Bielawskie Pomniki Przyrody
Pomniki przyrody Pomniki przyrody są to pojedyncze twory przyrody, lub ich skupiska, prawnie chronione. Za pomniki przyrody są uznawane stare zabytkowe drzewa, zabytkowe aleje, wielkie głazy narzutowe, groty i wodospady. Na terenie Bielawy znajduje się 28 pomników przyrody. Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Aktualny wzór oznaczenia pomnika przyrody w Polsce
Charakterystyka i lokalizacja pomników przyrody lp Nazwa gatunkowa mierzony na wys/ 130 cm Lokalizacja 1. Buk pospolity 387 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie na wejściu od strony ul. 1 Maja a ul. Parkowej 2. Buk pospolity 370 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o Osiedle rośnie od strony budynków przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 4 3. Buk pospolity 377 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rosnie od strony budynkow przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 7 4. Lipa drobnolistna 433 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie od strony budynków przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 7 5. Dąb szypułkowy 369 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/ Osiedle rośnie od strony placu zabaw 6. Cis pospolity 131 cm Przy ul. Piastowskiej 19 c działka 104/6 o/fabryczna 7. Cis pospolity 122 cm Przy ul. Piastowskiej 19 c działka 104/6 o/fabryczna 8. Dąb szypułkowy 343 cm Przy ul. Korczaka 1-3 działka 809/2 o/fabryczna 9. Buk pospolity, odmiana czerwnonolistna dwupienne 262 i 205 cm Przy ul. Korczaka 1-3 działka 809/2 o/fabryczna 10. Sosna czarna 357 cm Przy ul. Korczaka 4 działka 34/1 o/fabryczna
Charakterystyka i lokalizacja pomników przyrody lp Nazwa gatunkowa mierzony na wys/ 130 cm Lokalizacja 11. Jodła kalifornijska 197 cm Przy ul. Korczaka 1-3 działka 809/2 o/fabryczna 12. Platan klonolistny 245 cm Przy ul. Korczaka 1-3 działka 809/2 o/fabryczna 13. Sosna czarna 277 cm Na pl. Kombatanta działka 953 o/fabryczna 14. Cyprysnik błotny 342 cm Przy ul. Wolności 92 działka 618/2 o/południe, rośnie od strony ul. 1 Maja 15. Lipa drobnolistna 391 cm pl. Kościelny działka 390/2 o/fabryczna, rośnie od strony Potoku Bielawica 16. Dąb szypułkowy 406 cm Przy ul. 3 Maja vis a vis budynku nr 11, działka 724 o/północ 17. Jednila zielona 300 Przy ul. Nobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa 18. Choina kanadyjska 227 cm Przy ul. Nowobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa 19. Jesion wyniosły 289 cm Przy ul. Nowobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa 20. Lipa szerokolistna 436 cm Przy ul. Wolności 92 działka 618/2 o/południe
Charakterystyka i lokalizacja pomników przyrody lp Nazwa gatunkowa mierzony na wys/ 130 cm Lokalizacja 21. Dąb szypułkowy 418 cm Park Miejski ul. 1 Maja działka 4 o/osiedle 22. Dąb szypułkowy 462 cm Park Miejski ul. 1 Maja działka 4 o/osiedle 23. Buk pospolity 438 cm w 2009 452 Przy ul. J. Korczaka 9 działka 804/1 o/fabryczna 24. Cis pospolity forma krzewiasta 106 cm, w 2009r. 113 ul. J. Korczaka 1-3 działka 809/2 o/fabryczna 25. Cis pospolity 96 cm ul. Piastowska 23-24 działka 104/3 o/fabryczna 26. Buk pospolity Dwupienny, od podstawy o obw 450 cm ul. J. Korczaka 9 działka 804/1 o/fabryczna 27. Cis pospolity 2 szt forma krzewiasta 28. Miłorząb japoński dwuklapowy grupa drzew 112 cm i 95 cm (na wys. 07 m) 237 cm, 228 cm, 165 cm, 190 cm ul. Piastowska 23 działka 104/2 o/fabryczna ul. Wolności 117 działka 699/38 o/północ
Buk pospolity (Fagus sylvatica L.) Buk pospolity to drzewo zrzucające na zimę swoje liście Jego korona jest cienka, gładka, szara. Pączki okryte są łuskami. Liście są pojedyncze, ułożone skrętolegle w dwóch prostnicach, całobrzegie lub ząbkowane, młode jedwabisto owłosione, starsze z wierzchu nagie i lśniące, ciemnozielone lub czerwone, od spodu jaśniejsze, z długimi jedwabistymi włoskami na brzegu. Roślina o kwiatach rozdzielnopłciowych, zebranych w zwisające kotki. Kwiaty żeńskie po dwa w czteroklapowej okrywie z kolczastymi wyrostkami, przekształcającej się w zdrewniałą miseczkę. Owoce (orzechy), zwane bukowina, są trójkanciaste, osadzone po dwa w kolczastej miseczce, otwierającej się czterema regularnymi klapami.
