przyczep i naczep, autobusów oraz kamperów (dalej Felgi ), jak również wykończenia powierzchni lub kołnierzy zastosowane przy produkcji Felg przez Arconic. Gwarancje wyszczególnione w niniejszym dokumencie mają zastosowanie do wszystkich Felg Alcoa Wheels produkowanych i sprzedawanych przez firmę Arconic lub jej autoryzowanych dystrybutorów pierwotnemu nabywcy Felg lub ich użytkownikowi końcowemu. Firma Arconic gwarantuje, że Felgi są wolne od wszelkich wad materiałowych i produkcyjnych przez okres 60 miesięcy od daty produkcji zaznaczonej na Feldze, z zastrzeżeniem, że firma Arconic nie udziela gwarancji i nie zapewni wyrównania szkody za niematerialne usterki kosmetyczne, takie jak nieznaczne przebarwienia, zarysowania czy odpryski. W przypadku spowodowanego wadami materiałowymi i produkcyjnymi uszkodzenia Felgi eksploatowanej w normalnych warunkach (wyszczególnionych poniżej), z zachowaniem standardowej procedury serwisowej, firma Arconic zobowiązuje się do bezpłatnej naprawy lub wymiany uszkodzonej Felgi. Firma Arconic udziela 24-miesięcznej, rozpoczynającej od daty produkcji widocznej na Feldze gwarancji na zużycie kołnierza felgi Alcoa Dura-Flange, w wyniku którego powstaje ostra krawędź wymagająca serwisowania. Felgi z powłoką ochronną Alcoa Dura-Bright są objęte gwarancją Arconic na: korozję nitkowatą (włosowate, znajdujące się pod powierzchnią ochronną linie rozchodzące się od miejsc uszkodzenia powierzchni felgi) oraz pęcherzenie lub odpryskiwanie powłoki spowodowane utratą przyczepności powłoki ochronnej. Firma Arconic udziela 60-miesięcznej, rozpoczynającej się od daty produkcji zaznaczonej na Feldze, gwarancji na powłokę Alcoa Dura-Bright. W przypadku uszkodzenia powłoki kołnierza felgi Alcoa Dura-Flange lub powłoki Alcoa Dura-Bright Felgi eksploatowanej w normalnych warunkach, z zachowaniem standardowej procedury serwisowej (patrz kryteria poniżej), Arconic zobowiązuje się do bezpłatnej wymiany uszkodzonej Felgi na Felgę identyczną lub podobną. Wymiana Felgi nie obejmuje wymiany części wyprodukowanych przez firmy zewnętrzne, takich jak układy monitorowania ciśnienia w oponach i filtry zaworów. Zgodnie z niniejszą ograniczoną gwarancją naprawa lub wymiana podlegają procesowi upoważnienia do zwrotu materiałów wydanego przez firmę Arconic. Kwalifikacja: Firma Alcoa nie ponosi odpowiedzialności, nie udziela gwarancji i nie zobowiązuje się do naprawy, wymiany lub modyfikacji Felg lub serwisowania obrzeża lub powłoki Felg eksploatowanych w sposób niezgodny z przeznaczeniem, z przekroczeniem wartości a) Zastosowano zbyt duży rozmiar opony wbrew normom zalecanym przez organizację Tire and Rim Association, Inc. bądź zaleceniom innych uznanych organizacji branżowych, takich jak np. ETRTO (Europa); b) Felgę zamontowano, eksploatowano i poddawano konserwacji niezgodnie ze wszystkimi obowiązującymi przepisami, regulacjami, kodeksami i standardami branżowymi; c) Felga była eksploatowana pod obciążeniem przekraczającym jej maksymalne dozwolone obciążenie określone przez firmę Arconic; d) Ciśnienie w oponie przekroczyło maksymalne dozwolone ciśnienie określone dla felg firmy Arconic; e) Z wyjątkiem przypadków dozwolonych w Podręczniku serwisowym Alcoa Wheel ( Podręcznik Serwisowy ) zmieniono pierwotny stan Felgi, poddając ją modyfikacjom lub obróbce, takiej jak spawanie, prostowanie, lakierowanie, nakładanie powłok, montaż nowego zaworu lub poddano obróbce cieplnej; f) Felga brała udział w wypadku lub była eksploatowana w niestandardowych lub ciężkich warunkach, w tym między innymi była narażona na działanie ognia z płonącej opony, z pożaru hamulców, silne przyblokowanie koła lub zakleszczenie układu hamulcowego, lub jazdę z przebitą oponą; g) Nie przestrzegano instrukcji serwisowych, innych instrukcji oraz ostrzeżeń zawartych w Podręczniku Serwisowym, biuletynach technicznych lub innej dokumentacji dotyczącej Felg. Zalecane procedury serwisowe przewidują, między innymi, zastosowanie odpowiedniego momentu dokręcania nakrętek, okresowe czyszczenie, polerowanie, wymianę zaworów, okresowe przeglądy pod kątem zużycia kołnierzy i wynikłe z nich serwisowanie kołnierzy, okresowe przeglądy ogumienia i elementów kół pod kątem uszkodzeń i poluzowanych nakrętek kół; h) Na Feldze pojawiły się odpryski, rysy i inne uszkodzenia powierzchni powstałe w wyniku jej nieprawidłowego serwisowania, czyszczenia, eksploatacji, kontaktu z obiektami na 1 Znaki towarowe Alcoa są własnością Alcoa USA Corporation i są używane przez Arconic Inc. i jej spółki zależne na mocy licencji Alcoa USA Corporation.

drodze, krawężnikami, udziału w wypadku; i) Wystąpiło zużycie kołnierza felgi (z wyjątkiem obróbki Dura-Flange ); j) Zastosowano dowolne tarcze dystansowe lub elementy pośredniczące; k) Powierzchnia Felgi uległa uszkodzeniu podczas montażu opony lub z powodu zastosowania nieodpowiednich narzędzi lub ciężarków wyważających; l) Powierzchnia Felgi uległa uszkodzeniu z powodu zastosowania silnych środków chemicznych (o odczynie kwasowym bądź zasadowym) lub środków ściernych, szczotek ściernych, wełny stalowej lub mat ściernych; lub m) Felgę eksploatowano po odkryciu wady. 2 PRODUCENT NIE GWARANTUJE, ŻE OKREŚLONA FELGA BĘDZIE DOSTĘPNA W SPRZEDAŻY, JAKOŚĆ FELGI BĘDZIE SATYSFAKCJONUJĄCA LUB FELGA BĘDZIE ODPOWIEDNIA DO OKREŚLONYCH ZASTOSOWAŃ. PRODUKTY ARCONIC NIE SĄ RÓWNIEŻ OBJĘTE ŻADNYMI WYRAŹNYMI GWARANCJAMI POZA GWARANCJAMI WYSZCZE- GÓLNIONYMI W NINIEJSZEJ OGRANICZONEJ GWARANCJI. Z WYŁĄCZENIEM SPRZEDAŻY FELG, ZASTOSOWANIE MAJĄ WSZELKIE INNE WARUNKI LUB GWARANCJE WYNIKAJĄCE Z OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW PRAWA I SĄ ONE STOSOWANE W MAKSYMALNYM ZAKRESIE DOZWOLONYM PRZEZ PRAWO. POZA ODPOWIE- DZIALNOŚCIĄ NIEPODLEGAJĄCĄ WYŁĄCZENIU LUB OGRANICZENIU NA MOCY OBOWIĄZUJĄCEGO PRAWA, FIRMA ARCONIC NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA ŻADNE SZKODY UBOCZNE LUB WYNIKOWE, POŚREDNIE LUB UMYŚLNE WYNIKŁE Z NARUSZENIA WARUNKÓW GWARANCJI. ODPOWIEDZIALNOŚĆ FIRMY ARCONIC I WYŁĄCZNE ZADOŚĆUCZYNIENIE NA RZECZ STRON ZGŁASZAJĄCYCH ROSZCZENIA W ZWIĄZKU Z GWARANCJĄ OGRANICZA SIĘ DO NAPRAWY LUB WYMIANY FELG NA WARUNKACH NINIEJSZEJ OGRANICZONEJ GWARANCJI. NINIEJSZA OGRANICZONA GWARANCJA NIE MA ZASTOSOWANIA DO CZĘŚCI WYPRODUKOWANYCH PRZEZ DOSTAWCÓW ZEWNĘTRZNYCH, TAKIE JAK UKŁADY MONITOROWANIA CIŚNIENIA W OPONACH I FILTRY ZAWORÓW, NA KTÓRE FIRMA ARCONIC NIE UDZIELA JAKIEJKOLWIEK GWARANCJI. WSZELKIE GWARANCJE NA WYŻEJ WYMIENIONE CZĘŚCI OGRANICZAJĄ SIĘ DO GWARANCJI UDZIELANYCH PRZEZ ICH DOSTAWCÓW, A GWARANCJE TE SĄ ZBYWALNE.. Niniejszej ograniczonej gwarancji należy przestrzegać wraz z wytycznymi Podręcznika Serwisowego i wskazówkami zawartymi w instrukcji czyszczenia felg Dura-Bright. Podręcznik zawiera ważne informacje i ostrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa. Użytkowanie produktu bez uprzedniego zapoznania się z treścią Podręcznika Serwisowego może grozić poważnymi obrażeniami ciała lub śmiercią. Podręcznik serwisowy i instrukcję czyszczenia można pobrać ze strony www.alcoafleet.eu lub poprosić o przesłanie darmowych egzemplarzy drukowanych, kontaktując się z Arconic Wheel and Transportation Products na adres: Arconic-Köfém Ltd. 8000 Székesfehérvár Verseci u. 1-15 Węgry Do: Cetrum Serwisowe Ostrzeżenie Felgi zamontowane lub serwisowane w nieprawidłowy sposób mogą stanowić zagrożenie. Nieprzestrzeganie prawidłowych procedur montażu lub serwisowania felg może spowodować wypadek z obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg, opisanych w niniejszym podręczniku. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg, opisanych w niniejszym podręczniku. Aby nabyć artykuły wymieniane w podręczniku, otrzymać bezpłatne egzemplarze lub aktualne karty produktowe, prosimy o kontakt z najbliższym oddziałem Arconic Wheel and Transportation lub odwiedzenie witryny www.arconic.com/alcoawheels Bezpłatne dokumenty Arconic: Podręcznik serwisowy felg Alcoa Specyfikacja techniczna felg Alcoa Czyszczenie felg Alcoa Wheels Dura-Bright i inne 5

Stowarzyszenia i organizacje branżowe: DIN (German Institute for Standardization) Więcej informacji na stronie www.din.de/en SAE International (Society of Automotive Engineers) Więcej informacji na stronie www.sae.org 3 ETRTO (European Tyre and Rim Technical Organisation) Więcej informacji na stronie www.etrto.org EUWA (Association of European Wheel Manufacturers) Więcej informacji na stronie www.euwa.org TIA (Tire Industry Association) Więcej informacji na stronie www.tireindustry.org TMC (Technology and Maintenance Council) Więcej informacji na stronie www.trucking.org ISO (International Organization for Standardization) Więcej informacji na stronie www.iso.org TRA (Tire and Rim Association) Więcej informacji na stronie www.us-tra.org JATMA (Japan Automobile Tyre Manufacturers Association) Więcej informacji na stronie www.jatma.or.jp 3. Bezpieczeństwo Ostrzeżenie Powietrze w napompowanym kole jest pod znacznym ciśnieniem, które może spowodować wystrzał opony, czyli jej rozerwanie i oddzielenie się od felgi. Nieprzestrzeganie środków bezpieczeństwa lub zatwierdzonych procedur montażu i demontażu opon może doprowadzić do wypadku z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Należy zapoznać się z procedurami opisanymi w niniejszym podręczniku, upewnić się, że są zrozumiałe i bezwzględnie przestrzegać ich podczas pracy z kołem. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa jest obowiązkiem każdego użytkownika. Zabrania się serwisowania felg z oponami bez odpowiedniego przeszkolenia. Użytkowanie odpowiednich narzędzi ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa. Przed przystąpieniem do serwisowania felg należy sprawdzić dostępność wszystkich zalecanych narzędzi i używać ich zgodnie z zaleceniami producentów. Felgi i opony bezdętkowe wymagają stosowania takich samych środków ostrożności, jak przy obsłudze felg i opon z dętkami. Mimo iż koła bezdętkowe posiadają mniej elementów, to należy obchodzić się z nimi we właściwy sposób, zachowując należytą ostrożność. Należy zachować szczególną podczas najważniejszych procedur serwisowych: demontażu całych kół z pojazdów demontażu opony z felgi oględzin felgi montażu opony na feldze pompowania opony serwisowania i przechowywania napompowanych kół montażu kół w pojazdach Arconic udostępnia wszelkie informacje na temat bezpieczeństwa i serwisowania kół, felg i opon. Producenci felg, opon i sprzętu serwisowego udostępniają użytkownikom podręczniki serwisowe i wszelkie niezbędne materiały szkoleniowe. Wiedzę odnośnie odpowiednich procedur należy stale uzupełniać, a aktualne wersje materiałów instruktażowych przechowywać w warsztacie. Należy zapoznać się z informacjami na temat bezpieczeństwa i serwisowania i stosować je podczas procedur serwisowych. Według statystyk, w większości branż w najgorszym przypadku tylko 1 na 1000 wypadków jest śmiertelny. Jednak w odniesieniu do pracy przy oponach i felgach statystycznie 1 na 10 poważnych wypadków jest śmiertelny. To 100 razy częściej niż w innych branżach. 6 Rys 3-1 1 na 1000 WIĘKSZOŚĆ BRANŻ 1 na 10 BRANŻA SERWISOWA

4. Wybór felg 4.a. Dane techniczne produktów Alcoa Wheel Dane techniczne felg podane w specyfikacji technicznej mogą ulec zmianie bez uprzedzenia. W celu zamówienia bezpłatnej kopii aktualnej specyfikacji technicznej felg Alcoa należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products lub autoryzowanym dystrybutorem produktów Alcoa Wheel. Specyfikacja techniczna jest również dostępna pod adresem www.arconic.com/alcoawheels Specyfikacja techniczna felg Alcoa zawiera aktualne numery katalogowe artykułów, informacje na temat ich dostępności oraz pełne dane techniczne, takie jak wymiary felg, przetłoczenie (offset), połowa podwójnego odstępu czy maksymalna nośność.. Uwaga: Numery katalogowe felg Alcoa Dura-Bright wyprodukowanych po listopadzie 2002 r. kończą się symbolem "DB". Większość felg Alcoa jest dostępna z powłoką ochronną Dura-Bright. Uwaga: Felgi Dura-Flange są dostępne wyłącznie z powierzchnią szczotkowaną. Numery katalogowe felg Dura-Flange kończą się symbolem "0DF" lub "7DF". 4 4.b. Osie wyposażone w hamulce tarczowe Większość felg Alcoa dostępnych jest z zaworem schowanym. Zastosowanie tego rozwiązania sprawia, że podczas jazdy ryzyko uszkodzenia zaworu przez ciała obce, takie jak kamienie, dostające się do wnętrza felgi jest mniejsze. Obiekty uderzające w stały zacisk tarczowego układu hamulcowego mogą spowodować uszkodzenie zaworu lub zacisku. Europa: Wszystkie obecnie produkowane felgi Alcoa o średnicy 22.5" i 19.5", przeznaczone do pojazdów poruszających się po terenie Europy, posiadają zawór zabezpieczony lub schowany, który można montować na osiach z hamulcami tarczowymi. Niektóre felgi Alcoa o średnicy 17,5" nie posiadają zaworu schowanego, w związku z czym można je montować wyłącznie na osiach z hamulcem bębnowym. Więcej informacji w specyfikacji technicznej felg Alcoa. Azji, Ameryka Łacińska i Pacyfik: Szczegółowe informacje dotyczące felg z zaworem schowanym na osi z hamulcem tarczowym są dostępne u lokalnych przedstawicieli Arconic. Rys 4-1 Zawór nieschowany Rys 4-2 Zawór schowany 7

4.c. Charakterystyka ogólna 4 Materiał: Kute aluminium Atesty: LBF, TUV, JWL-T oraz certyfikaty wszystkich europejskich producentów samochodów ciężarowych Certyfikaty ISO: ISO 14001: 2004 System zarządzania ochroną środowiska ISO/TS 16949: 2009 System zarządzania jakością OHSAS 18001:2007 System zarządzania BHP Rozmiary opon: Wszystkie rozmiary zatwierdzone przez ETRTO Maksymalne ciśnienie: 900 kpa, 130 psi (na zimnych oponach), chyba że podano inaczej Nakrętki: Nakrętka dwuczęściowa lub nakrętka dwuczęściowa z tuleją według normy DIN 74361-3 Montaż: Centrowanie na piaście, zgodnie z normą DIN 74361-3 Moment dokręcania nakrętek zaworu: 12-15 Nm (9-11 funtostóp) Moment dokręcania nakrętek: Zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu lub osi Dostępność: Na pojazdach wszystkich producentów samochodów lub u autoryzowanych dystrybutorów produktów firmy Alcoa 4.d. Oznaczenia felg firmy Alcoa Od roku 1977 wszystkie aluminiowe felgi tarczowe Alcoa oznaczane są stemplem zawierającym informacje, takie jak: obciążenie koła, maksymalne ciśnienie powietrza, data produkcji, numer katalogowy, opis koła i oznaczenie DOT (Departament Transportu Stanów Zjednoczonych). Do czerwca 1996 roku wszystkie felgi Alcoa do samochodów ciężarowych przeznaczone do pracy pod dużym obciążeniem oznaczane były symbolem identyfikacyjnym umieszczanym po zewnętrznej stronie tarczy w pobliżu otworu centralnego, w linii z otworem do montażu zaworu. Od czerwca 1996 roku oznaczenie to było stopniowo wycofywane z użycia w przypadku felg do samochodów ciężarowych, stosowanych do pracy z dużym obciążeniem. W stemplu mogą również znajdować się inne oznaczenia informujące o atestach otrzymanych w innych regionach: Felgi z atestem INMETRO (Instituto Nacional de Metrologia) posiadają symbol [symbol INMETRO]. Felgi z atestem japońskiego Ministerstwa Transportu posiadają symbol [symbol japońskiego Ministerstwa Transportu]. Wszystkie felgi pokryte powłoką Dura-Bright oznaczane są symbolem "DB" znajdującym się za numerem katalogowym, np. 892513DB. Wszystkie felgi z technologią Dura-Flange oznaczane są symbolem "DF" znajdującym się za numerem katalogowym, np. 892510DF. Oznaczenie felg Alcoa znajduje się zazwyczaj w na zewnętrznej stronie felgi w linii po przeciwnej stronie zaworu. Oznaczenie DOT musi być czytelne. Felgi nie wolno eksploatować, jeśli nie można określić jej rozmiaru lub nośności. Symbol Alcoa Symbol INMETRO Symbol japońskiego Ministerstwa Transportu Rys 4-3 Rys 4-4 Rys 4-5 8

Felgi wyprodukowane w latach 1999-2009 ALCOA FORGED MAX LOAD 3550 Kg (oznaczenie nośności) MAX KPa 952 T-DOT (maksymalne ciśnienie) T-DOT (oznaczenie FMVSS 120) JWL-T (symbol japońskiego testu uderzeniowego) MADE IN HUNGARY (inne możliwe oznaczenia to: JAPAN/MEXICO/U.S.A.) 021703 (data produkcji w formacie miesiąc/dzień/rok; w tym przypadku 17 lutego 2003 r.) (felgi wyprodukowane przed 2000 r. mogą być oznaczone jedynie miesiącem i rokiem produkcji) PART NO 874503 (numer kat. części) 22.5 X 7.50 15 DC (średnica felgi dla ogumienia bezdętkowego do pracy z dużym obciążeniem) 1 (2 lub 3) (linia pakowania) Fot. 4-6 4 Felgi wyprodukowane w latach 2009-2012 ALCOA FORGED MAX LOAD 4500 kg (9920 LB) (oznaczenie nośności) MAX PRESS. 900 kpa (130 PSI) (maksymalne ciśnienie) HUNGARY (inne możliwe oznaczenia to: JAPAN/MEXICO/U.S.A.) 112309 (data produkcji w formacie miesiąc/dzień/ rok; w tym przypadku 23 listopada 2009 r.) PART NO 812522DB (numer części) 22.5 X 11.75-0 (rozmiar felgi i odsadzenie) lub połowa podwójnego odstępu (outset) T-DOT (oznaczenie FMVSS 120) JWL-T (symbol japońskiej próby udarności) Fot. 4-7 9

Felgi wyprodukowane w latach 2012-2017 4 22.5 X 9.00-176 (rozmiar felgi i odsadzenie) lub połowa podwójnego odstępu (outset) MAX LOAD 4125 kg (9090 LB) (oznaczenie nośności) MAX PRESS. 900 kpa (130 PSI) (maksymalne ciśnienie) ALCOA FORGED HUNGARY (inne możliwe oznaczenia to: JAPAN/MEXICO/U.S.A.) REG 000809/2012 (numer rejestracyjny Inmetro, poprzedzony logo Inmetro) T-DOT (oznaczenie FMVSS 120) JWL-T (symbol japońskiego testu uderzeniowego) 011416 (data produkcji w formacie miesiąc/dzień/ rok; w tym przypadku 14 stycznia 2016 r.) PART NO 892510 (numer kat. części) Fot. 4-8 Koła wykonane po roku 2017 22.5 X 9.00-176 (rozmiar felgi i odsadzenie) lub połowa podwójnego odstępu (outset) MAX LOAD 4125 kg (9090 LB) (oznaczenie nośności) MAX PRESS. 900 kpa (130 PSI) (maksymalne ciśnienie) FORGED MADE IN HUNGARY (made in ) (inne możliwe oznaczenia to: JAPAN/MEXICO/U.S.A.) REG 000809/2012 (numer rejestracyjny Inmetro, poprzedzony logo Inmetro) T-DOT (oznaczenie FMVSS 120) JWL-T (symbol japońskiego testu uderzeniowego) 120516 (data produkcji w formacie miesiąc/dzień/ rok; w tym przypadku 5 grudnia 2016 r.) PART NO 892513DB (numer kat. części) Fot. 4-8 10

4.e. Tabela: dopasowanie opony do felgi Przed zamontowaniem opony na feldze należy sprawdzić, czy rozmiar opony jest dopasowany do rozmiaru felgi. Należy skontaktować się z producentem opony w przypadku, gdy: Felga nie figuruje w tabeli Producent opon ma inne lub dodatkowe zalecenia Należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products lub autoryzowanym dystrybutorem felg Alcoa w przypadku, gdy: Niektóre rozmiary felgi uwzględnione w tabeli mogą być niedostępne na niektórych kontynentach Uwaga: Nie przekraczać maksymalnej nośności felg Nie przekraczać maksymalnego ciśnienia podanego w oznaczeniach wybitych na feldze 4 Tabela dopasowania szerokości felgi do opony (najpopularniejsze rozmiary) dla samochodów ciężarowych o średniej i dużej masie, według ETRTO (Standards Manual 2017) Rozmiar opony/kod przekroju Dopuszczalne rozmiary felgi (wymiary w calach) Felgi o przekroju standardowym 8 i 8.5 5.25 6.00 6.75 9 i 9.5 6.00 6.75 10 6.75 7.50 11 7.50 8.25 12 8.25 9.00 13 9.00 9.75 Profile 70, 75, 80 i 90 205 5.25 6.00 6.75 215 6.00 6.75 225 6.00 6.75 235 6.75 7.50 245 6.75 7.50 255 6.75 7.50 8.25 265/70 6.75 7.50 265 6.75 7.50 8.25 275 7.50 8.25 285 7.50 8.25 9.00 295 8.25 9.00 305 8.25 9.00 315 9.00 9.75 365 11.75 375 9.75 11.75 445 13.00 14.00 605 18.00 Tabela 4-10 11

Tabela dopasowania szerokości felgi do opony cd. Profil 65 205 6.00 6.75 385 11.75 12.25 425 12.25 13.00 14.00 445 13.00 14.00 525 16.00 4 Profil 60 265 7.50 8.25 285 8.25 9.00 295 9.00 9.75 305 9.00 9.75 315 9.00 9.75 555 16.00 17.00 Profil 55 265 8.25 295 9.00 9.75 385 11.75 12.25 445 14.00 455 14.00 15.00 Profil 50 355 11.75 375 11.75 12.25 445 14.00 15.00 Profil 45 315 9.75 355 11.75 375 11.75 12.25 415 13.00 14.00 435 14.00 15.00 455 14.00 15.00 495 16.00 17.00 Tabela 4-10 12

4.f. Wymiary felg 4.f.i. Pomiar minimalnej odległości między oponami bliźniaczymi Minimalna odległość między oponami bliźniaczymi jest ustalana przez producenta opon i podawana w udostępnianym przez niego podręczniku obsługi. W celu określenia, czy zespół bliźniaczych felg aluminiowych Alcoa zapewnia odpowiednią minimalną odległość między wybranymi oponami, wartość odsadzenia dodatniego zastosowanej felgi Alcoa należy pomnożyć przez 2. Odległość między oponami bliźniaczymi będzie wystarczająca, jeśli odsadzenie dodatnie pomnożone przez 2 jest równe lub większe niż odległość zalecana przez producenta opon. Wartości odsadzenia ujemnego i dodatniego podane są dla każdej felgi Alcoa w jej specyfikacji technicznej. Wartości odsadzenia dodatniego i ujemnego mierzone są od płaszczyzny montażu felgi do jej płaszczyzny symetrii. Utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w ogumieniu i indeksu obciążenia ma kluczowe znaczenie dla utrzymania odpowiedniej odległości między oponami bliźniaczymi. Wheel measurements 4 1 2 3 1. Odległość między oponami bliźniaczymi 2. Prześwit między oponami 3. Prześwit między pojazdem a oponą 4. Szerokość przekroju opony 5. Średnica otworu centralnego 6. Średnica rozstawu otworów montażowych 7. Odsadzenie dodatnie 8. Odsadzenie ujemne 9. Odległość płaszczyzny symetrii opony od obrzeża felgi 10. Płaszczyzna symetrii opony 4 5 6 7 8 9 10 10 Rys 4-11 Za podanym na stemplu rozmiarem felgi Alcoa, które można montować w układzie bliźniaczym znajduje się wartość odsadzenia dodatniego (HDS) podawana w milimetrach (np. 22.5 x 9.00-176; tu: odsadzenie dodatnie = 176 mm). HMA: skrót od Halber Mittenabstand, stosowany najczęściej na felgach produkowanych w Niemczech, równoznaczny z odsadzeniem dodatnim (HDS). UKŁAD BLIŹNIACZY ZABRANIA SIĘ montażu felg o różnym odstępie dodatnim (HDS), chyba że jest to dopuszczalne przez producenta pojazdu: Nie wolno montować felg z mniejszym odsadzeniem dodatnim z uwagi na ryzyko stykania się opon. Może to spowodować przegrzanie się gumy opon i jej wystrzał. Montaż kół z mniejszym odsadzeniem dodatnim może zmniejszyć rozstaw kół. Może to negatywnie wpłynąć na stabilność i/lub trwałość części zawieszenia pojazdu zwłaszcza podczas załadunku lub na zakrętach 13

