Ocena pracy nauczyciela Praca nauczyciela podlega ocenie, której dokonuje dyrektor. Od 1 września 2018 r. obowiązuje tylko ocena pracy, nie dokonuje się już oceny dorobku zawodowego. Nowelizacja Karty nauczyciela i Rozporządzenie w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego określają terminy dokonywania oceny pracy niezależnie od tego, czy ocena wynika z zakończonego stażu na kolejny stopień awansu zawodowego czy z terminu określonego w przepisach. W myśl cytowanych przepisów oceny pracy nauczycieli będzie dokonywać się co pięć lat. Nowe przepisy wskazują, że ocenę ustali dyrektor po zakończonym stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego. Poza tym oceny, dokonuje się także po zakończonym dodatkowym stażu, wyznaczonym w sytuacji braku akceptacji komisji kwalifikacyjnej lub nie zdanym egzaminie. Nauczyciele kontraktowi, mianowani i dyplomowani są oceniani co 5 lat od dnia uzyskania stopnia awansu zawodowego. Jeśli jednak termin tej oceny przypada w czasie odbywanego stażu, oceny dokonuje się po zakończonym stażu. Warto również zauważyć, że taka nieusprawiedliwiona nieobecność, trwająca powyżej 3 miesiące, spowoduje przedłużenie terminu sporządzenia oceny pracy o czas tej nieobecności. Podobnie w sytuacji, gdy nauczyciel zmieni miejsce pracy, wówczas termin dokonania oceny zostanie wydłużony o rok od dnia podjęcia pracy w nowej szkole czy placówce. Dyrektor ma dwa terminy sporządzania oceny pracy nauczycieli. Pierwszy dotyczy nauczycieli odbywających staż na kolejne stopnie awansu zawodowego. Ich ocena pracy będzie dokonywana w terminie 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu zawodowego. Drugi termin dotyczy nauczycieli, którzy będą cyklicznie oceniani. W tym przypadku dyrektor będzie zobowiązany ocenić nauczyciela w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku o dokonanie oceny lub powiadomienia nauczyciela o zamiarze dokonania jego oceny pracy. Do tych terminów nie wlicza się nieobecności nauczyciela trwających dłużej niż 14 dni lub np. ferie szkolne.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że ocena pracy powinna być dokonywana w każdym czasie, jednak nie wcześniej niż rok od poprzedniej oceny. Wniosek o dokonanie oceny składa nauczyciel do dyrektora lub dyrektor sam występuje z inicjatywą dokonania oceny pracy nauczyciela. Poza tym takimi inicjatorami mogą być: organ sprawujący nadzór pedagogiczny, organ prowadzący szkołę, rada szkoły i rada rodziców. Dyrektor, dokonując oceny ma również obowiązek zasięgnięcia opinii rady rodziców, oczywiście jeśli w szkole czy placówce funkcjonuje taka rada. W przypadku dokonywania oceny nauczyciela ubiegającego się o kolejny stopień awansu zawodowego, dyrektor zasięga opinii opiekuna stażu. W tym przypadku już nie ma projektu oceny dorobku zawodowego, który sporządzał opiekun stażu, ale jest opinia o nauczycielu. Należy zauważyć, że nauczyciel może wystąpić z wnioskiem do dyrektora o zasięgnięcie opinii o jego pracy u doradcy metodycznego lub innego nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego. Natomiast nie jest wymagana opinia samorządu uczniowskiego. Oceniając nauczycieli należy kierować się kryteriami, które zostały zawarte w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego. Zgodnie z 6 cytowanego Rozporządzenia, ocenę pracy nauczyciela ustala się po ustaleniu poziomu spełniania wszystkich kryteriów oceny pracy określonych dla danego stopnia awansu zawodowego. Nowelizacja Rozporządzenia wprowadziła zasadę, że poziom spełniania każdego kryterium jest oceniany w skali od 0 do 3 punktów. Nauczyciel jest oceniany według następującej skali, poziomu spełniania kryteriów na poziomie: 95 proc. i powyżej nauczyciel otrzymuje ocenę wyróżniającą, 80 proc. i powyżej nauczyciel otrzymuje ocenę bardzo dobrą, 55 proc. i powyżej nauczyciel otrzymuje ocenę dobrą, poniżej 55 proc. nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną. Warto dodać, iż ocena wyróżniająca uprawnia nauczyciela dyplomowanego legitymującego się co najmniej 3 letnim okresem pracy od otrzymania tego stopnia awansu zawodowego do dodatku za wyróżniającą ocenę pracy, natomiast w przypadku nauczyciela realizującego staż na poszczególne stopnie awansu zawodowego do skrócenia ścieżki awansu zawodowego.