1.Buk pospolity mierzony na wys. 130 cm 387 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie na wejściu od strony ul. 1 Maja a ul. Parkowej
2.Buk pospolity mierzony na wys. 130 cm 370 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie od strony budynków przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 4
3.Buk pospolity mierzony na wys. 130 cm 377 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie od strony budynków przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 7
Lipa (Tilia cordata Mill) Drzewo o dużej gęstości i nieregularnej koronie, zrzucające liście na zimę Liście jego są pojedyncze, ułożone skrętolegle, równomiernie i drobno piłkowane.
4. Lipa drobnolistna mierzony na wys. 130 cm 433 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie od strony budynków przy ul. Parkowej, na wysokości budynku nr 7
Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) Drzewo o rozłożystej koronie zrzucające liście na zimę. Kora pnia gruba i spękana (na starszych częściach) ciemnoszara. Liście pojedyncze, ułożone skrętolegle, ogonki liściowe krótkie. Blaszki liściowe są zatokowato powycinane, po obu stronach mają 5-7 zaokrąglonych całobrzegich klap, w zarysie odwrotnie jajowate, na szczycie zaokrąglone u nasady z wyraźnymi uszkami, skórzaste z wierzchu ciemnozielone, lśniące, od spodu jaśniejsze, a na nerwach lekko owłosione. Orzechy zwane żołędziami znajdują się w płaskich miseczkach na szypułkach
5.Dąb szypułkowy mierzony na wys. 130 cm 369 cm Park przy ul. 1 Maja a ul. W. Polskiego działka 4/2 o/osiedle rośnie od strony placu zabaw
Cis pospolity (Taxus baccata L.) Cisy pospolite są to niewysokie drzewa lub krzewy zimozielone o koronie nieregularnie stożkowatej. Kora jest brązowo szara, cienka, łuszcząca się nieregularnymi płatami. Igły mają długość do 4 cm, płaskie na górnej stronie ciemnozielone lśniące, od spodu jasnozielone ze słabo zaznaczonymi dwoma jaśniejszymi matowymi paskami. Kwiaty męskie jasnożółte, główkowate, składające się z 6-14 pręcików. Kwiaty żeńskie są pojedyncze, bardzo niepozorne, występują w kątach liści na zeszłorocznych pędach. Dojrzałe nasiona są owalne, mają długość około 6-8 mm otoczone mięsistą karminowo czerwoną osnówką z lekkim nalotem. Z wyjątkiem osnówki o słodkawym smaku, pozostałe części nasion są bardzo silnie trujące.
6.Cis pospolity mierzony na wys. 130 cm 131 cm przy ul. Piastowskiej 19c działka 104/6 o/fabryczna
7. Cis pospolity mierzony na wys. 130 cm 122 cm przy ul. Piastowskiej 19c działka 104/6 o/fabryczna
8. Dąb szypułkowy mierzony na wys. 130 cm 343 cm przy ul. Korczaka 1-3 -działka 809/2 o/fabryczna
9. Buk pospolity (odmiana czerwonolistna) mierzony na wys. 130 cm dwupienne 262 cm i 205 cm przy ul. Korczaka 1-3 - działka 809/2 o/fabryczna
Sosna (Pinus nigra Arn) Drzewo iglaste o stożkowatej i smukłej koronie, która u starszych drzew staje się bardziej płaska i nieregularna. Pień przebiega prosto, dorosłe drzewo osiąga wysokość do 50 m. Kora o barwie ciemnobrązowej w zagłębieniach po szarobrązową z wierzchu, bruzdowata, podzielona na płytki o prawie kwadratowym kształcie. Wzrost średnio-szybki, około 30 70 cm/rok. Igły w pęczkach po 2, spłaszczone, sztywne, ciemnozielone i spiczaste, długości 4 18(19) cm, grubości 1 2 mm. Pozostają na drzewie od 3 do 4 lat. Męskie szyszki są żółte, małe i podłużne, wyrastają kępkami u podnóża młodych pędów. Żeńskie początkowo kuliste, żółte do czerwonawych, rosną pojedynczo lub po dwie, trzy wokół gałęzi. Dojrzewające szyszki stają się symetryczne, jajowate, niedojrzałe są ciemnozielone, potem w kolorze ochry. Osiągają maksymalnie 8 cm długości. Łuski zaokrąglone, z krótkim, znikomym kolcem, wewnątrz szyszki prawie czarne. Korzeń palowy z głębokimi korzeniami bocznymi.