4.f.ii. Pomiar offsetu (w kołach w układzie pojedynczym) Wartość offsetu (lub odsadzenia ujemnego) ustala producent osi pojazdu lub (przyczepy) i jest podawana w podręczniku użytkownika pojazdu lub producenta osi. Aby sprawdzić, czy felga pasuje do zalecanego offsetu (lub odsadzenia ujemnego) osi samochodu ciężarowego lub przyczepy, należy sprawdzić wartość podaną w specyfikacji technicznej felgi. Wartość odsadzenia ujemnego jest podawana w milimetrach w stemplu za rozmiarem felgi Alcoa (np. 22.5 x 11.75-120; tu: odsadzenie ujemne = 120 mm). ET: skrót od Einpresstiefe, stosowany najczęściej na felgach produkowanych w Niemczech, równoznaczny z offsetem (lub odsadzeniem ujemnym). 4 a Płaszczyzna symetrii felgi (opony) a) Płaszczyzna symetrii felgi (opony) b) Kołnierz mocujący, tarcza felgi c) Offset lub odsadzenie ujemne Odległość między płaszczyzną symetrii felgi a kołnierzem mocujący podana w milimetrach c Offset (mm) b Kołnierz mocujący Rys 4-12 UKŁAD POJEDYNCZY ZABRANIA SIĘ montażu felg o różnym offsecie (odsadzeniu ujemnym), o ile nie ostały zatwierdzone przez producenta osi samochodu ciężarowego lub przyczepy. Nie wolno montować np. felg 22.5 x 11.75 z offsetem (odsadzeniem ujemnym) 120 na osi przedniej, gdzie standardem jest offset 135 i podobnie nie montować felg 22.5 x 11.75 z offsetem 135, gdzie standardem jest offset 120. Offset / odsadzenie ujemne większe Felga lub opona może ocierać o części hamulców, układu kierowniczego, zawieszenia lub podwozia. Może to spowodować wystrzał opony lub uszkodzenie części pojazdu, co może grozić wypadkiem z obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Może to negatywnie wpłynąć na stabilność i/ lub trwałość części zawieszenia pojazdu zwłaszcza podczas załadunku lub na zakrętach. Offset /odsadzenie ujemne większe / mniejsze Przesunięcie płaszczyzny symetrii opony/ felgi zmieni charakterystykę rozkładu obciążenia na łożyskach. Może skrócić ich trwałość lub spowodować uszkodzenie. Łożysko może ulec przegrzaniu, co może spowodować zapłon lub być przyczyną pożaru. Może to mieć negatywny wpływ na geometrię osi pojazdu, a w efekcie wpływać na zwrotność pojazdu i kierowalność. Offset / odsadzenie ujemne mniejsze Całkowity rozstaw kół może przekraczać maksymalną dozwoloną szerokość pojazdu, co narazi firmę transportową na wykroczenie drogowe. Uwaga: offset (odsadzenie ujemne) + grubość tarczy felgi = Połowa podwójnego odstępu (odsadzenie dodatnie). Wszelkie rozmiary znajdują się w specyfikacji technicznej felg Alcoa, specyfikacji technicznej stosowanych felg stalowych lub felg ze stopu. 14

4.g. Montaż felg Alcoa z felgami stalowymi Aluminiowe felgi Alcoa do samochodów ciężarowych można montować w układzie bliźniaczym z felgą stalową po stronie wewnętrznej. W przypadku zastosowania felgi stalowej po stronie wewnętrznej należy zwrócić szczególną uwagę na właściwy montaż obu felg do piasty. W celu prawidłowego dokręcenia kół do piasty należy zastosować odpowiednie elementy montażowe, tzn. nakrętki, nakrętki tulejowe i szpilki. Należy także sprawdzić, czy długość wypustu centrującego piasty jest wystarczająca do wycentrowania zewnętrznej felgi aluminiowej. Montaż felg z różnych materiałów w układzie bliźniaczym podlega wszelkim zaleceniom i wytycznym w zakresie bezpieczeństwa i prawidłowego montażu stalowych i aluminiowych kół bliźniaczych zawartych w dokumentacji technicznej producentów felg stalowych oraz Podręczniku serwisowym Alcoa Wheel. 4 Felga stalowa i aluminiowa felga Alcoa muszą być właściwie dopasowane. Muszą posiadać identyczną średnicę, odsadzenie dodatnie, indeks nośności oraz muszą być również wyposażone w opony o takich samych parametrach i z bieżnikiem o takiej samej wysokości. Rys 4-13 Uwaga Podczas montażu lakierowanych felg stalowych w układzie bliźniaczym z felgami Alcoa należy unikać nagromadzenia się lakieru na powierzchni felgi wewnętrznej. Nagromadzenie się lakieru może zmniejszyć siłę docisku felgi do piasty i spowodować poluzowanie felgi, efektem czego może być wypadek z poważnymi obrażeniami ciała bądź z ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. 15

Montując felgę stalową od wewnątrz i felgę aluminiową z nakrętkami tulejowymi od zewnętrz, należy: a) Ustalić długość czynną gwintu zgodnie ze wskazówkami podanymi w Rozdziale 11.b. b) Korzystając z nakrętek tulejowych, sprawdzić, czy nie występuje sytuacja szpilek bez gwintu w dolnej części, jak opisano w Rozdziale 11.b.ii. 4 Rys 4-14 Rys 4-15 Uwaga Zastosowanie niewłaściwych felg i/lub nakrętek może skutkować niewłaściwym zamontowaniem koła. Nieprawidłowy montaż felg może prowadzić do ich odpadnięcia podczas jazdy. Może to prowadzić do wypadku z obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. MOCOWANIE DO PIASTY 1. Długość szpilek i długość czynna gwintu (osprzęt) A. Przy zastosowaniu dwuczęściowych nakrętek z kołnierzem i podczas wymiany szpilek (na dłuższe) należy zapewnić następującą minimalną długość szpilek: 1x grubość tarczy felgi stalowej + 1x grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość nakrętki + 3 mm w przypadku gwintu M22, M20 lub M18 x 1.5 (lub 2 pełne skoki gwintu w przypadku gwintów innego typu, np. BSF lub UNF). Przykład: grubość tarczy felgi stalowej + grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość standardowej dwuczęściowej nakrętki kołnierzowej M22 x 1.5 = długość szpilki 14 + 22 + 27 + 3 = 66 mm. B. W przypadku zastosowania dwuczęściowych nakrętek z tuleją minimalna długość czynna gwintu między szpilką i nakrętką musi wynosić: 14 pełnych obrotów przy średnicy M22 x 1.5 (gwint metryczny, Volvo od 2005 r.) 13 pełnych obrotów przy średnicy M20 x 1.5 12 pełnych obrotów przy średnicy M18 x 1.5 10 pełnych obrotów przy średnicy 7/8" -11 BSF 12 pełnych obrotów przy średnicy 7/8" -14 UNF (gwint metryczny) (gwint metryczny) (Scania) (Volvo do 2004 r.) 16

2. Centrowanie Piasty zaprojektowane do montażu stalowych felg centrowanych na piaście mogą posiadać zbyt krótki wypust uniemożliwiający montaż bliźniaczych felg aluminiowych Alcoa lub felgi stalowej od wewnątrz z felgą Alcoa na zewnątrz. Należy zwrócić szczególną uwagę na długość wypustu centrującego piasty, szczególnie przy wymianie felg bliźniaczych ze stalowych na aluminiowe. Wypust centrujący należy zmierzyć, żeby sprawdzić, czy jego długość (co najmniej 5 mm mierzone do linii fazowania krawędzi) pozwala na montaż felgi zewnętrznej. Przykład: Przy montażu felgi aluminiowej z tarczą o grubości 22 mm długość poziomej części wypustu centrującego powinna wynosić co najmniej 27 mm, a przy montażu bliźniaczym z felgą stalową z tarczą o grubości 14 mm wypust musi posiadać co najmniej 19 mm długości. Fot. 4-16 4 3. Moment dokręcania Podczas montażu felg stalowych z felgami aluminiowymi Alcoa w układzie bliźniaczym należy przestrzegać zaleceń producenta pojazdu w zakresie odpowiedniego momentu dokręcania. Podczas montażu felg należy również stosować odpowiednie smary do gwintów. UWAGA Aby zapobiec korozji między stalową i aluminiową felgą Alcoa w układzie bliźniaczym, zaleca się stosowanie tarcz dystansowych DiscMate Alcoa lub innych tarcz nylonowych. W przypadku montażu felgi stalowej od wewnątrz należy zwrócić szczególną uwagę podczas jej montażu na piaście lub przed montażem felgi aluminiowej od zewnątrz. Wybór odpowiednich nakrętek w celu zapewnienia prawidłowego dokręcenia felgi aluminiowej od zewnątrz jest kluczowy dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji pojazdu na właściwym poziomie. Firma Arconic Wheel and Transportation Products zaleca stosowanie nakrętek tulejowych do przykręcania aluminiowych felg Alcoa od zewnątrz. Uwaga Felgi stalowe i kute felgi aluminiowe mają różne właściwości mechaniczne. Ze względu na te różnice, połączenie felg stalowych z aluminiowymi w układzie bliźniaczym może wpływać na trwałość obu produktów. W związku z tym nie zaleca się stosowania takiej kombinacji we flotach pojazdów pracujących z dużym obciążeniem i użytkowanych na podłożu nieutwardzonym. 4.h. Oznaczenia właściciela/czasu eksploatacji Niektórzy klienci flotowi wymagają umieszczenia na felgach specjalnego oznaczenia WŁAŚCICIELA i CZASU EKSPLOATACJI. Firma Arconic Wheel and Transportation Products zaleca klientom flotowym i właścicielom-operatorom pojazdów stosowanie zasady trwałego oznaczania kół datą oddania do eksploatacji. 1. Do oznaczania felg należy stosować stemple niskonaprężeniowe. 2. Oznaczenie należy umieszczać na tarczy zewnętrznej, po zewnętrznej stronie względem linii wyznaczonej między środkami otworów wentylacyjnych, w odległości około 2,5 cm (1 cala) od obrzeża otworów wentylacyjnych. 3. Oznaczenie po wewnętrznej stronie felgi powinno być umieszczone możliwie najbliżej stempla fabrycznego. Uwaga: Stemplowanie felg z wykończeniem Dura-Bright może wpłynąć na estetykę felgi i obniżyć trwałość powłoki ochronnej Dura-Bright na oznaczeniu i wokół niego. 17

5. Oddawanie felg do eksploatacji Ostrzeżenie Ostrzeżenie 5 Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Przekraczanie maksymalnego obciążenia kół może spowodować pękniecie felgi/wystrzał opony, które mogą skutkować poważnymi obrażeniami ciała lub wypadkiem z ofiarami śmiertelnymi. Należy porównać maksymalne obciążenie pojazdu i indeks nośności opony z maksymalną nośnością felgi. Niektórych felg nie wolno montować na osiach wyposażonych w hamulce tarczowe. Montaż lub użytkowanie felg nieprzeznaczonych do osi z hamulcami tarczowymi może spowodować uszkodzenie koła lub części pojazdu, a w konsekwencji do poważnego wypadku z ofiarami śmiertelnymi. Informacje, czy daną felgę można montować na osiach/pojazdach z hamulcami tarczowymi można znaleźć w specyfikacji technicznej felg Alcoa, wg numerów katalogowych. Przed montażem opony należy sprawdzić, czy felgi są w odpowiedniej odległości od wszelkich części pojazdu. Więcej informacji na stronie www.arconic.com/alcoawheels/north_america/en/info_page/wheel_fitment.asp Ostrzeżenie Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnego ciśnienia powietrza w oponach. Przekraczanie maksymalnego obciążenia kół może spowodować pękniecie felgi/wystrzał opony, które mogą skutkować poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Należy zawsze przestrzegać wartości ciśnienia zalecanej przez producenta ogumienia. Wartości maksymalnego obciążenia kół i ciśnienie w oponach są podane w stemplu (patrz Rozdział 4.d). W żadnym wypadku nie wolno przekraczać wartości ciśnienia w zimnych oponach podanego w specyfikacji ogumienia/felgi oraz na oponie i feldze. 5.a. Oddawanie felg do eksploatacji: niewidoczne uszkodzenia Różnego rodzaju uszkodzenia felgi mogą być ukryte pod oponą, więc przy każdym demontażu opony całą felgę należy poddać dokładnym oględzinom. Felgę należy dokładnie oczyścić. Miejsce styku felgi ze stopką opony należy oczyścić szczotką drucianą lub wełną stalową. Otwory montażowe należy sprawdzić pod kątem powiększenia lub zniekształcenia, które może wystąpić po poluzowaniu się nakrętek (patrz Rozdział 12.a). Zacieki rozchodzące się promieniście z otworów montażowych mogą sygnalizować poluzowanie się nakrętek (patrz Fot. 5-1). 18 Fot. 5-1

5.b. Oddawanie felg do eksploatacji: modyfikacje felg Firma Arconic Wheel and Transportation Products zabrania modyfikowania konstrukcji felg, z wyjątkiem drobnych zmian kosmetycznych mających na celu poprawę wyglądu, jak również lekkiego piaskowania i/lub szlifowania ostrych krawędzi w obszarze kołnierza felgi (patrz Rozdział 13.g). Niedozwolone jest modyfikowanie konstrukcji felg poprzez spawanie, zgrzewanie lub inne formy obróbki cieplnej (w tym także nakładania powłok proszkowych) w celu naprawienia lub wyprostowania felg. Stosowanie adapterów lub zabezpieczeń typu bead-lock do felg Alcoa jest zabronione. Niedozwolone jest lakierowanie felg lub pokrywanie ich innymi substancjami w jakikolwiek sposób mogącymi wpłynąć na parametry techniczne powierzchni montażowych. Felgi noszące znamiona modyfikacji należy wycofać z eksploatacji i zezłomować. Ostrzeżenie Spawanie, zgrzewanie lub jakakolwiek obróbka cieplna dowolnej części felgi aluminiowej Alcoa spowoduje osłabienie struktury felgi. Osłabione lub uszkodzone felgi mogą spowodować wystrzał opony lub awarię koła zamontowanego w pojeździe. Wystrzał ogumienia lub awaria koła zamontowanego w pojeździe mogą prowadzić do poważnych obrażeń ciała lub śmierci. Spawanie, zgrzewanie lub poddawanie obróbce cieplnej jakichkolwiek części felgi aluminiowej Alcoa jest zabronione. 5 Oznaczenie felgi musi być widoczne i czytelne. Felgi, które nie spełniają tego wymogu należy wycofać z eksploatacji. 5.c. Oddawanie felg do eksploatacji: średnica powierzchni montażowej/ powierzchni czołowej W celu zapewnienia odpowiedniego podparcia dla tarczy felgi powierzchnia czołowa piasty powinna być płaska na obszarze o średnicy zalecanej poniżej (zgodnie z normami ISO 4107, SAE J694 oraz DIN 74361-3). Dane techniczne dla felg Alcoa centrowanych na piaście: Średnica rozstawu otworów montażowych Tabela 5-2 Liczba otworów montażowych Gwint Średnica czoła (mm) ISO 4107 Średnica czoła (mm) SAE J694 Średnica czoła (mm) DIN 74361-3 Zalecana średnica czoła (mm) 205 6 M18 x 1.5 250-251 245-250 250 245-251 245 6 M18 x 1.5 290-291 290 285-291 275 8 M20 x 1.5 320-321 315-320 320 315-321 275 8 M22 x 1.5 334-343 320 334-343 225 10 M22 x 1.5 270 273-279 335 10 M22 x 1.5 385-386 380-385 385 380-386 Ostrzeżenie Z uwagi na ograniczoną powierzchnię kontaktu piast gwiaździstych należy regularnie przeprowadzać czynności konserwacyjne powierzchni piast i felg przy użyciu odpowiednich narzędzi. Zgodnie z zaleceniami Stowarzyszenia Europejskich Producentów Kół (Association of European Wheel Manufacturers, EUWA), zewnętrzne i wewnętrzne powierzchnie montażowe felg montowanych na piastach gwiaździstych należy sprawdzać pod kątem pęknięć co 50 000 km. Felgi z pęknięciami należy niezwłocznie zdemontować i zezłomować. 19

5.d. Oddawanie felg do eksploatacji: przed montażem opon 5 Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Należy porównać maksymalne obciążenie pojazdu i indeks nośności opony z maksymalną nośnością felgi. Należy zawsze przestrzegać wartości ciśnienia zalecanej przez producenta ogumienia. Przed montażem opony należy sprawdzić, czy felgi są w odpowiedniej odległości od wszelkich części pojazdu. Więcej informacji na stronie: www.arconic.com/alcoawheels/north_ america/en/info_page/wheel_fitment.asp Niedozwolone jest używanie felg, które narażone były na zbyt wysokie ciśnienie powietrza, wystrzał ogumienia, jazdę z przebitą oponą, działanie zbyt wysokiej temperatury lub inne uszkodzenia mechaniczne. Felga narażona na uszkodzenia wymienione powyżej mogła stracić swoje oryginalne wymiary i kształt, co uniemożliwia prawidłowe przyleganie stopki po napompowaniu opony. Pęknięta lub uszkodzona felga może spowodować awarię lub odczepienie się koła od pojazdu w czasie jazdy. Zabrania się prostowania felg oraz podgrzewania felg w celu nadania im większej elastyczności podczas prostowania lub naprawy uszkodzenia. Specjalny stop aluminium użyty do produkcji felg został poddany obróbce cieplnej. Podgrzewanie felgi może negatywnie wpłynąć na jej strukturę i właściwości. W żadnym wypadku nie wolno spawać felg. Po zdjęciu opony felgę należy oczyścić i poddać dokładnym oględzinom. Za pomocą szczotki należy usunąć wszelkie ciała obce z powierzchni osadzenia stopki opony (krawędź podtrzymująca oponę). Kołnierz felgi należy zbadać pod kątem zużycia za pomocą narzędzia do pomiaru zużycia kołnierza firmy Alcoa. OSTRE KRAWĘDZIE KOŁNIERZY NALEŻY USUNĄĆ zgodnie z opisem w Rozdziale 13.g.iii. Podczas każdorazowej wymiany ogumienia zaleca się wymianę wkładki zaworu (patrz Rozdział 5.e.iv). Podczas montażu opony zaleca się nasmarować kołnierze i powierzchnie osadzenia stopek opon oraz stopki opon. Zalecenia zostały podane w Rozdziałach 7 i 8. 5.e. Zawory do felg Alcoa Nowe felgi Alcoa są wyposażone są zawory. Wszystkie nowe zawory i nakrętki są niklowane i wyposażone w niklowany, kopułkowy kapturek z uszczelką, zapewniający całkowitą szczelność. Zaleca się zastąpienie kapturków z tworzywa sztucznego kapturkami metalowymi. Uwaga: Metalowe kapturki zaworów zamiast plastikowych są wymagane przez DOT (Department Of Transportation). 20

5.e.i. Zawory z pierścieniem uszczelniającym o przekroju w kształcie litery T z jednoczęściową nakrętką Zawory oryginalne 40MS-00N, 54MS-00N, 60MS-00N (brak na zdjęciu), 70MS-07N2, 83MS-00N (Fot. 5-3) Zawory zamienne 70MS-27N, 70MS-45N (brak na zdjęciu), 70MS-60N (Fot. 5-4). Zawory są dostępne z nakrętką jednoczęściową o zwiększonej powierzchni styku, która równomiernie rozkłada siły w całym obszarze otworu na zawór. Nakrętka znacznie ogranicza ryzyko uszkodzenia tego obszaru przy zastosowaniu zbyt dużego momentu dokręcenia. Zawory nie wymagają smarowania podczas oględzin lub wymiany. Smarowanie zaworów zapobiega korozji i ułatwia ich montaż. 5 Fot. 5-3 Fot. 5-4 Fot. 5-5: Smar VALVEgrease do felg Alcoa dostępny jest u autoryzowanych dystrybutorów felg Alcoa. www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/gdzie-kupic.asp W celu dobrania właściwego zaworu należy sprawdzić specyfikację felg Alcoa. W przypadku braku nr kat. zaworu należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products lub autoryzowanym dystrybutorem felg Alcoa. Specyfikacje techniczne felg Alcoa są do pobrania pod adresem: www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/pdf/alcoa_wheels_specification_sheet_pl.pdf Zawory oryginalne i zamienne są dostępne u autoryzowanych dystrybutorów felg Alcoa. 21

Uwaga Podczas montażu zawory z pierścieniem uszczelniającym i przekroju w kształcie litery T mogą ulec zgnieceniu lub załamaniu. Może to spowodować pęknięcie lub rozdarcie pierścienia i w efekcie nieszczelność i uchodzenie powietrza. Podczas montażu zaworu należy zachować ostrożność, aby nie uszkodzić pierścienia uszczelniającego. Smarowanie zaworów zapobiega korozji i ułatwia ich montaż. 5 5.e.ii. Nakrętki zaworów i moment dokręcania Zawory Alcoa są wyposażone w nakrętki sześciokątne 14 i 16 mm (5/8"). Zalecany moment dokręcania to 12-15 Nm (9-11 funtostóp). 5.e.iii. Zawory: zalecenia ogólne ZALECENIA Podczas każdorazowej wymiany ogumienia zaleca się wymianę wkładki zaworu. Przed montażem nowego zaworu należy sprawdzić, czy zawór może być montowany z daną felgą. Wszelkie informacje można znaleźć w specyfikacjach technicznych felg Alcoa. W celu uniknięcia utraty ciśnienia spowodowanego nieprawidłowym montażem,felgi Alcoa powinny być wyposażone w chromowane lub niklowane zawory spełniające normy i zaprojektowane specjalnie do felg Alcoa. Podczas wymiany pierścieni uszczelniających należy używać uszczelek silikonowych, Viton lub EPDM. Przy wymianie wkładów zaworów zaleca się nasmarowanie gwintów i pierścieni uszczelniających smarem VALVEgrease do felg Alcoa lub innym smarem (wykluczone są smary na bazie wody lub metalu). Opony należy pompować suchym powietrzem. Zaleca się stosowanie kapturków ochronnych z uszczelką. PRZECIWSKAZANIA Nie wolno montować zaworów przeznaczonych do felg stalowych. Zawory do felg stalowych mogą mieć inną średnicę, gięcie (kąt) i/lub nieodpowiednią długość gwintu. Nie wolno używać zaworów mosiężnych. Kontakt aluminium z mosiądzem przyspiesza korozję aluminium, która może powodować uchodzenie powietrza. Nie wolno wyginać standardowego zaworu Alcoa w celu nadania mu innego kształtu. Nie wolno stosować gumowych pierścieni uszczelniających. Ogumienia nie wolno pompować powietrzem pochodzącym ze sprężarki wyposażonej w automatyczny system smarowania. Nie wolno stosować płynów wyważających lub uszczelniających. Produkty te mogą powodować oksydację punktu styku felgi ze stopką opony i zagłębienia felgi. Mogą powodować pojawianie się pęknięć skutkujących uchodzeniem powietrza. Nie zaleca się wyważania kół proszkiem lub granulatem. Tego typu produkty mogą spowodować nieprawidłowe działanie zaworu i w efekcie jego nieszczelność. Nie wolno stosować metalowych lub mosiężnych zaworów przedłużonych, pozbawionych odpowiedniej podstawy. Przedłużone zawory pozbawione podstawy przyspieszają zużycie podstawy zaworu lub okolic otworu na zawór w wyniku działania sił odśrodkowych. W rezultacie mogą pojawić się pęknięcia podstawy zaworu i/lub otworu na zawór, co spowoduje uchodzenie powietrza i stratę ciśnienia w oponie. Nie można używać elastycznych przewodów przedłużających zawór, pozbawionych odpowiedniego systemu mocującego przewód do koła zewnętrznego. Luźne przewody przedłużające mogą spowodować uszkodzenie koła i zaworu i w rezultacie spadek ciśnienia w ogumieniu. 22

5.e.iv. Wymiana zaworów Wymiana opon jest najlepszą okazją do sprawdzenia zaworów. Montaż nowego zaworu zaleca się przy każdej wymianie ogumienia na nowe. Po usunięciu zaworu należy dokładnie oczyścić gniazdo zaworu i otwór zaworu, usuwając wszelkie zabrudzenia, smar i warstwę ultenioną. Należy się upewnić, czy wszystkie powierzchnie styku są suche, a krawędzie nie są ostre. Należy unikać nadmiernej siły i/lub ostrych narzędzi, które mogą zarysować lub powgniatać powierzchnię, prowadząc do nieszczelności. Powierzchnię bez ryzyka jej uszkodzenia można czyścić drobnym papierem ściernym, wełną stalową, miękką szczotką drucianą lub tarczą Bristle Disc. Otwór na zawór, jak również powierzchnię felgi na zewnątrz i wewnątrz należy nasmarować smarem VALVEgrease lub innym przeznaczonym do tego smarem (zabrania się stosowania smarów na bazie wody i z dodatkiem metali). Powierzchnię wokół otworu na zawór należy nasmarować ok 2,5 cm wokół niego. Fot. 5-6 5 Przed montażem zaworu środek VALVEgrease lub inny odpowiedni smar należy nałożyć na rdzeń i podstawę zaworu, w miejscu montażu pierścienia uszczelniającego o przekroju okrągłym lub w kształcie litery T. Nie wolno stosować żadnych innych smarów na bazie wody lub zawierających metale. Podczas montażu zawór należy umieścić w odpowiednim miejscu i sprawdzić jego ustawienie, aby można było podłączyć przedłużony zawór, wymagany przy zamontowaniu kół bliźniaczych (dotyczy zaworów kątowych). Fot. 5-7 Uwaga: Podczas montażu zaworu należy zachować ostrożność, aby nie przyszczypnąć i nie załamać pierścienia uszczelniającego. Może to spowodować pęknięcie lub rozdarcie pierścienia i w efekcie nieszczelność i uchodzenie powietrza. Zawór należy zainstalować ostrożnie, przestrzegając zalecanego momentu dokręcania o wartości 12-15 Nm (9-11 funtostóp). UWAGA Szczegółowe informacje dotyczące wymiany zaworów z modułami TPMS są dostępne w podręcznikach użytkownika producenta pojazdu lub przyczepy. Fot. 5-8 23

