Zamawiający: Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Sztumie Sp. z o.o. 82 400 Sztum, ul. Kochanowskiego 28 Wykonawca: EKOSYSTEM W W USŁUGI HYDROGEOLOGICZNE EKOSYSTEM - mgr inż. Wacław Waluszko 14-230 Zalewo, Os. Wileńskie 13B Tel.(089)758-84-56; kom.604-291-869; e-mail: ekosww@poczta.onet.pl. PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH - wykonanie otworu eksploatacyjnego nr 4b oraz likwidacja studni nr 4a na terenie miejskiego ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych w SZTUMIE Zleceniodawca (Użytkownik ujęcia): Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Sztumie Sp. z o.o. 82 400 Sztum, ul. Kochanowskiego 28 Gmina: Sztum Powiat: sztumski Województwo: pomorskie Zlewnia: rzeki Nogat GEOLOG PROJEKTUJĄCY: PROJEKT PRZEDSTAWIA DO ZATWIERDZENIA: Zalewo, kwiecień 2013 r.
- 2 - SPIS TREŚCI 1.Wstęp 2.Charakterystyka rejonu badań 2.1 Lokalizacja ujęcia, morfologia i hydrografia terenu 2.2 Budowa geologiczna 2.3 Warunki hydrogeologiczne i jakość wód 3 Projekt robót geologicznych 3.1 Lokalizacja otworów 3.2 Projekt techniczny otworu nr 4b 3.3 Badania hydrogeologiczne 3.4 Projekt likwidacji studni nr 4a 4 Techniczne, technologiczne i organizacyjne warunki wykonania prac 5 Harmonogram prac 6 Ochrona zasobów oraz wpływ inwestycji na środowisko 7 Wnioski i zalecenia 8 Literatura i materiały archiwalne SPIS ZAŁĄCZNIKÓW I. Tekstowe 1. Decyzja zasobowa Prezesa CUG z 1969 r. oraz Wojewody Elbląskiego z 1996 r. 2. Decyzja Starosty Malborskiego z 2000 r. o ustanowieniu strefy ochronnej ujęcia 3. Wypis z wyrysem z rejestru gruntów 4. Zestawienie danych o otworach archiwalnych II. Graficzne 1. Mapa dokumentacyjna w skali 1: 25 000 2. Mapa sytuacyjno wysokościowa terenu ujęcia w skali 1 : 1 000 3. Zgeneralizowany przekrój hydrogeologiczny I I oraz przekrój A - B 4. Projekt geologiczno techniczny otworu nr 4b 5. Projekt techniczny likwidacji studni nr 4a 6. Mapa obszarów prawnie chronionych Województwa Pomorskiego
- 3-1. WSTĘP Celem projektowanych robót jest wykonanie zastępczego otworu eksploatacyjnego nr 4b oraz likwidacja wyłączonej z eksploatacji studni nr 4a na terenie miejskiego ujęcia wód podziemnych w Sztumie. Zasoby eksploatacyjne ujęcia miejskiego wynoszą: - z utworów czwartorzędowych: Q e = 245 m 3 /h przy depresji S e = 4 do 5 m, zatwierdzone decyzją Prezesa CUG, nr KDH/013/3004/W/69 z dn. 18.07.1969 r. (załącznik tekstowy nr 1a) - z utworów trzeciorzędowych: Q e = 156 m 3 /h przy depresji S e = 21 do 29 m, zatwierdzone decyzją Wojewody Elbląskiego, nr OŚ-IV/7530/4010/96 z dn. 06.03.1996 r. (załącznik tekstowy nr 1b) Ujęcie to służy zaopatrzeniu w wodę mieszkańców Sztumu oraz okolicznych miejscowości: Zajezierze, Sztumska Wieś, Sztumskie Pole, Koniecwałd, Koślinka, Barlewiczki, Pietrzwałd i Gronajny. Zgodnie z obowiązującym pozwoleniem wodnoprawnym, właściciel ujęcia jest upoważniony do poboru wody w ilości: Q max h = 280 m 3 /h; Q śrd dob = 2600 m 3 /dobę oraz 1.300.000 m 3 /rok. Dotychczas pobór wód podziemnych odbywał się poprzez studnie nr 3b, 4a, 5a i 6a, ujmujące warstwę plejstoceńską oraz