10. Sosna czarna mierzony na wys. 130 cm 357 cm przy ul. Korczaka 4 - działka 34/1 o/fabryczna
Jodła kalifornijska Abies concolor (Gordon et Glend.)Lindl. ex Hildebr Pokrój regularny, wyniosły, wąskostożkowy. Korona z zaokrąglonym wierzchołkiem. Pień dorasta od 20 do 40 m wysokości. Bardzo długie igły (4-7 cm), miękkie, szablasto wzniesione, z zaokrąglonymi wierzchołkami, z obu stron szarozielone lub niebieskawe. Szyszki stojące, długości 7-13 cm, walcowate, w odcieniach zieleni i fioletu.
11.Jodła kalifornijska mierzony na wys. 130 cm 197cm przy ul. Korczaka 1-3 - działka 809/2 o/fabryczna
Platan klonolistny (Platanus acerifolia) Drzewo dorastające do 35 m wysokości, o szerokiej rozłożystej koronie. Korowina szaropopielata łuszcząca się długimi, wąskimi płatami po których zostają bardzo charakterystyczne seledynowożółtawe ślady o dość gładkiej fakturze. Pień niski (jeśli nie okrzesywany), często od ziemi tworzy kilka równorzędnych konarów. Liście ustawione skrętolegle o dł. 12-25 cm i prawie takiej samej szerokości, 3-5-klapowe (rzadko niewyraźnie 7-klapowe) o nasadzie ściętej lub słabo sercowatej. Klapy płytko i rzadko ząbkowane. Jesienią liście przebarwiają się na kolor żółty lub żółtopomarańczowy. Kwiaty rozdzielnopłciowe, niepozorne, zebrane w gęste, kuliste główki. Kwiatostany zwisające na długich szypułkach. Owoce owłosione orzeszki, zebrane w gęste, główkowate owocostany 2 cm średnicy na długich szypułkach. Rozpadają się późną jesienią lub zimą.
12. Platan klonolistny mierzony na wys. 130 cm 245cm przy ul. Korczaka 1-3 - działka 809/2 o/fabryczna
13. Sosna czarna mierzony na wys. 130 cm 277cm na pl. Kombatanta, działka 953 o/fabryczna
Cypryśnik błotny (Taxodium distichum) Drzewo iglaste zrzucające liście na zimę. Kwitnie od kwietnia do maja. W warunkach naturalnych porasta wilgotne niziny o wysokim poziomie wód gruntowych, względnie okresowo lub trwale zalewane.
14. Cypryśnik błotny mierzony na wys. 130 cm 342cm przy ul. Wolności 92 działka 618/2 o/południe, rośnie od strony ul. 1 Maja
15. Lipa drobnolistna mierzony na wys. 130 cm 391cm pl. Kościelny działka 390/2 o/fabryczna, rośnie od strony Potoku Bielawica
16. Dąb szypułkowy mierzony na wys. 130 cm 406cm przy ul. 3 Maja vis a vi budynku nr 11, działka 724 o/północ
Jedlica zielona (Pseudotsuga menziesii) Drzewo bardzo szybko rosnące. Korona młodych drzew szerokostożkowata. Pień osiąga 80 110 m wysokości. W Polsce po 30 latach osiąga 15 metrów, a dorasta do 45 51 m. Kora u starych drzew jest gruba, czerwonobrązowa. Igły długości od 2 do 3,5 cm. Z wierzchu jasnozielone i połyskujące, od spodu z wyraźnymi, jaśniejszymi paskami woskowego nalotu. Grzebieniasto umiejscowione. Po roztarciu pachną cytrusami.szyszki długości 5 10 cm, jasno brązowe, na krótkich trzoneczkach. Opadają w całości. Łuski okrywowe wyprostowane i skierowane ku szczytowi szyszki.
17. Jedlica zielona mierzony na wys. 130 cm 300cm ul. Nowobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa
Choina kanadyjska (Tsuga canadensis) Korona drzewa bardzo nieregularna, dość szeroka, z gęstymi gałęziami. Osiąga wysokość około 30 metrów. Pędy szczytowe rozwinięte są niewyraźnie, a wierzchołki pędów szczytowych i bocznych - zwisające. Dolne gałęzie bywają bardzo grube. Kora chropowata i pomarszczona, szaro-brązowa z wiekiem przechodząca w czerwonobrązowy kolor. Igły spłaszczone, spiralnie rozmieszczone, wykręcone u podstawy, układające się w dwa rzędy po obu stronach gałązki. Igły osiągają 8-15 mm długości, 2 mm szerokości. Ciemnozielone z wierzchu, z niebiesko-białymi porami na spodzie. Kwitnie od kwietnia do maja. Szyszki stożkowato-owalne, o 15-22 mm długości i 8-10 mm szerokości. W porze dojrzewania ciemnobrunatne, z łuskami o słabo zgrubiałych brzegach.