5 5.e.v. Moduły TPMS Zamiast standardowych zaworów do felg Alcoa producent pojazdu może oferować zawory z systemem monitorowania ciśnienia w oponach (Tyre Pressure Monitoring System, TPMS). TPMS jest elektronicznym systemem do zdalnego monitorowania ciśnienia powietrza w oponach. Zawory, gdzie moduł TPMS znajduje się w komorze powietrznej są specjalnie zaprojektowane przez/dla producenta pojazdu. Zawory z modułem TPMS są dostępne wyłącznie u producentów pojazdów. Zawory z modułem TPMS na zewnątrz można montować na standardowych zaworach Alcoa. Należy zwrócić uwagę na prawidłowy i właściwy montaż tj. dopasowanie gwintu, zastosowanie właściwego momentu dokręcenia i właściwej stabilizacji/podparcia dla uniknięcia dodatkowych naprężeń na zaworze lub otworze na zawór. Uwaga Podczas montażu/demontażu opon należy zachować szczególną ostrożność, aby nie uszkodzić stopką opony wewnętrznego modułu TPMS lub nie uszkodzić stopki opony o moduł. Uszkodzony moduł TPMS działać nieprawidłowo lub spowodować wystrzał z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Po wskazówki odnośnie montażu oraz wymaganych części i narzędzi należy się skontaktować z producentem pojazdu. O ile producent pojazdu/osi nie zaleci inaczej, otwór na zawór, jak również powierzchnię felgi na zewnątrz i wewnątrz należy nasmarować smarem VALVEgrease lub innym przeznaczonym do tego smarem (zabrania się stosowania smarów na bazie wody i metali). Powierzchnię wokół otworu na zawór należy nasmarować ok 2,5 cm wokół niego. 5.f. Zawory przedłużone Dystrybutorzy produktów Alcoa oferują różne rodzaje zaworów przedłużonych. Wysokiej jakości zawór przedłużony o długości 150 mm umożliwia kontrolę ciśnienia w ogumieniu i pompowanie opony wewnętrznej w standardowym montażu bliźniaczym. Metalowe zawory przedłużone do stosowania w układzie bliźniaczym można montować wyłącznie ze stabilizatorem rdzenia zaworu. Masa przedłużonego zaworu w połączeniu z prędkością obrotową może wytwarzać siły powodujące pęknięcie w okolicy otworu na zawór lub pęknięcia rdzenia zaworu. Fot. 5-9 Zaleca się montaż zaworów przedłużonych POM (z polioksymetylenu), do nabycia u autoryzowanych dystrybutorów produktów Alcoa. Dostępność zaworów Należy używać wyłącznie oryginalnych zaworów do felg Alcoa. Zawory są konstruowane specjalnie do kół Alcoa i nie są dostępne na rynku wtórnym/części zamiennych. Arconic Wheel and Transportation Products oferuje wszystkie wyszczególnione typy zaworów do felg Alcoa poprzez swoje sieci dystrybutorów. Po szczegółowe informacje należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products lub autoryzowanym dystrybutorem felg Alcoa. 24

6. Przed montażem opon bezdętkowych 6.a. Zasady bezpieczeństwa Ostrzeżenie Ostrzeżenie Czynności związane z montażem/demontażem opon i konserwacją kół mogą być niebezpieczne. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności na kołach należy zapoznać się z poniższymi zaleceniami oraz bezwzględnie ich przestrzegać. Niezastosowanie się do nich może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Konserwację kół i opon może wykonywać odpowiednio przeszkolony personel z zastosowaniem odpowiednich procedur i przy użyciu właściwych narzędzi. Opony zamontowane lub serwisowane w sposób niewłaściwy mogą stanowić zagrożenie. Nieprzestrzeganie prawidłowych procedur montażu lub serwisowania opon może spowodować obrażenia ciała lub śmierć. Należy przestrzegać odpowiednich zasad montażu i serwisowania ogumienia zamieszczonych w instrukcjach producentów ogumienia oraz w Rozdziałach 6.b-7.c niniejszego podręcznika. 6 Należy zawsze postępować zgodnie z procedurami zamieszczonymi w katalogach producentów opon i felg, instrukcjach obsługi oraz przestrzegać zaleceń organizacji branżowych i rządowych. Podczas prac serwisowych kół i opon, aby uniknąć ewentualnych obrażeń należy nosić okulary ochronne (lub osłonę twarzy), obuwie ochronne oraz elementy ochrony słuchu. 6.b. Narzędzia i sprzęt Ostrzeżenie Jeśli nie wiesz, jak używać narzędzi i maszyn do obsługi opon: Zatrzymaj się! Nieprzestrzeganie właściwych procedur może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Serwisowanie opon może przeprowadzać wyłącznie odpowiednio przeszkolony personel. Standardowe narzędzia do obsługi opon: Łyżki do odbijania/zdejmowania stopek opon Łyżki do zdejmowania opon bezdętkowych Zapinany uchwyt pneumatyczny z manometrem i przewodem o odpowiedniej długości Klatka bezpieczeństwa lub inna odpowiednia osłona Zawsze: Używać narzędzi zalecanych przez producenta opon lub felg Utrzymywać narzędzia w czystości i systematycznie sprawdzaj ich stan Nie wolno: Używać narzędzi innych niż przeznaczonych do montażu/demontażu opon Używać przedłużaczy łyżek Używać narzędzi z poluzowanym lub pękniętym uchwytem Używać narzędzi pogiętych, popękanych lub narzędzi o wyszczerbionych lub stępionych krawędziach Modyfikować konstrukcji bądź podgrzewać narzędzi serwisowych Nie wszystkie maszyny do montażu/demontażu opon działają w ten sam sposób. Przed przystąpieniem montażem lub demontażem opon należy zapoznać się z instrukcją obsługi maszyny. 25

6.c. Oględziny 1. Należy uważać, aby nie zarysować ani nie wgnieść powierzchni felgi. 2. Niedozwolone jest używanie felg, które zostały narażone na działanie wysokiej temperatury, na przykład z powodu pożaru opony, pożaru hamulców, silnego przyblokowania lub zakleszczenia układu hamulcowego itp. (patrz Rozdział 13.d.). Uszkodzenia spowodowane wysoką temperaturą. 3. Nie wolno używać uszkodzonej opony lub felgi. Przed montażem należy poddać je dokładnym oględzinom. Patrz Rozdział 13 Eksploatacja felg. 4. Nie wolno używać felg mocno skorodowanych. Patrz Rozdziały 13.i. oraz 13.j. 5. OSTRE KRAWĘDZIE KOŁNIERZY NALEŻY USUNĄĆ. Patrz Rozdział 13.g. Zużycie kołnierza felgi. Uwaga: Oględziny opon należy przeprowadzić zgodnie z dokumentacja techniczną jej producenta Informacje dotyczące oględzin felg Alcoa znajdują się w Rozdziale 13 podręcznika Ostrzeżenie Ostrzeżenie 6 Zastosowanie dętek w kołach bezdętkowych może ukryć powolny spadek ciśnienia. Powolny spadek ciśnienia może oznaczać pęknięcia lub uszkodzenia felg prowadzące do poważnych awarii (patrz Rozdział 13.h.iv). Awarie kół mogą prowadzić do wypadków drogowych powodujących poważne obrażenia ciała lub śmierć. Stosowanie dętek z felgami bezdętkowymi Alcoa jest zabronione. Pęknięte lub uszkodzone felgi należy natychmiast wycofać z eksploatacji i zezłomować. Uszkodzone opony lub felgi mogą spowodować oddzielenie się opony od felgi oraz wystrzał. Wystrzał może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Przed demontażem z pojazdu ogumienie i felgi należy poddać oględzinom pod kątem uszkodzeń. Uszkodzone opony lub felgi należy natychmiast trwale wycofać z eksploatacji i zezłomować. 6.d. Dopasowywanie obciążenia opon, kół i osi 1. Należy stosować jedynie opony o odpowiednim rozmiarze, dopasowane do szerokości felgi, zgodne z zaleceniami ETRTO i/lub producenta ogumienia. Informacje należy sprawdzić w dokumentacji technicznej producenta pojazdu oraz producenta ogumienia. Patrz Rozdział 4.e. Tabela: dopasowanie opony do felgi 2. Felgi Alcoa przeznaczone są jedynie do opon bezdętkowych o kącie pochylenia stopki wynoszącym 15. Montowanie opon dętkowych lub opon o innym kącie pochylenia stopki na europejskich felgach firmy Alcoa jest zabronione. 3. Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Należy porównać maksymalne obciążenie pojazdu i indeks nośności opony z maksymalną nośnością felgi. 4. Przed montażem opony należy sprawdzić, czy felgi są w odpowiedniej odległości od wszelkich części pojazdu. Więcej informacji na stronie: www.arconic.com/alcoawheels/ north_america/en/info_page/wheel_fitment.asp 5. Należy zawsze przestrzegać wartości ciśnienia zalecanej przez producenta ogumienia. Zalecane ciśnienie w oponach nie może przekraczać maksymalnego dopuszczalnego ciśnienia dla felgi. Niedopasowanie średnic opon i kół jest niebezpieczne. Źle dobrana opona może odpaść od pojazdu i spowodować wypadek drogowy z ofiarami śmiertelnymi. Ostrzeżenie dotyczy zespołów opon i felg w rozmiarze 15" i 15.5", 16" i 17.5", 19" i 19.5", 22" i 22.5", 24" i 24.5", jak również innych niewymienionych rozmiarów. Ostrzeżenie Nie wolno montować opony na feldze bez uprzedniego sprawdzenia, czy są dobrane do siebie rozmiarowo. Podczas pompowania niewłaściwie dobranej opony jej stopka straci kontakt z powierzchnią osadzenia stopki na feldze, a powietrze uchodzące pod dużym ciśnieniem może spowodować poważne obrażenia lub śmierć. 26 Przed zamontowaniem opony na feldze należy dokładnie sprawdzić, czy średnice osadzenia opony i felgi są zgodne.

6.e. Zawory 1. Należy sprawdzić, czy zawór jest montowany we właściwy sposób i z właściwym momentem dokręcenia. Patrz Rozdział 5.e. podręcznika (Zawory do felg Alcoa). 2. Podczas montażu ogumienia na felgach Alcoa zawór zamontowany w feldze należy umieścić najlżejszym punkcie opony. 3. Więcej informacji o doborze zaworów znajduje się w kolumnie "Zawory" w specyfikacji felg Alcoa. 6.f. Smarowanie 1. Dla łatwiejszego montażu i demontażu opon należy nasmarować obszary stopki opony oraz powierzchnię osadzenia stopki na feldze. 2. Do smarowania należy stosować smary o neutralnym ph, które nie zawierają wody i dodatku metali. 3. Alternatywnie do tego celu można użyć niepalnego oleju roślinnego lub preparatu o neutralnym ph na bazie mydła do smarowania gumy. Smarowanie zagłębienia felgi oraz powierzchni styku felgi ze stopką: Do smarowania należy stosować smary o neutralnym ph, które nie zawierają wody i dodatku metali. Smary na bazie wody przyspieszają korozję zagłębienia felgi oraz powierzchni styku felgi ze stopką. Skorodowane powierzchnie styku felgi ze stopką mogą spowodować nieszczelność. Korozja powierzchni przylegania stopek opon do felgi może skutkować pojawieniem się pęknięć skutkujących uchodzeniem powietrza. Korozja w zagłębieniu felgi może skutkować pojawieniem się pęknięć skutkujących uchodzeniem powietrza. Ostrzeżenie W żadnym wypadku do osadzenia stopek opony na feldze nie wolno stosować materiałów lotnych lub łatwopalnych, takich jak eter lub benzyna. Może to spowodować zejście stopki opony z powierzchni osadzenia na feldze podczas serwisowania lub jazdy i ujście powietrza z opony pod bardzo dużym ciśnieniem. Może to doprowadzić do wypadku z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Należy zawsze używać odpowiednich smarów przeznaczonych do stopek opon i powierzchni osadzenia stopek na feldze. 6 Smarowanie zaworów i otworów zaworów: Do smarowania należy stosować smar VALVEgrease lub smary o neutralnym ph, które nie zawierają wody i dodatku metali. Smary na bazie wody i/ lub z datkiem metalu mogą powodować i przyspieszać korozję zaworów i obszaru otworu na zawór. Korozja zaworu i obszaru otworu na zawór może spowodować utratę szczelności uszczelki pierścieniowej. Korozja może skutkować pojawieniem się pęknięć w obszarze otworu na zawór skutkujących uchodzeniem powietrza. 27

6.g. Montaż ogumienia na felgach z niesymetrycznym zagłębieniem Felgi Alcoa często wyposażone są w symetryczne zagłębienie z wąskim rantem po obu stronach felgi. Umożliwia to montaż ogumienia z obu stron felgi. Jednakże niektóre felgi Alcoa posiadają niesymetryczne zagłębienie, a wąski rant znajduje się jedynie po jednej stronie felgi (patrz rysunek poniżej). Felgi o płytkim zagłębieniu, jak również felgi o innej konstrukcji mają większą średnicę od spodu zagłębienia i niesymetrycznie nachylony profil wewnętrzny, zapewniający więcej miejsca na elementy układu hamulcowego. W celu zminimalizowania ryzyka uszkodzenia stopki opony wszelkie czynności związane z montażem i demontażem opony należy wykonywać tylko od strony z wąskim rantem. Rys 6-1 Oponę montować od tej strony Nie montować od tej strony 6 Ogumienie należy montować/demontować jedynie od strony tarczy felgi. 6.h. Felgi z zagłębieniem symetrycznym z garbem zabezpieczającym Felgi Alcoa często posiadają, po jednej stronie felgi, na powierzchni osadzenia stopki garb zabezpieczający. Takie rozwiązanie powstało na prośbę europejskich producentów pojazdów. Garb uniemożliwia ześlizgnięcie się stopki opony w miejsce zagłębienia felgi na zakrętach w pojazdach eksploatowanych z niskim ciśnieniem w oponach. W felgach z zagłębieniem symetrycznym z ogumienie można montować od strony bez garbu zabezpieczającego. 28

7. Montaż opon bezdętkowych na felgach Alcoa 7.a. Montaż opony do feldze UWAGA Nie wszystkie montażownice opon działają w ten sam sposób. Przed przystąpieniem do montażu lub demontażu ogumienia należy dokładnie zapoznać się z instrukcją lub podręcznikiem obsługi posiadanego urządzenia. Należy postępować zgodnie z zaleceniami z instrukcji obsługi. Podczas obsługi felg aluminiowych na montażownicy należy nałożyć specjalne uchwyty przeznaczone do felg aluminiowych. Patrz Fot. 8-9 oraz 8-10. Oczyścić stopki opony. Przed montażem należy sprawdzić, czy stopki oraz powierzchnia wewnętrzna opony są suche. Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Należy porównać maksymalne obciążenie pojazdu/osi z maksymalną nośnością felgi. Przed montażem opony należy sprawdzić, czy felgi są w odpowiedniej odległości od wszelkich części pojazdu. Przed montażem: Oponę należy poddać oględzinom pod kątem ewentualnych uszkodzeń. Informacje o ogumieniu są dostępne w dokumentacji technicznej jego producenta. Więcej informacji na: www.arconic.com/alcoawheels/ north_america/en/info_page/wheel_fitment.asp 7 1. Należy uważać, aby nie zarysować ani nie wgnieść powierzchni felgi. Uwaga: Podczas montażu ogumienia na felgach Alcoa z wykończeniem Dura-Bright należy zachować dodatkową ostrożność, ponieważ wgnieceń i rys na powierzchni nie da się wypolerować. Patrz Rozdział 14.b. odnośnie środków ostrożności, pielęgnacji i konserwacji.. 2. Felgę należy poddać oględzinom pod kątem ewentualnych uszkodzeń. Nie wolno używać felg mocno skorodowanych. Patrz Rozdział 13. OSTRE KRAWĘDZIE KOŁNIERZY NALEŻY USUNĄĆ zgodnie z opisem w Rozdziale 13.g. 3. Znaleźć krótszą stronę zagłębienia felgi. Ogumienie na jednoczęściowych felgach do montażu opon bezdętkowych należy montować od krótszej strony zagłębienia, tzn. stopki opon należy przekładać przez kołnierz felgi bliżej zagłębienia. Uwaga: Felgi aluminiowe mają zazwyczaj symetryczne zagłębienie, które umożliwia montaż felg z obu stron. Jednak w niektórych felgach aluminiowych krótszy bok zagłębienia znajduje się bliżej tarczy felgi. Patrz Rozdział 6.g. 4. Powierzchnie styku felgi ze stopką opony należy dokładnie oczyścić. Więcej informacji w Rozdziale 10, Fot. 10-2, 10-3 i 10-4 Uwaga: Należy unikać użycia ostrych narzędzi ciernych i/lub nadmiernej siły, która mogłaby spowodować wgniecenia na powierzchniach montażowych felgi. Nierówne lub uszkodzone powierzchnie montażowe mogą prowadzić do nieszczelności i uchodzenia powietrza z opony. Uwaga: Częsta zmiana ogumienia w niesprzyjających warunkach, stosowanie smarów na bazie wody do montażu ogumienia jak również zaniedbanie obowiązku czyszczenia powierzchni styku stopki z felgą może prowadzić do uchodzenia powietrza z opony wynikającego z korozji, utleniania aluminium i nagromadzenia się brudu. Uwaga: Niektóre typy gumy mogą przywierać do powierzchni styku felgi ze stopką. Jeśli guma i inne pozostałości nie zostaną usunięte przed montażem nowej opony, nierówności na powierzchni mogą prowadzić do nieszczelności i uchodzenia powietrza z opony. 5. Po oczyszczeniu powierzchni styku ze stopką należy w rdzeń zaworu wsunąć drut, aby zabezpieczyć go przed zatkaniem. 6. Umieścić felgę na montażownicy. Następnie należy ją nasmarować (całą powierzchnię komory powietrznej) wraz z miejscem osadzenia stopek za pomocą smaru zatwierdzonego przez producenta. Montaż stopek opon należy zacząć od strony kołnierza będącego bliżej zagłębienia felgi. Uwaga: Podczas montażu ogumienia na felgach Alcoa zawór zamontowany w feldze należy umieścić najlżejszym punkcie opony. 29

7. Na kołnierzu felgi założyć zacisk. Fot. 7-1 Fot. 7-2 8. Przed nałożeniem smaru należy sprawdzić, czy powierzchnia osadzenia stopek i zagłębienie felgi są suche. Bezpośrednio przed montażem opony, obracając felgę na montażownicy, mocno nasmarować kołnierz felgi i zagłębienie oraz stopki opony zatwierdzonym smarem (patrz Rozdział 6.f.). Zacisk należy ustawić na godzinie 10. 7 Fot. 7-3 Fot. 7-4 9. Bezpośrednio przed montażem należy nasmarować obie stopki opony i wnętrze drugiej stopki. Fot. 7-5 Fot. 7-6 Fot. 7-7 10. Umieścić oponę na feldze na z tylną stopką umieszczoną na zacisku. Ustawić ramię montażownicy na wysokości kołnierza felgi (bez styku z kołnierzem) i sprawdzić, czy ramię zachodzi całkowicie na stopkę.. Obracać koło w prawo do momentu całkowitego przełożenia stopki i jej najściu na zagłębienie felgi. Zdjąć zacisk. Fot. 7-8 Fot. 7-9 Fot. 7-10 30

11. Ustawić ramię montażownicy na wysokości kołnierza felgi (bez styku z kołnierzem) i sprawdzić, czy ramię zachodzi całkowicie na stopkę.. Ustawić koło zaworem ku górze. Założyć zacisk nieco powyżej ramienia pod zaworem. Obracać koło w prawo do całkowitego osadzenia drugiej stopki. Zdjąć zacisk i wyjąć ramię montażownicy. UWAGA Należy zachować ostrożność, aby nie przeciąć ani nie uszkodzić stopki opony. Fot. 7-11 7.b. Ręczny montaż i demontaż opon bezdętkowych W przypadku ręcznego montażu/demontażu opon należy zapoznać się z instrukcjami i wskazówkami dostawców i/lub producentów narzędzi do ręcznego montażu/demontażu opon bezdętkowych. Uwaga: Przy ręcznym montażu ogumienia felgi aluminiowe należy kłaść na czystej drewnianej podłodze lub na gumowej macie. 7 Podczas montażu ogumienia na felgach Alcoa z wykończeniem Dura-Bright należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ wgnieceń i rys na powierzchni nie da się wypolerować. Patrz Rozdział 14.d. 7.c. Pompowanie opon i sprawdzanie osadzenia stopek Ostrzeżenie Napompowany zespół koła i felgi może wystrzelić i gwałtownie się rozdzielić. Wystrzał może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Podczas pompowania zespół koła i felgi należy zawsze umieszczać w klatce bezpieczeństwa. Ostrzeżenie W żadnym wypadku nie należy stosować materiałów lotnych lub łatwopalnych, takich jak eter lub benzyna jako środków wspomagających osadzenie stopek opony na feldze, ponieważ mogą one spowodować niekontrolowany wzrost ciśnienia w oponie i w rezultacie jej wystrzał. Wystrzał opony może nastąpić podczas osadzania stopek na feldze, podczas pompowania opony przy zamontowanym lub zdemontowanym kole lub podczas jazdy.wystrzał może spowodować utratę kontroli nad pojazdem i wypadku z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Należy używać jedynie mechanicznych lub pneumatycznych, zatwierdzonych przez producenta opon urządzeń do osadzania stopek. 31

Ostrzeżenie Napompowany zespół koła i felgi może wystrzelić z gwałtownym rozdzieleniem części. Nieprzestrzeganie środków bezpieczeństwa lub zatwierdzonych procedur montażu i demontażu opon może doprowadzić do poważnych obrażeń ciała lub śmierci. Należy zapoznać się z procedurami opisanymi w niniejszym podręczniku, upewnić się, że są zrozumiałe i bezwzględnie przestrzegać ich podczas pracy z kołem. ZABRANIA SIĘ pompowania opony eksploatowanej bez ciśnienia lub z ciśnieniem zaniżonym, tj. eksploatowanej z ciśnieniem stanowiącym 80% lub mniej zalecanego ciśnienia roboczego. Przed napompowaniem takiej opony w klatce bezpieczeństwa należy ją zdemontować, poddać gruntownym oględzinom i dopasować wszystkie elementy opony i felgi. Jeśli opona bezdętkowa po przebiciu została napompowana gazem/powietrzem, należy spuścić z niej powietrze i kilkakrotnie napompować, aby przed naprawą opony usunąć z niej potencjalnie wybuchową mieszankę. 7 Uwaga: Fot. 7.12 przedstawia jeden z typów sprzętu zabezpieczającego lub klatki bezpieczeństwa. Producenci zalecają, aby zatwierdzony sprzęt zabezpieczający lub klatki były sprzętem wolnostojącym i znajdowały się z dala od płaskich lub litych powierzchni. Urządzenia zabezpieczające oponę nie powinny być przymocowane do podłogi. 1. Przed pompowaniem felgi z zamontowaną oponą należy dokładnie przeczytać, zrozumieć i przestrzegać WSZYSTKICH OSTRZEŻEŃ. 2. Opony należy pompować wyłącznie suchym powietrzem. Urządzenie do osuszania powietrza do pompowania opon powinno być w pełni sprawne. Zaleca się zastosowanie oddzielaczy wilgoci zainstalowanych na przewodzie sprężonego powietrza sprężarki. 3. Po montażu opony na feldze, można w razie potrzeby można użyć cylindra ze sprężonym powietrzem z zaworem do osadzenia stopek. Przed umieszczeniem koła w sprzęcie zabezpieczającym lub klatce nie należy pompować opony do ciśnienia powyżej 20 psi/140 kpa/1,4 bara. 4. Napompować oponę z usuniętym rdzeniem zaworu powietrza za pomocą zapinanego uchwytu pneumatycznego lub regulatora ciśnienia z przewodem o odpowiedniej długości. Oponę napompować do ciśnienia maks. 20 psi/140 kpa/1,4 bar. UWAGA Boki opon należy sprawdzić pod kątem wszelkich odkształceń, załamań i innych nieprawidłowości. Należy zwrócić uwagę na wszelkie dźwięki pękania lub trzaskania. Jeśli wystąpi KTÓREKOLWIEK z powyższych zjawisk: ZATRZYMAJ SIĘ! NIE ZBLIŻAJ się do opony! Całkowicie spuść powietrze z opony. Odepnij uchwyt. Oznacz oponę jako uszkodzoną, grożącą wystrzałem, nienaprawialną i zezłomuj. 5. Pompować dalej oponę do właściwego osadzenia stopek na feldze. Dokładnie sprawdzić osadzenie stopek po obu stronach opony. Przez cały czas pompowania sprawdzać wizualnie poprawność osadzenia stopek. Przed umieszczeniem koła w sprzęcie zabezpieczającym lub klatce nie należy pompować opony do ciśnienia powyżej 20 psi/140 kpa/1,4 bara. Fot. 7-12 NIE WOLNO pompować opony powyżej 20 psi/140 kpa/1,4 bara podczas osadzania stopek. Jeśli stopki nie są osadzone przy ciśnieniu 20 psi/140 kpa/1,4 bar, ZATRZYMAJ SIĘ! Całkowicie spuść powietrze z opony, wytocz ze sprzętu zabezpieczającego lub klatki i zdemontuj oponę do ustalenia przyczyny. Następnie ponownie zamontuj oponę na feldze, nasmaruj i napompuj. UWAGA Boki opon należy sprawdzić pod kątem wszelkich odkształceń, załamań i innych nieprawidłowości. Należy zwrócić uwagę na wszelkie dźwięki pękania pęcherzyków lub trzaskania. Jeśli wystąpi KTÓREKOLWIEK z powyższych zjawisk: ZATRZYMAJ SIĘ! NIE ZBLIŻAJ się do opony! Przed wytoczeniem koła ze sprzętu zabezpieczającego lub klatki całkowicie spuścić z niej zdalnie powietrze. Zdejmij przypięty uchwyt. Oznacz oponę jako uszkodzoną i grożącą wystrzałem, nienaprawialną i zezłomuj. 6. Umieścić koło w klatce bezpieczeństwa lub innym sprzęcie zabezpieczającym. Patrz Fot. 7.12. Osadzone stopki opony. 7. Napompować oponę do zalecanego ciśnienia. Należy zawsze przestrzegać wartości ciśnienia zalecanej przez producenta ogumienia. Przy użyciu uchwytu zapinanego lub samozamykającego z zaworem zdalnym i manometrem napompować oponę do właściwego ciśnienia. 32