studnie nr 7a i 8, eksploatujące wody z utworów paleogeńskich (warstwa paleoceńska). W roku 2012 wyłączono z eksploatacji studnię nr 4a ze względu na niemal całkowity zanik dopływu wody do otworu. W otworze nie stwierdzono obecności zasypu bądź zatopionych elementów pompy, mogących ograniczać przepływ wody. Uwzględniając wiek otworu (wykonany w roku 1968, poddany rekonstrukcji w roku 1987), za podstawową przyczynę spadku wydajności studni uznano zaawansowany rozwój procesów kolmatacji. Podjęto decyzję o wykonaniu otworu zastępczego nr 4b i likwidacji nieczynnej studni nr 4a. Projektuje się ujęcie do eksploatacji tej samej, czwartorzędowej warstwy wodonośnej. Wydajność eksploatacyjna nowego otworu powinna być zbliżona do osiąganej pierwotnie przez studnię nr 4a tj. 90 m 3 /h. Projekt opracowano w firmie: Usługi Hydrogeologiczne Ekosystem W. Waluszko, 14 230 Zalewo, Os. Wileńskie 13B na zlecenie właściciela ujęcia Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Sztumie Sp. z o.o. 82 400 Sztum, ul. Kochanowskiego 28. Opracowanie dostosowano do wymogów rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonanie wymaga uzyskania koncesji (Dz.U. nr 288, poz. 1696). Wykorzystano materiały archiwalne i informacje stanowiące własność Inwestora oraz tematyczne opracowania kartograficzne. Spis literatury i dokumentacji archiwalnych zamieszczono w rozdziale 8.
- 4-2. CHARAKTERYSTYKA REJONU BADAŃ 2.1 Lokalizacja ujęcia, morfologia i hydrografia terenu Charakteryzowane, miejskie ujęcie wód podziemnych jest usytuowane na południowo wschodnim krańcu miasta, w odległości 300 500 m na zachód od Jeziora Barlewickiego (załącznik graf. nr 1). Otwory eksploatacyjne ujęcia wraz ze stacją uzdatniania wody i urządzeniami towarzyszącymi znajdują się na działkach nr ewid. 280; 282/1; 282/3 oraz 283, obręb 2 - miasto Sztum, stanowiących własność Miasta i Gminy Sztum w trwałym zarządzie PWiK w Sztumie Sp. z o.o. (załącznik tekstowy nr 3). Lokalizację projektowanego otworu nr 4b określają współrzędne: Współrzędne geograficzne Współrzędne w układzie w układzie WGS 84 2000/6 φ = 53 o 55 19,43 N X = 5 977 280,57 λ = 19 o 02 17,46 E Y = 6 568 200,38 Szczegółową lokalizację wszystkich studzien przedstawiono na załączniku graf. nr 2. Według rejonizacji fizycznogeograficznej kraju (J.Kondracki, 2000), charakteryzowany teren znajduje się w północno - zachodniej części Pojezierza Iławskiego (ryc. 1). teren projektowanych robót Ryc. 1. Położenie fizyczno-geograficzne rejonu opracowania (wg J. Kondrackiego) Źródło: www.wikipedia.pl Rejon Sztumu charakteryzuje się urozmaiconą morfologią młodoglacjalną, ukształtowaną w fazie pomorskiej zlodowacenia wisły. Kulminacje okolicznych wzgórz przekraczają 70 m n.p.m. Teren ujęcia opisują rzędne 55 60 m n.p.m. Lustro pobliskiego Jeziora Barlewickiego układa się na rzędnej 45,6 m n.p.m. Według Podziału hydrograficznego Polski (IMiGW Warszawa,1983), teren projektowanych robót należy do zlewni delty Wisły. Jednostką niższego rzędu jest zlewnia Nogatu, połączonego z Jeziorem Barlewickim i Sztumskim poprzez Biały Rów i Kanał Juranda.