Zanim nauczyciel otrzyma kartę oceny pracy, musi być zapoznany z projektem oceny. Podczas tej czynności może być obecny wskazany przez nauczyciela przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej. Poza tym nauczyciel może również zgłosić zastrzeżenia w formie pisemnej, w terminie 5 dni roboczych od dnia zapoznania go z projektem oceny. Jeśli nauczyciel nie zgadza się z oceną wystawioną przez dyrektora może wnieść do niego pisemne odwołanie. Z kolei dyrektor szkoły przekazuje odwołanie od oceny do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania odwołania. Dyrektor szkoły dołącza pisemne odniesienie się do zarzutów podniesionych w odwołaniu oraz szkolny regulamin oceny pracy nauczycieli. Odwołanie od oceny pracy nauczyciela rozpatruje powołany przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, zespół oceniający w składzie: przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, jako przewodniczący zespołu; przedstawiciel rady pedagogicznej szkoły, przedstawiciel rady rodziców, właściwy nauczyciel-doradca metodyczny lub nauczyciel-konsultant, przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej wskazanej przez nauczyciela. Zespół oceniający rozpatruje odwołanie od oceny pracy po uprzednim wysłuchaniu nauczyciela, który wniósł odwołanie. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny, nie później niż 5 dni roboczych przed terminem posiedzenia zespołu oceniającego, na którym nauczyciel ma zostać wysłuchany, zawiadamia nauczyciela o posiedzeniu. Niestawienie się nauczyciela, mimo prawidłowego zawiadomienia o posiedzeniu, nie wstrzymuje rozpatrywania odwołania przez zespół oceniający i wydania rozstrzygnięcia. Rozstrzygnięcia zespołu oceniającego są podejmowane zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym w obecności co najmniej 2/3 członków zespołu. Rozstrzygnięcie zespołu oceniającego oraz jego uzasadnienie podpisuje przewodniczący zespołu. Należy również pamiętać, że do ustalania oceny pracy nauczycieli religii potrzebna jest ocena merytoryczna, ustalona przez właściwą władzę kościelną. Nowe terminy na dokonanie oceny pracy po raz pierwszy.
Od 1 stycznia 2019 r. tzw. cykliczna ocena pracy będzie dokonywana co 5 lat od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego. W konsekwencji, ostateczny termin na dokonanie oceny pracy wszystkich nauczycieli na nowych zasadach przypadnie w przypadku nauczycieli: kontraktowych i mianowanych do 31 sierpnia 2023 r., chyba że w tym czasie nauczyciel rozpocznie staż na wyższy stopień awansu zawodowego, wówczas oceny pracy na nowych zasadach dokonuje się dopiero po zakończeniu stażu; dyplomowanych - do 30 czerwca 2022 r (art. 141 ustawy z 22 listopada 2018 r.. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw). Dodatek za wyróżniającą pracę otrzymają nauczyciele dyplomowani, którzy na dzień 1 września 2020 r. będą: legitymowali się już 3-letnim stażem pracy od dnia uzyskania tego stopnia awansu zawodowego oraz wyróżniającą oceną pracy uzyskaną na zasadach obowiązujących od 1 września 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. lub od 1 stycznia 2019 r. (art. 142 ustawy z 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw). Nauczyciele dyplomowani będą nabywali prawo do dodatku za wyróżniającą pracę: z dniem 1 stycznia w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie od 1 lipca do 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy, z dniem 1 września w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku kalendarzowego. W przypadku uzyskania kolejnej oceny pracy na niższym poziomie nauczyciel utraci prawo do tego dodatku. Ważne.
Nauczyciele dyplomowani, którzy chcą otrzymywać dodatek za wyróżniającą pracę od 1 września 2020 r. muszą zawnioskować w I kwartale 2020 roku o ocenę pracy na nowych zasadach, ponieważ dyrektor nie będzie miał już obowiązku ich ocenienia z własnej inicjatywy w terminie umożliwiającym ubieganie się o ten dodatek.. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.), Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203 ze zm.), Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2245) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1133 ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U. z 2019 r. poz.5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz.U. z 2017 r. poz. 1597). Autor: Roman Lorens