UWAGA Podczas pompowania należy unikać stref trajektorii części opony/ koła przy ewentualnym wystrzale ogumienia. Patrz Rys. 7-13, 7-14 i 7-15. Podczas pompowania opony NIE WOLNO opierać na klatce lub sprzęcie zabezpieczającym żadną częścią ciała. UWAGA Boki opon należy sprawdzić pod kątem wszelkich odkształceń, załamań i innych nieprawidłowości. Należy zwrócić uwagę na wszelkie dźwięki pękania pęcherzyków lub trzaskania. Jeśli wystąpi KTÓREKOLWIEK z powyższych zjawisk: ZATRZYMAJ SIĘ! NIE ZBLIŻAJ się do opony! Przed wytoczeniem koła z zatwierdzonej klatki lub sprzętu zabezpieczającego (Rys. 7.12) należy całkowicie w sposób zdalny spuścić powietrze z opony. Zdjąć przypięty uchwyt. Oznaczyć oponę jako uszkodzoną i grożącą wystrzałem, nienaprawialną i zezłomować. Rys 7-13 7 Trajektoria Trajektoria Rys 7-14 Rys 7-15 8. Nie wolno przekraczać dozwolonego ciśnienia w oponach. Opony należy pompować do ciśnienia zalecanego przez producenta i w żadnym wypadku nie przekraczać wartości ciśnienia w zimnym ogumieniu podanej na stemplu na feldze. Jeśli opona nie wydaje żadnych dźwięków strzelania lub trzaskania, należy odpiąć uchwyt, wstawić rdzeń zaworu i wyregulować ciśnienie w oponie do zalecanego ciśnienia roboczego. 9. Przed wytoczeniem koła z klatki bezpieczeństwa lub sprzętu zabezpieczającego należy sprawdzić, czy stopki są prawidłowo osadzone na całym obwodzie koła po obu stronach. 10. Przeprowadzić ostateczne oględziny. Na bokach opon do samochodów ciężarowych przeznaczonych do pracy z dużym obciążeniem, nad stopką znajduje się rysa centrująca pozwalająca ocenić poprawność osadzenia stopek. Patrz Rys. 7-16. Po napompowaniu opony rysa centrująca powinna biec równolegle (w równej odległości) do obrzeża felgi na całym obwodzie koła. Przed wytoczeniem koła z zatwierdzonej klatki lub sprzętu zabezpieczającego (Rys. 7.17) należy sprawdzić położenia rysy. Jeśli rysa i felga nie są ułożone współśrodkowo względem siebie, należy spuścić powietrze z opony pozostającej w klatce i ponownie zamontować oponę. Powtórzyć czynności z punktów 4-9. 33

Fot. 7-16 Fot. 7-17 11. Sprawdzić koło pod kątem nieszczelności/uchodzenia powietrza. Nakręcić odpowiedni kapturek na zawór. 7 34

8. Spuszczanie powietrza i demontaż opon bezdętkowych z felg Alcoa 8.a. Przed spuszczeniem powietrza i demontażem opony Jeśli opona lub felga mogła ulec lub uległa uszkodzeniu, lub jeśli opona była eksploatowana z 80% lub mniej zalecanego ciśnienia roboczego, przed spuszczeniem z niej powietrza należy odczekać do ostygnięcia kół do temperatury otoczenia. Przed odkręceniem koła należy wykręcić rdzeń zaworu i spuścić powietrze z opony. 8.b. Sprzęt, narzędzia i smarowanie Ostrzeżenie Ostrzeżenie Uszkodzone opony lub felgi mogą spowodować wystrzał opony z separacją elementów felgi i ogumienia. Wystrzał może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Przed demontażem z pojazdu ogumienie i felgi należy poddać oględzinom pod kątem uszkodzeń. Przed odkręceniem nakrętek należy całkowicie spuścić powietrze z opony. Uszkodzone opony lub felgi należy natychmiast trwale wycofać z eksploatacji i zezłomować. Działanie wysokiej temperatury może osłabić strukturę felgi aluminiowej. Patrz Rozdział 13.d. Uszkodzenia spowodowane wysoką temperaturą. W przypadku zespołów opon i felg narażonych na działanie wysokiej temperatury istnieje ryzyko nagłego i niespodziewanego oddzielenia się opony od felgi, co może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Koła, które narażone zostały na działanie wysokiej temperatury (np. podczas pożaru opony, awarii łożyska piasty lub w wyniku przyblokowania/zakleszczenia układu hamulcowego, lub po wystrzale i oddzieleniu się opony od felgi) należy niezwłocznie i trwale wycofać z eksploatacji i zezłomować. 8 8.b.i. Sprzęt UWAGA Nie wszystkie montażownice opon działają w ten sam sposób. Przed przystąpieniem do montażu lub demontażu ogumienia należy dokładnie zapoznać się z instrukcją lub podręcznikiem obsługi posiadanego urządzenia. Należy postępować zgodnie z zaleceniami z instrukcji obsługi. Podczas obsługi felg aluminiowych na montażownicy należy nałożyć specjalne uchwyty przeznaczone do felg aluminiowych. Patrz Fot. 8-9 oraz 8-10. Podczas montażu/demontażu felg aluminiowych należy zachować szczególną ostrożność, żeby nie powgniatać powierzchni felg. Kontakt elementów maszyn z felgą podczas jej serwisowania może spowodować odkształcenia powierzchni felgi. Uderzenie lub nadmierna siła mogą spowodować uszkodzenie strukturalne felgi i pęknięcia prowadzące do uchodzenia powietrza i utraty ciśnienia. 8.b.ii. Narzędzia Do montażu/demontażu felg i opon należy zawsze używać właściwych narzędzi. Patrz "Standardowe narzędzia do obsługi opon" oraz Rozdział 6.b. Nie wolno uderzać opony i/lub felgi młotkiem w celu odbicia stopek opony. NIE WOLNO używać narzędzi udarowych, ponieważ mogą one spowodować uszkodzenie powierzchni osadzenia stopki, garbu zabezpieczającego, wgłębienia felgi lub stopek opony. Krawędzie narzędzi do obsługi opon muszą być gładkie bez wgnieceń, zadziorów, szczerb itp. Należy dbać o narzędzia. 35

8.b.iii. Smarowanie Do smarowania stopek opony i innych powierzchni felgi można używać niepalnego preparatu, na bazie mydła lub roślinnego,o neutralnym ph. Smarowanie stopek opon/powierzchni osadzenia stopek felgi ułatwia demontaż opon. 8.c. Spuszczanie powietrza i demontaż opon UWAGA Przed demontażem opony z felgi należy całkowicie spuścić z niej powietrze. Wykręcić rdzeń zaworu i wsunąć drut w zawór, aby całkowicie spuścić powietrze z opony. Opony, z której nie spuszczono całkowicie powietrza nie wolno zdejmować z felgi. Uwaga: Felgi aluminiowe mają zazwyczaj symetryczne zagłębienie, które umożliwia montaż felg z obu stron. Jednak w niektórych felgach aluminiowych krótszy bok zagłębienia znajduje się bliżej tarczy felgi. Patrz Rozdział 6.g. 3 8 1. Znaleźć krótszą stronę zagłębienia felgi. Bezdętkowe ogumienie należy demontować od krótszej strony zagłębienia felgi, tzn. stopki opon należy przekładać przez kołnierz felgi znajdujący się bliżej zagłębienia. 2. Przed odkręceniem koła z pojazdu należy wykręcić rdzeń zaworu i wsunąć drut w zawór, aby całkowicie spuścić powietrze z opony. Fot. 8-1 4 3. Umieścić felgę na montażownicy. Podnieść koło, tak aby talerz montażownicy stykał się z tylną stopką opony bez dotykania kołnierza felgi. 4. Obracać kołem kierując talerz montażownicy w stronę zagłębienia bez dotykania talerzem felgi. Obracając kołem, nałożyć zatwierdzony smar na stopkę opony oraz na powierzchnię osadzenia stopek na całym obwodzie opony i felgi. Fot. 8-2 5 5. Przełożyć talerz montażownicy na przód i powtórzyć krok 4. Fot. 8-3 36

6. Ustawić ramię montażownicy na wysokości kołnierza felgi (bez styku z kołnierzem) i sprawdzić, czy ramię zachodzi całkowicie na stopkę. Wsunąć łyżkę nieco poniżej ramienia montażownicy i obracać koło w prawo do momentu całkowitego przełożenia stopki nad kołnierz felgi. 6 7. Ustawić ramię montażownicy z tyłu koła na wysokości kołnierza felgi (bez styku z kołnierzem) i sprawdzić, czy ramię zachodzi całkowicie na stopkę. Wsunąć łyżkę nieco poniżej ramienia montażownicy i obracać koło w prawo do momentu całkowitego przełożenia stopki nad kołnierz felgi. UWAGA Należy zachować ostrożność, aby nie przeciąć ani nie uszkodzić stopki opony. Fot. 8-4 6 Fot. 8-5 7 8 Fot. 8-6 7 Fot. 8-7 7 Fot. 8-8 37

Zacisk do felg aluminiowych Montaż zacisku na montażownicy Fot. 8-9 Fot. 8-10 Plastikowe podkładki zacisku stosowane podczas montażu opon Łyżka z plastikową osłonką stosowaną podczas demontażu opon 8 Fot. 8-11 Fot. 8-12 Uwaga Podczas demontażu opon nie wolno używać młotka ani narzędzi udarowych, ponieważ mogą one uszkodzić kołnierze felgi, powierzchnie osadzenia stopek, garb lub zagłębienie felgi. Uderzenie lub nadmierna siła mogą spowodować uszkodzenie strukturalne felgi i pęknięcia prowadzące do uchodzenia powietrza i utraty ciśnienia. Należy zachować szczególną ostrożność, aby nie uszkodzić kołnierzy felgi, powierzchni osadzenia stopek, garbu lub zagłębienia felgi. 38

9. Wyważanie felg Alcoa ciężarkami naklejanymi Felgi Alcoa są poddawane kompleksowej obróbce, dlatego nie wymagają wyważania. Wyważanie korygujące może być jednak niezbędne po montażu opony. Nie zaleca się wyważania płynami lub proszkami do wyważania. Aby uniknąć przebarwień i korozji powierzchni felgi, zaleca się wyważanie ciężarkami z powłoką ochronną. Obowiązujące od 2005 roku przepisy Komisji Europejskiej (dyrektywa 2000/53/WE) zabraniają stosowania ołowiu do wyważania kół samochodów i ciężarówek o masie całkowitej do 3,5 t. W momencie opracowywania niniejszego podręcznika ciężarki stosowane w pojazdach ciężarowych powyżej tej masy mogą nadal zawierać ołów. UWAGA Podczas montażu ciężarków należy zawsze przestrzegać procedur zalecanych przez ich producenta. Podczas montażu ciężarków nabijanych może zaistnieć konieczność zmniejszenia ciśnienia w oponach w celu założenia ciężarka na rant kołnierza felgi. Ciężarki naklejane należy montować jedynie na czystej powierzchni felgi zgodnie ze wskazówkami producenta ciężarków. Ciężarki należy montować jedynie w miejscach, w których nie będą ocierać o elementy hamulców podczas jazdy. Właściwe oczyszczenie powierzchni ma istotne znaczenie w ciężarkach naklejanych. Zaleca się sprawdzenie techniki i produktów do czyszczenia powierzchni w instrukcji producenta lub dostawcy ciężarków. Przeniesienie felg z miejsca zimnego do cieplejszego może spowodować kondensację wilgoci na powierzchniach felg, co negatywnie wpłynie na siłę wiązania kleju. Proszek, granulat, płyn wyważający lub płynny środek uszczelniający Nie zaleca się wyważania kół za pomocą proszku, granulatu lub płynu, a także stosowania płynnych środków uszczelniających. Proszek, granulat lub płyn wyważający mogą uszkodzić wewnętrzną powierzchnię opon bezdętkowych. Więcej informacji można znaleźć w zaleceniach producentów ogumienia. Zasady obowiązujące w firmie Arconic Wheel and Transportation Products zabraniają rekomendowania określonej marki lub producenta proszku lub granulatu wyważającego. Proszek lub granulat wyważający zastosowany do wyważania felg Alcoa może zatykać zawory. W przypadku zastosowania proszku lub granulatu wyważającego zaleca się montaż zaworów z filtrem. UWAGA Zastosowanie proszku lub granulatu wyważającego nie spowoduje utraty ograniczonej gwarancji (patrz Rozdział 2), chyba że oględziny koła ujawnią nieprawidłowości podczas jego eksploatacji. 9 Niewłaściwie naklejone ciężarki mogą odkleić się podczas jazdy i uszkodzić pojazd i/lub obiekty w jego pobliżu i spowodować wypadek z obrażeniami ciała. Nadmierne zużycie kołnierza felgi (patrz Rozdział 13.g.), który nie będzie zapewniał odpowiedniej powierzchni do montażu ciężarka nabijanego może wymusić montaż ciężarków naklejanych. Uwaga Ciężarki nabijane mogą niewystarczająco mocno przylegać do utwardzonej powłoki felg Dura-Flange. Ciężarki nabijane nie są zalecane do felg Dura-Flange, ponieważ mogą odczepić się od koła podczas jazdy i stanowić zagrożenia uszkodzenia mienia, ciała lub śmierci osób przebywających w pobliżu. Do obu typów felg firma Arconic Wheel and Transportation Products zaleca stosowanie ciężarków naklejanych. 39

Uwaga Stosowanie płynnych środków wyważających lub uszczelniających w felgach Alcoa może spowodować przyspieszoną korozję galwaniczną powierzchni felgi wokół otworu na zawór, jak również samego zaworu i/lub może spowodować przyspieszoną korozję powierzchni felgi. Korozja wokół zaworu powietrza może powodować mikropęknięcia i uchodzenie powietrza. Nie należy stosować płynnych środków wyważających lub uszczelniających w felgach Alcoa. Opony należy zawsze pompować suchym powietrzem. Fot. 9-1 Fot. 9-2 Fot. 9-3 Korozja felg w obszarach osadzenia stopek opon może spowodować nieszczelność i uchodzenie powietrza z opony. Na skutek korozji zawór lub gniazdo zaworu mogą nie spełniać swoich funkcji i prowadzić do spadku ciśnienia powietrza w oponie. 9 Fot. 9-4 Fot. 9-5 Mocno skorodowane felgi nie nadają się do dalszej eksploatacji i należy je zdemontować i wycofać z eksploatacji. UWAGA Felgi Alcoa skorodowane w wyniku użycia płynnych środków wyważających lub uszczelniających nie podlegają wymianie w ramach ograniczonej gwarancji firmy Alcoa. Patrz Rozdziały 2, 13.i.ii. oraz 13.i.iii. 40

10. Montaż felg 10.a. Przygotowanie do montażu felg Ostrzeżenie Felgi zamontowane lub serwisowane w nieprawidłowy sposób mogą stanowić zagrożenie. W sprawie darmowych szkoleń z prawidłowego montażu i konserwacji felg należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products. Najnowsze dokumenty techniczne oraz dane kontaktowe do Arconic Wheel and Transportation Products są dostępne na stronie www.arconic.com/alcoawheels Nieprzestrzeganie prawidłowych procedur montażu lub serwisowania felg może spowodować obrażenia ciała lub śmierć. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. KROK 1 Oczyścić powierzchnie styku tarczy felgi i piasty. Usunąć wszelkie zabrudzenia, ślady rdzy i farbę. Nie stosować inhibitorów korozji, powłok, smarów, olejów ani lakierów. Stosować się do zaleceń producenta osi/pojazdu. Fot. 10-1 KROK 2 10 Oczyścić powierzchnie styku tarczy felgi, usunąć wszelkie zabrudzenia, ślady rdzy i farbę. Nie stosować inhibitorów korozji, powłok, smarów, olejów ani lakierów. Felgi z mocno skorodowaną powierzchnią styku należy wycofać z eksploatacji. Fot. 10-2 KROK 3 Oczyścić wewnętrzne krawędzie otworu centralnego felgi. Usunąć ślady rdzy, oksydacji i inne nagromadzone zabrudzenia. Fot. 10-3 41

Fot. 10-4: Tarcze ścierne Bristle Dics widoczne na Fot. 10-2 i 10-3 są dostępne u autoryzowanych dystrybutorów produktów Alcoa. Dokumentację techniczną dotyczącą produktu można otrzymać, kontaktując się z Arconic Wheel and Transportation Product telefonicz-nie (+32 11 45 84 60) lub pobrać ze strony: www.arconic.com/alcoawheels Fot. 10-4 KROK 4 Na wewnętrzną krawędź otworu centralnego nanieść cienką warstwę smaru HUBgrease lub smaru niezawierającego wody ani dodatku metalu. Patrz Fot. 10-5. Ten sam smar można także zastosować na wypustach centrujących, czopach oraz na krawędziach centrujących piasty/osi (Rys. 10-6). 10 Fot. 10-5 Rys 10-6 Uwaga: Nie stosować inhibitorów korozji, powłok, tłuszczów, smarów, olejów czy lakierów na powierzchniach montażowych piasty ani tarczy felgi. W przypadku kół bliźniaczych dotyczy to obu stron tarczy felgi (Rys. 10-7). Rys 10-7 42

Smar HUBgrease do felg Alcoa dostępny jest u autoryzowanych dystrybutorów produktów Alcoa (Fot. 10-8). Fot. 10-8 KROK 5 Nakrętki stosowane do przykręcania felg centrowanych na wypuście centrującym piasty należy nasmarować dwiema kroplami oleju silnikowego w miejscu styku nakrętki ze zintegrowaną podkładką (Rys. 10-10). Dwie krople oleju silnikowego należy również nałożyć na pierwsze dwa lub trzy zwoje gwintu na końcach szpilek (Rys. 10-9). Pozwoli to zminimalizować korozję między powierzchniami styku. Nie ma potrzeby smarowania nowych części. Lekko dociskając podkładkę w kierunku nakrętki, sprawdzić czy podkładka obraca się swobodnie. Nałożyć nakrętkę na szpilkę i sprawdzić, czy nakrętkę można bez oporu dokręcić palcami. Rys 10-9 Rys 10-10 10 UWAGA Nie stosować smarów na bazie wody lub zawierających metale np. smar miedziany. Smary na bazie wody mogą przyspieszać korozję, natomiast smary zawierające metale mogą prowadzić do korozji galwanicznej. Po szczegółowe informacje należy skontaktować się z Arconic Wheel and Transportation Product, korzystając z danych kontaktowych podanych na stroni www.arconic.com/alcoawheels 43

Fot. 10-11 Moment dokręcania należy często kontrolować. KROK 6 1. Informacje o odpowiednich wartościach momentu dokręcania należy uzyskać u producenta pojazdu lub osi lub znaleźć w podręczniku użytkownika pojazdu. Nm (kg). 2. Ręcznie dokręcić wszystkie dwuczęściowe nakrętki kołnierzowe. 3. W przypadku stosowania kluczy udarowych należy dokładnie ustawić zalecaną wartość momentu dokręcania. 4. Nakrętki należy dokręcać w odpowiedniej kolejności. Patrz Rys. 10-12, 10-13 i 10-14. 5. Po zakończeniu montażu kół, moment dokręcania nakrętek należy sprawdzić skalibrowanym kluczem dynamometrycznym. Rys 10-12 UWAGA 10 Po przejechaniu 8-80 kilometrów należy ponownie zweryfikować moment dokręcania, chyba że producent pojazdu lub osi bądź udokumentowane zasady obowiązujące we flocie stanowią inaczej. UWAGA Jeśli nakrętki wymagają częstego dokręcania, szpilki często pękają, podkładki nakrętek ulegają zniszczeniu lub otwory mocujące ulegają owalizacji, należy zweryfikować zastosowane elementy montażowe i techniki montażu. W sprawie darmowych szkoleń z prawidłowego montażu i konserwacji felg należy się skontaktować z firmą Arconic Wheel and Transportation Products. Najnowsze dokumenty techniczne oraz dane kontaktowe do Arconic Wheel and Transportation Products są dostępne na stronie www.arconic.com/alcoawheels Rys 10-13 Więcej informacji w Rozdziale 12.a..a. 44 Rys 10-14

10.b. Podczas montażu felg Należy sprawdzić szpilki pod kątem wszelkich uszkodzeń, takich jak pęknięcia, skrzywienia, złamania itd. i wymienić szpilki uszkodzone na nowe. Podczas wymiany złamanych szpilek należy zawsze wymieniać szpilkę uszkodzoną oraz szpilkę znajdującą się naprzeciw niej. W przypadku pękniętych co najmniej dwóch szpilek wymienić należy wszystkie szpilki tej piasty. Należy zapoznać się z zaleceniami producenta szpilek w zakresie ich regularnej konserwacji i wymiany. Wszystkie elementy mocujące koło powinny należeć do klasy 8 lub metrycznej klasy 10.9. Podczas wymiany szpilek należy przestrzegać zaleceń producenta elementów montażowych. Ostrzeżenie Felgi zamontowane lub serwisowane w nieprawidłowy sposób mogą stanowić zagrożenie. Nieprzestrzeganie prawidłowych procedur montażu lub serwisowania felg może spowodować obrażenia ciała lub śmierć. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. UWAGA Należy przymierzyć felgę do piasty i upewnić się, że zachowana jest odpowiednia odległość od wszelkich elementów pojazdu. Więcej informacji na www.arconic.com/alcoawheels/north_america/en/info_page/wheel_fitment.asp Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Należy porównać maksymalne obciążenie pojazdu i indeks nośności opony z maksymalną nośnością felgi. Przed montażem felgi należy sprawdzić wartość ciśnienia zalecaną przez producenta ogumienia. 1. Upewnić się, że wszystkie nakrętki koła są odpowiednio dokręcone i systematycznie sprawdzać ich moment dokręcenia (patrz Rozdział 12.a.). W przypadku poluzowania się koła otwory montażowe felgi ulegną owalizacji (deformacji). Jeśli niektóre nakrętki będą dokręcone, a inne poluzowane, na feldze mogą pojawić się pęknięcia, a szpilki mogą się złamać. Taka sytuacja może doprowadzić do poluzowania się koła i odczepienia od pojazdu. Smugi brudu lub rdzy rozchodzące się promieniście od otworów montażowych mogą oznaczać poluzowane nakrętki (patrz Rozdział 13.h). 2. Należy sprawdzić, czy powierzchnie i krawędzie robocze klucza do kół są gładkie. Przed dokręceniem nakrętek powierzchnię montażową felgi można zabezpieczyć osłoną ochronną. Klucz z ostrymi krawędziami lub wgnieceniami może porysować powłokę felgi wokół nakrętek. 3. Wszystkie powierzchnie styku należy utrzymywać w czystości i dobrym stanie. Zabrudzenia lub nierówności występujące na powierzchniach montażowych mogą spowodować poluzowanie się kół. Wszelkie nierówności w postaci ostrych krawędzi, wgnieceń itp. należy usunąć. Należy uważać, aby nie zabrudzić powierzchni podczas montażu. 4. Stosowanie jakichkolwiek rozwiązań innych producentów, takich jak pierścienie dystansowe lub nakładki na powierzchniach montażowych jest zabronione, chyba że rozwiązania te zostały zatwierdzone przez firmę Arconic Wheel and Transportation Products. Kutych felg aluminiowych Alcoa nie należy lakierować. 5. Podczas montażu ogumienia na felgach Alcoa z wykończeniem Dura-Bright należy zachować dodatkową ostrożność, ponieważ wgnieceń i rys na powierzchni nie da się wypolerować. Patrz Rozdział 14.b. odnośnie środków ostrożności, pielęgnacji i konserwacji. 6. DiscMate to nylonowa tarcza ochronna, którą należy umieścić między powierzchniami styku felg oraz między felgą a piastą lub bębnem hamulca (patrz Rozdziały 4.g. i 10.a.). Podczas demontażu i ponownego montażu zespołów opon i felg zaleca się wymianę tarcz DiscMate na nowe. 10 45

10.c. Centrowanie na piaście Wszystkie europejskie felgi Alcoa do pojazdów ciężarowych pracujących ze średnim lub dużym obciążeniem to felgi centrowane na piaście. Europejskie felgi Alcoa posiadają cylindryczne otwory mocujące i nie można ich centrować za pomocą nakrętek stożkowych lub kulowych. Stosowanie tego typu elementów mocujących w europejskich felgach Alcoa do pojazdów ciężarowych pracujących z średnim lub dużym obciążeniem jest zabronione. Wszelkie dodatkowe informacje można znaleźć w specyfikacji technicznej felg Alcoa dostępnej na witrynie Alcoa, gdzie podane są również dane kontaktowe do firmy Arconic Wheel and Transportation Products. Piasty zaprojektowane do montażu stalowych felg centrowanych na piaście mogą posiadać zbyt krótki wypust uniemożliwiający montaż felg aluminiowych w konfiguracji bliźniaczej. Należy zwrócić szczególną uwagę na długość wypustu centrującego piasty, szczególnie przy wymianie felg bliźniaczych ze stalowych na aluminiowe. Wypust centrujący należy zmierzyć, żeby sprawdzić, czy jego długość pozwala na poprawne wycentrowanie felgi. Wypust centrujący piasty musi mieć długość co najmniej 5 mm w przypadku koła pojedynczego (patrz Rys. 10-15) oraz 1x grubość tarczy + 5 mm w przypadku konfiguracji bliźniaczej (patrz Rys. 10-16). W obu przypadkach wymiary nie uwzględniają fazowanych krawędzi. Montaż może ułatwić zastosowanie dłuższych czopów.. Rys 10-15 Rys 10-16 11 UWAGA Na wypusty centrujące należy zawsze nałożyć niewielką ilość smaru HUBgrease lub smaru niezawierającego wody ani metalu (patrz Fot. 10-17) w celu ograniczenia korozji i zapewnienia łatwiejszego demontażu kół podczas wymiany ogumienia lub czynności serwisowych. Fot. 10-17 46