- 5-2.2 Budowa geologiczna Ilustrację opisu stanowią przekroje hydrogeologiczne, zamieszczone jako załączniki graf. nr 3a i 3b. Spąg utworów czwartorzędowych przebiega na głębokości od 133 m w otworze nr 7A do 139 m w otworze nr 8, co odpowiada rzędnej ok. 80 m n.p.m. Poniżej utworów czwartorzędowych występują paleogeńskie piaski kwarcowo glaukonitowe, drobne i średnioziarniste. Ich miąższość przekracza 51 m. Według opracowań kartograficznych (MHP w skali 1 : 50 000, ark. Sztum), strop osadów górnej kredy (mastrychtu) przebiega w rejonie Sztumu na rzędnych od 120 m n.p.m. do 140 m n.pm. Najmłodsze ogniwo osadów kredowych jest wykształcone w facji piaszczystej i węglanowej. Projektowane wiercenie zamierza się ograniczyć do utworów czwartorzędowych. Plejstocen w tym rejonie jest reprezentowany przez osady zaliczane do zlodowaceń południowopolskich, środkowopolskich, interglacjału eemskiego oraz zlodowaceń północnopolskich. W części dolnej profilu, miąższości ok. 35 m, zaliczonej do zlodowaceń południowopolskich i środkowopolskich występują gliny zwałowe, brekcje żwirowo piaszczyste o spoiwie gliniastym oraz iły i mułki ilaste. Osady interglacjału eemskiego są reprezentowane przez mułki ilaste, mułki piaszczyste i piaski o sumarycznej miąższości ok. 25 m. Do utworów zlodowaceń północnopolskich zaliczono serię piasków drobnoziarnistych miąższości 36 m oraz pokrywający je pakiet mułków piaszczystych i glin o sumarycznej miąższości 36 m. Wyróżnione warstwy w obrębie ujęcia charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem w profilu pionowym oraz rozprzestrzenieniu horyzontalnym. Otwór zastępczy nr 4b zamierza się zlokalizować w strefie o najkorzystniej wykształconej facji utworów okruchowych. Profil geologiczny projektowanego otworu zamieszczono na załączniku graf. nr 4. 2.3 Warunki hydrogeologiczne i jakość wód Na terenie ujęcia miejskiego w Sztumie rozpoznano dwa piętra wodonośne: czwartorzędowe i paleogeńskie. W obrębie czwartorzędowego piętra wodonośnego można wyróżnić dwie, lokalnie trzy międzymorenowe warstwy wodonośne. Wśród utworów wodonośnych przeważają piaski drobnoziarniste. Ich miąższość jest zróżnicowana, wynosi od kilku do ponad 30 m.
- 6 - Do eksploatacji na terenie ujęcia miejskiego jest ujmowana warstwa górna. Zamierza się ją ująć również projektowanym otworem. Jest to warstwa międzymorenowych piasków drobnoziarnistych, występujących w interwale głębokości 36 72 m. Podściela je przeławicenie mułków ilastych o zróżnicowanej miąższości, sięgającej lokalnie do 22 m. Warstwa ta jest obecnie eksploatowana na terenie ujęcia miejskiego otworami nr 3a, 5a, i 6a. Swobodne lub nieznacznie napięte zwierciadło wody, zależnie od rzędnej terenu, występuje na głębokości ok. 31 37 m (21,7 m n.p.m.), co wskazuje na brak bezpośredniej więzi hydraulicznej z wodami Jeziora Barlewickiego. Studnie osiągały wydajności w granicach 32 96 m 3 /h przy wydatkach jednostkowych 21 26 m 3 /h 1mS. Warstwa ta należy do najpowszechniej ujmowanych w rejonie Sztumu. Paleogeńskie piętro wodonośne jest reprezentowane przez jedną warstwę wodonośną. Utworami wodonośnymi są piaski średnie i drobnoziarniste o miąższości przekraczającej 51 m (otwór nr 7A). Z rozpoznania regionalnego (MHP w skali 1 : 50 000, ark. Sztum) wynika, że warstwa ta jest w bezpośredniej więzi hydraulicznej z podścielającymi ją wodonośnymi piaskami, wapieniami i marglami mastrychtu, tworząc szeroko rozprzestrzeniony, różnowiekowy (paleogeńsko kredowy) poziom