Dąb szypułkowy-opis Gatunek typowy dla rodzaju dębów, obejmującego drzewa liściaste z rodziny bukowatych. Występuje w Europie (z wyjątkiem północnej S

Transkrypt

1 Dąb szypułkowy

2 Dąb szypułkowy-opis Gatunek typowy dla rodzaju dębów, obejmującego drzewa liściaste z rodziny bukowatych. Występuje w Europie (z wyjątkiem północnej Skandynawii) oraz południowo-wschodniej Azji. W Polsce bardziej pospolity od dębu bezszypułkowego. Ceniony ze względu na wytrzymałe, twarde i trwałe drewno. Jest gatunkiem długowiecznym, żyje ponad 700 lat. Ze względu na okazałe rozmiary jakie osiąga, sprawia majestatyczne wrażenie i dlatego odgrywa istotną rolę w symbolice i dawniej w kultach religijnych. Jest symbolem długowieczności, dostojeostwa i siły. Stare okazy nierzadko chronione są jako pomniki przyrody.

3 Pień i pędy Drzewo rosnące swobodnie ma krótki pieo dochodzący do 2-3 m średnicy, konary są grube, nisko osadzone i rozłożyste. Drzewa rosnące w gęstych drzewostanach mają pieo walcowaty z wysoko osadzonymi i niezbyt rozbudowanymi koronami. Młode drzewo ma korę gładką, błyszczącą, brązowawą lub białoszarą, stare grubą, szarą do ciemnoszarej, głęboko, podłużnie spękaną. Warstwa kory ma grubośd kilku centymetrów, na starych drzewach może dochodzid nawet do 15 cm. Młode pędy są słabo kanciaste, grube, chropowate i nieco błyszczące. Barwa jest zmienna w zależności od nasłonecznienia od szarej w miejscach nasłonecznionych do oliwkowozielonych od spodu.

4 Pąki Pąki skrętoległe, jajowate, na wierzchołku słabo zaostrzone, na przekroju poprzecznym mają kształt zbliżony do pięciokąta. Łuski są brązowe, czarno obrzeżone, na koocach czarne, szaro owłosione. Pąk szczytowy otoczony jest zwykle kilkoma pąkami bocznymi, które osadzone są na pędzie płytko i wyraźnie odchylone są od pędu.

5 Liście Ułożone są skrętolegle. Mają blaszkę liściową nieregularną, odwrotnie jajowatą. Osiągają 5-18 cm długości (średnio cm) i szerokośd 2,5 12 cm (średnio 6 7 cm). Na wierzchołku blaszka jest zaokrąglona lub nawet wycięta, a u nasady uszkowata. Liście są skórzaste, nagie (od spodu mogą jednak się zdarzad pojedyncze włoski), ciemnozielone z lekko szarozielonym odcieniem. Blaszka ma 3-6 par zaokrąglonych klap z nerwami dochodzącymi do ich szczytu oraz do wcięd między klapami. Ogonki liściowe są krótkie (do 1,5 cm, zwykle 6 8 mm długości) i pozbawione bruzdy na grzbietowej stronie.

6 Kwiaty Wiatropylne, rozdzielnopłciowe. Kwitną od kooca kwietnia do kooca maja równocześnie z rozwojem liści. Kwiaty męskie długie i wiotkie, luźno zwisające kotki zgrupowane po kilka sztuk i wyrastające z pąków bocznych zeszłorocznych pędów. Kolor żółtawozielony. Kwiaty żeoskie mało widoczne, drobne, kształt cebulkowaty. Zebrane po kilka na długiej szypułce wyrastają na pędach tegorocznych.

7 Owoce Orzechy potocznie nazywane żołędziami, po 2-3 na szypułce o długości 2 do 5 cm, mają kształt elipsoidalno-walcowaty. Długośd 20 do 40 mm, grubośd mm. Najgrubsze zazwyczaj w połowie długości. Znamię płaskie, szczyt słabo zaostrzony. Osadzone są w półokrągłych miseczkach (kupula).

8 Korzeń Głęboki, palowy na glebach głębokich i świeżych, powierzchniowy na glebach płytkich. Dzięki długim i mocnym korzeniom drzewa potrafią się oprzed nawet bardzo silnym wichurom.

9 Drewno Biel jest średnio twardy, o barwie białożółtawej. Twardziel ciężka, odporna na ścieranie, bardzo twarda, barwy brunatnej. Przewyższa ona wszystkie drzewa europejskie pod względem wytrzymałości i trwałości drewna. Najczęstsze wady drewna to krzywizny, nieregularny układ przyrostów rocznych, listwy mrozowe, przebarwienia, pęknięcia oraz chodniki owadzie i zgnilizny.

10 Rozwój Drzewo długowieczne, żyje ponad 700 lat. W młodości rośnie dośd szybko na wysokośd, proces ten kooczy się w wieku lat. Przyrost pnia na grubośd trwa jednak dalej.

11 Ekologia Tworzy dąbrowy, występuje także w lasach mieszanych, łęgach i grądach. Występuje na nizinach, a w obszary górskie wkracza zwykle dolinami. Dobrze znosi okresowe zalewanie, jest drzewem światłolubnym, ale jako młode drzewo dobrze znosi zacienienie boczne. Preferuje gleby świeże, głębokie, żyzne i wilgotne, są to gliny lekkie, średnie i iły. Rośnie na glebach brunatnych i płowych. Niektóre dęby w Puszczy Białowieskiej osiągają wysokośd 43 m (pierśnica do 3 m) i są uważane za jedne z najwyższych przedstawicieli swego gatunku. W południowej Polsce występuje do wysokości m n.p.m. powyżej spotkad można tylko pojedyncze okazy na dużych wysokościach skarłowaciałe. Najwyżej odnotowane występowanie w Polsce Karkonosze 925 m n.p.m. Najwyżej odnotowany w Europie Alpy 1420 m n.p.m.,

12 Ciekawostki Dąb szypułkowy jest największym drzewem Skandynawii, gdzie osiąga 30 m wysokości. W Szwecji występuje aż do rzeki Dal oraz jako drzewo hodowlane w niektórych miejscach na północ od niej. Jest symbolem regionu Blekinge. Kilkaset lat temu ścinanie dębów było w Szwecji zabronione. Wyłącznośd na użytkowanie drewna dębowego mieli tylko królowie. Ponieważ drewno dębowe było najbardziej odpowiednim materiałem do budowy okrętów, król Gustaw I Waza kazał sadzid te drzewa z myślą o przyszłych potrzebach w dziedzinie budownictwa morskiego. Lasy te mają dzisiaj po kilkaset lat. Nazwa druidów, celtyckich kapłanów, wywodzi się z greckiego słowa dryas, czyli dąb.

13 Koniec Źródło: Wikipedia Dziękuje za uwagę Wiktoria Kwolek