Rozwój rynku hurtowego i czynniki cenotwórcze

Rozwój rynku hurtowego i czynniki cenotwórcze Leszek Prachniak Dyrektor Pionu Operacji Giełdowych e-mail:leszek.prachniak@tge.pl 1

Kto może zostać Członkiem Giełdy? Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych, w tym w szczególności: a) towarowe domy maklerskie w rozumieniu art. 2 pkt. 8) ustawy o giełdach towarowych; b) domy maklerskie w rozumieniu art. 2 pkt. 9) ustawy o giełdach towarowych; c) przedsiębiorstwa energetyczne oraz będący osobami prawnymi odbiorcy uprawnieni do zmiany sprzedawcy w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne d) niebędące towarowymi domami maklerskimi spółki handlowe, prowadzące działalność, o której mowa w art. 38 ust. 2 pkt 2 i 4 w zakresie obrotu towarami giełdowymi, o których mowa w art. 2 pkt 2 lit. a (oznaczone co do gatunku rzeczy) ustawy o giełdach towarowych 2

Struktura rynków/ działalności TGE Towarowa Giełda Energii RDB RDN Aukcje Rynek terminowy Energia elektryczna Gaz ziemny Kontrakty godzinowe Kontrakty godzinowe, blokowe Kontrakty blokowe Kontrakty terminowe Kontrakty bazowe, szczytowe, poza szczytem Kontrakty bazowe Prawa majątkowe Transakcje na rynku spot są zawierane w ramach transakcji sesyjnych i pozasesyjnych Rejestr świadectw pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Rozwój obrotu na rynku energii elektrycznej Obroty na rynkach energii elektrycznej w latach 2000-2014¹ TWh 200,0 Kształtowanie się konkurencyjnego rynku energii +19,4% 131,8% % 139,4% 140 130 150,0 103,9% 106,9% 120 110 176,6 186,8 100 90 100,0 0,0 0,5% 0,5 1,3% 1,2 1,0% 1,0 2,6% 2,6 1,8% 1,9 1,9% 2,0 1,6% 1,7 2,1% 2,5 1,8% 2,1 3,3% 3,7 68,6% 81,7 126,7 131,1 80 70 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Obrót energią elektryczną na TGE (lewa oś) Stosunek obrotu na TGE do konsumpcji energii w Polsce 2000 Rynek spot 2008 - Rynek terminowy 2010- Obligo Stały rozwój oferty produktowej 2000 2005 2010 2015 4 1. Jako punkt odniesienia dla 2014 przyjęto konsumpcję w 2013 r. Źródło: TGE, Enerdata

Rozwój obrotu na rynku energii elektrycznej Umocniliśmy swoją pozycję na rynku energii elektrycznej Łączny wolumen obrotu na rynkach energii w 2014 r. : TWh Obrót energią elektryczną 186,8 TWh 200,0 160,0 120,0 80,0 40,0 81,7 126,7 +23,0% 131,1 176,6 186,8 wzrost o 5,8 proc. r/r 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 Zmieniliśmy harmonogram sesji na Rynku Dnia Następnego energii elektrycznej ograniczając liczbę fixingów: w celu koncentracji obrotu w celu przygotowania do pełnoprawnego uczestnictwa w rynku europejskim, opartego na modelu Price Coupling of Regions (planowanego na 2016 r.) 5

Rozwój obrotu na rynku gazu Łączny wolumen obrotów na rynku gazu Uczestniczyliśmy w stworzeniu płynnego rynku gazu ziemnego 111,6 TWh Obrót gazem ziemnym w 2014 r. (narastająco) TWh w przybliżeniu 10, 17 mld m³ 150 100 50 wolumen importu gazu w 2013 r. 129 111,6 0 mar- 2014 cze- 2014 wrz- 2014 gru- 2014 6

Rozwój obrotu na rynku gazu Zmieniliśmy harmonogram sesji na Rynku Dnia Następnego gazu ziemnego o Wprowadziliśmy notowania jednolite o Wydłużyliśmy notowania Uruchomiliśmy Rynek Dnia Bieżącego gazu ziemnego Poszerzyliśmy ofertę produktową na rynkach gazu ziemnego o nowe instrumenty: o Z dostawą w weekend o Sezonowe o Tygodniowe Powołaliśmy przy Zarządzie Komitet Rynku Gazu Organizowaliśmy liczne warsztaty dla uczestników rynku 7