wodonośny. Na terenie ujęcia miejskiego w Sztumie wody tej warstwy występują pod ciśnieniem subartezyjskim. Zwierciadło stabilizuje się na głębokości 32,85 m tj. na rzędnej 20,11 m n.p.m. Współczynnik filtracji piasków wodonośnych, określony na podstawie próbnego pompowania wynosi 0,000067 m/s. Wydajność eksploatacyjną otworu nr 7a ustalono w wysokości 85 m 3 /h przy depresji 10 m. Według badań przeprowadzonych w 1965 r. brak jest więzi hydraulicznej między czwartorzędowym i paleogeńskim piętrem wodonośnym. Dotychczas nie określono wielkości obszaru zasobowego charakteryzowanego ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych. Jego szacunkową wielkość podaje się obecnie w oparciu o wartość modułu zasobowego, wyznaczonego dla pobliskiego, iławskiego zbiornika międzymorenowego (GZWP - 210) [8.5]. Przyjęto następujące założenia: pobór wód z ujęcia odpowiada ustalonym zasobom eksploatacyjnym tj. Q e = 245 m 3 /h moduł zasilania rejonu ujęcia ma wartość: q Z = 2,8 dm 3 /s/km 2 = 10,08 m 3 /h/km 2 powierzchnia wyznaczona w oparciu o moduł zasilania powinna pokrywać 50 70 % poboru wody (przyjęto 60%). Powierzchnia obszaru zasobowego dokumentowanego ujęcia wynosi [8.9]: 0,6 Q F 14,58km q Z 2
- 7 - Wobec braku precyzyjnych wartości gradientu hydraulicznego oraz kierunku naturalnego przepływu wód podziemnych, obszar zasobowy wyznaczono w postaci koła o promieniu r z = 2,15 km. Zasięg tak wyznaczonego obszaru zasobowego ujęcia przedstawiono na mapie w skali 1 : 25.000 (załącznik graf. nr 1). W dokumentacji powykonawczej należy określić obszar spływu wód do ujęcia, obszar oddziaływania oraz obszar zasobowy z uwzględnieniem kierunku spływu wód i gradientu hydraulicznego. Zlecanie jest wykorzystanie w tym celu badań modelowych. Woda z przewidzianej do ujęcia czwartorzędowej warstwy wodonośnej charakteryzuje się wysoką barwą (30-35 mgpt/dm 3 ) i mętnością (5,9 7,1 mgsio 2 /dm 3 ), odczynem słabo zasadowym (ph 7,1), dużą twardością ogólną (347-380 mgcaco 3 /dm 3 ). Mineralizacja określona na podstawie przewodności elektrycznej wł. wynosi 79 92 mg/dm 3. Zawartość chlorków, azotynów, azotanów i fluorków nie przekracza stężeń dopuszczalnych dla wód do picia. Wysokie są natomiast stężenia związków żelaza (do 6,6 mgfe/dm 3 ), manganu (do 0,32 mgmn/dm 3 ) i amoniaku (do 2,99 mgnh 4 /dm 3 ). Stan bakteriologiczny wody nie budzi zastrzeżeń. Zakłada się, że woda z projektowanego otworu będzie wymagać uzdatniania wg dotychczas stosowanej technologii. 3. PROJEKT PRAC GEOLOGICZNYCH 3.1 Lokalizacja otworów Lokalizację otworów nr 4b oraz 4a zaznaczono na mapie w skali 1 : 1 000 (załącznik graf. nr 2). Uwzględniając dotychczasowe rozpoznanie, za najkorzystniejsze uznano usytuowanie projektowanego otworu nr 4b na południowo zachodnim krańcu terenu ujęcia w sąsiedztwie otworu nr 4a. Jest to strefa o największej miąższości utworów czwartorzędowych piasków wodonośnych, co ilustruje przekrój hydrogeologiczny A B. Uwzględniając zespołową eksploatację studzien, zaleca się odwiercić projektowany otwór nr 4b w odległości przynajmniej 10 m na zachód od przewidzianej do likwidacji studni nr 4a. Terenem wiercenia jest działka nr ewid. 283, będąca w zarządzie trwałym Inwestora. Wskazana lokalizacja sprzyja dogodnemu dowozowi sprzętu wiertniczego oraz zasilaniu w energię elektryczną. Lokalizacja projektowanego otworu nie narusza wymagań rozporządzenia Ministra Gospodarki z dn. 28.06.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz.U. nr 109, poz. 961).