10.d. Grubość tarczy i długość czynna gwintu Kołnierz mocujący w felgach Alcoa jest grubszy (19-28,5 mm) od kołnierza mocującego w felgach stalowych (10-14 mm), w związku z czym wymaga zastosowania innych elementów mocujących. W celu prawidłowego montażu felg Alcoa należy zastosować: dłuższe (zamienne) szpilki ze standardowymi nakrętkami, zgodnie z opisem w Rozdziale 11.a. poniżej lub nakrętki tulejowe (sprzedawane przez firmę Arconic Wheel and Transportation Products) i szpilki standardowej długości, zgodnie z opisem w Rozdziale 11.b. poniżej. Aktualna wersja specyfikacji technicznej produktów Alcoa zawiera szczegółowe informacje, takie jak rozmiary felg, numery części, wymiary poszczególnych elementów (np. grubość tarczy) oraz możliwe zastosowania. Ostrzeżenie Niewystarczająca długość gwintu szpilki pod nakrętką może spowodować pęknięcie lub złamanie się szpilki. Niewystarczająca długość gwintu szpilki pod nakrętką może spowodować odczepienie się koła w trakcie jazdy, prowadząc do wypadku z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. 11. Nakrętki i szpilki W zależności od typu montażu, felgi Alcoa są dostępne z różnymi średnicami otworów montażowych: Fot. 11-1 Fot. 11-2 Fot. 11-3 Od lewej do prawej: różne średnice otworów montażowych dla szpilek M22 lub 7/8": 11 Fot. 11-1 Fot. 11-2 Fot. 11-3 Otwór montażowy o średnicy 26 mm pod standardowe szpilki i dłuższe nakrętki (patrz Rozdział 11.a.). Otwór montażowy o średnicy 32 mm pod szpilki standardowe i nakrętki tulejowe (patrz Rozdział 11.b.). Otwór montażowy tzw. podwójny wyłącznie do pojazdów ciężarowych Volvo (patrz Rozdział 11.d.). Ostrzeżenie Zastosowanie nakrętek chromowanych z chromowaną powierzchnią styku z felgą może spowodować osłabienie siły mocowania koła i jej nierównomierne rozłożenie. Taka sytuacja może doprowadzić do poluzowania i w rezultacie do odczepienia się koła od pojazdu, co może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Używanie nakrętek z chromowanymi powierzchniami styku jest zabronione. Aluminiowe felgi Alcoa można montować jedynie przy użyciu zalecanych elementów montażowych. 47

UWAGA Zabrania się stosowania nakrętek jednoczęściowych do montażu felg Alcoa. Długość czynna gwintów szpilek ma fundamentalne znaczenie w doborze właściwych nakrętek do trzech średnic otworów montażowych. Długość szpilki należy bardzo dokładnie sprawdzić. Długość szpilek mierzy się od płaszczyzny montażowej piasty lub hamulca bębnowego, który przylega do tarczy do zewnętrznej krawędzi końcówki szpilki. 11.a. Montaż felg Alcoa ze standardowymi, dwuczęściowymi nakrętkami kołnierzowymi i wymianą szpilek Felgi Alcoa w tym systemie montażu wymagają dłuższych szpilek niż w felgach stalowych. Szpilki muszą być na tyle długie, aby po zamontowaniu jednej lub dwóch felg i nakręceniu nakrętki wystawały z niej co najmniej dwa gwinty szpilki. Przy montażu pojedynczym minimalna wymagana długość szpilki = grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość standardowej nakrętki + 2 pełne skoki gwintu, 3 mm** przy nakrętkach M22, M20 lub M18 x 1.5. Przy montażu podwójnym wymagana długość szpilki = 2x grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość standardowej nakrętki + 2 pełne skoki gwintu, 3 mm** przy nakrętkach M22, M20 lub M18 x 1.5. 1 2 3 1 1 2 3 11 4 4 Rys 11-4 Rys 11-5 1. Grubość tarcz felg Alcoa 2. Wysokość nakrętki standardowej 3. 2 pełne skoki gwintu 4. Łączna długość czynna szpilki ** lub 2 pełne skoku gwintu 7/8"-11 BSF (Scania) lub 7/8"-14 UNF (Volvo > 2004) 48

11.a.i. Pomiar długości szpilek (osie z hamulcami bębnowymi) Długość szpilek mierzy się od końcowej płaszczyzny montażowej osi: od piasty w osiach z hamulcami tarczowymi i bębna w osiach z hamulcami bębnowymi montowanymi od wewnątrz do pierwszego pełnego skoku gwintu po zewnętrznej stronie końcówki szpilki od bębna w osiach z hamulcami bębnowymi montowanymi na zewnątrz do pierwszego pełnego skoku gwintu po zewnętrznej stronie końcówki szpilki Bęben montowany od wewnątrz Bęben montowany na zewnątrz 1 1. Piasta 2. Bęben wewnętrzny 3. Bęben zewnętrzny 4. Powierzchnia montażowa 5. Pierwszy pełny skok gwintu 6. Długość czynna szpilki 7. Wystająca część nienagwintowana 2 6 7 5 1 6 3 5 4 Rys 11-6 Rys 11-7 4 UWAGA Przy szpilkach z wystającą nienagwintowaną częścią trzpienia należy zwrócić uwagę, czy nakrętki tulejowe nie dokręcają się do sfazowanej nienagwintowanej części szpilki (7) Nakrętki (tulejowe) muszą dociskać felgę Więcej informacji w Rozdziale 11.b.ii. Zmierzyć średnicę wystającej części nienagwintowanej (7) i porównać ze średnicą otworu montażowego felgi: Średnica nienagwintowanej części trzpienia szpilki musi być mniejsza niż średnica otworu montażowego Powierzchnia montażowa felgi musi być płaska całkowicie przylegać do powierzchni piasty lub bębna hamulca 11 11.a.ii. Weryfikacja długości szpilki W celu bezpiecznego montażu koła szpilki muszą spełniać poniższe kryteria. Jeśli posiadane szpilki ich nie spełniają, należy je wymienić na właściwe. Przy zastosowaniu dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych i podczas wymiany szpilek należy zapewnić następującą minimalną długość szpilek: Montaż pojedynczy: 1x grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość nakrętki + 3 mm w przypadku gwintu M22, M20 lub M18 x 1.5 (lub 2 pełne skoki w przypadku gwintów innego typu, np. BSF lub UNF). Przykład: jedna felga Alcoa 22.5 x 14.00 z tarczą o grubości 28,5 mm i standardową dwuczęściową nakrętką kołnierzową M22 x 1.5 daje długość szpilki równą 28,5 + 27 + 3 = 58,5 mmm Montaż bliźniaczy: 2x grubość tarczy felgi Alcoa + wysokość nakrętki + 3 mm w przypadku gwintu M22, M20 lub M18 x 1.5 (lub 2 pełne skoki w przypadku gwintów innego typu, np. BSF lub UNF). Przykład: dwie felgi Alcoa 22.5 x 9.00 z tarczą o grubości 22 mm i standardową dwuczęściową nakrętką kołnierzową M22 x 1.5 daje długość szpilki równą 2x 22 + 27 + 3 = 74 mm 49

Montaż mieszany: Przy zastosowaniu dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych i podczas wymiany szpilek należy zapewnić następującą minimalną długość szpilek: 1x grubość tarczy felgi Alcoa + 1x grubość tarczy felgi stalowej + wysokość nakrętki + 3 mm w przypadku gwintu M22, M20 lub M18 x 1.5 (lub 2 pełne skoki gwintu w przypadku gwintów innego typu, np. BSF lub UNF) Przykład: jedna felga Alcoa 22.5 x 9.00 z tarczą o grubości 22 mm + jedna felga stalowa 22.5 x 9.00 z tarczą o grubości 14 mm + standardowa dwuczęściowa nakrętką kołnierzową M22 x 1.5 daje długość szpilki równą 1x 22 + 1x 14 + 27 + 3 = 66 mm. 11.a.iii. Dostępność nakrętek Zastosowanie nakrętek sześciokątnych o większej wysokości wymaga zastosowania dłuższych szpilek. Nakrętki standardowe dostarczane i montowane przez producentów osi lub pojazdów jako oryginalne wyposażenia mogą być używane do montażu felg Alcoa z kutego aluminium. Firma Arconic Wheel and Transportation Products (Europa) nie oferuje nakrętek na fabryczne wyposażenie pojazdów. W sprawie dostępności nakrętek należy się skontaktować z producentem pojazdu lub osi. 11.a.iv. Dostępność szpilek Fot. 11-8 W przypadku otworów montażowych o średnicy 26, 24 lub 21 mm należy się skontaktować z producentem pojazdu lub przyczepy w sprawie dostępności dłuższych zamienników oryginalnych szpilek M22 (7/8"), M20 lub M18. 11 11.a.v. Bardzo długie szpilki Niektórzy producenci osi do przyczep oferują osie z łączonymi lub bardzo długimi szpilkami przeznaczonymi zarówno do cieńszych felg stalowych, jak i grubszych felg aluminiowych. W niektórych przypadkach felgi Alcoa można montować bez szpilek zamiennych lub nakrętek tulejowych. W celu przeprowadzenia bezpiecznego i prawidłowego montażu należy przestrzegać procedury opisanej w niniejszym rozdziale. 50 Fot. 11-9

11.b. Montaż felg Alcoa za pomocą standardowych szpilek i nakrętek tulejowych Ostrzeżenie Zastosowanie nakrętek chromowanych z chromowaną powierzchnią styku z felgą może spowodować osłabienie siły mocowania koła i jej nierównomierne rozłożenie. Taka sytuacja może doprowadzić do poluzowania i w rezultacie do odczepienia się koła od pojazdu, co może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Używanie nakrętek z chromowanymi powierzchniami styku jest zabronione. Aluminiowe felgi Alcoa można montować jedynie przy użyciu zalecanych elementów montażowych. UWAGA Zabrania się stosowania nakrętek jednoczęściowych do montażu felg Alcoa. Szpilka standardowej długości umożliwia montaż felg Alcoa z grubszą tarczą po zastosowaniu specjalnej nakrętki tulejowej. Tuleja nakrętki, nazywana też trzpieniem, wnika do otworów mocujących i uzupełnia standardową długość szpilek, gwarantując bezpieczne połączenie za pomocą gwintu. Nakrętki tulejowe można stosować jedynie z felgami, których otwory mocujące mają odpowiednią średnicę, umożliwiającą wejście tulei nakrętki do wnętrza otworu. Nakrętki tulejowe są dostępne są do: Felg z otworami montażowymi o średnicy 32 mm do montażu z nakrętkami tulejowymi: M22 x 1.5 (gwint metryczny, Volvo, 2005 >) 7/8"-11 BSF (Scania) 7/8"-14 UNF (Volvo > 2004) Felg z otworami montażowymi o średnicy 30 mm do montażu z nakrętkami tulejowymi: M20 x 1.5 (gwint metryczny) Felg z otworami montażowymi o średnicy 26 mm do montażu z nakrętkami tulejowymi: M18 x 1.5 (gwint metryczny) Średnice otworów mocujących podane są w specyfikacji technicznej felg Alcoa. W razie wątpliwości należy się skonsultować firmą Arconic Wheel and Transportation Products. Uwaga: Felgi z otworami montażowymi o średnicy 26 mm mocuje się za pomocą dłuższych szpilek z nakrętkami standardowymi (M22 x 1.5, 7/8"-11 BSF lub 7/8"-14 UNF) lub za pomocą szpilek standardowych z nakrętkami tulejowymi (M18 x 1.5). Typ szpilek należy sprawdzić w dokumentacji technicznej pojazdu. W celu prawidłowego zamontowania felgi za pomocą nakrętek tulejowych, nakrętki muszą mieć kontakt z odpowiednią długością gwintu: Zalecana długość czynna gwintu między szpilką a nakrętką tulejową musi wynosić co najmniej 95% średnicy szpilki. Minimalna zalecana długość czynna gwintu między szpilką a nakrętką wynosi: 14 pełnych obrotów nakrętki przy średnicy M22 x 1.5 (gwint metryczny, Volvo 2005 >) 13 pełnych obrotów nakrętki przy średnicy M20 x 1.5 (gwint metryczny) 12 pełnych obrotów nakrętki przy średnicy M18 x 1.5 (gwint metryczny) 10 pełnych obrotów nakrętki przy średnicy 7/8" -11 BSF (Scania) 12 pełnych obrotów nakrętki przy średnicy 7/8" -14 UNF (Volvo > 2004) 11 Fot. 11-10 Fot. 11-11 51

11.b.i. Weryfikacja długości czynnej gwintu Koła pojedyncze lub bliźniacze należy przykręcić do piasty co najmniej dwiema nakrętkami. Nakrętkę należy dokręcać ręcznie, licząc obroty do momentu, gdy nakrętka znajdzie się w odpowiednim położeniu. Felg centrowanych na piaście nie wolno centrować za pomocą nakrętek tulejowych Tuleje nakrętek NIE centrują felg. Ten system montażu wymaga centrowania na wypustach piasty lub osi centrującej. Wypust centrujący piasty musi mieć długość co najmniej 5 mm w przypadku koła pojedynczego oraz 1x grubość tarczy + 5 mm w przypadku konfiguracji bliźniaczej, bez uwzględnienia krawędzi fazowanych (zarówno w konfiguracji pojedynczej, jak i bliźniaczej). Rys 11-12 Koła pojedyncze wymagają zastosowania nakrętek tulejowych z krótką tuleją. Rys 11-13 Koła w układzie bliźniaczym wymagają zastosowania nakrętek tulejowych z długą tuleją. Firma Arconic Wheel and Transportation Products oferuje nakrętki tulejowe z krótkimi i długimi tulejami z gwintem w rozmiarach przystosowanych do wszystkich europejskich pojazdów ciężarowych. Moment dokręcania wymagany do uzyskania odpowiedniej siły należy sprawdzić w dokumentacji producenta pojazdu/przyczepy lub osi. 11.b.ii. Szpilki gwintowane częściowo/bez gwintu w dolnej części 11 Szpilki gwintowane częściowo lub z nieosłoniętym kołnierzem mogą utrudnić lub wręcz uniemożliwić przykręcenie koła do piasty. Nakrętki tulejowe mogą się "opierać" na niegwintowanej części szpilki lub wystającym ścięciu trzpienia szpilki, uniemożliwiając prawidłowe dokręcenie koła do piasty. Przed zamontowaniem felg Alcoa na piastach wyposażonych w tego typu szpilki należy zmierzyć odległość między podkładką a płaszczyzną montażową piasty. W celu prawidłowego zamocowania koła ta odległość (x) musi być mniejsza o co najmniej 2 mm od grubości tarczy felgi Alcoa. Odległość tę należy zmierzyć po dokręceniu nakrętki do końca gwintu szpilki przy zdemontowanym kole. Montując felgę stalową od wewnątrz i felgę aluminiową Alcoa z nakrętkami tulejowymi od zewnętrz, należy: a) Ustalić długość czynną gwintu zgodnie ze wskazówkami podanymi w Rozdziale 11.b. b) Sprawdzić, czy nie występuje sytuacja ze szpilkami bez gwintu w dolnej części, jak opisano w Rozdziale 4.g. 52 Rys 11-14

Ostrzeżenie Zastosowanie niewłaściwych części do danej felgi może skutkować niewłaściwym zamontowaniem koła. Nieprawidłowy montaż felg może prowadzić do ich odpadnięcia podczas jazdy i wypadku z poważnymi obrażeniami lub śmiercią. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. 11.b.iii. Oględziny stanu szpilek Podczas eksploatacji wymiary szpilek i ich parametry mogą z czasem ulec zmianie na skutek działania warunków zewnętrznych, wielokrotnego montażu kół, nieprawidłowego dokręcania i wpływu innych czynników. Należy zapoznać się z zaleceniami producenta szpilek w zakresie ich regularnej konserwacji i wymiany. Należy sprawdzić szpilki pod kątem wszelkich uszkodzeń, takich jak pęknięcia, skrzywienia, złamania itd. i wymienić uszkodzone szpilki na nowe. Podczas wymiany złamanych szpilek należy zawsze wymieniać szpilkę uszkodzoną oraz szpilkę znajdującą się naprzeciw niej. W przypadku pękniętych co najmniej dwóch szpilek wymienić należy wszystkie szpilki tej piasty. Wszystkie elementy mocujące koło powinny należeć do klasy 8 lub metrycznej klasy 10.9. Podczas wymiany szpilek należy przestrzegać zaleceń producenta elementów montażowych. 11.c. Dwuczęściowe sześciokątne nakrętki tulejowe do felg Alcoa Ostrzeżenie Zastosowanie nakrętek chromowanych z chromowaną powierzchnią styku z felgą może spowodować osłabienie siły mocowania koła i jej nierównomierne rozłożenie. Taka sytuacja może doprowadzić do poluzowania i w rezultacie do odczepienia się koła od pojazdu, co może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Używanie nakrętek z chromowanymi powierzchniami styku jest zabronione. Aluminiowe felgi Alcoa można montować jedynie przy użyciu zalecanych elementów montażowych. Budowa i dane techniczne nakrętek, podkładek i szpilek stosowanych do montażu felg Alcoa są zgodne z normą DIN 74361-3. Europejskie felgi Alcoa są najczęściej montowane za pomocą dwuczęściowych sześciokątnych nakrętek tulejowych z gwintem w następujących rozmiarach: M22 x 1.5 M20 x 1.5 M18 x 1.5 7/8-11 BSF 7/8-14 UNF UWAGA Zabrania się stosowania nakrętek jednoczęściowych do montażu felg Alcoa do pojazdów ciężarowych pracujących ze średnim i dużym obciążeniem. Do montażu europejskich felg Alcoa do samochodów ciężarowych przeznaczonych do pracy z dużym obciążeniem należy używać wyłącznie nakrętek dwuczęściowych lub nakrętek dwuczęściowych ze zintegrowaną, swobodnie obracającą się podkładką, przeznaczonych do systemów montażowych centrujących felgę na piaście. Felgi Alcoa można również montować za pomocą standardowych nakrętek dostarczanych razem z osiami do pojazdów lub przyczep, przeznaczonych do felg stalowych, przy uwzględnieniu odpowiedniej średnicy otworu mocującego i wystarczającej długości czynnej gwintu (patrz Rozdział 11.a.). Firma Arconic Wheel and Transportation Products ma w swojej ofercie następujące dwuczęściowe nakrętki sześciokątne z tuleją: M22 x 1.5 (gwint metryczny, Volvo, 2005 >) M20 x 1.5 M18 x 1.5 7/8-11 BSF (Scania) 7/8-14 UNF (Volvo > 2004) Niektóre pojazdy wyposażone są w śruby z gwintem lewoskrętnym lub prawoskrętnym. W pojazdach tych po prawej stronie zastosowano gwint prawoskrętny, a po lewej gwint lewoskrętny. Gwint prawoskrętny oznaczony jest symbolem "R", lewoskrętny symbolem "L". 11 53

Nakrętki tulejowe P/N *1 Gwint Przeznaczenie Tuleja Konfiguracja GAX578032 M22 x 1.5 Gwint metryczny, Volvo 2005 > Krótka Pojedyncza GAX57803201 *2 M22 x 1.5 Gwint metryczny, lewoskrętny Krótka Pojedyncza GAX578132 M22 x 1.5 Gwint metryczny, Volvo 2005 > Długa Bliźniacza GAX57813201 *2 M22 x 1.5 Gwint metryczny, lewoskrętny Długa Bliźniacza GAX614230 M20 x 1.5 Gwint metryczny Krótka Pojedyncza GAX614330 M20 x 1.5 Gwint metryczny Długa Bliźniacza GAX542026 M18 x 1.5 Gwint metryczny Krótka Pojedyncza GAX542126 M18 x 1.5 Gwint metryczny Długa Bliźniacza GAX578432 7/8-11 BSF Scania Krótka Pojedyncza GAX578532 7/8-11 BSF Scania Długa Bliźniacza GAX578232 7/8-14 UNF Volvo > 2004 Krótka Pojedyncza GAX578332 7/8-14 UNF Volvo > 2004 Długa Bliźniacza Tabela 11-15 *1 Podczas przygotowywania podręcznika oferta nakrętek Alcoa nie była kompletna. W celu otrzymania aktualnej dokumentacji należy skontaktować się z firmą Arconic Wheel and Transportation Products lub dystrybutorem produktów Alcoa *2 Symbol 01 na końcu numeru części nakrętki oznacza wersję z gwintem lewoskrętnym. UWAGA Mimo iż nakretki tulejowe w wystarczającym stopniu kompensują długość szpilek, wymagana jest nieznacznie większa długość czynna gwintu (patrz rozdział 11.b.). W przypadku montażu bliźniaczego felgi stalowej z aluminiową felgą Alcoa można stosować nakrętki z krótkimi tulejami (patrz Rozdziały 4.g., 11.b.ii. i 12.c.). 11 54

11.d. Akcesoria montażowe do felg Alcoa przeznaczone wyłącznie do pojazdów Volvo Specyfikacja techniczna gwintów szpilek: Między 4 kw. 2004 r. i 1 kw. 2005 r. Volvo zmieniło specyfikację techniczną gwintów szpilek z 7/8"-14 UNF na M22 x 1.5. Przy montażu felg w pojazdach Volvo należy sprawdzić specyfikację gwintu. Firma Arconic Wheel and Transportation Products oferuje nakrętki tulejowe do pojazdów ciężarowych Volvo. Otwory montażowe i nakrętki tulejowe: 1. Pojazdy Volvo mogą być również wyposażone w felgi Alcoa ExWorks, które mają inny system montowania i wymagają zastosowania innych akcesoriów. 2. Felgi Alcoa zaprojektowane specjalnie dla Volvo mają logo/ nazwę Volvo w stemplu i inne numery katalogowe. 3. Felgi Alcoa do pojazdów Volvo posiadają inne, "podwójne" otwory montażowe o dwóch średnicach. 4. Felgi Alcoa do pojazdów Volvo wymagają dłuższych szpilek i nakrętek tulejowych Volvo, które różnią się od tych dostępnych w ofercie Arconic Wheel and Transportation Products. Ostrzeżenie NIE WOLNO łączyć w układzie bliźniaczym felg Alcoa wyprodukowanych wyłącznie do pojazdów Volvo z innymi felgami Alcoa oraz nakrętek tulejowych do pojazdów Volvo i standardowych nakrętek tulejowych Alcoa. Łączenie felg Alcoa do pojazdów Volvo z innymi felgami Alcoa oraz nakrętek tulejowych do Volvo z innymi nakrętkami tulejowymi Alcoa może prowadzić do niewłaściwego montażu i separacji koła od piasty w czasie jazdy, konsekwencją czego może być wypadek z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. W razie wątpliwości należy skontaktować się z firmą Volvo Trucks lub Arconic Wheel and Transportation Products. 5. Felgi Alcoa do pojazdów Volvo, narzędzia do ich obsługi, szpilki i nakrętki tulejowe są dostępne wyłącznie w firmie Volvo. 11 Fot. 11-17 Od lewej: Nakrętka tulejowa do pojazdów Volvo do montażu pojedynczego i bliźniaczego pasująca wyłącznie do felg z "podwójnymi" otworami montażowymi dla Volvo Nakrętka tulejowa Arconic Wheel and Transportation Products do montażu pojedynczego Nakrętka tulejowa Arconic Wheel and Transportation Products do montażu bliźniaczego 55

12. Nakrętki 12.a. Dokręcenie nakrętek Dwuczęściowe nakrętki kołnierzowe M22 x1.5, M20 x 1.5, M18 x 1.5 lub 7/8-11 BSF lub 7/8-14 UNF mogą wymagać różnych wartości momentu dokręcania. Informacje o odpowiednich wartościach momentu dokręcania należy uzyskać u producenta pojazdu, osi lub znaleźć w podręczniku użytkowania pojazdu. UWAGA Należy sprawdzić wszystkie części, w tym felgi, szpilki i nakrętki. Należy również sprawdzić części pod kątem uszkodzeń, zabrudzeń, pozostałości lakieru oraz korozji. Sprawdzić powierzchnie montażowe felg, piast i bębnów hamulców. Rys 12-1 - Felga z 6 otworami Tarcie spowodowane obecnością lakieru, zabrudzeniem, korozją lub uszkodzeniem może pochłaniać znaczną część siły ich dokręcenia i zmniejszyć siłę mocującą felgę. Należy usunąć lakier, zabrudzenia i korozję. Wszelkie uszkodzone części należy wymienić na nowe. Nakrętki i szpilki należy przykręcać w odpowiedniej kolejności i z właściwym momentem. Patrz Rozdział 10.a. Smarowanie szpilek i nakrętek: Ostrzeżenie Smaru nie należy nakładać na podkładkę nakrętki, tzn. powierzchnię styku nakrętki z felgą. Nałożenie nadmiernej ilości smaru na gwinty szpilek i/lub nakrętki może spowodować zastosowanie zbyt dużego momentu dokręcania. Rys 12-2 - Felga z 8 otworami 12 Może to doprowadzić do przeciążenia szpilek i ich uszkodzenia. Uszkodzenie szpilek może doprowadzić do poluzowania i w rezultacie do separacji się koła od pojazdu, co może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. UWAGA 56 Po przypadkowym nałożeniu smar należy całkowicie usunąć z podkładki nakrętki, tzn. powierzchni styku nakrętki z felgą. Należy unikać kontaktu oleju silnikowego z powierzchniami montażowymi koła, piasty lub bębna. Do smarowania gwintów szpilek nie wolno stosować smarów w aerozolu. Patrz Rozdział 10.a. Jeden z wypustów centrujących piasty należy ustawić na godzinie 12. Po nałożeniu kół na wypusty wszystkie dwuczęściowe nakrętki kołnierzowe należy dokręcić ręcznie, a następnie dokręcić z odpowiednim momentem dokręcenia w kolejności przedstawionej obok dla poszczególnych typów koła. Rys 12-3 - Felga z 10 otworami