18. Choina kanadyjska mierzony na wys. 130 cm 227cm ul. Nowobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa
Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) Jesion wyniosły jest drzewem zrzucającym na zimę liście, posiada stromo wznoszące się konary. Kora jest podłużnie spękana i szeroko żebrowana, szara. Liście są złożone, ułożone naprzeciwległe,nieparzystopierzaste, z 4-6 parami listków, które są krótkoogonkowe, podłużne, owalne, zaostrzone, piłkowane, z wierzchu świeżo zielone, od spodu trochę jaśniejsze i na głównych nerwach lekko owłosione. Kwiaty pojawiają się przed rozwojem liści, zebrane w niepozorne wiechy, męskie, żeńskie lub obupłciowe, zapylane przez wiatr, choć nierzadko są odwiedzane przez pszczoły. Owoce jasnobrązowe skrzydlaki.
19. Jesion wyniosły mierzony na wys. 130 cm 289cm ul. Nowobielawska 89 działka 660 o/nowa Bielawa
Lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos) Duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 40 m. Korona jest gęsta i rozłożysta. Szerokość pnia może dochodzić nawet do 5 m, a obwód do 16 m. Drzewo długowieczne może żyć nawet 1000 lat. Gałązki roczne często są owłosione. Kora szarobrązowa, mniej popękana, niż u lipy drobnolistnej Ulistnienie skrętoległe. Duże liście (7-12 cm długości), wyraźnie większe niż u lipy drobnolistnej, sercowato jajowate, z obu stron zielone, u nasady nieco niesymetryczne. Wierzchołek spiczasty, brzegi blaszki liściowej piłkowane. Spodnia strona liści, a czasami także górna miękko, delikatnie owłosiona. Na spodniej stronie kątów bocznych nerwów występują kępki białych włosków. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub pęczkami po 2-5, są zwisające. Mają dość długą szypułkę i w dolnej części podługowatą podsadkę. Całe kwiaty mają jasnożółtą barwę i wydzielają intensywny, przyjemny zapach. Ich pręciki są zbliżone wielkością do płatków korony. Kwiaty mają miodniki i są owadopylne. Podczas kwitnienia są odwiedzane przez ogromne ilości pszczół. Kwiaty są dużo większe niż u lipy drobnolistnej. Kwitnie od czerwca do lipca dwa tygodnie wcześniej, niż lipa drobnolistna. Orzech, filcowato owłosiony z 5 żeberkami, z silnie zdrewniałą łupiną i ze skrzydełkiem (pochodzącym z podsadki kwiatu). Roślina wiatrosiewna.
20. Lipa szerokolistna mierzony na wys. 130 cm 436cm ul. Wolności 92 działka 618/2 o/południe
21. Dąb szypułkowy mierzony na wys. 130 cm 418cm Park Miejski ul. 1 Maja działka 4 o/osiedle
22. Dąb szypułkowy mierzony na wys. 130 cm 418cm Park Miejski ul. 1 Maja działka 4 o/osiedle
23. Buk pospolity mierzony na wys. 130 cm 452cm ul. Korczaka 9 działka 804/1 o/fabryczna
24. Cis pospolity mierzony na wys. 130 cm 113cm ul. Korczaka 1-3 działka 808/2 o/fabryczna
25. Cis pospolity mierzony na wys. 130 cm 96cm ul. Piastowska 23-24 działka 104/3 o/fabryczna
26. Buk pospolity dwupienny od podstawy o obw. 450 cm ul. Korczaka 9 działka 804/1 o/fabryczna
27. Cis pospolity dwupienny 112 cm i 95 cm (na wys. 0,7m) ul. Piastowska 23 działka 104/2 o/fabryczna
Miłorząb japoński (gingko biloba) Jest jednym z nielicznych przedstawicieli roślin nagozalążkowych, które mają spłaszczone, opadające na zimę liście (nie przekształcone w szpilki). System korzeniowy palowy i głęboki. Pień prosty, "strzałowaty". Kora bruzdowana, szarobrunatna, u starszych egzemplarzy głęboko spękana. Gałęzie osadzone na pniu prostopadle. Liście są skrętoległe na długopędach, blaszka liściowa klapowana, na krótkopędach są gęsto skupione i ułożone okółkowo po 5-8, a blaszka liściowa jest wachlarzowata. Jest rośliną światłolubną, nie znosi stanowisk ocienionych, na których zamiera.
28. Miłorząb japoński : grupa drzew mierzona na wys. 130 cm: 237 cm, 228 cm, 165 cm, 190 cm ul. Wolności 117 działka 699/38 o/północ