- 8-3.2 Projekt techniczny otworu 4b Projektowaną konstrukcję otworu 4b przedstawiono na załączniku graf. nr 4. Zamierza się wykonać wiercenie systemem udarowym w dwóch kolumnach rur: Ø 508 mm i 457 mm. Wiercenie należy zakończyć 3 m poniżej spągu warstwy wodonośnej tj. na głębokości ok. 75 m. W otworze zostanie zabudowany filtr szczelinowy PVC-U, typ SBF-K DN 250 z rurą nadfiltrowa PVC-U DN 300, wyprowadzoną do powierzchni. Rury filtrowe i pełnościenne powinny odpowiadać wymogom technicznym, zapewniającym właściwą wytrzymałość na ciśnienie zewnętrzne oraz wymagania higieniczne dotyczące materiałów stykających się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludność. Parametry te reguluje PN-93/G-02319. Wielkość szczelin części roboczej filtra zostanie określona w oparciu o wyniki analizy granulometrycznej utworów wodonośnych. Długości poszczególnych części kolumny filtrowej są następujące: - rura podfiltrowa DN 250 3,0 m - część czynna DN 250 15,0 m - rura nadfiltrowa DN 300 wyprowadzona do powierzchni 57,0 m W przypadku występowania znacznych ilości frakcji pylastej (powyżej 15%) w utworach wodonośnych, należy dodatkowo zastosować siatkę filtracyjną. Filtr będzie otoczony luźną obsypką piaskową o granulacji dobranej na bieżąco przez dozór geologiczny. Przewiduje się zabudowę rurki piezometrycznej 40 mm z filtrem o długości 2,0 m, zabudowanym na wysokości górnej części filtra właściwego tj. na głębokości 57 59 m. Kolumny rur wykorzystane do wiercenia otworu będą w całości odzyskane po próbnym pompowaniu. 3.3 Badania hydrogeologiczne Podczas wiercenia należy opróbować każdą makroskopowo wyróżnioną warstwę. Próby piasków wodonośnych zostaną poddane analizie granulometrycznej celem właściwego doboru szczelin filtra, obsypki i wstępnego określenia wydajności otworu. Próby gruntu spełniają kryteria prób czasowego przechowywania, ich likwidacja może nastąpić po zatwierdzeniu dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej. Warunki przechowywania próbek reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 15.12.2011 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dz. U. nr 282, poz. 1657). Spodziewana maksymalna wydajność studni wynosi: Q max = 3,14 d l V dop = 88 m³/h
- 9 - gdzie: d średnica filtra z obsypką 0,457m l długość części roboczej filtra 15 m V dop dopuszczalna prędkość wlotowa wody do filtra, obliczona wg wzoru: k V dop m / h 15 4,1 (przy k = 0,00029 m/s przyjętym przez analogię do otworu nr 4a) Obliczona wydajność spełnia podane przez Inwestora założenia projektowe (Q e 90 m 3 /h). Przyjmując wydatek jednostkowy analogicznie jak współczynnik filtracji (q = 23,7 m³/h 1mS), depresja przy obliczonej wydajności wyniesie ok. 3,7 m. Pompowanie oczyszczające zaleca się przeprowadzić przy użyciu pompy głębinowej w czasie ok. 24 h z sukcesywnie rosnącą wydajnością do uzyskania 120% Q max tj. 106 m³/h oraz całkowitego oczyszczenia się wody z zawiesiny mineralnej. Woda z próbnego pompowania będzie zrzucana do kanalizacji wód popłucznych. Warunkiem zakończenia pompowania oczyszczającego jest osiągnięcie następujących parametrów jakościowych studni [8.9]: - woda pompowana ze studni strumieniem objętości 120 % Q e nie powinna zawierać więcej niż 0,5 g/dm 3 piasku w wodzie - współczynnik oporu C (współczynnik Waltona) nie powinien być większy niż 0,0003 h 2 /m 5. Skuteczność pompowania