Fot. 12-4 Klucz dynamometryczny Po przejechaniu 8-80 kilometrów należy ponownie zweryfikować moment dokręcania, chyba że producent pojazdu lub, osi bądź udokumentowane zasady obowiązujące we flocie zakładają inaczej. Moment dokręcania należy często kontrolować. Nakrętki muszą być zawsze dokręcone, a szpilki i nakrętki należy często kontrolować. W przypadku stosowania pneumatycznych kluczy udarowych należy dokładnie ustawić zalecaną wartość momentu dokręcania. Nakrętki należy dokręcać w zalecanej kolejności. Po zakończeniu montażu kół, moment dokręcania nakrętek należy sprawdzić skalibrowanym kluczem dynamometrycznym. W razie potrzeby nakrętki należy dokręcić. Podczas wymiany ogumienia należy sprawdzić stan nakrętek i szpilek. W przypadku wykrycia pęknięć i przerwanych lub uszkodzonych gwintów nakrętkę należy wycofać z eksploatacji. W ten sam sposób należy kontrolować szpilki. UWAGA Jeśli nakrętki wymagają częstego dokręcania, szpilki często pękają, podkładki nakrętek ulegają zniszczeniu lub otwory montażowe ulegają owalizacji, należy zweryfikować zastosowane elementy montażowe i techniki montażu. Zbyt duża lub zbyt mała wartość momentu dokręcania Ostrzeżenie Zbyt słabo dokręcone nakrętki powodują poluzowanie się kół, owalizację (deformację) otworów mocujących, nadwyrężenie szpilek lub luzowanie pozostałych nakrętek, jak również pęknięcia felgi w obszarze otworów montażowych. Zbyt duża wartość momentu dokręcania może przeciążyć szpilki, powodując ich pęknięcie i poluzowanie nakrętek. Jak również przedwczesne zmęczenie. Zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża wartość momentu dokręcania może doprowadzić do odkręcenia się koła i wypadku z poważnymi obrażeniami ciała lub śmiercią. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w niniejszym podręczniku. 12 57

12.b. Nakrętki kół muszą być zawsze dokręcone Dwuczęściowe nakrętki kołnierzowe muszą być zawsze dokręcone, a szpilki i nakrętki należy często kontrolować. Podczas wymiany ogumienia należy sprawdzić stan nakrętek i szpilek. Jeśli nakrętki wymagają częstego dokręcania, a szpilki często pękają, należy sprawdzić narzędzia montażowe i technikę montażu. Smugi brudu rozchodzące się promieniście od nakrętek mogą oznaczać, że nakrętki są poluzowane (patrz Rys. 12-5). W celu poprawnego montażu dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych należy nałożyć dwie krople oleju silnikowego w miejscu między nakrętką i kołnierzem. Dwie krople oleju silnikowego należy również nałożyć na pierwsze dwa lub trzy skoki na końcu każdej szpilki (patrz Rozdział 10.a.). UWAGA Przed zastosowaniem wartości dokręcenia nakrętek z poniższej tabeli należy najpierw sprawdzić zalecenia producenta pojazdu lub osi: Tabela 12-6 Fot. 12-5 Felgi centrowane na piaście, przykręcane dwuczęściowymi nakrętkami kołnierzowymi (nakrętki ze zintegrowaną podkładką): Typ mocowania Gwint nakrętki Gwint metryczny M18 x 1.5 340 400 Gwint metryczny M20 x 1.5 380 450 Gwint metryczny *1 M22 x 1.5 610 675 Scania 7/8 11 BSF 540 660 Volvo *2 7/8 14 UNF 640 700 Moment dokręcania (Nm) 12 Tabela 12-6 *1 Włącznie z mocowaniem Volvo od roku 2005 *2 Mocowanie Volvo do roku 2004 Więcej informacji w Rozdziale 11.d. Narzędzia montażowe do felg Alcoa przeznaczone wyłącznie do pojazdów Volvo. UWAGA 1. Dokręcanie nakrętek kół do określonej wartości momentu dokręcania jest niezwykle istotne. Dokręcenie nakrętek ze zbyt małą wartością momentu, może prowadzić do uszkodzenia felgi, szpilek i piast bądź separacji koła od pojazdu. Dokręcenie nakrętek ze zbyt dużą wartością momentu może uszkodzić szpilki, nakrętki oraz koła i również doprowadzić do poluzowania i odkręcenia się koła. 2. Wszystkie klucze dynamometryczne, klucze pneumatyczne i inne narzędzia należy okresowo kalibrować, aby mieć pewność, że nakrętki są dokręcane z odpowiednią wartością momentu dokręcania. 58 3. Wszelkie informacje o momentach dokręcania są dostępne u producentów oryginalnego wyposażenia pojazdów.

12.c. Konfiguracja bliźniacza z felgami stalowymi Podczas montażu felg stalowych z felgami aluminiowymi Alcoa w układzie bliźniaczym należy przestrzegać zaleceń producenta pojazdu w zakresie odpowiedniego momentu dokręcania. Podczas montażu felg należy również stosować odpowiednie smary do gwintów (patrz Rozdział 4.g.).. UWAGA Felgi Alcoa można montować w układzie bliźniaczym z felgami stalowymi. Aby zapobiec korozji galwanicznej między felgą stalową i aluminiową felgą Alcoa w układzie bliźniaczym, zaleca się stosowanie tarcz dystansowych DiscMate Alcoa lub innych tarcz nylonowych. W przypadku montażu felg stalowych od wewnątrz należy zwrócić szczególną uwagę, aby odpowiednio osadzić ją na piaście lub bębnie przed montażem felgi aluminiowej od zewnątrz. Podczas montażu felg należy stosować odpowiednie narzędzia i dobrać śruby o odpowiedniej długości, które zapewnią bezpieczeństwo eksploatacji pojazdu na właściwym poziomie. W takim montażu firma Arconic Wheel and Transportation Products zaleca stosowanie nakrętek tulejowych: Można zastosować nakrętki krótkie Używając nakrętek tulejowych należy zapewnić minimalną długość czynną gwintu (patrz Rozdział 11.b.). Ostrzeżenie Przy szpilkach z wystającą nienagwintowaną częścią trzpienia należy zwrócić uwagę, czy nakrętki tulejowe w łączonym montażu bliźniaczym nie dokręcają się tylko do końca gwintu szpilki (patrz Rozdział 11.b.ii.). Taka sytuacja może doprowadzić do poluzowania i w rezultacie do odkręcenia się koła od pojazdu, co może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w Rozdziale 4.g. podręcznika. Ostrzeżenie Podczas montażu pomalowanych felg stalowych w układzie bliźniaczym na pozycji wewnętrznej wraz z felgami Alcoa należy unikać nagromadzenia się nadmiernej warstwy farby/ lakieru na powierzchni felgi stalowej. Nagromadzenie się farby może zmniejszyć siłę docisku felgi do piasty i spowodować poluzowanie felgi, efektem czego może być wypadek z poważnymi obrażeniami bądź z ofiarami śmiertelnymi. Należy przestrzegać prawidłowych procedur montażu i serwisowania felg opisanych w powyżej oraz w Rozdziałach 10 i 11. 12 59

12.d. Nieprawidłowe konfiguracje zespołów felg Poniżej przedstawiono przykłady nieprawidłowych zespołów kół. 1 1 2 2 3 3 Rys 12-7 Rys 12-8 1. Felga aluminiowa Alcoa centrowana na piaście 2. Nakrętka kulowa 3. Zbyt mała powierzchnia styku 1. Felga aluminiowa z gniazdem kulowym, centrowana na szpilkach 2. Dwuczęściowa nakrętka kołnierzowa 3. Zbyt mała powierzchnia styku (lub jego całkowity brak) 12 Nakrętek stożkowych lub kulowych nie należy stosować do montażu kół centrowanych na piaście. Standardowych dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych nie należy stosować do montażu kół centrowanych na szpilkach z gniazdem kulowym/stożkowym. Nakrętek tulejowych nie wolno stosować do montażu kół przeznaczonych do przedłużonych szpilek. Standardowych dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych nie wolno stosować do montażu kół przeznaczonych do nakrętek tulejowych. Nakrętek tulejowych z fabrycznego wyposażenia Volvo nie wolno stosować z innymi typami felgi. Standardowych dwuczęściowych nakrętek kołnierzowych nie wolno stosować do montażu felg przeznaczonych wyłącznie do Volvo. Ostrzeżenie Zastosowanie nieodpowiednich nakrętek może spowodować ich odkręcenie się, złamanie się szpilek lub pęknięcie felg. Może to spowodować osłabienie siły docisku lub pęknięcia felgi i jej separacji od pojazdu podczas jazdy i wypadku z poważnymi obrażeniami lub śmiercią. Do montażu należy stosować jedynie elementy montażowe przeznaczone specjalnie do konkretnego typu felgi. Przykłady prawidłowego montażu kół przedstawiono w Rozdziale 11. 60

13. Eksploatacja kół 13.a. Obowiązek dokładnych i częstych przeglądów Bezpieczna eksploatacja wymaga systematycznych i dokładnych przeglądów elementów mocujących i kół zamontowanych na pojeździe jak i podczas montażu/demontażu. Koła eksploatowane należy poddawać oględzinom w regularnych odstępach czasu, aby zapewnić ich prawidłowy stan techniczny i bezpieczną eksploatację. Określenie trwałości eksploatacyjnej nie zawsze jest możliwe, ponieważ koła zużywają się różnie, w zależności od warunków użytkowania. Generalnie starsze koła i koła eksploatowane w ciężkich warunkach należy poddawać częstszym oględzinom pod kątem widocznych oznak zużycia wymagających wycofania kół z eksploatacji. Wszystkie nieosłonięte obszary należy poddawać częstym oględzinom. Felgi należy oczyścić i sprawdzić pod kątem pęknięć lub innych uszkodzeń. Po zdemontowaniu zewnętrznego koła bliźniaczego należy również sprawdzić stan wewnętrznego koła bliźniaczego. Podczas wymiany ogumienia należy dokładnie obejrzeć całą felgę, zwracając szczególną uwagę na krawędzie i powierzchnie kołnierzy, powierzchnię styku i otwory montażowe. 13.b. Uszkodzenia niewidoczne Niedozwolone jest przekraczanie maksymalnej nośności koła. Należy porównać maksymalne obciążenie osi podane przez producenta pojazdu/osi z maksymalną nośnością felg oraz maksymalnym ciśnieniem w oponie, podanym na stemplu na feldze (patrz Rozdział 4.d.). wełną stalową. Otwory montażowe należy sprawdzić pod kątem powiększenia lub zniekształcenia, które może wystąpić po poluzowaniu się nakrętek. Zacieki wychodzące promieniście z otworów montażowych mogą sygnalizować poluzowanie się nakrętek (patrz Rozdział. 12.b). Nie wolno przekraczać dozwolonego ciśnienia w oponach. W żadnym wypadku nie wolno przekraczać wartości ciśnienia w zimnych oponach podanego w specyfikacji ogumienia/felgi oraz na oponie i feldze. Przed montażem opony należy sprawdzić, czy felgi są w odpowiedniej odległości od wszelkich części pojazdu. Więcej informacji na stronie www.arconic.com/alcoawheels/north_ america/en/info_page/wheel_fitment.asp 13 Różnego rodzaju uszkodzenia felgi mogą być ukryte pod oponą, więc przy każdym demontażu opony całą felgę należy poddać dokładnym oględzinom. Felgę należy dokładnie oczyścić. Miejsce styku felgi ze stopką opony należy oczyścić szczotką drucianą lub Fot. 13-1 61

Ostrzeżenie Uszkodzone opony lub felgi mogą spowodować wystrzał opony z separacją elementów felgi i ogumienia. Wystrzał może spowodować poważne obrażenia ciała lub śmierć. Przed demontażem z pojazdu ogumienie i felgi należy poddać oględzinom pod kątem uszkodzeń. Po wykryciu uszkodzeń i przed poluzowaniem nakrętek kół należy całkowicie spuścić powietrze z opony. Uszkodzone opony lub felgi należy wycofać z eksploatacji. 13.c. Przeróbki felg Firma Arconic Wheel and Transportation Products zabrania modyfikowania konstrukcji felg, z wyjątkiem drobnych zmian kosmetycznych mających na celu poprawę wyglądu, jak również lekkiego piaskowania i/lub szlifowania ostrych krawędzi w obszarze kołnierza felgi (patrz Rozdział 13.g). UWAGA Szlifowanie, piaskowanie, polerowanie lub innego rodzaju ścierna obróbka powierzchni felg Dura-Bright usunie obróbkę powierzchni felg Dura-Bright. Więcej informacji w Rozdziale 14.b. Niedozwolone jest modyfikowanie konstrukcji felg poprzez spawanie, zgrzewanie lub inne formy obróbki cieplnej (w tym także nakładanie powłok proszkowych) w celu naprawienia lub wyprostowania felg. Stosowanie adapterów lub zabezpieczeń typu bead-lock do felg Alcoa jest zabronione. Niedozwolone jest lakierowanie felg lub pokrywanie ich innymi substancjami w jakikolwiek sposób mogący wpłynąć na parametry techniczne powierzchni montażowych. Ostrzeżenie Spawanie, zgrzewanie lub jakakolwiek obróbka cieplna dowolnej części felgi aluminiowej Alcoa spowoduje osłabienie jej struktury. Osłabione lub uszkodzone felgi mogą spowodować wystrzał opony lub awarię koła zamontowanego w pojeździe. Wystrzał ogumienia lub awaria koła zamontowanego w pojeździe mogą prowadzić do wypadku z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Spawanie, zgrzewanie lub poddawanie obróbce cieplnej jakichkolwiek części felgi aluminiowej Alcoa jest zabronione. Patrz Rozdział 13.d. Uszkodzenia spowodowane wysoką temperaturą. 13 Felgi noszące znamiona modyfikacji należy wycofać z eksploatacji i zezłomować. Oznaczenie felgi musi być widoczne i czytelne. Felgi, które nie spełniają tego wymogu należy wycofać z eksploatacji. 62

13.d. Uszkodzenia felg spowodowane wysoką temperaturą Ostrzeżenie Wysoka temperatura spowodowana pożarem, awarią ogumienia, układu hamulcowego, piasty bądź inną przyczyną może osłabić strukturę metalu i spowodować wystrzał opony z gwałtowną separacją elementów koła. Wystrzał opony z separacją elementów koła może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Felgę, która była poddana działaniu wysokiej temperatury należy niezwłocznie i trwałe wycofać z eksploatacji. Przed przywróceniem felg do eksploatacji należy je poddać oględzinom pod kątem działania wysokiej temperatury. Felga narażona na działanie wysokiej temperatury może być okopcona lub przypalona. Wygląd felgi narażonej na działanie wysokiej temperatury po wyczyszczeniu może sugerować dobry stan techniczny. Niezależnie od wyglądu eksploatacja przegrzanych felg jest zabroniona. Nawet jeśli felga nie nosi widocznych śladów przegrzania, należy sprawdzić stan oznaczeń, stopki opony, elementów układu hamulcowego i uszczelki DiscMate pod kątem okopcenia, stopienia materiału, powstania pęcherzy na powierzchni lub przypalenia. Po przebiciu opony, jeżeli jazda na niej trwała dłużej niż czas potrzebny do natychmiastowego zatrzymania pojazdu, felgę należy poddać niezwłocznym oględzinom pod kątem ewentualnych uszkodzeń spowodowanych wysoką temperaturą. Felga poddana działaniu wysokiej temperatury może się odbarwiać. Będzie to ciemnoszare matowe przebarwienie, którego nie będzie można usunąć polerowaniem powierzchni felgi. Nowa naklejka z logo Alcoa stosowana od 2009 r. może nie pokazywać uszkodzenia spowodowanego wysoką temperaturą. Wszystkie podzespoły osi należy poddać oględzinom pod kątem oznak działania wysokiej temperatury. Szczególną uwagę należy zwrócić na okładzinę bębnów lub tarcz hamulcowych, tarcze DiscMate lub inne nylonowe tarcze ochronne i stopki opon. Jeśli chociaż jeden z tych elementów będzie nosić oznaki przegrzania, wymienić należy cały zespół z felgą włącznie. Felgi Alcoa produkowane od stycznia 2009 r. posiadają przezroczysty, okrągły wskaźnik wysokiej temperatury o średnicy 2,5 cm, naklejony na kołnierzu felgi obok stempla oraz drugi wskaźnik przyklejony w zagłębieniu felgi przy zaworze od strony montażu opony (Fot. 13-2 i 13-3). Wskaźnik wysokiej temperatury Wskaźnik wysokiej temperatury Fot. 13-2 Wskaźnik wysokiej temperatury na kołnierzu felgi Fot. 13-3 Wskaźnik wysokiej temperatury w zagłębieniu felgi 13 Fot. 13-4 Wskaźnik wysokiej temperatury, wersja 2 Fot. 13-5 Wskaźnik wysokiej temperatury, wersja 2, w zagłębieniu felgi obok numeru seryjnego i otworu zaworu 63

Jeśli na którejkolwiek z dwóch naklejek są widoczne pęcherze, okopcenie, przypalenie lub pęknięcia, to może to oznaczać, że felga była poddana działaniu wysokiej temperatury. Przebarwienie powierzchni felgi i/lub przypalenie tarczy DiscMate lub innej ochronnej tarczy nylonowej może również wskazywać na oddziaływanie wysokiej temperatury na felgę. Fot. 13-6 Przypalona naklejka stosowana do 2009 r. Fot. 13-7 Odbarwienie na obszarach kołnierzy z przypaloną gumą Fot. 13-8 Przypalona tarcza DiscMate lub inna nylonowa tarcza ochronna Jeśli na którejkolwiek z dwóch naklejek są widoczne pęcherze, okopcenie, przypalenie lub pęknięcia, to może to oznaczać, że felga była poddana działaniu wysokiej temperatury. Fot. 13-9 Przypalony wskaźnik wysokiej temperatury przy stemplu, stosowany od 2009 r. Fot. 13-10 Przypalony wskaźnik wysokiej temperatury przy stemplu, stosowany od 2009 r. (zbliżenie) Fot. 13-11 Przypalony wskaźnik wysokiej temperatury w zagłębieniu felgi, stosowany od 2009 r. UWAGA W przypadku wystąpienia którejkolwiek z sytuacji opisanej i zilustrowanej powyżej, należy niezwłocznie zdemontować koło i sprawdzić jej wymiary zgodnie z opisem w Rozdziale 13.e. 13 Oględziny powinny skupiać się szczególnie na ewentualnych uszkodzeniach ogumienia, przebarwieniach felgi i/lub elementów hamulców oraz naklejek/wskaźników wysokiej temperatury. Zabrania się montażu i pompowania opony na feldze z opisanymi powyżej zmianami zilustrowanymi w niniejszym Rozdziale. 64

13.e. Kontrola wymiarów felg Kontrola obwodu po stronie zewnętrznej Ostrzeżenie Koła narażone na wystrzał opony z separacją elementów opony i koła lub działanie wysokiej temperatury, mogły zmienić swoje wymiary i obrys, co może uniemożliwić utrzymanie stopki opony po jej napompowaniu. Wystrzał opony z separacją elementów koła może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami lub ofiarami śmiertelnymi. Felgę, która była poddana działaniu wysokiej temperatury, wysokiemu ciśnieniu, wystrzałowi opony należy niezwłocznie i trwałe wycofać z eksploatacji. Ostrzeżenie Koła eksploatowane mimo przebitej opony lub posiadające inne uszkodzenia mechaniczne mogły stracić swoje oryginalne wymiary i kształt, co uniemożliwi prawidłowe przyleganie stopki po napompowaniu opony. Felgi ze zmienionymi wymiarami i obrysem mogą prowadzić do gwałtownej separacji opony i felgi, co w następstwie może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Każde eksploatowane koło należy przed montażem poddać dokładnym oględzinom. Podczas oględzin koła należy zweryfikować jego wymiary, zgodnie z procedurą opisaną w niniejszym rozdziale. 13.e.i. Kontrola wymiarów felg Optymalna metoda oględzin: pomiar sprawdzianem kulowym Fot. 13-12 13 Zdjęcie przedstawia miernik kulowy do pomiaru obwodu felg. Miernik kulowy umożliwia pomiar obwodu obszaru osadzenia stopki opony po stronie otwartej felgi. Obwód obszaru osadzenia stopki po stronie otwartej felgi należy mierzyć przy każdej wymianie opony. Strona otwarta znajduje się po przeciwnej stronie do płaszczyzny tarczy. W przypadku felg o szerokiej podstawie osi oraz felg o odsadzeniu poniżej 76 mm należy skontrolować obwód obydwu kołnierzy felgi. Każdą felgę należy poddać oględzinom przed montażem. Fot. 13-13 65

Fot. 13-14 Prawidłowy wymiar Fot. 13-15 Wycofać felgę z eksploatacji Jeśli obwód obszaru osadzenia stopki zmierzony za pomocą miernika kulowego odbiega od wartości wymaganego obwodu, felgę należy niezwłocznie i trwale wycofać z eksploatacji i zezłomować. Mierniki kulowe do pomiaru obwodu felg można nabyć w firmie: Tire and Rim Association Inc. 175 Montrose West Avenue Copley, Ohio 44321 T +1 330 666 821 E tra@us-tra.org W www.us-tra.org 13.e.ii. Kontrola wymiarów felg druga optymalna metoda inspekcji: jeśli miernik kulowy jest niedostępny, należy użyć kątownicy STAN DOPUSZCZALNY Fot. 13-16 Kątownica spoczywa równo na obu kołnierzach felgi. STAN NIEDOPUSZCZALNY Fot. 13-17 Felga o zbyt małej średnicy. Między kątownicę a felgę z łatwością można wsunąć kartę kredytową (prześwit ok. 0,76 mm). 13 Fot. 13-16 Fot. 13-17 66

TĘ METODĘ INSPEKCJI MOŻNA STOSOWAĆ JEDYNIE W PRZYPADKU FELG DO MONTAŻU BLIŹNIACZEGO, LUB KTÓRYCH TARCZE (POWIERZCHNIE Z OTWORAMI MONTAŻOWYMI) WYCHODZĄ POZA OBRYS ZEWNĘTRZNY ICH KOŁNIERZY. Przy każdej wymianie ogumienia felgi należy kontrolować pod kątem prawidłowego obrysu felgi po stronie otwartej. Dłuższe ramię kątownicy należy przyłożyć do środka felgi po stronie tarczy. Krótsze ramię kątownicy należy przyłożyć do obu kołnierzy felgi, jak pokazano na poniższych ilustracjach. Czynności powtórzyć w czterech punktach na obwodzie felgi, równo oddalonych od siebie. W każdym punkcie krótkie ramię kątownicy powinno dotykać obu kołnierzy felgi. Jeśli prześwit między krótszym ramieniem i kołnierzem felgi jest większy niż grubość karty kredytowej (0,76 mm lub 0,03 cala, zgodnie ze wskazaniem szczelinomierza), felgę należy trwale wycofać z eksploatacji i zezłomować. Fot. 13-18 Felga do montażu bliźniaczego Fot. 13-19 Felga do montażu pojedynczego 13.e.iii. Kontrola wymiarów felg Trzecia optymalna metoda inspekcji: przetoczenie felgi, zgodnie z poniższym opisem 13 Fot. 13-20 Fot. 13-21 Fot. 13-22 67

Jeśli miernik kulowy lub kątownica są niedostępne, felgę bez opony można przetoczyć po czystym, gładkim, równym, poziomym podłożu (np. asfalcie lub chodniku) na odległość co najmniej 3 metrów. Każde odchylenie toru toczenia się felgi od linii prostej może oznaczać potencjalną zmianę wymiaru i obrysu. Felgę należy wycofać z eksploatacji do czasu dokładnego pomiaru miernikiem kulowym. W razie wątpliwości odnośnie informacji podanych powyżej należy się skonsultować firmą Arconic Wheel and Transportation Products. 13.f. Zużycie ogumienia i problemy podczas jazdy W przypadku nadmiernego zużycia ogumienia lub występowania problemów podczas jazdy przydatny może się okazać pomiar bicia promieniowego. Należy zdemontować koło z pojazdu, spuścić powietrze z opony i zdemontować ją (patrz Rozdział 7.c. zawierający zalecenia i instrukcję demontażu opon bezdętkowych). Następnie felgę pozbawioną opony należy ponownie zamontować w pojeździe. Należy przestrzegać odpowiedniej procedury montażu, aby felga została prawidłowo wycentrowana na piaście. Do felgi należy przyłożyć czujnik zegarowy, jak pokazano na Fot. 13-23, aby zbadać stan powierzchni osadzenia stopek opony. Następnie należy wykonać obrót felgą, notując różnice wskazań czujnika zegarowego. Felgi aluminiowe Alcoa należy badać pod kątem bicia promieniowego tylko w miejscu osadzenia stopek opon. Dopuszczalne wskazanie czujnika zegarowego wynosi maksymalnie 0,75 mm (0,03 cala). Fot. 13-23 Nadmierne zużycie ogumienia może być również spowodowane nieprawidłowym osadzeniem stopek opon. Należy sprawdzić, czy opona jest prawidłowo osadzona na feldze. Być może stopki opony zostały osadzone nieprawidłowo. Jeśli tak, należy zdemontować koło z pojazdu, spuścić powietrze z opony i zdjąć stopki z felgi (patrz Rozdział 8 Spuszczanie powietrza i demontaż opon bezdętkowych z felg Alcoa). 13 Stopki należy odpowiednio nasmarować, a następnie ponownie osadzić na feldze w prawidłowy sposób. Patrz Rozdział 8.b.iii. Smarowanie i Rozdział 7.c. Pompowanie opon i sprawdzanie osadzenia stopek. Koło należy napompować ponownie, umieszczając je w klatce bezpieczeństwa lub zabezpieczając w inny sposób. Patrz Rozdział 7.c. Pompowanie opon i sprawdzanie osadzenia stopek. 68

13.g. Zużycie kołnierza felgi Zużycie kołnierza felgi nie jest objęte gwarancją. Na zużycie, w wyniku którego powstaje ostra krawędź wymagająca czynności serwisowych, 24-miesięczna gwarancja udzielana jest jedynie w przypadku felg Dura-Flange. Nieregularne zużycie powierzchni kołnierza felgi spowodowane jest ocieraniem się stopki opony o felgę. Zużycie kołnierza felgi najczęściej występuje podczas transportu ładunków ciężkich oraz zmieniających swoje położenie. W przypadku nadmiernego zużycia kołnierzy eksploatowanych felg należy rozważyć zastosowanie felg aluminiowych Alcoa Dura-Flange. Felgi te zostały poddane specjalnej obróbce znacznie ograniczającej zużycie kołnierza felgi. Więcej informacji na stronie www.arconic.com/alcoawheels/europe/ pl/obrobka-powierzchni.asp#dura-flange Fot. 13-24 W przypadku nadmiernego zużycia kołnierza felgę należy wycofać z eksploatacji. Nadmierne zużycie kołnierza można określić za pomocą specjalnego narzędzia i procedury zatwierdzonej przez firmę Alcoa, opisanej w rozdziale 13.g.ii. Jeśli na zużytym kołnierzu felgi powstanie ostra krawędź i/ lub opona zostanie przecięta, należy zapoznać się z procedurą usuwania krawędzi opisaną w Rozdziale 13.g.iii. 13.g.i. Instrukcja obsługi wskaźnika zużycia kołnierza felgi firmy Alcoa Wskaźnika można używać wyłącznie do pomiaru zużycia kołnierzy felg Alcoa. Narzędzie nie służy do pomiaru kąta nachylenia powierzchni osadzenia stopek opon ani do pomiaru średnicy felgi. W przypadku felg stalowych i felg aluminiowych innych producentów mogą obowiązywać inne przepisy. Rys 13-25 Dopuszczalny stan felgi Rys 13-26 Dopuszczalny stan felgi Rys 13-27 NIEDOPUSZCZALNY stan felgi Wskaźnik zużycia kołnierza Wskaźnik zużycia kołnierza Wskaźnik zużycia kołnierza 13 Felga Felga Felga Prześwit w tym miejscu oznacza, że stan obręczy jest dopuszczalny Prześwit w tym miejscu oznacza, że stan obręczy jest dopuszczalny Brak prześwitu w tym miejscu oznacza, że kołnierz felgi jest nadmiernie zużyty 69

13.g.ii. Określanie stopnia zużycia kołnierza felgi KROK 1 Zdemontować kompletne koło z pojazdu i zdjąć oponę z felgi zgodnie z procedurą opisaną w Rozdziale 8 Spuszczanie powietrza i demontaż opon bezdętkowych z felg Alcoa. KROK 2 Po demontażu opony należy sprawdzić, czy obwód powierzchni osadzenia stopek opony po stronie otwartej ma dopuszczalną wartość (patrz Rozdział 13.e. Kontrola wymiarów felg). Fot. 13-28 STAN DOPUSZCZALNY Kołnierz felgi należy zbadać przy użyciu wskaźnika zużycia kołnierza felgi firmy Alcoa w celu określenia, czy felgi należy wycofać z eksploatacji z powodu nadmiernego zużycia kołnierza (patrz Fot. 13-28 i 13-29). Patrz: wskazówki dotyczące zużycia kołnierzy felg Alcoa w Rozdziale 13.g.i i powyższe ilustracje. Wskaźniki zużycia kołnierzy felg Alcoa są dostępne w ofercie firmy Arconic Wheel and Transportation Products. Aby nabyć wskaźnik, należy skontaktować się z firmą. KROK 3 Fot. 13-29 STAN NIEDOPUSZCZALNY Jeśli po badaniu wskaźnikiem zużycia kołnierza felga kwalifikuje się do eksploatacji, kołnierz felgi należy zbadać pod kątem występowania ostrych krawędzi. W tym celu należy użyć kawałka gumy, pełniącego rolę wskaźnika. Taki wskaźnik można przygotować, owijając drewniany klocek kawałkiem gumy z boku zużytej opony. Fot. 13-30: Gumowy wskaźnik lub kawałek gumy owiniętej wokół drewnianego klocka. Fot. 13-31: Przesuwając wskaźnik wzdłuż zużytej krawędzi, należy sprawdzić, czy jest ona na tyle ostra, aby spowodować przecięcie lub uszkodzenie gumy owiniętej wokół klocka. 13 70

Przesuwając wskaźnik wzdłuż zużytej krawędzi, należy sprawdzić, czy jest ona na tyle ostra, aby spowodować przecięcie lub uszkodzenie gumy owiniętej wokół klocka. Jeśli kołnierz przeciął gumę, jego krawędź można zeszlifować zgodnie z procedurą opisaną w Rozdziale 13.g.iii. UWAGA Należy dokładnie zbadać obszar stopki i boku opony pod kątem przecięć. Jeśli obszary te są wolne od uszkodzeń, oponę należy przekazać do eksploatacji. Przecięte opony należy wycofać z eksploatacji. Na tym etapie oponę należy zbadać również pod kątem innych uszkodzeń i poddać normalnym procedurom konserwacyjnym zalecanym przez producenta ogumienia. Uwaga Nie wolno przesuwać gołą dłonią/palcami po zużytej krawędzi kołnierza w używanej feldze. Krawędzie zużytych kołnierzy mogą być bardzo ostre i z łatwością przeciąć skórę, prowadząc do zakażenia rany. Podczas serwisowania używanych kół lub badań zużycia kołnierzy felg należy zawsze nosić rękawice ochronne. UWAGA Stan felgi pod kątem zużycia kołnierza i występowania ostrych krawędzi należy sprawdzać przy każdej wymianie ogumienia lub RAZ DO ROKU. Przestrzeganie tego zalecenia znacznie ograniczy ryzyko przecięcia opony przez kołnierz felgi. Jeśli kołnierz tnie gumę lub wydaję się na tyle ostry, by ją przeciąć, należy zeszlifować kołnierz zgodnie ze wskazówkami zawartymi poniżej. Jeśli kołnierz nie przetnie gumy, to felgę można dalej eksploatować bez szlifowania krawędzi kołnierzy. 13.g.iii. Konserwacja kołnierza felgi/procedura usuwania krawędzi Dostępnych jest wiele narzędzi umożliwiających usunięcie ostrej krawędzi felgi, powstałej w wyniku zużycia kołnierza felgi. Poniżej przedstawiono przykłady najczęściej używanych narzędzi: Fot. 13-32 Pilnik Ostrą krawędź można bardzo skutecznie usunąć przy użyciu pilnika. Fot. 13-33 Piaszczarka pneumatyczna lub elektryczna To bardzo szybka i skuteczna metoda usunięcia ostrej krawędzi. Wyrównywanie krawędzi kołnierzy felg przy użyciu tych narzędzi wymaga ostrożności. 13 71

Fot. 13-34 Szlifierka pneumatyczna lub elektryczna Kolejna szybka i skuteczna metoda usuwania ostrych krawędzi kołnierzy felg. Należy uważać, żeby nie uszkodzić felgi, ponieważ drobiny aluminium mogą "zatykać" tarczę szlifierską. Fot. 13-35 Szlifierka trzpieniowa Odmiana szlifierki elektrycznej wyposażona w tarczę szlifierską, kamień szlifierski lub odpowiednią końcówkę do szlifowania. Jest to również bardzo szybkie i skuteczne narzędzie. Z uwagi na szybkie obroty narzędzia urządzenia należy uważać, aby równomiernie oszlifować krawędzie i nie uszkodzić felgi. Uwaga Podczas usuwania ostrych krawędzi przy użyciu narzędzi ręcznych lub elektrycznych powstają opiłki metalu i iskry. Narzędzia elektryczne mogą posiadać ostre, ruchome krawędzie, mocno się nagrzewać i generować nadmierny hałas. Opiłki metalu mogą być ostre, a wydostając się z dużą prędkością spod narzędzi elektrycznych mogą spowodować poważne obrażenia skóry lub oczu. Hałas generowany przez narzędzia elektryczne może uszkodzić słuch. Ostre krawędzie mogą przeciąć skórę, a gorące powierzchnie spowodować oparzenia, w które może wdać się zakażenie. Podczas korzystania z narzędzi ręcznych lub elektrycznych należy zawsze stosować odpowiednie środki ochrony osobistej, takie jak okulary ochronne, rękawice, odzież ochronną i środki ochrony słuchu. 13 Fot. 13-36 Kołnierz przed usunięciem ostrej krawędzi Fot. 13-37 Kołnierz po usunięciu ostrej krawędzi 72

KROK 4 Niniejsze ilustracje przedstawiają proces usuwania ostrej krawędzi. Niezależnie od użytego narzędzia, obróbce należy poddać cały obwód felgi, usuwając tylko tyle metalu, ile jest koniecznie do pozbycia się ostrej krawędzi. Jeśli ostre krawędzie występują na obu kołnierzach, drugi kołnierz również należy poddać obróbce. Należy dołożyć wszelkich starań, aby obrobiona krawędź była tak równa, jak to możliwe bez uszkadzania felgi. KROK 5 Po usunięciu ostrej krawędzi klocek owinięty gumą (patrz Rozdział 13.g.ii. KROK 3) należy przesunąć wzdłuż obrobionego kołnierza i sprawdzić, czy krawędź jest nadal ostra. Jeśli kołnierz felgi będzie nadal ciąć gumę, należy powtórzyć powyższe kroki, aby usunąć ostre krawędzie. Należy usuwać tylko tyle metalu, ile jest koniecznie do usunięcia ostrej krawędzi powierzchni. KROK 6 Za pomocą wskaźnika zużycia kołnierza felgi Alcoa należy sprawdzić wysokość kołnierza, aby upewnić się, że ma on odpowiednią wysokość, umożliwiającą bezpieczny montaż opony (patrz Rozdział 13.g.ii.). W KROKU 2 objaśniono, w jaki sposób używać wskaźnika. Aby sprawdzić, czy wskaźnik nie w każdym punkcie na obwodzie felgi wskazuje dopuszczalny poziom zużycia, należy sprawdzić nim cały obwód felgi. Jeśli na całym obwodzie kołnierza felgi wskaźnik pokazuje dopuszczalne zużycie, felga może być dalej użytkowana. KROK 7 Felgę należy zawsze poddawać oględzinom pod kątem innych śladów, które mogłyby wskazywać na konieczność wycofania jej z eksploatacji (patrz Rozdział 13). UWAGA Należy zawsze przestrzegać procedur bezpiecznego montażu zgodnie z zaleceniami zawartymi w niniejszym podręczniku i stosować klatkę bezpieczeństwa lub inne zabezpieczenie koła podczas pompowania. UWAGA Zużycie kołnierza felgi może nie zapewniać odpowiedniej powierzchni do montażu ciężarka nabijanego, a zatem wymuszać montaż ciężarków naklejanych. Wskaźnik zużycia kołnierza felg Alcoa ma zastosowanie wyłącznie do felg Alcoa. Ostrzeżenie Spawanie, zgrzewanie lub jakakolwiek obróbka cieplna dowolnej części felgi aluminiowej Alcoa spowoduje osłabienie struktury felgi. Osłabione lub uszkodzone felgi mogą spowodować wystrzał opony lub awarię koła zamontowanego w pojeździe. Wystrzał ogumienia lub gwałtowna separacja elementów koła zamontowanego na pojeździe mogą prowadzić do wypadku z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Spawanie, zgrzewanie lub poddawanie obróbce cieplnej jakichkolwiek części felgi aluminiowej Alcoa jest zabronione. Ostrzeżenie Przewrócenie do eksploatacji felg z nieodpowiednią wysokością kołnierza, niezgodną z pomiarem wskaźnikiem wysokości kołnierza felg Alcoa, może prowadzić do wystrzału opony lub separacji opony od felgi. Wystrzał może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Felgi z kołnierzem o wysokości mniejszej niż dopuszczalna po pomiarze wskaźnikiem Alcoa nie zapewniają wystarczającego podparcia dla opony. Felgi ze zbyt niskim kołnierzem należy niezwłocznie wycofać z eksploatacji i zezłomować. Ostrzeżenie Wysoka temperatura spowodowana pożarem, awarią ogumienia, układu hamulcowego, piasty bądź inną przyczyną może osłabić strukturę metalu i spowodować wystrzał opony z gwałtowną separacją elementów koła. Wystrzał opony z separacją elementów koła może spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Felgę, która była poddana działaniu wysokiej temperatury należy niezwłocznie i trwałe wycofać z eksploatacji. 13 73

13.g.iv. Felgi Dura-Flange W przypadku nadmiernego zużycia kołnierzy eksploatowanych felg należy rozważyć zastosowanie felg aluminiowych Alcoa Dura-Flange. Felgi Dura-Flange zostały poddane specjalnej obróbce znacznie ograniczającej zużycie kołnierza felgi. Felgi Dura-Flange są jedynymi felgami Alcoa objętymi 24-miesięczną gwarancją na zużycie kołnierzy, które w inym przypadku podlegały by procedurze zawartej w Rozdziale 13.g.iii. Konserwacja kołnierza felgi/procedura usuwania krawędzi. UWAGA Lekkie zużycie lub lekka korozja wżerowa nie jest objęta gwarancją. W przypadku felg Dura-Flange nie można przeprowadzić regeneracji krawędzi. Dotyczy to również czynności opisanych w Rozdziale 13.g.iii. Konserwacja kołnierza felgi/procedura usuwania krawędzi. Fot. 13-38 Dopuszczalna korozja wżerowa Ulotka o felgach Dura-Flange jest dostępna pod adresem: www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/do-pobrania.asp 13.h. Kontrola pękniętych lub uszkodzonych felg Felgi należy poddawać systematycznym oględzinom pod kątem pęknięć i uszkodzeń. Felgi uszkodzone, lub wobec których istnieje przypuszczenie uszkodzenia należy zdemontować. Więcej informacji poniżej. Ostrzeżenie Felgi pęknięte lub uszkodzone mogą ulec awarii, co może doprowadzić do ich separacji od pojazdu. 13 Koła, które uległy awarii lub odseparują się od pojazdu w czasie jazdy, mogą spowodować wypadek z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Pęknięte lub uszkodzone felgi należy niezwłocznie wycofać z eksploatacji i zezłomować.. 74

13.h.i. Powierzchnia montażowa Pęknięcia otworów montażowych są zazwyczaj spowodowane nieprawidłowym montażem (patrz Rozdziały 10 i 11), nadmiernym obciążeniem lub zbyt małą powirzchnią styku (patrz Rozdział 13.h.i.) felgi z piastą lub bębnem hamulcowym. Felgi należy wycofać z eksploatacji. Poniższe ilustracje przedstawiają pęknięcia między otworami w feldze. Najczęstsze przyczyny: Pozostałości lakieru, zabrudzenia lub skorodowanie powierzchni montażowych felgi lub piasty Niewystarczająca powierzchnia obszaru podparcia felgi Nierówna powierzchnia podparcia Nieodpowiednie elementy montażowe (patrz Rozdział 11) Nieodpowiednia wartość momentu dokręcania (patrz Rozdział 10 i 12) Felgi z takim uszkodzeniem należy wycofać z eksploatacji i zezłomować. Fot. 13-39 Fot. 13-40 13 Fot. 13-41 Fot. 13-42 Powierzchnię styku piasty/bębna hamulca należy poddać dokładnym oględzinom pod kątem pęknięć lub innych uszkodzeń. 75

Powierzchnia piasty/bębna powinna być płaska na całej powierzchni podparcia zalecanej poniżej dla odpowiedniego wsparcia tarczy felg. Dane techniczne dla felg Alcoa centrowanych na piaście: Średnica rozstawu otworów montażowych Tabela 13-44 Liczba otworów montażowych Gwint ISO 4107 Średnica czoła (mm) SAE J694 Średnica czoła (mm) DIN 74361-3 Średnica czoła (mm) Arconic Zalecana średnica czoła (mm) 205 6 M18 x 1.5 250-251 245-250 250 245-251 245 6 M18 x 1.5 290-291 290 285-291 275 8 M20 x 1.5 320-321 315-320 320 315-321 275 8 M22 x 1.5 334-343 320 334-343 225 10 M22 x 1.5 270 273-279 335 10 M22 x 1.5 385-386 380-385 385 380-386 Ostrzeżenie Z uwagi na ograniczoną powierzchnię styku piast gwiaździstych, należy regularnie przeprowadzać czynności konserwacyjne powierzchni piast i felg przy użyciu odpowiednich narzędzi. Zgodnie z zaleceniami Stowarzyszenia Europejskich Producentów Kół (Association of European Wheel Manufacturers, EUWA), zewnętrzne i wewnętrzne powierzchnie montażowe felg montowanych na piastach gwiaździstych należy sprawdzać kątem pęknięć co 50 000 km. Felgi z pęknięciami należy niezwłocznie zdemontować i zezłomować. 13 76

13.h.ii. Otwory montażowe Poluzowane nakrętki kół mogą spowodować uszkodzenie zarówno felg centrowanych na szpilkach, jak i felg centrowanych na piaście. Felgi centrowane na szpilkach należy zbadać pod kątem owalizacji lub pogłębienia gniazd kulowych. Felgi centrowane na piaście należy zbadać pod kątem owalizacji otworów mocujących Zbyt mocne dokręcenie nakrętek może spowodować uszkodzenie gniazd kulowych w felgach centrowanych na szpilkach Uszkodzone felgi należy wycofać z eksploatacji i zezłomować. STAN NIEDOPUSZCZALNY Jeśli na wewnętrznej krawędzi otworów mocujących felgi centrowanej na piaście odciśnięty jest gwint szpilki, oznacza to, że koło było poluzowane. Fot. 13-44 Fot. 13-45 13.h.iii. Otwory wentylacyjne i powierzchnia tarczy Oględzinom należy poddać całą powierzchnie tarczy felgi oraz otworów wentylacyjnych. Pęknięte lub uszkodzone felgi należy natychmiast wycofać z eksploatacji i zezłomować. Przeciążenie felgi może powodować uszkodzenie otworów wentylacyjnych. Pęknięcie biegnące od otworu wentylacyjnego do powierzchni montażowej felgi. 13 Fot. 13-46 Fot. 13-47 77

13.h.iv. Wewnętrzna powierzchni felgi (zagłębienie, obszar otworu zaworu i osadzenia stopek opony) Całą powierzchnię felgi należy zbadać pod kątem wgnieceń, ubytków i pęknięć. Utrata ciśnienia w ogumieniu może być spowodowana pęknięciami wokół otworu na zawór, w okolicy osadzenia stopki, bądź zagłębienia felgi. Felgi z takim uszkodzeniem należy wycofać z eksploatacji i zezłomować. Pęknięcia w obszarze zagłębienia felgi Prawdopodobne przyczyny powstania pęknięć w obszarze zagłębienia felgi. Przekroczenie dopuszczalnego obciążenia lub ciśnienia Uszkodzenie spowodowane korozją Uszkodzenie spowodowane narzędziami Uszkodzenia spowodowane utknięciem ciał obcych między szczękami hamulca a obracającym się kołem Felga jest zbyt wąska dla użytej opony Fot. 13-48 Fot. 13-49 13 78

Pęknięcia w obszarze otworu zaworu Możliwe przyczyny pęknięć w obszarze otworów zaworu: Przekroczenie dopuszczalnego obciążenia lub ciśnienia Chropowata powierzchnia otworu zaworu Zbyt mocne dokręcenie nakrętki zaworu Korozja patrz Fot. 13-54 i 13-55. Fot. 13-50 Fot. 13-51 Fot. 13-52 Fot. 13-53 13 Fot. 13-54 Fot. 13-55 79

Pęknięcia w obszarze osadzenia stopek opony: Pęknięcia w obszarze osadzenia stopek opon są spowodowane przekroczeniem dopuszczalnego obciążenia felgi, ciśnienia w oponie, korozją lub uszkodzeniem felgi narzędziami. Fot. 13-56 Fot. 13-57 Uwaga: Pęknięcia powierzchni styku felgi ze stopką opony są zazwyczaj spowodowane nadmiernym obciążeniem kół. Przy takim uszkodzeniu firma Arconic Wheel and Transportation Products zaleca stosowanie felg WorkHorse. Numery katalogowe części są podane w specyfikacji felg Alcoa. Więcej informacji na stronie 13 dokumentu: www.arconic.com/alcoawheels/europe/ pl/pdf/alcoa_wheels_general_brochure_ pl.pdf Ostrzeżenie Zastosowanie dętek w kołach bezdętkowych może ukryć powolny spadek ciśnienia, który może oznaczać pęknięcie lub uszkodzenie felg prowadzące do poważnych awarii. Awarie kół mogą prowadzić do wypadków z poważnymi obrażeniami ciała lub ofiarami śmiertelnymi. Stosowanie dętek z felgami bezdętkowymi Alcoa jest zabronione. Pęknięte lub uszkodzone felgi należy natychmiast wycofać z eksploatacji i zezłomować. 13.i. Korozja 13 Eksploatacja w niektórych warunkach, na przykład podczas transportu zwierząt lub stosowanie środków odkażających może prowadzić do korozji. Wśród substancji, które mogą powodować korozję, znajduje się sól, chlorek magnezu, chlorek wapnia (często używane do usuwania śniegu) oraz środki o wysokiej zasadowości/ kwasowości. 80 Jeśli powietrze użyte do napompowania opon bezdętkowych lub opona nie są suche, to obszary felgi pod oponą mogą poważnie skorodować. Korozja w zagłębieniu felgi, na powierzchniach osadzenia stopek (patrz Rozdział 13.h.iv.), w okolicach otworów na zawory i wokół otworu centralnego są często spowodowane wilgocią wewnątrz opony. Lekką korozję należy dokładnie usunąć za pomocą szczotki drucianej. Przed korozją felgę można zabezpieczyć smarem bez dodatku wody i metali. Mocno skorodowane felgi należy zdemontować i wycofać z eksploatacji.

13.i.i. Korozja obszarów otworu centralnego, tarczy felgi lub powierzchni montażowej Fot. 13-58 Fot. 13-59 Po usunięciu korozji: Średnica otworu centralnego może być większa maksymalnie o 0,5 mm od wartości podanej w specyfikacji felgi. Grubość tarczy felgi, czyli powierzchni montażowej stykającej się z piastą lub drugą felgą w układzie bliźniaczym może być mniejsza maksymalnie o 0,5 mm od wartości podanej w specyfikacji technicznej felgi. Specyfikacja techniczna felg Alcoa: Felgę z mocno skorodowanym obszarem otworu centralnego należy wycofać z eksploatacji. 13.i.ii. Korozja w zagłębieniu felgi 13 Fot. 13-60 Fot. 13-61 81

Uwaga Stosowanie płynnych środków wyważających lub uszczelniających w felgach Alcoa może mocno przyspieszać korozję powierzchni felgi. Mocno skorodowane felgi nie nadają się do dalszej eksploatacji. Fot. 13-62 Felgi Alcoa skorodowane w wyniku użycia płynnych środków wyważających lub uszczelniających nie podlegają wymianie w ramach ograniczonej gwarancji firmy Alcoa. 13.i.iii. Korozja obszarów zaworu Fot. 13-63 Fot. 13-64 13 Fot. 13-65 Fot. 13-66 Uwaga Stosowanie płynnych środków wyważających lub uszczelniających w felgach Alcoa może mocno przyspieszać korozję wokół otworu zaworu. Mocno skorodowane felgi nie nadają się do dalszej eksploatacji. 82 Felgi Alcoa skorodowane w wyniku użycia płynnych środków wyważających lub uszczelniających nie podlegają wymianie w ramach ograniczonej gwarancji firmy Alcoa.