Wysoka płynność na dużym rynku czyni z TGE ważnego partnera dla największych giełd w UE Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach energii elektrycznej w 2014 r.¹ - % wskaźnik: (rynek spot + rynek terminowy RTT)/konsumpcja 450 150 100 50 0 406,5% 172,9% Rynek Niemcy nordycki² i Austria Rynek energii elektrycznej 139,4% 83,5% 58,5% Polska Holandia Czechy 53,1% Węgry 50,2% Belgia 26,3% Francja Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach energii elektrycznej w 2014 r.¹ - wskaźnik: rynek spot/ konsumpcja 70 60 50 40 30 20 10 0 % 28,8% Rynek gazu ziemnego Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach gazu ziemnego w 2014 r.¹ wskaźnik: (rynek spot + rynek terminowy RTT)/konsumpcja 62,6% Polska 27,0% 23,6% 22,4% 1,6% 0,3% Dania Francja Austria Niemcy Czechy Węgry Wskaźniki płynności giełdowej na rynkach gazu ziemnego w 2014 r.¹ wskaźnik: rynek spot/ konsumpcja 109,4% 49,3% 17,8% 41,7% 26,8% 35,0% 25,1% 15,3% 3,7% n/d 18,6% 21,0% 13,5% 0,8% n/d Rynek Niemcy nordycki² i Austria Polska Holandia Czechy Węgry Belgia Francja Polska Dania Francja Austria Niemcy Czechy Węgry 8 1. Wskaźniki płynności rozumiane jako stosunek obrotu giełdowego do konsumpcji energii elektrycznej w kraju. Dane o konsumpcji za 2013 r. Dane o obrocie nie uwzględniają rejestracji kontraktów bilateralnych. 2. Dania, Estonia, Łotwa, Norwegia, Szwecja Źródło: TGE, Enerdata, Eurostat, Urząd Statystyczny na Węgrzech, Energienet.dk (data wejścia 16.01.2015)

Obroty na rynku energii elektrycznej na TGE Wolumen obrotu na rynkach energii elektrycznej prowadzonych przez TGE w 2014r Rynek Wolumen [MWh] RDN 23 737 978 RDB 85 369 RTT 162 977 307 Razem 186 800 654 9

2014-01-01 2014-01-15 2014-01-29 2014-02-12 2014-02-26 2014-03-12 2014-03-26 2014-04-09 2014-04-23 2014-05-07 2014-05-21 2014-06-04 2014-06-18 2014-07-02 2014-07-16 2014-07-30 2014-08-13 2014-08-27 2014-09-10 2014-09-24 2014-10-08 2014-10-22 2014-11-05 2014-11-19 2014-12-03 2014-12-17 2014-12-31 Wartość indeksu IRDN24 w 2014 420 370 320 270 220 170 120 70 10

11 Wolumen obrotu i średnioważona cena na RDN w 2014r.

12 Obroty na RDN z podziałem na fazy sesji w 2014r.

13 Wolumen zawartych transakcji na RTT na energii elektrycznej dla serii instrumentów BASE z podziałem na kontrakty tygodniowe, miesięczne, kwartalne i roczne. Dane za okres 1 styczeń 2014 31 grudzień 2014

14 Wolumen zawartych transakcji na RTT na energii elektrycznej dla serii instrumentów PEAK5 z podziałem na kontrakty tygodniowe, miesięczne, kwartalne i roczne. Dane za okres 1 styczeń 2014 31 grudzień 2014

15 Wolumen [TWh] zawartych transakcji na RTT na energii elektrycznej dla instrumentu BASE_Y-15 z podziałem na miesiące za okres 1 styczeń 2014 31 grudzień 2014.

16 Kurs rozliczeniowy dla instrumentu BASE_Y-15. Dane za okres 1 styczeń 2014 31 grudzień 2014

17 Miesięczny, łączny wolumen obrotu na RTT dla energii elektrycznej oraz średni kurs rozliczeniowy dla wszystkich instrumentów RTT dla energii elektrycznej. Dane za okres 1 styczeń 2014 31 grudzień 2014

Cena energii na rynku hurtowym Podstawowe czynniki wpływające na cenę energii elektryczne: cena energii na rynku hurtowym (kontrakty terminowe) 18

19 Cena energii na rynku hurtowym

Cena praw majątkowych cena praw majątkowych tzw. Certyfikatów 20

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