oczyszczającego należy ocenić na podstawie krótkotrwałego pompowania kontrolnego [8.10]. Następnie otwór zostanie zachlorowany i przeprowadzona 24 przerwa technologiczna. Pompowania pomiarowe zaleca się wykonać na jednym stopniu dynamicznym w czasie 24-72 h z wydajnością ustaloną przez dozór geologiczny, odpowiadającą maksymalnej wydajności otworu (ok. 88 m 3 /h). Częstotliwość pomiarów zwierciadła wody należy dostosować do warunków wymaganych w interpretacji reżimu nieustalonego. Próbne pompowanie należy prowadzić do czasu uzyskania prostoliniowej zależności wykresu s = f(lg t), przynajmniej w granicach jednego, pełnego cyklu logarytmicznego. Szczegółowy program próbnego pompowania ustali dozór geologiczny. Obserwacjami należy objąć również nieczynną studnię nr 4a oraz pozostałe otwory eksploatacyjne ujęcia, rejestrując jednocześnie wielkość poboru wód z poszczególnych studzien. Wobec konieczności zaopatrywania odbiorców, zaleca się aby podczas badań ujęcie miejskie było eksploatowane w sposób ciągły ze stałą wydajnością. Po zakończeniu próbnego pompowania należy przeprowadzić pomiary wzniosu zwierciadła wody na zasadach analogicznych jak próbne pompowanie (w reżimie filtracji nieustalonej).
- 10 - Uzyskane wyniki powinny umożliwić określenie wzajemnego oddziaływania otworów oraz maksymalnej wydajności ujęcia. Rzędną terenu i lokalizację otworu w układzie 2000 należy określić niwelacją techniczną w nawiązaniu do państwowej sieci geodezyjnej. Z końca pompowania pomiarowego należy pobrać próby wody do analizy fizyko - chemicznej i bakteriologicznej. Minimalny zakres oznaczeń powinien umożliwiać sporządzenie skróconego bilansu jonowego oraz określenie typu wody. Zaleca się oznaczyć: mętność, barwę, zapach, odczyn ph, twardość og, zasadowość og. żelazo og, mangan, wapń, magnez, sód, potas, chlorki, siarczany, fluorki, amoniak, azotyny, azotany, utlenialność, suchą pozostałość, przewodność el. wł. oraz stan bakteriologiczny wody. 4.4 Projekt likwidacji studni nr 4a. Zaleca się przeprowadzenie likwidacji studni nr 4a po wykonaniu otworu zastępczego nr 4b i zakończeniu próbnego pompowania. Likwidację studni należy przeprowadzić dążąc do odtworzenia pierwotnego stanu budowy geologicznej oraz zachowania izolacji użytkowej warstwy wodonośnej. Do prac likwidacyjnych należy zastosować urządzenie wiertnicze o nominalnej głębokości wiercenia do 100 m, wyposażone w podnośniki hydrauliczne. Jako materiału izolującego warstwę wodonośną zaleca się użyć iłu lub plastycznej gliny. Materiał ten w formie kul należy wrzucać do otworu i ubijać co 0,5 1 m. Po zaprzestaniu eksploatacji studni zostały zdemontowane: pompa głębinowa, głowica oraz urządzenia kontrolno sterujące w obudowie studni. Otwór należy zlikwidować wg następującego schematu: - montaż sprzętu wiertniczego - pomiar głębokości otworu, wykonanie odcisku zamka filtra, oczyszczeniu otworu z ewentualnego zasypu - demontaż pokrywy oraz kręgów betonowych obudowy studni - wydobycie kolumny filtrowej 299 mm - wydobycie kolumny rur wiertniczych Ø 406 mm (16 ). W miarę postępu wyciągania uzupełnianie samozawału poprzez iłowanie i żwirowanie zgodnie ze schematem podanym na załączniku graf. nr 5 - demontaż sprzętu wiertniczego, wypełnienie dołu obudowy gliną, uporządkowanie terenu - wykonanie płyty betonowej lub ustawienie słupka w miejscu zlikwidowanego otworu.