13.j. Regularne oględziny i usuwanie korozji Oprócz zaleceń z Rozdziału 14 Pielęgnacja i konserwacja, felgi aluminiowe wymagają dodatkowych zabiegów, które zapewnią ich bezpieczną i niezawodną eksploatację. Częste czyszczenie i usuwanie korozji z felg aluminiowych nie tylko poprawi wygląd pojazdu, ale co najważniejsze przyczyni się do bezpieczeństwa i niezawodności pojazdu. Felgi Alcoa w wykończeniu aluminium szczotkowanym, polerowanym i LvL ONE nie są pokryte warstwą ochronną. Stop aluminium o dużej odporności na korozję, z którego produkowane są felgi Alcoa, ogranicza zjawisko utleniania do minimum. Regularna i częsta konserwacja pozwoli utrzymać czystość i połysk felg przez wiele lat. Brak regularnego czyszczenia może prowadzić do pojawienia się korozji. Powierzchnia felg Dura-Bright została poddana specjalnej obróbce, która chroni powierzchnię felg przed utlenianiem. Podczas eksploatacji lub na skutek działania czynników zewnętrznych powłoka może ulec uszkodzeniu. Wewnętrzne powierzchnie felg Dura-Bright, nie przeznaczone do użytku dwustronnego, nie posiadają powierzchni ochronnej. Oksydacja może z czasem prowadzić do nagromadzenia się korozji. Felgi należy regularnie czyścić, aby zapobiec nagromadzeniu się korozji, która może w rezultacie przyczynić się do pęknięcia felgi. Korozję należy usuwać w regularnych odstępach czasu podczas oględzin stanu technicznego pojazdu, przed montażem felg na pojeździe, po wymianie lub naprawie ogumienia. CZYSZCZENIE POWIERZCHNI MONTAŻOWYCH (tarczy felgi, piasty lub bębna hamulca): Po czyszczeniu powierzchni montażowych, tarcz (otworów montażowych) oraz powierzchni piasty należy sprawdzić, czy wszystkie czyszczone powierzchnie są suche, czyste, gładkie i płaskie. Fot. 13-67 Fot. 13-68 Fot. 13-69 Tarcze ścierne Bristle Disc są dostępne u autoryzowanych dystrybutorów produktów Alcoa. Dokumentację techniczną dotyczącą produktu można otrzymać, kontaktując się z Arconic Wheel and Transportation Products telefonicznie (+32 11 45 84 60) lub pobrać ze strony www.arconic.com/alcoawheels CZYSZCZENIE POWIERZCHNI NIEMONTAŻOWYCH FELG ALCOA: Czyszczenie felg w wykończeniu aluminium szczotkowanym, polerowanym i LvL ONE : www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/ pdf/alcoa_wheels_cleaning_pl.pdf Fot. 13-70 i konserwacji powierzchni aluminium szczotkowanego, polerowanego i LvLONE oraz powierzchni ochronnej felg Dura-Bright znajduje się w Rozdziale 14 podręcznika. 13 Czyszczenie felg Dura-Bright www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/ pdf/alcoa_wheels_cleaning_pl.pdf Więcej informacji na temat pielęgnacji 83

14. Pielęgnacja i konserwacja Regularne czyszczenie Felgi należy czyścić regularnie myjką parową lub ciśnieniową. Zaleca się stosowanie łagodnego detergentu. Nie wolno stosować środków czyszczących o silnym odczynie zasadowym/kwasowym. Nie używać kwasu fluorowodorowego. Do czyszczenia lub polerowania koła Alcoa nie wolno używać produktów ani narzędzi ściernych. 14.a. Ochrona przed korozją felg w wykończeniu aluminium szczotkowanym, polerowanym i LvL ONE (nie dotyczy felg Dura-Bright ) Felgi można poznać po niebieskich naklejkach z logo Alcoa: Poniższe informacje dotyczą felg Alcoa bez wykończenia Dura-Bright. Szczegółowe informacje dotyczące pielęgnacji i czyszczenia felg Alcoa z wykończeniem Dura-Bright znajdują się w Rozdziale 14.b. Czyszczenie felg Alcoa w wykończeniu aluminium szczotkowanym, polerowanym i LvL ONE : Fot. 14-1 1. Felgi należy często myć bieżącą wodą pod ciśnieniem. Zastosowanie łagodnego detergentu przyspieszy mycie. Nie wolno stosować środków czyszczących o silnym odczynie kwasowym/zasadowym ani z dodatkiem kwasu fluorowodorowego. Po zdjęciu opony felgę należy oczyścić i poddać dokładnym oględzinom (patrz Rozdziały 5, 6 i 13). 14 Fot. 14-2 Arconic Wheel and Transportation Products poleca stosowanie środków do pielęgnacji felg ALclean i ALpolish Felgi w wykończeniu aluminium szczotkowanymi, polerowanymi oraz felgi LvL ONE nie są pokryte powłoką ochronną. Stop aluminium o dużej odporności na korozję felg Alcoa ogranicza oksydację felg do minimum. Środki ALclean i ALpolish ułatwiają utrzymanie oryginalnego połysku felg Alcoa. Systematyczna pielęgnacja felg utrzyma je w znakomitym stanie przez wiele lat. Więcej informacji o pielęgnacji felg pod adresem www.arconic.com/alcoawheels/ europe/pl/czyszczenie-felg.asp Szczotką drucianą lub tarczą Bristle Disc usunąć wszelkie zanieczyszczenia z powierzchni osadzenia stopek opon. Drucianej szczotki i tarcz Bristle Disc nie należy używać do usuwania zabrudzeń i korozji z widocznych powierzchni felgi. Tarcze Bristle Disc są dostępne u autoryzowanych dystrybutorów produktów Alcoa. Więcej informacji na www.arconic.com/ alcoawheels/europe/pl/gdzie-kupic.asp 2. W celu utrzymania oryginalnego wyglądu felg Alcoa zaleca się następujące procedury: a) Po montażu nowych felg i przed rozpoczęciem ich eksploatacji nieosłonięte powierzchnie felgi należy wymyć szczotką Albrush, gąbką, ścierką lub miękką szczotką z włosiem i ciepłą wodą z dodatkiem łagodnego detergentu. b) Następnie felgi należy obficie spłukać wodą. c) Wytrzeć do sucha, aby nie powstały plamy. d) Myj swoje felgi Alcoa Wheels co tydzień, aby zachować ich atrakcyjny wygląd. 84

14.b. Pielęgnacja i czyszczenie felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO Felgi można poznać po naklejkach z logo Alcoa: czarnych na felgach Dura-Bright XBR i czarnozielonych na felgach Dura-Bright EVO. Fot. 14-3 Fot. 14-4 Właściwa konserwacja powierzchni felg w wykończeniu Dura-Bright gwarantuje ich długotrwały połysk. Do mycia felg Dura-Bright najlepiej zastosować środek Dura-Bright Wheel Wash, standardowy preparat do mycia kół Dura-Bright Wheel Wash lub detergent o neutralnym ph. Jeśli zabrudzeń powierzchni nie można spłukać zimną wodą, felgę należy umyć ciepłą wodą i wytrzeć miękkim ręcznikiem lub szmatką z irchy. Jeśli zabrudzenia będą utrzymywały się nadal, felgę należy umyć ciepłą wodą z dodatkiem Dura-Bright Wheel Wash lub detergentu (w miarę możliwości przy użyciu dostępnych w sprzedaży myjek ciśnieniowych). Detergent należy zawsze dozować zgodnie z zaleceniami producenta, stosowanie nierozcieńczonego detergentu bezpośrednio na powierzchnię felgi jest zabronione. Środek do mycia felg Dura-Bright Wheel Wash dostępny jest u autoryzowanych dystrybutorów Alcoa Wheels. Więcej informacji na www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/gdzie-kupic.asp UWAGA Felg Dura-Bright NIE NALEŻY polerować standardowymi środkami, np. ALpolish. 14 Fot. 14-5 85

UWAGA Nie stosować środków mocno kwasowych/zasadowych do czyszczenia felg Dura-Bright. Nie wolno stosować środków z dodatkiem kwasu fluorowodorowego do mycia felg Dura-Bright. Wartość współczynnika ph można znaleźć na karcie charakterystyki substancji. Jeśli środek czyszczący jest skoncentrowany, należy skontaktować się z jego dostawcą w celu określenia odpowiedniej proporcji rozcieńczenia i wartości współczynnika ph. Ilustracja pokazuje sposób sprawdzania ph przy użyciu papierków wskaźnikowych ph. Uwaga: Środek do mycia felg Dura-Bright Wheel Wash można stosować bez rozcieńczania. Fot. 14-6 Przykłady efektów mycia felg z wykończeniem powierzchni Dura-Bright agresywnymi środkami do mycia felgi/lub mytymi w zbyt wysokiej temperaturze: 14 Fot. 14-7 Fot. 14-8 86 Pielęgnacja i czyszczenie felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO w 5 krokach na następnej stronie.

14.b.i. Pielęgnacja i czyszczenie felg Dura-Bright XBR i Dura-Bright EVO w 5 krokach KROK 1 Przed myciem felg należy odczekać do ich ostygnięcia poniżej 35 C. KROK 2 Należy dokładnie oczyścić koła z wszelkich zabrudzeń i zanieczyszczeń. Opłukanie felgi zapobiegnie jej zarysowaniu i otarciom. Ziemię, piasek i zabrudzenia należy spłukać wodą z węża lub myjką ciśnieniową. Fot. 14-9 KROK 3 Do mycia felg Dura-Bright najlepiej zastosować środek Dura-Bright Wheel Wash, zwykły preparat do mycia kół lub detergent o neutralnym ph. Dodać do wody środek do mycia felg lub łagodny detergent (np. zwykły płyn do mycia naczyń) w zalecanej proporcji. Nie wolno stosować środków czyszczących o silnym odczynie kwasowym/zasadowym ani z dodatkiem kwasu fluorowodorowego. Fot. 14-10 Fot. 14-11 KROK 4 Umyć koła. Obficie nałożyć na felgi środek do mycia Dura-Bright Wheel Wash, mydło lub inny środek do mycia i umyć felgi szczotką ALbrush, gąbką lub ścierką. Nie stosować materiałów ściernych, gąbek do szorowania (np. 3M Scotch-Brite ). KROK 5 Dokładnie spłukać pianę i zabrudzenia z kół. Wytrzeć koła do sucha miękką ściereczką. Fot. 14-12 14 Fot. 14-13 87

14.b.ii. Dodatkowe zalecenia dotyczące pielęgnacji felg Dura-Bright XBR i Dura- Bright EVO Felgi z powłoką ochronną Dura-Bright mogą się z czasem porysować lub uszkodzić mechanicznie od zanieczyszczeń drogowych. Nie ma to wpływu na opisaną powyżej procedurę konserwacji i mycia felg. Po zamontowaniu, podczas kontaktu z piastą, bębnem hamulcowym lub felgą zamontowaną w układzie bliźniaczym, powierzchnia styku może ulec zarysowaniu, uszkodzeniu lub odbarwieniu. Zaleca się zastosowanie podkładek chroniących powierzchnię montażową felgi, takich jak DiscMate. UWAGA Informacje na temat konserwacji felg Dura-Bright, których powłoka uległa uszkodzeniu, posiada wżery lub jest odbarwiona, można znaleźć na stronie www.arconic.com/alcoawheels lub skontaktuj się z Arconic Wheel and Transportation Products. 1. Standardowe użytkowanie nie wymaga specjalnych czynności konserwacyjnych Felgi Dura-Bright można utrzymywać w czystości, stosując środek Dura-Bright Wheel Wash, mydło i wodę lub łagodne środki myjące przeznaczone do lakierowanych powierzchni pojazdów. 2. Warunki, które mogą wymagać specjalnych zabiegów konserwacyjnych Ślady serwisowania i użytkowania felg W miejscach, gdzie na feldze Dura-Bright widoczne są ślady serwisowania lub użytkowania takie jak zadrapania, odpryski, wgniecenia, ubytki będzie zbierać się pył hamulcowy. Powierzchnie noszące ślady takich uszkodzeń będą wyglądać jak pozbawione wykończenia Dura-Bright. 14 Fot. 14-14 Fot. 14-15 88

Erozja Powłoka ochronna na felgach Dura-Bright na pojazdach użytkowanych na drogach żwirowych, kamienistych, piaskowych itp. może z czasem ulec naturalnej erozji. Może to spowodować gromadzenie się pyłu hamulcowego w okolicach kołnierzy i otworów wentylacyjnych felg. Fot. 14-16 Fot. 14-17 Odbarwienia Felgi Dura-Bright zamontowane na osiach z hamulcami tarczowymi mogą się z czasem odbarwiać. Brązowawe, miedziane lub złotawe, przebarwienia są najczęściej widoczne na felgach na przedniej osi w okolicach otworów wentylacyjnych w zależności od kierunku toczenia. Zjawisko jest spowodowane osadzaniem się na felgach pyłu z klocków hamulcowych. Nagromadzenie pyłu może być bardziej widoczne po okresie zimowym lub w dłuższych odstępach czasu między myciem felg. Zaleca się częstsze mycie felg wodą z dodatkiem mydła. Fot. 14-18 Uwaga Ślady serwisowania, erozja i/lub przebarwienia nie są objęte gwarancją. Gwarancją przez okres 60 miesięcy od daty produkcji jest objęte pęcherzenie, odpryskiwanie i łuszczenie się powłoki Dura-Bright oraz korozja nitkowa. 3. Dodatkowe zabiegi konserwacyjne Felgi lub części felg, na których widoczne są opisane powyżej zjawiska mogą wymagać dodatkowych zabiegów pielęgnacyjnych. 14 Do usuwania pyłu hamulcowego, śladów korozji i przebarwień zaleca się środek do mycia ALclean i szczotkę ALbrush. Zastosowanie ALclean nie wpłynie negatywnie na powłokę Dura-Bright, jeśli środek będzie stosowany sporadycznie. 89

UWAGA Prosimy o zapoznanie się z zaleceniami bezpieczeństwa na etykiecie butelki (1 l) lub kanistra (5 l lub 25 l) ALclean. Karty bezpieczeństwa są dostępne na żądanie. Fot. 14-19 Butelka ALclean 1 l Fot. 14-20 Szczotka ALbrush z miękkiego włosia Płyn do mycia ALclean i szczotka ALbrush są dostępne u dystrybutorów i sprzedawców felg Alcoa Wheels (Europa). Dane kontaktowe są dostępne na stronie www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/gdzie-kupic.asp Mycie kół: 1. Odczekać do ostygnięcia kół. Temperatura kół nie powinna być wyższa od 35 C. 2. Zdjąć wszystkie osłonki z nakrętek kół. 3. Wodą z węża lub myjką ciśnieniową dokładnie usunąć kurz i piasek. Nie osuszać koła. 4. Nanieść niewielką ilość (ok. 10 ml) nierozcieńczonego płynu ALclean na szczotkę ALbrush i delikatnie umyć koło 2-3 razy z krótkimi przerwami o łącznej długości 2-3 minut. 5. Spłukać koła dokładnie dużą ilością zimnej lub letniej wody. 6. Jeśli pył, ślady korozji i/lub odbarwienia nie zostały usunięte, powtórzyć kroki 4 i 5. 7. Po wyschnięciu kół nałożyć osłonki nakrętek. Felgi Dura-Bright należy systematycznie myć preparatem Alcoa Dura-Bright Wheel Wash lub mydłem z wodą, jak opisano w Rozdziale 14.b.i. 14 Dodatkowe czynności konserwacje z użyciem środka ALclean, jak opisano w krokach 1-7, należy wykonywać sporadycznie. 90

14.c. Konserwacja felg Dura-Flange Felgi są oznaczone literami "DF" po składającym się z 6 cyfr numerze seryjnym. Felgi Dura-Flange posiadają naklejki z niebieskim logo Alcoa i dwie dodatkowe naklejki o treści "Dura-Flange Rim Wear Protected". 1. Felgi Dura-Flange są objęte 24-miesięczną gwarancją na zużycie kołnierzy. 2. Lekkie zużycie lub lekka korozja wżerowa nie jest objęta gwarancją. Patrz Rozdział 13.g.iv. 3. W przypadku felg Dura-Flange nie można przeprowadzić regeneracji krawędzi. Dotyczy to również czynności opisanych w Rozdziale 13.g.iii. Konserwacja kołnierza felgi/procedura usuwania krawędzi. Fot. 14-21 Felgi Dura-Flange można myć zgodnie z opisem w Rozdziale 14.a. lub Rozdziale 14.b. Fot. 14-22 14 91

15. Słownik najczęściej występujących terminów i współczynniki konwersji 15.a. Słownik najczęściej występujących terminów 15 15 - Kąt nachylenia stopki opony bezdętkowej zakładanej na felgi przeznaczone do pojazdów medium i heavy duty. JEDNOCZĘŚCIOWA NAKRĘTKA KOŁNIERZOWA - Jednoczęściowy zespół podkładki i nakrętki, niezalecany do montażu żadnych felg Alcoa Wheels. DWUCZĘŚCIOWA NAKRĘTKA KOŁNIERZOWA - Dwuczęściowy zespół podkładki i nakrętki, stosowany do przykręcania felg centrowanych na piaście. KOMORA POWIETRZNA - Przestrzeń zamknięta między oponą i felgą. POWIERZCHNIĄ OSADZENIA STOPKI OPON - Powierzchnia wokół zewnętrznej krawędzi felgi, która styka się z zamontowaną oponą. ROZSTAW OTWORÓW MOCUJĄCYCH - Odległość między środkami otworów mocujących felgi. Średnica podawana jest w calach lub milimetrach (w Europie). OTWÓR MOCUJĄCY - Otwór w tarczy felgi, przez który przechodzi śruba (szpilka). OTWÓR - Patrz "OTWÓR PIASTY". CC - centymetr sześcienny. OTWÓR CENTRALNY - Patrz "OTWÓR PIASTY". STRONA ZAMKNIĘTA - Strona felgi, po której znajduje się tarcza. DC - Skrót od słów drop center". Patrz "ZAGŁĘBIENIE FELGI". PŁASZCZYZNA MONTAŻU FELGI - Powierzchnia montażu, średnica powierzchni podparcia, część płaszczyzny felgi stykająca się z piastą lub bębnem hamulcowym. DISCMATE - Nylonowa uszczelka chroniąca felgę przed korozją umieszczana między piastą lub bębnem hamulcowym a felgą i/lub między dwoma felgami. FELGA TARCZOWA - Jednoczęściowy (kuty) lub dwuczęściowy (spawany) zespół tarczy i felgi. DOT - Skrót od Department Of Transportation, departament federalny rządu USA zajmujący się transportem. ZAGŁĘBIENIE FELGI - Zagłębienie lub centralna część felgi, umożliwiająca montaż opon bezdętkowych. FELGA BLIŹNIACZA - Każda felga, której tarczę można zamontować do tarczy drugiego koła, w wyniku czego można zbudować zespół bliźniaczy z kołem zewnętrznym i wewnętrznym. ET - Skrót od Einpresstiefe, stosowany najczęściej na felgach produkowanych w Niemczech, równoznaczny z offsetem (lub odsadzeniem ujemnym). Patrz "ODSADZENIE UJEMNE": FMVSS - Federal Motor Vehicle Safety Standards. Federalne normy bezpieczeństwa pojazdów silnikowych USA. FUNTOSTOPY/NIUTONOMETRY - Jednostka momentu dokręcania używanego do dokręcania nakrętek lub innych części. Wartość momentu dokręcania można mierzyć kluczem dynamometrycznym. Ft-lbs - Skrócone oznaczenie funtostopy (jednostka momentu dokręcania). 1/2 PODWÓJNEGO ODSTĘPU - Połowa odległości między dwiema osiami symetrii kół bliźniaczych. Wymiar ten ma taką samą wartość, jak ODSADZENIE DODATNIE. HMA - Skrót od Halber Mittenabstand, stosowany najczęściej na felgach produkowanych w Niemczech, równoznaczny z odsadzeniem dodatnim (HDS). OTWÓR PIASTY - Centralny otwór w tarczy felgi. Wymiary podane są w calach lub milimetrach (w Europie). CENTROWANIE NA PIAŚCIE - Sposób mocowania koła. Koło jest centrowane na wypuście piasty (montaż pojedynczy i bliźniaczy) i przykręcane dwuczęściowymi nakrętkami kołnierzowymi. in. - Skrót cala (1 cal = 25,4 mm). NAKRĘTKA WEWNĘTRZNA - Nakrętka stosowana do montażu koła wewnętrznego w systemie centrowania kół bliźniaczych na szpilkach. Nie można jej stosować do felg centrowanych na piaście. ODSADZENIE - Patrz "ODSĄDZENIE DODATNIE" i "ODSADZENIE UJEMNE" - Odległość między powierzchnią montażu felgi a jej osią symetrii. Miara stosowana w montażu pojedynczym podawana w calach lub milimetrach. kg - Skrót od kilograma, jednostki masy, równej 1000 gramów. kpa - Skrót od kilopaskala, jednostki ciśnienia (100 kpa = 1 bar). 92

DŁUGA NAKRĘTKA TULEJOWA - Zmodernizowana nakrętka z długą tuleją, używana do przykręcania kół bliźniaczych (zobacz również NAKRĘTKA KRÓTKA). MAKSYMALNE CIŚNIENIE - Najwyższa dopuszczalna wartość ciśnienia, mierzona w normalnej temperaturze otoczenia, wynoszącej około 20 C lub 68 F. mm - Skrót od milimetra. 1000 mm = 1 metr. NIUTONOMETRY/FUNTOSTOPY - Jednostka momentu dokręcania używanego do dokręcania nakrętek lub innych części. Wartość momentu dokręcania można mierzyć kluczem dynamometrycznym. Nm - Skrót od niutonometra (jednostki momentu dokręcania). ODSADZENIE UJEMNE - Odległość między powierzchnią montażu felgi i osią symetrii felgi, gdy oś symetrii znajduje się od wewnątrz powierzchni montażu. STRONA OTWARTA - Strona felgi znajdująca się po przeciwnej stronie tarczy. NAKRĘTKA ZEWNĘTRZNA - Nakrętka stosowana do montażu koła zewnętrznego w systemie centrowania kół bliźniaczych na szpilkach, wkręcana w nakrętkę wewnętrzną. Nie można jej stosować do dokręcania felg centrowanych na piaście. ODSĄDZENIE DODATNIE - Odległość między powierzchnią montażu felgi i osią symetrii felgi, gdy oś symetrii znajduje się na zewnątrz płaszczyzny piasty. Wymiar ten ma taką samą wartość, jak 1/2 PODWÓJNEGO ODSTĘPU i jest podawany w calach lub milimetrach. PCD - (Pitch Circle Diameter), średnica okręgu przechodzącego przez środek wszystkich otworów montażowych (patrz ROZSTAW OTWORÓW MOCUJĄCYCH). WYPUST LUB CZOP CENTRUJĄCY - Wystające powierzchnie/części piasty, umożliwiające wycentrowanie felgi centrowanej na piaście. OŚ SYMETRII FELGI - Linia wzdłuż promienia felgi, równo oddalona od kołnierzy felgi. KOŁNIERZ FELGI - Część felgi wystająca ponad jej powierzchnię, umożliwiająca montaż stopki opony. FELGA - Część koła dająca podparcie dla opony. GARB ZABEZPIECZAJĄCY - Niewielka wypukłość znajdująca się poniżej powierzchni styku stopki z felgą, przy zagłębieniu felgi. Garb uniemożliwia ześlizgnięcie się stopki opony w zagłębienie w pojazdach eksploatowanych z niskim ciśnieniem w oponach. KRÓTKA NAKRĘTKA TULEJOWA - Zmodernizowana nakrętka z krótką tuleją, używana do przykręcania kół pojedynczych (zobacz również DŁUGA NAKRĘTKA TULEJOWA). SZPILKA - Gwintowany bolec wystający z powierzchni piasty, do którego za pomocą nakrętek przykręcane są koła. CENTROWANIE NA SZPILKACH I GNIAZDACH KULOWYCH - System montażu kół wykorzystujący szpilki i nakrętki kulowe do centrowania i przykręcania kół (nie można go stosować do montażu europejskich kół Alcoa). MOMENT DOKRĘCANIA - Siła użyta do dokręcenia nakrętek. Zazwyczaj podawana w funtostopach lub niutonometrach i mierzona za pomocą klucza dynamometrycznego. TPMS - Skrót od Tire Pressure Monitoring System, elektronicznego systemu do monitorowania ciśnienia powietrza w oponach pojazdów. STOPKA OPONY - Powierzchnia opony, która styka się z powierzchnią felgi nachyloną pod kątem. PŁASZCZYZNA MONTAŻU FELGI - Powierzchnia montażu, średnica powierzchni podparcia, część płaszczyzny felgi stykająca się z piastą lub bębnem hamulcowym. PSI - Skrót jednostki ciśnienia funta na cal kwadratowy (100 psi = 690 kpa). ODWRACALNA - Określenie tarczy felgi, którą można odwrócić na piaście bez zmiany położenia linii symetrii opony. 15 93

15.b. Współczynniki konwersji cale na milimetry cale x 25,4 = milimetry milimetry na cale milimetry x 0,03937 = cale centymetry sześcienne na cale sześcienne centymetry sześcienne x 0,06102374 = cale sześcienne cale sześcienne na centymetry sześcienne cale sześcienne x 16,38708 = centymetry sześcienne bary na kpa bar x 100 = kpa kpa na bary kpa x 0,01 = bary psi na kpa psi x 6,8948 = kpa kpa na psi kpa x 0,145 = psi funty na kilogramy funty x 0,4536 = kg kilogramy na funty kg x 2,2046 = funty funtostopy na niutonometry Ft-lbs. x 1,35582 = Nm niutonometry na funtostopy Nm x 0,737562 = Ft-lbs. 15.c. Terminy stosowane w podręczniku Odległość między oponami bliźniaczymi 2 3 9 10 1 8 11 1. Kołnierz felgi 2. Stopka opony 3. Garb zabezpieczający 4. Tarcza felgi 5. Szpilka 6. Dwuczęsciowa nakrętka kołnierzowa 7. Wgłębienie otworu centralnego 8. Płaszczyzna montażowa 9. Komora powietrzna 10. Zagłębienie felgi 11. Powierzchnia osadzenia stopki opon 4 5 6 7 Średnica Hub otworu bore centralnego Średnica Bolt rozstawu Circle otworów montażowych 15 Płaszczyzna symetrii opony Odsadzenie dodatnie Odsadzenie ujemne Płaszczyzna symetrii opony Rys 15-1 94

16. Dane kontaktowe Arconic Wheel and Transportation Products Arconic Köfem Ltd. Fleet Service Center for Alcoa Wheels Verseci Street 1-15 H-8000 Székesfehérvár Węgry Tel. +36 22 531 867 Faks +36 22 311 450 E-mail: fleet@arconic.com www: www.alcoafleet.eu Arconic Wheel and Transportation Products Arconic Finance & Services bvba Industrieweg 135 Industrial Zone Ravenshout 7046 B-3583 Beringen-Paal Belgia Tel. +32 11 458 460 Fax +32 11 455 630 E-mail info.wheels@arconic.com www: www.arconic.com/alcoawheels/europe/pl/strona-glowna.asp Dane kontaktowe dla określonych regionów można znaleźć pod adresem: www.arconic.com/alcoawheels Zastrzeżenie: Niniejsza broszura została przygotowana z największą starannością. Nie można jednak zagwarantować, że informacje w niej zawarte są kompletne, prawidłowe i aktualne. Firma Arconic Wheel and Transportation Products nie ponosi odpowiedzialności za zawartość niniejszej broszury oraz konsekwencje wynikające z jej użycia. Informacje zawarte w niniejszej broszurze nie mogą stanowić podstawy do żadnych roszczeń. Firma Arconic Wheel and Transportation Products zastrzega sobie prawo do wprowadzenia zmian do niniejszej broszury w dowolnym momencie, bez uprzedzenia i podawania uzasadnienia. Copyright 2019 Arconic Wheel and Transportation Products Wszelkie prawa zastrzeżone 16 Wydrukowano w UE 2019 95

Polski - Wydanie 2.1 ARCONIC WHEEL AND TRANSPORTATION PRODUCTS Industrieweg 135 B-3583 Paal, Belgia info.wheels@arconic.com Tel: +32 11 45 84 60 Fax: +32 11 45 56 30 www.alcoawheelseurope.com Alcoa Wheels 1 is a product brand of Arconic. 2018 Arconic Inc. or an Arconic Inc. affiliate. 1. The Alcoa trademarks are owned by Alcoa USA Corporation and used by Arconic Inc. and its subsidiaries under license from Alcoa USA Corporation.