- 11 - Na płycie/słupku w sposób trwały należy umieścić napis informujący o: numerze zlikwidowanego otworu, dacie likwidacji oraz wykonawcy prac likwidacyjnych Przewiduje się zużycie następujących ilości materiału do likwidacji otworu: przechorowany żwir (pospółka) - 8 ton, ił (plastyczna glina) 16 ton, cement 100 kg Projekt techniczny likwidacji otworu nr 4a przedstawiono na załączniku graficznym nr 5. W przypadku zerwania filtra lub rur osłonowych podczas prób ich wydobycia, dopuszcza się możliwość likwidacji otworów z pozostawieniem utraconych części konstrukcji. Po likwidacji otworu należy sporządzić protokół z likwidacji, podpisany przez zleceniodawcę, wykonawcę robót i dozór geologiczny. 4. TECHNICZNE, TECHNOLOGICZNE I ORGANIZACYJNE WARUNKI WYKONANIA PRAC Wykonywanie projektowanych robót geologicznych wymaga zatwierdzonego projektu robót geologicznych. Zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych należy zgłosić Prezesowi Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu, Marszałkowi Pomorskiemu oraz Burmistrzowi Sztumu, najpóźniej na dwa tygodnie przed zamierzonym terminem rozpoczęcia prac. Projektowane prace należy prowadzić pod dozorem geologicznym, zgodnie z warunkami ustawy z dn. 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. nr 163 poz. 981). Należy zachowywać warunki bezpiecznego prowadzenia robót, określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dn. 28.06.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych, wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz.U. nr 109, poz. 961). Teren w zasięgu przynajmniej 1½ wysokości masztu wiertniczego należy na czas trwania prac wiertniczych wyłączyć z innego użytkowania, ogrodzić i oznakować. Wyniki prac związanych z wykonaniem otworów nr 4b należy przedstawić w postaci dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej ustalającej zasoby eksploatacyjne ujęcia, w terminie 6 miesięcy od zakończenia prac terenowych. Opracowanie powinno spełniać wymogi rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 23 grudnia 2011 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologiczne i dokumentacji geologiczno inżynierskiej (Dz. U. nr 291, poz. 1714). Likwidacja studni nr 4a powinna zostać udokumentowana zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 15 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących innych dokumentacji geologicznych (Dz. U. nr 282, poz. 1656).
- 12-5. HARMONOGRAM PRAC Przewiduje się następujący harmonogram projektowanych prac geologicznych: roboty wiertnicze i badania terenowe - 2 miesiące opracowanie dokumentacji powykonawczych - 6 miesięcy od zakończenia prac terenowych Inwestor zamierza zrealizować projektowane roboty geologiczne do końca 2013 r. Uwzględniając możliwość zmiany terminu podjęcia prac oraz wystąpienia nieprzewidzianych opóźnień, wnioskuje się o zatwierdzenie ważności niniejszego projektu do końca 2014 r. 6. OCHRONA ZASOBÓW ORAZ WPŁYW INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO Warunki naturalnej ochrony projektowanej do ujęcia warstwy wodonośnej można uznać za korzystne. Swobodne zwierciadło wody, według dotychczasowych badań, znajduje się na głębokości ok. 40 m. Izolację od powierzchni stanowią utwory słabo przepuszczalne w postaci ciągłej warstwy glin zwałowych i mułków o sumarycznej miąższości 36 m. Według danych z literatury [8.6], wody podziemne mogą być traktowane jako dobrze chronione (czas dopływu potencjalnych zanieczyszczeń z powierzchni przekracza 25 lat), jeśli ciągła warstwa izolacyjna w postaci np. glin zwałowych ma przynajmniej 10 m miąższości (przy k < n 10-4 m/d). W przypadku potwierdzenia się przedstawionej budowy geologicznej nadkładu, dotychczasowe warunki zachowywania strefy ochronnej tylko w postaci terenu ochrony bezpośredniej nie ulegną zmianie. Obecnie utrzymywana strefa ochronna ujęcia w postaci terenu ochrony bezpośredniej została prawnie ustanowiona decyzją Starosty Malborskiego nr OS-6225-1/00 z dn. 03.02.2000 r. (załącznik tekstowy nr 2). Zgodnie z art. 21. ust.1. ustawy z dnia 05.01.2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.z 2011 r. nr 32, poz. 159), decyzje o ustanowieniu stref ochronnych ujęć wody, wydane przed 1 stycznia 2002 r. wygasają z dniem 31 grudnia 2012 r. Stan prawny strefy ochronnej ujęcia wymaga więc aktualizacji. Wiercenie otworu zgodnie z zasadami techniki wiertniczej nie powinno spowodować niekorzystnych zmian w stanie środowiska naturalnego. Wiercenie i zrzut wód z próbnego pompowania będą prowadzone na terenie Inwestora, bez naruszenia interesów osób trzecich. Planowana inwestycja nie koliduje z warunkami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta. Teren projektowanych prac znajduje się poza obszarami prawnie chronionymi, zgodnie z ustawą z dn 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U.z 2009 r. nr
- 13-151,poz.1220, z późn. zm.) w tym poza terenami chronionymi w ramach programu Natura 2000, co ilustruje załącznik graf. nr 6. 7. WNIOSKI I ZALECENIA 1. Celem projektowanych robót jest wykonanie zastępczego otworu eksploatacyjnego nr 4b oraz likwidacja wyłączonej z eksploatacji studni nr 4a na terenie miejskiego ujęcia wód podziemnych w Sztumie. 2. Projektuje się wykonanie otworu nr 4b o głębokości 75 m i końcowej średnicy 457 mm, ujmującego plejstoceńską, międzymorenowa warstwę wodonośną. Wydajność eksploatacyjną studni szacuje się na 88 m 3 /h. 3. Likwidację studni nr 4a należy przeprowadzić po wykonaniu otworu nr 4b z zachowaniem właściwej izolacji użytkowej warstwy wodonośnej. 4. Projektowane prace należy prowadzić pod dozorem geologicznym, zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 163, poz. 981). 5. Wiercenie i likwidacja otworów zgodnie z obowiązującymi zasadami techniki wiertniczej nie powinno spowodować ujemnych skutków w stanie środowiska naturalnego. 6. Wnioskuje się o ustalenie ważności projektu do końca 2014 r. 7. Wnioskuje się o upoważnienie dozoru geologicznego do korygowania projektu w zakresie: głębokości wiercenia w obrębie utworów plejstoceńskiej długości marszy poszczególnych kolumn konstrukcji filtra czasu próbnego pompowania zależnie od stwierdzonych warunków hydrogeologicznych. 8. Projekt podlega zatwierdzeniu przez Marszałka Województwa Pomorskiego w Gdańsku. 8. LITERATURA I MATERIAŁY ARCHIWALNE 1. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów eksploatacyjnych wody podziemnej z utworów trzeciorzędowych na terenie ujęcia miejskiego w Sztumie Kliński Z, Zakład Usług Hydrogeologicznych, Gdańsk - Oliwa, 1995 r.
- 14-2. Dodatek nr 1 do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych z utworów paleogeńskich na terenie ujęcia miejskiego w Sztumie Waluszko W, Usługi Hydrogeologiczne Ekosystem, Zalewo, 2008 r. 3. Operat wodnoprawny na pobór wód podziemnych z utworów czwartorzędowych i trzeciorzędowych z ujęcia w Sztumie Kłopotowski Sł. 2010. 4. Geografia fizyczna Polski Kondracki J, PWN Warszawa, 2000. 5. Kleczkowski A.S.(red.) Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce materiały C.P.B.P.o4.10.09, AGH, Kraków, 1990. 6. Macioszczyk T. Czas przesączania pionowego wody jako wskaźnik stopnia ekranowania warstw wodonośnych Przegląd Geologiczny nr 8, 1999. 7. Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1 : 200 000, ark. Iława Pokora M. IG Warszawa, 1982. 8. Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1 : 200 000, ark. Grudziądz Sukowska K, IG Warszawa, 1983. 9. Polska Norma Studnie wiercone, zasady projektowania, wykonania i odbioru Polski Komitet Normalizacji, 1994. 10. Szczepański A. (kier. nauk.) Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych.- Borgis Wydawnictwo Medyczne Warszawa, 2004. OPRACOWAŁ: